Bereken alles - RagTime GmbH

R AGT I M E ® 

the professional 

Business Publishing 

solution 

6 

RagTime-6-Referentie 

RagTime GmbH

Dit handboek is door Jens F. Adam en Stephen Lindenmayer geschreven. 

Nederlandse vertaling door Floris van Sandwijk en Henk Hodiamont. 

De lay-out is ontworpen door H. Erich Fraas en Jens F. Adam onder 

gebruikmaking van de lettertypes van de Meta-familie (Erik 

Spiekermann, FontShop). Formules, speciale tekens en 

toetsenbordsymbolen zijn in Zapf Dingbats (Hermann Zapf, International 

Typeface Corporation), Prestige 12 Pitch (Bitstream Inc), Zeal (The Font 

Bureau) en Hilden 95 (Jens F. Adam, RagTime GmbH) gezet. 

Versie: 6.0.1 nl (18 oktober 2006) 

Internet: www.ragtime.de (Duits) 

Internet: www.ragtime-online.com (Engels) 

E-mail: info@ragtime.de 

RagTime is een geregistreerd handelsmerk van RagTime GmbH. Alle 

andere handelsmerken behoren aan hun respectieve eigenaars. 

© 1996—2006 RagTime GmbH. Alle rechten voorbehouden.

HOOFDSTUK 1 

Overzicht

4 Hoofdstuk 1: Overzicht 

1.1 WELKOM - RAGTIME-6-HANDBOEK 

De documentatie bij RagTime bestaat uit diverse onderdelen in diverse 

media: 

• Eerste stappen met RagTime (onscreen) 

Een allereerste interactieve inleiding die u de eerste keer dat u 

RagTime 6 start wordt aangeboden. 

• Trainingshandboek (gedrukt, PDF-document) 

Basiskennis en 13 oefeningen voor RagTime-6-beginners. 

• RagTime-6-Referentie (gedrukt, onscreen, PDF-document) 

Overzichten en aanwijzingen over documenten en componenten als 

mede een naslagwerk van alle menu’s, commando’s, gereedschappen, 

vensters, dialogen en hun panelen. 

• RagTime-formules en -functies (onscreen, PDF-document) 

Beschrijving en voorbeelden van de rekenfuncties en -operatoren. 

• De RagTime-Website (Internet) 

Actuele informatie, mailing-lists, forums en expert-pagina’s met betrekking 

tot RagTime 6. Bezoek ons onder http://www.ragtime.de 

(Duits), of http://www.ragtime-online.com (Engels). 

De complete RagTime-6-documentatie is voor Microsoft-Windowsen 

Mac-OS-gebruikers in gelijke mate geschikt. Op punten waar er verschillen 

tussen de besturingssystemen zijn, worden die telkens met speciale 

symbolen herkenbaar gemaakt. 

Z Typische Windows-functies en gedragingen van RagTime zijn zo te 

herkennen als deze alinea. Bij kortere tips vindt u de symbolen ook 

in de lopende tekst. 

z Op functies en commando’s die zo uitsluitend op de Mac functioneren, 

wordt u door dit symbool opmerkzaam gemaakt. 

De onscreen-documentatie wordt samen met het programma geïnstalleerd. 

Ze is bedoeld om dingen na te slaan en bevat gedetailleerde 

informatie over commando’s, eigenschappen, functies enz. Alle 

hoofdstukken zijn via verwijzingen met elkaar verbonden en er zijn 

veelzijdige zoekmogelijkheden (index, commando- en functieoverzichten, 

zoekacties door de complete tekst). Commando’s om de onscreendocumentatie 

te openen vindt u in RagTime in het menu Info (Z) dan 

wel Help (z).

1.1: Welkom - RagTime-6-handboek 5 

Dit handboek is de gedrukte versie van de onscreen-documentatie. 

U vindt hier algemene aanwijzingen voor RagTime-6-documenten en 

hun onderdelen alsmede de afzonderlijke componenten tekening, tekst, 

spreadsheet enz. 

Het belangrijkste hoofdstuk is de alfabetische referentie met gedetailleerde 

verklaringen van alle menu’s en hun commando’s, alle dialoogen 

bewerkingsvensters. Aansluitend vindt u overzichten van alle gereedschapsbalken 

en paletten alsmede de modificatietoetsen. 

In de woordenlijst vindt u verklaringen van belangrijke begrippen die 

in de lopende tekst cursief gezet zijn. 

De index moet het zoeken naar bepaalde inlichtingen vergemakkelijken. 

Verwijzingen die in de onscreenversie door een muisklik eenvoudig 

te volgen zijn (’hyperlinks’), zijn hier te herkennen aan een kleine pijl en 

een paginanummer tussen rechte haakjes.


1.2 INHOUDSOVERZICHT 

1 Overzicht 3 

1.1 Welkom - RagTime-6-handboek . . . . . . . . . . . . 4 

1.2 Inhoudsoverzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 

2 RagTime-documenten 23 

2.1 Over componenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 

2.2 Componenten creëren . . . . . . . . . . . . . . . . 24 

2.3 Componenten installeren . . . . . . . . . . . . . . . 25 

2.4 Componenten nesten . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 

2.5 Zichtbaarheid van componenten . . . . . . . . . . . 26 

2.6 Componenten schalen . . . . . . . . . . . . . . . . 27 

2.7 Componenten wissen . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 

2.8 Componenten automatisch wissen . . . . . . . . . . 28 

2.9 Componentvensters . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 

2.10 Over de Inventaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 

2.11 Over uitbreidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 

2.12 Over hulpmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 

2.13 Over de Foyer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 

2.14 Panelen voor mappen in de Foyer . . . . . . . . . . . 35 

2.15 Favorietenmappen in de Foyer . . . . . . . . . . . . 36 

2.16 Over documenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 

2.17 Documenten creëren . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 

2.18 Documenten openen . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 

2.19 Documenten bewaren . . . . . . . . . . . . . . . . 39 

2.20 Documenten sluiten . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 

2.21 Over sjabloondocumenten . . . . . . . . . . . . . . 40 

2.22 Sjabloondocumenten creëren . . . . . . . . . . . . 44 

2.23 Sjabloondocumenten openen . . . . . . . . . . . . 45 

2.24 Over beveiliging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 

2.25 Tekeningobjecten beveiligen . . . . . . . . . . . . . 45 

2.26 Componenten beveiligen . . . . . . . . . . . . . . . 46 

2.27 Documenten vergrendelen en ontgrendelen . . . . . 46 

2.28 Elementen vastzetten . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 

3 Tekeningobjecten 49 

3.1 Tekeningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 

3.2 Over tekeningobjecten . . . . . . . . . . . . . . . . 50 

3.3 Tekeningobjecten creëren . . . . . . . . . . . . . . 51 

3.4 Van het middelpunt uit tekenen . . . . . . . . . . . 52 

3.5 Tekeningobjecten selecteren . . . . . . . . . . . . . 52

1.2: Inhoudsoverzicht 7 

3.6 Dupliceren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 

3.7 Tekst loopt om tekeningobjecten . . . . . . . . . . . 53 

3.8 Tekeningobjecten uitlijnen . . . . . . . . . . . . . . 54 

3.9 Tekeningobjecten plaatsen . . . . . . . . . . . . . . 54 

3.10 Tekeningobjecten stapelen . . . . . . . . . . . . . . 55 

3.11 Objecttype omzetten . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 

3.12 Grootte van tekeningobjecten wijzigen . . . . . . . . 56 

3.13 Veelhoeken en béziercurven bewerken . . . . . . . . 57 

3.14 Anker- en richtingspunten van curven bewerken . . . 57 

3.15 Tekeningobjecten combineren . . . . . . . . . . . . 58 

3.16 Lijnen met pijlpunten . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 

3.17 Tekeningobjecten schalen, schuin zetten en draaien . 59 

3.18 Objectranden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 

4 Lay-outs en sjabloonlay-outs 63 

4.1 Over lay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 

4.2 Over sjabloonlay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 

4.3 Automatische pagina-aanmaak . . . . . . . . . . . . 66 

4.4 Over bibliotheken . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 

4.5 Van de sjabloonpagina afhankelijke objecten . . . . . 67 

4.6 Pagina’s invoegen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 

4.7 Pagina’s selecteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 

4.8 Pagina’s nummeren . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 

4.9 Pagina’s zoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 

4.10 Paginagrootte wijzigen . . . . . . . . . . . . . . . . 69 

4.11 Dubbelzijdige lay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 

4.12 Een sjabloonlay-out of sjabloonpagina vervangen . . 70 

4.13 Over pijplijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 

4.14 Pijplijnen creëren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 

4.15 Pijplijnen tonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 

4.16 Pijplijnen verwijderen . . . . . . . . . . . . . . . . 72 

4.17 Pijplijnen en automatische aanmaak van pagina’s . . 72 

5 Tekst 75 

5.1 Over tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 

5.2 Grafische tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 

5.3 Tekstinvoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 

5.4 Tekst selecteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 

5.5 Meelopende objecten in tekst . . . . . . . . . . . . 79 

5.6 Alineanummering . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 

5.7 Kolomformaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 

5.8 Basislijnraster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82


5.9 Voetnoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 

6 Illustraties 85 

6.1 Over illustraties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 

6.2 Illustraties selecteren . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 

6.3 Illustraties uitlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 

6.4 Illustraties schalen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 

6.5 Illustraties bijsnijden . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 

6.6 Geïnverteerde illustraties . . . . . . . . . . . . . . . 88 

6.7 Illustraties inkleuren . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 

6.8 Scanners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 

6.9 Rastering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 

6.10 OPI gebruiken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 

7 Spreadsheets 91 

7.1 Over spreadsheets . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 

7.2 Gegevens invoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 

7.3 Waardetypeherkenning . . . . . . . . . . . . . . . . 93 

7.4 Referentienotatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 

7.5 Cellen, rijen, kolommen of lagen invoegen en verwijderen 95 

7.6 Verenigingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 

7.7 Lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 

7.8 Gegevens in spreadsheets sorteren . . . . . . . . . . 96 

7.9 Uitlijning en randen . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 

7.10 Kolombreedte en rijhoogte . . . . . . . . . . . . . . 97 

7.11 Celranden formatteren . . . . . . . . . . . . . . . . 99 

7.12 Celvulling formatteren . . . . . . . . . . . . . . . . 99 

7.13 Zichtbaarheid van de celinhoud . . . . . . . . . . . 99 

7.14 Oriëntatie van de celinhoud . . . . . . . . . . . . . 100 

7.15 Celraster tonen en printen . . . . . . . . . . . . . . 100 

7.16 Spreadsheetelementen selecteren . . . . . . . . . . 100 

7.17 Spreadsheetelementen plakken . . . . . . . . . . . 102 

7.18 Cellen, formaten en formules beveiligen . . . . . . . 104 

8 Grafieken 107 

8.1 Over grafieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 

8.2 Grafieken creëren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 

8.3 Diagramtype en reekstype instellen . . . . . . . . . . 109 

8.4 Reeksgegevens handmatig invoeren . . . . . . . . . 109 

8.5 Spreadsheetgegevens in een grafiek gebruiken . . . . 110 

8.6 Spreadsheetgegevens voor grafieken voorbereiden . . 110 

8.7 Kleur in grafiekelementen . . . . . . . . . . . . . . 114


8.8 Tekst in grafieken gebruiken . . . . . . . . . . . . . 115 

8.9 Waardeformaten in grafieken gebruiken . . . . . . . 116 

8.10 Diagramweergave . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 

8.11 Grafiektitel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 

8.12 Grafieklegenda’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 

8.13 Grafiekdimensies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 

8.14 Draaiing, perspectief en belichting . . . . . . . . . . 118 

8.15 Een reeks bewerken . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 

8.16 Volgorde van de reeksen . . . . . . . . . . . . . . . 119 

8.17 Overlay-diagrammen . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 

8.18 Grafiekprojecties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 

8.19 Assenschaling en assenbereik . . . . . . . . . . . . 120 

8.20 Assenweergave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 

8.21 Astitel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 

8.22 Asverdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 

8.23 Aslabels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 

8.24 Maatstreepjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 

8.25 Grafiekrasterlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 

8.26 Bewerken, grafieken . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 

9 Knoppen 125 

9.1 Over knoppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 

9.2 Knoppen creëren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 

9.3 Knoppen selecteren . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 

9.4 Knoppen bewerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 

9.5 Eenvoudige knoppen gebruiken . . . . . . . . . . . 127 

9.6 Celwaarde door middel van knop instellen . . . . . . 128 

9.7 Radioknoppen gebruiken . . . . . . . . . . . . . . . 128 

9.8 Pop-upmenu’s gebruiken . . . . . . . . . . . . . . . 129 

9.9 Aankruisvakken gebruiken . . . . . . . . . . . . . . 129 

9.10 Commando’s en scripts via knoppen in werking zetten 129 

9.11 Knoppen in rondschrijvens gebruiken . . . . . . . . . 130 

10 Geluiden 133 

10.1 Over geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 

10.2 Geluiden selecteren . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 

10.3 Geluiden toevoegen . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 

10.4 Geluiden opnemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 

10.5 Geluiden afspelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 

11 Films 137 

11.1 Over films . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138


12 Formaten 139 

12.1 Vullingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 

12.2 Kleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 

12.3 Lijnen en randen bewerken . . . . . . . . . . . . . . 141 

12.4 Stippellijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 

12.5 Over letterformattering . . . . . . . . . . . . . . . . 143 

12.6 Letterstijlen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 

12.7 Lettergrootte en lettertype . . . . . . . . . . . . . . 144 

12.8 Onderstrepen en doorstrepen . . . . . . . . . . . . 144 

12.9 Taal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 

12.10 Letterbreedte en letterafstand . . . . . . . . . . . . 145 

12.11 Verkleinde kapitalen . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 

12.12 Superscript en subscript . . . . . . . . . . . . . . . 146 

12.13 Formaten van bijzondere tekens . . . . . . . . . . . 147 

12.14 Over alineaformattering . . . . . . . . . . . . . . . 147 

12.15 Tekstuitlijning aan randen . . . . . . . . . . . . . . 148 

12.16 Kantlijnen instellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 

12.17 Tabs en tabvullingen . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 

12.18 Tabsoorten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 

12.19 Regelafstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 

12.20 Alinea-einde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 

12.21 Initialen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 

12.22 Standaardwaarden instellen . . . . . . . . . . . . . 153 

12.23 Standaardwaarden als er niets geselecteerd is . . . . 155 

13 Stijlmodellen 157 

13.1 Over stijlmodellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 

13.2 Overerving van stijlmodellen . . . . . . . . . . . . . 158 

13.3 Instellingen overerven . . . . . . . . . . . . . . . . 159 

13.4 Stijlmodellen bewerken . . . . . . . . . . . . . . . 159 

13.5 Vulstijlmodellen gebruiken . . . . . . . . . . . . . . 160 

13.6 Lijnstijlmodellen gebruiken . . . . . . . . . . . . . . 161 

13.7 Alineastijlmodellen gebruiken . . . . . . . . . . . . 162 

13.8 Letterstijlmodellen gebruiken . . . . . . . . . . . . . 162 

14 Printen 165 

14.1 Over printen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 

14.2 Kleurscheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 

14.3 Tekeningen printen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 

14.4 Illustraties printen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 

14.5 Films printen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 

14.6 Spreadsheets en pagina-einde printen . . . . . . . . 169


14.7 Grafieken printen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 

14.8 Afdrukvolgorde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 

14.9 Printerfamilies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 

15 Documentdiensten 173 

15.1 Zoeken en vervangen . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 

15.2 Over woordenboeken . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 

15.3 Woordenboeken samenvoegen . . . . . . . . . . . . 175 

15.4 Woordafbreking in de tekst . . . . . . . . . . . . . . 176 

15.5 Afbreekstreepjes invoeren . . . . . . . . . . . . . . 176 

15.6 Spellingcontrole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 

15.7 Inhoudsopgave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 

15.8 Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 

15.9 Indexsynoniemen creëren . . . . . . . . . . . . . . 179 

15.10 Hyperlinks (koppelingen) . . . . . . . . . . . . . . . 181 

16 Waarden en referenties 185 

16.1 Datums, tijdsspannen en getallen invoeren . . . . . . 186 

16.2 Datums en tijden invoeren . . . . . . . . . . . . . . 186 

16.3 Tijdsspannen invoeren . . . . . . . . . . . . . . . . 187 

16.4 Getallen invoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 

16.5 Automatische datum . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 

16.6 Met datums, tijden en getallen rekenen . . . . . . . . 188 

16.7 Bereken met formaatprecisie . . . . . . . . . . . . . 189 

16.8 Over waardeformaten . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 

16.9 Waardeformaten bewerken . . . . . . . . . . . . . . 190 

16.10 Vultekens in waardeformaten . . . . . . . . . . . . . 191 

16.11 Letterstijlmodellen in waardeformaten . . . . . . . . 191 

16.12 Vulstijlmodellen in waardeformaten . . . . . . . . . 191 

16.13 Gecombineerde waardeformaten . . . . . . . . . . . 191 

16.14 Waardeformaten toepassen . . . . . . . . . . . . . 192 

16.15 Waardeformaten en letterstijlmodellen . . . . . . . . 193 

16.16 Getallenformaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 

16.17 Datum- en tijdsspanneformaten . . . . . . . . . . . 194 

16.18 Over celreferenties . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 

16.19 Een celreferentie genereren . . . . . . . . . . . . . . 196 

16.20 Over absolute en relatieve referenties . . . . . . . . 197 

16.21 Notatie van referenties . . . . . . . . . . . . . . . . 198 

16.22 Referenties naar andere documenten . . . . . . . . . 201 

16.23 Referenties met formaten . . . . . . . . . . . . . . . 202 

16.24 Referenties met knoppen . . . . . . . . . . . . . . . 202 

16.25 Benoemde referenties . . . . . . . . . . . . . . . . 203


17 Gegevensuitwisseling 205 

17.1 Over gegevensuitwisseling . . . . . . . . . . . . . . 206 

17.2 Over import en export . . . . . . . . . . . . . . . . 206 

17.3 Over verbonden importen . . . . . . . . . . . . . . 207 

17.4 Slepen en neerzetten (drag and drop) . . . . . . . . 209 

17.5 Gegevensuitwisseling, tekst . . . . . . . . . . . . . 210 

17.6 Gegevensuitwisseling, spreadsheet . . . . . . . . . 210 

17.7 Gegevensuitwisseling, tekening . . . . . . . . . . . 211 

17.8 Gegevensuitwisseling, beelden . . . . . . . . . . . . 211 

17.9 Gegevensuitwisseling, films . . . . . . . . . . . . . 212 

17.10 Converters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 

17.11 Externe convertersystemen . . . . . . . . . . . . . . 214 

17.12 Converter voor ongeformatteerde tekst . . . . . . . . 214 

17.13 RTF-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 

17.14 Microsoft-Word-converters . . . . . . . . . . . . . . 215 

17.15 Excel-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 

17.16 SYLK-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 

17.17 dBase-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 

17.18 MacPaint-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 

17.19 PICT-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 

17.20 TIFF-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 

17.21 EPSF-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 

17.22 PDF-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 

17.23 HTML-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220 

17.24 WMF/EMF-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 

17.25 JPEG-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 

17.26 PNG-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 

17.27 BMP-converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 

17.28 PICT->tekening-converter . . . . . . . . . . . . . . . 221 

18 AppleScript en RagTime 6 223 

18.1 Over scripts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 

18.2 Scripts naar andere documenten verplaatsen . . . . . 224 

18.3 Een script opnemen . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 

18.4 Een script schrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 

18.5 Een script gebruiken . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 

19 Alfabetische referentie 227 

19.1 3-D-paneel, Grafiekinformatie . . . . . . . . . . . . 228 

19.2 Aangepaste pagina-instelling (commando) . . . . . . 229 

19.3 Actualiseer alle verbonden importen (commando) . . 230 

19.4 Actualiseer uit bronbestand (commando) . . . . . . . 231


19.5 Afgeronde rechthoek (gereedschap) . . . . . . . . . 231 

19.6 Afspatiëring en positionering (menu) . . . . . . . . . 232 

19.7 Algemeenpaneel, Alineastijlmodellen . . . . . . . . 233 

19.8 Algemeenpaneel, PDF-export . . . . . . . . . . . . . 234 

19.9 Alineaformaten (commando) . . . . . . . . . . . . . 235 

19.10 Alineanummer (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . 236 

19.11 Alineastijlmodel (commando) . . . . . . . . . . . . 238 

19.12 Alineastijlmodellen (commando) . . . . . . . . . . . 238 

19.13 Ander patroon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 

19.14 Andere kleur instellen (commando) . . . . . . . . . . 240 

19.15 AppleScript (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 

19.16 As (2-D)-paneel, Grafiekinformatie . . . . . . . . . . 242 

19.17 As (3-D)-paneel, Grafiekinformatie . . . . . . . . . . 243 

19.18 Assenpaneel, Grafiekinformatie . . . . . . . . . . . 245 

19.19 Autorisatie, Mac OS (commando) . . . . . . . . . . . 247 

19.20 Autorisatie, Windows (commando) . . . . . . . . . . 249 

19.21 AutoText (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 250 

19.22 AutoText-instellingen (commando) . . . . . . . . . . 251 

19.23 Beeldgrootte (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 

19.24 Begin alinea (commando) . . . . . . . . . . . . . . 253 

19.25 Bereken alles (commando) . . . . . . . . . . . . . . 254 

19.26 Berekeningpaneel, Documentinstellingen . . . . . . 254 

19.27 Berekeningpaneel, Programma-instellingen . . . . . 255 

19.28 Bestand/Archief (menu) . . . . . . . . . . . . . . . 256 

19.29 Beveiliging (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 

19.30 Bewaar als (commando) . . . . . . . . . . . . . . . 258 

19.31 Bewaar document (commando) . . . . . . . . . . . . 260 

19.32 Bewerk curve (commando) . . . . . . . . . . . . . . 260 

19.33 Bewerk woordenboeken (commando) . . . . . . . . 260 

19.34 Béziergereedschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262 

19.35 Booggereedschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 

19.36 Breek woorden af (commando) . . . . . . . . . . . . 263 

19.37 Calculatie (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 

19.38 Categoriepaneel, Grafiekinformatie . . . . . . . . . . 264 

19.39 Celinhoudpaneel, Spreadsheetinformatie . . . . . . 265 

19.40 Celranden (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 267 

19.41 Cirkeldiagrampaneel, Grafiekinformatie . . . . . . . 270 

19.42 Color-managementpaneel, Programma-instellingen . . 270 

19.43 Controleer spelling (commando) . . . . . . . . . . . 272 

19.44 Coördinatenpaneel, Tekeninginformatie . . . . . . . 274 

19.45 Curve-splitsgereedschap . . . . . . . . . . . . . . . 276


19.46 Curvepunt-invoeggereedschap . . . . . . . . . . . . 277 

19.47 Curvepunt-knikgereedschap . . . . . . . . . . . . . 278 

19.48 Curvepunt-verwijdergereedschap . . . . . . . . . . . 279 

19.49 De RagTime-6-menubalk . . . . . . . . . . . . . . . 279 

19.50 Diagramtype (commando) . . . . . . . . . . . . . . 280 

19.51 Dimensie (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 282 

19.52 Documentinstellingen (commando) . . . . . . . . . . 282 

19.53 Documentpaneel, Documentinstellingen . . . . . . . 283 

19.54 Dubbelzijdige sjabloonpagina (commando) . . . . . 286 

19.55 Dupliceer (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 286 

19.56 Eenheden (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 286 

19.57 Egaliseer objecten (commando) . . . . . . . . . . . 288 

19.58 Export naar HTML (commando) . . . . . . . . . . . . 289 

19.59 Exporteer (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 291 

19.60 Exporteer naar PDF (commando) . . . . . . . . . . . 292 

19.61 Extra’s (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 

19.62 Favorietenpaneel xyz, Foyerinformatie . . . . . . . . 293 

19.63 Film (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

19.64 Filmpaneel, Documentinstellingen . . . . . . . . . . 295 

19.65 Filmpaneel, Programma-instellingen . . . . . . . . . 295 

19.66 Foyer (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 

19.67 Foyer, basisinstellingen en Foyerinformatie . . . . . . 297 

19.68 Foyer-context (Menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 

19.69 Foyerpaneel toevoegen (commando) . . . . . . . . . 300 

19.70 Functies (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 301 

19.71 Ga naar pagina (commando) . . . . . . . . . . . . . 302 

19.72 Ga naar selectie (commando) . . . . . . . . . . . . . 302 

19.73 Galerij (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 

19.74 Gebruik standaardfilminstellingen (commando) . . . 303 

19.75 Geluid (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 

19.76 Geluidpaneel, Documentinstellingen . . . . . . . . . 304 

19.77 Genereer index (commando) . . . . . . . . . . . . . 304 

19.78 Genereer inhoudsopgave (commando) . . . . . . . . 305 

19.79 Gesloten curve (commando) . . . . . . . . . . . . . 305 

19.80 Grafiek (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 

19.81 Grafiek-draaigereedschap . . . . . . . . . . . . . . 306 

19.82 Grafiek-verplaatsen schaalgereedschap . . . . . . . 307 

19.83 Grafiekpaneel, Documentinstellingen . . . . . . . . . 308 

19.84 Groepeer/Hef groepering op (commando) . . . . . . 309 

19.85 Grootte (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 

19.86 Hef vereniging op (commando) . . . . . . . . . . . . 310


19.87 Help (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 

19.88 Herstel (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 

19.89 Hoofd-/kleine letters (commando) . . . . . . . . . . 311 

19.90 Hyperlinks-paneel, Documentinstellingen . . . . . . 312 

19.91 Hyperlinks-paneel, Info-dialoogvenster . . . . . . . . 313 

19.92 Illustratie (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 

19.93 Illustratieoverzicht (commando) . . . . . . . . . . . 314 

19.94 Illustratiepaneel, Documentinstellingen . . . . . . . 315 

19.95 Illustratieschaalgereedschap . . . . . . . . . . . . . 317 

19.96 Illustratieverplaatsgereedschap . . . . . . . . . . . 318 

19.97 Importeer (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 319 

19.98 Indexingangen (commando) . . . . . . . . . . . . . 320 

19.99 Info (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 

19.100 Info, Film (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 321 

19.101 Info, Geluid (commando) . . . . . . . . . . . . . . . 322 

19.102 Info, Grafiek (commando) . . . . . . . . . . . . . . . 323 

19.103 Info, Illustratie (commando) . . . . . . . . . . . . . 326 

19.104 Info, Knoppen (commando) . . . . . . . . . . . . . . 326 

19.105 Info, Lay-outen sjabloonlay-out (commando) . . . . 328 

19.106 Info, spreadsheet (commando) . . . . . . . . . . . . 328 

19.107 Info, Tekening (commando) . . . . . . . . . . . . . . 330 

19.108 Informatie, Foyer (commando) . . . . . . . . . . . . 332 

19.109 Inhoudstype (commando) . . . . . . . . . . . . . . 332 

19.110 Jobpaneel, PDF-export . . . . . . . . . . . . . . . . 333 

19.111 Kantlijnenpaneel, Alineastijlmodellen . . . . . . . . 336 

19.112 Kantlijnenpaneel, Pagina-instelling Mac OS . . . . . . 337 

19.113 Kleur (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 

19.114 Kleuren (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 

19.115 Kleurpaneel, PDF-exportinstellingen . . . . . . . . . 343 

19.116 Kleurpaneel, Printen Mac OS . . . . . . . . . . . . . 346 

19.117 Kleurpaneel, Printen Windows . . . . . . . . . . . . 347 

19.118 Knip (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 

19.119 Knop (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 

19.120 Kopieer (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 

19.121 Koppel container en inhoud (commando) . . . . . . . 349 

19.122 Laag (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 

19.123 Lay-out (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 

19.124 Lay-outpaneel, Documentinstellingen . . . . . . . . 350 

19.125 Lay-outpaneel, Programma-instellingen . . . . . . . . 351 

19.126 Letterkleur (Typografiepaneel, Informatie) . . . . . . 352 

19.127 Letterspatiëring (Typografiepaneel, Informatie) . . . . 353


19.128 Letterstijlmodel (commando) . . . . . . . . . . . . . 354 

19.129 Letterstijlmodellen (commando) . . . . . . . . . . . 355 

19.130 Lettertype (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 356 

19.131 Lettertype (Typografiepaneel, Informatie) . . . . . . . 358 

19.132 Lettertypeoverzicht (commando) . . . . . . . . . . . 361 

19.133 Lijn uit (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 

19.134 Lijndikte (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

19.135 Lijnenpaneel, Documentinstellingen . . . . . . . . . 365 

19.136 Lijnenpaneel, Grafiekinformatie . . . . . . . . . . . 368 

19.137 Lijnenpaneel, Informatie . . . . . . . . . . . . . . . 370 

19.138 Lijnformaten (commando) . . . . . . . . . . . . . . 373 

19.139 Lijngereedschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374 

19.140 Lijnreeksenpaneel, Grafiekinformatie . . . . . . . . . 374 

19.141 Lijnstijlmodel (commando) . . . . . . . . . . . . . . 376 

19.142 Lijnstijlmodellen (commando) . . . . . . . . . . . . 376 

19.143 Linguïstiek (Typografiepaneel, Informatie) . . . . . . 378 

19.144 Linguïstiekpaneel, Letterstijlmodellen . . . . . . . . 378 

19.145 Liniaal- en rasterinstellingen (commando) . . . . . . 379 

19.146 Linialen (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 

19.147 Linialen en rasters (menu) . . . . . . . . . . . . . . 381 

19.148 Loep (gereedschap) . . . . . . . . . . . . . . . . . 382 

19.149 Mappaneel xyz, Foyerinformatie . . . . . . . . . . . 383 

19.150 Markeer als hyperlink (commando) . . . . . . . . . . 383 

19.151 Markeer voor index (commando) . . . . . . . . . . . 384 

19.152 Meelopende-objectenpaneel, Tekstinformatie . . . . 384 

19.153 Multigoon-gereedschap . . . . . . . . . . . . . . . 385 

19.154 Multigoonpaneel, Documentinstellingen . . . . . . . 385 

19.155 Multigoonpaneel, Tekeninginformatie . . . . . . . . 386 

19.156 Namen (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 

19.157 Neem geluid op (commando) . . . . . . . . . . . . . 387 

19.158 Nieuw document (De Foyer-standaardactie, commando) 387 

19.159 Nieuwe component (commando) . . . . . . . . . . . 388 

19.160 Objectenpaneel, Tekeninginformatie . . . . . . . . . 388 

19.161 Objecttype (commando) . . . . . . . . . . . . . . . 390 

19.162 Onderbreek geluid (commando) . . . . . . . . . . . 390 

19.163 Ontwerp (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 391 

19.164 Opaciteit (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 391 

19.165 Open actuele bibliotheek (commando) . . . . . . . . 391 

19.166 Open component (commando) . . . . . . . . . . . . 392 

19.167 Open document (commando) . . . . . . . . . . . . . 392 

19.168 Open inventaris (commando) . . . . . . . . . . . . . 393


19.169 Opmaak (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 

19.170 Optimaliseer kolombreedte/rijhoogte (commando) . . 395 

19.171 Ovaalgereedschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 

19.172 Pagina-instelling (commando) . . . . . . . . . . . . 396 

19.173 Paginakenmerkenpaneel, Pagina-instelling Mac OS . . 397 

19.174 Pagina’s-paneel, Lay-outinformatie . . . . . . . . . . 399 

19.175 Paneel Algemeen, Filminformatie . . . . . . . . . . . 400 

19.176 Paneel Algemeen, Grafiekinformatie . . . . . . . . . 401 

19.177 Paneel Algemeen, Illustratie-informatie . . . . . . . . 403 

19.178 Paneel Algemeen, Knopinformatie . . . . . . . . . . 404 

19.179 Paneel Algemeen, Lay-outinformatie . . . . . . . . . 406 

19.180 Paneel Algemeen, Letterstijlmodellen . . . . . . . . . 408 

19.181 Paneel Algemeen, Printen Windows . . . . . . . . . 409 

19.182 Paneel Algemeen, Spreadsheetinformatie . . . . . . 411 

19.183 Paneel Algemeen, Tekeninginformatie . . . . . . . . 413 

19.184 Paneel Algemeen, Tekstinformatie . . . . . . . . . . 415 

19.185 Paneel Gebruikte lettertypes, Illustratie-informatie . . 417 

19.186 Paneel Pagina- en papiergrootte, Pagina-instelling 

Windows . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 

19.187 Paneel Pagina- en papiergrootte, Pagina-instelling 

Windows . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419 

19.188 Paneel Pagina-instelling, PDF-exportinstellingen . . . 422 

19.189 Paneel Pagina-instelling, PDF-exportinstellingen Lay-out 423 

19.190 Paneel Verbonden gegevens, informatie . . . . . . . 425 

19.191 Pas container aan illustratie aan (commando) . . . . 427 

19.192 Pas illustratie aan container aan (commando) . . . . 428 

19.193 Pas illustratie proportioneel aan container aan (commando) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429 

19.194 Patroon (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . 429 

19.195 Plaats in nieuwe lay-outcomponent (commando) . . . 430 

19.196 Plak (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430 

19.197 Plak speciaal (commando) . . . . . . . . . . . . . . 431 

19.198 Positioneringspaneel, Letterstijlmodellen . . . . . . . 431 

19.199 Print (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433 

19.200 Print eenmaal (commando) . . . . . . . . . . . . . . 435 

19.201 Printenpaneel, Illustratie-informatie . . . . . . . . . 435 

19.202 Printerpaneel, Pagina-instelling Windows . . . . . . . 437 

19.203 Printpaneel, Documentinstellingen . . . . . . . . . . 438 

19.204 Programma-instellingen (commando) . . . . . . . . . 440 

19.205 Programmapaneel, Programma-instellingen . . . . . 440 

19.206 RagTime (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442


19.207 Rangschikkingpaneel, illustratie-informatie . . . . . . 443 

19.208 Rangschikkingpaneel, Spreadsheetinformatie . . . . 445 

19.209 Rechthoekgereedschap . . . . . . . . . . . . . . . . 449 

19.210 Reeksgegevenspaneel, Grafiekinformatie . . . . . . . 449 

19.211 Reekstype (commando) . . . . . . . . . . . . . . . 451 

19.212 Reeksweergavepaneel, Grafiekinformatie . . . . . . . 452 

19.213 Reken deze component door (commando) . . . . . . 453 

19.214 Resolutiepaneel, Programma-instellingen . . . . . . 454 

19.215 Scanners en camera’s (menu) . . . . . . . . . . . . 454 

19.216 Schaling (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 455 

19.217 Schaling (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 455 

19.218 Scriptvenster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456 

19.219 Sectorgereedschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456 

19.220 Selecteer alles (commando) . . . . . . . . . . . . . 457 

19.221 Selecteer bibliotheek (commando) . . . . . . . . . . 457 

19.222 Serie-exportpaneel, PDF-exportinstellingen . . . . . . 458 

19.223 Serieprintenpaneel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459 

19.224 Sjabloonpagina’s-paneel, Lay-outinformatie . . . . . 460 

19.225 Sluit (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461 

19.226 Sluit document (commando) . . . . . . . . . . . . . 461 

19.227 Snijd illustratie bij (commando) . . . . . . . . . . . 462 

19.228 Sorteer (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . 462 

19.229 Speel geluid af/Stop geluid (commando) . . . . . . . 463 

19.230 Spreadsheet (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . 464 

19.231 Spreadsheetpaneel, Documentinstellingen . . . . . . 465 

19.232 Stapeling (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 

19.233 Start (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467 

19.234 Stijl (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467 

19.235 Stijlenpaneel, Letterstijlmodellen . . . . . . . . . . . 468 

19.236 Stippellijnen (commando) . . . . . . . . . . . . . . 469 

19.237 Stippellijnenvenster . . . . . . . . . . . . . . . . . 470 

19.238 Stop (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470 

19.239 Taal (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471 

19.240 Tabpaneel, Alineastijlmodellen . . . . . . . . . . . . 471 

19.241 Tekening (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472 

19.242 Tekeningpaneel, Documentinstellingen . . . . . . . . 472 

19.243 Tekeningpaneel, Programma-instellingen . . . . . . . 473 

19.244 Tekst (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474 

19.245 Tekstformaten (commando) . . . . . . . . . . . . . 474 

19.246 Tekstgereedschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475 

19.247 Tekstinfo (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 476


19.248 Tekstpaneel, Documentinstellingen . . . . . . . . . . 477 

19.249 Tekstpaneel, Programma-instellingen . . . . . . . . . 479 

19.250 Tekstrandenpaneel, Informatie . . . . . . . . . . . . 480 

19.251 Tekststatistiek (commando) . . . . . . . . . . . . . 483 

19.252 Tekstvolgordepaneel, Informatie . . . . . . . . . . . 483 

19.253 Tint (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485 

19.254 Toetsenbordafkortingen (commando) . . . . . . . . . 486 

19.255 Toon (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

19.256 Toon filmcontroller (commando) . . . . . . . . . . . 488 

19.257 Toon filmposter (commando) . . . . . . . . . . . . . 488 

19.258 Toon/Verberg gereedschapsbalk (commando) . . . . 488 

19.259 Toon/verberg kolommen/rijen (commando) . . . . . 488 

19.260 Transformatie (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . 489 

19.261 Transformeer referentie (commando) . . . . . . . . . 490 

19.262 Typografiepanelen, Informatie . . . . . . . . . . . . 490 

19.263 Uitlijning (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491 

19.264 Uitlijning (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 

19.265 Veelhoekenpaneel, Tekeninginformatie . . . . . . . . 492 

19.266 Veelhoekgereedschap . . . . . . . . . . . . . . . . 493 

19.267 Vensters (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493 

19.268 Vensters achter elkaar (commando) . . . . . . . . . 494 

19.269 Vensters boven elkaar (commando) . . . . . . . . . . 494 

19.270 Vensters naast elkaar (commando) . . . . . . . . . . 494 

19.271 Verbreek pijplijn (commando) . . . . . . . . . . . . 495 

19.272 Verbreek verbinding met bestand (commando) . . . . 495 

19.273 Vereniging (commando) . . . . . . . . . . . . . . . 495 

19.274 Vertoningpaneel, Filminformatie . . . . . . . . . . . 496 

19.275 Vervang en zoek (commando) . . . . . . . . . . . . 496 

19.276 Verwijder cellen (commando) . . . . . . . . . . . . . 497 

19.277 Verwijder hyperlink-markering (commando) . . . . . . 497 

19.278 Verwijder kolommen/rijen (commando) . . . . . . . 497 

19.279 Verwijder laag (commando) . . . . . . . . . . . . . . 498 

19.280 Verwijder linkersjabloonpagina (commando) . . . . . 498 

19.281 Verwijder pagina-einde (commando) . . . . . . . . . 498 

19.282 Verwijder rechtersjabloonpagina (commando) . . . . 499 

19.283 Voeg cellen in (commando) . . . . . . . . . . . . . . 499 

19.284 Voeg kolommen/rijen in (commando) . . . . . . . . 500 

19.285 Voeg laag toe (commando) . . . . . . . . . . . . . . 500 

19.286 Voeg pagina in (commando) . . . . . . . . . . . . . 500 

19.287 Voeg pagina-einde in (commando) . . . . . . . . . . 501 

19.288 Voeg reeks toe (commando) . . . . . . . . . . . . . 501


19.289 Voeg speciale tekst in (menu) . . . . . . . . . . . . 502 

19.290 Voeg symbool in (commando) . . . . . . . . . . . . 504 

19.291 Voeg voetnoot in (commando) . . . . . . . . . . . . 507 

19.292 Voetnotenpaneel, Tekstinformatie . . . . . . . . . . 508 

19.293 Volgordepaneel, Alineastijlmodellen . . . . . . . . . 510 

19.294 Volgordepaneel, Grafiekinformatie . . . . . . . . . . 510 

19.295 Volgordepaneel, Knopinformatie . . . . . . . . . . . 512 

19.296 Vul reeks (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 513 

19.297 Vulformaten (commando) . . . . . . . . . . . . . . . 516 

19.298 Vullingpaneel, Documentinstellingen . . . . . . . . . 516 

19.299 Vullingpaneel, Informatie . . . . . . . . . . . . . . . 518 

19.300 Vulstijlmodel (commando) . . . . . . . . . . . . . . 519 

19.301 Vulstijlmodellen (commando) . . . . . . . . . . . . 519 

19.302 Waardeformaat (commando) . . . . . . . . . . . . . 523 

19.303 Waardeformaat (Typografiepaneel, Informatie) . . . . 524 

19.304 Waardeformaten (commando) . . . . . . . . . . . . 525 

19.305 Waarom? (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . 526 

19.306 Wijzig (menu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526 

19.307 Wis (commando) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527 

19.308 Wis geluid (commando) . . . . . . . . . . . . . . . 527 

19.309 Wissel twee tekens om (commando) . . . . . . . . . 527 

19.310 Zoek en vervang (commando) . . . . . . . . . . . . 527 

19.311 Zoek opnieuw (commando) . . . . . . . . . . . . . . 530 

19.312 Zoek selectie (commando) . . . . . . . . . . . . . . 530 

20 Gereedschapsbalken en paletten 531 

20.1 Paletten en gereedschapsbalken . . . . . . . . . . . 532 

20.2 Curvebewerking (palet) . . . . . . . . . . . . . . . . 533 

20.3 Formules (palet) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533 

20.4 Geluidsregeling (palet) . . . . . . . . . . . . . . . . 534 

20.5 Gereedschappen (palet) . . . . . . . . . . . . . . . 534 

20.6 Gereedschapsbalk voor geluiden . . . . . . . . . . . 535 

20.7 Gereedschapsbalk voor grafieken . . . . . . . . . . . 535 

20.8 Gereedschapsbalk voor illustraties . . . . . . . . . . 536 

20.9 Gereedschapsbalk voor lay-outs, sjabloonlay-outs, 

knoppen, films . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537 

20.10 Gereedschapsbalk voor spreadsheets . . . . . . . . 538 

20.11 Gereedschapsbalk voor tekeningen . . . . . . . . . . 539 

20.12 Gereedschapsbalk voor teksten . . . . . . . . . . . 540 

20.13 Hulplijnen (palet) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541 

20.14 Objectcoördinaten (palet) . . . . . . . . . . . . . . 542


20.15 Opmaak (palet) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542 

20.16 Spreadsheetcommando’s (palet) . . . . . . . . . . . 549 

20.17 Standaardcommando’s (palet) . . . . . . . . . . . . 549 

20.18 Tekencommando’s (palet) . . . . . . . . . . . . . . 550 

20.19 Typografie (palet) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551 

21 Vensters 553 

21.1 Vensters splitsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554 

21.2 Eenheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555 

21.3 Linialen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555 

21.4 Nulpunt bij linialen wijzigen . . . . . . . . . . . . . 556 

21.5 Rasters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557 

21.6 Hulplijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557 

21.7 Hiërarchische lijsten . . . . . . . . . . . . . . . . . 558 

22 Modificatietoetsen 561 

22.1 Toetsen en modificatietoetsen in spreadsheets . . . . 562 

22.2 Modificatietoetsen in grafieken . . . . . . . . . . . . 564 

22.3 Modificatietoetsen en toetsen . . . . . . . . . . . . 565 

22.4 Toetsen en modificatietoetsen in de lay-out . . . . . . 565 

22.5 Toetsen en modificatietoetsen in tekeningen . . . . . 565 

22.6 Modificatietoetsen in tekst . . . . . . . . . . . . . . 568 

22.7 Modificatietoetsen bij beelden . . . . . . . . . . . . 569 

22.8 Toetsen en modificatietoetsen in diverse commando’s 569 

Aanhangsel 571 

A Legenda 571 

A.1 Conventies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572 

A.2 Toetssymbolen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573 

A.3 Bedieningselementen . . . . . . . . . . . . . . . . 574 

B Glossarium 575 

C Literatuurtips 589 

C.1 Business-publishing . . . . . . . . . . . . . . . . . 590 

D Index 591

22 Hoofdstuk 1: Overzicht

HOOFDSTUK 2 

RagTime-documenten 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over RagTime-6-documenten, de 

componenten waaruit ze opgebouwd zijn en de inventaris waarin u de 

componenten beheren kunt. 

De gedetailleerde beschrijving van de hier vermelde menu’s, 

commando’s en gereedschappen vindt u in het hoofdstuk 

’Alfabetische referentie’.

24 Hoofdstuk 2: RagTime-documenten 

2.1 OVER COMPONENTEN 

@ Componenten zijn de bouwstenen van een document. Ze bevatten 

verschillende soorten gegevens die bij het werken met computers onderscheiden 

kunnen worden. Voorbeelden daarvoor zijn tekst, lay-outs, 

spreadsheets of illustraties. De meeste componenten kunnen in eigen 

vensters getoond en in andere componenten geïnstalleerd worden, bijv. 

een spreadsheet in een rechthoek in een lay-outcomponent. 

In de @ Inventaris worden alle componenten van een document opgesomd. 

Een @ container dient alleen voor de weergave van componenten. 

Daarom wordt een document door de weergave van één component in 

meerdere containers nauwelijks groter. Bovendien gelden de wijzigingen 

die u in één component doorvoert, ook voor alle andere weergaven van 

deze component. 

U kunt een document met de meeste componenten creëren door 

middel van de @ Foyer [blz. 296] en naar behoefte andere componenten 

toevoegen. 

U kunt bovendien componenten tussen documenten en het bureaublad 

of een map bestanden verplaatsen. 

@ Tekst [blz. 75] 

@ Spreadsheets [blz. 91] 

@ Illustraties [blz. 85] 

@ Grafieken [blz. 107] 

@ Geluiden [blz. 133] 

@ Lay-outs en sjabloonlay-outs [blz. 63] 

@ Tekeningen [blz. 50] 

@ Films [blz. 137] 

@ Knoppen [blz. 125] 

Zie ook 

@ Componenten beveiligen [blz. 46] 

@ Over de Inventaris [blz. 29] 

@ Meelopende objecten in tekst [blz. 79] 

@ Zoeken en vervangen [blz. 174] 

@ Over pijplijnen [blz. 70] 

@ Modificatietoetsen en toetsen [blz. 565] 

2.2 COMPONENTEN CREËREN 

☞ Een nieuwe component creëren 

1 • Gebruik het commando @ Nieuwe component [blz. 388].

2.3: Componenten installeren 25 

In de Inventaris verschijnt een nieuwe component. Bovendien 

verschijnt er een venster waarin u kunt werken. Enkele componenten 

kunnen niet in aparte vensters weergegeven worden. Ze 

worden echter in de Inventaris opgenomen. 

• @ Installeer een component [blz. 25] in een tekeningobject, een 

spreadsheetcel of een tekst. 

Ook door elementen in een RagTime-document te importeren, in te 

voegen of te slepen wordt een nieuwe component gecreëerd. 

2.3 COMPONENTEN INSTALLEREN 

Een @ component [blz. 24] kan in de @ meeste tekeningobjecten, spreadsheetcellen 

of in tekst geïnstalleerd worden. In een tekeningobject wordt 

een verwijzing naar de component gecreëerd. Alle in een weergave van 

een component doorgevoerde wijzigingen worden direct in de component 

zelf en in alle andere @ containers van de component actief. 

Het commando @ Inhoudstype [blz. 332] creëert een nieuwe component 

en installeert hem in het geselecteerd object. Daarnaast wordt de 

instelling @ Wist automatisch [blz. 28] voor de met dit commando gecreëerde 

component aangezet. 

U kunt een component in verscheidene containers installeren door 

de naam van de component uit de Inventaris daarheen te slepen. Een tekeningobject 

of een component die andere componenten bevatten kan, 

wordt gemarkeerd, wanneer de muiswijzer daarboven gesleept wordt. 

l Dupliceren van een tekeningobject met een daarin geïnstalleerde 

component creëert een tweede component. 

☞ Een component in een tekeningobject installeren 

1 @ Creëer een tekeningobject [blz. 51] of @ selecteer een aanwezig tekeningobject 

[blz. 52]. 

2 • Kies een component uit het submenu van het commando @ Inhoudstype 

[blz. 332]. 

• Gebruik het @ Objectpaneel [blz. 388] van het Infodialoogvenster. 

☞ Een component in een cel installeren 

1 • Sleep een component uit de Inventaris of een container naar de 

cel. 

• @ Selecteer een cel [blz. 100] en kies een componenttype uit het 

submenu van het commando @ Inhoudstype [blz. 332].


l U kunt een cel die een component bevat, niet door direct klikken 

van de cel selecteren. Selecteer een aangrenzende cel en 

gebruik de pijltoetsen. 

Zie ook 


@ Componenten nesten [blz. 26] 

2.4 COMPONENTEN NESTEN 

U kunt in bepaalde componenten bijvoorbeeld tekeningobjecten invoegen. 

Wanneer er in een tekeningobject een component geïnstalleerd is, 

wordt deze component in de eerste component ’genest’. 

☞ Een tekeningobject in een component installeren 

1 Houd ctrl ingedrukt terwijl u een tekeningobject over de component 

sleept. 

De @ container wordt gemarkeerd. 

• Tekeningcomponenten kunnen verscheidene tekeningobjecten bevatten 

waarin componenten geïnstalleerd kunnen zijn. 

• Tekstcomponenten kunnen objecten bevatten die in de tekst @ meelopen 

[blz. 79]. 

• Spreadsheetcellen kunnen eveneens componenten bevatten. Let u 

erop, dat het bij het slepen van een tekeningobject over een spread- 

sheetcel niet vereist is, ctrl in te drukken. 

• Lay-outen sjabloonlay-outcomponenten berusten op pagina’s. U 

kunt tekeningobjecten op een pagina plaatsen, zonder ctrl in te 

drukken. 

Zie ook 


2.5 ZICHTBAARHEID VAN COMPONENTEN 

Het verbergen van op dit moment niet geselecteerde componenten verhoogt 

de snelheid van de weergave op het beeldscherm. Om deze reden 

is de desbetreffende instelling alleen bij componenten beschikbaar 

waarbij het ook echt voordelen oplevert. Een component waarin andere 

componenten ineengeschoven zijn, kan niet verborgen worden.

2.6: Componenten schalen 27 

Wanneer u een component verbergt, wordt informatie over de component 

in de @ container aangegeven. Wanneer u in de container klikt, 

wordt de inhoud aangegeven en kunt u hem bewerken zoals u gewend 

bent. 

☞ Alleen zichtbaar op het scherm wanneer geselecteerd 

1 Activeer de desbetreffende instelling in het paneel Algemeen van het 

Info-dialoogvenster bij een geselecteerde component. 

2.6 COMPONENTEN SCHALEN 

U kunt @ spreadsheets [blz. 445], @ illustraties [blz. 443] of @ knoppen 

[blz. 512] met hun @ containers koppelen door de desbetreffende instelling 

in het Rangschikking-paneel in het Info-dialoogvenster te gebruiken. 

Zijn component en container gekoppeld, dan kunt u de component schalen, 

doordat u de grootte van de container wijzigt en omgekeerd. 

Spreadsheetcomponenten 

Wordt de grootte van een gekoppelde spreadsheetcontainer gewijzigd, 

dan heeft dat gevolgen voor de grootte van de cellen, maar niet voor de 

schaling van de inhoud ervan. 

Knopcomponenten 

Wordt de grootte van een knopcontainer gewijzigd, dan heeft dit geen 

gevolgen voor de tekstgrootte, menu’s, radioknoppen en aankruisvelden. 

Illustratiecomponenten 

Het commando @ Koppel container en inhoud [blz. 349] is bij illustraties 

niet alleen in het Info-dialoogvenster, maar verder ook in het Illustratiemenu 

voorhanden. 

In het @ Illustratiepaneel [blz. 315] van het dialoogvenster Documentinstellingen 

kunt u instellen of container en inhoud in nieuwe illustratiecontainers 

gekoppeld moeten worden. De schaling van een illustratie kan 

ook door andere @ schalingsmethoden [blz. 87] beïnvloed worden. 

Zie ook 

@ Tekeningobjecten schalen, schuin zetten en draaien [blz. 59] 

@ Schaling (commando) [blz. 455] 

@ Kolombreedte en rijhoogte [blz. 97]


2.7 COMPONENTEN WISSEN 

Wanneer u een component uit de Inventaris wist, wordt hij ook uit het 

document en uit alle tekeningobjecten, teksten of spreadsheetcellen gewist 

waarin hij geïnstalleerd is. Wordt een component uit het enige object 

gewist waarin hij geïnstalleerd is, dan heeft dit onder bepaalde omstandigheden 

tot gevolg dat @ de component gewist wordt [blz. 28] uit de Inventaris. 

☞ Een component uit de Inventaris wissen 

1 Zie @ Over de Inventaris [blz. 29]. 

☞ Een component uit een tekeningobject wissen 

1 Selecteer het object. 

2 Kies Geen inhoud uit het submenu @ Inhoudstype [blz. 332]. 

☞ Een component uit een cel wissen 

1 Klik in een spreadsheetcel. 

2 Gebruik de pijltoetsen om de cel die de component bevat, te selecteren. 

3 Kies het commando @ Wis [blz. 527] of Geen inhoud uit het submenu 

van het commando @ Inhoudstype [blz. 332]. 

☞ Een meelopend object uit een tekst wissen 

1 Selecteer het object. 

2 Kies het commando @ Wis [blz. 527] of druk op de wistoets. 

2.8 COMPONENTEN AUTOMATISCH WISSEN 

In de Inventaris bevindt zich een instelling waarmee een component uit 

de Inventaris (en daarmee uit het document) gewist wordt, wanneer de 

laatste @ container van een component in het document gewist wordt. 

Wanneer u een component creëert die in een andere component 

geïnstalleerd is (bijvoorbeeld op een lay-outpagina of in een tekeningcomponent), 

schakelt RagTime de instelling Wist automatisch in. Als 

u een component door middel van het commando @ Nieuwe component 

[blz. 388] of door slepen van een component of van een bestand in de 

Inventaris creëert, schakelt RagTime deze instelling niet in. 

Zie ook 

@ Over de Inventaris [blz. 29]

2.9 COMPONENTVENSTERS 

2.9: Componentvensters 29 

Het openen van een component in een apart venster geeft u de mogelijkheid, 

met gegevens te werken die niet volledig in een @ container passen, 

of gegevens te creëren en te bewerken nog voordat u een lay-out of een 

tekeningcomponent gecreëerd heeft. 

☞ Een componentvenster openen 

1 Selecteer een component in een venster en 

• gebruik het commando @ Open component [blz. 392]. 

• dubbelklik op de component in de Inventaris. 

☞ Een componentvenster sluiten 

1 • Gebruik het commando @ Sluit [blz. 461]. 

• Klik op het sluitvak in de titelbalk van het venster. 

Zie ook 

@ Paletten en gereedschapsbalken [blz. 532] 


2.10 OVER DE INVENTARIS 

De Inventaris is het centrale inhoudsoverzicht van uw RagTime-6document. 

In een hiërarchische lijst (zie @ Hiërarchische lijsten [blz. 558]) 

staan eerst alle in het document aanwezige @ hulpmiddelen, en daarna 

alle @ componenten. De iconen voor de elementen maken het gemakkelijker 

om uw weg in de Inventaris te vinden. 

☞ De Inventaris openen 

1 Gebruik @ Open inventaris (commando) [blz. 393]. 

Z De Inventaris is een palet met opgenomen elementen voor alle open 

documenten. 

z De Inventaris is een venster met opgenomen elementen voor een 

document. Voor ieder open document kan een Inventaris geopend 

worden. 

Hulpmiddelen 

De @ hulpmiddelen worden altijd hiërarchisch opgesomd, d.w.z. alle 

kleuren, stijlmodellen, waardeformaten enz. bevinden zich telkens in 

hun eigen ’map’ die u open- of dichtklappen kunt.


U kunt stijlmodellen toepassen door ze uit de inventaris of het bewerkingsvenster 

te slepen en op het desbetreffende element neer te zetten 

(zie @ Slepen en neerzetten (drag and drop) [blz. 209]). 

l De vensters voor de bewerking van hulpmiddelen kunt u door te dubbelklikken 

op de hulpmiddelengroep in de inventaris openen. Als u 

op een hulpmiddel in de inventaris dubbelklikt, wordt het bewerkingsvenster 

geopend en het aangeklikte hulpmiddel geselecteerd. 

l Indexingangen verschijnen als u iets voor de index gemarkeerd 

heeft (zie @ Index [blz. 178]). 

Componenten 

Alle in het document aanwezige componenten (zie @ Over componenten 

[blz. 24]), of ze nu in een container geïnstalleerd zijn of niet, worden in de 

Inventaris opgesomd. Rechts naast de naam van de component worden 

verdere eigenschappen weergegeven: 

n Wist automatisch 

Specificeert of de component gewist moet worden wanneer hij in 

geen enkele container meer geïnstalleerd is (zie @ Componenten automatisch 

wissen [blz. 28]). 

l Deze instelling is alleen van toepassing op installeerbare componenten, 

dus niet voor lay-outs of sjabloonlay-outs. 

n Component beveiligd 

zie @ Over beveiliging [blz. 45], @ Componenten beveiligen [blz. 46] 

Een open hangslot betekent, dat de component niet beveiligd 

is. 

Een gesloten hangslot geeft aan dat de component beveiligd is 

wanneer het document vergrendeld is. 

U kunt componenten vanuit de Inventaris openen (dubbelklik of 

@ Open component (commando) [blz. 392]), ze in andere documenten 

stoppen of in containers installeren (zie @ Componenten installeren 

[blz. 25]). 

☞ Componenten creëren 

Componenten kunt u ook via een menu boven in de Inventaris creëren. 

1 Kies het gewenste componenttype uit het menu @ Nieuwe component 

[blz. 388]. 

2 De component wordt met een standaardnaam gecreëerd. Geef hem 

een zinvolle naam.

2.11: Over uitbreidingen 31 

☞ Componenten in de Inventaris ordenen 

De @ componenten worden altijd conform uw instelling op type of naam 

opgesomd. U kunt deze lijst beïnvloeden door de naamgeving of door 

extra mappen waarover u de componenten verdeeld. 

1 Bepaal waar de nieuwe map moet komen. 

• Voor een nieuwe map op het bovenste niveau selecteert u niets 

of een component. 

• Voor een nieuwe map in een andere map selecteert u een andere 

map. 

2 Klik op P Nieuwe map. 

3 De map wordt met een standaardnaam gecreëerd. Geef de map een 

zinvolle naam. 

4 Plaats componenten (of andere mappen) in de nieuwe map. 

5 Klap de map naar behoefte open of dicht. 

$ De verdeling van de componenten in de map is alleen bedoeld voor 

de overzichtelijkheid in de Inventaris. Wanneer u bijv. een component 

in een formule wilt gebruiken, geldt altijd de eenvoudige naam 

van de component, d.w.z. u hoeft geen pad aan te geven als de component 

zich in een map bevindt. 

