Archeologische kroniek 1992 - Geschiedenis van Zuid-Holland

Archeologische kroniek Noord-Holland 1992
waterput is dichtgeworpen met venig en humeus materiaal en uit de vulling is onder meer
een ruw gevormd (vrijwel geen hals en platte bodem) en grof gemagerd Merovingisch miniatuurkogelpotje
afkomstig. Ten noordoosten van het gebouw werd een tweede waterput gevonden.
De opbouw bestaat uit veenplaggen, gestapeld op een vierkant raam van platte balken,
die met pen/gat-verbinding aan elkaar zijn gezet.
De ouderdom van deze bewoningsfase is niet exact te bepalen. Uit de paalsporen van het
gebouw zijn enige fragmenten van Merovingisch import-aardewerk afkomstig en uit de opvulling
van een waterput het genoemde Merovingische kogelpotje. Aanwijzingen voor bewoning
in de Karolingische Tijd zijn er nauwelijks. Eén ingraving ter hoogte van de
noordoost-kant van het huis heeft uitsluitend Karolingisch aardewerk opgeleverd.
De bewoningssporen uit de Late Middeleeuwen bestaan uit een kuil, een waterput van
twee gestapelde wijnvaten op een gevlochten raster en een sloot. De vondsten, onder andere
een halve Siegburg-kan uit de waterput en kogelpotfragmenten met bezemstreekversiering,
dateren deze resten in de 13e-14e eeuw.
Het grootste deel van de bewoningssporen is te dateren in de periode 15e tot 18e eeuw.
Het gaat om diverse noord-zuid gerichte greppels met rijen palen erlangs aan de westzijde
van de opgravingsput, afvalkuilen en waterputten.
Opmerkelijk is een noord-zuid lopende palissade bestaande uit grote, in een greppel geplaatste
palen, die aan de oostzijde zijn gestut door balken. In noordelijke richting komt de
palissade uit op een west-oost lopende gracht. Aan de uiterste oostkant van de opgraving
werd nog een 10 a 12 m brede, ook noord-zuid georiënteerde gracht ontdekt. De betekenis
van dit bij elkaar behorende, 16e-17e-eeuwse systeem van grachten en palissades is onduidelijk.
Een verband met de verwoesting van Limmen - ook de oude kerk werd daarbij verwoest
- door Spaanse troepen net voor of tijdens het beleg van Alkmaar in 1573 mag niet
worden uitgesloten. Vormde het een onderdeel van een verdedigings- of aanvalswerk rond
de kerk?
Bron: AWN-afdeling Limmen (M. van Raaij)
Medemblik Tijdens de restauratie van de Nederlands Hervormde Kerk te Medemblik,
eertijds Bonifaciuskerk, zijn enkele oudheidkundige waarnemingen verricht. Van de huidige
bakstenen kerk dateren de oudste gedeelten uit de vroege 15e eeuw, maar vele veranderingen
nadien hebben het bouwwerk grondig gewijzigd. Bijzonder ingrijpend was in dit verband
de verkorting van de kerk aan de oostzijde die in 1860 is uitgevoerd. De waarnemingen
waren met name gericht op de directe voorloper van deze kerk, waarvan bij recent funderingsonderzoek
gebleken was dat deze van tufsteen moet zijn geweest. Resten daarvan werden
nu aangetroffen onder de noordelijke van de twee rijen kolommen en onder de zuidelijke
kerkmuur. Zo kon worden vastgesteld dat de huidige kolommen 1, 3, 4 en 5 (gerekend vanuit
de westgevel) in ieder geval gezet zijn op tufstenen voorgangers en dat de uiterste zuidoosthoek
van de kerk vermoedelijk teruggaat op eenzelfde hoek in een verondersteld zuidertransept.
Het lukte evenwel niet om voldoende gegevens te verzamelen voor het bepalen van de
complete lay-out van deze vroege kerk, waarop de eerste vermelding van een kerk in Medemblik
uit 1118 wellicht betrekking heeft. Hoop is nu gevestigd op het terrein buiten de
1860-koorsluiting, waar bij de voortzetting van het onderzoek de oude koorsluiting wellicht
zal worden teruggevonden.
Het onderzoek is uitgevoerd door de ROB (H. Sarfatij, M.J. A. de Haan, in de periode
26 november-2 december) met hulp van medewerkers van het Architectenbureau Schipper-
320