☞ Een element in de Inventaris een nieuwe naam geven 

Componenten en stijlmodellen krijgen bij het creëren ervan automatisch 

een naam, bijv. teksten met ’Tekst 1’, ’Tekst 2’ enz. Om ze later gemakkelijker 

te herkennen, is het aan te bevelen de elementen een zinvollere 

naam te geven. 

1 Klik tweemaal op de elementnaam (langzaam, geen dubbelklik). 

2 Bewerk de naam en sluit af met R . 

☞ Een element uit de Inventaris wissen 

1 Selecteer het element. 

2 Gebruik @ Wis (commando) [blz. 527]. 

Zie ook 


@ Over componenten [blz. 24] 

2.11 OVER UITBREIDINGEN 

Onder ’uitbreidingen’ is extra software te verstaan, die de functionaliteit 

van RagTime nog vergroot. Enkele extra programma’s breiden de reeds in


RagTime aanwezige mogelijkheden uit, bijvoorbeeld tekengereedschappen, 

diagram- of componententypen, terwijl andere verbindingen tussen 

RagTime en andere programma’s leggen. ’Uitbreidingssoftware’ kan ook 

functies bevatten. 

Uitbreidingssoftware kan de weergave in RagTime beïnvloeden, er 

kunnen bijvoorbeeld nieuwe menu’s in de menu’s, extra panelen in dialoogvensters 

of knoppen in paletten verschijnen. Functies verschijnen in 

het @ Functiedialoogvenster [blz. 301]. 

2.12 OVER HULPMIDDELEN 

Sommige @ hulpmiddelen kunnen gebruikt worden om componenten of 

andere elementen, bijvoorbeeld linialen te bewerken. U kunt hulpmiddelen 

individueel naar uw wensen creëren en ze voor gebruik in toekomstige 

documenten opslaan. 

Hulpmiddelen zijn: 

• @ Eenheden [blz. 555] 

• @ Linialen [blz. 555] 

• @ Benoemde referenties [blz. 203] 

• @ Index [blz. 178] 

• @ Over waardeformaten [blz. 189] 

• @ Over scripts [blz. 224] 

• @ Letterstijlmodellen gebruiken [blz. 162] 

• @ Alineastijlmodellen gebruiken [blz. 162] 

• @ Lijnstijlmodellen gebruiken [blz. 161] 

• @ Vulstijlmodellen gebruiken [blz. 160] 

• @ Kleuren (commando) [blz. 340] 

• @ Over woordenboeken [blz. 174] 

Stijlmodellen 

In RagTime kunt u stijlmodellen inclusief waardeformaten zoals linialen, 

eenheden, commando’s (in de vorm van AppleScripts) en gebruikerswoordenboeken 

creëren en vormgeven. In het submenu @ Hulpmiddelen 

[blz. 493] kunt u vensters openen om stijlmodellen te bewerken. Zie ook 

@ Bewerk woordenboeken (commando) [blz. 260]. 

Sommige stijlmodellen kunt u eenvoudig door hun naam uit het desbetreffende 

venster of de inventaris te slepen direct op een element toepassen.

2.13 OVER DE FOYER 

2.13: Over de Foyer 33 

De Foyer is de toegangsruimte tot RagTime 6. Hij wordt na het starten 

van het programma getoond (wanneer u het niet uitgeschakeld heeft) en 

u kunt vanuit de Foyer met RagTime 6 beginnen te werken. Hier vindt u 

een groot aantal mogelijkheden om nieuwe documenten te creëren of van 

sjabloondocumenten af te scheuren, pas gebruikte documenten opnieuw 

te bewerken, vaak gebruikte documenten te groeperen, alsook door de 

meegeleverde voorbeelddocumenten te snuffelen. 

U kunt in de Foyer echter ook een willekeurig document openen of 

de @ Foyer-standaardactie [blz. 387] uitvoeren. Af fabriek is dat het aanmaken 

van een document met een lay-outcomponent, zoals u mogelijk 

nog uit oudere RagTime-versies kent. 

Objecten in de Foyer 

In de Foyer vindt u symbolen van verschillende objecten die u voor het 

werken met documenten nodig heeft: 

• Soorten componenten 

In de Foyer staan symbolen van alle soorten componenten waarmee 

u een RagTime-document kunt beginnen. Wanneer u een component 

aanklikt, wordt er een nieuw document met deze component 

aangemaakt. 

• RagTime-documenten (d *.rtd) 

Voor RagTime-documenten wordt een miniatuur van zijn inhoud getoond. 

Deze wordt gegenereerd op basis van het beeld op het moment 

dat het document voor het laatst bewaard werd. Door te klikken 

kunt u het document openen. 

• RagTime-sjabloondocumenten (d *.rtt) 

Voor RagTime-sjabloondocumenten wordt ook een miniatuur getoond. 

Door de plaats van een sjabloondocument in de Foyer kunt u 

bepalen of bij het aanklikken het sjabloondocument ter bewerking 

geopend wordt, of dat er een document vanafgescheurd wordt.


• Andere bestanden 

Andere bestanden worden alleen getoond wanneer RagTime 6 ze 

kan openen, dus bijv. d jpg, d txt enz. Als u een bestand aanklikt, 

wordt er nieuw RagTime-document met toepasselijke component 

aangemaakt en wordt het bestand geïmporteerd. 

In de Foyer wordt voor andere documenten het uit de Z-Verkenner 

of z-Finder bekende symbool getoond. 

Voor ieder symbool in de panelen van de Foyer is er een @ contextmenu 

[blz. 298] waarop u door een driehoek ] opmerkzaam gemaakt wordt, 

terwijl de muiswijzer zich boven het symbool bevindt. Wanneer de muiswijzer 

eventjes boven een bestand blijft staan, wordt het pad van het 

bestand voor u ter informatie getoond. 

Foyer-panelen 

het aanbod in de RagTime-6-Foyer is over verschillende panelen verdeeld 

die u op veelzijdige wijze kunt configureren om de Foyer zo goed mogelijk 

aan uw werkgewoontes en projecten aan te passen. 

• Nieuw begin met 

Dit paneel bevat al die componenttypen waarmee u een RagTimedocument 

kunt beginnen. Als enig paneel in de Foyer kan dit paneel 

noch geconfigureerd, noch verwijderd worden. 

• Pas gebruikt 

Dit paneel toont u documenten die u pas geleden gebruikt heeft. In 

de @ Foyer-informatie [blz. 332] kunt u bepalen hoeveel pas gebruikte 

documenten aangegeven worden en of dit paneel überhaupt getoond 

moet worden (zie @ Foyer, basisinstellingen en Foyerinformatie 

[blz. 297]).

2.14: Panelen voor mappen in de Foyer 35 

• Panelen voor mappen 

In @ panelen voor mappen [blz. 35] krijgt u de bestanden van een 

map en diens submappen voorgeschoteld, voorzover RagTime 6 de 

bestanden kan openen. 

• Favorietenpanelen 

In @ Favorietenpanelen [blz. 36] kunt u componenttypen, RagTime- 

6-documenten, sjabloondocumenten en pas gebruikte documenten 

groeperen, om het even in welke map of op welke server de bestanden 

opgeslagen zijn. 

Zie ook 

@ Foyer (commando) [blz. 296] 

@ Informatie, Foyer (commando) [blz. 332] 

2.14 PANELEN VOOR MAPPEN IN DE FOYER 

In panelen voor mappen in de Foyer krijgt u de inhoud van een map voorgeschoteld. 

Bevat deze map nog meer mappen, dan wordt in het paneel 

ook nog een hiërarchische lijst van deze submappen getoond. 

Een submap bevat RagTime-documenten en sjabloondocumenten 

als ook al die bestanden van een ander type die RagTime-6 kan openen. 

l Een uitzondering vormen PDF-bestanden die in de Foyer getoond 

worden en als daar behoefte aan bestaat in uw standaardprogramma 

voor PDF-bestanden geopend worden. Dit is praktisch voor de 

uitleg die bij veel van de meegeleverde voorbeelden als PDF voorhanden 

is. 

Panelen voor mappen kunt u naar eigen inzicht @ toevoegen 

[blz. 300] of verwijderen bijv. een paneel voor uw archief. Standaard is 

een map-paneel voor de meegeleverde RagTime-6-voorbeeldbestanden 

in de Foyer ingericht. 

De eigenschappen voor een paneel voor mappen kunt u in de 

@ Foyer-informatie [blz. 332] instellen (zie @ Mappaneel xyz, Foyerinformatie 

[blz. 383]). 

Zie ook 


@ Over de Foyer [blz. 33]


2.15 FAVORIETENMAPPEN IN DE FOYER 

In Favorietenmappen in de Foyer kunt u componenttypen, RagTime-6documenten, 

sjabloondocumenten en pas gebruikte documenten groeperen, 

om het even in welke map of op welke server de bestanden opgeslagen 

zijn. 

Favorietenpanelen kunt u naar eigen inzicht @ toevoegen [blz. 300] 

of verwijderen, bijv. een paneel voor ieder van uw projecten. Af fabriek is 

er één favorietenpaneel met populaire componenttypen voorgeconfigureerd 

die u in de loop der tijd aan uw werkgewoonten kunt aanpassen. 

Een favorietenpaneel presenteert de objecten in maximaal vier groepen. 

Welke van deze groepen getoond moeten worden, kunt u in @ Foyerinformatie 

[blz. 332] bepalen (zie @ Favorietenpaneel xyz, Foyerinformatie 

[blz. 293]). 

• Nieuw begin met 

Deze groep bevat componenttypen om nieuwe documenten aan te 

maken die met een component moeten beginnen. 

• Documenten 

Hier worden bestaande documenten gegroepeerd die u vaker wilt 

openen. Om documenten in deze groep op te nemen gebruikt u het 

symbool in de groepstitel. 

• Sjabloondocumenten om af te scheuren 

Deze groep bevat sjabloondocumenten om nieuwe documenten af 

te scheuren. Om sjabloondocumenten in deze groep op te nemen 

gebruikt u het symbool in de groepstitel. 

• Pas gebruikte documenten 

In deze groep worden de recent gebruikte documenten bij elkaar gezet 

zodat u ze weer kunt openen. 

Om groepsobjecten toe te voegen of te verwijderen heeft u de keuze 

uit diverse methoden: 

• +-knop achter de groepstitel 

Door middel van het gebruikelijke bestandsselectiedialoogvenster 

van uw besturingssysteem kunt u bestanden in een groep opnemen. 

• Commando’s in het contextmenu 

In het @ contextmenu [blz. 298] van de objecten in de Foyer vindt u 

meerdere commando’s om objecten toe te voegen, te verplaatsen of 

te wissen. 

• Informatiedialoog van een favorietenpaneel 

In de @ Favorietenpaneelinformatie [blz. 293] kunt u instellen welke 

groepen of componenttypen getoond moeten worden.

2.16: Over documenten 37 

• Slepen en neerzetten 

U kunt objecten van de ene groep in de andere slepen, bijv. van de 

pas gebruikte documenten in de documenten. 

Zie ook 


@ Over de Foyer [blz. 33] 

2.16 OVER DOCUMENTEN 

Een RagTime-6-document bestaat uit ten minste één component. Een 

component kan verschillende gegevens bevatten, bijvoorbeeld een tekst, 

een illustratie, een spreadsheet en een lay-out. Alle componenten van 

een document worden in de inventaris opgesomd. 

U kunt een document met de meeste componenttypes beginnen en 

naar behoefte andere eraan toevoegen. De meeste componenten kunnen 

in eigen vensters getoond en bewerkt dan wel vanuit deze venster geprint 

worden. Om andere componenten te ordenen en te printen worden echter 

over het algemeen lay-out- of sjabloonlay-outcomponenten gebruikt. 

RagTime-6-documenten kunnen als sjabloondocumenten opgeslagen 

worden. Is een document als sjabloondocument bewaard, dan wordt 

bij het openen van dit document een kopie ervan gecreëerd. Het origineel 

blijft ongewijzigd bewaard en kan altijd weer opnieuw gebruikt worden. 

l Het bestandsformaat van de RagTime-versies 5.0 en 5.5 is verschillend. 

RagTime 5.5 kan documenten van versie 5.0 openen. Als u 

deze wilt bewerken en weer bewaren, wordt u gevraagd of het document 

in het formaat van versie 5.5 omgezet moet worden. Alleen als 

het document ook door gebruikers van RagTime-5.0 geopend moet 

worden, zou u het in 5.0-formaat moeten bewaren. 

l Nieuwe RagTime 6-documenten kunt u indien nodig ook in 5.0formaat 

bewaren (zie @ Bewaar als (commando) [blz. 258]). 

l Bij het bewaren van met RagTime 6 bewerkte documenten in het 

5.0-formaat gaat sommige informatie die voor de nieuwe 5.5mogelijkheden 

nodig zijn, verloren. 

Zie ook 



@ Over lay-out [blz. 64] 

@ Over sjabloonlay-out [blz. 65] 

@ Over sjabloondocumenten [blz. 40]


@ Over beveiliging [blz. 45] 

2.17 DOCUMENTEN CREËREN 

In principte biedt RagTime 6 u drie manieren om documenten aan te maken: 

• Een leeg document aanmaken 

U kunt met RagTime 6 documenten aanmaken die ’bijna leeg’ zijn. 

Enige informatie is zelfs in zulke documenten aanwezig: 

◦ Ieder nieuw document bevat ten minste één component. 

Meestal zal dit de standaard ingestelde lay-outcomponent zijn. 

◦ De @ documentdatum [blz. 283] wordt op de actuele datum gesteld. 

◦ Uit het document d RagTime-6-hulpmiddelen.rtd worden 

instellingen en de nodige stijlmodellen overgenomen: 

“ @ standaardstijlmodellen [blz. 158] voor kleuren, vullingen, 

lijnen, letters en alinea’s 

“ @ eenheden [blz. 555] en @ linealen [blz. 555] om posities 

aan te geven 

“ instellingen voor decimaal en duizendtallenscheidingsteken 

alsook kalenderteksten (zie @ Berekeningpaneel, Documentinstellingen 

[blz. 254]) 

“ @ waardeformaten [blz. 189] 

◦ Veel instellingen van het nieuwe document worden conform uw 

opgave in het dialoogvenster @ Documentinstellingen [blz. 282] 

gedaan. 

• Openen van een bestand van een ander programma 

U kunt geschikte bestanden van andere programma’s, bijv. een tekst 

of een illustratie, in RagTime 6 openen. Daarbij maakt RagTime 6 

eerst een leeg document (zie hierboven) met een toepasselijke component 

aan, en importeert dan het vreemde bestand in deze component 

(zie @ Over gegevensuitwisseling [blz. 206]). 

• Van een sjabloondocument afscheuren 

Voor veel gebruikte documentsoorten, bijv. brieven, kunt u een document 

met de terugkerende inhouden (briefhoofd) vormgeven en 

tot @ sjabloondocument [blz. 40] maken. Hiervan kunt u dan nieuwe 

documenten voor verdere bewerking afscheuren: 

◦ Componenten worden conform uw @ voorkeuren [blz. 283] uit 

het sjabloondocument overgenomen.

2.18: Documenten openen 39 

◦ De @ documentdatum [blz. 283] wordt op de actuele datum gesteld. 

◦ Alle andere instellingen en stijlmodellen worden vanuit het sjabloondocument 

in het afgescheurde document overgenomen. 

Methoden om documenten aan te maken 

• De RagTime-Foyer 

In de @ Foyer [blz. 33] kunt u documenten aanmaken die met een bepaalde 

component, bijv. een lay-out, beginnen of u kunt een nieuw 

document van een sjabloondocument afscheuren. 

• Het commando Nieuw 

U kunt een document met het commando @ Nieuw [blz. 387] aanmaken. 

Het commando vindt u in de Foyer, in het menu @ Bestand/Archief 

[blz. 256] en in het palet @ Standaardcommando’s 

[blz. 549]. 

• Sjabloondocumenten in de Windows Verkenner of de Mac OS Finder 

openen 

Bij het openen van een sjabloondocument in het systeem door middel 

van een commando of door dubbelklikken wordt conform de instellingen 

van het sjabloondocument afgescheurd en als nieuw document 

in RagTime 6 getoond. 

2.18 DOCUMENTEN OPENEN 

Als u het commando @ Open document [blz. 392] kiest, verschijnt het 

standaardbestandsdialoogvenster waarin u het te openen document selecteren 

kunt. U kunt het document ook alleen om te lezen openen, zodat 

het niet bewerkt kan worden. Als u een RagTime-@ sjabloondocument 

[blz. 40] kiest, wordt het ervan afgescheurd. 

Met het commando Open document kunnen ook andere bestandsformaten 

geopend worden, voorzover de desbetreffende converters beschikbaar 

zijn. Kies een converter in het pop-upmenu van het bestandsdialoogvenster. 

Zie ook 

@ Converters [blz. 213] 

2.19 DOCUMENTEN BEWAREN 

Het bewaren van een document betekent dat de huidige stand van het 

document op de harde schijf of een diskette opgeslagen wordt. U moet


uw werk regelmatig, en voor wijzigingen die u wellicht niet houden wilt, 

opslaan. Het is bovendien aan te raden, bijzonder belangrijke bestanden 

daarenboven als ’back-up’ op een aparte diskette of in een voor dit doel 

gereserveerde server-map op te slaan. 

Er zijn in RagTime een hele reeks commando’s voor het bewaren van 

documenten. 

• Met @ Bewaar [blz. 260] wordt het open bestand overschreven, d.w.z. 

de vorige versie wordt geactualiseerd en de doorgevoerde wijzigingen 

worden opgeslagen. 

• Met het commando @ Bewaar als [blz. 258] kunt u een document met 

een nieuwe naam, d.w.z. als apart tweede document, opslaan en 

beslissen of u met het oorspronkelijke document of met het nieuwe 

document wilt verder werken. 

Zie ook 

@ Over gegevensuitwisseling [blz. 206] 

2.20 DOCUMENTEN SLUITEN 

U kunt een document sluiten door het commando @ Sluit document 

[blz. 461] of @ Sluit [blz. 461] te gebruiken, totdat alle bij het document 

behorende vensters - componenten en de inventaris - gesloten zijn. Klikken 

op het sluitvak heeft hetzelfde effect. 

Als u sinds de laatste keer opslaan wijzigingen in het document 

heeft doorgevoerd, verschijnt er een dialoogvenster waarin u kunt beslissen 

of u deze wijzigingen bewaren wilt. 

Met het commando @ Stop [blz. 470] sluit RagTime ook alle documenten 

en u heeft de mogelijkheid wijzigingen die u in een van deze 

documenten aangebracht heeft, te bewaren. 

2.21 OVER SJABLOONDOCUMENTEN 

Een sjabloondocument bespaart u - net als bij echte sjablonen - werk 

bij zich herhalende werkzaamheden. U moet daarom een sjabloondocument 

creëren wanneer u een document vaak nodig heeft: vormbrieven, 

formulieren met een briefhoofd, verslagen, rekeningen, paklijsten enzovoort. 

Een sjabloondocument is een document dat met een speciale instelling 

opgeslagen wordt. Als u een document dat als sjabloondocument

2.21: Over sjabloondocumenten 41 

opgeslagen is, gewoon opent, opent RagTime een kopie van dit document, 

het origineel blijft behouden. U hoeft alleen die elementen in te 

voeren die van geval tot geval anders zijn. 

Bij documenten die van een sjabloondocument afgescheurd zijn, 

kunnen automatisch pagina’s toegevoegd worden, vooropgesteld dat er 

aan twee voorwaarden voldaan is: 

• Het sjabloondocument moet gebaseerd zijn op een lay-out- of 

sjabloonlay-outcomponent. 

• De lay-out of sjabloonlay-out moet een pijplijn bevatten voor de @ automatische 

creatie van pagina’s [blz. 72]. 

Een op een lay-out of sjabloonlay-out gebaseerd sjabloondocument 

kan een willekeurig aantal pagina’s hebben met ieder een eigen vormgeving. 

De eerste pagina van een brief kan een briefhoofd bevatten, terwijl 

de overige pagina’s anders vormgegeven kunnen zijn. Een krant bevat 

bijvoorbeeld een titelpagina, een linker- en een rechterpagina. 

Sjabloondocumenten voor nieuwe documenten gebruiken 

Sjabloondocumenten kunt u met behulp van de @ Foyer [blz. 33] bijzonder 

gemakkelijk voor het @ creëren van documenten [blz. 38] gebruiken. U 

kunt het afscheuren van een sjabloondocument zelfs tot standaardactie 

van het commando @ Nieuw [blz. 387] maken. 

z Een RagTime-6-sjabloondocument is niet hetzelfde als het systeemsjabloondocument. 

Het belangrijkste verschil bestaat hierin, dat er 

bij het RagTime-6-sjabloondocument mogelijk is, alleen de eerste 

pagina van een document ’af te scheuren’. Als u een RagTime-6document 

als systeemsjabloondocument wilt opslaan, slaat u dan 

in uw systeemdocumentatie na, hoe dit te verwezenlijken valt. 

Sjabloondocumenten onder Mac OS X 

Door een tekortkoming in Mac OS X wordt de omgang met RagTimesjabloondocumenten 

zeer onoverzichtelijk. Helaas kan RagTime niet alle 

problemen omzeilen. Nog erger, de problemen zijn niet zo eenvoudig 

te beschrijven vandaar dat we u even uitnodigen voor een historisch uitstapje. 

Opa, vertel toch nog eens van vroeger 

RagTime kon al meteen vanaf het prille begin (versie 1 verscheen in 1986) 

met sjabloondocumenten omgaan. Er was toentertijd een bijzonder soort 

document voor sjabloondocumenten met instellingen om af te scheuren 

etc. In het kort: RagTime-sjabloondocumenten hebben altijd gewerkt en 

zijn sindsdien zeer populair bij onze gebruikers.


In mei 1991, deed Apple de grote stap naar systeem 7 

en kondigde sjabloondocumenten aan als revolutionair concept 

(n Sjabloondocument in de Finder-informatie). Uit ’What’s new in 

7.0’ 1 : 

Stationery pads let you easily create documents with common 

elements. For example, you could have a Stationery pad with 

the information that you always put at the top of a weekly report. 

To create a stationery pad, first create a document with 

the common elements you want to use in several documents. 

[. . . ] To convert a document to a stationery pad, select the document’s 

icon and choose Get Info from the File menu. Then 

check the box labeled “stationery pad”. 

Het zo tot sjabloondocument getransformeerde document kreeg een ander 

symbool met een ezelsoor onderaan rechts. 

Omdat de sjabloondocument-methode met alle programma’s moest 

werken, werd bij het dubbelklikken op zo’n document door de Finder 

een kopie van hetzelfde document gemaakt en tegelijkertijd aan het 

programma doorgegeven dat het de kopie moest openen. Fantastisch, 

sjabloondocument-beheer nu ook beschikbaar in LeerTekst (naderhand 

SimpelTekst, nu Teksteditor). 

En omdat sommige programma’s toch wel iets meer konden dan alleen 

maar het complete bestand kopiëren – bijv. alleen de eerste pagina 

afscheuren, of het sjabloondocument zo indelen zodat men later meerdere 

pagina’s kan afscheuren – was er voor programma’s als RagTime 

een programma-resource beschikbaar met als instelling ’stationery aware’. 

Bij programma’s met deze instelling bleef de Finder terughoudend en 

gaf het programma zelf de gelegenheid om van het sjabloondocument af 

te scheuren. 

Dat mislukte natuurlijk grandioos als men een in de Finder van systeem 

7 aangemaakt sjabloondocument naar een computer met een oudere 

systeemversie kopieerde. In de documentatie van RagTime 3.1|7 (ook 

in 1991) heb ik reeds op deze situatie gewezen en aanbevolen dat het 

beter zou zijn om sjabloondocumenten vanuit RagTime zelf als sjabloondocument 

te bewaren. Dat standpunt geldt ook vandaag de dag nog. 

1 Als ander revolutionair concept werd in 7.0 Abonneren en Publiceren (Publish 

and Subscribe) aangekondigd, waarvan toentertijd nog analisten hadden beweerd 

dat juist dat het einde voor RagTime zou betekenen. Wie heeft nu nog geintegreerde 

programma’s als RagTime nodig? Nu kunnen toch alle speciale programma’s 

via Abonneren en Publiceren hetzelfde doen en ook nog eens beter. Op de een of 

andere manier werd toen Abonneren en Publiceren toch niet het gehoopte succes 

en is sinds OS X definitief uitgestorven.

2.21: Over sjabloondocumenten 43 

Intussen is er OS X en programma-resources worden niet zo graag 

meer gezien. Er wordt aanbevolen programma’s als ’pakket’ te leveren, 

d.w.z. tig bestanden met programmabestanddelen moeten in een complexe 

mappenhiërarchie geplaatst worden die de Finder als één object 

laat zien dat je kan dubbelklikken om het programma te starten. (Als 

gebruiker kunt u via het commando Toon pakketinhoud in ’pakketten’ 

kijken.) 

Helaas kan je nergens in deze constructie de instelling ’stationery 

aware’ zodanig plaatsen, zodat het ook door het systeem in acht genomen 

wordt. De OS-X-ontwikkelaars hebben klaarblijkelijk van hun voorgangers 

niets van het belang van deze zaak vernomen en daarom geen 

toepasselijk mechanisme ingebouwd. 

Als in de Finder-info van een bestand n Sjabloondocument aangekruist 

is maakt de Finder bij het openen onbekommerd een kopie van het 

bestand. 

Mogelijkerwijs zal deze tekortkoming in de volgende versie van OS X 

opgelost zijn. 

RagTime-sjabloondocument-scenario’s onder OS X 

Wat gebeurt er bij het gebruik van een RagTime-document met aangekruiste 

instelling n Sjabloondocument… 

• …na dubbelklikken in de Finder? 

De Finder kopieert het complete bestand en geeft vervolgens aan 

RagTime de opdracht om de kopie te openen. 

Om te voorkomen dat na verloop van tijd steeds meer overbodige kopieën 

op uw harde schijf verschijnen, probeert RagTime de kopie te 

wissen en scheurt vervolgens van het oorspronkelijke document af. 

Om het oorspronkelijke document te herkennen houdt RagTime rekening 

met de bestandsgrootte, aanmaak- en bewerkingdatum alsook 

met interne kenmerken van het bestand. 

• …als het volume beveiligd is? 

De Finder probeert een kopie te maken. Dat lukt op een beveiligd volume 

natuurlijk niet en er verschijnt een foutmelding. Deze melding 

toont de Finder voordat hij aan RagTime opdracht geeft om de kopie 

te openen. Helaas kunnen we hier niets doen. 

• …bij het openen via het RagTime-commando Open document? 

Alles werkt zoals het hoort en zoals verwacht. RagTime herkent het 

sjabloondocument en scheurt volgens de instellingen binnen het 

sjabloondocument af.


Aanbevelingen voor de omgang met sjabloondocumenten onder OS X 

• Genereer sjabloondocumenten altijd door te bewaren vanuit 

RagTime zelf. Op die manier kan een sjabloondocument betrouwbaar 

volgens de inhoud en de instellingen en niet alleen maar 

door uiterlijke kenmerken zoals die van de Finder-instelling herkend 

worden. 

• Kruis n Sjabloondocument af en voeg .rtt toe aan de bestandsnaam. 

De Finder maakt dan geen kopie en kan vanwege de extensie 

die aan de bestandsnaam toegevoegd is zelfs het juiste icoon voor 

sjabloondocumenten tonen. 

We betreuren deze ingewikkelde situatie en hopen dat men in Mac 

OS X op korte termijn weer rekening ermee houdt dat een programma zelf 

het beste weet hoe men met eigen sjabloondocumenten moet omgaan. 

2.22 SJABLOONDOCUMENTEN CREËREN 

☞ Een sjabloondocument creëren 

1 Maak een nieuw document aan en maak het zo op, als het er bij het 

openen op het beeldscherm uit moet zien. 

2 Sla het document op als het af is (zie @ Bewaar als (commando) 

[blz. 258]). 

Z Kies het bestandstype RagTime-6-sjabloondocument. 

z Kruis Als sjabloondocument aan. 

☞ Vastleggen met welke pagina of component begonnen moet worden 

1 Vergewist u zich ervan dat de instelling Wordt volledig afgescheurd 

uit staat (zie @ Documentpaneel, Documentinstellingen 

[blz. 283]). 

2 @ Selecteer een pagina in de lay-out of sjabloonlay-out [blz. 68]. 

3 Schakel de gewenste instellingen in het paneel @ Algemeen 

[blz. 406] in. 

☞ Een component in een van het sjabloondocument afgescheurd document 

installeren 

1 Kruis, terwijl de component geselecteerd is, de instelling Wordt ook 

afgescheurd indien in geen enkele container geïnstalleerd in 

het paneel Algemeen van het Info-dialoogvenster aan. 

Iedere component die ergens in een afgescheurd deel van het sjabloondocument 

geïnstalleerd is, wordt mee afgescheurd, ook als de 

instelling afscheuren niet ingeschakeld is.

2.23 SJABLOONDOCUMENTEN OPENEN 

2.23: Sjabloondocumenten openen 45 

☞ Een sjabloon voor gebruik afscheuren 

1 • Dubbelklik op het documentsymbool. 

• Gebruik het commando @ Open document [blz. 392]. 

De naam van het afgescheurde document bevat naast de naam van 

het sjabloondocument ook de huidige datum. 

l Is de instelling voor het afscheuren van een pagina van het sjabloondocument 

niet ingeschakeld, dan verschijnt de Inventaris. 

☞ Een sjabloondocument ter bewerking openen 

1 Gebruik het commando Open document. 

2 Schakel Bewerk sjabloondocument in. 

U kunt het sjabloondocument als ieder ander document bewerken. 

2.24 OVER BEVEILIGING 

U kunt tekeningobjecten, spreadsheetcellen alsmede hele componenten 

beveiligen. Beveiligde objecten kunnen noch bewerkt, noch gewist worden. 

Beveiliging in een RagTime-document is een proces met twee stappen. 

Eerst schakelt u de beveiliging voor de betreffende objecten in (in 

dit stadium kunnen de objecten nog gewijzigd worden). Dan activeert u 

de beveiliging voor het hele document. Beveiligde objecten kunnen nu 

niet meer bewerkt worden. 

Als u de beveiliging van het document opheft, kunnen alle objecten 

bewerkt worden. 

Bij het activeren van de beveiliging kunt u een wachtwoord opgeven. 

Omvang van de beveiliging 

De instelling ’Beveiliging’, zoals die in RagTime gebruikt wordt, moet ervoor 

dienen, dat onbedoelde wijzigingen van de gegevens vermeden worden. 

Het opgeven van een wachtwoord bij het beveiligen van documenten 

vormt een extra hindernis. Het beveiligingsmechanisme in RagTime 

kan niet gebruikt worden om iedere onbevoegde benadering van uw gegevens 

te verhinderen. (Onthoud uw wachtwoord echter goed, want 

RagTime GmbH kan het niet reconstrueren.) 

2.25 TEKENINGOBJECTEN BEVEILIGEN 

Als de beveiliging voor een document ingeschakeld is, kunnen de beveiligde 

objecten niet bewerkt worden.


☞ Een tekeningobject beveiligen 

1 Selecteer een tekeningobject. 

2 • Kies het commando @ BeveiligingtBeveiligd [blz. 257]. 

• Schakel n Beveiligd in het @ Objectpaneel [blz. 388] van het 

Info-dialoogvenster in. 

3 Kies @ BeveiligingtVergrendel document [blz. 257]. 

2.26 COMPONENTEN BEVEILIGEN 

☞ Een component beveiligen 

1 Klik op het hangslot van de component in de Inventaris. 


Zie ook 

@ Open inventaris (commando) [blz. 393] 

2.27 DOCUMENTEN VERGRENDELEN EN ONTGRENDELEN 

Objecten waarvoor beveiliging is gekozen, zijn pas beveiligd als de instelling 

beveiliging door het kiezen van het commando Vergrendel document 

geactiveerd is. Daarbij kunt u een wachtwoord invoeren. Als u 

de beveiliging later weer wilt opheffen, kiest u het commando Ontgrendel 

document en voert u het bij het beveiligen gebruikte wachtwoord 

nogmaals in. 

☞ Beveiliging in- en uitschakelen 

1 Gebruik het commando @ BeveiligingtVergrendel/Ontgrendel document 

[blz. 257]. 

2.28 ELEMENTEN VASTZETTEN 

U kunt tekeningobjecten, spreadsheets en illustraties vastzetten. 

Het vastzetten van elementen zorgt ervoor dat ze niet per ongeluk 

met de muis of de pijltoetsen verschoven kunnen worden. U kunt 

ze echter nog steeds selecteren, kopiëren of wissen of in het Infodialoogvenster 

bewerken. Vastgezette elementen herkent u aan het 

speldje aan de muiswijzer. 

Alle rijen en kolommen van spreadsheets kunnen binnen de container 

vastgezet worden. 

Vastgezette illustraties kunnen noch met het schaalgereedschap, 

noch met het verplaatsgereedschap bewerkt worden.

2.28: Elementen vastzetten 47 

De inhoud van vastgezette elementen kan bewerkt worden. 

☞ Elementen vastzetten/vastzetting opheffen 

1 • Gebruik het commando @ BeveiligingtVastgezet [blz. 257]. 

• Gebruik het Info-dialoogvenster. Bij illustraties en spreadsheets 

vindt u de betreffende instelling in het Volgordepaneel, 

bij tekeningen in het Objectpaneel. 

l Duplicaten en geplakte kopieën van vastgezette objecten zijn 

niet vastgezet. Als u vastgezette en niet-vastgezette objecten 

groepeert, is de groep vastgezet.

48 Hoofdstuk 2: RagTime-documenten

HOOFDSTUK 3 

Tekeningobjecten 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over Tekeningcomponenten. 




50 Hoofdstuk 3: Tekeningobjecten 

3.1 TEKENINGEN 

Een tekeningcomponent heeft maar één oppervlak waarin u kunt tekenen. 

U kunt @ andere componenten in tekeningobjecten installeren 

[blz. 26]. 

Telkens wanneer u een tekening zou willen creëren, die voornamelijk 

als illustratie moet worden gebruikt, moet u eerst een tekeningcomponent 

creëren, dan daarin tekenen en ten slotte de tekening op een pagina 

plaatsen. 

Een tekeningcomponent biedt een groot werkvlak (een paar vierkante 

meter). De schuifbalken worden automatisch aan de kleinste omsluitende 

kader aangepast. 

Met de schuifbox kan tot het eind van de gebruikte tekeninggrootte 

plus een extra pagina doorgeschoven worden. Klikken op de rolpijl zorgt 

ervoor, dat door de maximale grootte gerold wordt. U kunt het zichtbare 

vlak met @ modificatietoetsen [blz. 569] groter maken. 

Als u @ tekeningen in het eigen venster printen [blz. 168] wilt, kunt u 

snijtekens en papieroverlapping instellen. 

Tekeningobjecten die in een tekeningcomponent gecreëerd zijn gebruiken 

als lijnstijlmodel @ Standaardlijn [blz. 154]. 

Zie ook 


@ Tekening (menu) [blz. 472] 

3.2 OVER TEKENINGOBJECTEN 

U kunt objecten in tekeningen, lay-outs en sjabloonlay-outs tekenen. Tekeningobjecten 

zijn geometrische figuren, bijvoorbeeld lijnen, rechthoeken, 

ovalen en veelhoeken, die u met de tekengereedschappen in het 

palet @ Gereedschappen [blz. 534] en de @ gereedschapsbalk [blz. 539] 

kunt creëren. 

U kunt componenten op een pagina of in een tekening laten zien 

door ze in tekeningobjecten te @ installeren [blz. 25]. 

Tot de tekeninggereedschappen behoren ook béziercurves en veelhoeken, 

die u kunt @ bewerken, delen en samenvoegen [blz. 57]. Met het 

commando @ Objecttype [blz. 390] kunt u tekeningobjecten van het ene 

type in een ander veranderen. 

De meeste objectattributen kunnen met de muis, door wijziging van 

de waarden in het @ Info-dialoogvenster [blz. 330] of door gebruik van 

@ Stijlmodellen [blz. 158] ingesteld worden. Welke attributen een teke-

3.3: Tekeningobjecten creëren 51 

ningobject heeft, hangt van het type object af. In het Info-dialoogvenster 

vindt u een overzicht van tekeningobjectattributen. 

U kunt objecten en hun inhoud transformeren (@ Tekeningobjecten 

schalen, schuin zetten en draaien [blz. 59]). 

Wanneer u objecten op lay-out- of sjabloonlay-outpagina’s tekent, 

kunt u een object met overeenkomstige @ objecten egaliseren [blz. 288] 

die zich op andere pagina’s bevinden. 

U kunt een @ stippellijn [blz. 142] voor een lijn kiezen of een eigen 

stippellijn creëren. Achtergronden en lijnen kunnen tweekleurige @ patronen 

en verlopen [blz. 140] hebben. Stippellijnen zijn mogelijk voor 

lijnen, randen, onderstrepingen en doorstrepingen. Bovendien kunt u 

lijnen of vullingen van een patroon voorzien (achtergrond) en kleurverlopen 

in vulstijlmodellen definiëren. Als de achtergrond van een tekeningobject 

of een cel transparant moet zijn, kiest u Transparant uit het 

submenu Kleur of klikt u op de ’N-knop’ in het kleurenpalet. U kunt door 

transparante objecten heen klikken en elementen achter deze objecten 

selecteren. 

3.3 TEKENINGOBJECTEN CREËREN 

☞ Een tekeningobject creëren 

1 Selecteer het palet @ Gereedschappen [blz. 534] of @ Gereedschapsbalk 

[blz. 539] uit het submenu @ Paletten [blz. 493]. 

Er verschijnt een gereedschappenpalet. 

2 Klik op een tekeninggereedschap. 

De muiswijzer verandert in een dradenkruis. 

l Voor tekenobjecten die componenten kunnen opnemen, kunt 

u al bij de selectie van het tekengereedschap een componenttype 

bepalen. Om een component te creëren en in een nieuw 

tekeningobject te installeren kiest u een componenttype uit het 

menu dat zichtbaar wordt nadat u de gereedschapsknop even 

ingedrukt houdt. 

3 Plaats het dradenkruis en sleep. 

Vanuit het punt waar u geklikt heeft, wordt de omtrek van het object 

getekend. (Het @ veelhoekgereedschap [blz. 493] en het @ béziercurvengereedschap 

[blz. 262] gedragen zich anders.) 

4 Laat de muisknop los. 

Het object is geselecteerd. 

Het laatst gebruikte gereedschap wordt opnieuw actief gemaakt 

door


Z ctrl -klik. 

z c -klik. 

U kunt bepalen of het eerste punt waar u geklikt heeft een hoek of 

het @ middelpunt van het object [blz. 52] moet worden. 

U kunt instellen of een tekst om een tekeningobject moet @ omlopen 

[blz. 53]. 

Zie ook 

@ Egaliseer objecten (commando) [blz. 288] 

@ Bewerk curve (commando) [blz. 260] 

3.4 VAN HET MIDDELPUNT UIT TEKENEN 

Wanneer u de instelling Teken vanuit middelpunt aangevinkt heeft, 

wordt het punt waar u het eerst met het tekeninggereedschap klikt als 

middelpunt van het object gedefinieerd. U kunt de muiswijzer in een willekeurige 

richting slepen om het object af te maken. 

U kunt Teken vanuit middelpunt in het @ Tekeningpaneel [blz. 473] 

van het dialoogvenster Programma-instellingen aanzetten. 

3.5 TEKENINGOBJECTEN SELECTEREN 

Tekeningobjecten worden door klikken op de rand geselecteerd. Objecten 

met vulling kunnen overal aangeklikt worden, voorzover er geen component 

geïnstalleerd is. 

Door s -klikken kunt u verdere objecten selecteren. Door objecten 

te omsluiten kunt u meerdere objecten tegelijk met de muis selecteren, 

inclusief objecten die door elkaar bedekt worden. 

Geselecteerde tekeningobjecten worden door @ ’selectiehendels’ gemarkeerd. 

Bij lijnen verschijnen er twee hendels aan de uiteinden, bij 

andere objecttypen verschijnt de @ ’rotatiehendel’. 

☞ Tekeningobjecten selecteren door eroverheen te slepen 

1 Let erop dat de muiswijzer zich niet boven een element bevindt dat 

geselecteerd kan worden, en klik. 

De muiswijzer verandert in een wijzende hand. 

2 Sleep over de objecten die u wilt selecteren. Om de objecten verschijnt 

een rechthoek. Let erop dat alle objecten volledig door de 

rechthoek omsloten worden.

3.6: Dupliceren 53 

Z Als u voor het slepen ook nog de ctrl ingedrukt houdt, dan 

worden alle objecten die bij het slepen aangeraakt worden, geselecteerd. 

z Als u voor het slepen ook nog de o ingedrukt houdt, dan worden 

alle objecten die bij het slepen aangeraakt worden, geselecteerd. 


De objecten zijn geselecteerd. 

Zie ook 

@ Toetsen en modificatietoetsen in tekeningen [blz. 565] 

3.6 DUPLICEREN 

Met dupliceren kunt u bijzonder snel identieke tekeningobjecten creëren. 

Is er een component geïnstalleerd, dan wordt die ook gedupliceerd. 

☞ Elementen dupliceren 

1 @ Selecteer de objecten [blz. 52]/ die u wilt dupliceren. 

2 Kies @ Dupliceer [blz. 286]. 

Er verschijnt een nieuw object. @ Verplaats [blz. 54] het naar de gewenste 

positie. 

U kunt de verschuiving voor het gebruik in het @ Tekeningpaneel 

[blz. 473] van het dialoogvenster Programma-instellingen instellen. 

Wanneer u het commando Dupliceer herhaalt, wordt een nieuw duplicaat 

met dezelfde verschuiving gecreëerd. 

☞ De verschuivingswaarde precies bepalen 

1 Dupliceer een object. 

2 Open het palet @ Objectcoördinaten [blz. 542], zolang het duplicaat 

nog geselecteerd is. 

3 Voer de gewenste positie in de desbetreffende invoervelden in. 

4 Herhaal het commando Dupliceer, terwijl het duplicaat nog geselecteerd 

is. 

3.7 TEKST LOOPT OM TEKENINGOBJECTEN 

Als er zich een tekeningobject voor een tekstcomponent bevindt, dan kan 

de loop van de tekst om het tekeningobject of erachter plaatsvinden. In


lay-outen sjabloonlay-outcomponenten loopt de tekst @ standaard om 

nieuwe objecten heen, in tekeningen echter niet. 

Wanneer tekst om een object heen loopt, kan de regel die door het 

tekeningobject onderbroken wordt, aan de andere kant van het tekeningobject 

verderlopen. 

☞ Tekst loopt om tekeningobject 

1 Selecteer een van de instellingen in het @ Objectenpaneel [blz. 388] 

in het Info-dialoogvenster, terwijl het object geselecteerd is. 

In hetzelfde paneel kunt u ook de afstand tussen de rand van het 

tekeningobject en de tekst waar het omheen loopt, invoeren. 

Wanneer de tekst achter het voorste object stroomt, maar wel zichtbaar 

moet blijven, kunt u het voorste object @ transparant [blz. 140] maken. 

U kunt dan door het object heen kijken. De inhoud van het object 

op de voorgrond is zelf echter niet per se transparant. 

Zie ook 


3.8 TEKENINGOBJECTEN UITLIJNEN 

U kunt geselecteerde tekeningobjecten aan een willekeurige kant of gecentreerd 

uitlijnen. Tekeningobjecten kunnen ook gelijkmatig tussen de 

twee objecten die het verst van elkaar verwijderd zijn, verdeeld worden. 

☞ Tekeningobjecten uitlijnen of verdelen 

1 • Gebruik het commando @ Lijn uit [blz. 363]. 

• Gebruik het palet @ Tekencommando’s [blz. 550]. 

3.9 TEKENINGOBJECTEN PLAATSEN 

De positie van tekeningobjecten kan door slepen met de muis, indrukken 

van de pijltoetsen of invoer van waarden in een dialoogvenster gewijzigd 

worden. 

U kunt een tekeningobject waarin een component geïnstalleerd is, 

selecteren door bij het aanklikken van de component een @ modificatie- 

toets [blz. 569] ( ctrl ) ingedrukt te houden. 

l Gebruik @ modificatietoetsen [blz. 565], wanneer u een object in 

grotere stappen verplaatsen, verplaatsingsmogelijkheden inperken, 

een object in een ineengevoegde component kopiëren of het magnetische 

raster aan- of uitzetten wilt.

3.10: Tekeningobjecten stapelen 55 

☞ Positie wijzigen met de muis 

1 @ Selecteer een tekeningobject [blz. 52], maar houd de muisknop ingedrukt. 

Wanneer u nu direct sleept, verschijnt een omtrek van het object 

dat verplaatst wordt. Wanneer u wacht tot de ’open hand’ 

verschijnt, wordt een beeld van het object verplaatst. 

2 Sleep het object naar de nieuwe positie. 

l Het @ raster [blz. 557] en de @ hulplijnen [blz. 557] maken het 

voor u gemakkelijker objecten met de muis uit te lijnen. 

☞ Positie wijzigen met de pijltoetsen 


2 Druk op 8 , 6 , 2 of 4 . 

☞ Positie wijzigen door invoer van waarden 


2 Voer nieuwe waarden 

• in het @ Coördinatenpaneel [blz. 274] van het Infodialoogvenster 

• in het palet @ Objectcoördinaten [blz. 542] in. 

3.10 TEKENINGOBJECTEN STAPELEN 

Wanneer er zich meerdere objecten in hetzelfde bereik van een pagina of 

tekening bevinden, overlappen zij elkaar. Het begrip ’stapeling’ heeft betrekking 

op het feit dat ieder object dat u gecreëerd heeft, voor de andere 

objecten ligt. U kunt objecten echter relatief ten opzichte van elkaar naar 

voren of achter verschuiven. 

☞ Volgorde van de stapeling van geselecteerde objecten wijzigen 

1 • Gebruik het commando @ Stapeling [blz. 466]. 

• Gebruik het palet @ Tekencommando’s [blz. 550]. 

Zie ook 

@ Groepeer/Hef groepering op (commando) [blz. 309]


3.11 OBJECTTYPE OMZETTEN 

U kunt het type van een object in een ander omzetten, bijvoorbeeld een 

rechthoek in een ovaal of een veelhoek in een boog. RagTime 6 probeert 

de vorm van het oorspronkelijke object te behouden, voor zover het nieuwe 

objecttype het toelaat. 

l Tekeningobjecten met een geïnstalleerde component kunnen niet in 

lijnen of bogen veranderd worden. 

☞ Objekttype wijzigen 

1 @ Selecteer objecten [blz. 52]. 

2 Kies uit het submenu van het commando @ Objecttype [blz. 390] een 

ander objecttype. 

3.12 GROOTTE VAN TEKENINGOBJECTEN WIJZIGEN 

Wanneer u verscheidene objecten geselecteerd heeft, kunt u de grootte 

ervan met de muis proportioneel wijzigen of alle objecten even groot maken, 

door in het dialoogvenster de desbetreffende waarden in te voeren. 

☞ Grootte met de muis wijzigen 

1 @ Selecteer de tekeningobjecten [blz. 52], waarvan u de grootte wilt 

wijzigen. 

2 Trek een hendel naar de gewenste positie. 

Door aan een randhendel te trekken verandert de hoogte of de 

breedte, door aan een hoekhendel te trekken veranderen hoogte en 

breedte tegelijk. 

☞ Grootte door invoer van waarden wijzigen 

1 @ Selecteer de tekeningobjecten [blz. 52], waarvan u de grootte wilt 

veranderen. 

2 Gebruik 

• het @ Coördinatenpaneel [blz. 274] in het Info-dialoogvenster 

• het palet @ Objectcoördinaten [blz. 542]. 

Zie ook 


@ Tekeningobjecten schalen, schuin zetten en draaien [blz. 59]

3.13: Veelhoeken en béziercurven bewerken 57 

3.13 VEELHOEKEN EN BÉZIERCURVEN BEWERKEN 

☞ Veelhoeken en béziercurven bewerken 

1 Selecteer het object (zie @ Tekeningobjecten selecteren [blz. 52]). 

De @ omsluitende rechthoek van het object wordt op het 

beeldscherm gemarkeerd. 

2 Bereid het object voor de bewerking voor (zie @ Bewerk curve (commando) 

[blz. 260]). 

De ankerpunten, bij béziercurven ook richtingspunten, worden 

op het beeldscherm gemarkeerd. 

3 • Verander het lijnpad van het object (zie @ Anker- en richtingspunten 

van curven bewerken [blz. 57]). 

• Open of sluit de curve (zie @ Gesloten curve (commando) 

[blz. 305]). 

• Snijd de curve door (zie @ Curve-splitsgereedschap [blz. 276]). 

• Verbind de curve (zie @ Tekeningobjecten combineren [blz. 58]). 

Zie ook 

@ Curvebewerking (palet) [blz. 533] 

@ Gereedschappen (palet) [blz. 534] 

@ Gereedschapsbalk voor tekeningen [blz. 539] 

@ Béziergereedschap [blz. 262] 

@ Veelhoekgereedschap [blz. 493] 

3.14 ANKER- EN RICHTINGSPUNTEN VAN CURVEN BEWERKEN 

Om het lijnpad van een veelhoek of een béziercurve te veranderen kunt 

u de anker- en richtingspunten ervan bewerken. Om dat te doen moet 

het object eerst op de bewerking voorbereid worden (zie @ Bewerk curve 

(commando) [blz. 260]). 

☞ Een anker- of richtingspunt verplaatsen 

1 Sleep de punt. 

l Wanneer beide richtingspunten op dezelfde afstand van het an- 

kerpunt moeten staan, ctrl -sleep van één van de richtingspunten. 

l U kunt de geselecteerde ankerpunten ook met de pijltoetsen 

verplaatsen. 

l Is er precies één ankerpunt geselecteerd, dan kan met t het 

volgende ankerpunt en met s - t het vorige ankerpunt geselecteerd 

worden.


☞ Een segment en zijn ankerpunt verplaatsen 

1 Sleep het segment. 

l U kunt nog extra ankerpunten en segmenten door middel van 

s -klik selecteren. 

l U kunt de geselecteerde segmenten ook met de pijltoetsen verplaatsen. 

☞ Een punt toevoegen 

1 @ Curvepunt-invoeggereedschap [blz. 277] 

☞ Een punt wissen 

1 @ Curvepunt-verwijdergereedschap [blz. 279] 

l U kunt de geselecteerde ankerpunten en segmenten ook met 

de wistoets wissen. 

☞ Een gewiste richtingspunt vervangen 

1 @ Curvepunt-invoeggereedschap [blz. 277] 

☞ Béziercurven knikken of glad maken 

1 @ Curvepunt-knikgereedschap [blz. 278] 

Zie ook 

@ Curvebewerking (palet) [blz. 533] 

3.15 TEKENINGOBJECTEN COMBINEREN 

Open tekeningobjecten waarin geen component is geïnstalleerd, kunnen 

tot één object verbonden worden. Al naar gelang het type van het oorspronkelijke 

object ontstaat daarbij een veelhoek of een béziercurve. 

☞ Twee tekeningobjecten verbinden 

1 Kies een van de te combineren objecten. 

2 Als het object een veelhoek of een béziercurve is, bereid het op de 

bewerking voor (zie @ Bewerk curve (commando) [blz. 260]). 

3 Sleep een uiteinde van het object over het eindpunt van het andere 

object. 

Z Houd daarbij ctrl - w ingedrukt. 

z Houd daarbij c - o ingedrukt. 

Zodra de uiteinden over elkaar heen liggen, worden ze op het beeldscherm 

geaccentueerd.

3.16: Lijnen met pijlpunten 59 

l Vul- en lijnstijlen van het gecombineerde object worden door 

het object overgenomen waar een ander object aan toegevoegd 

wordt. 

Zie ook 

@ Booggereedschap [blz. 263] 

@ Lijngereedschap [blz. 374] 



3.16 LIJNEN MET PIJLPUNTEN 

U kunt een @ lijn aan één uiteinde of aan beide uiteinden voorzien van 

een pijlpunt. 

☞ Geselecteerde lijnen van pijlpunten voorzien 

1 Selecteer de lijn. 

2 • Kies de gewenste instelling voor de pijlpunten in het @ Objectpaneel 

[blz. 388] van het Info-dialoogvenster. 

• Klik op een pijlpuntenknop in het palet @ Tekencommando’s 

[blz. 550]. 

n Pijlpunt aan het begin 

Bepaalt of de geselecteerde lijn aan het begin voorzien 

moet worden van een pijlpunt. Beginpunten van geselecteerde 

lijnen worden op het beeldscherm door een kleine 

’x’ aangegeven. 

n Pijlpunt aan het eind 

Bepaalt of de geselecteerde lijn aan het eind voorzien 

moet worden van een pijlpunt. Eindpunten van geselecteerde 

lijnen worden op het beeldscherm door een gevuld 

vierkant aangegeven. 

l Pijlpunten voor nieuwe lijnen kunnen in het @ Tekeningpaneel 

[blz. 472] van het dialoogvenster Documentinstellingen ingesteld 

worden. 

3.17 TEKENINGOBJECTEN SCHALEN, SCHUIN ZETTEN EN DRAAIEN 

Tekeningobjecten kunnen geschaald, schuin gezet en gedraaid worden. 

Deze @ transformaties beïnvloeden zowel de vorm van het object als ook


de weergave van eventueel geïnstalleerde componenten. De vorm en 

grootte van het object kan ook anders beïnvloed worden (@ Grootte van 

tekeningobjecten wijzigen [blz. 56], @ Veelhoeken en béziercurven bewerken 

[blz. 57]), maar dat heeft geen invloed op de weergave van geïnstalleerde 

componenten; u heeft alleen meer of minder ruimte ter beschikking. 

U kunt de transformatie van een tekeningobject op verschillende manieren 

bepalen: 

• Voer de waarden in (@ Coördinatenpaneel, Tekeninginformatie 

[blz. 274], @ Objectcoördinaten (palet) [blz. 542]). 

• Gebruik standaardtransformaties (@ Tekencommando’s (palet) 

[blz. 550], @ Transformatie (menu) [blz. 489]). 

• Gebruik de muis. 

☞ Een tekeningobject schalen of schuin zetten 

1 Selecteer een object (@ Tekeningobjecten selecteren [blz. 52]). 

Het @ omsluitende kader van het object wordt op het 

beeldscherm gemarkeerd. 

2 Plaats de muiswijzer boven een randhendel (geen hoekhendel) en 

druk op de 

Z ctrl -toets. 

z o -toets. 

De muiswijzer verandert van uiterlijk. 

3 Sleep de randhendel met ingedrukte modificatietoets. De richting 

bepaalt wat voor soort transformatie plaatsvindt: 

• Slepen van de randhendel naar of weg van het midden van het 

object levert een schaling op. 

l Als u door het midden van het object heensleept, wordt het 

object gespiegeld. 

• Slepen van de randhendel in de richting van een hoekhendel 

zorgt ervoor dat het object schuin gezet wordt. 

☞ Een tekeningobject draaien 


Het omsluitende kader van het object en het draaipunt 

worden op het beeldscherm gemarkeerd. 

2 Plaats de muiswijzer over het @ draaipunt. 

De muiswijzer verandert in een draaiingswijzer. 

3 Sleep het draaipunt een stukje uit het midden van het object.

3.18: Objectranden 61 

Er verschijnt een verbindingslijn tussen de wijzer en het midden 

van het object. 

l Hoe verder u uit het midden van het object wegsleept, des te 

fijner kunt u de draaihoek sturen. 

4 Sleep de lijn tot de gewenste draaiing bereikt is. 

De omtrek van het gedraaide object beweegt zich dienovereenkomstig. 

l Als u daarbij s ingedrukt houdt, dan wordt de draaihoek op 

veelvouden van 15° beperkt. 

l U kunt de draaiing afbreken door de muis terug naar de draaihendel 

te slepen. 

☞ De transformatie van een object terugzetten 


2 Zet de transformatie terug (P Standaard in @ Objectcoördinaten 

(palet) [blz. 542] of @ Coördinatenpaneel, Tekeninginformatie 

[blz. 274], @ Transformatie (menu) [blz. 489]). 

De transformatie wordt op de standaardwaarde teruggezet: draaiing 

en schuinte op 0 en schaling op 100%. Het type van het object blijft 

behouden en de vorm en oriëntatie ervan wordt veranderd. 

☞ De transformatie van een object verwijderen 


2 Zet de transformatie terug (@ Transformatie (menu) [blz. 489]). 

De transformatie van het object wordt verwijderd zonder de vorm en 

oriëntatie te veranderen. Indien nodig wordt het object daartoe in 

een veelhoek of een béziercurve omgezet. Een eventueel geïnstalleerde 

component wordt in normale oriëntatie en grootte weergegeven. 

Zie ook 

@ Componenten schalen [blz. 27] 

@ Illustraties schalen [blz. 87] 



3.18 OBJECTRANDEN 

U kunt randen in een tekeningobject creëren die het weergavebereik van 

een geïnstalleerde component beperken. Daarbij kunt u de horizonta-


le en verticale afstanden onafhankelijk van elkaar in het @ Objectpaneel 

[blz. 388] van het Info-dialoogvenster instellen. 

In hetzelfde paneel kunt u bovendien bepalen hoe groot de afstand 

tussen het tekeningobject en de @ omlopende tekst [blz. 53] moet zijn.

HOOFDSTUK 4 

Lay-outs en 

sjabloonlay-outs 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over lay-outen 

sjabloonlay-outcomponenten. 




64 Hoofdstuk 4: Lay-outs en sjabloonlay-outs 

4.1 OVER LAY-OUT 

U kunt een @ lay-outcomponent gebruiken om een document te ontwerpen. 

Een lay-out bestaat uit een pagina of meerdere pagina’s waarop u 

@ tekeningobjecten creëren [blz. 51] en componenten installeren kunt. U 

kunt @ objecten [blz. 49] en componenten op een lay-outpagina bewerken. 

Om objecten te positioneren zijn er in RagTime een raster, linialen 

en hulplijnen. 

In een lay-out kunnen pagina’s met verschillende groottes opgenomen 

zijn. U kunt een standaard-@ paginaformaat [blz. 69] voor de hele 

component invoeren en uitzonderingen voor individuele pagina’s definiëren. 

U kunt een lay-out creëren waarin iedere pagina individueel vormgegeven 

is, of in een bestaande @ sjabloonlay-out [blz. 65] gedefinieerd 

is. 

In lay-outs die op een sjabloonlay-out gebaseerd zijn, kunt u pijplijnen 

gebruiken om, indien nodig, @ automatisch nieuwe pagina’s aan te 

maken [blz. 66]. Ook het @ invoegen van blanco pagina’s [blz. 67] of @ kopiëren 

of slepen van pagina’s [blz. 67] uit andere documenten is altijd 

mogelijk. Het laatste document waaruit u pagina’s gesleept heeft, wordt 

een @ bibliotheek [blz. 66]. 

U kunt binnen een document verschillende lay-outs creëren. Iedere 

lay-out kan meerdere componenten bevatten. En aangezien dezelfde 

component in verschillende lay-outs voor kan komen, worden bijvoorbeeld 

wijzigingen aan een tekst in een lay-out in alle andere lay-outs 

waarin de tekst geïnstalleerd is, overgenomen. 

☞ Een lay-out creëren 

1 Kies Lay-out uit het submenu van het commando @ Nieuwe component 

[blz. 388]. 

Als er in het document sjabloonlay-outs aanwezig zijn, verschijnt er 

een dialoogvenster waarin u een ervan kunt kiezen. 

U kunt ook een document via de @ Foyer [blz. 296] creëren waarvan 

de begincomponent een lay-out is (zie @ Nieuw document (De Foyerstandaardactie, 

commando) [blz. 387]). 

☞ Een lay-out openen 

1 Dubbelklik op de lay-outcomponent in de Inventaris (zie @ Open inventaris 


Zie ook 

@ Over sjabloondocumenten [blz. 40]

4.2 OVER SJABLOONLAY-OUT 

4.2: Over sjabloonlay-out 65 

Een sjabloonlay-out is een soort sjabloon voor lay-outpagina’s en heeft 

dynamische verbindingen naar alle pagina’s die ervan gecreëerd zijn. 

Een document kan uit meerdere sjabloonlay-outs bestaan, u kunt ook 

meerdere lay-outs uit één sjabloonlay-out creëren. Een sjabloonlay-out 

kan een reeks pagina’s van verschillende grootte bevatten. 

Wordt er aan een lay-out die op een sjabloonlay-out gebaseerd 

is, een nieuwe pagina toegevoegd, dan bepaalt RagTime op basis van 

een regel die u, terwijl de sjabloonlay-outpagina geselecteerd is, in het 

@ Sjabloonpagina’s-paneel [blz. 460] in het Info-dialoogvenster kunt instellen 

welke pagina gebruikt moet worden. U kunt de sjabloonpagina 

en de door een lay-out gebruikte sjabloonpaginacomponent wijzigen. 

Een van een sjabloonpagina afstammende lay-outpagina bevat de 

objecten en pijplijnen die op de sjabloonpagina voorhanden zijn. Als 

u objecten op sjabloonpagina’s wijzigt, worden ook alle daarvan afstammende 

pagina’s veranderd. Pijplijnen in een sjabloonlay-out worden 

gebruikt voor de @ automatische pagina-aanmaak [blz. 72] in layoutcomponenten. 

In een sjabloonlay-out geïnstalleerde componenten kunnen in een 

lay-outcomponent weggelaten, geïnstalleerd of als duplicaat geïnstalleerd 

worden. U kunt in het @ Objectpaneel [blz. 388] in het Infodialoogvenster 

instellingen daarvoor doen, als er een tekeningobject of 

een sjabloonpagina geselecteerd is. 

U kunt een tekeningobject op een lay-outpagina niet bewerken, zolang 

het @ object [blz. 67] afhankelijk is van een sjabloonpagina. In zo’n 

geval verschijnt er een dialoogvenster waarmee u de verbinding opheffen 

kunt. U kunt echter wel objecten op de lay-outpagina toevoegen en 

bewerken. 

☞ Sjabloonlay-out creëren 

1 Kies Sjabloonlay-out uit het submenu van het commando @ Nieuwe 

component [blz. 388]. 

U kunt ook een document via de @ Foyer [blz. 296] creëren waarvan 

de begincomponent een sjabloonlay-out is (zie @ Nieuw document (De 

Foyer-standaardactie, commando) [blz. 387]). 

☞ Sjabloonlay-out openen 

1 Dubbelklik op de sjabloonlay-outcomponent in de Inventaris (zie 

@ Open inventaris (commando) [blz. 393]).


Zie ook 

@ Over sjabloondocumenten [blz. 40] 

4.3 AUTOMATISCHE PAGINA-AANMAAK 

De automatische pagina-aanmaak is een instelling bij layoutcomponenten 

waarmee RagTime naar behoefte pagina’s invoegt 

die door u voorbereid zijn, wanneer u gegevens uit tekst- of spreadsheetcomponenten 

toevoegt. 

De automatische pagina-aanmaak is beschikbaar als u met een layout 

werkt, dat van een @ sjabloondocument [blz. 40] afgescheurd is of 

op een @ sjabloonlay-out [blz. 65] gebaseerd is. De automatische paginaaanmaak 

in lay-outs wordt via @ pijplijnen [blz. 72] geregeld. 

4.4 OVER BIBLIOTHEKEN 

Aan ieder RagTime-6-document kan een bibliotheek toegekend worden, 

waaruit pagina’s bijzonder gemakkelijk of helemaal automatisch overgenomen 

kunnen worden. 

☞ Bibliotheken toekennen 

1 Ieder RagTime-6-document kan als bibliotheek aan een ander 

RagTime-6-document toegewezen worden: 

• Handmatige toekenning met @ Selecteer bibliotheek (commando) 

[blz. 457]. 

• Bij het afscheuren van een sjabloondocument wordt het sjabloon 

als bibliotheek aan het afgescheurde document toegekend. 

• Sleept u een lay-outpagina uit het ene document in het andere, 

dan wordt het document waar de pagina uitgehaald is, aan het 

andere document als bibliotheek toegekend. 

☞ Bibliotheken gebruiken 

Voor de automatische overname van pagina’s worden de pijplijnen van 

de bibliotheek geëvalueerd, voor de handmatige overname van pagina’s 

1 opent u de bibliotheek (zie @ Open actuele bibliotheek (commando) 

[blz. 391]). 

De bibliotheek wordt beveiligd tegen schrijven geopend en in een 

sterk verkleind venster weergegeven. 

2 Sleept u een pagina uit de bibliotheek in uw document.

4.5: Van de sjabloonpagina afhankelijke objecten 67 

Zie ook 

@ Automatische pagina-aanmaak [blz. 66] 

4.5 VAN DE SJABLOONPAGINA AFHANKELIJKE OBJECTEN 

Als u een lay-out op een sjabloonlay-out wilt laten baseren, stammen de 

pagina’s en hun inhoud vooreerst van de respectievelijke sjabloonpagina’s 

af. U kunt daarom objecten die oorspronkelijk in de sjabloonlay-out 

gecreëerd zijn, niet op de afhankelijke lay-outpagina bewerken. 

☞ Afhankelijke objecten van de sjabloonpagina losmaken 

1 Selecteer het object op de lay-outpagina. 

2 Kies het commando Vastgezet uit het menu @ Beveiliging [blz. 257]. 

3 Er verschijnt een dialoogvenster. Klik op de knop Maak los. 

Sjabloonpagina’s wijzigen 

Als u het @ Sjabloonlay-out wijzigt [blz. 70], waarop een lay-outpagina gebaseerd 

is, dan veranderen de objecten van de sjabloonpagina als volgt: 

• Tekeningobjecten waarin componenten uit de sjabloonlay-out of 

zelfs helemaal geen componenten geïnstalleerd zijn, worden gewist. 

• De verbinding van tekeningobjecten waarin componenten uit de layout 

geïnstalleerd zijn, naar de eerste sjabloonpagina wordt opgeheven 

en ze kunnen bewerkt worden. 

• Verschijnt er een tekeningobject met een uit de eerste sjabloonlayout 

overgenomen component en bevindt er zich op de tweede sjabloonpagina 

een tekeningobject met dezelfde naam, dan wordt het 

object uit de eerste pagina gewist, het object uit de tweede eraan 

toegevoegd en de component erin geïnstalleerd. 

4.6 PAGINA’S INVOEGEN 

Lege pagina’s invoegen 

Met het commando @ Voeg pagina in [blz. 500] kunt u aan een lay-out 

of sjabloonlay-out een lege pagina toevoegen. Als u een pagina toevoegt 

aan een lay-out die vanuit een sjabloonlay-out gegenereerd is, 

vindt RagTime de overeenkomstige @ sjabloonpagina [blz. 65] en gebruikt 

die. Anders wordt er een lege pagina ingevoegd. 

Zie ook 


@ Over bibliotheken [blz. 66]


4.7 PAGINA’S SELECTEREN 

Pagina’s worden geselecteerd door te klikken op de @ paginaruiter. s - 

klikken op een andere pagina zorgt ervoor dat de pagina en de tussenliggende 

pagina’s geselecteerd worden. Geselecteerde pagina’s zijn gemarkeerd. 

4.8 PAGINA’S NUMMEREN 

Pagina’s hebben indexen paginanummers. 

Paginanummer 

Het paginanummer wordt in de @ paginaruiter aangegeven. Wordt de 

inhoud van een document over verschillende RagTime-bestanden verdeeld, 

dan kunt u de juiste paginanummering waarborgen door voor de 

eerste pagina van ieder bestand het desbetreffende paginanummer in te 

voeren. 

☞ Paginanummer van de eerste pagina instellen 

1 Open het paneel @ Algemeen [blz. 406] in het Info-dialoogvenster 

wanneer er een lay-out of sjabloonlay-out @ geselecteerd is. 

2 Voer een getal in. 

Het paginanummer van de eerste pagina van een lay-out kan nul of 

een positief geheel getal zijn. RagTime nummert de volgende pagina’s 

dan doorlopend. Wordt het paginanummer van de eerste pagina 

veranderd, dan heeft dit geen gevolgen voor de pagina-index. 

Pagina-index 

De pagina-index geeft aan op welke plaats van de huidige lay-out zich de 

pagina bevindt. 

Zie ook 

@ Grafische tekst [blz. 76] 

@ Voeg speciale tekst in (menu) [blz. 502] 

4.9 PAGINA’S ZOEKEN 

Het nummer van de huidige pagina wordt boven de verticale schuifbalk 

aangegeven.

4.10: Paginagrootte wijzigen 69 

☞ Een andere pagina bekijken 

1 • Klik op de pijl aan de schuifbalk omhoog of omlaag. 

• Sleep de lift naar boven of beneden. 

• Klik op de schuifbalk boven of onder de lift. 

• Gebruik het commando @ Ga naar pagina [blz. 302] of dubbelklik 

op het paginanummer in de schuifbalk. 

• Gebruik 9 of 3 . 

4.10 PAGINAGROOTTE WIJZIGEN 

U kunt met het commando @ Pagina-instelling [blz. 396] de @ paginagrootte 

voor een hele lay-out- of sjabloonlay-outcomponent vastleggen en met 

@ Aangepaste pagina-instelling [blz. 229] uitzonderingen voor bepaalde 

pagina’s vastleggen. 

4.11 DUBBELZIJDIGE LAY-OUT 

Dubbelzijdige pagina’s zijn bedoeld voor lay-outs en sjabloonlay-outs 

van documenten met een linker- en rechterpagina waarvan de vormgeving 

verschillend is. 

U kunt de instelling dubbelzijdige sjabloonpagina doen terwijl de 

sjabloonpagina’s geselecteerd zijn met het commando @ Dubbelzijdige 

sjabloonpagina [blz. 286]. 

Als u een dubbelzijdige sjabloonpagina creëert, wordt er een linkerpagina 

gecreëerd waarop de posities van de objecten op de rechterpagina 

gespiegeld worden op de linkerpagina. Lay-outs die gebaseerd zijn 

op dubbelzijdige sjabloonlay-outs, worden eerst op ’dubbelzijdig’ gezet. 

U kunt deze instelling in het paneel @ Algemeen [blz. 406] in het Infodialoogvenster 

wijzigen, wanneer er een pagina @ geselecteerd is. 

☞ Alleen de linker- of rechterpagina van een dubbelzijdige sjabloonpagina 

slepen 

1 s - ctrl -sleep de paginaruiter van de individuele pagina. 

Zie ook 

@ Toetsen en modificatietoetsen in de lay-out [blz. 565]


4.12 EEN SJABLOONLAY-OUT OF SJABLOONPAGINA VERVANGEN 

☞ Een sjabloonpagina waaruit een lay-out gecreëerd is, vervangen 

1 Selecteer een @ sjabloonpagina. 

2 Open het @ Pagina’s-paneel [blz. 399] in het Info-dialoogvenster. 

3 Kies een andere pagina uit het pop-upmenu onder Afstamming. 

☞ Een pagina van een sjabloonlay-out waaruit een lay-out gecreëerd 

is, vervangen 

1 Selecteer een @ lay-outpagina. 

2 Open het paneel @ Algemeen [blz. 406] in het Info-dialoogvenster. 

3 Kies een andere sjabloonlay-outcomponent uit het pop-upmenu 

Sjabloonlay-out. 

l U kunt een sjabloonpagina eenvoudig op een lay-outpagina slepen 

om hem met de lay-outpagina te verbinden. 

4.13 OVER PIJPLIJNEN 

Een ’pijplijn’ brengt een verbinding tussen containers tot stand, bijvoorbeeld 

tussen tekeningobjecten of spreadsheetcellen. 

Bij geïnstalleerde componenten gedragen containers die door een 

pijplijn verbonden zijn zich als een afzonderlijke container. Zo kan bijvoorbeeld 

een tekstcomponent die in een container geïnstalleerd is naar 

de volgende container ’stromen’. Als u nu tekst in de eerste container 

invoegt en deze ’stroomt over’, dan springt het invoegpunt naar de volgende 

container. Als u in de eerste container iets wilt invoegen of wissen, 

verandert de overige tekst dienovereenkomstig. 

Pijplijnen kunnen tussen meerdere containers geïnstalleerd worden, 

zodat er een ketting van pijplijnen ontstaat. 

Verticale en horizontale pijplijnen 

U kunt horizontale en verticale pijplijnen aanleggen. Verticale pijplijnen 

zijn in teksten of spreadsheets mogelijk en horizontale alleen in spreadsheets. 

Er kunnen zowel een horizontale als een verticale pijplijn uit dezelfde 

container leiden.

4.14: Pijplijnen creëren 71 

Ringpijplijnen 

Ringpijplijnen kunnen gebruikt worden voor het invoegen van @ pagina’s 

[blz. 72]. 

Pijplijnen in sjabloonlay-outs 

Sjabloonlay-outpijplijnen gedragen zich anders dan lay-outpijplijnen. Bij 

een lay-out bepaalt de volgorde van de pijplijnen in welke volgorde 

containers gevuld worden. In een sjabloonlay-out zorgt het verbinden 

van twee containers door middel van een pijplijn alleen dat er tussen 

de twee een inhoud kan stromen wanneer er een lay-out gecreëerd 

wordt die op deze sjabloonlay-out gebaseerd is. Met een regel in het 

@ Sjabloonpagina’s-paneel [blz. 460] in het Info-dialoogvenster kunt u 

vastleggen in welke volgorde er pagina’s toegevoegd moeten worden. 

l Als u een door middel van pijplijnen verbonden tekeningobject wist, 

stroomt de component in de overblijvende containers. Er gaan geen 

gegevens van de geïnstalleerde component verloren. 

@ Pijplijnen creëren [blz. 71] 

@ Pijplijnen tonen [blz. 72] 

@ Pijplijnen verwijderen [blz. 72] 

@ Pijplijnen en automatische aanmaak van pagina’s [blz. 72] 

Zie ook 




4.14 PIJPLIJNEN CREËREN 

☞ Een pijplijn creëren 

1 Open de @ gereedschapsbalk [blz. 539]. 

2 Klik op de knop voor 

verticale pijplijn 

of 

horizontale pijplijn. 

De muiswijzer verandert in een pijplijnwijzer. 

3 Klik op een container en sleep hem op een andere container. 

U kunt een pijplijn eenvoudig aan een andere container toekennen 

door een nieuwe pijplijn aan te leggen. U kunt aan het begin, in het 

midden of aan het einde van een pijplijn nieuwe containers toevoegen.


Horizontale pijplijnen 

Als een pijplijn in een tekeningobject binnenkomt, kan er telkens een 

verticale en een horizontale pijplijn uit de container voeren. Momenteel 

zijn horizontale pijplijnen alleen in spreadsheets mogelijk. 

4.15 PIJPLIJNEN TONEN 

Als u de pijplijnen zien wilt, kiest u Pijplijnen uit het submenu @ Toon 

[blz. 487]. 

Boven het einde van een pijplijn verandert de muiswijzer in een 

’voetganger’. 

Als u klikt wordt de container aan het andere eind van de pijplijn geselecteerd 

en aangegeven. 

4.16 PIJPLIJNEN VERWIJDEREN 

☞ Een pijplijn doorsnijden 

1 Kies het gereedschap Pijplijn verwijderen in de gereedschapsbalk. 

De pijplijnen worden zichtbaar. 

2 Verplaats de muiswijzer boven de pijplijn die u wilt verwijderen. 

De muiswijzer verandert in een ’bijl’. 

3 Klik om de pijplijn te verwijderen. 

De component blijft in de eerste container behouden en wordt in de 

tweede gewist. 

Zie ook 


4.17 PIJPLIJNEN EN AUTOMATISCHE AANMAAK VAN PAGINA’S 

Als u in een spreadsheet of een tekstcomponent gegevens invoert, is de 

in de container beschikbare ruimte op een gegeven moment op. De automatische 

pagina-aanmaak in RagTime maakt het mogelijk een pagina in 

te voegen met een door een pijplijn verbonden container, zodat u verdere 

gegevens kunt toevoegen. Er zijn in RagTime twee mogelijkheden om met 

behulp van pijplijnen automatisch pagina’s in te voegen. Daarbij moet u 

rekening houden met de volgende voorwaarden: 

• RagTime kan pagina’s alleen bij lay-outcomponenten invoegen.

4.17: Pijplijnen en automatische aanmaak van pagina’s 73 

• De lay-out moet op een @ sjabloondocument [blz. 40] of een 

@ sjabloonlay-outcomponent [blz. 65] gebaseerd zijn. 

• Het sjabloondocument of de sjabloonlay-outcomponent moet een 

pijplijn voor de pagina-aanmaak bevatten. De verschillende mogelijkheden 

worden hierna nader besproken. 

• De @ container [blz. 578] waarin de pijplijn geïnstalleerd is, moet 

overlopen. 

Sjabloondocument 

Pijplijnen in een lay-outcomponent leggen de volgorde vast waarin containers 

gevuld worden. Als u een op een lay-out gebaseerd sjabloondocument 

creëert, worden pagina’s naar behoefte voor de daarop aanwezige 

containers ingevoegd. 

Een sjabloondocument dat uit een lay-outcomponent gecreëerd is, 

moet een ringpijplijn bevatten, om een onbeperkt aantal pagina’s te kunnen 

genereren. Een ringpijplijn is een pijplijn die leidt tot een in een keten 

van pijplijnen ingebonden container, of begin en einde in dezelfde 

container heeft. 

Het eerste voorbeeld toont een ringpijplijn van pagina 3 naar pagina 

2. Het tweede voorbeeld laat een ringpijplijn zien die op pagina 2 begint 

en eindigt. 

Als u meer over het creëren en bewerken van sjabloondocumenten 

wilt weten, sla er dan de onderdelen @ Sjabloondocumenten creëren 

[blz. 44] en @ Sjabloondocumenten openen [blz. 45] op na. 

Sjabloonlay-out 

Door pijplijnen in sjabloonlay-outcomponenten wordt niet de volgorde 

vastgelegd waarin pagina’s in een lay-out toegevoegd worden, maar alleen 

hoe containers op opeenvolgende pagina’s van de afhankelijke layout 

verbonden worden. 

U kunt voor iedere pagina in een sjabloonlay-outcomponent @ een 

regel vastleggen [blz. 460] waarbij er een pagina ingevoegd moet worden. 

RagTime gebruikt de eerste pagina die aan deze regel voldoet. 

Heeft de ingevoegde pagina geen @ container [blz. 578] voor de pijplijn, 

dan voegt RagTime net zo lang pagina’s in, totdat er een pagina verschijnt, 

die een container bevat.


Zie ook 

@ Dubbelzijdige lay-out [blz. 69]

HOOFDSTUK 5 

Tekst 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over tekstcomponenten. 




76 Hoofdstuk 5: Tekst 

5.1 OVER TEKST 

RagTime biedt een groot aantal mogelijkheden om teksten te schrijven 

en te formatteren. 

Tot de belangrijkste vormgevingsopties horen de @ stijlmodellen 

[blz. 158] voor alinea’s en letters, waarmee u de tekst in één moeite bij 

reeds vastgelegde vormgevingskenmerken kunt indelen. Een stijlmodel 

kan praktisch alle instellingen bevatten die voor letters of alinea’s mogelijk 

zijn. 

RagTime kan ook een @ index [blz. 178] van begrippen genereren die 

u van tevoren voor de index gemarkeerd heeft. Tevens kan een @ inhoudsopgave 

[blz. 178] uit alinea’s gegenereerd worden die u met bepaalde alineastijlmodellen 

geformatteerd heeft. 

Letterkenmerken bevatten onder andere de precieze @ horizontale 

[blz. 145] en @ verticale afstanden [blz. 146] van de letters alsmede de individuele 

letterschaling inclusief @ verkleinde kapitalen [blz. 146]. 

In RagTime 6 kunt u met @ alineaformaten [blz. 147] bepalen waar en 

hoe @ alinea’s [blz. 152] afgebroken moeten worden, en een stijlmodel 

voor de volgende alinea bepalen. Bovendien kan RagTime 6 @ kolommen 

[blz. 80] in één enkele container per alinea definiëren en kolommen aan 

het einde van de tekst balanceren, de afstand tussen de kolommen vastleggen 

en van ’kolomlijnen’ voorzien. 

U kunt ook @ initialen [blz. 152] creëren - dat zijn grotere letters aan 

het begin van alinea’s - en de regel waarop de lopende tekst moet beginnen 

in het Info-dialoogvenster van het Tekst-menu vastleggen. 

U kunt @ tabs [blz. 149] handmatig instellen, de positie, het type en 

het vulteken van een tab bepalen en tabs links- of rechtslijnend maken. 

Het ’magnetische’ @ basislijnraster [blz. 82] wordt gebruikt om de 

tekst in verschillende containers op de basislijn uit te lijnen, ook als de 

containers zelf niet uitgelijnd zijn of andere objecten de regelafstand in 

een container onderbreken. 

Aan het einde van iedere container of van een tekstcomponent kunt 

u voetnoten invoegen. RagTime biedt een automatisch doorlopende voetnootnummering, 

maar er kunnen ook symbolen als markering gebruikt 

worden. U kunt voetnoten net als andere tekst bewerken en formatteren. 

5.2 GRAFISCHE TEKST 

RagTime 6 gebruikt ook ’grafische tekst’, een instrument dat het gebruik 

van tekst buiten een tekstcomponent mogelijk maakt. Grafische tekst is 

voor korte teksten bedoeld, die herhaald in een document kunnen voor-

5.3: Tekstinvoer 77 

komen, zoals bijv. kopregels en paginanummers. Het gebruik van grafische 

tekst voor zulke elementen reduceert de grootte van het document. 

Grafische tekst kan als een tekstcomponent geformatteerd worden. 

Hij verschijnt echter niet in de @ inventaris [blz. 29]. 

U kunt grafische tekst met het gereedschap voor grafische tekst creëren 

(zie @ Tekstgereedschap [blz. 475]). 

☞ Paginanummers aangeven 

Voor de paginanummering in lay-outs of sjabloonlay-outs kunt u het beste 

grafische tekst met bijbehorende functies gebruiken. 

1 Creëer op de pagina een @ grafische tekst [blz. 475]. 

Voeg de gewenste tekst toe en plaats het invoegpunt op de plaats 

waar het paginanummer moet komen. 

2 Gebruik een van de paginanummercommando’s in @ Voeg speciale 

tekst in (menu) [blz. 502]. 

Er wordt een formule voor de berekening van het paginanummer ingevoegd. 

U kunt deze manier van paginanummering gebruiken voor 

sjabloonlay-outs, opdat de paginanummers in de daarop gebaseerde 

lay-outs correct verschijnen. De grafische tekst is met de sjabloonpagina 

verbonden, zodat tekst- of formaatwijzigingen op de sjabloonpagina ook 

op de van haar afstammende lay-outpagina’s doorgevoerd worden. De 

functie levert telkens het nummer van de pagina waarop zij zich bevindt. 

Zie ook 

@ Pagina’s nummeren [blz. 68] 

@ RagTime-formules en -functies 

5.3 TEKSTINVOER 

Boven tekst verandert de muiswijzer in een invoegwijzer. 

Als u in de tekstcomponent klikken, knippert het @ invoegpunt in de container. 

Achter het invoegpunt reeds aanwezige tekst verschuift door de 

nieuw ingevoerde tekst verder naar achteren. Als er eerst een @ tekst geselecteerd 

[blz. 78] was, wordt deze door de invoertekst vervangen. 

l U kunt een @ tekeningobject [blz. 52] selecteren en met schrijven beginnen. 

RagTime installeert een nieuwe tekstcomponent.


U kunt in RagTime bijna schrijven zoals met een schrijfmachine. Een 

belangrijk verschil is daarbij echter, dat u aan het einde van een regel niet 

r gebruiken moet: gebruik r alleen aan het einde van een alinea. 

l In de Programma-instellingen vindt u de instelling Paren aanhalingstekens 

(zie @ Programmapaneel, Programma-instellingen 

[blz. 440]). Als deze is ingeschakeld, schrijft RagTime de aanhalingstekens 

als ronde aanhalingstekens, ook als u rechte aanhalingstekens 

intypt. 

Gereedschap voor grafische tekst 

Als u alleen een korte tekst wilt schrijven die niet in de inventaris moet 

worden opgenomen, kunt u het @ Gereedschap voor grafische tekst 

[blz. 475] gebruiken. 

Waar u tekst kunt invoeren 

U kunt tekst ook direct in titels en legenda’s van grafieken invoeren, net 

als in spreadsheetcellen of formules. 

Zie ook 

@ Componenten creëren [blz. 24] 

5.4 TEKST SELECTEREN 

Tekst kan in verschillende ’coupures’ geselecteerd worden. 

• U kunt met de muis naar believen letters selecteren: sleep daartoe 

van de eerste tot achter de laatste letter. 

• Woorden kunt u selecteren door dubbelklikken. Wanneer u na de 

tweede klik de muisknop ingedrukt houdt en over andere woorden 

sleept, worden die ook geselecteerd. 

• Alinea’s kunt u door driedubbel klikken selecteren. Als u na de derde 

klik de muisknop ingedrukt houdt en de muis over andere alinea’s 

verplaatst, worden deze ook geselecteerd. 

Door s -klikken kunt u een bestaande selectie in de tekst uitbreiden 

of inkorten. 

Z ctrl -klik begint het volgende stuk van een niet-samenhangende 

selectie. 

z c -klik begint het volgende stuk van een niet-samenhangende selectie.

Zie ook 

@ Modificatietoetsen in tekst [blz. 568] 

@ Voetnoten selecteren [blz. 83] 

@ Selecteer alles (commando) [blz. 457] 

5.5 MEELOPENDE OBJECTEN IN TEKST 

5.5: Meelopende objecten in tekst 79 

Componenten die in een tekst ingevoegd worden, worden als aparte letters 

behandeld. 

☞ Een nieuw in de tekst meelopend object creëren 

1 Verplaats het invoegpunt naar de plaats waar het meelopende object 

verschijnen moet. 

2 Kies een inhoudstype uit het submenu @ Inhoudstype [blz. 332]. 

Er verschijnt een meelopend object waarin een nieuwe component 

van het gekozen type geïnstalleerd is. 

☞ Een aanwezige component in de tekst invoegen 

1 Sleep de naam uit de inventaris de tekst in. 

Als u de muiswijzer boven de tekst beweegt, verandert hij in een 

@ invoegwijzer. Als u de muisknop loslaat, verschijnt de component 

in een meelopend rechthoek in de tekst. 

l Sommige bestandstypen kunt u ook direct de tekst inslepen. 

☞ Een meelopend object selecteren 

1 • Klik op de rand van het object die u herkent doordat de muiswijzer 

van vorm verandert. 

• Klik direct voor of achter het object en sleep eroverheen. 

• Klik direct voor het object en druk op s - 6 . 

• Klik direct achter het object en druk op s - 4 . 

De selectie wordt gemarkeerd. 

☞ Grootte van een meelopend object wijzigen 

1 Selecteer het meelopende object. 

2 • Verplaats de muiswijzer over de onder- of rechterbegrenzing. 

Als de wijzer in een pijl verandert, kunt u de grootte van het 

object in de richting van de pijl veranderen. 

• Voer de waarden voor de hoogte en breedte in het paneel 

@ Meelopende objecten [blz. 384] in het Info-dialoogvenster in.


5.6 ALINEANUMMERING 

RagTime biedt een automatische, hiërarchische alineanummering waarmee 

u bijv. de hiërarchische niveaus van een lijst of hoofdstukken en 

paragrafen van een tekst kunt nummeren. Als u een commando uit het 

menu @ Alineanummer [blz. 236] kiest om een nummer in te voegen, kent 

RagTime het juiste alineanummer toe. Als u een nummer tussen twee 

reeds aanwezige alineanummers invoegt, actualiseert RagTime de volgende 

alineanummers dienovereenkomstig. 

Alineanummers kunnen, net als resultaten van formules in de tekst, 

alleen in hun totaliteit gewist worden. Afzonderlijke lettertekens kunnen 

geformatteerd worden, maar als het alineanummer later verandert, gaan 

de veranderde formaten van afzonderlijke letters in het nummer verloren. 

l Met het commando @ Toon berekende tekst [blz. 487] kunt u formuleresultaten 

en alineanummers in de tekst laten markeren. 

Mocht u een alineanummer handmatig willen invoeren, gebruikt u 

dan het commando @ Ander alineanummer [blz. 236] in het submenu van 

Alineanummer. Als bijv. een langere tekst over meerdere documenten 

verdeeld is, dan kunt u het eerste alineanummer van ieder document 

handmatig invoeren, zodat de nummering van de hoofdstukken in zijn 

totaliteit doorlopend is. 

U kunt onder Ander alineanummer Arabische cijfers, Romeinse cijfers 

en letters kiezen of de aanduiding van een waarde dan wel meerdere 

waarden onderdrukken. De onderverdeling ’1.2.3’ kan bijvoorbeeld eenvoudig 

als ’3’ aangegeven worden. Evenzo kunt u het formaat van de 

aanwezige cijfers bewerken. Bijzonderheden hierover vindt u onder @ Alineanummer 

(menu) [blz. 236]. 

Zie ook 

@ Over alineaformattering [blz. 147] 

5.7 KOLOMFORMAAT 

Het aantal kolommen in een tekst is een eigenschap van iedere alinea en 

kan van alinea tot alinea verschillen.

5.7: Kolomformaat 81 

☞ Meerdere kolommen creëren 

1 • Gebruik het paneel @ Tekstranden [blz. 480] in het Infodialoogvenster 

voor de geselecteerde alinea’s. 

• Voor een alineastijlmodel gebruikt u het @ Volgordepaneel 

[blz. 510] in het Alineastijlmodellenvenster. 

Kolombalans laatste alinea 

Als u kolommen als alinea-eigenschap creëert, kunt u bepalen of de kolommen 

in de laatste container die tekst bevat, na elkaar verschijnen of 

dat alle kolommen even lang ofwel ’gebalanceerd’ moeten zijn. 

☞ Kolommen in de laatste container balanceren 

1 Gebruik het paneel @ Algemeen [blz. 415] in het Info-dialoogvenster. 

Kolomafstand 

Kolomafstanden zijn lege ruimtes tussen de kolommen. Als u kolommen 

als alinea-eigenschap creëert, kunt u hun afstand veranderen. 

☞ Kolomafstanden veranderen 

1 Gebruik voor de geselecteerde alinea’s het paneel @ Tekstranden 

[blz. 480] in het Info-dialoogvenster. 

Kolomlijnen 

Kolomlijnen zijn lijnen tussen de tekstkolommen. Als u kolommen als 

alinea-eigenschap creëert, kunt u lijnen instellen en een lijnstijlmodel 

kiezen.


☞ Kolomlijnen instellen 

1 Gebruik voor de geselecteerde alinea’s het paneel @ Algemeen 


Zie ook 


5.8 BASISLIJNRASTER 

Als een tekstregel bijvoorbeeld een grotere letter of een illustratie bevat, 

verschuiven haar basislijn en de basislijnen van de volgende regels naar 

beneden. Daardoor kunnen tekstbasislijnen in andere kolommen of containers 

niet meer dienovereenkomstig uitgelijnd zijn. Hetzelfde probleem 

doet zich voor wanneer de bovenste begrenzingen van tekstcontainers 

niet gelijk uitgelijnd zijn. 

RagTime beschikt daarom over een ’basislijnraster’ voor het uitlijnen 

van alinea’s. Alinea’s die op die manier zijn ingesteld, sluiten daarbij 

zo op elkaar aan als voor de pagina vastgelegd is, zodat basislijnen in 

verschillende kolommen of containers voortaan op één rij staan. 

Afstand en positie van het basislijnraster kan voor sjabloonlay-outen 

lay-outcomponenten ingesteld worden (zie @ Paneel Algemeen, Layoutinformatie 

[blz. 406]). Voor iedere tekstalinea kunt u instellen of hij 

rekening moet houden met het basislijnraster (zie Op basislijnraster in 

@ Tekstrandenpaneel, Informatie [blz. 480]). 

l Tekstcomponenten met alinea’s waarvan de regels in het basislijnraster 

springen moeten, moeten direct, dus niet genest, in tekeningobjecten 

op lay-outpagina’s geïnstalleerd zijn. 

Zie ook 


5.9 VOETNOTEN 

Voetnoten worden óf aan het eind van een container, óf aan het eind 

van een component (eindnoten) verzameld. Kies een van de instellingen 

in het paneel @ Voetnoten [blz. 508] in het Info-dialoogvenster. RagTime 

berekent de ruimte die voor de voetnoten in de container nodig is, en 

stuurt de tekstloop dienovereenkomstig.

5.9: Voetnoten 83 

☞ Voetnoten invoegen 

1 Verplaats het invoegpunt naar de plaats in de tekst waar de voetnootmarkering 

moet komen. 

2 Gebruik 

• het commando @ Voeg voetnoot in [blz. 507] 

• de knop Voetnoot in de @ gereedschapsbalk [blz. 540]. 

RagTime plaatst een voetnootmarkering in de lopende tekst, creëert 

een nieuwe voetnoot en plaats het invoegpunt in de voetnoot. 

3 Voer de voetnoot in en sluit de invoer af door in de lopende tekst te 

klikken. 

Voetnoten selecteren 

Voetnoottekst kan net als iedere andere tekst voor bewerking geselecteerd 

worden. Wordt een tekst die een voetnootmarkering bevat, geselecteerd, 

gekopieerd, geknipt of ingevoegd, dan geldt dit analoog voor 

de voetnoot. 

Als u alle voetnoten zou willen selecteren, moet het invoegpunt zich 

in een voetnoot bevinden voordat u het commando Selecteer alles gebruikt. 

Als het invoegpunt zich in de lopende tekst bevindt, worden de voetnoten 

met @ Selecteer alles [blz. 457] niet voor formattering geselecteerd. 

Voetnoten formatteren 

Voetnoten kunnen net als andere teksten met het alineastijlmodel Voetnoot, 

dat u in het venster @ Alineastijlmodellen [blz. 238] kunt wijzigen, 

geformatteerd worden. 

Voetnootmarkering formatteren 

RagTime kent de voetnoten nummers toe en merkt wijzigingen op. Als 

u liever met symbolen werkt, kunt u een reeks symbolen vastleggen die 

RagTime achter elkaar gebruikt. U kunt ook individuele tekens voor afzonderlijke 

voetnoten creëren. Om automatische of individuele voetnootmarkeringen 

in te stellen, gebruikt u het @ Voetnotenpaneel [blz. 508] in 

het Info-dialoogvenster. 

l Als u probeert een voetnootmarkering in de lopende tekst te vervangen, 

wordt de voetnoot gewist. 

Voetnotenscheidingslijn 

Tussen de voetnoten en de lopende tekst kunt u een scheidingslijn trekken. 

De desbetreffende instellingen vindt u in het paneel @ Voetnoten 

[blz. 508] in het Info-dialoogvenster.


In het @ Tekstpaneel [blz. 477] van het dialoogvenster Documentinstellingen 

kunt u instellingen voor nieuwe voetnoten vastleggen. 

☞ Voetnoten wissen 

1 Selecteer de voetnootmarkering in de tekst. 

2 Wis haar.

HOOFDSTUK 6 

Illustraties 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over illustratiecomponenten. 




86 Hoofdstuk 6: Illustraties 

6.1 OVER ILLUSTRATIES 

Uitlijning en schaling 

Om illustraties te @ schalen [blz. 87] of @ uit te lijnen [blz. 86] zijn er verscheidene 

commando’s. Eén enkel gereedschap is daarvoor genoeg. 

Daarnaast kunt u knoppen in de gereedschapsbalk gebruiken om een illustratie 

in een container uit te lijnen. 

Illustraties en bestanden verbinden 

Illustraties kunnen door externe verbindingen @ met bronbestanden verbonden 

[blz. 211] zijn, bijvoorbeeld als de grootte van het document teruggebracht 

moet worden. Of illustraties kunnen volledig in het document 

geïmporteerd worden. 

Kleuren bewerken 

Monochrome illustraties kunnen ingekleurd worden. 

Zie ook 

@ Illustraties inkleuren [blz. 88] @ Color-managementpaneel, 

Programma-instellingen [blz. 270] 

6.2 ILLUSTRATIES SELECTEREN 

Om een illustratie te selecteren klikt u erop. Geselecteerde illustratiecomponenten 

worden door mieren langs de rand van de container ge- 

markeerd. Door s -klikken kunt u meerdere afbeeldingen van dezelfde 

illustratiecomponent selecteren. 

6.3 ILLUSTRATIES UITLIJNEN 

Er zijn diverse mogelijkheden om illustraties binnen een container uit te 

lijnen: 

• @ Illustratieverplaatsgereedschap [blz. 318] in de gereedschapsbalk. 

• @ Uitlijning (menu) [blz. 491] in de gereedschapsbalk 

of in het Illustratie-menu. 

• @ Rangschikkingpaneel, illustratie-informatie [blz. 443]. 

• @ Objectcoördinaten (palet) [blz. 542]. 

• Met de pijltoetsen.

Zie ook 

@ Gereedschapsbalk voor illustraties [blz. 536] 

@ Illustratie (menu) [blz. 314] 

6.4 ILLUSTRATIES SCHALEN 

6.4: Illustraties schalen 87 

Er zijn diverse mogelijkheden om illustraties binnen een container te 

schalen: 

• @ Illustratieschaalgereedschap [blz. 317] in de gereedschapsbalk. 

• @ Rangschikkingpaneel, illustratie-informatie [blz. 443]. 

• @ Objectcoördinaten (palet) [blz. 542]. 

• @ Schaling (commando) [blz. 455] (Illustratie-menu). 

Zie ook 


@ Componenten schalen [blz. 27] 

@ Kolombreedte en rijhoogte [blz. 97] 



6.5 ILLUSTRATIES BIJSNIJDEN 

Door een illustratie bij te snijden wordt het deel van een illustratie dat 

niet in de illustratiecontainer getoond wordt, gewist. Hoeft maar een deel 

van de illustratie in een container zichtbaar te zijn, dan reduceert het bijsnijden 

van de illustratie de grootte van het document. 

Het bijsnijden van een illustratie heeft gevolgen voor de component. 

Als u een illustratie in een afbeelding bijsnijden, dan geldt dit ook voor 

alle andere afbeeldingen. 

☞ Een illustratie bijsnijden 

1 De illustratie zoals gewenst @ uitlijnen [blz. 86] en @ schalen [blz. 87]. 

2 @ Wijzig de grootte van de container [blz. 56], indien nodig. 

U kunt de illustratie en de container ook @ loskoppelen [blz. 349]. In 

de container moet precies dat deel van de illustratie zichtbaar zijn 

dat u behouden wilt. 

3 Gebruik 

• het commando @ Snijd illustratie bij [blz. 462] 

• de knop Bijsnijden in de @ gereedschapsbalk [blz. 536].

88 Hoofdstuk 6: Illustraties 

6.6 GEÏNVERTEERDE ILLUSTRATIES 

U kunt het kleurcurvepaneel ook gebruiken om een geïnverteerde illustratie 

(’negatief’) te creëren, waarin lage als hoge waarden en omgekeerd 

weergegeven worden. U kunt de instelling Illustratie als negatief 

echter ook doen in het @ Rangschikkingpaneel [blz. 443] in het Infodialoogvenster. 

In het @ Illustratiepaneel [blz. 315] in het dialoogvenster 

Documentinstellingen kunt u de inversie van illustraties bij nieuwe objecten 

instellen. 

6.7 ILLUSTRATIES INKLEUREN 

Monochrome en grijswaardenillustraties kunnen ingekleurd worden, bijvoorbeeld 

TIFF-beelden. 

De witte pixels in zwart-wit-bitmaps zijn transparant, terwijl de zwarte 

punten ingekleurd kunnen worden. De pixels in grijze bitmaps zijn alle 

ondoorzichtig. Wordt een grijze bitmap ingekleurd, dan wordt de grijswaarde 

van een pixel als tint op de kleur van de bitmap toegepast. Als 

u een transparante kleur op een bitmap toepast, wordt deze onzichtbaar. 

6.8 SCANNERS 

U kunt met RagTime beelden direct van scanners, digitale camera’s en 

dergelijke bronnen overnemen. 

RagTime ondersteunt TWAIN-bronnen die in het besturingssysteem 

geïnstalleerd zijn. Als u een beeld haalt, neemt de scannersoftware de 

besturing over. Nadere informatie hierover vindt u in de desbetreffende 

documentatie. 

Zie ook 

@ Scanners en camera’s (menu) [blz. 454] 

@ Gegevensuitwisseling, beelden [blz. 211] 

6.9 RASTERING 

Grijswaardenillustraties kunnen voor het afdrukken @ gerasterd worden. 

Daarbij worden normaal gesproken de punten in een hoek van 45° gerangschikt. 

De afstand tussen de punten wordt in RagTime ’frequentie’ 

genoemd. Hij wordt in halftooncellen per centimeter gemeten.

6.10: OPI gebruiken 89 

Printerresolutie 

Het aantal grijze punten in een beeld, de frequentie en de resolutie van 

de printer staan in een bepaalde verhouding tot elkaar. De grijswaardecel 

bestaat uit een reeks punten op de printer. Bevat een cel 25 punten, dan 

kan de printer 26 grijswaarden van wit (geen punt) tot zwart (25 punten) 

weergeven. 

Op een 300-dpi LaserWriter levert dit een frequentie van 24 halftooncellen 

per cm, waarbij iedere halftooncel 5x5 printerpunten bevat. Een 

frequentie van 12 halftooncellen per cm zou 10x10 punten per cel en 101 

grijswaarden opleveren. 

Door een lagere frequentie wordt weliswaar het aantal grijswaarden 

dat weergegeven kan worden, hoger, maar wordt ook de rastering zichtbaar. 

Met een hoge frequentie wordt de weergave nauwkeuriger, maar 

het aantal grijswaarden wordt lager. Het optimale resultaat bereikt u 

als de rasterfrequentie overeenkomt met de resolutie van uw halftoonbeeld 

of daaronder ligt. U kunt de beeldresolutie in het @ Printenpaneel 

[blz. 435] in het Info-dialoog instellen dan wel controleren. 

6.10 OPI GEBRUIKEN 

RagTime 6 ondersteunt Open Prepress Interface van Adobe, waarmee 

de druk van beelden over een speciaal daarvoor bedoelde server geregeld 

wordt. 

Het beeldbestand moet op de OPI-server beschikbaar zijn. 

RagTime moet de padnamen van het beeldbestand kennen (dat wil 

zeggen, waar het zich bevindt). Om dat te doen moeten de beelden die 

via OPI geprint moeten worden, met hun bestand verbonden zijn. 

Als u met een OPI-server werkt, maar het gewenste beeldbestand 

zich niet op de server bevindt, dan kan de doorgave van de OPI-informatie 

mogelijk tot problemen bij het printen van het beeld leiden. In zo’n geval 

moet gewaarborgd zijn dat de instelling voor het sturen van de OPIinformatie 

in het @ Illustratiepaneel [blz. 315] van het dialoogvenster Documentinstellingen 

niet ingeschakeld is. 

Zie ook 

@ Over verbonden importen [blz. 207]

90 Hoofdstuk 6: Illustraties

HOOFDSTUK 7 

Spreadsheets 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over spreadsheetcomponenten. 




92 Hoofdstuk 7: Spreadsheets 

7.1 OVER SPREADSHEETS 

Spreadsheets of tabelcalculaties zijn flexibele instrumenten waarmee u 

getallen en tabellen kunt bewerken en complexe rekenkundige bewerkingen 

kunt uitvoeren. Daarnaast zijn ze heel nuttig voor paginalay-outs. De 

grootte van de cellen in een spreadsheet bedraagt 16.000 rijen x 16.000 

kolommen. Als u driedimensionale spreadsheets wilt creëren, kunt u tot 

16.000 lagen toevoegen. 

Een cel bestaat uit 3 elementen: een @ waarde, een @ formaat en een 

@ formule [in Formules en functies]. 

U kunt in spreadsheetcellen formules voor een breed scala van rekenkundige 

bewerkingen invoeren, de waarden uit andere cellen evalueren. 

@ Formules [in Formules en functies] kunnen functies bevatten. 

@ Referenties [blz. 195] in formules hebben betrekking op waarden 

in andere cellen. U kunt referenties naar cellen in andere spreadsheets 

of zelfs in andere documenten creëren of vanuit @ grafieken referenties 

naar spreadsheets [blz. 110] creëren. Spreadsheets kunnen @ referenties 

naar knoppen [blz. 202] bevatten en omgekeerd. Als u een document 

met referenties naar spreadsheets in andere documenten opent, controleert 

RagTime of er wijzigingen plaatsgevonden hebben en actualiseert 

het document overeenkomstig. 

Lagen 

U kunt driedimensionale spreadsheets creëren door aan een spreadsheetcomponent 

een @ laag toe te voegen [blz. 96] en cellen in @ twee 

of meer lagen [blz. 102] te selecteren. 

Componentenvenster 

Als u een spreadsheet in een @ container installeert, is maar een klein 

deel van het totale werkblad zichtbaar. Als u het hele werkblad bekijken 

wilt, moet u de @ spreadsheetcomponent openen [blz. 29]. 

Pijplijnen 

Als u meerdere containers met elkaar verbinden wilt om één enkele 

spreadsheet te vormen, kunt u daarvoor @ pijplijnen [blz. 70] gebruiken. 

Er kunnen twee pijplijnen uit een spreadsheet lopen, een voor rijen en 

een voor kolommen. 

Componenten in cellen installeren 

U kunt een andere @ component [blz. 25] en zelfs een andere spreadsheet 

in een spreadsheetcel installeren.

7.2: Gegevens invoeren 93 

Verenigen 

U kunt een groep cellen ook @ verenigen [blz. 95]. Deze vereniging gedraagt 

zich dan net zoals één enkele grote cel. 

Elementen invoegen en verwijderen 

U kunt cellen, kolommen en rijen @ invoegen en verwijderen [blz. 95]. Bij 

het invoegen of verwijderen van cellen kan RagTime andere cellen verschuiven 

om plaats te maken of ruimtes op te vullen. 

7.2 GEGEVENS INVOEREN 

U kunt gegevens in een @ actieve cel invoeren door gewoon in de cel te 

schrijven. Het invoegpunt hoeft niet in de cel zichtbaar te zijn. U kunt 

gegevens ook invoeren door @ plakken [blz. 102], @ importeren [blz. 319] 

of slepen of door middel van een @ referentie [blz. 196] naar een andere 

cel verwijzen. 

U kunt het invoeren beëindigen door een andere cel te selecteren: 

klik daartoe buiten de cel of @ gebruik het toetsenbord [blz. 562]. 

l Tijdens het invoeren, dus voordat u de invoer door middel van R of 

veranderen van de actieve cel beëindigt, kunt u met e de vorige 

inhoud van de cel terughalen. 

7.3 WAARDETYPEHERKENNING 

De waarde van een spreadsheetcel kan verschillend van type zijn: leeg, 

getal, tekst, meerregelige tekst, datum, tijdsspanne of foutwaarde. Het 

waardetype van de actieve cel wordt in de spreadsheetgereedschapsbalk 

aangegeven. 

☞ Waardetypeherkenning instellen 

1 Selecteer de cellen waarvoor u de waardetypeherkenning wilt instellen 

(zie @ Spreadsheetelementen selecteren [blz. 100]). 

2 • Klik op een van de knoppen in de gereedschapsbalk. 

X Automatische herkenning 

X Tekst 

X Meerregelige tekst 

• Doe de gewenste instelling in het Info-dialoogvenster (zie @ Celinhoudpaneel, 

Spreadsheetinformatie [blz. 265]).


l Bij omzetting van automatisch naar tekst wordt de celinhoud 

onder toepassing van het voor de cel geldige waardeformaat 

naar tekst omgezet. 

l Bij omzetting van tekst naar automatisch wordt de inhoud van 

de cel onderzocht, waarbij getallen, datums en tijdsspannen 

net als bij het intypen herkend worden (zie @ Datums, tijdsspannen 

en getallen invoeren [blz. 186]). 

Automatische waardetypeherkenning 

RagTime 6 herkent het waardetype bij het invoeren in een cel automatisch. 

Daarbij wordt met aanwezige waardeformaten rekening gehouden. 

Alle invoer die niet als getal, datum of tijdsspanne herkend kan worden, 

wordt als tekst beschouwd (zie @ Datums, tijdsspannen en getallen invoeren 

[blz. 186]). 

Vooringesteld waardetype Tekst 

De celinhoud wordt in ieder geval als tekst behandeld, ook als hij in een 

getal, een datum of een tijdsspanne geconverteerd zou kunnen worden. 

Is de ruimte die in een cel voor een tekst beschikbaar is, niet genoeg en 

zijn de aangrenzende cellen leeg, dan wordt de tekst afhankelijk van de 

uitlijning over één of beide van de lege cellen verdeeld. 

Vooringesteld waardetype Meerregelige tekst 

De celinhoud wordt in ieder geval als tekst behandeld. Is de in de meerregelige 

tekst ingevoerde tekst te lang voor de kolombreedte, dan laat 

RagTime de tekst naar de volgende regel omlopen. In de cel worden 

daartoe regels gecreëerd en de hoogte van de spreadsheetcel wordt aangepast 

als de automatische hoogte-instelling niet uitgeschakeld is (zie 

@ Rangschikkingpaneel, Spreadsheetinformatie [blz. 445]). 

l In meerregelige teksten kunt u nieuwe alinea’s met r (niet met 

R !) creëren. 

l Om de invoer in een meerregelige tekst te beëindigen kunt u buiten 

de cel klikken of op R drukken. 

Zie ook 

@ Datums, tijdsspannen en getallen invoeren [blz. 186] 

@ Gereedschapsbalk voor spreadsheets [blz. 538] 

@ Over waardeformaten [blz. 189] 

@ Typefuncties [in Formules en functies] 

@ RagTime-formules en -functies

7.4 REFERENTIENOTATIE 

7.4: Referentienotatie 95 

Rijen en kolommen hebben titels die samen met de linialen aangegeven 

kunnen worden als u aan de spreadsheet werkt. 

☞ Zichtbaarheid van rijen kolomtitels 

1 Kies Toon linialen uit het submenu van het commando @ Linialen 

en rasters [blz. 381]. 

Rijen worden altijd genummerd terwijl kolommen met getallen of letters 

aangeduid kunnen worden. In de A1-notatie worden letters gebruikt 

voor de kolomaanduiding, bij R1K1 getallen. Voor alle formules op uw 

computer wordt dezelfde kolomnotatie gebruikt. Als de kolomnotatie gewijzigd 

wordt, verandert RagTime ook de notatie in de celreferenties. 

☞ Referentienotatie vastleggen 

1 Gebruik het @ Calculatiepaneel [blz. 255] in het dialoogvenster 

Programma-instellingen. 

7.5 CELLEN, RIJEN, KOLOMMEN OF LAGEN INVOEGEN EN VERWIJDE- 

REN 

U kunt naar behoefte extra cellen, rijen, kolommen of lagen in een 

spreadsheet invoegen. Formules met referenties naar daarbij verplaatste 

cellen worden dienovereenkomstig aangepast. 

Commando’s voor het invoegen en verwijderen van cellen, kolommen, 

lagen en pagina-einden vindt u in het @ Spreadsheet-menu 

[blz. 464] en in het palet @ Spreadsheetcommando’s [blz. 549]. 

Als u een selectie verwijdert, worden de cellen en hun inhoud gewist. 

Met de cellen rechts, eronder of in de volgende lagen worden de 

openvallende ruimtes opgevuld. 

Zie ook 

@ Spreadsheetelementen selecteren [blz. 100] 

@ Kopieer (commando) [blz. 349] 

@ Spreadsheetelementen plakken [blz. 102] 

7.6 VERENIGINGEN 

U kunt van een celbereik één enkele ’grote cel’ maken. De cel links boven 

in een vereniging is de ’ankercel’ en bevat de gegevens van de vereniging 

en de formaten. De inhoud van de andere cellen wordt bij het creëren van 

een vereniging gewist.


Verenigingen zijn bijzonder nuttig wanneer u grotere @ containers 

voor componenten zoals bijv. illustraties nodig heeft. 

☞ Een vereniging vormen of opheffen 

1 • Kies het commando @ Vereniging [blz. 495]. 

• Kies het commando @ Hef vereniging op [blz. 310]. 

Zie ook 

@ Een vereniging selecteren [blz. 101] 

7.7 LAGEN 

Een laag is één enkel blad met rijen en kolommen. RagTime kan spreadsheetcomponenten 

met gestapelde lagen genereren. U kunt overstappen 

van de in een container getoonde laag of telkens verschillende lagen in 

verschillende containers laten zien. Evenzo kunt u een @ driedimensionale 

selectie [blz. 102] creëren, d.w.z. u verkrijgt dan een doorsnee door het 

geselecteerde bereik van meerdere lagen. 

☞ Een laag aan de spreadsheet toevoegen 

1 • Kies het commando @ Voeg laag toe [blz. 500]. 

• Gebruik het palet @ Spreadsheetcommando’s [blz. 549]. 

☞ De zichtbare laag in de geselecteerde spreadsheet wijzigen 

1 • Kies het commando @ Laag [blz. 350] in het Spreadsheet-menu. 

• Gebruik het pop-upmenu Laag in de @ gereedschapsbalk 

[blz. 538]. 

☞ Een laag uit de geselecteerde spreadsheet verwijderen 

1 • Kies het commando @ Verwijder laag [blz. 498]. 

• Gebruik het palet @ Spreadsheetcommando’s [blz. 549]. 

7.8 GEGEVENS IN SPREADSHEETS SORTEREN 

U kunt gegevens in spreadsheets op rij of kolom sorteren, waarbij iedere 

rij of kolom apart kan worden gesorteerd. U kunt ook blokken op grootte 

en formaat vormen. De sortering kan zowel stijgend als ook dalend en 

met meerdere sorteersleutels doorgevoerd worden. 

De gegevens worden conform @ waardetype en waarde [in Formules 

en functies] gesorteerd.

☞ Gegevens in spreadsheets sorteren 

1 Selecteer het bereik dat gesorteerd moet worden. 

2 Kies het commando @ Sorteer [blz. 462]. 

7.9 UITLIJNING EN RANDEN 

7.9: Uitlijning en randen 97 

RagTime biedt een groot aantal mogelijkheden om gegevens in cellen uit 

te lijnen. U kunt alle typen gegevens links of rechts uitlijnen of centreren. 

Evenzo kunt u teksten links en getallen of datums rechts laten uitlijnen. 

U kunt ook getallen op de decimale komma laten uitlijnen, waarbij tekst 

rechts op de positie van de decimale komma wordt uitgelijnd. U kunt 

bovendien instellen of de inhoud tegen de boven- of onderrand, op de 

basislijn of verticaal gecentreerd moet worden geplaatst. 

Daarenboven kunt u de linker-, rechter-, boven- en onderrand van de 

cellen alsmede de positie van de basislijn en de decimale komma vastleggen. 

☞ Uitlijning instellen 

1 • Gebruik het @ Rangschikkingpaneel [blz. 445] in het Infodialoogvenster. 

• Kies het commando @ Uitlijning [blz. 492]. 

☞ Verticale en horizontale randen, positie van de basislijn en het 

decimale scheidingsteken instellen 

1 Gebruik het @ Rangschikkingpaneel [blz. 445] in het Infodialoogvenster. 

7.10 KOLOMBREEDTE EN RIJHOOGTE 

De normale spreadsheetinstellingen voorzien erin dat de kolombreedte 

handmatig ingesteld en de rijhoogte automatisch aangepast wordt. Is 

Automatisch ingeschakeld, dan past RagTime de rijhoogte aan de cel 

met de hoogste inhoud aan en de kolombreedte aan de cel met de breedste 

inhoud. Is Handmatig ingeschakeld, dan kunt u de kolombreedte of 

rijhoogte met de muis wijzigen of een toepasselijke waarde in een dialoogvenster 

invoeren. 

☞ Automatische of handmatige aanpassing van de grootte 

1 Gebruik het @ Rangschikkingpaneel [blz. 445] in het Infodialoogvenster.


l Wijzigingen van de rijhoogte en kolombreedte zetten de instelling 

in het Rangschikkingpaneel op Handmatig. 

l Als u een illustratie in een spreadsheetcel laat vallen, worden 

illustratie en cel verbonden. Wijzigt u nu de grootte van de illustratie 

met het commando Schaling, dan wordt de hoogte en 

breedte van de cel door de illustratie gewijzigd. De instellingen 

hebben alleen effect op de breedte van de kolom dan wel de 

hoogte van de rij, waarin de cel met de illustratie zich bevindt. 

☞ Breedte van een kolom met de muis wijzigen 

1 Maak de @ linialen zichtbaar [blz. 381], indien nodig. 

2 Klik in de spreadsheet. 

De kolomtitels verschijnen bij de linialen. 

3 Sleep aan de scheidingslijn rechts naast de titel van de kolom die u 

wilt wijzigen. 

De kolommen rechts ervan worden dienovereenkomstig verschoven. 

☞ Breedte van meerdere kolommen met de muis wijzigen 

1 • De grootte van alle geselecteerde kolommen verandert proportioneel 

als u de scheidingslijn uiterst rechts ervan verplaatst. 

De kolommen rechts worden dienovereenkomstig verschoven. 

l o -slepen van een van de scheidingslijnen tussen de geselecteerde 

kolommen heeft hetzelfde effect. 

• Slepen van de scheidingslijn tussen geselecteerde kolommen 

zorgt ervoor dat de kolommen links en rechts van de scheidingslijn 

als aparte groepen gewijzigd worden, d.w.z. als de 

kolommen links breder worden, worden de kolommen rechts 

smaller. Kolommen rechts van de selectie verschuiven niet. 

☞ Rijhoogte met de muis instellen 

1 De handelwijze is analoog aan de instelling van de kolombreedte. 

l Als u een scheidingslijn op de volgende scheidingslijn sleept, zodat 

de overeenkomstige kolom of rij niet meer zichtbaar is, kunt u de titel 

ervan niet meer selecteren. U kunt een cel in een niet-zichtbare 

kolom echter selecteren door op de aangrenzende cel te klikken en 

op een pijltoets te drukken. U kunt gegevens in de onzichtbare cel 

invoeren. Als u toch de kolom of cel vergroten wilt, moet u het Rangschikkingpaneel 

in het Info-dialoogvenster gebruiken.

7.11 CELRANDEN FORMATTEREN 

7.11: Celranden formatteren 99 

Om cellen te accentueren kunt u randen tussen de cellen zetten. Celranden 

hebben alle eigenschappen van lijnen. 

Als horizontale of verticale celranden verschillende lijn- of vulstijlen 

hebben, dan kunt u in het paneel @ Algemeen [blz. 411] in het Infodialoogvenster 

bepalen welke celranden vooraan moeten staan. U kunt 

ook het lijnstijlmodel vastleggen dat voor nieuwe celranden moet worden 

gebruikt. 

Celranden kunnen om iedere selectie cellen getrokken worden. U 

kunt celranden om enkele cellen trekken of meerdere cellen omkaderen. 

Als u de @ weergave van het celraster [blz. 100] uitschakelt, zijn de randen 

nog duidelijker te zien. 

☞ Celranden creëren of wijzigen 

1 Selecteer een @ cel [blz. 101] of een @ celbereik [blz. 101]. 

2 Kies het commando @ Celranden [blz. 267]. 

Er verschijnt een dialoogvenster waarin u het lijnstijlmodel en verdere 

lijninstellingen kunt doen. 

l U kunt ook formaten uit paletten en stijlmodellen op de celranden 

slepen. 

☞ Lijnstijlmodel voor nieuwe celranden instellen 

1 Kies een stijlmodel in het paneel @ Algemeen [blz. 411] in het Infodialoogvenster. 

7.12 CELVULLING FORMATTEREN 

☞ Vulling van een cel wijzigen 

1 @ Selecteer een cel of een bereik [blz. 100] . 

2 Ga te werk zoals bij het @ vullen [blz. 140] van tekeningobjecten. 

7.13 ZICHTBAARHEID VAN DE CELINHOUD 

Het is mogelijk de inhoud van een cel op het beeldscherm of in druk te 

verbergen. Bij de actieve cel is de celinhoud in de @ gereedschapsbalk 

[blz. 538] en, indien het formulepalet geopend is, de formule zichtbaar. 

Als u in de cel klikt, is de inhoud zichtbaar.


☞ Celinhoud verbergen 

1 Gebruik het @ Celinhoudpaneel [blz. 265] van het Infodialoogvenster. 

De zichtbaarheid van de totale inhoud of alleen van 

de nulwaarden kunt u met behulp van verscheidene instellingen 

regelen. 

l U kunt ook @ waardeformaten creëren [blz. 190] waarmee nulwaarden 

(of positieve/negatieve waarden) niet weergegeven 

worden. 

7.14 ORIËNTATIE VAN DE CELINHOUD 

U kunt de inhoud van een cel in stappen van 90° draaien. Met verticaal 

georiënteerde cellen wordt bij het bepalen van automatische rijhoogten 

analoog aan horizontaal georiënteerde bij automatische kolombreedten 

rekening gehouden. 

☞ Celinhoud oriënteren 

1 Gebruik het Info-dialoogvenster (zie @ Rangschikkingpaneel, 

Spreadsheetinformatie [blz. 445]). 

7.15 CELRASTER TONEN EN PRINTEN 

De lijnen van het celraster die tussen de spreadsheetcellen verschijnen, 

zijn ervoor dat de cellen beter van elkaar onderscheiden kunnen worden. 

In documenten die af zijn, wilt u ze waarschijnlijk niet zien. U kunt de 

zichtbaarheid van de rasterlijnen op het beeldscherm of in druk apart 

vastleggen. Als u daarentegen enkele cellen omkaderen wilt en andere 

niet, kunt u voor deze cellen @ celranden [blz. 99] plaatsen. 

☞ Zichtbaarheid van celrasters op het beeldscherm of in druk 

1 Gebruik het paneel @ Algemeen [blz. 411] in het Info-dialoogvenster. 

7.16 SPREADSHEETELEMENTEN SELECTEREN 

De gegevens in een cel kunnen uit drie elementen bestaan: een @ waarde, 

een @ formaat en een @ formule [in Formules en functies], voor zover de 

cel er een bevat. 

Als u een cel selecteert, wordt ze gemarkeerd en is ze @ actief. Als u 

een bereik selecteert wordt de selectie gemarkeerd en een van de cellen 

is actief. Als er één cel geselecteerd wordt, selecteert u daarmee ook de 

waarde, het formaat en de formule.

7.16: Spreadsheetelementen selecteren 101 

☞ Eén enkele cel selecteren 

1 • Klik op de cel. 

• Voer een celreferentie in de @ gereedschapsbalk [blz. 538] in. 

De cel wordt gemarkeerd en ’lopende mieren’ geven aan dat deze 

cel actief is. 

l U kunt een cel die een component bevat niet eenvoudig door te klikken 

selecteren. U moet daarvoor veeleer in een aangrenzende cel 

klikken en de gewenste cel met behulp van de pijltoetsen selecteren. 

Als u met een spreadsheetcomponent in een eigen venster 

werkt, kunt u de cel ook door ctrl -klikken selecteren. 

☞ Celwaarde selecteren 

1 Klik op de actieve cel. 

Het invoegpunt verschijnt in de cel en in een invoerveld in de @ gereedschapsbalk 

[blz. 538]. Selecteer de inhoud net als bij een tekst. 

Als u de @ celwaarde selecteert, selecteert u daarmee niet het formaat 

of de formule. 

☞ Een celbereik selecteren 

1 • Klik op een hoekcel van het gewenste bereik en strijk over de 

cellen tot de hoek die er diagonaal tegenover ligt. 

• Selecteer een hoekcel van het gewenste bereik en s -klik op 

de cel in de hoek die er diagonaal tegenover ligt. 

Het geselecteerde bereik wordt gemarkeerd. 

☞ Een niet-samenhangend bereik selecteren 

1 Selecteer een cel of een bereik zoals hierboven beschreven. 

2 Selecteer verdere cellen door te klikken of eroverheen te strijken en 

Z houd daarbij ctrl ingedrukt. 

z houd daarbij c ingedrukt. 

3 Op dezelfde manier kunt u verdere @ niet-samenhangende bereiken 

selecteren. 

☞ Een vereniging selecteren 

1 • Klik in de vereniging. 

Door in een willekeurige richting te slepen, selecteert u de bij 

de vereniging behorende cellen of kolommen. 

• Sluit de @ ankercel [blz. 95] in een selectie in, die met een van 

de hier beschreven methoden gemaakt is.


☞ Rijen of kolommen selecteren 

1 De rijen kolomnamen moeten zichtbaar zijn (zie @ Linialen en rasters 

(menu) [blz. 381]). 

2 Klik op een rij- of kolomnaam. 

De geselecteerde rij of kolom wordt gemarkeerd. 

3 Indien gewenst, selecteert u met ingedrukte s -toets verdere rijen 

of kolommen. 

De tweede rij of kolom inclusief alle daartussenliggende rijen of kolommen 

wordt geselecteerd. 

☞ Een andere laag selecteren 

1 • Kies een laag uit het menu @ Laag [blz. 350]. 

• Kies het nummer van de gewenste laag uit het pop-upmenu in 

de @ gereedschapsbalk [blz. 538]. 

☞ Een bereik over meerdere lagen selecteren 

1 Selecteer een bereik in één laag. 

2 Kies met ingedrukte s -toets met behulp van het commando @ Laag 

[blz. 350] een tweede laag of gebruik het pop-upmenu in de @ gereedschapsbalk 

[blz. 538]. 

l Worden verschillende lagen van dezelfde spreadsheet in verschillende 

containers getoond, dan kunt u om een driedimensionale 

selectie te creëren, op een cel in de ene container en 

dan met ingedrukte s -toets op een cel in de container met de 

andere laag klikken. 

☞ De gehele spreadsheet selecteren 

1 Selecteer een cel of een bereik. 

2 Kies @ Selecteer alles [blz. 457]. 

Zie ook 

@ Lagen [blz. 96] 

7.17 SPREADSHEETELEMENTEN PLAKKEN 

Als u een cel kopieert, kopieert u maximaal drie elementen: een @ waarde, 

een @ formaat en een @ formule [in Formules en functies], voor zover 

de cel er een bevat. Als u een cel in een andere cel of in een ander bereik 

plakt, kunt u een willekeurige combinatie van deze elementen kiezen.

7.17: Spreadsheetelementen plakken 103 

☞ Celelementen plakken 

1 @ Selecteer de cel links boven in het doelbereik [blz. 101]. 

2 Kies 

• het commando @ Plak [blz. 430] om alle elementen te plakken 

• het commando @ Plak speciaal [blz. 431], als u slechts enkele 

elementen plakken wilt. 

Waarop u in het bijzonder moet letten 

• Met Plak worden de gegevens in de cellen van het doelbereik vervangen, 

tenzij ze @ beveiligd [blz. 104] zijn en het document vergrendeld 

is. Voordat u iets in een beveiligde cel kunt plakken, moet u de 

beveiliging opheffen. 

• Om aanwezige gegevens te verplaatsen en een leeg bereik te creëren 

waarin u iets kunt plakken, kunt u @ cellen, rijen of kolommen 

invoegen [blz. 95]. 

• Door een @ celreferentie [blz. 196] kunt u een waarde en een formaat 

in een cel invoeren, terwijl de dynamische verbinding met een andere 

cel behouden blijft. 

• Als u hele rijen of kolommen gekopieerd heeft, kunt u deze alleen 

dan plakken, wanneer u een doelrij of -kolom selecteert waarin ze 

geplakt moeten worden. 

• Als u een kleiner bereik in een groter bereik wilt plakken, worden de 

gegevens uit het klembord herhaald geplakt, waardoor mogelijk niet 

geselecteerde cellen overschreven worden: 

1 Kopieer een bereik van 3 maal 3 cellen. 

2 Selecteer een bereik van 4 maal 4 cellen. 

3 Plak. 

Tekst in cellen plakken 

• Als u een tekst plakt die tabs of alinea’s bevat, zorgt iedere tab ervoor 

dat de daaropvolgende tekst in de volgende cel van dezelfde rij 

geplakt wordt, en iedere alinea zorgt ervoor dat de daaropvolgende 

tekst in de volgende rij van de spreadsheet geplakt wordt. 

• Als u het commando Plak kiest, worden de formaatinstellingen van 

de tekst gebruikt en alle aanwezige tekstformaten van de cel worden


gewist. Als u de formaatinstellingen van de cel behouden wilt en 

alleen de letters plakken wilt, gebruikt u @ Plak speciaal [blz. 431] en 

kruist u alleen Plak waarden aan. 

7.18 CELLEN, FORMATEN EN FORMULES BEVEILIGEN 

Cellen kunnen beveiligd worden opdat hun inhoud niet per ongeluk overschreven 

of gewist wordt. Formules in beveiligde cellen worden niet weergegeven. 

U kunt echter een beveiligde cel verder met de muis selecteren. 

Is het noodzakelijk een beveiligde cel te bewerken, dan moet eerst de 

beveiliging van het document opgeheven worden. 

Cellen en gegevensinvoer beveiligen 

Als u voor het selecteren van cellen @ het toetsenbord gebruikt [blz. 562], 

worden beveiligde cellen overgeslagen. U kunt een spreadsheet zo vormgeven, 

dat een gebruiker gegevens alleen in bepaalde cellen kan invoeren, 

zonder dat daardoor tussenliggende cellen met formules beïnvloed 

worden, op voorwaarde dat deze cellen beveiligd zijn. Een gebruiker kan 

dan met het toetsenbord van de ene cel naar de andere springen. 

Formaatbeveiliging 

Door de formaatbeveiliging worden de volgende elementen vastgelegd: 

• Vooringestelde celtype 

• Uitlijning van de celinhoud 

• Celranden 

• Vulling 

• Alle instellingen van voor de hele cel ingestelde tekstattributen (lettertype, 

grootte, enz.). 

Formulebeveiliging 

Als de formule beveiligd wordt, wordt ze ook niet getoond. Bovendien 

kunnen er geen gegevens in de cel ingevoerd worden. 

Celbeveiliging 

De instelling Cel beveiligd beveiligt zowel de celinhoud (waarde) als ook 

formaten en formules. 

☞ Inhoud, formaat en formule beveiligen 

1 @ Selecteer een cel of een celbereik [blz. 100]. 

2 Kies

7.18: Cellen, formaten en formules beveiligen 105 

• de Beveiliging in het @ Celinhoudpaneel [blz. 265] van het Infodialoogvenster 

• een van de mogelijkheden in het submenu van het commando 

@ Beveiliging [blz. 257]. 


Zie ook 

@ Beveiliging (menu) [blz. 257] 

@ Elementen vastzetten [blz. 46] 

@ Over beveiliging [blz. 45]

106 Hoofdstuk 7: Spreadsheets

HOOFDSTUK 8 

Grafieken 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over grafiekcomponenten. 




108 Hoofdstuk 8: Grafieken 

8.1 OVER GRAFIEKEN 

Diagramtype en reekstype 

RagTime biedt een grote keuze aan verschillende twee- en driedimensionale 

@ diagramtypen en reekstypen [blz. 109], bijvoorbeeld categorie-, 

cirkel-, x-y-, x-y-z-grafieken en speciale diagramtypen zoals meervoudige 

waardeassen, ternaire en pooldiagrammen. Al naargelang welk diagramtype 

u kiest, kunnen reeksen op verschillende manieren weergegeven 

worden, onder andere als staven, vlakken, lijnen, kaarsen en piramiden. 

3-D-weergave 

U kunt 3-D-grafieken om drie assen @ draaien [blz. 118] alsmede lichtbron 

en perspectief wijzigen. 

Galerij 

In de @ Galerij [blz. 303] vindt u panelen met groepen voorgeformatteerde 

diagram- en reekstypen. Deze moeten het u gemakkelijk maken om de 

beste weergave voor uw gegevens te vinden. Vanzelfsprekend kunt u een 

grafiek die u uit een in de galerij gevonden voorbeeld gegenereerd heeft, 

naar eigen wensen omformatteren. 

Verbinding naar spreadsheetgegevens 

U kunt @ gegevens uit spreadsheets [blz. 110] kopiëren of slepen om een 

verbinding tussen de grafiek en de spreadsheet te vormen. Als de waarden 

in de spreadsheet veranderen, kan RagTime de grafiek automatisch 

aanpassen. 

Zie ook 

@ Over uitbreidingen [blz. 31] 

8.2 GRAFIEKEN CREËREN 

☞ Een grafiek creëren 

1 @ Creëer een grafiekcomponent [blz. 24]. 

2 @ Kies een diagramtype [blz. 109]. 

3 Voeg gegevens in. 

U kunt gegevens @ handmatig [blz. 109] invoeren of uit een @ spreadsheet 

[blz. 110] overnemen. Bij gegevens uit een spreadsheet wordt 

een verbinding met de grafiek gevormd. De grafiek wordt dan altijd 

aangepast als de waarden in de bijbehorende spreadsheet veranderen.

8.3 DIAGRAMTYPE EN REEKSTYPE INSTELLEN 

8.3: Diagramtype en reekstype instellen 109 

U kunt diagramtype en reekstype met de commando’s @ Diagramtype 

[blz. 280] en @ Reekstype [blz. 451] bewerken. Het diagramtype bepaalt 

welke reekstypen er beschikbaar zijn. 

Het aantal waarden die nodig zijn voor de weergave van een reeks, 

hangt zowel van het diagramtype als ook van het reekstype af. Zo vereist 

een kolomreeks bijvoorbeeld in een categoriewaarde-diagram maar één 

waarde per categorie. Voor een lijnreeks in een x-y-waardeassendiagram 

zijn twee waarden per coördinatenpunt nodig. Een belreeks in een x-yz-waardeassendiagram 

vereist vier, een kaarsenreeks zes waarden enz. 

Een grafiek kan reeksen met verschillende formaten bevatten. 

Voor de keuze van het diagramtype dan wel het reekstype komt het 

op de weer te geven gegevens aan. Als u niet precies weet, welke combinatie 

van diagram en reeks uw gegevens zinvol weergeeft, kunt u in de 

@ Galerij [blz. 303] inspiratie opdoen. 

8.4 REEKSGEGEVENS HANDMATIG INVOEREN 

U kunt in het @ formulepalet [blz. 533] of het @ Reeksgegevenspaneel 

[blz. 449] van het Info-dialoogvenster handmatig nieuwe gegevens invoeren 

of reeds aanwezige gegevens bewerken. De handelingswijzen lijken 

heel veel op elkaar. Het gebruik van het formulepalet wordt hierna beschreven: 

☞ Gegevens voor een reeks handmatig invoeren 

1 • Creëer een nieuwe reeks met het commando @ Voeg reeks toe 

[blz. 501] of klik op de knop Reeks toevoegen in de @ standaardgereedschapsbalk 

[blz. 535]. 

RagTime creëert een nieuwe reeks en opent het formulepalet. 

• @ Selecteer een reeds aanwezige reeks [blz. 122] en @ open het 

formulepalet [blz. 533]. 

2 Kies het type waarden uit het pop-upmenu in het formulepalet. De 

aangegeven mogelijkheden hangen af van het type grafiek en kunnen 

reeksnamen, categorietitels, x- of y-waarden of andere waarden 

bevatten. 

3 Voer @ waarden, een referentie of een formule [in Formules en functies] 

in. De afzonderlijke waarden moeten door middel van een puntkomma 

(;) van elkaar gescheiden worden. 

4 Beëindig de invoer met R of de knop Formule-invoer in het formulepalet.


5 Indien gewenst, kiest u een ander waardetype uit het pop-upmenu 

Waarden en handelt u dienovereenkomstig. 

8.5 SPREADSHEETGEGEVENS IN EEN GRAFIEK GEBRUIKEN 

Bij het kopiëren of slepen van spreadsheetgegevens naar een grafiek verbindt 

RagTime de spreadsheet met de grafiek. Als de waarden in de 

spreadsheet veranderen, kan RagTime de grafiek automatisch actualiseren. 

U kunt dit via @ Bereken alleen opnieuw op verzoek [blz. 401] regelen. 

@ Controleer de ordening van de spreadsheetgegevens [blz. 110] voor 

gebruik in een grafiek. 

☞ Spreadsheetgegevens in een grafiek invoegen 

1 Sleep of kopieer gegevens uit een spreadsheet naar een grafiek. 

Als u nog geen diagramtype met het commando @ Diagramtype 

[blz. 280] gekozen heeft, verschijnt het @ Galerij-dialoogvenster 

[blz. 303]. 

2 Kies een diagramtype. 

3 Er verschijnt een dialoogvenster waarin u verschillende instellingen 

kunt doen: 

X Reeksen in kolommen/in rijen 

Vormen de waarden van een kolom een serie waarden die tot één 

enkele reeks behoren (bijvoorbeeld de x- of y-waarden), klik dan op 

Reeksen in kolommen. 

n Serienamen 

n Categorietitels 

Zijn er in de spreadsheetselectie namen aanwezig, kruis dan de desbetreffende 

velden aan. Namen moeten in de bovenste cel en linkerkolom 

verschijnen. De instelling Categorietitels verschijnt alleen 

als u gegevens naar een categoriediagram sleept. 

l Heeft u meer dan één laag geselecteerd, dan wordt alleen de voorste 

laag met het kleinste nummer gebruikt. 

8.6 SPREADSHEETGEGEVENS VOOR GRAFIEKEN VOORBEREIDEN 

De gegevens voor reeksen van een grafiek kunt u in een spreadsheet 

voorbereiden. Afhankelijk van @ diagramtype en reekstype [blz. 109] zijn 

verschillende hoeveelheden gegevens nodig die in het volgende overzicht 

bij elkaar gezet zijn.

8.6: Spreadsheetgegevens voor grafieken voorbereiden 111 

Wanneer u in de grafiek-component de @ formules van reeksgegevens 

handmatig [blz. 109] opbouwt, is de reeksvolgorde van de gegevens 

in het spreadsheet willekeurig. Wanneer u echter de gegevens van de 

spreadsheet via kopiëren en plakken of via slepen en neerzetten naar de 

@ grafiek overbrengen [blz. 110] wilt, dan moet u de gegevens voor iedere 

reeks precies in die volgorde rangschikken waarin ze in de volgende 

tabel genoemd zijn, dus voor een x-y-z-diagram eerst x-, dan y- en dan 

z-waarden. 

2D 3D 

Categorie- en waardeassen met 

lijn- of symboolreeksen: serienaam, 

y-waarden, reekslabels 

Categorie- en waardeassen met gestreepte 

reeksen: serienaam, ywaarden, 

reekslabels 


balkenreeksen: serienaam, ywaarden, 

reekslabels 


cilinderreeksen: serienaam, 

y-waarden, reekslabels 

Categorie- en waardeassen met tredereeksen: 

serienaam, y-waarden, 

reekslabels 

Categorie- en waardeassen met vlakreeksen: 


reekslabels 


piramidereeksen: serienaam, ywaarden, 

reekslabels 

wordt voortgezet. . .


. . . voortzetting 

2D 3D 

Categorie- en waardeassen met kegelreeksen: 


reekslabels 


belreeksen: serienaam, y-waarden, 

belgrootte, reekslabels 


min-max-reeksen: serienaam, ywaarden, 

minima, maxima, reekslabels 


kaarsenreeksen: serienaam, openingswaarden, 

minima, maxima, 

slotwaarden, reekslabels 

x-y-diagram met lijn- of symboolreeksen: 

serienaam, x-waarden, ywaarden, 

reekslabels 

x-y-diagram met vlakreeksen: serienaam, 

x-waarden, y-waarden, 

reekslabels 

x-y-diagram met belreeksen: serienaam, 

x-waarden, y-waarden, belgrootte, 

reekslabels 

x-y-diagram met min-max-reeksen: 

serienaam, x-waarden, y-waarden, 

minima, maxima, reekslabels 

x-y-diagram met kaarsenreeksen: 

serienaam, reekslabels 



2D 3D 

8.6: Spreadsheetgegevens voor grafieken voorbereiden 113 

x-y-z-diagram met lijn- of symboolreeksen: 

serienaam, x-waarden, ywaarden, 

z-waarden, reekslabels 

x-y-z-diagram met belreeksen: serienaam, 

x-waarden, y-waarden, zwaarden, 

belgrootte, reekslabels 

x-y-z-diagram met min-maxreeksen: 

serienaam, x-waarden, 

y-waarden, z-waarden, minima, 

maxima, reekslabels 

x-y-z-diagram met kaarsenreeksen: 

serienaam, x-waarden, z-waarden, 

openingswaarden, minima, maxima, 

slotwaarden, reekslabels 

Cirkeldiagram: serienaam, categorietitel, 

y-waarden, sectoruitspringingen, 

reekslabels 

Ternair diagram met lijn- of 

symboolreeksen: serienaam, awaarden, 

b-waarden, c-waarden, 

reekslabels 

Ternair diagramm met vlakken: serienaam, 

a-waarden, b-waarden, cwaarden, 

reekslabels 

Pooldiagram met lijn- of symboolreeksen: 

serienaam, hoeken, stralen, 

reekslabels 

Pooldiagram met vlakreeksen: serienaam, 

hoeken, stralen, reekslabels 




2D 3D 

Meervoudige waardeassen met 

lijn- of symboolreeksen: serienaam, 

x-waarden, reekslabels 

Meervoudige waardeassen met vlakreeksen: 

serienaam, x-waarden, 

reekslabels 

Of u de gegevens in rijen of kolommen rangschikt, wordt aan u overgelaten; 

u wordt bij de @ overbrenging van de gegevens [blz. 110] naar 

de grafiek daarnaar gevraagd. Om bijv. een reeks in een x-y-grafiek met 

bellen weer te geven kunt u de x-waarden, de y-waarden en de belgroottes 

in drie op elkaar volgende rijen (bovenste spreadsheet) of kolommen 

(onderste spreadsheet) ordenen. 

De telkens geselecteerde cellen kunt u dan als reeks in de grafiek 

overbrengen. 

8.7 KLEUR IN GRAFIEKELEMENTEN 

De meeste elementen van een grafiek kunnen via het @ kleurpalet 

[blz. 339] ingekleurd worden. Na het @ afscheuren van het Kleur-submenu 

verschijnen de meeste elementen in een pop-upmenu. Selecteer een van 

de elementen en bepaal dan de kleur. U kunt ook een kleur vanuit het palet 

direct op het element slepen. 

Reekskleur 

Als u een nieuwe reeks creëert, zoekt RagTime een nieuwe kleur uit. Het 

toevoegen, sorteren of verwijderen van reeksen kan gevolgen hebben

8.8: Tekst in grafieken gebruiken 115 

voor de kleur van de andere reeksen. Wordt er aan een reeks zoals hierboven 

beschreven een kleur toegekend, dan heeft bij deze reeks geen 

automatische inkleuring plaats. 

In het @ Grafiek-paneel [blz. 308] van het dialoogvenster Documentinstellingen, 

het paneel @ Algemeen [blz. 401] van het Info-dialoogvenster 

en in de @ Galerij [blz. 303] kunt u instellen of RagTime kleuren of patronen 

gebruikt om automatisch reeksen te onderscheiden. 

8.8 TEKST IN GRAFIEKEN GEBRUIKEN 

Men onderscheidt twee grote groepen van tekstelementen in grafieken: 

titels en labels. 

Titels 

Tot de ’Titels’ behoren de grafiek-, legenda- en astitels. Titels zijn tekstelementen 

die in de grafiek als tekst bewerkt kunnen worden. Geselecteerde 

tekst in een titel kan via menucommando’s of het Infodialoogvenster 

geformatteerd worden. 

☞ Titels bewerken 

1 Klik op de titel. 

Er verschijnt een invoegpunt in de tekst. Wordt de titel in de grafiek 

gedraaid, dan verschijnt hij voor de bewerking tijdelijk in normale 

oriëntatie. 

2 U kunt nu net zoals bij een tekstcomponent selecteren, intypen en 

formatteren. 

3 Beëindig de invoer of druk op R . 

Labels 

Tot de labels behoren de waarden en namen die bij de primaire maatstreepjes 

langs de assen verschijnen en de reekslabels direct bij de gegevens. 

U kunt de weergave van de aslabels in het paneel @ As (2-D) 

[blz. 242] en @ As (3-D) [blz. 243] in het Info-dialoogvenster instellen. 

U kunt alle labels van een as in het Tekst- of Typografiepaneel in het 

@ Info-dialoogvenster [blz. 323] formatteren. 

Zie ook 

@ Grafiektitel [blz. 116] 

@ Astitel [blz. 121] 

@ Grafieklegenda’s [blz. 117]


8.9 WAARDEFORMATEN IN GRAFIEKEN GEBRUIKEN 

U kunt een waardeformaat net als bij gewone tekst op een grafiek-, 

legenda- of astitel toepassen. 

U kunt waardeformaten voor aslabels in het paneel @ As (2-D) 

[blz. 242] en @ As (3-D) [blz. 243] in het Info-dialoogvenster bewerken. 

Waardeformaten voor reekswaarden kunt u instellen in het paneel 

@ Reeksgegevens [blz. 449], waardeformaten voor reekslabels in het paneel 

@ Reeksweergave [blz. 452] in het Info-dialoogvenster. 

Zie ook 

@ Tekst in grafieken gebruiken [blz. 115] 

@ Waardeformaten toepassen [blz. 192] 

8.10 DIAGRAMWEERGAVE 

Het diagram is een deel van de grafiek waarin reeksen aangegeven worden. 

Normaal gesproken legt RagTime de grootten en positie van het diagram 

afhankelijk van de beschikbare ruimte vast (Standaard in @ Volgordepaneel, 

Grafiekinformatie [blz. 510]). De beschikbare ruimte wordt bij 

geïnstalleerde grafieken door de container bepaald, bij grafieken in een 

eigen venster door de papiergrootte. 

☞ Grootte of positie van het diagram 

1 • Gebruik het @ Grafiek-verplaatsen schaalgereedschap 

[blz. 307]. 

• Voer de positie numeriek in (Speciale posities in @ Volgordepaneel, 

Grafiekinformatie [blz. 510]). 

Zie ook 

@ Pagina-instelling (commando) [blz. 396] 

8.11 GRAFIEKTITEL 

☞ Een titel toevoegen 

1 Kruis Titel in het @ Volgordepaneel [blz. 510] in het Infodialoogvenster 

aan. 

Het woord ’Titel’ verschijnt in een veld in de grafiek. RagTime legt 

grootte en positie van de grafiektitel vast. 

2 Klik in het veld. 

Er verschijnt een invoegpunt en u kunt de naam intypen.

8.12: Grafieklegenda’s 117 

☞ Grootte of positie van de titel wijzigen 


[blz. 307]. 



☞ Tekst van grafiektitels bewerken 

1 Zie @ Tekst in grafieken gebruiken [blz. 115]. 

8.12 GRAFIEKLEGENDA’S 

Een legenda is een element in een grafiek waarin reeksnamen met de bijbehorende 

kleuren en symbolen weergegeven worden. U kunt vastleggen 

of en waar de legenda verschijnen moet. 

In het @ Volgordepaneel [blz. 510] in het Info-dialoogvenster kunt u 

vastleggen of de legenda zichtbaar moet zijn of niet. Bovendien kunt 

u daar grootte en positie van de legenda instellen dan wel bepalen of 

RagTime dit voor u moet doen. 

☞ Grootte of positie van de legenda wijzigen 


[blz. 307]. 



☞ Reeksnamen bewerken 

1 • @ Reeksgegevenspaneel, Grafiekinformatie [blz. 449]. 

• @ Formules (palet) [blz. 533]. 

• Bij een zichtbare legenda kunt u de reeksnamen direct in de 

legenda bewerken. 

Zie ook 

@ Tekst in grafieken gebruiken [blz. 115] 

8.13 GRAFIEKDIMENSIES 

RagTime biedt verschillende twee- en driedimensionale formaten voor diverse 

gegevenstypes, waarbij hun beschikbaarheid afhangt van het telkens 

gekozen diagramtype.


2-D met diepte 

Voor een tweedimensionale grafiek met diepte kunt u de Verplaatsing 

ervan in het @ 3-D-paneel [blz. 228] in het Info-dialoogvenster instellen. 

2-D met perspectief / 3-dimensionaal 

Heeft u een tweedimensionale grafiek met perspectief of een driedimensionale 

grafiek gekozen, dan kunt u hem @ draaien alsmede perspectief 

en belichting wijzigen [blz. 118]. 

☞ Dimensie-instellingen doen 

1 Kies een @ diagramtype [blz. 280]. 

2 • Gebruik het commando @ Dimensie [blz. 282]. 

• Kies een van de standaardformaten uit de @ Galerij [blz. 303]. 

8.14 DRAAIING, PERSPECTIEF EN BELICHTING 

Als grafieken driedimensionaal of tweedimensionaal met perspectief 

aangegeven worden, dan kunt u de draaiing alsmede standpunt en lichtpunt 

wijzigen. U kunt een grafiek direct met de muis draaien. Alle drie 

instellingen kunnen door de invoer van waarden of door slepen met het 

model in het Info-dialoogvenster met de muis bewerkt worden. 

☞ Een grafiek handmatig draaien 

1 Selecteer een driedimensionale grafiek of een tweedimensionale 

grafiek met perspectief. 

2 Gebruik het @ Grafiek-draaigereedschap [blz. 306]. 

☞ Draaiing, perspectief en belichting numeriek wijzigen 

1 Selecteer een driedimensionale grafiek of een tweedimensionale 

grafiek met perspectief. 

2 Open het Info-dialoogvenster (zie @ 3-D-paneel, Grafiekinformatie 

[blz. 228]) 

Voer waarden in of sleep aan de modeldobbelsteen, het standpunt 

( ) of het lichtpunt ( ). 

Zie ook 

@ Dimensie (commando) [blz. 282] 

@ 3-D-paneel, Grafiekinformatie [blz. 228] 

@ Grafiek-draaigereedschap [blz. 306] 

@ Gereedschapsbalk voor grafieken [blz. 535]

8.15 EEN REEKS BEWERKEN 

8.15: Een reeks bewerken 119 

Voordat u een van de hieronder beschreven handelingen in het Infodialoogvenster 

kunt uitvoeren, moet u een reeks selecteren. 

☞ Een reeks benoemen 

1 • Voer een naam als formule of tussen aanhalingstekens in het 

@ Reeksgegevenspaneel [blz. 449] in het Info-dialoogvenster of 

het @ formulepalet [blz. 533] in. 

• Als de legenda getoond wordt, kunt u daar @ een reeksnaam 

[blz. 115] bewerken. 

☞ Een reeks in het overlay-diagram bewegen 

1 Zie @ Overlay-diagrammen [blz. 119] 

☞ Reekslabels tonen 

1 Doe de desbetreffende instellingen voor de labels in het @ Reeksweergavepaneel 

[blz. 452] in het Info-dialoogvenster. Reeksen kunnen 

waarden, reeksnamen, categorietitels of formules die spreadsheetreferenties 

bevatten, als label krijgen. 

8.16 VOLGORDE VAN DE REEKSEN 

Is er geen instelling gekozen, dan worden reeksen in de volgorde waarin 

ze gecreëerd zijn aangegeven. U kunt ze echter in omgekeerde volgorde 

laten zien of de instelling Slim sorteren gebruiken, waarmee de reeksen 

overeenkomstig het reekstype weergegeven worden, d.w.z. vlakreeksen 

in de achtergrond, kolommen, piramides en vergelijkbare reekstypen in 

het midden, lijnen en symbolen op de voorgrond. 

☞ Volgorde bepalen 

1 Gebruik het @ Reeksgegevenspaneel [blz. 449] in het Infodialoogvenster. 

8.17 OVERLAY-DIAGRAMMEN 

Bij grafieken met een coördinatensysteem kan een tweede diagram van 

hetzelfde type over het hoofddiagram gelegd worden. Met deze instelling 

kunt u verschillende gegevens in één grafiek weergeven. U kunt willekeurige 

reeksen voor de weergave in het overlay-diagram selecteren. 

Het overlay-diagram heeft eigen assen, waarvan u de waarden onafhankelijk 

van die van de as van de hoofdgrafiek kunt vastleggen. Alle


instellingen van de hoofdgrafiek kunnen in het overlay-diagram anders 

ingesteld worden. 

Als u een overlay-as wilt formatteren, controleert u dan of de juiste 

as geselecteerd is. 

☞ Een overlay-diagram bewerken of weergeven 

1 Gebruik het @ Reeksgegevenspaneel [blz. 449] in het Infodialoogvenster. 

8.18 GRAFIEKPROJECTIES 

Projecties vergemakkelijken de bepaling van de waarde van een kolom of 

punt of zijn aan een rij toegewezen. Moet er een projectie uit volgen, dan 

laat RagTime iedere waarde op de geselecteerde as door een markering 

van uw keuze zien. 

☞ Projecties inschakelen 

1 Selecteer een reeks. 

2 Gebruik het paneel @ Reeksweergave [blz. 452] in het Infodialoogvenster. 

8.19 ASSENSCHALING EN ASSENBEREIK 

RagTime biedt verschillende schalingssoorten voor grafieken aan, onder 

andere lineaire en logaritmische schaling, datums, tijdsspannen en verscheidene 

circulaire schalingen voor pooldiagrammen. 

☞ Assenschaling wijzigen 

1 Selecteer een as. 

2 Kies een schaling uit het submenu van het commando @ Schaling 

[blz. 455]. 

Afhankelijk van het soort as kunt u ook de minimum- en maximumwaarde 

en het snijpunt met andere assen in het @ Assenpaneel 

[blz. 245] in het Info-dialoogvenster vastleggen. 

8.20 ASSENWEERGAVE 

Assen kunnen in het @ Volgordepaneel [blz. 510] in het Infodialoogvenster 

verwisseld worden, bijvoorbeeld wanneer verticale 

kolommen in horizontale veranderd moeten worden.

8.21: Astitel 121 

U kunt de waarden van een as in het @ Assenpaneel [blz. 245] in het 

Info-dialoogvenster omdraaien, d.w.z. de minimumwaarde aan telkens 

het andere eind van een as laten aangeven. 

In het paneel @ As (2-D) [blz. 242] of @ As (3-D) [blz. 243] in het Infodialoogvenster 

kunt u instellen of en waar een as getekend wordt. 

In het @ Vulling- [blz. 518] dan wel @ Lijnenpaneel [blz. 370] in het 

Info-dialoogvenster kunt u de vullingen lijnstijl van een as instellen. 

8.21 ASTITEL 

U kunt astitels in het Info-dialoogvenster creëren en bewerken. 

☞ Een astitel creëren 


2 Kies een weergavemogelijkheid in het paneel @ As (2-D) [blz. 242] of 

@ As (3-D) [blz. 243]. 

Het woord ’Titel’ verschijnt op de geselecteerde as. Verdere informatie 

over het bewerken van titels vindt u onder @ Tekst in grafieken 

gebruiken [blz. 115]. 

In hetzelfde paneel kunt u de titel ook draaien. Als het om een driedimensionale 

grafiek gaat, kunt u ook het tekenvlak voor de labels 

van een as kiezen. 

8.22 ASVERDELING 

Intervallen vormen de basis voor het tekenen van maatstreepjes, rasterlijnen 

en waarden op een as. 

Breedten van primaire maatstreepjes worden in de eenheden van 

de gegevens aangeduid. Onder Secundaire maatstreepjes geeft u aan 

in hoeveel intervallen de primaire verdeling onderverdeeld moet worden. 

U kunt de betreffende deelbreedten voor de geselecteerde as in het @ Assenpaneel 

[blz. 245] instellen. 

De markeringen van de primaire interval kunnen @ gelabeld [blz. 121] 

worden. Primaire en secundaire intervallen kunnen door @ rasterlijnen 

[blz. 122] en @ maatstreepjes [blz. 122] zichtbaar gemaakt worden. 

8.23 ASLABELS 

U kunt aslabels in het Info-dialoogvenster bewerken. 

De @ primaire maatstreepjes [blz. 121] op een as kunnen gelabeld 

worden. U kunt in het @ Assenpaneel [blz. 245] in het Info-dialoogvenster


instellen in welke afstanden labels verschijnen moeten, bijvoorbeeld bij 

iedere markering of iedere tiende markering. 

In het paneel @ As (2-D) [blz. 242] od @ As (3-D) [blz. 243] in het Infodialoogvenster 

kan worden ingesteld hoe en waar labels getekend of gedraaid 

moeten worden. 

De afstand tussen maatstreepjes en labels kan met de instelling 

Tekstafstand in het @ Volgordepaneel [blz. 510] bewerkt worden. 

In het paneel Tekst dan wel Typografie in het @ Info-dialoogvenster 

[blz. 323] kunnen aslabels geformatteerd worden. 

U kunt een categorieas in het @ Categoriepaneel [blz. 264] in het Infodialoogvenster 

selecteren en de labels ervan bewerken. 

8.24 MAATSTREEPJES 

Maatstreepjes zijn streepjes die in een rechte hoek op de as staan waaraan 

ze toegewezen zijn, en markeren de @ intervallen [blz. 121] van de 

geselecteerde as. 

U kunt de lengte van primaire maatstreepjes alsmede de lengte en 

dikte van secundaire maatstreepjes in het @ Volgordepaneel [blz. 510] 

in het Info-dialoogvenster instellen. 

In het paneel @ As (2-D) [blz. 242] of @ As (3-D) [blz. 243] in het Infodialoogvenster 

kunt u vastleggen hoe en waar maatstreepjes getekend 

worden. Voor maatstreepjes worden de lijnen vullingstijlen van de @ as 

[blz. 120] gebruikt. 

8.25 GRAFIEKRASTERLIJNEN 

Rasterlijnen vergemakkelijken de bepaling van een waarde van een kolom 

of punt. Ze horen bij assen en kunnen aan @ primaire en secundaire 

intervallen [blz. 121] toegewezen zijn. 

☞ Rasterlijnen tekenen 


2 Open het paneel @ As (2-D) [blz. 242] of @ As (3-D) [blz. 243] in het 

Info-dialoogvenster. 

3 Kruis de betreffende instellingen aan. 

8.26 BEWERKEN, GRAFIEKEN 

U kunt een grafiekelement met de muis of uit een pop-upmenu selecteren.

8.26: Bewerken, grafieken 123 

Pop-upmenu’s verschijnen in de @ gereedschapsbalk [blz. 535], het 

@ formulepalet [blz. 533] en in het @ Info-dialoogvenster [blz. 323].

124 Hoofdstuk 8: Grafieken

HOOFDSTUK 9 

Knoppen 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over knopcomponenten. 




126 Hoofdstuk 9: Knoppen 

9.1 OVER KNOPPEN 

U kunt knopcomponenten gebruiken om commando’s op te roepen of om 

de berekening van een formule te initiëren. Een knopcomponent die in 

een @ container geïnstalleerd moet zijn, kan, afhankelijk van de toepassing, 

een simpele knop, een aankruisvak, een pop-upmenu of een groep 

radioknoppen zijn. 

U kunt alle kenmerken van knoppen in het @ Info-dialoogvenster 


Zie ook 

@ Eenvoudige knoppen gebruiken [blz. 127] 

@ Radioknoppen gebruiken [blz. 128] 

@ Aankruisvakken gebruiken [blz. 129] 

@ Pop-upmenu’s gebruiken [blz. 129] 

9.2 KNOPPEN CREËREN 

☞ Een knop installeren 

1 Selecteer een tekeningobject of een spreadsheetcel, of plaats het 

invoegpunt in een tekstcomponent. 

2 Kies Knop uit het submenu @ Inhoudstype [blz. 332]. 

Er wordt een knopcomponent met een eenvoudige knop gecreëerd. 

U kunt het @ knoptype veranderen [blz. 404] in radioknoppen, in een 

pop-upmenu of in een aankruisvak. 

☞ Een knopcomponent in de Inventaris creëren 

1 Gebruik het commando @ Nieuwe component [blz. 388]. 

De naam van de knopcomponent verschijnt in de Inventaris. Er wordt 

geen componentvenster geopend, aangezien knoppen niet in een 

eigen venster getoond kunnen worden. 

9.3 KNOPPEN SELECTEREN 

Om knopelementen te selecteren klikt u op de component, niet op de 

knop. Als de knop de hele container vult, dan 

Z W -klikt u. 

z o -klikt u. 

Geselecteerde knopcomponenten worden door mieren aan de containerrand 

gemarkeerd.

Zie ook 


9.4 KNOPPEN BEWERKEN 

9.4: Knoppen bewerken 127 

U kunt alle kenmerken van een knop in het Info-dialoogvenster bewerken. 

☞ Knopkenmerken bewerken 

1 @ Selecteer [blz. 126] een knop. 

2 Open het @ Info-dialoogvenster [blz. 326]. 

In het paneel @ Algemeen [blz. 404] worden knoptype en titel vastgelegd. 

Verander de volgorde, de beschikbaarheid en de weergave van de 

knoppen in het @ Volgordepaneel [blz. 512]. De letterstijlen stelt u in de 

@ Typografiepanelen [blz. 490] in. 

Naam 

De naam van de knopcomponent moet u niet verwarren met de titel die 

in de knop of het pop-upmenu of naast een aankruisvak of radioknop 

verschijnt. U gebruikt de componentnaam om een @ referentie [blz. 202] 

naar een knop te maken; de namen van de knop die u in het Titel-bereik 

in het paneel @ Algemeen [blz. 404] bewerkt, kunnen in formules gebruikt 

worden. 

9.5 EENVOUDIGE KNOPPEN GEBRUIKEN 

Een knopcomponent kan alleen een eenvoudige knop bevatten. Deze 

kan een @ commando of een script in gang zetten [blz. 129] of de formule 

berekenen die in het paneel @ Algemeen [blz. 404] van het Infodialoogvenster 

ingevoerd is. U kunt deze formule gebruiken om de 

@ waarde van een spreadsheetcel in te stellen [blz. 128]. 

Onzichtbare knoppen 

Noch de titel, noch de knop zelf is zichtbaar. U kunt het uiterlijk beïnvloeden 

door een onzichtbare knop voor een illustratie te plaatsen. Door op 

de illustratie te klikken wordt de knop ingedrukt. 

☞ Een eenvoudige knop creëren 

1 @ Creëer een knopcomponent [blz. 126]. 

Alle nieuwe knopcomponenten zijn eenvoudige knoppen. 


3 Kies Knop of Onzichtbare knop in het pop-upmenu Type.


4 De titel van de knop kan in het invoerveld Titel ingevoerd worden. 

Als u op Tekst omschakelt, dan kunt u de eigenlijke titel invoeren. 

Als u meerdere regels ingevoerd heeft, wordt de eerste regel gebruikt. 

Als u op Formule omschakelt, dan kunt u een formule invoeren 

waarvan het resultaat als titel gebruikt wordt. 

9.6 CELWAARDE DOOR MIDDEL VAN KNOP INSTELLEN 

☞ Celwaarden door middel van knop instellen 

1 Open het paneel @ Algemeen [blz. 404] in het Info-dialoogvenster. 

2 Kies Knop uit het pop-upmenu Type. 

3 Kies Formule in de groep van de Drukknoppen. 

4 Voer de functie ZetCel in het invoerveld in. 

5 Voer de in te stellen waarde als eerste argument en een referentie 

naar de in te stellen cel als tweede argument in, bijv. Zetcel 

(5;Spreadsheet 1!A2) 

Zie ook 

@ ZetCel [in Formules en functies] 

9.7 RADIOKNOPPEN GEBRUIKEN 

Een knopcomponent kan een groep radioknoppen bevatten. Gebruik radioknoppen 

als één enkele van meerdere mogelijkheden gekozen moet 

worden en alle mogelijkheden tegelijk zichtbaar moeten zijn. De toestand 

van de radioknopgroep kan in formules gebruikt worden. 

☞ Radioknoppen creëren 



3 Kies Radioknop in het pop-upmenu Type. 

4 De titels van de radioknoppen kunnen in het invoerveld Titel ingevoerd 

worden. 

Als u op Tekst, omschakelt, dan kunt u de eigenlijke titel invoeren. 

Al u meerdere regels ingevoerd heeft, dan wordt voor iedere regel 

een knop gecreëerd. 

Als u op Formule, omschakelt, dan kunt u een formule invoeren 

waarvan het resultaat alle knoptitels bepaalt. Een referentie naar 

3 spreadsheetcellen genereert bijv. 3 radioknoppen.

9.8 POP-UPMENU’S GEBRUIKEN 

9.8: Pop-upmenu’s gebruiken 129 

Een knopcomponent kan een pop-upmenu met meerdere ingangen bevatten. 

Gebruik pop-upmenu’s als één enkele van meerdere mogelijkheden 

gekozen moet worden en alle mogelijkheden niet tegelijk zichtbaar 

hoeven te zijn. De toestand van het pop-upmenu kan in formules gebruikt 

worden. 

☞ Een pop-upmenu creëren 



3 Kies Pop-upmenu in het pop-upmenu Type. 

4 De titels van het pop-upmenu kunnen in het invoerveld Titel ingevoerd 

worden. 

Als u op Tekst omschaktelt, dan kunt u de eigenlijke titel invoeren. 

Als u meerdere regels ingevoerd heeft, dan wordt voor iedere regel 

een ingang in het menu gecreëerd. 


waarvan het resultaat alle knoptitels bepaalt. Een referentie naar 3 

spreadsheetcellen genereert bijv. een pop-upmenu met 3 ingangen. 

9.9 AANKRUISVAKKEN GEBRUIKEN 

Een knopcomponent kan maar één aankruisvak bevatten. De heersende 

toestand van het aankruisvak kan in formules gebruikt worden. 

☞ Een aankruisvak creëren 



3 Kies Aankruisvak in het pop-upmenu Type. 

4 De titel van het aankruisvak kan in het invoerveld Titel eingevoerd 

worden. 

Als u op Tekst omschakelt, dan kunt u de eigenlijke titel invoeren. 

Als u meerdere regels ingevoerd heeft, wordt de eerste gebruikt. 


waarvan het resultaat als titel gebruikt wordt. 

9.10 COMMANDO’S EN SCRIPTS VIA KNOPPEN IN WERKING ZETTEN 

Commando’s of scripts kunnen aan knoppen toegewezen worden. Het 

klikken op de knop heeft dezelfde werking als het kiezen van het commando 

uit een menu of uit een palet.


☞ Een commando in een knop installeren 


2 • Voer de naam van het commando of script in het paneel @ Algemeen 

[blz. 404] van het Info-dialoogvenster in. 

• Sleep de naam van een commando uit de @ Commandolijst 

[blz. 486] op de knop. 

• Sleep de naam van een commando of script uit het 

@ AppleScript-lijst [blz. 241] op de knop. 

z ’AppleScript’ is onderdeel van het besturingssysteem en 

wordt door RagTime 6 daarom alleen onder Mac OS ondersteund. 

Zie ook 

@ Info, Knoppen (commando) [blz. 326] 

9.11 KNOPPEN IN RONDSCHRIJVENS GEBRUIKEN 

De potentiële gebruiksmogelijkheden voor knoppen in RagTimedocumenten 

zijn nagenoeg onbeperkt. Deze paragraaf beschrijft twee 

mogelijkheden om standaardteksten in rondschrijvens in te voegen. 

☞ Een pop-upmenu voor aanspreekvormen creëren 

1 Een pop-upmenuknop creëren. 

2 Diverse aanspreekvormen in het invoerveld Titel opsommen. 

3 Stel de optie Titel is resultaat in. 

4 Een formule om de eerste regel van een tekstcomponent voor de 

hoofdtekst creëren. 

5 Een referentie naar de knop maken door op de knopcomponent te 

klikken. 

De formule kan er zo uitzien: 

Mijn knop!X 

De in de knopcomponent gekozen aanspreekvorm verschijnt in de 

eerste regel van de tekstcomponent. 

U kunt langere teksten eenvoudig in spreadsheets opslaan: 

☞ Tekst met behulp van aankruisvakken uit spreadsheets invoegen 

1 Een knop met een aankruisvak creëren. 

2 Klik op Index is resultaat 

3 Voeg een nieuwe alinea in de hoofdtekst in. 

4 Het formulepalet openen. 

5 De @ Als-functie [in Formules en functies] toevoegen.

9.11: Knoppen in rondschrijvens gebruiken 131 

6 Om de voorwaarde te definiëren, klikt u op de aankruisvak-knop. 

7 Completeer de voorwaarde door =1 te typen. 

8 Het tweede argument moet de tekst zijn die u wilt invoegen: Klik op 

de spreadsheetcel die de tekst bevat. 

9 Completeer de formule met een afsluitend haakje. 

Een complete formule kan er als volgt uitzien: 

Als(Mijn knop!X=1;A1) 

Als u nu op het aankruisvak klikt, verschijnt de tekst in de tekstcomponent. 

Als u het aankruisvak niet aankruist, wordt de tekst gewist. 

Zie ook 

@ Referenties met knoppen [blz. 202]

132 Hoofdstuk 9: Knoppen

HOOFDSTUK10 

Geluiden 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over geluidcomponenten. 




134 Hoofdstuk 10: Geluiden 

10.1 OVER GELUID 

RagTime-documenten kunnen geluiden bevatten. Geluiden herkent u 

aan de geluidsknop. 

Wanneer uw computer over de noodzakelijke hard- en software 

beschikt, kunt u geluiden met RagTime opnemen en afspelen. 

Zie ook 

@ Inhoudstype (commando) [blz. 332] 

@ Info, Geluid (commando) [blz. 322] 

@ Geluidsregeling (palet) [blz. 534] 

10.2 GELUIDEN SELECTEREN 

Geluidcomponenten worden geselecteerd door ze in de container, doch 

buiten het icoon aan te klikken. 

Z Als er buiten het icoon geen ruimte is, W -klikt u dan. 

z Als er buiten het icoon geen ruimte is, o -klikt u dan. 

Een geselecteerde geluidcomponent wordt door ’mieren’, d.w.z. een 

omlopende onderbroken lijn, die op lopende mieren lijkt, gemarkeerd. 

Zie ook 


10.3 GELUIDEN TOEVOEGEN 

☞ Een geluid toevoegen 

1 • Sleep een geluidsbestand of een geluidcomponent uit een ander 

document. 

• Importeer een geluidsbestand. 

• Neem een geluid op (zie @ Geluiden opnemen [blz. 134]). 

Zie ook 


10.4 GELUIDEN OPNEMEN 

☞ Een geluid opnemen 

1 U moet eerst een @ geluidcomponent installeren [blz. 332].

10.5: Geluiden afspelen 135 

Wanneer de geluidcomponent gegevens bevat, verschijnt er een geluidsweergaveknop. 

Zijn er geen gegevens in de geluidcomponent aanwezig, dan verschijnt 

er een geluidsopnameknop. 

2 Wanneer de geluidcomponent nog leeg is: klikt u op de opnameknop. 

☞ Een aanwezig geluid vervangen 

1 @ Selecteer de component [blz. 134]. 

2 Kies het commando @ Neem op [blz. 387]. 

Opnamekwaliteit 

RagTime comprimeert opnamen automatisch. U kunt de kwaliteit van de 

opname instellen. Bij hogere kwaliteit worden de gegevens niet zo sterk 

gecomprimeerd. Als u de opnamekwaliteit wilt wijzigen, moet u de opname 

met de overeenkomstig gewijzigde instellingen voor de opnamekwaliteit 

opnieuw uitvoeren. 

Zie ook 



@ Info, Geluid (commando) [blz. 322] 

10.5 GELUIDEN AFSPELEN 

☞ Een geluid afspelen 

1 Klik op de geluidsknop. 

2 Terwijl het geluid afgespeeld wordt, verandert de startknop 

in de knop Geluid stoppen. 

Zie ook 

@ Geluidsregeling (palet) [blz. 534]

136 Hoofdstuk 10: Geluiden

HOOFDSTUK11 

Films 

l De tot nu toe alleen onder Mac OS beschikbare film-componenten 

worden vanaf RagTime 6 alleen nog in zoverre ondersteund als voor 

het openen van oude documenten noodzakelijk is. Films kunnen 

noch afgespeeld, noch bewerkt, maar alleen gewist worden.

138 Hoofdstuk 11: Films 

11.1 OVER FILMS 




noch afgespeeld, noch bewerkt, maar alleen gewist worden.

HOOFDSTUK12 

Formaten 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over formaten en hun toepassing. 

Daartoe behoren de vullingen, lijnstijlen, teksten alineaformaten. 




140 Hoofdstuk 12: Formaten 

12.1 VULLINGEN 

Een @ vulling kan één enkele kleur, een tweekleurig patroon of een tweekleurig 

verloop zijn. Lijnen, inclusief randen van tekeningobjecten en cellen, 

mogen geen verlopen hebben. 

U kunt een enkele kleur op een vulling of lijn toepassen of haar door 

middel van het commando @ Kleur [blz. 339] transparant maken en met 

het commando @ Patroon [blz. 429] een patroon op de vulling toepassen. 

Wanneer u de submenu’s Kleur of Patroon @ afscheurt, kunt u het deel 

van het object kiezen waarop de kleur of het patroon toegepast moet worden. 

Kleurverlopen zorgen ervoor dat de overgang tussen twee kleuren 

geleidelijk geschiedt. Ze kunnen normaal of radiaal verlopen. Verlopen 

kunnen in @ Vulstijlmodellen [blz. 160] gedefinieerd worden, die u in het 

@ Vulstijlmodellenvenster [blz. 519] kunt creëren of bewerken. 

Zie ook 

@ Vulstijlmodellen gebruiken [blz. 160] 

@ Kleur [blz. 140] 

@ Lijnen en randen [blz. 154] 

12.2 KLEUR 

Kleuren kunnen op bijna alle elementen van een RagTime-document toegepast 

worden. Als u er niet zeker van bent of het bij een bepaald element 

gaat, probeert u het gewoon uit met een van de hierna beschreven 

methoden. 

U kunt met het commando Kleur of het desbetreffende vulstijlmodel 

kleuren op een element toepassen. Als u een stijlmodel gebruikt, let er 

dan op, dat dit ook gevolgen voor andere eigenschappen van het element 

kan hebben. 

Het commando Kleur opent een submenu dat voorgedefinieerde 

kleuren bevat. U kunt voor het geselecteerde object of een @ vulstijlmodel 

[blz. 519] ook een nieuwe kleur definiëren. 

Transparant 

In het kleurenpalet en de stijlmodellen is er een instelling waarmee u objecten 

transparant kunt maken. Transparante tekeningobjecten hebben 

geen vulling. U kunt door zulke objecten heenkijken en die objecten erachter 

aanklikken. Als u een object transparant gemaakt heeft, kunt u 

het alleen selecteren door op de rand ervan te klikken. Is een container 

transparant, dan geldt dat niet automatisch ook voor zijn inhoud.

12.3: Lijnen en randen bewerken 141 

☞ Elementen inkleuren 

1 Selecteer de elementen die ingekleurd moeten worden. 

2 Gebruik het commando @ Kleur [blz. 339] of pas een @ stijlmodel 

[blz. 158] toe. 

Of 

1 Gebruik @ afscheuren voor het @ kleurenpalet [blz. 339] of open de 

@ Inventaris [blz. 393] of @ stijlmodellen [blz. 519]. 

2 Sleep een kleur of stijlmodel op de elementen die ingekleurd moeten 

worden. 

Tint wijzigen 

U kunt de tint van de kleur van geselecteerde elementen met het commando 

@ Tint [blz. 485] of in het @ Vullingpaneel [blz. 518] in het Infodialoogvenster 

instellen. 

Zie ook 


@ Vullingen [blz. 140] 

@ Kleur wijzigen [blz. 155] 

@ Kleurscheiding [blz. 167] 

12.3 LIJNEN EN RANDEN BEWERKEN 

@ Lijnen en @ randen hebben attributen zoals bijvoorbeeld positie, uiteinden 

en hoeken. 

Een lijn kan in de uiteinden dan wel @ links of rechts [blz. 582] van 

de door de coördinaten van de eindpunten gedefinieerde lijn gecentreerd 

worden. 

U kunt lijnen voorzien van ronde of verlengde uiteinden. 

De weergave van hoeken tussen segmenten van tekeningobjecten 

kan door wijziging van de instellingen voor de uiteinden en de afknotlimiet 

gemodificeerd worden. 

U kunt deze instellingen voor geselecteerde tekeningobjecten in het 

@ Lijnenpaneel [blz. 370] in het Info-dialoogvenster doorvoeren. Voor lijnstijlmodellen 

vindt u ze onder @ Lijnstijlmodellenvenster [blz. 376]. 

Lijndikten 

Lijndikten kunt u in RagTime 6 in iedere eenheid vaststellen, of die nu met 

het programma geleverd is of door uzelf gedefinieerd. De lijnen worden 

dan door RagTime 6 op ieder uitvoerapparaat (monitor, projector, inkjetof 

laserprinter enz.) in de vastgelegde dikte weergegeven.


Verder zijn er twee bijzondere lijndikte-instellingen voor haarlijnen. 

Haarlijn 

De haarlijn is in principe de dunste lijn die een uitvoerapparaat kan genereren. 

Met andere woorden: hoe fijner de resolutie van het uitvoerapparaat, 

des te kleiner de ene pixel is waarmee de haarlijn weergegeven 

wordt. 

Bij uitvoerapparaten met een zeer hoge resolutie leidt dit ertoe dat 

de lijn niet meer met het blote oog te zien is. Om dit te voorkomen worden 

haarlijnen voor PostScript-uitvoer met een minimumdikte van 0,25 punten 

uitgevoerd. 

Op het beeldscherm wordt een haarlijn ook bij sterk vergrote beeldgrootte 

niet dikker dan 1 punt. 

Bij verkleinde weergave op het beeldscherm zien dunne lijnen er helderder 

uit (antialiasing). Zo blijft de totaalindruk van de pagina ook bij 

verkleining behouden. 

Beeldschermhaarlijn 

De helderdere verschijning van de dunne lijnen bij verkleinde beeldgrootte 

is niet altijd gunstig omdat de lijnen daarbij onzichtbaar lijken te worden. 

Voor hulplijnen of containerranden is het bijzonder storend wanneer 

u hun positie niet meer goed kan herkennen. Voor deze gevallen bestaat 

de beeldschermhaarlijn. 

Beeldschermhaarlijnen gedragen zich als andere haarlijnen afgezien 

van het feit dat ze ook bij verkleinde weergave op het beeldscherm altijd 

minstens één pixel dik getekend worden. 

Zie ook 

http://nl.wikipedia.org/wiki/Anti-aliasing 

12.4 STIPPELLIJN 

U kunt voor lijnen of randen een stippellijn instellen, evenals voor onderstrepingen 

en doorstrepingen in teksten. 

☞ Stippellijn voor geselecteerde lijnen of randen instellen 

1 • Gebruik het commando @ Stippellijnen [blz. 469]. 

• Gebruik het @ Lijnenpaneel [blz. 370] in het Info-dialoogvenster. 

Een stippellijn kan ook in @ Lijnstijlmodellen [blz. 376] gedefinieerd 

worden.

12.5: Over letterformattering 143 

☞ Stippellijn bij onderstrepingen of doorstrepingen instellen 

1 Kies een lijnstijlmodel met stippellijn (zie @ Letterkleur (Typografiepaneel, 

Informatie) [blz. 352] of @ Letterstijlmodellen (commando) 

[blz. 355]). 

Stippellijn bewerken 

U kunt de lengte van de segmenten en tussenruimten met het commando 

@ Bewerk stippellijn [blz. 470] onder @ Stippellijnen [blz. 469] of @ Lijnstijlmodellen 

[blz. 376] bepalen. 

12.5 OVER LETTERFORMATTERING 

Een letter in een tekst-, grafiek of spreadsheetcomponent of in een grafische 

tekst heeft een reeks eigenschappen die in hun totaliteit haar 

vorm en uiterlijk bepalen. Daartoe horen bijvoorbeeld grootte, lettertype, 

kleur, stijl, taal en afstand. In het Opmaak-menu worden alle eigenschappen 

van letters opgesomd. 

U heeft verschillende mogelijkheden om letters te formatteren: het 

komt er helemaal op aan welke eigenschap gewijzigd moet worden, dan 

wel of u slechts een bepaalde selectie of een gelijk geformatteerde tekst 

in het hele document wilt wijzigen. 

In het algemeen kunt u de eigenschappen van een selectie wijzigen 

met de @ Opmaak-menucommando’s [blz. 393] of @ stijlmodellen 

[blz. 354] alsmede in de @ gereedschapsbalk [blz. 540] of de @ Typografiepanelen 


U kunt het formaat voor de nieuwe tekst bepalen door het invoegpunt 

op de plaats te zetten waar u wilt beginnen, de eigenschappen naar 

wens te veranderen en dan met schrijven te beginnen. 

Zie ook 

@ Initialen [blz. 152] 

@ Letterstijlmodellen gebruiken [blz. 162] 

@ Letterstijlmodel (commando) [blz. 354] 

@ Waardeformaten en letterstijlmodellen [blz. 193] 

12.6 LETTERSTIJLEN 

De letterstijl bevat eigenschappen als Vet, Cursief of Onderstreept alsmede 

grootte en positie van de letters. Een groot aantal stijlen staan in


de submenu’s van het commando @ Stijl [blz. 467]. U kunt in de @ Typografiepanelen 

[blz. 490] in het Info-dialoogvenster ook een stijlmodel op 

een selectie toepassen. 

Een @ stijlmodel [blz. 158] bestaat uit verschillende eigenschappen 

die u als groep toepast. 

12.7 LETTERGROOTTE EN LETTERTYPE 

☞ Lettertype en grootte van een tekstselectie bepalen 

1 • Kies de commando’s @ Lettertype [blz. 356] en @ Grootte 

[blz. 310]. 

• Gebruik het Typografiepaneel @ Lettertype [blz. 358] in het Infodialoogvenster. 

Als u een lettergrootte kiest, worden de letters normaal gesproken in 

de in het lettertype gedefinieerde breedte getoond. U kunt @ breedte en 

afstand [blz. 145] echter wijzigen. 

U kunt de lettergrootte-eenheden in het @ Documentpaneel [blz. 283] 

in het dialoogvenster Documentinstellingen wijzigen. 

De weergave van de lettertypes in het Lettertype-menu kunt u wijzigen. 

Daarvoor gebruikt u het @ Programmapaneel [blz. 440] in het dialoogvenster 

Programma-instellingen. 

12.8 ONDERSTREPEN EN DOORSTREPEN 

U kunt lijnen gebruiken om letters te onderstrepen of door te strepen. 

Beide eigenschappen maken gebruik van hetzelfde lijnstijlmodel, waarin 

breedte, kleur, patroon en stippellijnen vastgelegd zijn. 

U kunt tekst of afzonderlijke woorden zowel enkel als ook dubbel 

onderstrepen. 

☞ Tekstselectie onderstrepen 

1 • Kies Enkelvoudig onderstreept of Dubbel onderstreept in 

het submenu @ Stijl [blz. 467]. 

• Kies de soort onderstreping in het Typografiepaneel @ Lettertype 


• Klik een van de onderstrepingsknoppen in het @ Typografiepalet 

[blz. 551]. 

U kunt verder bepalen of de onderstrepingslijn tussen de afzonderlijke 

woorden onderbroken moet zijn, door Woorden onderstrepen 

te kiezen.

12.9: Taal 145 

In hetzelfde submenu dan wel dezelfde dialoogvenster kunt u de instelling 

Doorstrepen voor een selectie aanbrengen. 

12.9 TAAL 

Aan iedere letter is een taal toegekend die RagTime bij de spelling- of afbreekcontrole 

gebruikt. Voor RagTime zijn er woordenboeken voor meerdere 

talen verkrijgbaar, waarvan een afzonderlijke tekst meerdere kan 

bevatten. 

☞ Taal voor een tekstselectie bepalen 

1 • Kies een taal uit het submenu van het commando @ Taal 

[blz. 471]. 

• Kies een taal in het Typografiepaneel @ Linguïstiek [blz. 378] in 


12.10 LETTERBREEDTE EN LETTERAFSTAND 

Een lettertype bepaalt de breedte van een letter alsmede de lege ruimte 

ervoor en erachter. U kunt echter de breedte en afstand van letters 

wijzigen. 

Verbreden 

U kunt de letterbreedte inclusief de lege ruimtes door horizontale schaling 

wijzigen, door het Typografiepaneel @ Tekstvolgorde [blz. 353] in het 

Info-dialoogvenster voor de schaling van de selectie te gebruiken. 

l Moet u een tekst in een container in zijn geheel vergroten of verkleinen 

om de aanwezige ruimte te vullen, of alleen de hoogte of 

de breedte van een tekst wijzigen, dan kunt u de container schalen 

(zie @ Tekeningobjecten schalen, schuin zetten en draaien [blz. 59]). 

Dit heeft geen effect op de weergave van de component in andere 

containers. 

Spatiëring van letters 

De instelling Letterspatiëring heeft betrekking op de afstand tussen bepaalde 

letterparen, bijv. ’A’ en ’V’. Bij het afspatiëren worden de letters 

dichter bij elkaar geplaatst, zodat het onderste deel van de letter ’A’ onder 

het bovenste deel van de letter ’V’ komt te staan. Het resultaat is dat 

de afstand tussen de beide letters optisch beter oogt. 

Of en welke letterparen als afspatiëringsparen gedefinieerd zijn en 

hoe groot de mate van afspatiëren is, is in het lettertype vastgelegd. U


kunt de spatiëring voor een selectie in het menu @ Stijl [blz. 467] of in 

het Typografiepaneel @ Tekstvolgorde [blz. 353] in het Info-dialoogvenster 

instellen. 

Afstand 

Met Afstand kunt u de ruimte tussen twee letters bepalen zonder dat dit 

op hun vorm effect heeft. U kunt een zeer brede afstand definiëren of de 

afstand zo krap kiezen dat de letters elkaar overlappen. 

U kunt de afstand voor een selectie met de commando’s in het submenu 

Positionering van het commando @ Stijl [blz. 467] of in het Typografiepaneel 

@ Tekstvolgorde [blz. 353] in het Info-dialoogvenster instellen. 

Het commando Andere in het submenu bij @ Positionering [blz. 232] 

opent een dialoogvenster waarin u een waarde in kunt voeren. 

De weergavemaateenheden voor de lettergrootte kunt u in het @ Documentpaneel 

[blz. 283] in het dialoogvenster Documentinstellingen wijzigen. 

Woordafstanden bij uitgevulde tekst 

Bij het werken met uitgevulde tekst kunt u de precieze afstemming van 

de afstanden zoals bij ’Afstand’ beschreven, doorvoeren of het aan 

RagTime overlaten, de optimale woordafstand te vinden, door de betreffende 

instellingen in het @ Tekstvolgordepaneel [blz. 483] in het Infodialoogvenster 

te kiezen. 

12.11 VERKLEINDE KAPITALEN 

Met het commando Verkleinde kapitalen in het submenu van het commando 

@ Stijl [blz. 467] worden klein geschreven letters als geschaalde 

hoofdletters weergegeven. 

U kunt de schalingswaarden voor een tekstselectie in het Typografiepaneel 

@ Tekstvolgorde [blz. 353] in het Info-dialoogvenster wijzigen. 

De waarden worden alleen bij toepassing van verkleinde kapitalen gebruikt. 

12.12 SUPERSCRIPT EN SUBSCRIPT 

De letters van een tekstregel zijn normaal gesproken op de basislijn uitgelijnd. 

U kunt letters echter ook omhoog- of omlaagplaatsen. 

Voor het omhoog- of omlaagplaatsen van letters gebruikt u de desbetreffende 

commando’s in het submenu van @ Stijl [blz. 467].

12.13: Formaten van bijzondere tekens 147 

Voor de verticale verschuiving en de schaling kunt u in het Typografiepaneel 

@ Tekstvolgorde [blz. 353] in het Info-dialoogvenster ook andere 

waarden invoeren. 

12.13 FORMATEN VAN BIJZONDERE TEKENS 

RagTime 6 kan de stijl Kuromaru op Japanse letters toepassen, waarbij 

daarvoor een geschikt schriftsysteem moet zijn geïnstalleerd. U kunt de 

desbetreffende instelling voor een tekstselectie in het Typografiepaneel 

@ Lettertype [blz. 358] in het Info-dialoogvenster doorvoeren. 

12.14 OVER ALINEAFORMATTERING 

Een alinea in een tekst-, grafiek- of spreadsheetcomponent of in een grafische 

tekst heeft een reeks eigenschappen die in hun totaliteit het formaat 

of uiterlijk van de alinea bepalen. Tot de alinea-eigenschappen behoren 

bijvoorbeeld regelafstand, randen, tabstops en aantal kolommen. In het 

dialoog @ Tekstinformatie [blz. 476] worden alle alinea-eigenschappen 

weergegeven. 

Alinea’s kunnen op verschillende manieren geformatteerd worden. 

Het komt erop aan welke eigenschappen gewijzigd moeten worden en 

of u slechts één tekstselectie of gelijk geformatteerde tekst in het hele 

document wilt wijzigen. 

Sommige eigenschappen van een selectie kunt u in de @ gereedschapsbalk 

[blz. 540], in het dialoogvenster @ Tekstinformatie [blz. 476], 

met @ Menucommando’s [blz. 393] of met @ Alineastijlmodellen [blz. 238] 

wijzigen. 

U kunt een nieuwe tekst formatteren door het invoegpunt naar de 

plaats te brengen waar u met de invoer van tekst wilt beginnen, de eigenschappen 

naar wens te wijzigen en dan met schrijven te beginnen. 

Zie ook 

@ Alineanummering [blz. 80] 

@ Kolomformaat [blz. 80] 

@ Alineastijlmodellen gebruiken [blz. 162] 

@ Alineastijlmodel (commando) [blz. 238] 

@ Tekst [blz. 75]


12.15 TEKSTUITLIJNING AAN RANDEN 

’Uitlijning’ heeft betrekking op de verticale aanpassing van tekstregels 

aan de randen. U kunt tekst naar de linker- of rechterrand of beiden tegelijk 

uitlijnen of in iedere regel centreren. 

☞ Alinea-uitlijning wijzigen 

1 @ Selecteer één of meer alinea’s [blz. 78]. 

2 • Klik op een van de uitlijningsknoppen in de @ gereedschapsbalk 

[blz. 540]. 

• Selecteer het commando @ Uitlijning [blz. 492]. 

• Gebruik het @ Tekstrandenpaneel [blz. 480] in het Infodialoogvenster. 

l Bij het werken met uitgevulde tekst kunt u de aanpassing van 

de @ woordafstand [blz. 146] aan RagTime overlaten of de betreffende 

precieze instelling zelf doorvoeren. 

12.16 KANTLIJNEN INSTELLEN 

U kunt de linker- en rechterkantlijn van alinea’s instellen. De linkerkantlijn 

kunt u onafhankelijk voor de eerste en de overige regels instellen. 

U kunt de kantlijnen van de tekstselectie in het @ Tekstrandenpaneel 

[blz. 480] in het Info-dialoogvenster wijzigen. 

U kunt de kantlijnen ook handmatig wijzigen, waarbij de horizontale 

liniaal zichtbaar moet zijn (zie @ Linialen en rasters (menu) [blz. 381]). 

☞ Kantlijnen of inspringing van de eerste regel handmatig wijzigen 

1 @ Selecteer één of meer alinea’s [blz. 78]. 

De liniaal is zichtbaar. Daaronder wordt de tabbalk met de kantlijnstellers 

en de inspringing van de eerste regel getoond. 

2 Sleep een van de kantlijnmarkeringen naar de gewenste plaats om 

de kantlijn of de inspringing van de eerste regel in te stellen. De inspringing 

van de eerste regel kan rechts of links van de linkerkantlijn 

beginnen. 

De markering voor de inspringing van de eerste regel is altijd vrijelijk 

beweegbaar. Als u echter de markering voor de linkerkantlijn 

verschuift, verandert ook de positie van de inspringing, waarbij de

12.17: Tabs en tabvullingen 149 

relatieve afstand tot de kantlijn gelijk blijft. U kunt de linkerkantlijnsteller 

ook apart verschuiven door hem te verslepen met ingedrukte 

o -toets. 

12.17 TABS EN TABVULLINGEN 

Tabs worden voor de uitlijning van tekst in kolommen gebruikt. Tabs kunnen 

ingesteld worden 

• als automatische tabs 

• door handmatig invoegen van tabs 

• door wijziging van tabs en vultekens in het @ Tekstrandenpaneel 


Tabpositie 

Meestal is de positie van een tab door zijn afstand van de linkerrand bepaald. 

Dit wordt in de liniaal door een naar links wijzende hoek onder 

het tab-symbool gekenmerkt. In het @ Tekstrandenpaneel [blz. 480] zijn 

de afstanden positieve getallen. 

Tabs kunnen echter ook door de afstand tot de rechterrand bepaald 

worden zodat ze bijv. bij het wijzigen van een containerbreedte automatisch 

dienovereenkomstig verplaatst worden. Zulke tabs zijn in de liniaal 

door een naar rechts wijzende hoek gekenmerkt, de positieaanduiding in 

het @ Tekstrandenpaneel [blz. 480] is een negatief getal. 

Automatische tabs 

Automatische tabs blijven zo lang ingeschakeld, tot ze uitgeschakeld of 

door handmatige tabs vervangen worden. U kunt automatische tabs in 

het paneel @ Tekstranden [blz. 480] in het Info-dialoogvenster wijzigen. 

Als u een handmatige tab instelt, worden automatisch de tabs links 

ervan gewist. Wordt de handmatige tab gewist, dan staan de automatische 

tabs weer ter beschikking. 

Handmatige tabs 

Om tabs te tonen of handmatig in te stellen moet de horizontale liniaal 

zichtbaar zijn (zie @ Linialen en rasters (menu) [blz. 381]) en het invoegpunt 

in de tekst staan. 

☞ Tabs handmatig instellen 

1 @ Selecteer één of meer alinea’s [blz. 78].


Als de alinea’s verschillende tabinstellingen hebben, worden de 

tabs van de eerste geselecteerde alinea getoond en de achtergrond 

van de tabbalk ziet er gespikkeld uit. 

2 Klik op de knop Tabvulling onder de andere tabknoppen in de @ gereedschapsbalk 

[blz. 540], als u de afstand tussen de tabs met een 

letter wilt vullen. 

l U kunt de als vulling gebruikte letters in het @ Tekstrandenpaneel 


3 Om een tab te selecteren klikt u op een @ tabknop [blz. 150] in de 

gereedschapsbalk. 

4 Om een tab in te voegen klikt u in de tabbalk. 

Deze tab wordt toegekend aan alle alinea’s in de selectie. Hebben 

de alinea’s reeds andere tabinstellingen, dan blijven die ongewijzigd. 

Zolang de tabknop geselecteerd is, kunt u dezelfde tab door klikken 

meermalen instellen. 

☞ Tabs aan de linker- of rechterrand uitlijnen 

1 Om te wisselen van rand houdt u hij het creëren of verplaatsen van 

de tab 

Z w ingedrukt. 

z o ingedrukt. 

Een hoek onder het tab-symbool wijst in de richting van de rand, ten 

opzichte waarvan de tabpositie bepaald is. 

☞ Tab verwijderen 

1 Sleep de tab uit de tabbalk. 

Als de wijzer in een ’prullenmand’ verandert, laat u de muisknop 

los. 

12.18 TABSOORTEN 

Tab links

Tab gecentreerd 

Tab rechts 

Decimale tab 

Tab Kintou Waritsuke 

12.19 REGELAFSTAND 

12.19: Regelafstand 151 

U kunt de @ regelafstand in het @ Tekstrandenpaneel [blz. 480] in het Infodialoogvenster 

wijzigen. 

Regelafstand bewerken 

In het @ Tekstrandenpaneel [blz. 480] in het Info-dialoogvenster kunt u 

de hoogte en verdeling van de regelafstand definiëren. Om de gewone 

regelafstanden van één, anderhalve en twee regels in te stellen kunt u 

de knoppen in de @ gereedschapsbalk [blz. 540] gebruiken. Een verdere 

knop opent een dialoogvenster voor het instellen van de regelafstand. 

Basislijnraster 

Ingeval de basislijnen door objecten voor de tekst licht verschoven zouden 

zijn, kunt u de tekstregels van een pagina met behulp van het @ basislijnraster 

[blz. 82] uitlijnen.


Afstand tussen alinea’s 

U kunt de afstand voor of achter een alinea vastleggen. RagTime kan de 

afstand na een alinea en de afstand voor de volgende alinea bij elkaar 

optellen of alleen de grootste van beide waarden gebruiken. 

Kies de toepasselijke instellingen 

• voor geselecteerde alinea’s in het paneel @ Algemeen [blz. 415] in 

het Info-dialoogvenster en 

• voor nieuwe componenten in het @ Tekstpaneel [blz. 477] in het dialoogvenster 

Documentinstellingen. 

12.20 ALINEA-EINDE 

Bij het formatteren van de tekst op een pagina kan het voorkomen dat 

een alinea niet meer in zijn geheel op deze pagina past. Daarbij zou 

algemeen gesproken één enkele regel aan het begin of einde van een 

pagina in principe vermeden moeten worden, in het bijzonder wanneer 

het twee niet tegenover elkaar liggende pagina’s betreft. De gebruikelijke 

aanduiding voor de laatste regel van een alinea die aan het begin van 

de volgende pagina staat, is ’wees’ of ’hoerenjong’. De aanduiding voor 

de eerste, op de ene pagina apart staande regel van een alinea, die op 

de volgende pagina verdergaat, luidt ’weduwe’. 

Koppen en titels (die gewoonlijk als eenregelige alinea’s gelden) 

zouden ook niet onderaan op een pagina staan, tenzij er daar nog minstens 

twee regels van de volgende alinea ondergebracht worden. 

RagTime kan ’wezen’, ’weduwen’ en de volgende alinea’s als alineaeigenschap 

behandelen. U kunt instellen hoeveel regels alleen mogen 

staan en of de alinea met de volgende alinea verbonden moet worden. 

In het @ Tekstvolgordepaneel [blz. 483] in het Info-dialoogvenster 

kunt u de overeenkomstige instellingen doen. 

12.21 INITIALEN 

Initialen worden als versieringen voor tekst gebruikt.

12.22: Standaardwaarden instellen 153 

Hoewel daardoor letters beïnvloed worden, gaat het toch om een 

alinea-eigenschap die u voor een bepaalde alinea instellen kunt. U kunt 

de hoogte van de initialen in het aantal regels vastleggen en instellen 

hoeveel letters op deze manier geformatteerd moeten worden. Al naar 

gelang het lettertype kan het voorkomen dat de uitlijning van de bovenkant 

van de initiaal niet overeenkomt met die van de letters in de eerste 

tekstregel. U kunt de initialen in het voorkomende geval dan zo schalen, 

dat de plaats precies opgevuld wordt. 

Door aan te geven op welke regel de tekst moet beginnen, kunt u de 

initialen lager of hoger plaatsen. 

Ook een woord met maar één letter kan als initiaal gebruikt worden. 

In zo’n geval onderdrukt RagTime de spatie na het woord, om de verticale 

uitlijning van de regels naast de initiaal te waarborgen. De spatie wordt 

niet gewist en verschijnt weer als de initiaal niet meer gebruikt wordt. 

☞ Initialen creëren 

1 @ Selecteer één of meer alinea’s [blz. 78] 

2 Wijzig de instellingen in het @ Tekstvolgordepaneel [blz. 483] in het 

Info-dialoogvenster. 

Zie ook 

@ Over letterformattering [blz. 143] 

12.22 STANDAARDWAARDEN INSTELLEN 

Standaardinstellingen zijn die instellingen die RagTime voor een handeling 

gebruikt als u niets anders instelt. De standaardwaarde voor de kleur 

van tekst in bijvoorbeeld zwart.


U kunt standaardwaarden voor nieuwe documenten of nieuwe 

elementen beïnvloeden (zie @ Documentinstellingen (commando) 

[blz. 282]). 

Als er @ niets geselecteerd is [blz. 155], worden sommige standaardwaarden 

voor nieuwe elementen door de laatste instellingen die in een 

palet of in het submenu van een commando doorgevoerd zijn, bepaald. 

Lijnen en randen 

Alle @ lijnen en randen van tekeningobjecten die in een tekeningcomponent 

gecreëerd worden, hebben dezelfde standaardinstellingen. De 

randen van tekeningobjecten, behalve lijnen, die in een lay-out of 

sjabloonlay-out gecreëerd worden, hebben andere standaardinstellingen. 

U kunt de standaardinstellingen voor beide bepalen in het @ Lijnenpaneel 

[blz. 365] in de Documentinstellingen. 

De meeste instellingen in het Lijnenpaneel hebben gevolgen voor de 

eerste groep objecten. Het standaardlijnstijlmodel voor containers in een 

lay-out of sjabloonlay-out wordt bepaald door het pop-upmenu Containers 

in lay-outs krijgen…. Als u hetzelfde lijntype voor objectranden in 

een lay-out of sjabloonlay-out wilt hebben, kiest u dezelfde lijnstijl als 

overal. 

Andere objecteigenschappen 

U kunt Tekst loopt om object in het @ Tekeningpaneel [blz. 472] in de 

Documentinstellingen aankruisen. Als u deze instelling inschakelt, kunt 

u de scheiding van objecten in het @ Tekstpaneel [blz. 477] van de Documentinstellingen 

bepalen. U kunt verdere instellingen voor nieuwe objecten 

bepalen in het @ Tekeningpaneel [blz. 472] in de Documentinstellingen. 

Letters en alinea’s 

In RagTime zijn er enkele stijlmodellen die voor speciale doeleinden gebruikt 

worden. Ze kunnen alle een andere naam krijgen, en alle, op één 

na, kunnen gewist worden. Toch raden wij aan dat u alleen de definities 

van de volgende stijlmodellen wijzigt, maar ze niet wist of een andere 

naamt geeft. Ingeval u een van de stijlmodellen per ongeluk zou wissen, 

kunt u de meegeleverde stijlmodellen weer terugbrengen als u het document 

d RagTime-6-hulpmiddelen.rtd wist en RagTime opnieuw 

opstart. Bedenk wel dat dan ook alle andere instellingen in d RagTime- 

6-hulpmiddelen.rtd verloren gaan. 

Z Het bestand d RagTime-6-hulpmiddelen.rtd vindt u in de 

map f Application data\RagTime in de map Windows.

12.23: Standaardwaarden als er niets geselecteerd is 155 

z Het bestand d RagTime-6-hulpmiddelen.rtd vindt u in de 

map f ~/Library/Preferences/RagTime in de privé-map. 

RagTime gebruikt altijd het intern gedefinieerde alineastijlmodel als standaardstijlmodel. 

Dit stijlmodel heet Standaardalinea en RagTime zal 

het gebruiken, ook als u zijn naam verandert. Natuurlijk kunt u de instellingen 

van dit stijlmodel bewerken, om een standaardstijlmodel voor 

@ letterstijlmodellen [blz. 355] en @ alineastijlmodellen [blz. 238] te creëren. 

RagTime gebruikt het alineastijlmodel Inhoudsopgave bij het genereren 

van een inhoudsopgave, het stijlmodel Index bij het genereren van 

een index en het alineastijlmodel Voetnoten voor voetnoten. 

De Kop-stijlmodellen verschillen van alle andere stijlmodellen. Alleen 

deze hebben een interne markering die voor het genereren van de 

inhoudsopgave nodig is. 

Kleur wijzigen 

U kunt de kleuren van alle regels, vulling en lettertekens veranderen door 

de kleur in het toepasselijke paneel van de Documentinstellingen te bepalen. 

U kunt de 

• hulplijnen in het @ Tekeningpaneel [blz. 472] 

• vullingskleur in het @ Vullingpaneel [blz. 516] 

• lijnen in het @ Lijnenpaneel [blz. 365] 

• celvulling en -lijnen in het @ Spreadsheetpaneel [blz. 465] 

• kolomlijnen en voetnotenscheidingslijnen in het @ Tekstpaneel 

[blz. 477] wijzigen. 

12.23 STANDAARDWAARDEN ALS ER NIETS GESELECTEERD IS 

U kunt veel standaardwaarden wijzigen door de desbetreffende instelling 

door te voeren wanneer er niets geselecteerd is. De wijzigingsmogelijkheden 

zijn daarbij telkens van de actieve component afhankelijk. 

Patroon 

Als u een patroon kiest terwijl er geen selectie gedaan is, wordt het als 

vulling voor nieuwe objecten gebruikt. Daardoor worden zowel lay-outals 

ook tekeningcomponenten beïnvloed. 

Kleur 

Als u een kleur kiest terwijl er geen selectie gedaan is, wordt deze kleur 

als vulling voor nieuwe objecten in lay-out en tekeningcomponenten gebruikt 

of voor lettertekens in een tekstcomponent.


Stippellijn 

Als u een stippellijnsoort kiest terwijl er geen selectie gedaan is, wordt de 

stippellijn voor nieuwe lijnen en de randen van nieuwe gesloten objecten 

gebruikt. Lay-out en tekeningobjecten worden daardoor op verschillende 

manier beïnvloed. Dat wil zeggen, als u een stippellijn in een lay-out 

kiest, hebben objecten die in tekeningcomponenten gecreëerd worden, 

deze stippellijn niet.

HOOFDSTUK13 

Stijlmodellen 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over stijlmodellen voor vullingen, 

lijnstijlen, teksten alineaformaten alsmede hun toepassing in 

RagTime 6. 




158 Hoofdstuk 13: Stijlmodellen 

13.1 OVER STIJLMODELLEN 

Een ’stijlmodel’ is een onder één benaming samengevatte lijst met elkaar 

verwante eigenschappen. In RagTime zijn er stijlmodellen voor @ lettertekens 

[blz. 162], @ alinea’s [blz. 162], @ lijnen [blz. 161] en @ vullingen 

[blz. 160]. Stijlmodellen maken het mogelijk, gemakkelijk en consequent 

in het hele document algemeen geldende wijzigingen in vergelijkbare elementen 

door te voeren. Als u een stijlmodel op een element toepast, 

markeert RagTime het element. Als u later eigenschappen van een stijlmodel 

in het stijlmodellenvenster wijzigt, verandert RagTime alle met het 

stijlmodel gemarkeerde elementen. 

Als u bijvoorbeeld een tekststijlmodel met de naam Titel creëert en 

alle titels in het document met dit stijlmodel formatteert, kunt u later zonder 

problemen wijzigingen doorvoeren. Als u oorspronkelijk Titel gedefinieerd 

heeft met ’Times, vet, 14 punten’ en u wilt zien hoe Chicago, cursief, 

12 punten er uit ziet, hoeft u alleen het tekststijlmodel te openen 

en de wijzigingen daar door te voeren. Alle plaatsen in de tekst die het 

stijlmodel Titel gebruiken, worden dienovereenkomstig veranderd. 

U kunt individuele eigenschappen van geselecteerde elementen altijd 

wijzigen door de toepasselijke commando’s te gebruiken. RagTime 

handhaaft deze wijzigingen, ook als u het stijlmodel wijzigt. Als u echter 

een ander stijlmodel toepast of hetzelfde stijlmodel nogmaals gebruikt, 

krijgt het stijlmodel voorrang boven andere wijzigingen. 

U kunt nieuwe stijlmodellen creëren of reeds bestaande bewerken 

in een van de stijlmodellenvensters die in het submenu @ Hulpmiddelen 

[blz. 493] staan. De stijlmodellen die u in het stijlmodellenvenster creëert, 

verschijnen ook in de Inventaris en in de submenu’s van verscheidene 

commando’s. U kunt stijlmodellenfamilies creëren waarin ’kinderen’ 

eigenschappen van een ouder kunnen @ erven [blz. 158]. 

U kunt met stijlmodellen ook de @ standaardinstellingen [blz. 153] 

voor nieuwe tekst en tekeningobjecten bepalen. 

In het stijlmodellenvenster worden de stijlmodellen getoond die zich 

in het actieve document of onder d RagTime-6-hulpmiddelen.rtd 

in de voorkeuren bevinden. De laatsten zijn voor alle documenten beschikbaar. 

13.2 OVERERVING VAN STIJLMODELLEN 

Stijlmodellen staan in @ hiërarchische lijsten [blz. 558] in stijlmodellenvensters 

of in de Inventaris. Een stijlmodel en een groep van de daaronder 

gerangschikte stijlmodellen vormen een familie. Het eerste stijlmodel 

is de ouder, die in de groep zijn de kinderen. Een kind kan ook een ouder

13.3: Instellingen overerven 159 

van een nieuwe familie zijn. Bovendien kan een kind een eigenschap van 

zijn ouder erven (zie @ Instellingen overerven [blz. 159]). U kunt echter 

ook nieuwe eigenschappen in het stijlmodellenvenster instellen. 

Als u een stijlmodel gecreëerd heeft, kunt u het gebruiken om een 

familie van verwante stijlmodellen te ontwerpen. Als u bijvoorbeeld Palatino 

voor de koppen in uw tekst wilt gebruiken, kunt u een ’Knoppen’stijlmodel 

creëren waarin u het lettertype Palatino gebruikt. U kunt dan 

voortbordurend op dit stijlmodel verdere stijlmodellen creëren om bijvorbeeld 

de grootte te veranderen of één lettertype als standaard en een 

ander als vet te definiëren. 

U kunt stijlmodellen in de hiërarchische lijsten verplaatsen om hun 

positie binnen een familie te wijzigen. Als een stijlmodel waarvoor gedefinieerd 

is dat het een eigenschap erft, in een andere groep verplaatst 

wordt, erft het stijlmodel de eigenschappen van de nieuwe ouders. 

13.3 INSTELLINGEN OVERERVEN 

De meeste instellingen van een stijlmodel kunnen van superieure stijlmodellen 

overgeërfd worden, d.w.z. in ondergeschikte stijlmodellen 

wordt dezelfde instelling als in het bijbehorende superieure stijlmodel 

gebruikt. Wijzigingen in de superieure stijlmodellen worden doorgegeven 

aan de ondergeschikte stijlmodellen. 

Al naar gelang het type instelling wordt het overerven via verschillende 

schakels gestuurd: 

Met deze knoppen schakelt u het overerven voor groepen instellingen 

of tekstinvoervelden in of uit (voorbeeld: lettergrootte). 

p Overgeërfd 

De menu’s van de eigenschappen waarvan u de instelling uit een 

voorgedefinieerde lijst moet kiezen, bevatten de extra optie Overgeërfd. 

13.4 STIJLMODELLEN BEWERKEN 

De volgende stappen zijn van toepassing op alle stijlmodellen: 

☞ Een stijlmodel creëren 

1 Klik op P Maak aan. 

De nieuwe ingang Naamloos verschijnt in de lijst. 

2 Sleep de nieuwe ingang op het stijlmodel waarvan de eigenschappen 

@ geërfd [blz. 158] moeten worden.


De ’ouder’-stijlmodel wordt gemarkeerd. Als u de muisknop loslaat, 

wordt het nieuwe stijlmodel onder de ouder gerangschikt. 

☞ De naam van een stijlmodel bewerken 

1 Dubbelklik op de naam. 

De naam is geselecteerd. 

2 Typ een nieuwe naam. 

☞ De eigenschappen van een stijlmodel wijzigen 

1 Klap de lijst stijlmodellen uit, indien nodig. 

2 Klik op het stijlmodel dat u wilt bewerken. 

3 In sommige stijlmodellenvensters zijn de eigenschappen in @ panelen 

verdeeld. 

4 Stel de gewenste optie in. 

☞ Een stijlmodel wissen 

1 Selecteer het stijlmodel. 

2 Klik op P Wis. 

Zie ook 


@ Lijnstijlmodellen gebruiken [blz. 161] 



13.5 VULSTIJLMODELLEN GEBRUIKEN 

Vulstijlmodellen hebben de volgende attributen: kleur, tint, patroon en 

verloop. Ze kunnen feitelijk overal gebruikt worden waar kleur voorkomt. 

☞ Een stijlmodel creëren en bewerken 

1 Open het @ vulstijlmodellenvenster [blz. 519]. 

2 Kies een stijl uit de lijst of druk op de knop Maak aan. 

Nieuwe vulstijlmodellen hebben één kleur. U kunt een optie voor 

een patroon of een verloop instellen. De printoptie bepaalt of de 

vulling geprint wordt of niet. 

☞ Een vulstijlmodel op geselecteerde elementen toepassen 

1 • Gebruik het commando @ Vulstijlmodel [blz. 519].

13.6: Lijnstijlmodellen gebruiken 161 

• Kies een vulstijlmodel uit het pop-upmenu in het @ Vullingpaneel 

[blz. 518] in het Info-dialoogvenster om een vulstijlmodel 

op de geselecteerde objecten toe te passen. 

• U kunt stijlmodellen toepassen door ze uit de inventaris of 

het bewerkingsvenster te slepen en op het desbetreffende element 

neer te zetten (zie @ Slepen en neerzetten (drag and drop) 

[blz. 209], @ Over de Inventaris [blz. 29] en @ Vulstijlmodellen 

(commando) [blz. 519]) 

U kunt het vulstijlmodel voor nieuwe objecten in het @ Vullingpaneel 

[blz. 516] van de Documentinstellingen bepalen. 

Zie ook 

@ Over stijlmodellen [blz. 158] 

@ Tekeningobjecten [blz. 49] 

13.6 LIJNSTIJLMODELLEN GEBRUIKEN 

Lijnstijlmodellen hebben de eigenschappen dikte, positie, uiteinden, 

hoeken, stippellijn en vulstijlmodel. 

☞ Een lijnstijlmodel creëren en bewerken 

1 Gebruik het @ Lijnstijlmodellenvenster [blz. 376]. 

☞ Een lijnstijlmodel op geselecteerde elementen toepassen 

1 • Gebruik het commando @ Lijnstijlmodel [blz. 376]. 

• Kies een stijlmodel uit het pop-upmenu in het @ Lijnenpaneel 





[blz. 209], @ Over de Inventaris [blz. 29] en @ Lijnstijlmodellen 


U kunt de lijnstijlmodellen voor nieuwe objecten in het @ Lijnenpaneel 

[blz. 365] in de Documentinstellingen bepalen. 

Zie ook 


@ Tekeningobjecten [blz. 49]


13.7 ALINEASTIJLMODELLEN GEBRUIKEN 

Een alineastijlmodel definieert, breedte van de kantlijn, uitlijning aan de 

linker- en rechterkant, regelafstand en alinea-einde, tabinstellingen enz. 

☞ Een alineastijlmodel creëren en bewerken 

1 Gebruik het @ Alineastijlmodellenvenster [blz. 238]. 

☞ Een stijlmodel op geselecteerde alinea’s toepassen 

1 • Gebruik het commando @ Alineastijlmodel [blz. 238]. 

• Kies een alineastijlmodel uit het pop-upmenu in het @ Tekstvolgordepaneel 


• Kies een alineastijlmodel uit het pop-upmenu in de @ gereedschapsbalk 

[blz. 540]. 




[blz. 209], @ Over de Inventaris [blz. 29] en @ Alineastijlmodellen 


l Het einde van een alinea is normaal gesproken onzichtbaar, maar 

kan @ getoond [blz. 487] worden. Als u het einde van een alinea wist, 

wordt de volgende alinea en de voorgaande gekoppeld en neemt het 

alineastijlmodel ervan over. 

Zie ook 



13.8 LETTERSTIJLMODELLEN GEBRUIKEN 

Een letterstijlmodel bepaalt het lettertype, grootte, stijlen, taal, enz. 

☞ Een letterstijlmodel creëren of bewerken 

1 Gebruik het @ Letterstijlmodellenvenster [blz. 355]. 

☞ Een letterstijlmodel op geselecteerde tekst toepassen 

1 • Gebruik het commando @ Letterstijlmodel [blz. 354]. 

• Kies een letterstijlmodel uit het pop-upmenu in de @ Typografiepanelen 


• Kies een letterstijlmodel uit het pop-upmenu in de @ gereedschapsbalk 

[blz. 540] of in het @ typografiepalet [blz. 551].

13.8: Letterstijlmodellen gebruiken 163 

• Kies een letterstijlmodel uit het pop-upmenu in het @ Tekstvolgordepaneel 

[blz. 483] in het Info-dialoogvenster om het stijlmodel 

in hele alinea’s te wijzigen. 




[blz. 209], @ Over de Inventaris [blz. 29] en @ Letterstijlmodellen 


Zie ook 


@ Over letterformattering [blz. 143]

164 Hoofdstuk 13: Stijlmodellen

HOOFDSTUK14 

Printen 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over het printen in RagTime 6. Naast 

algemene opmerkingen krijgt u verklaringen over de bijzonderheden van 

individuele componenttypen. 



’Alfabetische referentie’. 

Oudere RagTime-versies hadden de HTML-uitbreiding voor het printen in 

illustratiebestanden voor het internet. De nieuwe @ HTML-Converter 

[blz. 220] in RagTime 6 overstijgt de voormalige mogelijkheden zeer ver.

166 Hoofdstuk 14: Printen 

14.1 OVER PRINTEN 

Als in het voorste venster een RagTime-component getoond wordt, kunt 

u de component normaal gesproken printen (uitzonderingen zijn bijv. 

geluid- of filmcomponenten). 

Het printen en vergelijkbare processen zoals PDF-export kunt u voornamelijk 

via twee groepen instellingen regelen: 

Voor het printen 

• Bepaal papierformaten, paginagrootten, bladindelingen enz. (zie 

@ Pagina-instelling (commando) [blz. 396], bij lay-outcomponenten 

indien gewenst voor iedere pagina apart @ Aangepaste paginainstelling 


• Bepaal of en hoe RagTime 6 kleuren voor de weergave op printers 

en beeldschermen corrigeren moet (zie @ Color-managementpaneel, 

Programma-instellingen [blz. 270]). 

• Ingeval u kleurgescheiden uitvoer plant, bepaal dan de benodigde 

kleuren en vulstijlmodellen (zie @ Kleurscheiding [blz. 167]). 

• Leg door middel van de vulstijl vast of elementen als vlakken, lijnen, 

letters enz. geprint moeten worden (zie @ Vullingpaneel, Informatie 

[blz. 518], @ Vulstijlmodellen (commando) [blz. 519]). 

• Stel in of tekeningobjecten inclusief inhoud (zie @ Objectenpaneel, 

Tekeninginformatie [blz. 388]), of spreadsheetcellen (zie @ Celinhoudpaneel, 

Spreadsheetinformatie [blz. 265]) geprint moeten worden. 

• Regel de weergave van spreadsheetrasterlijnen (zie @ Paneel Algemeen, 

Spreadsheetinformatie [blz. 411]) of celranden (zie @ Celranden 


• Regel printraster, hoogsel- en diepselbegrenzing voor het document 

(zie @ Printpaneel, Documentinstellingen [blz. 438]) of illustratiecomponenten 

(zie @ Printenpaneel, Illustratie-informatie [blz. 435]). 

• Ingeval u een serieprint wilt gaan doen, bijv. voor seriebrieven of 

maandplanningen, gebruik dan formules met bijbehorende functies 

in het document (zie @ Printfuncties [in Formules en functies]). U 

kunt ook de voor de serieprint benodigde gegevens (bijv. namen of 

postcodes) in de spreadsheet selecteren, naar de tekst slepen en 

daar neerzetten. RagTime 6 biedt u dan aan, de formules voor u te 

creëren. 

l Niet-printende elementen, bijv. containerranden, worden normaal 

gesproken op het beeldscherm getoond om u het bewerken van het 

element te vergemakkelijken. Ingeval u een indruk wilt hebben hoe

14.2: Kleurscheiding 167 

uw componenten er gedrukt uitzien, kunt u de weergave ervan onderdrukken 

(zie @ Toon (menu) [blz. 487]). 

Bij het printen 

• Het eigenlijke printen regelt u via de dialoogvensters die door het 

commando @ Print [blz. 433] geopend worden. Voor PDF-export 

vindt u overeenkomstige instellingen (zie @ Exporteer naar PDF (commando) 

[blz. 292]). 

• Om met de laatst gedane instellingen zonder tussenkomst van dialoogvensters 

te drukken is het commando @ Print eenmaal [blz. 435] 

beschikbaar. 

14.2 KLEURSCHEIDING 

RagTime 6 ondersteunt kleurgescheiden uitvoer met PostScriptapparaten 

en bij PDF-export. Daarbij kunnen zowel de proceskleuren 

Cyaan (C), Magenta (M), Geel (Y) en Zwart (K) als ook willekeurige 

steunkleuren apart uitgevoerd worden. 

Kleuren bepalen en beheren 

In het RagTime-document is het kleurvenster (zie @ Kleuren (commando) 

[blz. 340]) de centrale plaats om kleuren te bepalen en te beheren. Daar 

kunt u kleuren in diverse kleurmodellen definiëren, een naam geven, hun 

aard (proces- of steunkleur), overdrukeigenschappen enz. instellen. 

Zelfgedefinieerde platen maken het mogelijk meerdere steunkleuren 

op één plaats bij elkaar te nemen, waardoor bijv. de correcte uitvoer van 

illustraties uit verscheidene bronnen mogelijk wordt. 

Kleuren toepassen 

Kleuren kunt u voor allerlei elementen (tekeningobjecten, letters, spreadsheetcellen, 

enz.) gebruiken (zie @ Kleur [blz. 140]). 

De toepassing van benoemde kleuren (zie @ Kleuren (commando) 

[blz. 340]) en vulstijlmodellen (zie @ Vulstijlmodellen (commando) 

[blz. 519]) wordt in het bijzonder aangeraden voor de gecontroleerde, 

hoogkwalitatieve en kleurgescheiden uitvoer. 

Voor realistische en overeenstemmende weergave van de kleuren 

op de monitor, proefprinters en productieprinters, ook in combinatie 

met proceskleurenscheiding, staan u de color-managementfuncties ter 

beschikking (ICC Color Management, zie @ Color-managementpaneel, 

Programma-instellingen [blz. 270]).


Kleuren uitvoeren 

Normaal gesproken worden RagTime-gegevens in kleur naar de printer 

gestuurd. Indien de printer geen kleuren kan printen, converteert de printersoftware 

de kleuren in grijswaarden. Als u bijv. op een kleurenprinter 

zwart-wit wilt printen, kan RagTime 6 kleuren ook in grijswaarden converteren. 

Bij de PostScript-uitvoer kunt u echter RagTime 6 de kleuren ook gesepareerd 

laten uitvoeren. Daarbij kunnen afzonderlijke kleurplaten onderdrukt 

worden alsmede steunkleuren in proceskleuren of proceskleuren 

in grijswaarden geconverteerd worden. 

Instellingen voor kleuruitvoer vindt u in de dialogen voor het regelen 

van printen (zie @ Kleurpaneel, Printen Windows [blz. 347], @ Kleurpaneel, 

Printen Mac OS [blz. 346]) of voor PDF-export (zie @ Kleurpaneel, 

PDF-exportinstellingen [blz. 343]). 

Zie ook 

@ Print (commando) [blz. 433] 

@ PDF-converter [blz. 219] 

14.3 TEKENINGEN PRINTEN 

Print RagTime een tekening, dan worden de grenzen van het papier 

bepaald door de papiergrootte, die u in het dialoogvenster @ Paginainstelling 

[blz. 396] kunt instellen. Gebruik het commando @ Toon paginagrenzen 

[blz. 487], als ze zichtbaar moeten zijn. 

14.4 ILLUSTRATIES PRINTEN 

Illustraties waarvoor de instelling Alleen zichtbaar op het scherm wanneer 

geselecteerd ingeschakeld is, zijn in geprinte documenten zichtbaar. 

RagTime ondersteunt @ OPI [blz. 89]. 

In sommige illustraties is tekst opgenomen. Als de geprinte tekst er 

op een of andere manier niet goed uitziet, controleert u dan, of de lettertypes 

in de printer beschikbaar zijn. In het paneel @ Gebruikte lettertypes 

[blz. 417] in het Info-dialoogvenster kunt u vaststellen welke lettertypes 

in de geselecteerde illustratie gebruikt worden. 

Voor enkele oudere PostScript-printers of andere apparaten kan 7bit-ASCII-code 

noodzakelijk zijn. Schakel deze optie in, als u gegevens 

naar zo’n apparaat stuurt.

14.5 FILMS PRINTEN 

14.5: Films printen 169 

z ’QuickTime’ is onderdeel van het besturingssysteem en wordt door 

RagTime 6 daarom alleen onder Mac OS ondersteund. 

Is er in het Filmpaneel van het dialoogvenster Documentinstellingen 

de instelling Toon filmposter, wanneer niet geselecteerd aangevinkt, 

dan print RagTime de filmposter ook dan wanneer er een ander frame op 

de documentpagina zichtbaar is. 

14.6 SPREADSHEETS EN PAGINA-EINDE PRINTEN 

Bij het printen van een spreadsheet vanuit het componentvenster print 

RagTime zoveel bladzijden als er voor de inhoud van de hele spreadsheet 

of voor het door u ingestelde printbereik nodig zijn. De bladen worden op 

het beeldscherm door gestippelde lijnen gemarkeerd. 

U kunt handmatige @ pagina-einden [blz. 501] in spreadsheets invoegen 

om vast te leggen welk deel van de spreadsheet op één blad 

papier geprint moet worden. Met het commando @ Toon paginagrenzen 

[blz. 487] worden de paginagrenzen zichtbaar. 

In het paneel @ Algemeen [blz. 411] in het Info-dialoogvenster kunt u 

instellen of de gehele spreadsheet of slechts een deel ervan geprint moet 

worden. 

14.7 GRAFIEKEN PRINTEN 

Wordt er een grafiek vanuit het componentvenster geprint, dan wordt ze 

automatisch aan dat bedrukbare gebied van het papier aangepast. 

14.8 AFDRUKVOLGORDE 

De volgorde die voor het printen van de pagina’s gebruikt wordt, is voornamelijk 

afhankelijk van de instelling van uw printer en het papiersoort. 

Bovendien is de volgorde afhankelijk van de vraag of u op één zijde of op 

beide zijden wilt printen. 

Enkelzijdig printen 

Op één zijde kunt u in één doorgang printen. U kunt instellen of pagina’s 

in de volgorde geprint worden waarin ze in het document verschijnen 

(voorwaarts), of in omgekeerde volgorde (achterwaarts).


Dubbelzijdig printen 

Dubbelzijdig printen geschiedt in twee stappen: alle pagina’s met oneven 

paginanummers worden eerst geprint. Nadat u het papier weer ingevoerd 

heeft, worden vervolgens de pagina’s met de even paginanummers 

geprint. U moet voor beide stappen bepalen of de pagina’s voorwaarts 

of achterwaarts geprint moeten worden. 

Denkt u er a.u.b. aan dat het niet verstandig is, dubbelzijdig te printen 

als uw printer op printen in de achtergrond is ingesteld. Dit geldt 

ook als u een printspooler gebruikt of op een apparaat met transparante 

materialen, met een fax-verbinding of dergelijke print. 

Aanbevolen afdrukvolgorde 

RagTime herkent bepaalde printertypes en merken. Als uw printer daarbij 

zit, kunt u de door RagTime aanbevolen instelling gebruiken. 

Als u een andere printer gebruikt, kunt u de @ printerfamilie [blz. 170] 

bepalen waartoe uw printer behoort, en de door RagTime aanbevolen instelling 

voor deze familie gebruiken. 

Voor het geval dat de printerfamilie van uw printer niet duidelijk is, 

kunt u de instellingen voor de printvolgorde handmatig bepalen. 

14.9 PRINTERFAMILIES 

Over het algemeen kunnen alle printers op basis van hun mechaniek en 

de weg die het papier binnen de printer volgt, in één van vier families 

ondergebracht worden. Als u eenmaal weet tot welke familie uw printer 

behoort, kunt u de instelling voor printvolgorde gebruiken die door 

RagTime voor deze familie aanbevolen wordt. Aan de hand van de volgende 

illustraties moet u kunnen vaststellen tot welke familie uw printer 

hoort. 

In de volgende illustraties beweegt het papier zich van de papierbak 

door de printer naar het uitvoervak. De cirkel op de pagina van ieder blad 

laat de bewegingsrichting zien. 

Het uitvoervak bevat reeds de pagina’s 1 t/m 3. De dikke lijn kenmerkt 

de zijde waarop het het pigment aangebracht wordt. 

Het potlood toont het printproces waarbij op de vierde pagina pigment 

aangebracht wordt. 

In de papierbak liggen de bladen papier voor de pagina’s 5 t/m 7. De 

stippellijn toont de zijde van het papier waarop het pigment aangebracht 

wordt. 

Printerfamilie AV

14.9: Printerfamilies 171 

Karakteristiek voor deze familie is dat papierbak 

en uitvoervak aan dezelfde kant van de printer 

zitten: de bladen worden in de printer omgedraaid, 

dan wel de papierloop ziet eruit als een 

scherpe hoek. 

Aangezien de pigmenten op de buitenste ronding van de papierloop 

aangebracht worden, bevinden de bedrukte zijden zich in omgekeerde 

volgorde in het uitvoervak, d.w.z. met de bedrukte zijde naar boven. 

Printerfamilie VA 


en uitvoervak aan dezelfde kant van de printer 

zitten: de bladen worden in de printer omgedraaid, 

dan wel de papierloop ziet eruit als een 

scherpe hoek. 

Aangezien de pigmenten op de binnenste ronding van de papierloop 

aangebracht worden, bevinden de bedrukte zijden zich in de juiste volgorde 

in het uitvoervak, d.w.z. met de bedrukte zijde naar onderen. 

Printerfamilie VV 


en uitvoervak zich aan tegenovergestelde zijden 

van de printer bevinden: het papier beweegt zich 

min of meer recht door de printer, dan wel de papierloop 

heeft een stompe hoek. 

Aangezien de pigmenten op de binnenste ronding van de papierloop 

aangebracht worden, bevinden de bedrukte zijden zich in omgekeerde 

volgorde in het uitvoervak, d.w.z. met de bedrukte zijde naar boven. 

Printerfamilie AA 


en uitvoervak zich aan tegenovergestelde zijden 

van de printer bevinden: het papier beweegt zich 

min of meer recht door de printer, dan wel de papierloop 

heeft een stompe hoek. 

Aangezien de pigmenten op de buitenste ronding van de papierloop 

aangebracht worden, bevinden de bedrukte zijden zich in de juiste volgorde 

in het uitvoervak, d.w.z. met de bedrukte zijde naar onderen.

172 Hoofdstuk 14: Printen

HOOFDSTUK15 

Documentdiensten 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over diensten, die u 

componenten-overkoepelend op RagTime-6-documenten toepassen 

kunt. Daartoe behoren Zoek en Vervang, het genereren van 

inhoudsopgaven en indexen alsmede afbreking en spellingcontrole en 

het beheer van de bijbehorende woordenboeken. 




174 Hoofdstuk 15: Documentdiensten 

15.1 ZOEKEN EN VERVANGEN 

Zoekbegrip 

Onder @ zoekbegrip wordt een woord of een zin verstaan waarnaar 

RagTime zoekt. RagTime kan naar een bepaalde reeks letters en naar 

@ bijzondere tekens zoeken. 

U kunt bovendien naar alinea- en letterformaten zoeken die u in de 

panelen @ Tekstvolgorde [blz. 483], @ Tekstranden [blz. 480] en @ Typografie 

[blz. 490] kunt instellen. 

Waar u kunt zoeken 

U kunt het @ zoekbereik beperken tot de huidige selectie of in grotere bereiken 

zoeken waarin de selectie geïnstalleerd is, bijv. in componenten, 

in vensters of documenten waarin ze voorkomt, of in alle open documenten. 

Vervangingsbegrip 

Een vervangingsbegrip wordt net zo gecreëerd als een zoekbegrip. Het 

kan hetzelfde lettertype en ook dezelfde formattering bevatten. 

☞ Hoe u kunt zoeken 

1 Er zijn meerdere mogelijkheden voor een zoekopdracht: 

• Het commando @ Zoek en vervang [blz. 527] opent een dialoogvenster 

waarin u de te zoeken tekst en naar keuze bijzondere 

tekens en formaatspecificaties in kunt voeren. In hetzelfde 

venster kunt u een vervangingsbegrip invoeren. Via de desbetreffende 

knoppen in het dialoogvenster kunt u het verloop van 

zoeken en vervangen sturen. 

• U kunt een selectie markeren en het commando @ Zoek selectie 


Als het zoekbegrip gevonden is, kunt u met het commando @ Zoek 

opnieuw [blz. 530] of @ Zoek en vervang [blz. 496] verderzoeken. 

Zie ook 



15.2 OVER WOORDENBOEKEN 

Voor RagTime zijn er woordenboeken voor meerdere talen verkrijgbaar, 

waarvan een afzonderlijke tekst meerdere kan bevatten.

15.3: Woordenboeken samenvoegen 175 

Als u in een tekstselectie de @ spelling controleert [blz. 177], slaat 

RagTime ieder woord in het woordenboek @ van de gekozen taal [blz. 145] 

na. Niet-gevonden woorden worden voor controle aangegeven. 

Natuurlijk kan een woordenboek niet alle woorden van een taal bevatten, 

bovendien kan het voorkomen dat u soms ook begrippen moet 

gebruiken die sowieso in geen enkel woordenboek staan. RagTime kan 

zulke begrippen in een gebruikerswoordenboek dat u voor dit doel creëert, 

opnemen. Voor de spellingcontrole van een tekstselectie kunt u 

vastleggen dat RagTime daarbij in één of meer gebruikerswoordenboeken 

moet naslaan. U kunt nieuw gevonden woorden in een gebruikerswoordenboek 

opnemen en gebruikerswoordenboeken in het venster 

@ Gebruikerswoordenboeken [blz. 260] wijzigen. 

Misschien zou u ook willen dat een bepaald begrip in één document 

als correct beschouwd wordt, maar in een ander document niet. In dit geval 

kunt u voor dit document een speciaal gebruikerswoordenboek creëren. 

Als u dan in een ander document werkt, verwijdert u dit gebruikerswoordenboek 

eenvoudig uit de lijst. 

U kunt tijdens de spellingcontrole te allen tijde in het venster 

@ Spellingcontrole [blz. 272] gebruikerswoordenboeken creëren, openen 

en sluiten. 

U bewerkt gebruikerswoordenboeken in het venster @ Gebruikerswoordenboeken 

[blz. 260]. Woorden die in uw tekst niet mogen voorkomen, 

maar correct geschreven zijn, kunt u als ongewenst markeren. Ook 

in dit venster kunt u gebruikerswoordenboeken creëren, openen en sluiten. 

15.3 WOORDENBOEKEN SAMENVOEGEN 

U kunt twee RagTime-6-woordenboeken tot één woordenboek 

samenvoegen en RagTime-3-woordenboeken in RagTime-6gebruikerswoordenboeken 

overnemen. 

Woordenboeken in RagTime 3 slaan spelling en woordafbreking 

in verschillende documenten op: als u daarom een RagTime- 

6-woordenboek daaruit genereren wilt, moet u beide RagTime-3documenten 

vermengen, waarbij eerst het spellingdocument en vervolgens 

het woordafbrekingsdocument overgenomen moet worden. 

☞ Gebruikerswoordenboeken samenvoegen 

1 Open @ Bewerk woordenboeken [blz. 260]. 

2 Creëer een nieuw gebruikerswoordenboek of selecteer een bestaand.


3 Klik Voeg samen uit het pop-upmenu. 

Er verschijnt een dialoogvenster. 

4 Kies het gewenste woordenboek. 

Als u een RagTime-3-woordenboek samenvoegt, kiest u eerst het 

spellingdocument. 

5 Voeg de woordenboeken samen. 

Als u een RagTime-3-woordenboek samenvoegt, herhaalt u de stappen 

3 t/m 5 met het woordafbrekingsdocument. Het spellingdocument 

moet vóór het woordafbrekingsdocument samengevoegd worden, 

om te voorkomen dat het laatste overschreven wordt. 

15.4 WOORDAFBREKING IN DE TEKST 

De regels voor de woordafbreking zijn afhankelijk van de geselecteerde 

@ taal [blz. 145]. Voor RagTime zijn er woordenboeken voor meerdere talen 

verkrijgbaar, waarvan een afzonderlijke tekst meerdere kan bevatten. 

Voordat u de woordafbreking start, zou u zich er van moeten vergewissen 

dat de juiste taal ingeschakeld is. Kies daarom het commando 

@ Taal [blz. 145] of gebruik het Typografiepaneel @ Linguïstiek [blz. 378] in 


Bevindt zich voor een tekstcomponent een object, waarvoor de instelling 

@ Tekst loopt om object [blz. 53] geldt, dan kunt u de plaatsing en 

woordafbreking van de woorden in de desbetreffende regels voor de huidige 

selectie in het paneel @ Algemeen [blz. 415] en voor nieuwe componenten 

in het @ Tekstpaneel [blz. 477] van het dialoogvenster Documentinstellingen 

vastleggen. 

In het Typografiepaneel @ Linguïstiek [blz. 378] in het Infodialoogvenster 

kunt u bovendien de kortst toegestane lettergreep 

voor het afbreken aangeven, als ook het kortste woord dat afgebroken 

mag worden. 

Zie ook 

@ Afbreekstreepjes invoeren [blz. 176] 

15.5 AFBREEKSTREEPJES INVOEREN 

Als een woord in een regel voor één keer op een bepaalde manier afgebroken 

wordt, voegt u dan een zacht afbreekstreepje in (zie @ Voeg speciale 

tekst in (menu) [blz. 502]). 

Als u de manier waarop RagTime lettergrepen afbreekt, globaal wilt 

wijzigen, kunt u de woordafbreking van uw ingangen in een gebruikers-

15.6: Spellingcontrole 177 

woordenboek definiëren of ze voor één woord, dat reeds in een RagTimewoordenboek 

staat, wijzigen (zie @ Bewerk woordenboeken (commando) 

[blz. 260]). 

Als u de woordafbreking van een woord volgens de door RagTime 

toegepaste regels niet wenst, voert u het woord in een gebruikerswoordenboek 

in en breekt u het zo af als u het wilt. RagTime kan bijv. het 

woord ’Archeopteryx’ niet juist afbreken: Archeop-te-ryx. In het gebruikerswoordenboek 

kunt u daarvoor de correcte afbreking aangeven: ’Archeo=pteryx’. 

l De regels volgens welke RagTime de woordafbreking doorvoert, kunnen 

van de regels van andere programma’s afwijken. Mogelijkerwijs 

is de afbreking voor een bepaald woord ook al in een gebruikerswoordenboek 

vastgelegd. In het @ Tekstpaneel [blz. 479] in het 

dialoog Programma-instellingen kunt u vastleggen of de woordafbreking 

bij het importeren en invoegen van tekst behouden moet blijven. 

Als er niets vastgelegd is, gebruikt RagTime zijn eigen woordenboeken. 

Zie ook 

@ Woordafbreking in de tekst [blz. 176] 

@ Breek woorden af (commando) [blz. 263] 

@ Voeg speciale tekst in (menu) [blz. 502] 

15.6 SPELLINGCONTROLE 

RagTime controleert de spelling voor een gekozen @ taal [blz. 145] aan de 

hand van de beschikbare @ woordenboeken [blz. 174]. 

☞ Spelling controleren 

1 Als u alleen de spelling van een bepaald stuk tekst wilt controleren, 

selecteer dan de te controleren tekst. 

2 Vergewis u ervan dat de gewenste taal ingesteld is. U kunt daartoe 

het commando @ Taal [blz. 145] gebruiken of in het Typografiepaneel 

@ Linguïstiek [blz. 378] in het Info-dialoogvenster de toepasselijke 

instelling doorvoeren. 

3 Kies het commando @ Controleer spelling [blz. 272]. 

Er verschijnt een dialoogvenster waarmee u gebruikerswoordenboeken 

selecteren kunt en waarin u bepalen kunt welk deel van het 

document gecontroleerd moet worden. Bovendien kunt u de juist 

schrijfwijze controleren en corrigeren.


Zie ook 

@ Controleer spelling (commando) [blz. 272] 

15.7 INHOUDSOPGAVE 

RagTime kan een inhoudsopgave genereren die berust op de alineastijlmodellen. 

Als u een inhoudsopgave genereert, controleert RagTime de 

geselecteerde lay-outs bijv. @ opschriftgroepen [blz. 154] van de alineastijlmodellen 

die u van tevoren voor de formattering van de hoofdstukof 

paragraafstijlmodellen enz. gebruikt heeft. RagTime ’verzamelt’ complete, 

met deze stijlmodellen geformatteerde alinea’s in een tekst en formatteert 

ze met andere stijlmodellen die voor de inhoudsopgave gereserveerd 

zijn. 

☞ Een inhoudsopgave genereren 

1 Markeer de hoofdstukken, paragrafen enz. met de desbetreffende 

alineastijlmodellen voor ’Kop’. 

2 Kies het commando @ Genereer inhoudsopgave [blz. 305]. 

In de inventaris verschijnt een tekstcomponent met de naam Inhoudsopgave. 

U kunt met deze component net als met iedere andere 

tekstcomponent verder werken. 

l U kunt ook andere overzichten genereren, bijv. een afbeeldingenindex 

door de afbeeldingstitel met een ’kop’-stijlmodel te 

formatteren, een inhoudsopgave te genereren en de andere ingangen 

uit de gecreëerde tekstcomponent te wissen. 

Zie ook 



15.8 INDEX 

RagTime kan voor iedere lay-out een index samenstellen. Indexbegrippen 

kunnen in verschillende componenten voorkomen, in het indexvenster 

kunt u bovendien synoniemen voor de indexbegrippen creëren. 

☞ Index genereren 

1 Selecteer een woord. Kies het commando @ Markeer voor index 

[blz. 384]. Om verdere begrippen toe te voegen herhaalt u deze procedure. 

In de @ inventaris [blz. 29] verschijnt Indexingangen.

15.9: Indexsynoniemen creëren 179 

2 Als u wilt, kunt u @ synoniemen [blz. 179] in het @ Indexvenster 

[blz. 320] creëren die aan de Indexingangen toegevoegd worden. 

3 Kies het commando @ Genereer index [blz. 304]. Er verschijnt een 

dialoogvenster waarin u een lay-out moet kiezen. In de inventaris 

verschijnt een nieuwe tekstcomponent met de naam Index. 

4 U kunt met de indexcomponent werken zoals u ook met andere 

tekstcomponenten werkt. 

l De index die RagTime in de inventaris plaatst, is het statische 

resultaat van een procedure. Als u de lay-out wijzigt en daardoor 

ook de paginaverwijzingen veranderen of als u nieuwe begrippen 

voor de index markeert, moet u de index opnieuw genereren. 

Daarbij wordt de inhoud van de reeds aanwezige indexcomponent 

overschreven; alle handmatige wijzigingen gaan 

verloren. 

Zie ook 



15.9 INDEXSYNONIEMEN CREËREN 

Indexsynoniemen zijn alternatieve begrippen waaronder een ingang in 

de index verschijnt. 

Voorbeeld: U wilt het begrip ’Printer’ voor de index markeren. Het algemenere 

begrip ’Randapparaten’ moet echter ook nog opgenomen worden. 

Gemarkeerd woord Synoniem 

Printer Randappaten 

Als u een synoniem creëert, wordt het oorspronkelijke woord niet 

meer in de index opgenomen. Moet het begrip ’Printer’ uit het voorbeeld 

hierboven zowel onder ’Printer’ als ook onder ’Randapparaten’ in de index 

verschijnen, dan moet u ’Printer’ als tweede synoniem creëren. 

Gemarkeerd woord Synoniem 

Printer Randappaten 

Printer Printer


In de index verschijnt dan het oorspronkelijke begrip met twee ingangen, 

namelijk onder P (’Printer’) en onder R (’Randapparaten’). 

• P 

• R 

◦ Printer 

◦ Randapparaten 

☞ Een synoniem creëren 

1 Open het venster @ Indexingangen [blz. 320]. 

Er verschijnt een @ lijst [blz. 558] van de voor de index gemarkeerde 

begrippen. 

2 Kies een van de begrippen uit. 

3 Klik op P Nieuw synoniem. 

Onder het geselecteerde begrip verschijnt een nieuw begrip dat al 

voor uw invoer geselecteerd is. 

4 Voer het synoniembegrip zo in, als het in de index moet verschijnen. 

l U moet het commando @ Genereer index [blz. 304] nog een keer 

kiezen voordat de synoniemen in de index verschijnen. 

Een index met twee hiërarchische niveaus genereren 

U kunt ingangen ook in een ondergeschikte rangorde uitvoeren. De ingangen 

van dit tweede hiërarchische niveau worden met een ander alineastijlmodel 

geformatteerd. Voorbeeld: 

• C 

• H 

• P 

◦ Computer 

“ Harde schijf 

“ Processor 

◦ Harde schijf 

◦ Processor 

De volgende stappen beschrijven hoe u dit voorbeeld creëert: 

☞ Ondergeschikte lijsten genereren 

1 Voer een tekst in, waarin de begrippen ’Harde schijf’ en ’Processor’ 

voorkomen, en markeer ze voor de index. 


4 Selecteer de ingang ’Harde schijf’.

15.10: Hyperlinks (koppelingen) 181 

3 Voer er twee synoniemen voor in. 

4 Klik onder het opschrift ’Ingevoerd onder’ naast de betreffende synoniemingang. 

5 Voer ’Computer’ in. 

6 Herhaal de stappen 3 t/m 5 voor de ingang ’Processor’. 

7 Kies het commando @ Genereer index [blz. 304]. 

Een index met drie hiërarchische niveaus creëren 

U kunt het begrip ’Harde schijf’ ook in een subcategorie bij het begrip 

’Computer’ invoeren: 

• C 

◦ Computer 

“ Hardware 

— Harde schijf 

☞ Een subcategorie creëren 

1 Voer een tekst in waarin het begrip ’Harde schijf’ voorkomt, en markeer 

ze voor de index. 


3 Selecteer de ingang ’Harde schijf’. 

4 Creëer een synoniem. 

5 Klik onder het opschrift ’Ingevoerd onder’ naast de synoniemingang. 

6 Voer het begrip ’Computer:Hardware’ in. 

7 Kies het commando @ Genereer [blz. 304]. 

l Onder Indexingang en Ingevoerd onder kunt u aan ieder 

begrip een sorteersleutel koppelen. Het 

begrip wordt dan in de index weliswaar geschreven zoals 

aangegeven, maar op de door de sleutel bepaalde plaats 

alfabetisch gesorteerd. Bijvoorbeeld zorgt de ingang ’Ωdeeltje’ 

ervoor dat ’Ω-deeltje’ daar in de index 

verschijnt, waar ’Omegadeeltje’ zou verschijnen en niet onder 

de bijzondere tekens. Op dezelfde manier kunnen bijv. Japanse 

woordtekens op basis van de uitspraak gesorteerd worden. 

15.10 HYPERLINKS (KOPPELINGEN) 

Met hyperlinks kunt u een plaats in uw RagTime-document met een andere 

plaats verbinden. De andere plaats kan zich in hetzelfde document 

bevinden, of bijv. op het internet.


$ Hyperlinks zijn een nieuwe mogelijkheid vanaf RagTime 6. Als u het 

document in het bestandsformaat van RagTime-5 opslaat, gaat de 

eigenschap verloren. De als hyperlinks gemarkeerde tekst verandert 

in gewone tekst. 

Wat kunt u met hyperlinks doen? 

• U kunt op hyperlinks in het RagTime-document klikken. Vervolgens 

wordt het doel van de hyperlink getoond. 

Bij hyperlinks naar een naam wordt het doel in RagTime getoond. 

Indien nodig wordt daarvoor de vensterinhoud naar de betreffende 

plaats verschoven, of wordt zelfs het venster van een andere component 

geopend. 

Bij hyperlinks naar een URL wordt het standaardprogramma voor het 

betreffende protocol opgestart, bijv.: 

◦ http: het doel wordt in de standaardbrowser van uw computer 

getoond. 

◦ mailto: er wordt een nieuw bericht in uw standaard-emailprogramma 

aangemaakt. 

◦ ftp: het doel wordt in het standaard-FTP-programma van uw 

computer geopend. 

l Slaat u a.u.b. de documentatie van uw besturingssysteem erop 

na, hoe u de standaardprogramma’s voor de betreffende protocollen 

kunt instellen. 

• Bij het exporteren naar PDF worden hyperlinks in de PDF-bestanden 

overgenomen. U kunt dan in de gebruikelijke PDF-programma’s op 

de hyperlink klikken. 

$ Exporteert u a.u.b. documenten naar PDF met behulp van Adobe 

Distiller of Ghostscript. De PDF-converter van Mac OS X zelf 

negeert de hyperlinks. 

• Bij export naar HTML worden de hyperlinks geëxporteerd en kunnen 

ze in de HTML-browser aangeklikt worden. 

☞ Hyperlinks aanmaken 

1 Selecteer de tekst die een hyperlink moet worden. 

De tekst kan in een tekstcomponent, een grafische tekst of een meerregelige 

cel in een spreadsheetcomponent staan. 

2 Gebruik het commando @ Markeer als hyperlink [blz. 383] uit het 

menu @ Extra’s [blz. 293] of het contextmenu. 

Als RagTime de geselecteerde tekst als URL kan interpreteren, 

wordt deze URL als doel van de hyperlink gebruikt.

15.10: Hyperlinks (koppelingen) 183 

(Voorbeelden: ’www.ragtime.de’, ’http://www.ragtime.de’, ’mailto:vertrieb@ragtime.de’) 

In andere gevallen wordt het @ Hyperlinks-paneel [blz. 313] in het 

Info-dialoogvenster geopend, waarin u het doel van de hyperlink kunt 

invoeren. 

☞ Hyperlinks bewerken 

1 Selecteer de als hyperlink gemarkeerde tekst. 

2 Open het Info-dialoogvenster en bewerk het hyperlink-doel in het 

@ Hyperlinks-paneel [blz. 313]. 

☞ Hyperlinks wissen 

1 Selecteer de als hyperlink gemarkeerde tekst. 

2 • Gebruik het commando @ Verwijder hyperlink-markering 

[blz. 497]. 

• Wis de tekst. 

Hyperlinkweergave 

Teksten die als hyperlink gemarkeerd zijn, worden eerst met de eigenschappen 

(lettertype, stijl, kleur enz.) weergegeven die u voor de tekst 

heeft ingesteld. Over deze eigenschappen heen kunt u een kleur of ook 

een onderstreping ’leggen’. Daarmee kunt u bijv. bereiken dat hyperlinks, 

zoals vaak gebruikelijk, blauw en onderstreept weergegeven worden, 

ongeacht welke andere opmaak u in uw tekst doorvoert. 

Aangezien er in het gedrukte document niet op hyperlinks geklikt 

kunnen worden, is het meestal zinvol dat ze daar ook niet geaccentueerd 

worden. 

Als u hyperlinks binnen uw document (bij benoemde objecten) wilt 

onderscheiden van die naar het internet (naar URLs), is dat ook mogelijk. 

Stel de hyperlinkweergave voor uw document in het @ Hyperlinkspaneel 

[blz. 312] van uw Documentinstellingen in. 

Zie ook 

@ Markeer als hyperlink (commando) [blz. 383] 

@ Hyperlinks-paneel, Info-dialoogvenster [blz. 313] 

@ Hyperlinks-paneel, Documentinstellingen [blz. 312]

184 Hoofdstuk 15: Documentdiensten

HOOFDSTUK16 

Waarden en 

referenties 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over de soorten waarden (getallen, 

kalenderdatums, tijdsspannen enz.) die RagTime 6 onderscheidt, 

alsmede hun invoer, formattering en verwerking in berekeningen met 

behulp van formules.. Uitvoerige verklaringen over de operatoren en 

functies die RagTime 6 u voor berekeningen aanbiedt, vindt u in het 

document ’Formules en functies’ van de onscreen-documentatie. 




186 Hoofdstuk 16: Waarden en referenties 

16.1 DATUMS, TIJDSSPANNEN EN GETALLEN INVOEREN 

RagTime onderscheidt datums, tijdsspannen en getallen die in spreadsheetcellen 

of @ formules [in Formules en functies] ingevoerd worden als 

speciale gegevenstypen. 

Een datum is een tijdstip, bestaande uit een kalenderdatum en een 

tijd, die u zo invoert als in het systeem gespecificeerd is. 

Z U vindt de betreffende instellingen onder Deze computer | Configuratiescherm 

| Landinstellingen 

z U vindt de betreffende instellingen onder Systeemvoorkeuren | 

Landinstellingen. 

Een tijdsspanne is een duur die in dagen [d], uren [h], minuten [m] 

en seconden [s] aangegeven wordt. 

Een getal bestaat uit cijfers (0123456789), plus- of mintekens, exponenten, 

alsmede scheidingstekens voor decimalen en duizendtallen 

(gewoonlijk komma’s en punten). 

Zie ook 

@ Berekeningpaneel, Programma-instellingen [blz. 255] 

16.2 DATUMS EN TIJDEN INVOEREN 

U kunt een datum of een tijdstip in een formule of cel invoeren. Als de 

waarde geen bruikbare datum is, interpreteert RagTime hem als getal of 

als tekst. 

Een datum bestaat uit dag, maand en jaar gevolgd door uur, minuut 

en seconde, bijv. ’25 januari 2001, 11:34:12’. Het is mogelijk om slechts 

een deel van de datum te gebruiken: ’25 januari 2001’ of ’11:34’. 

l Bij het invoeren van tijd in het formulepalet moet de tijd volledig 

ingevoerd worden. Voeg de seconden, indien nodig, toe: ’11:34:00’. 

Als u alleen een datum invoert, zet RagTime de tijd op ’0:00:00’. Als 

u alleen een tijd invoert, stelt RagTime voor de dag 1 januari 1904 in. 

RagTime herkent de schrijfwijze voor datum en tijd die in het besturingssysteem 

is ingesteld. Gebruikelijke schrijfwijzen zijn Dag-Maand- 

Jaar (31-12-96) of Dag/Maand/Jaar (31/12/96). 




Landinstellingen.

16.3: Tijdsspannen invoeren 187 

Als bijvoorbeeld een Nederlands formaat in gebruik is, voert u de 

datum 25 januari 1996 11:34:12 in als ’25-1-1996 11:34:12’. 

U kunt dagen en maanden invoeren met één of twee cijfers (’3’ of 

’03’), en jaren met twee of vier cijfers (’97’ of ’1997’). Als u een jaartal 

met twee cijfers hoger dan 25 invoert, gebruikt RagTime 1900 als eeuwaanduiding, 

anders 2000. 

Datums die met de naam van de maand ingevoerd zijn, worden als 

tekst gelezen. U kunt @ waardeformaten [blz. 192] gebruiken om de naam 

van de maand of de afkortingen ervan aan te geven. 

16.3 TIJDSSPANNEN INVOEREN 

U kunt een tijdsspanne in een formule of cel invoeren. 

Een tijdsspanne kan de eenheden dagen, uren, minuten en seconden 

bevatten, bijvoorbeeld 2 dagen, 4 uur, 5 minuten en 6 seconden. 

Aangezien deze delen ook in datums kunnen voorkomen, moet u een 

tijdsspanne in een eenduidige vorm invoeren, zodat RagTime haar als 

tijdsspanne herkennen kan. 

Als u een tijdsspanne invoert, moet u een eenheid direct na ieder 

getal invoeren; u kunt wel een spatie tussen de eenheid en het daaropvolgende 

getal invoeren, dus bijv.: 

•’2d 4h 5m 6s’ of •’2d4h5m6s’ 

U kunt één, twee, drie of alle vier getallen invoeren, maar als u er 

maar één invoert, moet u toch twee eenheden gebruiken, wil RagTime de 

tijdsspanne kunnen herkennen: 

•’4h 0m’ voor vier uur of •’0h 5m’ voor vijf minuten 

16.4 GETALLEN INVOEREN 

Aangezien de schrijfwijze voor getallen varieert, gebruikt RagTime de 

schrijfwijzen die in het besturingssysteem gedefinieerd zijn. De meeste 

besturingssystemen gebruiken bijvoorbeeld een decimale komma en 

een punt als scheidingsteken voor duizendtallen. In het US-Amerikaanse 

besturingssysteem worden punten voor de scheiding van decimale plaatsen 

en komma’s voor de scheiding van duizendtallen gebruikt. RagTime 

volgt de instellingen in het regelpaneel ’Getallen’. 

U moet voor de scheidingstekens van decimalen en duizendtallen 

die tekens gebruiken, die overeenkomen met de instellingen in het systeem. 

RagTime herkent ook exponentformaten, ook wetenschappelijke 

schrijfwijze genoemd, als er geen spaties tussen de cijfers en de ’e’


staan: 

’1,234E6’ of ’1,234e6’ voor 1.234.000. 

Getallen met afkortingen voor valuta of andere eenheden (kg, m) 

worden alleen als getal herkend, als er een toepasselijk waardeformaat 

voorhanden is. Anders wordt de invoer als tekst herkend. 

Zie ook 

@ Waardeformaten bewerken [blz. 190] 

16.5 AUTOMATISCHE DATUM 

Automatische datums actualiseert RagTime 6 met behulp van de in uw 

computer ingebouwde klok. 

☞ Een automatische datum creëren 

1 Kies de plaats waar de datum verschijnen moet. 

2 Gebruik @ Voeg speciale tekst in (menu) [blz. 502]. 

Documentdatum 

Als u een document creëert, wordt het door RagTime voorzien van de huidige 

datum. Die verschijnt in het @ Documentpaneel [blz. 283] van de 

Documentinstellingen waarin hij ook bewerkt kan worden. U kunt deze 

datum in een component invoegen met de functie @ Documentdatum [in 

Formules en functies]. 

Datum actualiseren 

De functie @ Vandaag [in Formules en functies] voegt de huidige datum 

altijd in op het moment dat het document geopend wordt. 

Datums regelmatig actualiseren 

De functies Uur, Minuut en Seconde worden altijd opnieuw berekend, 

indien nodig. 

Zie ook 


16.6 MET DATUMS, TIJDEN EN GETALLEN REKENEN 

Datums, tijden en tijdsspannen 

Met datums en tijdsspannen heeft u een groot aantal mogelijkheden. U 

kunt:

16.7: Bereken met formaatprecisie 189 

• het verschil tussen twee datums als tijdsspanne berekenen. 

• een tijdsspanne bij een datum optellen of ervan aftrekken. 

• tijdsspannen optellen en van elkaar aftrekken. 

• datums en tijdsspannen in vergelijkingen zoals bijv. ’gelijk aan’ of 

’groter dan’ gebruiken. 

In de meeste landen worden de dag van de week en de weken in het 

jaar volgens de ISO-standaard bepaald. In de Verenigde Staten wordt een 

ander schema gebruikt. In RagTime zijn er functies voor beide methoden. 

Bij financiële berekeningen heeft iedere maand van het jaar 30 dagen. 

In RagTime is er een functie om het verschil tussen twee datums 

dienovereenkomstig te berekenen. 

Getallen 

Getallen worden met ten minste 13 decimale plaatsen berekend en opgeslagen. 

Het rekenkundige bereik loopt van -1,1E4932 tot 1,1E 4932. Getallen 

buiten dit bereik worden als tekst geïnterpreteerd. 

Zie ook 

@ Datumfuncties [in Formules en functies] 

16.7 BEREKEN MET FORMAATPRECISIE 

Het waardeformaat definieert onder andere de nauwkeurigheid waarmee 

een waarde aangegeven moet worden. Waarden in spreadsheetcellen 

worden in de gereedschapsbalk met de beste nauwkeurigheid aangegeven. 

In berekeningen werkt RagTime normaal gesproken met de volledige 

nauwkeurigheid. Bij berekeningen met bijv. geldbedragen kan het wenselijk 

zijn om de aangegeven nauwkeurigheid te gebruiken. 

U kunt deze instelling in het @ Celinhoudpaneel [blz. 265] van het 

Info-dialoogvenster aanbrengen. 

16.8 OVER WAARDEFORMATEN 

Het waardeformaat definieert, hoe een datum, tijd of getal getoond 

wordt. Een waardeformaat is geen eigenschap van een waarde, maar van 

de plaats waar een waarde getoond wordt. 

Tot de definitie van een waardeformaat behoren het aantal plaatsen 

voor en na de komma, plus- of mintekens, een kleur en teksten zoals 

valutasymbolen. Een waardeformaat beïnvloedt het uiterlijk van datums 

en tijden, maar niet de manier waarop RagTime de waarden opslaat.


@ Gecombineerde waardeformaten [blz. 191] kunnen meerdere formaten 

voor getallen en een formaat voor datums en tijdsspannen hebben. 

Voor ieder formaat kunt u bepalen onder welke voorwaarde het gebruikt 

wordt. Als een waardeformaat zowel getallen- als ook datumformaten 

bevat, gebruikt RagTime het voor het gegevenstype toepasselijke 

formaat. 

Zolang u geen ander waardeformaat kiest, gebruikt RagTime het 

waardeformaat Standaard. Het kan bewerkt worden of een nieuwe 

naam krijgen, maar niet gewist worden. RagTime stelt rijkelijk waardeformaten 

ter beschikking, bovendien kunt u nieuwe waardeformaten creëren 

in @ Waardeformaten [blz. 525]. 

Zie ook 

@ Waardeformaten bewerken [blz. 190] 



16.9 WAARDEFORMATEN BEWERKEN 

Dit onderdeel beschrijft de bewerking van getal- en datumformaten. 

☞ Een waardeformaat creëren of wijzigen 

1 Open het @ Waardeformatenvenster [blz. 525]. 

2 • Klik op P Maak aan om een formaat te creëren. 

Het nieuwe formaat met de naam ’Naamloos’ verschijnt. 

• Klik op het waardeformaat dat u wilt bewerken. 

De regel is nu gemarkeerd. 

3 Klik op de naam van het formaat als u het wilt bewerken. 

De tekst is nu in een invoerveld geselecteerd. Typ een nieuwe naam 

in. 

4 Klik op het formaat als u het wilt bewerken. 

Het formaat is in een invoerveld geselecteerd. U kunt een formaat invoeren 

of tekens voor @ getallen [blz. 193] of @ datum en tijd [blz. 194] 

uit het pop-upmenu kiezen. 

Een formaat kan uit tekens bestaan die RagTime wijzen hoe waarden 

geformatteerd moeten worden, en uit tekst. Alles wat door RagTime 

als tekst behandeld moet worden, moet tussen enkele aanhalingstekens 

('Tekst') gezet worden. RagTime converteert dubbele aanhalingstekens 

("Tekst") in enkele. 

Als u geen aanhalingstekens in het formaat gebruikt, controleert 

RagTime het na de invoer. Wat niet als formaatteken herkend wordt,

16.10: Vultekens in waardeformaten 191 

wordt als tekst behandeld. Als u #.##0,00 Ç, typt, verandert RagTime 

het in: #.##0,00' Ç'. 

Zie ook 

@ Gecombineerde waardeformaten [blz. 191] 

16.10 VULTEKENS IN WAARDEFORMATEN 

U kunt een teken bepalen dat het lege deel van een cel vult. Het vulteken 

kan in plaats van, voor of na de waarde verschijnen. U kunt vultekens 

voor ieder formaat in een gemengd waardeformaat gebruiken. 

☞ Een vulteken creëren 

1 Typ een asterisk (*), gevolgd door het teken dat u wilt herhalen. 

Als u *- in een waardeformaat typt, wordt het vrije deel van de cel 

met strepen gevuld. U kunt vultekens ook in combinatie met de getallendan 

wel datumtekens gebruiken, zo zorgt *.# er bijv. voor dat het vrije 

deel van het getal met punten gevuld wordt. 

16.11 LETTERSTIJLMODELLEN IN WAARDEFORMATEN 

U kunt een letterstijlmodel voor ieder waardeformaat definiëren. De 

naam van een bestaand letterstijlmodel moet tussen rechte haakjes aan 

het einde van het formaat ingevoerd worden: 

#,##[Accentuering] 

16.12 VULSTIJLMODELLEN IN WAARDEFORMATEN 

U kunt aan ieder waardeformaat een kleur toekennen door de naam van 

een bestaand @ vulstijlmodel [blz. 160] tussen rechte hoeken aan het einde 

van het formaat in te voeren: 

#,##[Rode vulling] 

16.13 GECOMBINEERDE WAARDEFORMATEN 

Een waardeformaat kan uit meerdere getallenformaten en een formaat 

voor de datum of voor een tijdsspanne bestaan. De formaten moeten met 

een puntkomma van elkaar gescheiden zijn. Als er een formaat voor een 

datum of een tijdsspanne is, moet het aan het einde ingevoerd worden.


Als een waardeformaat meerdere getallenformaten bevat, kunt u aan 

ieder formaat een voorwaarde toevoegen. Als u geen voorwaarde invoert, 

neemt RagTime het eerste formaat voor positieve getallen, het tweede 

voor negatieve getallen en het derde voor de waarde nul. In het volgende 

voorbeeld: 

#.##0,00' Ç';-#.##0,00' Ç';'Nul' 

kan een positieve waarde er zo uitzien: ’1.000,00 Ç’, een negatieve 

waarde zo: ’–1.000,00 Ç’ en een nulwaarde zou door het woord ’Nul’ 

weergegeven worden. 

Een voorwaarde moet tussen rechte haakjes voor het formaat staan: 

[Voorwaarde]Formaat. Als u bijvoorbeeld alleen waarden groter dan 

tien wilt aangeven, kunt u het volgende gemengde waardeformaat gebruiken: 

[>10] #,#;'Opgelet' 

Voor getallen ≤10 wordt het tweede formaat, de tekst ’Opgelet’ gebruikt. 

l U kunt een willekeurige hoeveelheid formaten met voorwaarden creëren, 

maar u moet één formaat zonder voorwaarden maken voor het 

geval dat aan geen enkele andere voorwaarde voldaan wordt. 

RagTime gebruikt het eerste formaat dat aan de voorwaarde voldoet. 

Als u meerdere getallenformaten met voorwaarden in een waardeformaat 

wilt gebruiken, moet u ze in de volgorde aangegeven waarin ze gecontroleerd 

moeten worden. Als u bijvoorbeeld alle waarden tussen 0 en 10 in 

het formaat STANDAARD aangeven wilt, kunt u het volgende gemengde 

getallenformaat gebruiken: 

[>10]'';[>0]STANDAARD; 

Getallen >10 worden als lege tekst, getallen >0 worden met 

STANDAARD weergegeven, alle overige getallen worden met lege tekst 

weergegeven. 

16.14 WAARDEFORMATEN TOEPASSEN 

U kunt een waardeformaat op geselecteerde cellen en tekst in tekstcomponenten 

of grafieken toepassen. Het formaat is een eigenschap van de 

plaats waar de waarde aangegeven wordt, niet van de waarde zelf. 

☞ Een formaat op tekst of een spreadsheetcel toepassen 

1 Selecteer cellen of tekst. 

2 • Kies een formaat uit het submenu van @ Waardeformaten 

[blz. 523].

16.15: Waardeformaten en letterstijlmodellen 193 

• Selecteer een formaat in het @ Waardeformatenvenster 

[blz. 525] en klik op P Pas toe. 

• Kies een waardeformaat in het @ Celinhoudpaneel [blz. 265] van 

het spreadsheet-Info-dialoogvenster. 

• Kies een waardeformaat in het Typografiepaneel @ Waardeformaat 


Zie ook 

@ Waardeformaten in grafieken gebruiken [blz. 116] 

16.15 WAARDEFORMATEN EN LETTERSTIJLMODELLEN 

Het waardeformaat is een teksteigenschap. Als u letterstijlmodellen creëert, 

zou u moeten denken aan het mogelijke gebruik ervan met datums, 

tijden en getallen. Als u een letterstijlmodel op een getal, datum of 

tijd toepast, wordt ook het waardeformaat gebruikt dat bij het stijlmodel 

hoort. 

Zie ook 



16.16 GETALLENFORMATEN 

Cijfers 

U kunt # of ? gebruiken om cijfers aan te duiden. # geeft een cijfer aan 

als het getal er op deze plaats één heeft. Een 0 geeft een 0 aan, als het 

getal op deze plaats geen cijfer heeft. Een ? in de formaatdefinitie levert 

een spatie op als er geen cijfer op de betreffende plaats in het getal staat. 

Decimale komma en scheidingspunt voor duizendtallen 

Als u een decimale komma of een scheidingspunt voor duizendtallen invoert, 

gebruikt RagTime het scheidingsteken dat voor het besturingssysteem 

gedefinieerd is. Als het document op een computer met een ander 

besturingssysteem geopend wordt, worden de waarden voor ieder systeem 

juist aangegeven. 

Breuken 

Met het breukteken / kunt u breuken formatteren. Daarbij kunt u zowel 

echte als onechte breuken (bijv. π met formaat 00/00 levert 22/07


op) als ook gemengde getallen laten weergeven (bijv. π met formaat 

0' '0/0 levert 3 1/7 op). 

Plus- en mintekens 

Als u + in een getallenformaat gebruikt, worden alle getallen met een 

plus- of minteken getoond. Als u - in een formaat gebruikt, worden alleen 

bij negatieve getallen het minteken getoond. 

Wetenschappelijke en technische schrijfwijzen 

Er zijn zowel wetenschappelijke als ook technische formaten (de laatste 

van de twee drukt exponenten als veelvouden van 3 uit). U kunt met E en 

e wetenschappelijke, met F of f technische schrijfwijzen weergeven. 

Procenten 

Als u het procentteken (%) gebruikt, wordt het getal dat weergegeven 

moet worden, met 100 vermenigvuldigd en van het %-teken voorzien. 

Romeinse getallen 

Gebruikt u een enkele hoofdletter X, dan wordt het gehele getal met Romeinse 

cijfers in hoofdletters weergegeven; gebruikt u een enkele kleine 

letter x, dan worden kleine letters gebruikt. Plaatsen na de komma worden 

in het voorkomende geval genegeerd. 

l Alleen bedragen kleiner dan 32.000 kunnen als Romeinse getallen 

weergegeven worden, anders verschijnt de foutwaarde BEREIK!. 

Lege ruimte 

Het onderstrepingsteken _ genereert een lege ruimte met de breedte van 

het direct daaropvolgende teken. _- genereert bijvoorbeeld een lege 

ruimte die zo breed is als het minteken. In het volgende voorbeeld wordt 

zo gegarandeerd dat positieve en tussen haakjes weergegeven bedragen 

in Engelse ponden recht onder elkaar staan: 

_('£'#.##0,00_);'(£'#.##0,00')' 

16.17 DATUM- EN TIJDSSPANNEFORMATEN 

ISO-standaard en US-standaard 

Er zijn twee gebruikelijke standaarden om de dag van de week en de 

week van het jaar te nummeren, de ISO-standaard en de US-standaard. 

RagTime kan beide gebruiken. Schrijft u de afkorting in hoofdletters voor 

de ISO-nummering en in kleine letters voor de US-nummering. 

• DVW/dvw Dag van de week

• W/w Week van het jaar 

16.18: Over celreferenties 195 

Tijd 

RagTime herkent twee soorten tijden, een tijdstip als deel van een @ datum, 

en een tijdsspanne [blz. 186]. RagTime gebruikt dezelfde formaten 

om beide waarden aan te geven. Vergeet niet dat RagTime tijdsspannen 

afrondt op de kleinste eenheid die in het formaat gebruikt wordt. Bij de 

datumweergave worden echter kleinere eenheden niet in acht genomen. 

Een tijdformaat dat alleen minuten kent geeft bijvoorbeeld het tijdstip 

’1 minuut en 30 seconden’ als ’1 m’ weer. Een tijdsspanne van 1 

minuut en 30 seconden verschijnt als ’2 m’, maar een tijdsspanne van 1 

minuut en 29 seconden verschijnt als ’1 m’. 

De symbolen d, h, m en s staan voor tijdsspannen die zich in het 

bereik van dagen, uren, minuten en seconden bevinden. 

• d:h:m:s toont ’1d 1h 1m 1s’ als afzonderlijke cijfers: ’1:2:3:4’ 

• hh:mm:ss voegt nullen voor losse cijfers ’1d 1h 1m 1s’ in: 

’01:02:03:04’ 

l Let erop dat bij datum- en tijdtekens in sommige gevallen onderscheid 

gemaakt wordt met hoofd- en kleine letters tussen verschillende 

formaten; zo staat bijv. M voor maanden en m voor minuten. 

Eenheden converteren 

U kunt een tijdsspanne die uit alle mogelijke combinaties van eenheden 

bestaat (dagen, uren, minuten en seconden), in één eenheid uitdrukken. 

Als u een formaat creëert dat alleen seconden aangeeft, bijvoorbeeld (s 

Seconden), berekent RagTime de tijd in seconden: Één minuut en 15 seconden 

wordt dan als ’75 seconden’ geformatteert. 

12- en 24-urige tijdmeting 

Als u het STANDAARD-formaat gebruikt, toont RagTime de tijd al naar gelang 

de systeeminstelling met identificatieletters voor de daghelft of in 

24-urige schrijfwijze aan. Als u een formaatteken invoert, worden tijden 

altijd zo getoond zoals u het aangeeft. In RagTime zijn er ook formaten 

voor de met name in de Verenigde Staten gangbare afkortingen ’ante meridiem’ 

en ’post meridiem’, AM/PM, am/pm enzovoort. 

16.18 OVER CELREFERENTIES 

Een celreferentie zorgt ervoor dat RagTime een waarde in een cel met een 

bepaald ’adres’ of ’coördinaat’ opzoekt en hem in een formule gebruikt.


Een formule in een spreadsheetcel kan bijvoorbeeld waarden die uit referenties 

van andere cellen stammen, invoegen of een formule in een tekstcomponent 

kan een referentie bevatten die geformatteerde inhouden van 

een cel in de tekst invoegt. 

Een celreferentie moet eenduidig zijn, d.w.z. ze kan niet op meer 

dan één cel betrekking hebben. Aangezien de cel waarnaar gerefereerd 

wordt, en de formule zich in verschillende lagen, componenten en documenten 

kunnen bevinden, hoeft voor de referentie naar een cel in dezelfde 

spreadsheet alleen de reeks en de kolom aangegeven worden, terwijl 

een referentie naar een cel in een andere laag de informatie van het laagnummer 

enz. noodzakelijk maakt. 

Referenties kunnen net als de benaming van rijen en kolommen genoteerd 

worden, d.w.z. als @ A1- of R1K1-notatie [blz. 95]. 

Automatische actualisering van referenties 

RagTime actualiseert referenties, 

• als u rijen, kolommen of lagen in een spreadsheet invoegt of verwijdert 

en daardoor de rij, kolom of laag van de cel waarnaar verwezen 

wordt, wijzigt. 

• als u de naam van de spreadsheet wijzigt waarin de cel zich bevindt 

waarnaar verwezen wordt. 

Zie ook 


16.19 EEN CELREFERENTIE GENEREREN 

U kunt een celreferentie in een formule creëren door een celadres of een 

bereik in te typen, een cel aan te klikken of met ingedrukte muis over een 

bereik te strijken, terwijl u een formule creëert. Als u de laatst genoemde 

methode gebruikt, voert RagTime het overeenkomstige adres en de 

scheidingstekens in. 

☞ Referentie naar één enkele cel genereren 

1 @ Creëer een formule [in Formules en functies]. 

2 Terwijl het invoegpunt zich in de formule bevindt: 

• klik op de cel waarnaar u een referentie wilt genereren. 

• Voer het @ desbetreffende adres [blz. 198] in.

16.20: Over absolute en relatieve referenties 197 

☞ Referentie naar een bereik genereren 


2 Terwijl het invoegpunt zich in de formule bevindt: 

• strijk met de muis ingedrukt over een bereik, kolom of rij. 

• voer het desbetreffende adres in. 

Als de spreadsheetcomponent meerdere @ lagen [blz. 96] heeft, dan 

kunt u ook een driedimensionale referentie genereren. 

☞ Een referentie naar een driedimensionaal bereik genereren 

1 Voer een @ adres [blz. 200] in. 

Zie ook 


16.20 OVER ABSOLUTE EN RELATIEVE REFERENTIES 

Referenties kunnen ’absoluut’ zijn, d.w.z. betrekking hebben op een bepaalde 

cel. Ze kunnen echter ook ’relatief’ zijn, d.w.z. betrekking hebben 

op een cel die een bepaald aantal rijen en kolommen van de cel die de 

formule bevat, verwijdert ligt. Als u een absolute referentie uit een cel 

in een andere invoegt, heeft de nieuwe referentie nog altijd betrekking 

op dezelfde cel. Als u een relatieve referentie uit een cel in een andere 

plaatst, heeft de nieuwe referentie betrekking op een cel met dezelfde 

afstanden. 

Als u een cel in dezelfde spreadsheet aanklikt waarin zich ook de cel 

met de formule bevindt, genereert RagTime een relatieve referentie. Klikken 

op een cel in een andere spreadsheet levert een absolute referentie 

op. U kunt het @ van type referentie veranderen [blz. 490]. 

Referenties die uit formules in andere componenttypen gegenereerd 

worden, bijvoorbeeld in teksten of grafieken, kunnen alleen absolute referentietypen 

zijn. Aangezien er geen gevaar voor verwisseling is, wordt 

hier het type referentie ook niet aangegeven. 

Relatieve referenties in A1-notatie 

In het volgende voorbeeld bevat de formule in cel B1 een relatieve referentie 

naar A1. Als de relatieve referentie in B2 geplaatst wordt, heeft de 

formule nog altijd betrekking op de cel die zich één kolom verder naar 

links bevindt, d.w.z. in dit geval op A2.


Absolute referenties in A1-notatie 

In het volgende voorbeeld bevat de formule in cel B1 een absolute referentie 

naar A1. Als de referentie in B2 geplaatst wordt, heeft de formule 

ook betrekking op A1. In A1-notatie duidt het dollarteken ($) op een absolute 

referentie. 

Relatieve referenties in R1K1-notatie 

Het volgende voorbeeld toont een relatieve referentie van R1K2 naar 

R1K1. Als de relatieve referentie in R2K2 geplaatst wordt, heeft de formule 

nog altijd betrekking op de cel die zich één kolom verder naar links 

bevindt, d.w.z. in dit geval op R2K1. 

De verwijzing naar de positie van de cel waarnaar gerefereerd wordt, 

wordt relatief ten opzichte van de cel met de formule aangegeven. Een 

relatieve waarde moet tussen rechte haakjes geschreven worden. Als een 

cel waaraan gerefereerd wordt, en de formulecel zich in dezelfde rij of 

kolom bevinden, kan de indicator (’R’ of ’K’) aangegeven worden, echter 

telkens zonder waarde. Als de cel waarnaar gerefereerd wordt, zich boven 

of links van de formulecel bevindt, dan is de waarde negatief. 

Absolute referenties in R1K1-notatie 

Een absolute referentie in R1K1-notatie bevat de rijen kolomnummers 

van de cel van oorsprong. Voorbeeld: de cel in rij 4, kolom 2 wordt 

met R4K2 aangeduid. In het volgende voorbeeld bevat de formule in cel 

R1K2 een absolute referentie naar cel R1K1. Als de referentie in een formule 

in R2K2 geplaatst wordt, heeft de nieuwe formule ook betrekking 

op R1K1. 

16.21 NOTATIE VAN REFERENTIES 

Doel van een celreferentie 

De eenvoudigste vorm van een referentie verwijst naar een cel in dezelfde 

laag van dezelfde spreadsheet die de formule met de referentie bevat.

A1 

verwijst naar cel A1 

16.21: Notatie van referenties 199 

Wilt u naar een cel in dezelfde spreadsheet maar in een andere laag 

verwijzen, dan moet u de laag met vierkante haken ervoor zetten. 

[2]A1 

verwijst naar cel A1 in laag 2 

Wilt u naar een cel in een andere spreadsheetcomponent in hetzelfde 

document verwijzen, dan moet u de naam van de component en een 

uitroepteken ervoor zetten. 

Spreadsheet 1!A1 

verwijst op cel A1 in laag 1 van spreadsheet ’Spreadsheet 1’. 

Spreadsheet 1![2]A1 

verwijst naar cel A1 in laag 2 van spreadsheet ’Spreadsheet 1’. 

Wilt u naar een cel in een andere spreadsheetcomponent in een ander 

document verwijzen, dan moet u ook nog de naam van het document 

en een uitroepteken ervoor zetten. 

l De documentnaam moet tussen aanhalingstekens staan. 

'Naam van het document'!Spreadsheet 1!A1 

verwijst naar cel A1 in laag 1 van spreadsheet ’Spreadsheet 1’ in het 

document d Naam van het document. 

'Naam van het document'!Spreadsheet 1![2]A1 

verwijst naar cel A1 in laag 2 van spreadsheet ’Spreadsheet 1’ in het 

document d Naam van het document. 

Referenties naar cellen 

notatie Zelfde laag Andere laag 

Relatieve A1-notatie A1 [2]A1 

Absolute A1-notatie (Een Dollarte- $A$1 

ken ($) voor de rij, de kolom of de 

laag verandert de referentie in een 

absolutie referentie.) 

[$1]$A$1 




notatie Zelfde laag Andere laag 

Relatieve R1K1-notatie (Het aange- R[-1]K[-1] L[-1]R[ven 

van een getal in rechte haakjes 

achter ’R’ of ’K’ zorgt ervoor dat de 

rij- of kolomreferentie relatief wordt. 

Gebruik een minteken als er gerefereerd 

wordt naar een cel link van of 

boven de cel met de formule.) 

1]K[-1] 

Absolute R1K1-notatie R3K5 L1R3K5 

Referenties naar bereiken 

Een referentie naar een bereik bevat de door een dubbele punt gescheiden 

namen van de cel linksboven en rechtsonder. De volgende voorbeelden 

verduidelijken hoe een referentie uit de @ actieve cel naar het gearceerde 

bereik er bij verschillende notatiewijzen uitziet. 

Een referentie kan naar meerdere lagen verwijzen. Zo’n referentie 

wordt door twee cellen in telkens tegenoverliggende hoeken van het bereik 

gedefinieerd. Als de cellen op een andere laag betrekking hebben, 

geeft u daarenboven de notatie van de laag of de lagen aan zoals beschreven. 

Zelfde laag Andere laag 

Relatieve A1-notatie A1:C3 A1:[3]C3 

Absolute A1-notatie $A$1:$C$3 $A$1:[$3]$C$3 

Relatieve R1K1-notatie RK[-4]:R[2]K[- 

2] 

RK[- 

4]:L[2]R[2]K[- 

2] 

Absolute R1K1-notatie R1K1:R3K3 R1K1:L[2]R3K3 

Referenties naar kolommen of rijen 

Een referentie naar een bereik uit hele kolommen bevat de door dubbele 

punt van elkaar gescheiden kolomnamen. De volgende notatievoorbeelden 

gaan uit van de aanname dat er zich in de cel linksboven van een 

spreadsheet een formule bevindt die refereert naar de kolommen 3 t/m 

5. Bij referenties naar rijen wordt analoog te werk gegaan.

Notatie Kolommen 

Relatieve A1-notatie C:E 

Absolute A1-notatie $C:$E 

Relatieve R1K1-notatie K[2]:K[4] 

Absolute R1K1-notatie K3:K5 

16.22: Referenties naar andere documenten 201 

16.22 REFERENTIES NAAR ANDERE DOCUMENTEN 

Een formule en de cel waarnaar de formule een referentie bevat, kunnen 

zich in verschillende documenten bevinden. Als er naar een cel gerefereerd 

wordt die zich in een ander document bevindt, kunt u het juiste 

@ adres [blz. 198] aangeven zonder het desbetreffende document te openen. 

Het is echter aan te bevelen, de referentie te genereren door het 

document te openen en de cel aan te klikken omdat u dan typfouten kunt 

vermijden. 

Zijn beide documenten geopend als de waarde van de cel waarnaar 

gerefereerd wordt, verandert, dan wordt het resultaat van de formule direct 

geactualiseerd. 

Als u een document opent dat een referentie bevat naar een nietgeopend 

document, dan verschijnt er een dialoogvenster waarin u kunt 

aangeven of deze formules opnieuw berekend moeten worden. Indien 

ja, moet RagTime de documenten waarnaar verwezen wordt, in de achtergrond 

openen. 

Dat heeft verschillende consequenties: de documenten zijn op het 

beeldscherm niet zichtbaar, maar gebruiken wel geheugenruimte. Bovendien 

kunt u de documenten niet van hun harde schijf verwijderen zolang 

ze geopend zijn. 

☞ Een document in de achtergrond sluiten 

1 • Open het document op één van de gebruikelijke manieren en 

sluit het dan. 

• Stop RagTime. 

Referenties naar niet-geopende documenten bevatten de naam van 

het tweede document, de namen van de mappen en het volume waar het 

document opgeslagen is. 

Als u een spreadsheet wist die een cel bevat waarnaar een formule in 

een andere component refereert, geeft de formule de foutwaarde REF!. 

Als u een nieuwe spreadsheet met de naam van de oude creëert, actualiseert 

RagTime de formule en gebruikt de cel in de nieuwe spreadsheet.


16.23 REFERENTIES MET FORMATEN 

Als u naar cellen in formules refereert, gebruikt RagTime normaal gesproken 

de inhoud van de cel waarnaar gerefereerd wordt. U kunt echter 

vastleggen dat RagTime ook de formaten van de cel waarnaar gerefereerd 

wordt, zoals bijvoorbeeld letterstijl en waardeformaat, overneemt. 

☞ Formaat overnemen 

1 Voer een nummersymbool (#) voor het adres van de cel in de referentie 

in. 

• A1-notatie: Spreadsheet 1!#A1 

• R1K1-notatie: Spreadsheet 1!#R1K1 

Voorbeelden 

#A1 + B1 

het formaat in cel A1 wordt op de resultaat toegepast. 

A1 + #B1 

het formaat in cel B1 wordt op de resultaat toegepast. 

#A1 & #B1 

Als u celinhouden aan elkaar knoopt, kunt u de formaten van verschillende 

cellen gebruiken 

Som (#A1; Pi) 

Het resultaat heeft het formaat van A1 

Als (A1 > 0; B1; #B1) 

@ geeft B1 zonder formaat, als A1 > 0, en B1 met formaat als A1 

≤ 0. 

16.24 REFERENTIES MET KNOPPEN 

Een formule kan een referentie naar de waarde van een knopcomponent 

bevatten die u in het paneel @ Algemeen [blz. 404] in het Infodialoogvenster 

Knop kunt instellen. 

☞ Vanuit een formule naar een knop refereren 


2 Klik op de knopcomponent waarnaar u wilt refereren, terwijl het invoegpunt 

zich in de formule bevindt. 

RagTime voert de referentie in. 

De knop levert óf de titel van de knop of het indexnummer ervan 

(zijn positie in de titellijst), al naar gelang welke instelling u in het paneel 

@ Algemeen [blz. 404] in het Info-dialoogvenster heeft gedaan.

16.25: Benoemde referenties 203 

Referenties invoeren 

Het is over het algemeen aan te raden, de knopcomponent aan te klikken, 

wanneer u een referentie wilt genereren. Als u echter de referentie zelf 

intypen wilt, let u dan op het volgende: 

• Voer de naam van de knopcomponent precies zo in als ze in de @ Inventaris 

[blz. 393] verschijnt. 

• Achter de naam ’Mijn knop’ moet een uitroepteken volgen ’!’ en de 

letter ’X’, dus bijvoorbeeld: Mijn knop!X. Gebruik geen spaties. 

Knoppen met referenties naar spreadsheetcellen 

U kunt referenties naar spreadsheetcellen gebruiken om knoptitels te genereren 

of de beschikbaarheid van knoppen in- en uit te schakelen.Zie 

onder @ Knoppen bewerken [blz. 127]. 

l Ook als de knopcomponent in een spreadsheetcomponent geïnstalleerd 

is, moet een in de knop aanwezige referentie naar een cel van 

de spreadsheet (of omgekeerd) de naam van de component waarnaar 

gerefereerd wordt, bevatten. 

Zie ook 



16.25 BENOEMDE REFERENTIES 

U kunt voor spreadsheetbereiken en een tekstselectie namen geven die 

in formules gebruikt kunnen worden. 

Een tekstselectie of een spreadsheetbereik benoemen 

Benoemde bereiken kunnen elkaar overlappen en een selectie kan meer 

dan één naam hebben. Gebruik de naam precies zo als hij geschreven is. 

Hij hoeft niet tussen aanhalingstekens te staan. 

☞ Een benoemde referentie genereren 

1 Selecteer een tekst- of spreadsheetbereik. 

2 Open @ Namen [blz. 386]. 

3 Klik op Maak aan. 

Aan de lijst met namen wordt een nieuw element toegevoegd en de 

definitie ervan wordt getoond.


☞ Namen wijzigen 


2 Klik op de naam om hem te selecteren. 

3 Klik nog een keer en voer een nieuwe naam in. (Niet dubbelklikken 

a.u.b.) 

☞ Definitie van namen wijzigen 


2 Klik op de definitie om haar te selecteren. 

3 Klik nog een keer en voer een nieuwe definitie in. (Niet dubbelklikken 

a.u.b.) 

Voorzichtigheid bij het geven van namen 

Een naam bevat een reeks letters, cijfers en spaties. Vermijd namen die 

uitsluitend uit cijfers bestaan. 

Als u de naam van een referentie wijzigt, verandert RagTime hem 

ook in alle formules waarin hij voorkomt. Geef een naam daarom niet 

meer dan eenmaal. RagTime kan referentienamen terugvolgen, maar de 

gebruikers van een document zouden ze kunnen verwisselen. 

Zie ook 

@ Over hulpmiddelen [blz. 32]

HOOFDSTUK17 

Gegevensuitwisseling 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over uitwisseling van gegevens met 

andere programma’s. 




206 Hoofdstuk 17: Gegevensuitwisseling 

17.1 OVER GEGEVENSUITWISSELING 

Het uitwisselen van gegevens tussen documenten kan op verschillende 

manieren plaatsvinden. Wat telkens de beste mogelijkheid is, hangt af 

van het soort gegevens dat overgezet moet worden, waar ze zich bevinden 

en waarheen ze gestuurd moeten worden. 

@ Kopiëren [blz. 349] en @ plakken [blz. 430]: met deze commando’s 

kunt u gegevens tussen open documenten kopiëren en plakken. 

@ Slepen en neerzetten (drag and drop) [blz. 209]: U kunt gegevens tussen 

open documenten of van en naar het bureaublad of een bestandsmap 

slepen. 

@ Importeren en exporteren [blz. 206]: Bij het exporteren van gegevens 

wordt er een nieuw document gecreëerd. Bij het importeren worden 

gegevens uit een document in het actieve document overgenomen. 

@ Importeren met verbinding [blz. 207]: er wordt een dynamische verbinding 

tussen het oorspronkelijke bestand en de geïmporteerde gegevens 

aangelegd. 

Zie ook 


@ Gegevensuitwisseling, tekst [blz. 210] 

@ Gegevensuitwisseling, spreadsheet [blz. 210] 


@ Gegevensuitwisseling, films [blz. 212] 

@ Gegevensuitwisseling, tekening [blz. 211] 

17.2 OVER IMPORT EN EXPORT 

’Importeren’ heeft betrekking op het converteren en invoegen van gegevens 

uit documenten in een RagTime-vreemd formaat in het actieve 

RagTime-document. ’Exporteren’ heeft betrekking op het converteren en 

opslaan van gegevens uit een actief document in een programmavreemd 

formaat. 

l Voor het importeren of exporteren van externe formaten moeten geschikte 

converters beschikbaar zijn (zie @ Converters [blz. 213]). 

Import 

• Met @ Importeer [blz. 319] kunt u gegevens in een open RagTimedocument 

invoegen. Indien nodig, creëert RagTime een nieuw tekeningobject 

en installeert daarin de gegevens als nieuwe component.

17.3: Over verbonden importen 207 

• Sleep een bestand van het bureaublad of uit een map bestanden in 

de RagTime-inventaris of in de @ container. U kunt ieder bestandstype 

dat geïmporteerd kan worden, slepen. 

• Sommige bestandstypen kunt u ook openen zonder dat er eerst een 

RagTime-document aangemaakt, en het bestand dan geïmporteerd 

moet worden. Kies @ Open [blz. 392], als u een bestand wilt openen 

dat met een ander programma gecreëerd is. Er wordt een nieuw 

document gecreëerd. 

Export 

• Met @ Exporteer [blz. 291] kunt u een selectie of een component in 

een extern (vreemd) formaat opslaan. 

17.3 OVER VERBONDEN IMPORTEN 

Bij import van een bestand in een RagTime-document wordt normaal gesproken 

de inhoud van het bestand na eventuele behandeling door een 

converter in het document overgenomen. Daarna is het externe bestand 

niet meer nodig. De geïmporteerde gegevens onderscheiden zich binnen 

het RagTime-document niet van gegevens die binnen het document door 

typen, tekenen, enz. gecreëerd zijn. 

Als u herhaaldelijk bestanden importeert waarvan de inhoud vaak 

geactualiseerd wordt, bijv. prijslijsten, kunt u bij de import een verbinding 

naar het bestand creëren, die de actualisering vereenvoudigt of automatiseert. 

☞ Met verbinding importeren 

1 Kies het commando @ Importeer [blz. 319]. 

Er wordt een bestandsselectiedialoogvenster geopend. 

2 Kruis n Met bestand verbonden aan. 

3 Kies het te importeren bestand en sluit het dialoogvenster door uw 

keuze te bevestigen. 

l RagTime 6 onthoudt dan pad en naam van het geïmporteerde bestand 

en de tijd van de import. U kunt deze informatie in het Infodialoogvenster 

bekijken (zie @ Paneel Verbonden gegevens, informatie 

[blz. 425]), als een verbonden import geheel of gedeeltelijk geselecteerd 

is. 

l Verbonden importen kunnen op het beeldscherm gemarkeerd worden 

(zie @ Toon (menu) [blz. 487]).


☞ Verbonden importen actualiseren 

Voor alle verbonden importen van een document gebruikt u @ Actualiseer 

alle verbonden importen (commando) [blz. 230]. Voor individuele gevallen 

gaat u als volgt te werk: 

1 Selecteer de verbonden geïmporteerde gegevens gedeeltelijk of geheel. 

2 Open het Info-dialoogvenster (zie @ Paneel Verbonden gegevens, informatie 

[blz. 425]). 

3 • Stel in dat RagTime 6 bij het openen van het document naar 

verse gegevens zoekt en deze in het voorkomende geval importeert 

(X Actualiseer indien nodig, wanneer document geopend 

wordt). 

• Stel in dat u zich met de actualisering wilt bemoeien (X Alleen 

handmatig) en voer deze door met P Actualiseer uit bronbestand. 

☞ Verbinding met bestand verbreken 

De geïmporteerde gegevens zijn tegen de meeste wijzigingen beveiligd. 

Alleen wijzigingen die op de geïmporteerde gegevens als geheel van toepassing 

zijn, zijn mogelijk. Zo wordt gewaarborgd dat de wijzigingen bij 

hernieuwd importeren gehandhaafd kunnen blijven. Als u de gegevens 

echter bewerken moet, kunt u de verbinding verbreken. 

1 Selecteer de verbonden geïmporteerde gegevens gedeeltelijk of geheel. 

2 Open het Info-dialoogvenster (zie @ Paneel Verbonden gegevens, informatie 

[blz. 425]). 

3 Klik op P Verbreek verbinding met bestand. 

l Zeer nuttig zijn verbonden importen bij illustraties, in het bijzonder 

in combinatie met slechts gedeeltelijk in het bestand overgenomen 

gegevens (zie @ Gegevensuitwisseling, beelden [blz. 211]). 

l U kunt alle verbonden geïmporteerde illustraties van een document 

ook in het Illustratieoverzicht controleren en actualiseren (zie @ Illustratieoverzicht 


Zie ook 


@ Importeer (commando) [blz. 319]

17.4: Slepen en neerzetten (drag and drop) 209 

17.4 SLEPEN EN NEERZETTEN (DRAG AND DROP) 

’Slepen en neerzetten’ is een intuïtieve methode waarmee een reeks handelingen 

in één enkele stap uitgevoerd kan worden. U kunt elementen 

tussen componenten of documenten heen en weer slepen of ook elementen 

tussen inventarissen van verschillende documenten verplaatsen. De 

’drag-and-drop’-techniek is zo volledig in RagTime geïntegreerd, dat er 

hier maar een paar voorbeelden beschreven worden. Als u er niet zeker 

van bent of u in een bepaalde situatie iets kunt slepen, dan kunt u het 

altijd gewoon proberen. 

Als u een element sleept, worden alle andere elementen die er interactief 

mee kunnen reageren, op een of andere manier gemarkeerd. Als u 

bijvoorbeeld een kleur op een tekeningobject sleept, wordt óf de vulling 

óf de rand ervan gemarkeerd, omdat deze elementen een kleur kunnen 

hebben. Als u een component op het object sleept, wordt het object gemarkeerd, 

aangezien de component erin geïnstalleerd kan worden. 

Als u een element, bijv. een tekeningobject, een tekst of een celbereik 

binnen een component sleept, dan is dat net alsof u iets knipt en 

op een andere plaats weer plakt. Als u een tekeningobject sleept, kunt u 

een @ modificatietoets voor het dupliceren van een object en de inhoud 

ervan [blz. 565] gebruiken. 

Als u een element op een andere component sleept, dupliceert u 

het element (zoals bij kopiëren en plakken). In sommige gevallen wordt 

er een nieuwe component in de Inventaris aangemaakt. 

Als u bijv. de naam van een @ component uit de Inventaris op een 

tekeningobject sleept, wordt de component in het tekeningobject geïnstalleerd. 

U kunt een toepasselijk bestand van het bureaublad of uit een map 

bestanden in een componentvenster, een container, de Inventaris of een 

lay-out slepen. 

U kunt ook hulpmiddelen binnen hetzelfde document of tussen documenten 

slepen. U kunt bijvoorbeeld een stijlmodel door slepen op een 

tekst of op tekeningobjecten toepassen. 

Tekstselectie slepen 

Boven geselecteerde tekst verandert de muiswijzer in een pijl. Druk 

op de muisknop en sleep. 

Als u tekst in een tekstcomponent sleept, wordt de tekst in deze 

component ingevoegd. 

Als u een component of een container in een tekstcomponent sleept, 

wordt een @ meelopend object [blz. 79] ingevoegd.


Spreadsheetselectie slepen 

Boven de rand van een geselecteerd celbereik verandert de muiswijzer 

in een verplaatswijzer. Druk op de muisknop en sleep. 

Als u een celbereik in een grafiekcomponent sleept, worden de 

@ spreadsheetgegevens in de grafiek ingevoegd [blz. 110]. 

Soms verschijnt er bij het neerzetten een dialoogvenster waarin u 

vast kunt leggen hoe het neergezette materiaal behandeld moet worden. 

Bij het slepen van spreadsheetcellen in tekstcomponenten heeft u bijv. 

de keuze tussen celinhoud, verwijzingen of seriebriefformules. 

Zie ook 


17.5 GEGEVENSUITWISSELING, TEKST 

Als u tekst in een te kleine @ container importeert zodat niet alle gegevens 

zichtbaar kunnen zijn, verschijnt er een ’overloopsymbool’ in de hoek onderin 

de container. 

U kunt de container vergroten of met een @ pijplijn [blz. 71] een verbinding 

naar andere containers maken. Om documenten te creëren kunt 

u ook gebruik maken van @ automatische paginacreatie [blz. 66]. 

17.6 GEGEVENSUITWISSELING, SPREADSHEET 

Spreadsheetgegevens importeren 

Bij het importeren van gegevens uit een tabgescheiden bestand in een 

spreadsheet wordt de geselecteerde cel als linkerbovencel voor het te 

vullen bereik gebruikt. Met t worden de volgende gegevens in de 

naastliggene cel rechts ingevoerd. r zorgt voor de invoer van de volgende 

gegevens in de naastliggende cel. Is de automatische herkenning 

voor waardetypen ingeschakeld, dan kan RagTime @ herkennen of het getallen, 

datumgegevens, tijdsspannen of tekst betreft [blz. 93]. 

Is het geïmporteerde tekstbestand groter dan de complete spreadsheet, 

dan leest RagTime zoveel mogelijk gegevens in. 

Op beveiligde cellen heeft dit geen invloed, de geïmporteerde waarde 

gaat verloren. Als alleen instellingen en formules beveiligd zijn, kan 

RagTime de geïmporteerde waarde naar de cel schrijven. 

l Als u een SYLK- of dBase-bestand importeert, begint RagTime met 

het vullen van de spreadsheet bij de cel linksboven, onafhankelijk

17.7: Gegevensuitwisseling, tekening 211 

van het feit welke cel er geselecteerd is. Alle in de spreadsheet reeds 

aanwezige gegevens worden gewist. 

Exporteren in een tabgescheiden bestand 

Als u een samenhangend celbereik exporteert, worden de cellen in één 

rij door tabs en de rijen door alinea’s van elkaar gescheiden. Bevat een 

selectie cellen met meerregelige tekst, dan worden de in deze cellen aanwezige 

alinea’s en tabs door lege plaatsen vervangen. 

Als u een @ niet-samenhangend celbereik exporteert, exporteert 

RagTime de cellen regel voor regel van links naar rechts en negeert lege 

cellen tussen de stukken van het geselecteerde bereik. Bevat de selectie 

cellen met meerregelige tekst, dan worden de tabs en de alinea’s in deze 

cellen door spaties vervangen. 

Als u de inhoud van een cel met meerregelige tekst bij het exporteren 

selecteert, is dit proces te vergelijken als bij het exporteren van tekst. 

U kunt het RTF-formaat voor het exporteren uit een spreadsheet alleen 

gebruiken, als u de inhoud van een cel met meerregelige tekst, maar niet 

de cel zelf geselecteerd heeft. 

17.7 GEGEVENSUITWISSELING, TEKENING 

U kunt tekeningen die in PICT-bestanden opgeslagen zijn, importeren als 

illustratie of als tekening, waarin u afzonderlijke objecten kunt selecteren 

en bewerken. Of een illustratie of een tekening in uw RagTime-document 

geïmporteerd wordt, hangt af van de gekozen converter. Als u een 

PICT-bestand als tekening wilt importeren, moet u de @ PICT->tekeningconverter 

[blz. 221] in het Import-dialoogvenster kiezen. 

$ PICT was het klassieke illustratieformaat van de QuickDrawomgeving 

van Apple uit de tijd voor Mac OS X. Aangezien de ondersteuning 

van dit formaat door het besturingssysteem en andere software 

steeds verder in het verleden ligt, raden wij u aan geen nieuwe 

PICT-illustraties meer te creëren. 

17.8 GEGEVENSUITWISSELING, BEELDEN 

Beelden importeren 

Normaal gesproken worden beelden net als andere gegevens bij het importeren 

volledig in het RagTime-document overgenomen. Als u echter bij 

het importeren bepaalt dat RagTime 6 een verbinding naar het oorspronkelijke 

bestand handhaven moet, kunt u bepalen, of de beeldgegevens


volledig of slechts voorzover ze voor weergave op het scherm nodig zijn, 

in het RagTime-document overgenomen moeten worden. 

Bij sommige beeldformaten maakt dat voor de grootte van het document 

geen verschil. Bij andere echter, zoals bijv. @ TIFF [blz. 218] of 

@ EPSF [blz. 218], kan het verschil aanzienlijk zijn. Grote EPSF- en TIFFbeelden 

nemen veel schijfruimte in beslag, echter veel van de in het 

beeldbestand opgenomen gegevens zijn alleen voor het printen nodig. 

Als u een document bewerkt, heeft u alleen genoeg gegevens voor weergave 

op het scherm nodig. Het originele bestand wordt alleen voor het 

printen of voor wijzigingen in de beeldschermweergave gebruikt. Is het 

oorspronkelijke bestand niet beschikbaar, dan print RagTime het beeld 

onder gebruikmaking van de gegevens voor de beeldschermweergave. 

Als u beeldbestanden in plaats van via het commando Importeer 

liever door middel van slepen en neerzetten importeert, kunt u in het Illustratiepaneel 

van de Documentinstellingen instellen of er daarbij bestandsverbindingen 

moeten ontstaan en welke gegevens in het document 

overgenomen moeten worden. 

Beelden exporteren 

Bij het exporteren van beelden kunt u naast de via geïnstalleerde converters 

ondersteunde formaten het type Originele beeldgegevens kiezen. 

RagTime exporteert dan de ongewijzigde beeldgegevens zo, als ze geïmporteerd 

zijn. 

Zie ook 

@ Importeer (commando) [blz. 319] 

@ Illustratiepaneel, Documentinstellingen [blz. 315] 


17.9 GEGEVENSUITWISSELING, FILMS 

z ’QuickTime’ is onderdeel van het besturingssysteem en wordt door 


Bij het importeren van een film worden niet alle filmgegevens in het 

document overgenomen. Aangezien filmbestanden over het algemeen 

zeer groot zijn, wordt in het RagTime-document alleen een verwijzing naar 

het externe bestand gegenereerd. Een RagTime-document waarin filmbestanden 

geïmporteerd moeten worden, moet ze daarom later kunnen 

aanspreken, anders kan de film niet afgespeeld worden.

17.10 CONVERTERS 

17.10: Converters 213 

Als RagTime of andere programma’s gegevens opslaan, geven ze ieder 

document een bepaalde structuur die als het ’eigen formaat’ aangeduid 

wordt. Over het algemeen is een eigen formaat complex en kan alleen 

door het programma geopend en gelezen worden dat het gecreëerd heeft. 

Veel programma’s kunnen gegevens in bestanden ook in ’uitwisselingsformaten’ 

met gestandaardiseerde structuren opslaan, zodat ook andere 

programma’s deze bestanden kunnen openen. 

RagTime gebruikt ingebouwde of als uitbreiding geïnstalleerde converters 

om gegevens in vreemde formaten te behandelen. 

l Naast eigen converters ondersteunt RagTime 6 ook externe convertersystemen 

die op uw computer geïnstalleerd zijn. Daardoor kan 

het voorkomen dat voor één gegevenstype meerdere converters gekozen 

kunnen worden. 

Lay-outconverters 

• @ PDF-converter [blz. 219] 

• @ HTML-converter [blz. 220] 

Tekstconverters 

• @ Converter voor ongeformatteerde tekst [blz. 214] 

• @ RTF-converter [blz. 215] 

• @ Microsoft-Word-converters [blz. 215] 

Spreadsheetconverters 

• @ SYLK-converter [blz. 217] 

• @ Excel-converter [blz. 216] 

• @ dBase-converter [blz. 217] 

U kunt ook de hierboven genoemde tekstconverters gebruiken. 

Beeldconverters 

• @ MacPaint-converter [blz. 217] 

• @ TIFF-converter [blz. 218] 

• @ PNG-converter [blz. 221] 

• @ JPEG-converter [blz. 221] 

• @ EPSF-converter [blz. 218] 

• @ PDF-converter [blz. 219] 

• @ PICT-converter [blz. 218] 

• @ WMF/EMF-converter [blz. 221] 

• @ BMP-converter [blz. 221]


Tekeningconverters 

• @ PICT->tekening-converter [blz. 221] 

Filmconverter 

• Een QuickTime-filmconverter is in RagTime voorhanden. 

Zie ook 

@ Externe convertersystemen [blz. 214] 


17.11 EXTERNE CONVERTERSYSTEMEN 

Naast eigen converters ondersteunt RagTime 6 ook externe convertersystemen 

die op uw computer geïnstalleerd zijn. Beschikbare externe converters 

worden in toepasselijke pop-upmenu’s van de Open-, Importeeren 

Exporteer-dialoogvensters opgesomd en gekenmerkt. 

RagTime 6 spreekt die converters aan via de als uitbreiding meegeleverde 

adapters, afhankelijk van uw computer heeft RagTime 6 adapters 

voor verschillende systemen. 

Z CNV-adapter 

Met CNV-converters kunt u tekstbestanden in gangbare formaten 

openen of importeren en in RagTime gecreëerde teksten in een 

RagTime-vreemd formaat exporteren. 

Z FLT-adapter 

Met FLT-converters kunt u beeldgegevens in gangbare formaten zoals 

bijv. ’GIF’ openen of importeren. 

l Daarbij worden de beeldgegevens in een WMF-representatie omgezet, 

waarbij er afhankelijk van het beeldformaat afwijkingen kunnen 

ontstaan. 

Zie ook 



17.12 CONVERTER VOOR ONGEFORMATTEERDE TEKST 

Met de converter voor ongeformatteerde tekst kunnen gegevens in een 

tekstcontainer of in spreadsheetcellen overgenomen worden alsmede

17.13: RTF-converter 215 

tekst uit RagTime 6 geëxporteerd worden. Ongeformatteerde tekst bestaat 

alleen uit printbare letters, spaties, tabs en alinea’s. ASCIIbestanden, 

ongeformatteerde tekstbestanden en tabgescheiden bestanden 

horen tot dit type. 

Tekst kan op verschillende manieren gecodeerd zijn, een bekend 

voorbeeld is de ’American Standard Code for Information Interchange’ 

(ASCII). RagTime 6 ondersteunt echter een groot aantal andere coderingen 

(zie @ Coderingen [in Formules en functies]). 

Ingeval er bij de conversie twijfel over de gebruikte codering bestaat, 

toont RagTime 6 voor het converteren in een dialoog het begin van de te 

converteren tekst alsmede een lijst van de ondersteunde coderingen. U 

kunt dan een codering kiezen en in het dialoogvenster de effecten van 

uw keuze beoordelen. 

l Om te exporteren kunt u een codering kiezen. 

Zie ook 

@ Coderingen [in Formules en functies] 

http://www.unicode.org 

17.13 RTF-CONVERTER 

Een ’Rich Text Format (RTF)’-converter wordt gebruikt om tekstbestanden 

met formatteringsinformatie in een tekst- of spreadsheetcomponent te 

importeren. In RTF-bestanden wordt een tekst met formatteringsinformatie 

zoals lettertype, letterstijl, grootte, kleur enzovoort opgeslagen. 

17.14 MICROSOFT-WORD-CONVERTERS 

De ’Microsoft-Word-converters’ van RagTime 6 kunnen voor gegevensuitwisseling 

met diverse versies van Microsoft Word gebruikt worden. 

De converter ’Microsoft-Word-6/95-converter’ converteert gegevens 

van de volgende Word-versies: 

• Microsoft Word 6 voor Mac OS 

• Microsoft Word 6 voor Windows 


De converter ’Microsoft-Word-converter’ converteert gegevens van 

de volgende Word-versies: 



• Microsoft Word 2000 voor Windows





Van RagTime 6 naar Word 

De uitvoer van de converters ’Microsoft-Word-converter’ kan door de volgende 

Word-versies verwerkt worden: 










l Er kunnen ook andere converters gebruikt worden om gegevens met 

Word uit te wisselen (bijv. @ RTF-converter [blz. 215]). 

l Dit zijn de ons momenteel bekende en geteste versies, nieuwere versies 

kunt u echter ook proberen. 

17.15 EXCEL-CONVERTER 

De ’Excel-converter’ van RagTime 6 kan gebruikt worden om gegevens 

uit te wisselen tussen diverse versies van Microsoft Excel en RagTime- 

6-spreadsheets. De versies zijn hier onder op een rijtje gezet. 

• Microsoft Excel 4 voor Mac OS 

• Microsoft Excel 4 voor Windows 










l Dit zijn de ons momenteel bekende en geteste versies, nieuwere versies 

kunt u echter ook proberen.

17.16 SYLK-CONVERTER 

17.16: SYLK-converter 217 

Het ’SYmbolic LinK’-formaat wordt gebruikt om gegevens van spreadsheets 

met formules tussen toepassingen te converteren. In het bestand 

worden formules opgeslagen, maar het programma dat het bestand 

opent, kan alleen die formules herkennen en gebruiken die in het 

programma zelf aanwezig zijn. 

Als u SYLK-bestanden importeert, interpreteert RagTime formules en 

formaten die het niet herkent als tekst, zodat u deze door overeenkomstige 

RagTime-formules of RagTime-formaten kunt vervangen. 


het vullen van de spreadsheet bij de cel linksboven, onafhankelijk 



17.17 DBASE-CONVERTER 

Met de dBase-converter kunnen dBase-gegevens vanaf versie dBase III in 

RagTime 6 geïmporteerd worden. Spreadsheets kunnen naar dBase-IIIbestanden 

geëxporteerd worden. 

Van dBase naar RagTime 6 

De veldnamen van het dBase-bestand worden de eerste geïmporteerde 

rij; ieder dBase-record wordt een volgende rij. 


het vullen van de spreadsheet bij de cel linksboven, onafhankelijk 



Van RagTime 6 naar dBase III 

De spreadsheetcellen worden als dBase-III-bestand bewaard. De cellen 

van de eerste rij veranderen in dBase-veldnamen, die van de overige rijen 

veranderen telkens in een record. 

l dBase-veldnamen bestaan uit een beginletter (A-Z) en maximaal 9 

andere letters, cijfers (0-9) of underscores (_). Tussen hoofd- en kleine 

letters wordt geen onderscheid gemaakt. 

17.18 MACPAINT-CONVERTER 

Het ’MacPaint’-formaat beschrijft een beeld als monochrome bitmap.


MacPaint, het oudste Macintosh-beeldformaat, is het eigen formaat 

van het programma MacPaint en heeft zich in de loop der tijd tot uitwisselingsformaat 

voor andere programma’s ontwikkeld. 

17.19 PICT-CONVERTER 

Het ’PICT’-formaat is een Macintosh-standaarduitwisselingsformaat voor 

allerlei illustratietypen. 





PICT-illustraties meer te creëren. 

17.20 TIFF-CONVERTER 

Het Tagged-Image-File-Format (TIFF) wordt gebruikt om beelden van iedere 

grootte en resolutie op te slaan. De flexibele structuur staat de opslag 

van een heel scala verschillende beeldtypes toe. Er zijn minstens drie 

soorten TIFF-beelden: lijntekening, halftoon en kleur. 

Lijntekeningen bevatten alleen in de zwarte delen van een beeld 

informatie. Bevindt de lijntekening zich in een transparante RagTimecontainer, 

dan kunt u objecten achter het beeld zien. Halftoonbeelden 

kunnen zwarte en witte punten bevatten zodat lichte en donkere gebieden 

ontstaan. TIFF-beelden met kleur bevatten punten die telkens een 

andere kleur kunnen hebben. Ieder punt heeft een rood-, groen- en 

blauwwaarde, die bij elkaar een kleur opleveren. Dit soort kleurdefinitie 

wordt vaak omschreven als ’RGB-model’. 

17.21 EPSF-CONVERTER 

Het formaat ’Encapsulated PostScript (EPS)’ is door Adobe Systems Incorporated 

ontwikkeld voor de uitwisseling van PostScript-bestanden tussen 

programma’s. 

Een EPSF-bestand bestaat vaak uit twee delen. Het eerste deel bevat 

de PostScript-beschrijving van het beeld en wordt gebruikt voor het 

printen op PostScript-printers. Het tweede deel is een beeld met lage 

resolutie voor de weergave op het beeldscherm en voor het printen op 

andere dan PostScript-printers. RagTime 6 herkent de beeldschermweergave 

(preview of voorvertoning) zowel in het PC- als ook in het Mac-OSformaat.

17.22: PDF-converter 219 

EPS-beelden kunnen geïmporteerd en geëxporteerd worden. 

RagTime 6 probeert de kwaliteit van de weergave van EPS-illustraties 

op beeldschermen en apparaten die geen PostScript ondersteunen, te 

verbeteren. De eventueel in de illustratie aanwezige voorvertoning wordt 

daarom genegeerd en uit de PostScript-gegevens in het bestand wordt 

een voor de beeldschaling en resolutie van het uitvoerapparaat geoptimaliseerde 

weergave berekend. 

Z Voor de berekening van de weergave uit de PostScript-gegevens gebruikt 

RagTime de gratis software ’Ghostscript’. Nadere informatie 

over vindplaatsen en installatie vindt u op de RagTime-website onder 

www.ragtime-online.com/go.cgi?info=Ghost. 

z De in het besturingssysteem voorhanden middelen zijn hiervoor voldoende. 

Zie ook 

http://en.wikipedia.org/wiki/Encapsulated_Postscript 

http://www.ghostscript.com 

17.22 PDF-CONVERTER 

PDF is een bestandsformaat waarmee u een document kunt laten zien onafhankelijk 

van de hardware, het besturingssysteem en de toepassingssoftware 

die gebruikt is om het te maken. Adobe Systems heeft het PDFformaat 

ontwikkeld om de overdracht en het gemeenschappelijk gebruik 

van documenten op meerdere computerplatforms mogelijk te maken. 

Als er op uw computer nog geen software voor het bekijken van PDFdocumenten 

geïnstalleerd is, kunt u die van http://www.adobe.com/ 

acrobat downloaden. Daar vindt u ook het ’Portable Document Format 

Reference Manual’ met gedetailleerde informatie. 

PDF importeren 

De PDF-converter kan afzonderlijke pagina’s van een PDF-document als 

@ EPS-afbeelding [blz. 218] in een RagTime-6-illustratiecomponent overbrengen. 

Ingeval het PDF-document meerdere pagina’s heeft, worden 

miniaturen van de pagina’s in een dialoogvenster getoond en kunt u een 

van de pagina’s kiezen. 

l Beveiligde en versleutelde PDF-documenten kunnen niet gebruikt 

worden. 

Z Voor de conversie van PDF naar EPS gebruikt RagTime de gratis 

software ’Ghostscript’. Nadere informatie over vindplaatsen


en installatie vindt u op de RagTime-website onder www.ragtimeonline.com/go.cgi?info=Ghost. 

z De in het besturingssysteem voorhanden middelen zijn hiervoor voldoende. 

PDF exporteren 

De PDF-converter van RagTime 6 kan de selectie, afzonderlijke componenten 

of complete lay-outs exporteren, daarbij worden kleurscheiding 

en veel andere instellingen ondersteund die u voor het exporteren kunt 

doen (zie @ Exporteer naar PDF (commando) [blz. 292]). 

Bij het volautomatische creëren van PDF-documenten werkt de PDFconverter 

samen met andere software die eventueel ook nog op uw computer 

geïnstalleerd moet worden. 

• Adobe Acrobat Distiller vanaf versie 6 (Z en z) 

• Ghostscript vanaf versie 8.10 (Z) 

• PostScript-converter van Mac OS X (opgenomen in z) 

RagTime 6 kan ook PostScript-bestanden voorbereiden om later te 

converteren. Daarvoor kan Distiller of soortgelijke software, bijv. Ghost- 

Script, op uw computer of op een in het netwerk bereikbare server geïnstalleerd 

zijn. 

Zie ook 

@ Exporteer naar PDF (commando) [blz. 292] 

http://www.adobe.com/acrobat 

http://www.ghostscript.com 

17.23 HTML-CONVERTER 

HTML is het belangrijkste bestandsformaat in het World Wide Web. 

De HTML-converter exporteert RagTime-6-documenten of -componenten 

naar een verzameling van HTML- en CSS-bestanden die u vervolgens op 

uw inter- of intranetserver kunt publiceren. 

Afhankelijk van de inhoud van uw document worden behalve de 

HTML- en CSS-bestanden ook illustraties gegenereerd, en wel voor de in 

het document opgenomen illustraties en voor elementen die in HTML anders 

niet beschreven kunnen worden, bijv. geroteerde spreadsheets of 

gestapelde transparante objecten. 

Zie ook 

@ Export naar HTML (commando) [blz. 289] 

http://www.w3.org/MarkUp

http://www.selfhtml.org 

17.24 WMF/EMF-CONVERTER 

17.24: WMF/EMF-converter 221 

Het Windows-Metafile-formaat (’WMF’) en de uitgebreide vorm ’EMF’ ervan 

wordt onder Windows voor de uitwisseling van grafische gegevens 

tussen programma’s gebruikt. 

17.25 JPEG-CONVERTER 

Het ’JPEG’-formaat is door de Joint Photographic Experts Group ontwikkeld 

om digitale beelden (foto’s) met weinig verlies compact op te slaan. 

Het ondersteunt naast 24-bit kleurbeelden ook 8-bit grijswaardebeelden. 

Zie ook 

http://www.jpeg.org 

17.26 PNG-CONVERTER 

Het ’PNG’-formaat wordt gebruikt om beelden van iedere grootte, diepte 

en resolutie zonder verlies te comprimeren en op te slaan. 

Zie ook 

http://www.libpng.org/pub/png/pngintro.html 

17.27 BMP-CONVERTER 

Het ’BMP’-formaat is een wijdverbreid illustratieformaat onder Windows. 

17.28 PICT->TEKENING-CONVERTER 

De ’PICT->tekening-converter’ kan PICT-bestanden als tekeningen 

openen. De objecten in het PICT-bestand worden in RagTimetekeningobjecten 

geconverteerd die u kunt bewerken. De bitmaps 

blijven beelden. 

Als u een PICT-bestand opent, importeert of sleept die in een 

RagTime-document ook als tekening geopend kan worden, verschijnt er 

een dialoogvenster waarin u kunt aangeven of RagTime het bestand als 

beeld of als tekening moet importeren.






PICT-illustraties meer te creëren.

HOOFDSTUK18 

AppleScript en 

RagTime 6 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over de 

automatiseringsmogelijkheden die RagTime 6 samen met AppleScript 

biedt. 




224 Hoofdstuk 18: AppleScript en RagTime 6 

18.1 OVER SCRIPTS 

z ’AppleScript’ is onderdeel van het besturingssysteem en wordt door 


Een script bestaat uit een reeks schriftelijke opdrachten voor de uitvoering 

van commando’s en acties zonder gebruik van de muis of het 

toetsenbord. Men zou het als een individueel samengesteld commando 

kunnen beschouwen. 

U heeft in RagTime 6 de mogelijkheid, scripts te schrijven waarmee 

u uw handelingen kunt opnemen, of u kunt nieuwe, eigen scripts schrijven 

om complexe handelingen uit te voeren, bijv. wanneer u in slechts 

één stap nieuwe documenten wilt aanmaken en formatteren, of wanneer 

u een database zou willen openen en gegevens in een RagTime-6document 

opnemen. 

Scripts kunnen gebruikt worden om herhaald voorkomende taken 

automatisch uit te voeren. Een van hun misschien wel waardevolste eigenschappen 

bestaat daarin dat andere programma’s die AppleScript ondersteunen, 

met RagTime gecombineerd kunnen worden, bijvoorbeeld 

om opdrachten aan andere AppleScript ondersteunende programma’s te 

zenden of er gegevens mee uit te wisselen. U kunt een script gebruiken 

om een spreadsheet te creëren, de celgrootte vast te leggen en gegevens 

uit een AppleScript-ondersteunend database-programma in te voegen of 

om gegevens uit een spreadsheet naar een database te kopiëren. 

Wanneer u een script opgenomen of geschreven heeft, kunt u het 

een naam geven. De naam van het script staat in het script-menu. Om 

het script uit te voeren kunt u net als bij een commando de naam kiezen. 

Bovendien kunt u een script ook in een @ knop [blz. 129] installeren. 

De tekst van het omschrijvingsveld van het scriptvenster wordt getoond 

wanneer de muiswijzer 

• zich boven een knop bevindt waarin het script is geïnstalleerd. 

• zich boven de naam van het script in het script-menu bevindt. 

Het venster om commando’s en scripts te bewerken verschijnt in het 

Extra’s-menu. 

Zie ook 


18.2 SCRIPTS NAAR ANDERE DOCUMENTEN VERPLAATSEN 


RagTime 6 daarom alleen onder Mac OS ondersteund.

18.3: Een script opnemen 225 

Een script wordt om te beginnen in het actieve document bewaard 

en is dan ook alleen daar beschikbaar. 

☞ Een script voor alle documenten beschikbaar maken 

1 Open @ Beheer scripts [blz. 241]. 

2 Klap het driehoekje voor de @ documentnaam [blz. 558] open. 

3 Sleep de naam van het script op d RagTime-6hulpmiddelen.rtd. 

Het script wordt in het document d RagTime-6hulpmiddelen.rtd 

bewaard. 

Z Het bestand d RagTime-6-hulpmiddelen.rtd vindt u in 

de map f Application data\RagTime in de map Windows. 

z Het bestand d RagTime-6-hulpmiddelen.rtd vindt u 

in de map f ~/Library/Preferences/RagTime in de 

privé-map. 

18.3 EEN SCRIPT OPNEMEN 



Een script wordt in drie stappen opgenomen: 

• Creëer een commando. 

• Open het scriptvenster. 

• Neem uw handelingen op. 

☞ Een commando creëren 

1 Kies het commando @ Beheer scripts [blz. 241]. 

2 Klik op P Nieuw. 

De naam van het nieuwe commando wordt onder de documentnaam 

ingevoerd. In het voorkomende geval moet u de @ hiërarchische lijst 

[blz. 558] openklappen. 

☞ Het scriptvenster openen 

1 Kies een scriptnaam uit. 

2 Klik op Bewerk. 

Het scriptvenster verschijnt.

226 Hoofdstuk 18: AppleScript en RagTime 6 

☞ Een script opnemen 

1 Klik op de opnameknop. 

2 Voer de handelingen uit die u wilt opnemen. 

3 Klik op de stopknop. 

RagTime bereidt het script voor gebruik voor. Zodra dit klaar is, is 

de startknop beschikbaar. U kunt nu het commando gebruiken door 

op de startknop te klikken of het commando in het script-menu te 

kiezen. 

18.4 EEN SCRIPT SCHRIJVEN 



Scripts worden in een speciale taal geschreven, die op een programmeertaal 

lijkt, maar die toch eenvoudiger te leren is. Als u al een beetje 

bekend bent met programmeertalen of talen waarmee u macro’s kunt creëren, 

is dit natuurlijk heel nuttig, maar er bestaat ook goede vakliteratuur 

over scripts. 

Als u al enige kennis van programmeertalen heeft, kunt u een script 

schrijven. In dit hoofdstuk vindt u speciale informatie over RagTimescripts, 

maar geen handleiding voor het schrijven van scripts. 

U kunt scripts in het RagTime-scriptvenster schrijven of AppleScript 

dan wel iedere andere Open Scripting Architecture (OSA)-compatibele 

scriptomgeving gebruiken. 

Het creëren van scripts is eenvoudig te leren, wanneer u uw handelingen 

met RagTime opneemt, analyseert en dan het opgenomen script 

wijzigt. 

18.5 EEN SCRIPT GEBRUIKEN 



Een script kan net als ieder ander commando gebruikt worden. Wanneer 

u een script gecreëerd heeft, kunt u het in het submenu @ Apple- 

Script [blz. 241] kiezen.

HOOFDSTUK19 

Alfabetische referentie 

In dit hoofdstuk vindt u de gedetailleerde beschrijving van alle 

gereedschappen, menu’s, commando’s, bijbehorende dialogen en 

vensters alsmede hun panelen. De passages zijn alfabetisch gesorteerd 

zodat u de doelen van de in dit handboek met @ gekenmerkte 

verwijzingen snel kunt vinden.

228 Hoofdstuk 19: Alfabetische referentie 

19.1 3-D-PANEEL, GRAFIEKINFORMATIE 

Als er een Grafiek-component actief is, verschijnt er een menu met dezelfde 

naam in de menubalk. Om het Info-dialoogvenster te openen gebruikt 

u het commando Info uit het menu, en vervolgens kiest u het @ paneel 

3-D. Deze attribuutgroep heeft betrekking op perspectief, lichtpunt 

en draaing van een grafiek. 

Rangschikking 

Deze instellingen zijn beschikbaar voor 3-D- of 2-D-grafieken met 

perspectief. 

é Standpunt 

Geeft het standpunt van de waarnemer aan. Voer waarden in of 

verschuif het oog, als u de waarden wilt wijzigen. 

é Lichtpunt 

Door het lichtpunt te bewegen kunt u het schaduweffect veranderen. 

Voer waarden in of verschuif de kaars als u de waarden 

wilt wijzigen. 

é Draaiing 

De grafiek kan in alle richtingen gedraaid worden. Voer waarden 

in of sleep de modeldobbelsteen. 

P Standaard 

Door op de knop Standaard te klikken brengt u de instellingen 

terug naar de standaardwaarden. 

3-D 

Deze instellingen zijn beschikbaar voor 3-D- of 2-D-grafieken met 

perspectief. 

p Wanden 

Onder wanden verstaat men de buitenste vlakken van een driedimensionale 

grafiek. U kunt door een instelling in het popupmenu 

te kiezen aangeven, welke wanden zichtbaar moeten 

zijn. De instelling zorgt ervoor dat RagTime wanden tekent als 

daardoor het aanzicht van de gegevens niet belemmerd wordt. 

n Vierkant basisvlak 

Aankruisen van deze instelling zorgt ervoor dat het basisvlak 

van iedere staaf als vierkant aangegeven wordt en het basisniveau 

van de grafiek dienovereenkomstig gedimensioneerd 

wordt. Is de instelling uitgeschakeld, dan wordt het basisni-

19.2: Aangepaste pagina-instelling (commando) 229 

veau van de grafiek als vierkant weergegeven en het basisvlak 

van de staven dienovereenkomstig gedimensioneerd. 

2-D met diepte 

Deze instellingen zijn voor 2-D-grafieken met of zonder diepte beschikbaar. 

i Verplaatsing (horizontaal) 

i Verplaatsing (verticaal) 

U kunt de diepte door invoer van waarden voor de horizontale 

of verticale verplaatsing instellen. De waarden worden relatief 

ten opzichte van de breedte van de primaire intervallen op de 

desbetreffende as ingevoerd. 

19.2 AANGEPASTE PAGINA-INSTELLING (COMMANDO) 

Het commando Aangepaste pagina-instelling is alleen beschikbaar 

voor lay-out en sjabloonlay-outcomponenten waarin pagina’s geselecteerd 

zijn. Het lijkt veel op @ Pagina-instelling (commando) [blz. 396] en 

maakt het mogelijk dat er voor de geselecteerde pagina’s van de component 

afwijkende grootten ingesteld worden. 

l De rand van de @ paginaruiter wordt met stippellijnen weergegeven 

als er voor de pagina afzonderlijke grootten ingesteld zijn. 

De mogelijke instellingen richten zich naar de toestand van de 

RagTime-6-component, het besturingssysteem en de printer. Verdere informatie 

vindt u ook in de handleidingen van uw systeem en uw printer. 

Z Er wordt een dialoogvenster geopend. 

Panelen 

@ Pagina- en papiergrootte [blz. 419] 

P Annuleer 

Verwerpt de wijzigingen die u in dit dialoogvenster aangebracht 

heeft en sluit het dialoogvenster.


P OK 

Bevestigt alle instellingen in dit dialoogvenster en sluit het dialoogvenster. 

P Verwijder aangepaste pagina-instelling 

Verwijdert de aangepaste pagina-instelling van de geselecteerde pagina’s. 

De pagina’s nemen het papierformaat van de component 

over. 

l Alleen beschikbaar, als eerder een aangepast paginaformaat ingesteld 

is. 

z Het standaarddialoogvenster van uw printer wordt geopend. 

RagTime 6 voegt aan dit dialoogvenster instellingen toe in een 

extra paneel of onder aan de rand. 

n Paginagrootte als papiergrootte 

Bepaalt of papiergrootte van de printer en paginagrootte van de layout 

overeenkomen. 

P Paginagrootte 

Opent een dialoogvenster met instellingen over paginagrootten, papierordening, 

snijtekens, overlappingen, enz. (zie @ Paginakenmerkenpaneel, 

Pagina-instelling Mac OS [blz. 397]) 

l Niet beschikbaar als n Paginagrootte als papiergrootte niet 

aangekruist is. 

P Verwijder aangepaste pagina-instelling 

Verwijdert de aangepaste pagina-instelling van de geselecteerde pagina’s. 

De pagina’s nemen het papierformaat van de component 

over. 

l Alleen beschikbaar, als eerder een aangepast paginaformaat ingesteld 

is. 

Zie ook 

@ Pagina’s selecteren [blz. 68] 


@ Printen [blz. 165] 

@ Bestand/Archief (menu) [blz. 256] 

19.3 ACTUALISEER ALLE VERBONDEN IMPORTEN (COMMANDO) 

Het commando Actualiseer alle verbonden importen verschijnt in het 

Extra’s-menu en controleert of verbonden geïmporteerde gegevens nog

19.4: Actualiseer uit bronbestand (commando) 231 

overeenkomen met de stand in het oorspronkelijke bestand. Daartoe 

wordt de datum van de laatste import met de wijzigingsdatum van het 

oorspronkelijke bestand vergeleken. Indien nodig wordt de import opnieuw 

uitgevoerd. 

Zie ook 

@ Paneel Verbonden gegevens, informatie [blz. 425] 

@ Over verbonden importen [blz. 207] 

@ Actualiseer uit bronbestand (commando) [blz. 231] 

@ Verbreek verbinding met bestand (commando) [blz. 495] 

19.4 ACTUALISEER UIT BRONBESTAND (COMMANDO) 

Het commando Actualiseer uit bronbestand verschijnt in het Illustratieoverzicht 

en in het Illustratie-menu en is beschikbaar, als er een illustratie 

geselecteerd is dat met zijn bestand van oorsprong verbonden is. 

Het controleert of de inhoud van de illustratiecomponent nog met het 

bestand overeenkomt, en actualiseert in het voorkomende geval de component. 

l Voor dit commando moet het oorspronkelijke bestand van de illustratie 

beschikbaar zijn. 

Zie ook 



19.5 AFGERONDE RECHTHOEK (GEREEDSCHAP) 

☞ Een afgeronde rechthoek tekenen 

1 Klik op de knop voor het gereedschap Afgeronde rechthoek. 








2 Verplaats het dradenkruis naar de plaats waar een van de hoeken 

van de rechthoek moet komen.


3 Sleep het dradenkruis naar de diagonaal tegenoverliggende hoek. 

Er verschijnt een afgeronde rechthoek die de bewegingen van het 

dradenkruis volgt. 


De rechthoek is geselecteerd. Rechtsonder aan de rechthoek verschijnt 

een rondingshendel. 

☞ Hoekronding veranderen 

1 Klik de rondingshendel en sleep. 

Door naar onder of rechts te slepen wordt de kromming sterker, naar 

boven of links levert het tegenovergestelde op. 

Zie ook 



19.6 AFSPATIËRING EN POSITIONERING (MENU) 

Y Afspatiëring en positionering 

c @ Gebruik afspatiëringsparen [blz. 145] 

Afspatiëringsparen dichten de tussenruimte tussen bepaalde 

letterparen. 

Hier volgen instellingen voor horizontale @ letterspatiëring 

[blz. 146]. 

c Andere (0%) 

Opent een dialoogvenster voor de numerieke invoer van de afstand. 

c Smalle spatiëring 

c Normale spatiëring 

c Ruime spatiëring 

c Dichter bij elkaar 

Verkleint de afstand tussen de geselecteerde letters met 1 pt 

of 12,5 procentpunten, al naar gelang in welke ’eenheid’ de afstand 

oorspronkelijk aangegeven was. 

c Verder van elkaar 

Vergroot de afstand tussen de geselecteerde letters met 1 pt 

of 12,5 procentpunten, al naar gelang in welke ’eenheid’ de afstand 

oorspronkelijk aangegeven was. 

Hier volgen instellingen voor @ super- en subscript [blz. 146].

19.7: Algemeenpaneel, Alineastijlmodellen 233 

c Andere (0%) 

Opent een dialoogvenster voor de numerieke invoer van de positie. 

c Superscript 

c Normale positie 

c Subscript 

c Plaats omhoog 

Plaatst de geselecteerde letters met 1 pt of 12,5 procentpunten 

omhoog, al naar gelang in welke ’eenheid’ de positie oorspronkelijk 

aangegeven was. 

c Plaats omlaag 

Plaatst de geselecteerde letters met 1 pt of 12,5 procentpunten 

omlaag, al naar gelang in welke ’eenheid’ de positie oorspronkelijk 

aangegeven was. 

c Normale spatiëring en positie 

Herstelt voor het ordenen van tekst de uitgangstoestand. 

Zie ook 

@ Stijl (menu) [blz. 467] 


@ Letterstijlmodellen (commando) [blz. 355] 

19.7 ALGEMEENPANEEL, ALINEASTIJLMODELLEN 

zie @ Instellingen overerven [blz. 159]. 

p Letterstijlmodel 

Het letterstijlmodel waarop alle hier gebruikte tekstformaten gebaseerd 

zijn. 

n Regels met één woord uitvullen 

Specificeert of tekst in regels zonder spaties (met maar één woord) 

door het verhogen van de letterafstand uitgevuld mag worden. 

l Deze instelling beïnvloedt alleen alinea’s waarvan de tekst uitgevuld 

is. 

é Woordafstand (Minimum, Optimum, Maximum) 

Leg de speelruimte vast die RagTime bij het verdelen van de woorden 

op regels tussen de woorden heeft. De gegevens zijn relatief ten 

opzichte van de breedte van de normale spatie van het gebruikte lettertype. 

Verminder het minimum om in grensgevallen een woord eerder op


een regel te laten passen. Wijzig het optimum als de normale breedte 

van een spatie niet bevalt. Verhoog het maximum om in grensgevallen 

een woord minder snel op de regel te laten passen zodat 

daarmee een woordafbreking vermeden kan worden. 

l Met deze gegevens wordt alleen voor uitgevulde tekst rekening 

gehouden (zie @ Uitlijning (menu) [blz. 492]). 

Begin alinea 

Met deze instellingen wordt vastgelegd hoe alinea’s aan de grenzen 

van pagina’s en containers die met @ pijplijnen [blz. 70] verbonden 

zijn, worden behandeld. 

p Begin 

Stel in of het @ begin van de alinea [blz. 253] op een nieuwe 

pagina, op even of oneven pagina’s enz. liggen moet. 

i Minimumregels in weduwen 

Leg vast hoeveel regels aan het begin van een alinea ten minste 

samen moeten blijven voordat de alinea helemaal naar de 

volgende via een pijplijn bereikbare plaats komt. 

i Minimumregels in wezen 

Leg vast hoeveel regels aan het einde van een alinea ten minste 



l Als u beide minimumaantal regels op 0 zet. wordt de alinea 

niet gescheiden. 

p Stijlmodel van de volgende alinea 

Definieert het alineastijlmodel dat RagTime gebruikt wanneer u door 

middel van r een nieuwe alinea creëert. 

19.8 ALGEMEENPANEEL, PDF-EXPORT 

p Exportbron 

Bepaalt welk element in het voorste venster naar een PDF-document 

geëxporteerd moet worden. 

De selectiemogelijkheden zijn afhankelijk van de selectie en de 

actieve component (lay-out, spreadsheet enz.) op het moment 

waarop het Export-commando gegeven wordt.

Pagina’s 

X Alle pagina’s 

Specificeert dat alle pagina’s uitgevoerd worden. 

19.9: Alineaformaten (commando) 235 

X Van 

Specificeert dat alleen die pagina’s uitgevoerd worden die in de 

volgende velden aangegeven zijn. 

i Van 

Het nummer van de eerste uit te voeren pagina. 

i t/m 

Het nummer van de laatste uit te voeren pagina. 

Samenvatting 

Een overzicht van alle instellingen voor PDF-export te uwer informatie. 

Zie ook 


19.9 ALINEAFORMATEN (COMMANDO) 

Het commando Alineaformaten opent een dialoogvenster dat tot op de 

toepasselijke panelen teruggebracht is. 

Panelen 

@ Tekstvolgorde [blz. 483] 

Alinea- en letterstijlmodellen, begin alinea, initialen, lettergrootte, 

afstand 

@ Tekstranden [blz. 480] 

Alineastijlmodel, randen, uitlijning, regelafstand, op basislijnraster, 

tabs, kolommen 

P Pas toe 

Past alle instellingen van dit dialoogvenster op de selectie toe, zonder 

het dialoogvenster te sluiten. Merk op dat een later Annuleer 

alleen die wijzigingen verwerpt die na het toepassen aangebracht 

zijn.


P Annuleer 


heeft en sluit het dialoogvenster. 

P OK 


19.10 ALINEANUMMER (MENU) 

Het submenu Alineanummer staat in het Tekst-menu. 

Y Alineanummer 

c Ander alineanummer… 

c 1 - Arabisch 

c x 

c x.x 

c x.x.x 

c x.x.x.x 

c I - Romeins 

c x 

c x.x 

c x.x.x 

c x.x.x.x 

c A - Letters 

c x 

c x.x 

c x.x.x 

c x.x.x.x 

Alineanummers worden voor de nummering van hoofdstukken en 

subhoofdstukken van een document gebruikt. De commando’s voegen 

een automatische hiërarchische nummering in de tekst in. Als er een 

alineanummer in een reeds bestaande automatische nummering tussengevoegd 

wordt, nummert RagTime de daaropvolgende alinea’s opnieuw 

door. Er is in RagTime een standaard automatische nummering met maximaal 

hiërarchische niveaus, maar u kunt nog extra niveaus aanmaken.

19.10: Alineanummer (menu) 237 

☞ Automatisch alineanummer invoegen 

1 Plaats het invoegpunt op de plaats waar het eerste alineanummer 

moet komen (1.0). 

2 Kies ’1’ of ’X’ in het submenu Alineanummer. 

1 blijft altijd 1. 

’X’ verschijnt als 1 als het het eerste alineanummer betreft. Als u 

later nog een alineanummer voor ’X’ invoegt, wordt ’X’ opnieuw genummerd. 

3 Plaats het invoegpunt op de plaats waar het volgende nummer moet 

komen. 

4 Kies ’X’ om alinea 2 te nummeren of ’X.x’ om een volgende hiërarchisch 

niveau te genereren. 

Ander alineanummer 

Als u Ander alineanummer in het submenu Alineanummer kiest, verschijnt 

er een venster waarin u 

• een bepaald getal kunt invoeren, 

• aanwezige getallen kunt formatteren, 

• verdere hiërarchische niveaus kunt invoegen. 

Het formaat wordt door een variabele gedefinieerd (iedere variabele 

moet tussen rechte haakjes gezet worden): 

 

Arabische cijfers 

 

Romeinse hoofdletters 

 

Romeinse kleine letters 

 

Hoofdletters 

 

Kleine letters 

Aan de variabelen kunnen waarden toegekend worden. Wordt geen 

waarde toegekend, dan gebruikt RagTime de laatst gebruikte waarde. 

Wordt een plusteken (+) gebruikt, dan voegt RagTime een doorlopend 

nummer in. Wordt een getal ingevoerd, dan gebruikt RagTime deze waarde. 

 

gebruikt de laatst gebruikte waarde voor het niveau 

 

verhoogt de laatst gebruikte waarde met ’één’. 


wijst aan het niveau de waarde ’2’ toe. 

Iedere variabele definieert een niveau. Er is een groot aantal niveaus 

mogelijk. 

 

verschijnt in de tekst als ’1.2.3’. 

Met lege paren haakjes wordt de weergave van dit niveau onderdrukt, 

de nummering wordt echter intern voortgezet: 

 

verschijnt in de tekst als ’3’. 

Zie ook 

@ Alineanummering [blz. 80] 

19.11 ALINEASTIJLMODEL (COMMANDO) 

Het commando Alineastijlmodel staat in het Opmaak-menu en opent 

een submenu dat in de Inventaris opgenomen alineastijlmodellen bevat. 

☞ Alineastijlmodellen gebruiken 

1 @ Selecteer [blz. 78] een of meer alinea’s. 

2 Kies Alineastijlmodel. 

Er verschijnt een submenu. 

3 Selecteer een alineastijlmodel uit de lijst. 

l U kunt alineastijlmodellen in het @ Alineastijlmodellenvenster 

[blz. 238] creëren of wijzigen. 

Zie ook 



19.12 ALINEASTIJLMODELLEN (COMMANDO) 

Het commando Alineastijlmodellen verschijnt in het submenu Hulpmiddelen. 

Hier kunt u alineastijlmodellen creëren en bewerken. Alineastijlmodellen 

verschijnen ook in het submenu van het commando @ Alineastijlmodellen 

[blz. 238] en kunnen van daaruit gebruikt worden. 




geopend en het aangeklikte hulpmiddel geselecteerd.

19.13: Ander patroon 239 

Stijlmodellen worden in @ hiërarchische lijsten [blz. 558] opgesomd. 

P Nieuw 

Creëert een stijlmodel. 

P Creëer van selectie 

Creëert een stijlmodel onder gebruikmaking van de instellingen van 

de huidige selectie in het document. 

P Overschrijf met selectie 

Overschrijft de instellingen van het geselecteerde stijlmodel met die 

van de huidige selectie in het document. 

P Wis 

Wis het geselecteerde stijlmodel. 

Panelen 

@ Algemeen [blz. 233] 

Alinea-einde, letterstijlmodel, woordafstanden 

@ Volgorde [blz. 510] 

Kolommen, uitlijning, initialen 

@ Kantlijnen [blz. 336] 

Kantlijnen, inspringen, regel-/alinea-afstand, basislijnraster 

@ Tabs [blz. 471] 

Soort, positie, vulteken 

Omschrijving 

De huidige attributen van het geselecteerde stijlmodel worden aangegeven. 

Indien voorhanden, wordt het superieure stijlmodel genoemd 

en wijzigen apart opgevoerd. 

Zie ook 


@ Stijlmodellen bewerken [blz. 159] 


19.13 ANDER PATROON 

U opent het Patroon-venster door op de knop die het momenteel gekozen 

patroon toont, in het patroonpalet te klikken of Ander in het submenu 

van @ Patroon [blz. 429] te kiezen.


Als u de muiswijzer over het bewerkingsgebied beweegt, verandert 

hij in een ’potlood’. 

Als u op afzonderlijke pixels (beeldpunten) klikt, wordt de kleur ervan 

geïnverteerd (omgekeerd). 

P Inverteer 

Als u op deze knop drukt, worden de eerste en de tweede kleur van 

alle patronen omgekeerd (tegen elkaar uitgewisseld). 

Zie ook 


19.14 ANDERE KLEUR INSTELLEN (COMMANDO) 

Om kleuren handmatig in te stellen ondersteunt RagTime 6 de kleurinstelmethoden 

van het besturingssysteem. Bijzonderheden daarover vindt u 

in de documentatie van uw computer. 

U kunt het kleurinstelvenster altijd daar openen waar kleuren gebruikt 

kunnen worden: 

• Kies Andere in het Kleur-menu of Kleur-pop-upmenu. 

• Klik in het kleurenpatroon in het kleurenpalet. 

CMYK-kleuren 

In plaats van de gewoonlijk gebruikte RGB-kleuren kunt u CMYKkleuren 

voor uw RagTime-6-document gebruiken die met het PostScriptcommando 

’setcmykcolor’ op toepasselijke uitvoerapparaten doorgegeven 

worden. 

Z Druk s in bij het openen van het kleurenvenster. 

z Druk o in bij het openen van het kleurenvenster. 

l RagTime 6 slaat op of een kleur eenmaal als CMYK-kleur gespecificeerd 

is. U hoeft voor deze kleur bij het opnieuw openen van het 

Kleurenvenster geen toets meer in te drukken. Doet u dat toch, dan 

wordt de kleur weer als normale RGB-kleur gespecificeerd. 

l Denk erover na of u handmatig ingestelde kleuren alleen bij wijze 

van uitzondering wilt gebruiken, of regelmatig. Meestal is het gunstig 

een vulstijlmodel met de gewenste kleur te creëren en deze op 

de in te kleuren objecten toe te passen. U bespaart zich zo de handmatige 

instelling van de kleur voor ieder afzonderlijk object en u kunt 

het vulstijlmodel een toepasselijke naam geven.

Zie ook 

@ Kleur [blz. 140] @ Kleurscheiding [blz. 167] 


@ Vulstijlmodellen (commando) [blz. 519] 

19.15 APPLESCRIPT (MENU) 

19.15: AppleScript (menu) 241 



Y AppleScript 

c Beheer scripts 

opent een venster om AppleScripts te beheren, inspecteren en 

bewerken 

Scriptlijst 

De op uw computer voor RagTime 6 opgeslagen scripts. 

Scriptlijst 

De in het actieve RagTime-6-document aanwezige scripts. 

Scripts beheren 

? Scriptslijst 

De aanwezige scripts zijn in een @ hiërarchische lijst [blz. 558] bij elkaar 

geplaatst. Scripts die voor alle RagTime-documenten beschikbaar 

zijn, verschijnen onder d RagTime-6-hulpmiddelen.rtd. 

De scripts die alleen voor het actieve document ter beschikking 

staan, verschijnen onder de naam van het document. 

Beschrijving script 

Hier verschijnt een korte beschrijving van het script. U kunt voor het 

script in het Scriptvenster een verklaring toevoegen. 

Toetsenbordafkorting 

Toetsenbordafkortingen voor uw scripts kunt u op dezelfde manier 

bepalen als toetsenbordafkortingen voor de RagTime-6commando’s 

(zie @ Toetsenbordafkortingen (commando) [blz. 486]).


P Maak aan 

Creëert een leeg script en opent het @ Scriptvenster [blz. 456] om 

scripts @ op te nemen [blz. 225] of @ te schrijven [blz. 226]. 

P Bewerk 

Opent het @ Scriptvenster [blz. 456] om het in de namenlijst geselecteerde 

script te bewerken. 

P Wis 

Wist het in de namenlijst geselecteerde script. 

19.16 AS (2-D)-PANEEL, GRAFIEKINFORMATIE 




As (2-D). 

n Teken as 

Kies deze instelling als de geselecteerde as zichtbaar moet zijn. 

n Teken assen en labels in beste positie 

Aankruisen zorgt ervoor dat RagTime vastlegt waar de geselecteerde 

as getekend wordt. Assen in 3-D-grafieken kunnen in verschillende 

posities getekend worden. Deze instelling heeft gevolgen voor de 

positie en draaiing van labels in 2-D-grafieken. Handmatig wijzigen 

van een van de instellingen schakelt ze uit. Kiezen van de instelling 

stelt handmatige instellingen buiten werking. 

Raster 

n Teken primair of secundair raster 

Rasterlijnen kunnen naar keuze voor de primaire of secundaire 

intervallen getekend worden (zie @ Grafiekrasterlijnen 

[blz. 122]). 

Maatstreepjes 

n Links, rechts 

Door de desbetreffende velden aan te kruisen kunt u primaire 

en secundaire intervalstappen naar links of rechts langs de geselecteerde 

as naar eigen inzicht combineren (zie @ Maatstreepjes 

[blz. 122]).

Astitel 

Zie ook @ Astitel [blz. 121]. 

19.17: As (3-D)-paneel, Grafiekinformatie 243 

p Titel 

Kies een instelling uit het pop-upmenu om vast te leggen waar 

de titel verschijnen moet. 

é Draaiing 

Voer de hoek tussen het label en de as in. 

Aslabels 

Zie ook @ Aslabels [blz. 121]. 

p Labels 


de labels verschijnen moeten. De aanduidingen ’links’ en 

’rechts’ zijn daarbij @ apart gedefinieerd. 

é Draaiing 

U kunt de labels draaien. Voer de hoek tussen het label en de 

as in. 

p Waardeformaat 

Het formaat voor de weergave van getallen, datums en tijdsspannen 

(zie @ Over waardeformaten [blz. 189]). 

l In tekstcomponenten heeft het waardeformaat alleen effect 

op tekst die via formules berekend is. 

19.17 AS (3-D)-PANEEL, GRAFIEKINFORMATIE 




As 3-D. 

n Teken as 

Kies deze instelling wanneer de geselecteerde as in de grafiek verschijnen 

moet. 


Aankruisen zorgt ervoor dat RagTime vastlegt waar de geselecteerde 

as en labels getekend worden.


Raster 

n Links, rechts 

Rasterlijnen kunnen naar keuze voor de primaire en secundaire 

intervallen getekend worden (zie @ Grafiekrasterlijnen 

[blz. 122]). 

Maatstreepjes 

n Links, rechts, buiten 

Door de desbetreffende velden aan te kruisen kunt u primaire 

en secundaire maatstreepjes naar links, rechts of buiten de 

geselecteerde as naar keuze combineren (zie @ Maatstreepjes 

[blz. 122]). 

Labels 

p Tekenvlak 

In een 3-D-grafiek kan het label op iedere van drie vlakken 

plaatsvinden (zie @ Aslabels [blz. 121]). 

Titel 

Zie ook @ Grafiektitel [blz. 116]. 

p Teken astitel 

Als de astitel in de grafiek moet verschijnen, kiest u deze 

instelling. 

é Draaiing 

Voer de hoek tussen het label en de as in.

Aslabels 

Zie ook @ Aslabels [blz. 121]. 

19.18: Assenpaneel, Grafiekinformatie 245 

p Teken labels 

Als voor de geselecteerde as labels in de grafiek moeten 

verschijnen, kiest u deze instelling. 

é Draaiing 

U kunt de labels draaien. Voer de hoek tussen het label en 

de as in. 


Het formaat voor de weergave van getallen, datums en 

tijdsspannen (zie @ Over waardeformaten [blz. 189]). 

l In tekstcomponenten heeft het waardeformaat alleen 

effect op tekst die via formules berekend is. 

19.18 ASSENPANEEL, GRAFIEKINFORMATIE 




Assen. Inlichtingen voor gebruik, bewerking en zichtbaarheid van maatstreepjes 

en labels vindt u onder @ Aslabels [blz. 121] alsmede @ Maatstreepjes 

en asdeling [blz. 122]. 

i Naam 

Benoem de as door invoer van een formule of een celreferentie of 

voer een tekst tussen aanhalingstekens in. 

n Omgekeerde asrichting 

Normaal gesproken worden waarden op de y-as naar boven, op de 

x-as naar rechts en op de z-as naar de waarnemer toe hoger. Is deze 

instelling gekozen, dan worden de waarden telkens in omgekeerde 

richting groter. 

Bereik 

Deze instellingen betreffen het maximum en minimum van de geselecteerde 

as en het snijpunt met andere assen. Wordt de instelling 

Automatisch gekozen, dan past RagTime het bereik precies aan het


toepasselijke maximum en minimum van de gegevens aan. Inlichtingen 

over het asbereik vindt u onder @ Assen [blz. 120]. Inlichtingen 

over intervalbreedten vindt u onder @ maatstreepjes en asdeling 

[blz. 122]. 

i Ieder …de maatstreepje labelen 

Labels tonen de waarden op bepaalde punten langs de as. Ze 

kunnen bij iedere n-de primaire interval zichtbaar gemaakt worden. 

Voer de gewenste waarde in het invoerveld in. 

X Balken en vlakken begin op as 

X Balken en vlakken begin bij nul (binnen bereik) 

Bepaal of balken, vlakken of dergelijke reekstypen de afstand 

tussen de waarden en de positie van de categorieassen opvullen. 

Het verschil is te zien als de categorieas de waardeas niet 

bij nul snijdt. 

Waarde- en tijdassen 

i Breedte primaire maatstreepjes 

Voer de afstand van de primaire intervallen in de eenheid van 

de waarden op de geselecteerde as in. 

i Breedte secundaire maatstreepjes 

Stappen van de primaire intervallen kunnen in even grote stappen 

van secundaire intervallen verdeeld worden die met secundaire 

maatstreepjes aangeduid kunnen worden. Voer het aantal 

secundaire maatstreepjes per primaire interval in. Wordt 

bijvoorbeeld de waarde ’5’ ingevoerd, dan worden twee maatstreepjes 

voor primaire intervallen met vier maatstreepjes voor 

secundaire intervallen daartussen getoond. 

Datumassen 

i Breedte primaire interval 

Voer de door primaire intervalstappen aangegeven tijdsspanne 

op de geselecteerde as in. 

i Breedte secundaire interval 

Voer de door secundaire intervalstappen aangegeven tijdsspanne 

op de geselecteerde as in.

19.19 AUTORISATIE, MAC OS (COMMANDO) 

19.19: Autorisatie, Mac OS (commando) 247 

Het commando Autorisatie is via het dialoogvenster Over RagTime toegankelijk, 

dat u in het menu RagTime (z) kunt vinden. U kunt ook bij het 

commando via het opstartscherm van een RagTime-6-probeerversie. 

Na de installatie mag u RagTime 6 uitproberen, echter zonder 

de mogelijkheid om documenten te bewaren. Om een RagTime-6proefinstallatie 

in een volledige installatie te veranderen, heeft u een autorisatienummer 

nodig en in een paar gevallen ook een gebruikersnaam. 

Hoe u het autorisatienummer aanvraagt, staat in het document d Lees 

mij.pdf dat samen met RagTime 6 geleverd is. 

Autorisatiegegevens 

In dit paneel vindt u informatie over de RagTime-autorisatie. 

$ Wanneer RagTime voor ’Mijn account’ geautoriseerd is, wordt 

deze autorisatie gebruikt. Een eventueel tegelijkertijd voorhanden 

autorisatie voor alle gebruikers wordt genegeerd. 

Voor ’Mijn account’ 

? Autorisatie-informatie 

Hier wordt informatie over de autorisatie weergegeven 

(aantal gebruikers, serienummer enz.). 

P Verwijder autorisatie 

Als u uw computer of uw harde schijf, waarop RagTime 6 

is geïnstalleerd, aan iemand door wilt geven, maar ook uw 

licentie voor RagTime 6 behouden wilt, dan moet u de autorisatie 

verwijderen. RagTime 6 is nu weer een probeerversie.


Voor alle gebruikers 

? Autorisatie-informatie 

Hier wordt informatie over de autorisatie weergegeven 

(aantal gebruikers, serienummer enz.). 

P Slot 

Opent een dialoogvenster waarin u zich als beheerder van 

de computer kunt identificeren. Zonder beheerdersbevoegdheden 

kunt u de autorisatie voor alle gebruikers niet 

opheffen. 


Als u uw computer of uw harde schijf, waarop RagTime 6 

is geïnstalleerd, aan iemand door wilt geven, maar ook uw 

licentie voor RagTime 6 behouden wilt, dan moet u de autorisatie 

verwijderen. RagTime 6 is nu weer een probeerversie. 

P Verder 

Bevestigt alle instellingen in dit dialoogvenster, sluit het dialoogvenster 

en leidt verder naar de volgende stap. 

Voer autorisatie in 

In dit paneel van het autorisatiedialoogvenster voert u de gegevens 

van uw licentie in. Gebruik dit paneel zowel voor de eerste autorisatie 

alsook voor een verandering nadat u bijv. licenties voor meerdere 

gebruikers gekocht heeft. 

i Gebruikersnaam 

Voer hier uw naam in. 

Wanneer uw licentiekaart ook een gebruikersnaam bevat, voer 

dan a.u.b. in ieder geval deze in. Voert u daarbij de naam precies 

zo in als hij op de kaart gedrukt is. Hoofd- en kleine letters 

en spaties zijn in dit geval van betekenis. 

i Autorisatienummer 

Voert het autorisatienummer in. Hoofd- en kleine letters worden 

hierbij niet in acht genomen.

19.20: Autorisatie, Windows (commando) 249 

Autorisatie 

Leg vast voor welke gebruikers van uw computer de van uw licentiekaart 

ingevoerde informatie moet gelden. 

X Voor ’Mijn account’ 

Alleen u kunt RagTime gebruiken. Andere gebruikers van 

de computer kunnen RagTime alleen uitproberen of moeten 

eigen autorisatiegegevens invoeren. 

X Voor alle gebruikers 

Alle gebruikers van de computer kunnen RagTime gebruiken. 

$ Wanneer RagTime voor ’Mijn account’ geautoriseerd 

is, wordt deze autorisatie gebruikt. Een eventueel 

tegelijkertijd voorhanden autorisatie voor alle gebruikers 

wordt genegeerd. 

P Slot 

Opent een dialoogvenster waarin u zich als beheerder 

van de computer kunt identificeren. Zonder beheerdersbevoegdheden 

kunt u de autorisatie voor alle gebruikers 

niet bewerken. 

P Annuleer 



P OK 


19.20 AUTORISATIE, WINDOWS (COMMANDO) 

Het commando Autorisatie is via het dialoogvenster Over RagTime toegankelijk, 

dat u in het menu Info (Z) kunt vinden. U kunt ook bij het 

commando via het opstartscherm van een RagTime-6-probeerversie. 

Na de installatie mag u RagTime 6 uitproberen, echter zonder 

de mogelijkheid om documenten te bewaren. Om een RagTime-6proefinstallatie 

in een volledige installatie te veranderen, heeft u een autorisatienummer 

nodig en in een paar gevallen ook een gebruikersnaam.


Hoe u het autorisatienummer aanvraagt, staat in het document d Lees 

mij.pdf dat samen met RagTime 6 geleverd is. 

i Gebruikersnaam 

Voer hier uw naam in. 

Wanneer uw licentiekaart ook een gebruikersnaam bevat, voer dan 

a.u.b. in ieder geval deze in. Voert u daarbij de naam precies zo in 

als hij op de kaart gedrukt is. Hoofd- en kleine letters en spaties zijn 

in dit geval van betekenis. 

i Autorisatienummer 

Voert het autorisatienummer in. Hoofd- en kleine letters worden 

hierbij niet in acht genomen. 

P OK 

Bevestigt alle instellingen in dit dialoogvenster en sluit het dialoogvenster.U 

krijgt informatie over de autorisatiegegevens van uw 

RagTime-6-exemplaar. 

P Annuleer 




Als u uw computer of uw harde schijf, waarop RagTime 6 is geïnstalleerd, 

aan iemand door wilt geven, maar ook uw licentie voor 

RagTime 6 behouden wilt, dan moet u de autorisatie verwijderen. 

RagTime 6 is nu weer een probeerversie. 

19.21 AUTOTEXT (COMMANDO) 

Het commando AutoText verschijnt in het y Bewerken (Z)/y Wijzig (z)menu. 

Het begint de invoer van een AutoText-afkorting. Voer een afkorting 

in en beëindig het met de spatie- of Enter-toets. De afkorting wordt 

dan door de lange AutoText vervangen. 

Enkele afkortingen/tekstparen worden met RagTime 6 geleverd. Bijvoorbeeld 

alle Griekse lettertekens in hoofd- en kleine letters. De afkortingen 

kunt u onder @ AutoText-instellingen [blz. 251] doorzoeken, wijzigen 

of uitbreiden. 

☞ AutoText gebruiken 

1 Selecteer de plaats waar u AutoText gebruiken wilt. 

2 Kies y Bewerken (Z)/y Wijzig (z)tAutoText. 

De stand voor invoer van de afkorting wordt op het beeldscherm aangegeven.

19.22: AutoText-instellingen (commando) 251 

3 Typ de afkorting. 

Zodra een geldige afkorting herkend wordt, verschijnt de volledige 

tekst. Ingeval afkortingen aan het begin hetzelfde zijn en nog niet 

het gewenste resultaat oplevert, typt u gewoon verder (kleine sigma 

en sigmateliko in het voorbeeld). 

Tussen hoofdletters of kleine letters wordt daarbij alleen maar onderscheiden 

wanneer afkortingen in beide varianten bestaan (kleine 

letter en hoofdletter sigma in het voorbeeld). 

4 Beëindig de afkortingeninvoer. 

• Druk op de toets R of r . 

De beeldschermmarkering van de afkortingeninvoer verdwijnt 

en u kunt meteen achter de ingevoerde tekst verder typen. 

• Druk op de spatiebalk. 

De beeldschermmarkering van de afkortinginvoer verdwijnt, de 

spatie wordt toegevoegd en u kunt verder typen. 

De afbeelding toont in telkens de bovenste regel de getypte invoer en 

daaronder de weergave op het beeldscherm (toelichting boven in stap 

3). 

Zie ook 

@ AutoText-instellingen (commando) [blz. 251] 

@ Voeg symbool in (commando) [blz. 504] 

19.22 AUTOTEXT-INSTELLINGEN (COMMANDO) 

Het commando AutoText-instellingen verschijnt in het 

y Bewerken (Z)/y Wijzig (z)-menu. Er opent een dialoogvenster 

om AutoTexts en hun afkortingen te bekijken en te bewerken. Om Auto- 

Text te gebruiken gebruikt u het commando @ AutoText [blz. 250] en typt u 

vervolgens een afkorting die dan door een lange tekst vervangen wordt.


? Afkorting/tekst-paren 

De tabel bevat de bestaande afkorting/tekst-paren Selecteer hier 

een paar om te bewerken. 

P Nieuw 

Creëert een nieuw paar en selecteert het voor bewerking. 

P Wissen 

Wist het in de tabel geselecteerde paar. 

i Afkorting 

De afkorting moet eenduidig zijn, er wordt onderscheid gemaakt tussen 

hoofd- en kleine letters. 

i Tekst 

De tekst die de afkorting vervangen moet. U kunt willekeurige tekst 

invoeren. 

p Speciale tekens 

Enkele tekens, bijv. nieuwe alinea, kunnen niet direct in de tekst 

ingevoerd worden. Ze worden door speciale tekencombinaties gesymboliseerd 

die u gemakkelijk uit dit menu kunt kiezen. 

P Sluit 

Sluit het dialoogvenster. 

P Pas toe 

Sluit het dialoogvenster en voegt de tekst van het geselecteerde 

paar in uw document in. 

Zie ook 

@ AutoText (commando) [blz. 250] 

@ Voeg symbool in (commando) [blz. 504] 

19.23 BEELDGROOTTE (MENU) 

Y Beeldgrootte 

c Andere 

Opent een dialoogvenster om de beeldgrootte in te stellen. 

c 10 % 

… … 

c 100 % 

… … 

c 800 % 

Een lijst met gebruikelijke beeldgrootten om snel te kiezen.

19.24: Begin alinea (commando) 253 

c DIN A gehalveerd 

Zet de beeldgrootte op 70,7106…%, zodat een DIN-A-pagina in 

halve grootte getoond wordt (bijv. DIN A3 wordt als DIN A4 getoond). 

c DIN A verdubbeld 

Zet de beeldgrootte op 141,421…%, zodat een DIN-A-pagina in 

dubbele grootte getoond wordt (bijv. DIN A5 wordt als DIN A4 

getoond). 

c Hele pagina 

Stelt de weergavemaatstaf zo in dat een pagina in zijn geheel in 

het venster past. 

c Volledige breedte 

Stelt de weergavemaatstaf zo in dat de paginabreedte de vensterbreedte 

volledig gebruikt. 

Groter 

Kleiner 

Stelt de weergavemaatstaf in op een eersthogere of eerstlagere 

waarde uit de lijst van praktische maatstaven. 

$ De maximale beeldgrootte en de grootte van een open tekening beperken 

elkaar wederzijds. Een tekening met een groot oppervlak die 

in een eigen venster getoond wordt, kan niet zo veel vergroot worden 

als een klein tekening; evenzo kan het oppervlak van een tot 

200% geschaalde tekening niet meer zoveel groter gemaakt worden 

als dat van een tekening van 100%. 

l Voor blijvende correctie van de weergavemaatstaf op uw werkplek 

kunt u in de Programma-instellingen uw beeldscherm ijken (zie 

@ Resolutiepaneel, Programma-instellingen [blz. 454]). 

Zie ook 

@ Loep (gereedschap) [blz. 382] 


@ Vensters (menu) [blz. 493] 

19.24 BEGIN ALINEA (COMMANDO) 

Het commando Begin alinea staat in het Opmaak-menu en bepaalt de 

container waarin een alinea moet beginnen. Voorwaarde is dat vanuit de 

huidige container een pijplijn naar de container van het geselecteerde 

doel leidt.


☞ Begin alinea gebruiken 


2 Kies Begin alinea. 

Er verschijnt een submenu waarin u kunt aangeven waar de alinea 

moet beginnen. 

Zie ook 


19.25 BEREKEN ALLES (COMMANDO) 

Het commando Bereken alles staat in het submenu bij @ Calculatie 

[blz. 264]. 

Hiermee worden alle formules in alle componenten van het document 

berekend. U kunt componenten van de berekening uitsluiten. Om 

dat te doen klikt u op Bereken alleen opnieuw op verzoek in het paneel 

Algemeen van het Info-dialoogvenster. 

19.26 BEREKENINGPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 

Om dit paneel te bekijken kiest u het commando Documentinstellingen 

uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Berekening. 

Berekening 

X Automatische herberekening 

Formules worden indien nodig herberekend, dus als formules 

of waarde waarnaar in formules gerefereerd wordt, gewijzigd 

worden. 

X Herberekening op verzoek 

Formules worden alleen herberekend als u Bereken alles of 

Reken deze component door gebruikt. 

Iteratie 

X Uit 

Formules worden ook bij onderlinge afhankelijkheid slechts 

eenmaal herberekend. 

X Aan totdat aan tenminste één voorwaarde voor 

beëindiging voldaan is

19.27: Berekeningpaneel, Programma-instellingen 255 

Onderling afhankelijke formules worden herberekend totdat 

één van de volgende voorwaarden waar wordt. 

i Aantal cycli groter dan 

Het maximaal toelaatbare aantal herberekeningen van onderling 

afhankelijke formules. 

i Maximale absolute verandering kleiner dan of gelijk aan 

De grootste absolute verandering tussen twee herberekeningscycli 

van alle onderling afhankelijke formules. 

i Maximale relatieve verandering kleiner dan of gelijk aan 

De grootste relatieve verandering tussen twee herberekeningscycli 

van alle onderling afhankelijke formules. 

P Zet scheidingstekens en kalendernamen op beginwaarde terug 

Zet het decimale scheidingsteken, het duizendtallenscheidingsteken 

en kalenderteksten (namen van de maanden en weekdagen) op 

de waarden van het besturingssysteem terug. Deze aanduidingen 

worden bij het creëren van een RagTime-6-document uit het systeem 

in het document overgenomen en opgeslagen. 




Landinstellingen. 

Zie ook 

@ Bereken alles (commando) [blz. 254] 

@ Reken deze component door (commando) [blz. 453] 

19.27 BEREKENINGPANEEL, PROGRAMMA-INSTELLINGEN 

Om dit paneel te bekijken kiest u het commando Programmainstellingen 

uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Berekening. 

Notatie van verwijzingen 

Kies de @ A1 of R1K1 [blz. 95] notatie voor spreadsheets.


Invoer decimaal en duizendtallenscheidingsteken 

Afhankelijk van het land gebruikt de systeemsoftware de komma en 

de punt in getallen anders. 

X Gebruik scheidingstekens zoals gedefinieerd in de 

systeemsoftware 

Als u deze instelling kiest, kunt u de duizendtallen- en de decimale 

scheidingstekens schrijven en RagTime interpreteert deze 

invoer als getal. 

X Interpreteer ’,’ of ’.’ als decimaal scheidingsteken 

Als u deze instelling kiest, worden komma’s en punten als decimaal 

scheidingsteken geïnterpreteerd. Als u echter een duizendtallenscheidingsteken 

invoert, dan wordt deze invoer als 

tekst geïnterpreteerd. 

Zie ook 

@ Getallen invoeren [blz. 187] 

19.28 BESTAND/ARCHIEF (MENU) 

Z Dit menu heet, zoals onder Windows gebruikelijk, ’Bestand’. 

z Dit menu heet, zoals onder Mac OS gebruikelijk, ’Archief’. 

y Bestand/Archief 

c @ Foyer [blz. 296] 

c @ Nieuw document [blz. 387]De Foyer-standaardactie 

c @ Open document [blz. 392] 

Y Gebruikte documenten \ 

Een lijst van de laatst gebruikte documenten (alleen z) 

Het maximumaantal kunt u instellen, zie @ Foyer, basisinstellingen 

en Foyerinformatie [blz. 297]. 

c @ Importeer [blz. 319] 

Y @ Scanners en camera’s [blz. 454] \ 

c @ Sluit [blz. 461] 

c @ Sluit document [blz. 461] 

c @ Bewaar document [blz. 260] 

c @ Bewaar als [blz. 258] 

c @ Exporteer PDF [blz. 292]

c @ Exporteer HTML [blz. 289] 

c @ Exporteer [blz. 291] 

c @ Selecteer bibliotheek [blz. 457] 

c @ Open actuele bibliotheek [blz. 391] 

c @ Pagina-instelling [blz. 396] 

c @ Aangepaste pagina-instelling [blz. 229] 

c @ Print [blz. 433] 

c @ Print eenmaal [blz. 435] 

19.29: Beveiliging (menu) 257 

Hier verschijnen de laatst gebruikte bestanden (alleen Z) 

Het maximumaantal kunt u instellen, zie @ Foyer, basisinstellingen 

en Foyerinformatie [blz. 297]. 

c @ Stop [blz. 470] (alleen Z) 

19.29 BEVEILIGING (MENU) 

Het menu Beveiliging verschijnt in het Extra’s-menu. Het bevat commando’s 

om objecten en componenten te beveiligen. 

$ Vastgezet werkt altijd, de andere instellingen beveiligen alleen wanneer 

het document vergrendeld is. 

Y Beveiliging 

+ Vastgezet 

Bepaalt of de geselecteerde objecten niet verplaatst kunnen 

worden met de muis of het toetsenbord (zie @ Elementen vastzetten 

[blz. 46]). 

Boven vastgezette objecten wordt de muiswijzer versierd 

met een speld. 

+ Beveiligd 

Bepaalt of de selectie bij ingeschakelde documentvergrendeling 

niet bewerkt kan worden. 

l Beveiligd is niet beschikbaar voor spreadsheetcellen. Gebruik 

daarvoor een van de volgende instellingen. 

Beveiliging voor spreadsheetcellen 

Deze instellingen zijn alleen voor spreadsheetcellen beschikbaar 

(zie @ Cellen, formaten en formules beveiligen [blz. 104]).


X Niet-beveiligd 

X Formule beveiligd 

X Formaat beveiligd 

X Formule en formaat beveiligd 

X Cel beveiligd 

Bepaalt welke eigenschappen van spreadsheetcellen niet gewijzigd 

kunnen worden wanneer documentbeveiliging ingeschakeld 

is. 

c Document vergrendelen/ontgrendelen 

Vergrendelt of ontgrendelt het actieve document. Bij het vergrendelen 

kan een wachtwoord gegeven worden, waarnaar dan 

bij het ontgrendelen gevraagd wordt. In vergrendelde documenten 

kunnen beveiligde elementen niet bewerkt worden. 

In vergrendelde documenten wordt de muiswijzer boven 

beveiligde elementen versierd met een slotje. 

Zie ook 

@ Over beveiliging [blz. 45] 

19.30 BEWAAR ALS (COMMANDO) 

Het commando opent een dialoogvenster om het actieve document met 

een nieuwe naam of in een andere map te bewaren. 

l Met de RagTime-6-functie ZetDocNaam kunt u een voorstel voor 

een naam voor het bewaren als doen, bijv. door middel van de tekst 

van een bepaalde cel in een spreadsheet in een document (zie @ Zet- 

DocNaam [in Formules en functies]). 

☞ Document bewaren 

1 Kies Bewaar als. 

Er verschijnt een dialoogvenster. Daarin kunt u 

• het bestand een andere naam geven 

• een map selecteren en 

• een sjabloondocument van het document creëren. 

2 Gebruik het standaard-bestanddialoogvenster om een map te selecteren 

waarin het document bewaard moet worden. 

Z Bepaal naam en formaat voor het te bewaren bestand.

i Bestandsnaam 

Voer een naam voor het bestand in. 

p Bestandstype 

Kies een bestandstype: document of sjabloon. 

z Bepaal naam en formaat voor het te bewaren bestand. 

i Naam 

Voer een naam voor het bestand in. 


Kies een bestandstype. 

19.30: Bewaar als (commando) 259 

n Als sjabloondocument 

Bepaalt of het bestand als sjabloondocument opgeslagen moet worden. 

n Bestandscompressie tijdens het sluiten 

Bepaalt of gaten die door wissen ontstaan zijn, bij het sluiten uit het 

bestand verwijderd moeten worden. 

X Werk verder met het nieuwe document 

X Werk verder met het huidige document 

Kies het document waarmee u wilt verder werken, het andere wordt 

met de huidige stand bewaard. 

l Bij de selectie van bestandstypen kunt u vastleggen of het document 

in het formaat van RagTime-versie 5.0 of 5.5 opgeslagen moet 

worden. Gebruik het 5.0-formaat als u documenten aan RagTimegebruikers 

wilt doorgeven die nog niet de huidige versie 5.5 gebruiken. 

l Bij het bewaren van met RagTime 6 bewerkte documenten in het 

5.0-formaat gaat sommige informatie die voor de nieuwe 5.5mogelijkheden 

nodig zijn, verloren. 

Zie ook 

@ Over sjabloondocumenten [blz. 40] 

@ Documenten sluiten [blz. 40] 

@ Documenten bewaren [blz. 39] 

@ Bestand/Archief (menu) [blz. 256]


19.31 BEWAAR DOCUMENT (COMMANDO) 

Het commando bewaart het actieve document. 

☞ Document bewaren 

1 Kies Bewaar document. 

Als het document nog nooit bewaard is, dan wordt het commando 

@ Bewaar als [blz. 258] opgeroepen. 

Zie ook 



@ Standaardcommando’s (palet) [blz. 549] 


19.32 BEWERK CURVE (COMMANDO) 

Dit commando specificeert dat de ankerpunten van béziercurven 

of veelhoeken voor bewerking beschikbaar zijn, dus niet de hendels 

van het @ omsluitende kader, maar de hendels van de anker- en 

richtingspunten die voor de manipulatie van het object verschijnen. 

Zodra de hendels verschijnen, kunt u de curve dan wel de veelhoek 

bewerken. 

l Voor een geselecteerde curve kunt u de bewerkingstoestand ook 

met R in- en uitschakelen. 

l Curven kunnen ook door dubbelklikken voor bewerking beschikbaar 

gemaakt worden; dit gedrag kunt u echter uitschakelen (zie @ Tekeningpaneel, 

Programma-instellingen [blz. 473]). 

Zie ook 

@ Veelhoeken en béziercurven bewerken [blz. 57] 

19.33 BEWERK WOORDENBOEKEN (COMMANDO) 

Bewerk woordenboeken staat in het Extra’s-menu en opent een venster 

waarin u @ gebruikerswoordenboeken [blz. 174] aanmaken en bewerken 

kunt.

19.33: Bewerk woordenboeken (commando) 261 

p Woordenboek 

Dit pop-upmenu somt alle geopende gebruikerswoordenboeken en 

een paar commando’s op. RagTime gebruikt voor de spellingcontrole 

en woordafbreking alle in de lijst opgenomen woordenboeken, 

nieuwe woorden worden echter in het huidige woordenboek opgenomen. 

— Sessiewoordenboek 

is een tijdelijk woordenboek dat een woordenlijst bijhoudt tot 

het moment waarop u RagTime stopt. 

— Nieuw gebruikerswoordenboek 

opent een woordenboekdialoogvenster waarin u een nieuw 

woordenboek kunt benoemen. 

— Gebruikerswoordenboek openen 

opent een woordenboekdialoogvenster waarin u extra woordenboeken 

kunt selecteren om te openen. RagTime kan 

RagTime-woordenboeken openen die op een willekeurige 

plaats in het netwerk opgeslagen zijn als uw computer erop 

aangesloten is. 

— Huidige woordenboek sluiten 

sluit het huidige woordenboek. 

— Voeg woordenboeken samen 

Opent een venster waarin u een woordenboek kunt selecteren 

en in het huidige woordenboek kunt invoegen. Gebruik 

Voeg woordenboeken samen als RagTime-3-woordenboeken 

in RagTime-6-woordenboeken ingevoegd moeten worden. 

P Maak aan 

Klikken op Maak aan voegt een nieuwe ingang in de woordenlijst in. 

Voer het woord dat nieuw opgenomen moet worden, in het invoerveld 

in. 

P Wis 

Klik op Wis om het geselecteerde woord uit het woordenboek te verwijderen. 

+ Ongewenst 

Klikken in deze kolom voor een woord beveelt RagTime, de vindplaatsen 

van dit woord ter controle te tonen. U kunt een woord in 

het woordenboek invoeren dat weliswaar correct is, maar niet in uw 

document moet verschijnen. In dit geval zet u in de kolom Ongewenst 

een vinkje.


Woordafbreking 

Plaats een is-teken ’=’ op de plaatsen waar afgebroken mag worden 

(’Rag=Time’). 

Om een dergelijke afbreking te onderdrukken plaatst u een ’=’ aan 

het einde van een woord (’RagTime=’). 

Zie ook 

@ Woordenboeken samenvoegen [blz. 175] 

19.34 BÉZIERGEREEDSCHAP 

Als er een béziercurve geselecteerd is, verschijnt er een @ omsluitend kader 

met hendels aan de randen en hoeken. U kunt open of gesloten béziercurven 

creëren. 

☞ Een béziercurve tekenen 

1 Klik op de knop béziercurvengereedschap. 








2 Verplaats het dradenkruis naar de plaats waar een eindpunt van de 

curve getekend moet worden. 

Wanneer u aan het eerste ankerpunt een raaklijn wilt creëren, sleept 

u de raaklijn met ingedrukte muisknop. 

3 Klik de muisknop daar, waar het volgende ankerpunt moet verschijnen. 

Tussen de beide punten wordt een lijn aangegeven. 

4 Om de curve te tekenen sleept u de muiswijzer in een willekeurige 

richting en laat hem dan los. 

5 Klik het volgende punt aan waarop een ankerpunt moet komen en 

herhaal de handeling. 

6 Door te dubbelklikken creëert u het eindpunt. Wanneer u het aanvangspunt 

aanklikt sluit de curve zich. 

De curve is geselecteerd.

Zie ook 




19.35 BOOGGEREEDSCHAP 

19.35: Booggereedschap 263 

Bogen zijn lijnen en kunnen geen componenten bevatten (zie @ Sectorgereedschap 

[blz. 456]). Als een boog geselecteerd is, verschijnt er een 

@ omsluitend kader met hendels aan de randen en hoeken. 

☞ Een boog tekenen 

1 Klik op de knop Booggereedschap. 



van het omsluitende kader moet komen. 


Er verschijnt een boog die de bewegingen van het dradenkruis volgt. 


De boog is geselecteerd. 

☞ Aanvangspunt en booglengte van een boog veranderen 

1 Klik op de aanvangs- of eindhendel. 

2 Sleep. 

Zie ook 



19.36 BREEK WOORDEN AF (COMMANDO) 

Het commando Breek woorden af… staat in het Extra’s-menu en opent 

een dialoogvenster. 

p Afbreekstreepjes in 

Als lettergrepen gescheiden moeten worden, klikt u in het submenu 

@ Afbreekstreepjes in. De keuzemogelijkheden variëren van de 

huidige selectie tot alle geopende documenten. 

P Verwijder afbreekstreepjes 

Klikken op deze knop verwijdert de afbreekstreepjes.


P Breek af 

Door op deze knop te klikken wordt de woordafbreking in de woorden 

in het geselecteerde bereik doorgevoerd. 

RagTime voert de woordafbreking conform de regels van de gekozen 

@ taal [blz. 145] uit. 

Zie ook 

@ Woordafbreking in de tekst [blz. 176] 

19.37 CALCULATIE (MENU) 

Het menu Calculatie staat in het Extra’s-menu. Het bevat commando’s 

om formules in te voeren en te berekenen. 

Y Calculatie 

c @ Functies [blz. 301] 

c @ Transformeer referentie [blz. 490] 

c @ Bereken alles [blz. 254] 

c @ Reken deze component door [blz. 453] 

19.38 CATEGORIEPANEEL, GRAFIEKINFORMATIE 




Categorieën. 

RagTime berekent altijd dan een nieuwe breedte van een staaf als de 

ruimte die voor de staaf beschikbaar is of het aantal staven verandert. U 

kunt de staafafstand en de afstand tussen categorieën wijzigen door aan 

de hendels in het voorbeeld te trekken of nieuwe waarden in de invoervelden 

in te voeren. Het voorbeeld toont de wijzigingen die in de grafiek 

zullen optreden. 

Categorietitels 

i Categorietitels 

De namen van de categorieën verschijnen. U kunt ze selecteren 

en bewerken. Zijn de gegevens in de grafiek uit een spreadsheet 

naar de grafiek gesleept of gekopieerd, dan verschijnt er 

een referentie naar het desbetreffende spreadsheetbereik. Met 

@ Aslabels [blz. 121] kunt u instellen of er categorietitels getekend 

worden.

Positie 

19.39: Celinhoudpaneel, Spreadsheetinformatie 265 

X Positie tussen markeringen 

X Positie bij markeringen 

Hier kunt u instellen of de categorietitels tussen of bij de 

maatstreepjes getekend worden. 

Afstanden 

i Afstanden tussen categorieën 

Er wordt een waarde relatief ten opzichte van de door RagTime 

berekende staafbreedte aangegeven. 

i Staven 

De waarde wordt relatief ten opzichte van de door RagTime berekende 

staafbreedte aangegeven. 

Stapeling van reeksen 

n Gestapelde rijen 

De rijen van iedere categorie zijn in één enkele staaf gestapeld. 

De waarden worden in eenheden op de y-waardeas aangegeven. 

n Op 100% gestapeld 

Het bereik van de waardeas bedraagt 100%. Iedere gestapelde 

staaf komt overeen met de hoogte van het diagram, iedere rijwaarde 

is relatief ten opzichte van de som van alle waarden in 

de categorie aangegeven. 

n Gebruik staafafstand in gestapelde reeksen 

De afstanden van de staven richten zich naar de in de instelling 

Afstanden ingevoerde waarden, als de instelling Gestapelde 

rijen aangekruist is. 

19.39 CELINHOUDPANEEL, SPREADSHEETINFORMATIE 

Als er een Spreadsheet-component actief is, verschijnt er een menu met 

dezelfde naam in de menubalk. Om het Info-dialoogvenster te openen


gebruikt u het commando Info uit het menu, en vervolgens kiest u het 

@ paneel Celinhoud. 

Inhoud 

p Standaardtype 

Kies of RagTime het type inhoud van de cel automatisch herkennen 

moet (tekst, getal, datum enz.), of kies Tekst of Meerregelige 

tekst. 

? Huidig type 

Hier wordt het huidige type van de celinhoud getoond. 

? Component 

Ingeval er in een cel een component geïnstalleerd is, wordt haar 

naam aangegeven. 

n Behoud formule bij waarde-invoer 

Als u niet wilt dat de formule in een cel verloren gaat zoals anders 

bij het invoeren van een waarde, kruis dan dit veld aan. 

l Als de formule opnieuw berekend wordt, verschijnt het resultaat 

ervan weer in de cel. 

p Beveiliging 

Stel in welke @ onderdelen van een cel [blz. 92] beveiligd moeten 

worden (zie @ Beveiliging (menu) [blz. 257] en @ Cellen, formaten 

en formules beveiligen [blz. 104]). 

— Niet-beveiligd 

Maakt de bewerking van alle celeigenschappen mogelijk. 

— Formule beveiligd 

Beveiligt celformaten tegen wijzigingen wanneer documentbeveiliging 

ingeschakeld is. 

— Formaat beveiligd 



— Formule en formaat beveiligd 

Beveiligt celformules en -formaten tegen wijzigingen wanneer 

documentbeveiliging ingeschakeld is. 

— Cel beveiligd 

Beveiligt alle celeigenschappen tegen wijzigingen wanneer 

documentbeveiliging ingeschakeld is.

Formaat 

19.40: Celranden (commando) 267 






n Precisie zoals geformatteerd 

Als u wilt dat bij het rekenen met de inhoud van een cel alleen 

de plaatsen die door het @ waardeformaat [blz. 189] van de voren 

gedefinieerd zijn, gebruikt worden, schakelt u deze instelling 

in. Anders wordt altijd met alle @ aanwezige plaatsen gerekend 

[blz. 189]. 

n Nulwaarden verborgen 

De inhoud van de cel is niet zichtbaar als de waarde gelijk is 

aan ’0’. 

Zichtbaarheid 

X Op het scherm en in druk 

X Op het scherm 

X Nergens 

Geef aan of en waar de celinhoud zichtbaar moet zijn. 

19.40 CELRANDEN (COMMANDO) 

Het commando Celranden staat in het Spreadsheet-menu, dat beschikbaar 

is wanneer er een spreadsheet actief is. Als het wordt gekozen, 

verschijnt er een dialoogvenster waarin u celranden voor geselecteerde 

cellen kunt creëren en formatteren. 

☞ Celranden bewerken 

1 @ Selecteer een cel of een bereik [blz. 100]. 

2 Kies Celranden. 

Er verschijnt een dialoogvenster waarin u de gewenste instellingen 

kunt doen. 

n Celranden 

Aankruisen schakelt de desbetreffende randen in. Een ’-’ geeft aan 

dat de celranden in de selectie @ gemengde instellingen hebben.


Om de huidige instellingen aan te geven klikt u op de naam van de 

celrand. Verdere celranden kunt u door s -klik selecteren. 

l Nieuwe randen (de laatste optie in de lijst) maakt het mogelijk 

dat u de voorkeuren voor de lijnstijl van nieuwe randen in de 

huidige spreadsheetcomponent instelt. 

l Die instellingen worden alleen aangegeven als de betreffende 

rand ingeschakeld is. 

p Lijnstijlmodel 

Kies een lijnstijlmodel om de vulling, stippellijn, dikte enz. vast te 

leggen. 

Dikte 

é Lijndikte 

Voer hier de lijndikte in. 

Positie 

X Links/buiten 

X Gecentreerd 

X Rechts/binnen 

Specificeer met de knoppen of lijnen met betrekking tot 

hun numerieke coördinaten links/buiten, gecentreerd of 

rechts/binnen getekend moeten worden. Details vindt u onder 

@ links/rechts [blz. 582]. 

Stippellijn 

p Stippellijn 

Kies een stippellijn of Andere als u de @ stippellijn bewerken 

[blz. 470] wilt. 

p Vulstijlmodel 

Het vulstijlmodel waarop alle hier gebruikte vulformaten gebaseerd 

zijn. 

n Drukkend 

Bepaalt of de vulling van de selectie geprint wordt, anders is ze alleen 

op het beeldscherm zichtbaar.

X Eerste kleur 

19.40: Celranden (commando) 269 

X Tweede kleur 

Bepaal of de instellingen in dit onderdeel de eerste of tweede kleur 

van een vulling met patroon of verloop moeten beïnvloeden. 

l Voor eenvoudige vullingen zonder patroon of verloop worden 

deze knoppen niet getoond. 

l Eerste en tweede kleur moeten altijd in hetzelfde kleurenpalet 

(RGB, CMYK, Lab, zie @ Andere kleur instellen (commando) 

[blz. 240]) aangegeven worden. 

p Kleur 

De huidige kleur wordt getoond. Door te klikken wordt het @ Kleurmenu 

[blz. 339] geopend. Kies een kleur, dan wel Transparant of 

Andere, als u de kleur bewerken wilt. 

é Opaciteit 

De opaciteit van de kleur in de selectie. Voer een percentage in of 

gebruik de schuifbalk. 

Bij lagere waarden schijnt er meer van de achtergrond door. 

Bij hogere waarden schijnt er minder van de achtergrond door. 

é Tint 

De tint voor de kleur in de selectie. Voer een percentage in of gebruik 

de schuifbalk. 

Bij lagere waarden wordt de kleur bleker. 

Bij hogere waarden wordt de kleur sterker. 

p Patronen 

Het vakje toont het huidige patroon. Door erop te klikken wordt het 

patronenmenu geopend. Kies een patroon dan wel Geen of Ander, 

als u een @ patroon bewerken [blz. 239] wilt. 

n Alleen onderste derde deel 

Bepaal of verticale randlijnen telkens alleen in het onderste derde 

deel van cellen getekend moeten worden.


P Pas toe 




zijn. 

P Annuleer 



P OK 


19.41 CIRKELDIAGRAMPANEEL, GRAFIEKINFORMATIE 




Cirkeldiagram. 

é Aanvangshoek voor eerste sector 

De aanvangshoek wordt in graden van boven gemeten. Kies een 

waarde uit het pop-upmenu of voer er een in het invoerveld in. 

é Gebruikte reeks 

Voer het nummer van de reeks in die u in het cirkeldiagram wilt gebruiken. 

Kies een waarde uit het pop-upmenu of voer er een in het 

invoerveld in. 

i Sectoruitspringingen 

Met sectoruitspringingen kunt u een sector van het cirkeldiagram laten 

uitspringen. Voer een waarde of een formule voor de uitspringing 

van de geselecteerde sector in. Verdere informatie over het uitspringen 

van sectoren vindt u onder @ Cirkeldiagram [blz. 280]. 

19.42 COLOR-MANAGEMENTPANEEL, PROGRAMMA-INSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Colormanagement. 

n ICC-color-management voor rasterillustraties 

Bepaalt of de kleuren bij de weergave en uitvoer voor rasterillustraties 

(TIFF, JPEG, BMP etc.) door middel van ICC-apparaatprofielen gecorrigeerd 

moeten worden.

19.42: Color-managementpaneel, Programma-instellingen 271 

ICC-profielen 

Leg vast op welke manier en door middel van welke profielen de 

kleurcorrectie voor de verschillende uitvoerapparaten in zijn werk 

moet gaan. Kies telkens een profiel uit een van de externe profielbestanden 

of een van de met RagTime 6 meegeleverde profielen. 

l RagTime neemt altijd het profiel van het hoofdbeeldscherm in 

acht. Op andere eventueel beschikbare beeldschermen wordt 

met het profiel van het hoofdbeeldscherm gecorrigeerd. 

l Ingeval color-management uitgeschakeld is, zijn deze instellingen 

niet beschikbaar. 

p Monitor (alleen Z) 

Het ICC-profiel voor het beeldscherm. 

? Systeemprofiel, bestand (alleen z) 

Naam en bestand van het voor het beeldscherm gebruikte systeemprofiel 

worden hier getoond. 

z Voer de instelling a.u.b. onder Systeemvoorkeuren | 

Beeldschermen | Kleur door. 

p Printer 

Het ICC-profiel voor de printer. 

n Simuleer kleuren van printer op beeldscherm 

Bepaalt of de kleuren voor de weergave op het beeldscherm 

zo gecorrigeerd worden dat ze met de kleuren van de geprinte 

uitvoer overeenkomen. 

n Simuleer kleuren van printer op proefprinter 

Bepaalt of de kleuren voor de uitvoer op de proefprinter zo gecorrigeerd 

worden dat ze met de kleuren van de oplageprinter 

overeenkomen. 

p Proefprinter 

Het ICC-profiel voor de printer. 

Standaard-ICC-profielen voor nieuwe illustraties 

Leg vast welke ICC-profielen voor illustraties gebruikt moeten worden 

die nieuw in het RagTime-6-document opgenomen worden, 

voorzover deze geen profiel bevatten.


p RGB-illustraties 

Het profiel voor nieuwe illustraties in het Rood-Groen-Blauwkleurmodel. 

Kies een profiel uit een extern profielbestand of 

een van de met RagTime 6 meegeleverde profielen. 

p CMYK-illustraties 

Het profiel voor nieuwe illustraties in het Cyaan-Magenta-Geel- 

Zwart-kleurmodel. Kies een profiel uit een extern profielbestand 

of een van de met RagTime 6 meegeleverde profielen. 

l Als u toegang tot het Worldwide Web heeft, vindt u nadere informatie 

bijv. onder http://en.wikipedia.org/wiki/Color_management. 

l Indien u de voorkeur geeft aan een boek, vindt u nadere informatie 

bijv. in Johan Kerver (2004): Colormanagement - Voorspelbare kleuren. 

(Amsterdam, Pearson Education Benelux) 

l Indien u de voorkeur geeft aan een boek, vindt u nadere informatie 

bijv. in Jan-Peter Homann (1998): Digitales Colormanagement. Farbe 

in der Publishing-Praxis. (Berlin, Springer Verlag) 

19.43 CONTROLEER SPELLING (COMMANDO) 

Het commando Controleer spelling staat in het Extra’s-menu en opent 

een venster waarin u het deel van het document kunt selecteren dat 

gecontroleerd moet worden. U kunt hier een @ gebruikerswoordenboek 

[blz. 174] kiezen en correcties aanbrengen. RagTime controleert het aangegeven 

bereik op foutief geschreven woorden, laat deze zien en geeft 

voorstellen voor correctie, als het die in de beschikbare woordenboeken 

vindt. 

p Controleer spelling in 

U kunt een @ bereik kiezen dat gecontroleerd moet worden. De keuzemogelijkheden 

variëren van de huidige selectie tot alle geopende 

documenten. 

? Status 

RagTime toont het huidige woord en een melding daarover. 

i Voorstel 

RagTime stelt een gecorrigeerde schrijfwijze voor of herhaalt een 

woord dat het in het interne woordenboek of gebruikerswoordenboek 

niet gevonden heeft. Een correctie kunt u hier invoeren.

19.43: Controleer spelling (commando) 273 

? Voorstellenlijst 

RagTime somt voorstellen uit de interne en gebruikerswoordenboeken 

op. U kunt op een voorstel klikken die dan onder Voorstel verschijnt. 

P Wijzig 

Door deze knop aan te klikken vervangt u de in de tekst gevonden 

woord door het woord dat in het voorstel-venster staat. 

P Wijzig 

P Sla over 

Voordat u met de spellingcontrole begint, heet de knop Start. Na 

het klikken verandert de naam van de knop in Sla over. Klik op Sla 

over als u niet wilt dat RagTime het huidige woord wijzigt. 

P Wijzig alle 

Klikken op deze knop verandert alle vindplaatsen van het huidige 

woord in de tekst in het woord dat in het voorstellen-venster is aangegeven. 

P Negeer alle 

Klikken op deze knop draagt RagTime op het woord niet te wijzigen 

en ook niet te kijken of het woord nog een keer voorkomt. Deze opdracht 

blijft geldig totdat u RagTime stopt. 

Gebruikerswoordenboek 

p Woordenboek 

Dit pop-upmenu somt alle geopende gebruikerswoordenboeken 

en een paar commando’s op. RagTime gebruikt voor de 

spellingcontrole en woordafbreking alle in de lijst opgenomen 

woordenboeken, nieuwe woorden worden echter in het huidige 

woordenboek opgenomen. 

— Sessiewoordenboek 

is een tijdelijk woordenboek dat een woordenlijst bijhoudt 

tot het moment waarop u RagTime stopt. 

— Nieuw gebruikerswoordenboek 

opent een woordenboekdialoogvenster waarin u een 

nieuw woordenboek kunt benoemen. 

— Gebruikerswoordenboek openen 

opent een woordenboekdialoogvenster waarin u extra 

woordenboeken kunt selecteren om te openen. RagTime


kan RagTime-woordenboeken openen die op een willekeurige 

plaats in het netwerk opgeslagen zijn als uw computer 

erop aangesloten is. 

— Huidige woordenboek sluiten 

sluit het huidige woordenboek. 

P Voeg toe 

Klik op Voeg toe, om het woord in het voorstellen-venster in 

het gebruikerswoordenboek dat u in het pop-upmenu gekozen 

heeft, op te nemen. 

Zie ook 

@ Spellingcontrole [blz. 177] 

19.44 COÖRDINATENPANEEL, TEKENINGINFORMATIE 

Om dit paneel te bekijken selecteert u een tekeningobject, gebruikt u 

het commando Info uit het Tekeningmenu en kiest u dan het @ paneel 

Coördinaten. 

Coördinaten 

De huidige waarden worden aangegeven. U kunt ze wijzigen door 

nieuwe waarden in te voeren. Verdere informatie onder @ Objecten 

uitlijnen [blz. 54] en @ Objectgrootte wijzigen [blz. 56]. 

i Horizontale positie 

Stel met de horizontale positieknoppen in of u de positie van 

de linkerkant, het midden of de rechterkant zien of bewerken 

wilt. 

i Verticale positie 

Stel met de verticale positieknoppen in of u de positie van de 

bovenkant, het midden of de onderkant zien of bewerken wilt. 

i Links, boven 

Afstand van de linkerkant van het object tot de linkerrand van 

de pagina en de bovenkant van het object tot de bovenrand van 

de pagina. 

Als deze waarden worden gewijzigd, verandert ook de breedte. 

i Rechts, onder 

Afstand van de rechterkant van het object tot de linkerrand van

19.44: Coördinatenpaneel, Tekeninginformatie 275 

de pagina en van de onderkant van het object tot de bovenrand 

van de pagina. 

Als deze waarden worden gewijzigd, verandert ook de breedte. 

i Grootte (horizontaal, verticaal) 

Breedte en hoogte van het object. 

Als de breedte of hoogte wordt gewijzigt, verandert ook de 

onder- dan wel rechterkant. 

Afgeronde rechthoek 

i Hoekronding (horizontaal, verticaal) 

U heeft de mogelijkheid om de horizontale of verticale hoekronding 

waarden in te voeren. 

Bogen en sectoren 

i Start 

Voer de aanvangshoek in of kies er een uit het pop-upmenu. 

Positieve hoeken worden met de klok mee, negatieve tegen de 

klok in van boven gemeten. 

i Lengte 

Voer de booglengte in of kies er een uit het pop-upmenu. 

Positieve hoeken worden met de klok mee, negatieve tegen de 

klok in vanuit het beginpunt gemeten. 

Transformatie 

i Schaling (horizontaal, verticaal) 

De schaling kan door invoer van een nieuwe waarde bij de horizontale 

of verticale schaling gewijzigd worden. 

De waarde wordt relatief ten opzichte van de oorspronkelijke 

objectgrootte aangegeven. Negatieve waarden spiegelen het 

object en de objectinhoud. 

i Schuinte (horizontaal, verticaal) 

De schuinte kan door de invoer van nieuwe waarden bij de horizontale 

of verticale schuinte gewijzigd worden.


De waarde wordt als tangens van de hoek aangegeven. Bij positieve 

waarden verschuift de bovenkant horizontaal naar links 

dan wel linksboven, bij negatieve waarden naar rechts dan wel 

rechtsonder. 

i Rotatie 

De rotatie kan door invoer van een nieuwe waarde gewijzigd 

worden. 

U kunt ook een van de waarden in het pop-upmenu kiezen. De 

waarde wordt in graden van boven gemeten: positieve waarden 

met de klok mee, negatieve tegen de klok in. 

l Schuinte en rotatie zijn nauw met elkaar verbonden. Als u 

een waarde voor de verticale schuinte invoert en P Pas 

toe of P OK klikt, stelt RagTime de verticale schuiningswaarde 

altijd op nul en berekent automatisch welke horizontale 

schuinte dan wel rotatie tot dezelfde transformatiematrix 

zou leiden. 

P Standaard 

Stelt alle waarden op nul terug (zie @ Transformatie (menu) 

[blz. 489]). 

Zie ook 


@ Info, Tekening (commando) [blz. 330] 

@ Tekeningobjecten plaatsen [blz. 54] 

@ Grootte van tekeningobjecten wijzigen [blz. 56] 

19.45 CURVE-SPLITSGEREEDSCHAP 

Met het curve-splitsgereedschap worden veelhoeken of béziercurven op 

aanwezige ankerpunten of langs de segmenten opengesneden. Indien 

nodig wordt daartoe de curve geselecteerd en op de bewerking voorbereid. 

☞ Een curve doorsnijden 

1 Klik op de gereedschapsknop. 

De muiswijzer verandert in een mes. 

2 Verplaats de wijzer boven de plaats waar u de curve splitsen wilt.

19.46: Curvepunt-invoeggereedschap 277 

Boven geschikte plaatsen wordt de wijzer een mes met een 

klein rondje. 

3 Om de curve te splitsen klikt u. 

l Objecten met geïnstalleerde componenten kunnen niet kapotgesneden 

worden. 

Zie ook 





19.46 CURVEPUNT-INVOEGGEREEDSCHAP 

Met het curvepunt-invoeggereedschap worden ankerpunten bij het bewerken 

van veelhoeken of béziercurven ingevoegd. Om nieuwe richtingspunten 

aan béziercurve-ankerpunten toe te voegen, klikt u op het ankerpunt 

en sleept u. 

☞ Een ankerpunt invoegen 


De muiswijzer verandert in een plus (+) met een raampje. 

2 Verplaats de wijzer over de plaats van een veelhoek- of béziercurvesegment 

waar u een ankerpunt wilt invoegen. 

Boven geschikte plaatsen verdwijnt het raampje van de wijzer. 

3 Om een punt in te voegen klikt u. 

☞ Een richtingspunt aan het béziercurve-ankerpunt toevoegen 


De muiswijzer verandert in een plus (+) met een raampje. 

2 Verplaats de wijzer over het béziercurve-ankerpunt waar u een richtingspunt 

wilt toevoegen. 


3 Sleep het richtingspunt vanuit het ankerpunt.


Zie ook 





19.47 CURVEPUNT-KNIKGEREEDSCHAP 

Met het curvepunt-knikgereedschap worden ’gladde’ béziercurveankerpunten 

bij het bewerken veranderd in ’geknikte’. Met andere 

woorden: de verbinding richtingspunt-ankerpunt-richtingspunt vormt 

een rechte lijn of een hoek. 

☞ Een béziercurve aan een glad ankerpunt knikken 


De muiswijzer wordt een bézierhoek met een raampje. 

2 Verplaatst u de wijzer boven een van de richtingspunten van het te 

veranderen ankerpunt. 

Ingeval de richtingspunten niet gemarkeerd zijn, selecteert u het ankerpunt 

door erop te klikken. 


3 Sleep aan een richtingspunt. 

Het andere ankerpunt wordt niet bewogen en de béziercuve wordt 

geknikt. 

☞ Een béziercurve aan een geknikt ankerpunt glad maken 


De muiswijzer wordt een bézierhoek met een raampje. 

2 Verplaatst u de wijzer boven een van de richtingspunten van het te 

veranderen ankerpunt. 

Ingeval de richtingspunten niet gemarkeerd zijn, selecteert u het ankerpunt 

door erop te klikken. 


3 Sleep aan een richtingspunt. 

Het andere ankerpunt wordt zo verplaatst dat het samen met het ankerpunt 

en het gesleepte richtingpunt op één lijn ligt en de béziercurve 

is glad.

Zie ook 





19.48 CURVEPUNT-VERWIJDERGEREEDSCHAP 

19.48: Curvepunt-verwijdergereedschap 279 

Met het curvepunt-verwijdergereedschap worden anker- of richtingspunten 

bij het bewerken van veelhoeken of béziercurven gewist. 

☞ Een curvepunt verwijderen 


De muiswijzer verandert in een min (-) met een raampje. 

2 Verplaats de wijzer tot over de te verwijderen anker- of richtingspunt. 


3 Om het punt te verwijderen klikt u. 

Zie ook 





19.49 DE RAGTIME-6-MENUBALK 

De inhoud van RagTime-6-menu’s verandert niet, hoewel sommige commando’s 

slechts onder bepaalde voorwaarden beschikbaar zijn. Naast 

het Lay-out-menu bevindt zich het componentenmenu waarvan de inhoud 

en naam afhankelijk van de actieve component verandert. 

Menubalk 

y @ RagTime [blz. 442] (alleen z) 

y @ Archief/Bestand [blz. 256] 

y @ Wijzig/Bewerken [blz. 526] 

y @ Opmaak [blz. 393] 

Het volgend menu wisselt. Het wordt aan de actieve component 

aangepast.


Het eerste commando in ieder ’componentenmenu’ is Info. Dit 

opent een dialoogvenster met alle voor deze component beschikbare 

instellingen. 

y @ Tekening [blz. 472] 

y @ Lay-out [blz. 350] 

y @ Tekst [blz. 474] 

y @ Illustratie [blz. 314] 

y @ Spreadsheet [blz. 464] 

y @ Grafiek [blz. 306] 

y @ Knop [blz. 349] 

y @ Geluid [blz. 303] 

y @ Film [blz. 294] 

y @ Extra’s [blz. 293] 

y @ Vensters [blz. 493] 

y @ Info [blz. 321] (alleen Z) 

y @ Help [blz. 310] (alleen z) 

Vinkjes en streepjes voor menu-opties 

Met enkele commando’s kunnen schakelaars aan en uitgezet worden, zoals 

bijvoorbeeld de zichtbaarheid van linialen. 

• Een vinkje (+) voor de optie geeft aan, dat de desbetreffende schakelaar 


• Een streepje (-) geeft aan, dat de schakelaar slechts bij een paar van 

de geselecteerde elementen ingeschakeld is. In dit geval zorgt het 

kiezen van het commando ervoor dat de eigenschap voor de hele selectie 

ingeschakeld wordt. Opnieuw toepassen van het commando 

schakelt de eigenschap weer uit. 

19.50 DIAGRAMTYPE (COMMANDO) 

Het commando Diagramtype verschijnt in het Grafiek-menu en is beschikbaar 

als er een grafiekcomponent geselecteerd is. Als het commando 

gekozen wordt, verschijnt er een submenu met de beschikbare diagramtypen. 

Categorie- en waardeassen 

Een categoriediagram heeft twee assen, een met getallen en een met categorieën. 

Er is een punt vereist om een waarde weer te geven. Bij sommige 

reekstypen zijn extra waarden noodzakelijk.

19.50: Diagramtype (commando) 281 

Hoewel u bij het @ overzetten van gegevens uit een spreadsheet 

[blz. 110] categorienamen kunt gebruiken, zijn deze feitelijk een deel van 

de categorieas in een grafiekcomponent. 

☞ Categorienamen invoegen of bewerken 

1 Kies de categorieas. 

2 Open het @ Categoriepaneel [blz. 264] in het Info-dialoogvenster. 

3 Typ de categorienamen tussen aanhalingstekens in en scheid ze van 

elkaar door een puntkomma. U kunt nieuwe categorieën eenvoudig 

invoegen door ze in te typen of door referenties of formules te gebruiken. 

x-y-waardeassen 

Een x-y-diagram heeft twee numerieke assen. Om een punt weer te geven 

zijn daarom twee waarden vereist. Bij sommige reekstypen moeten nog 

verdere waarden aangegeven worden. 

x-y-z-waardeassen 

Een x-y-z-diagram heeft drie numerieke assen. Om een punt weer te geven 

zijn daarom drie waarden vereist. Bij sommige reekstypen moeten 

nog verdere waarden aangegeven worden. 

Cirkeldiagram 

In cirkeldiagrammen wordt iedere waarde van een reeks door één enkel 

getal weergegeven. In het diagram worden deze individuele waarden als 

sectoren in relatie tot de som van alle waarden weergegeven. 

U kunt de volgende instellingen in het @ Cirkeldiagrampaneel 


Bevat een grafiek meerdere reeksen, dan gebruikt RagTime de eerste 

reeks als u niets anders ingesteld heeft. 

Wordt er geen andere waarde aangegeven, dan begint RagTime met 

de eerste categorie met de klok mee van boven. 

U kunt de geselecteerde sectoren van de rest van het diagram scheiden 

door een van deze sectoren bij zijn hendel uit het midden van het 

diagram weg te slepen. 

l Als er handmatig een waarde in het Info-dialoogvenster of in het formulepalet 

ingevoerd wordt, dan kunt u de sectoren niet met de muis 

slepen.


Ternair diagram 

Een ternair diagram is een gelijkbenige driehoek met drie van 0 tot 1 geschaalde 

assen. De plaats van een punt wordt door drie waarden beschreven. 

Bij sommige reekstypen moeten daarenboven nog extra waarden 

aangegeven worden. 

Pooldiagram 

Een pooldiagram heeft twee assen: een cirkelvormige as om hoeken weer 

te geven en een lineaire as om stralen weer te geven. De lineaire schaling 

wordt in concentrische cirkels weergegeven. Iedere waarde van een reeks 

wordt door twee getallen weergegeven. Bij sommige reekstypen moeten 

daarenboven nog extra waarden aangegeven worden. 

Meervoudige waardeassen 

Bij meervoudige waardeassen kunnen zoveel assen als u wilt radiaal om 

een middelpunt gerangschikt worden. Iedere waarde van een reeks wordt 

door één enkel getal weergegeven. Bij sommige reekstypen moeten daarenboven 

nog extra waarden aangegeven worden. 

Zie ook 

@ Diagramtype en reekstype instellen [blz. 109] 

19.51 DIMENSIE (COMMANDO) 

Het commando Dimensie verschijnt in het Grafiek-menu, als er een grafiek 

geselecteerd is. U kunt er de aanduiding van de categorie-, cirkel- en 

x-y-z-asdiagrammen wijzigen. 

Als het commando Dimensie gekozen wordt, verschijnt er een submenu 

waarin u dimensie, diepte en perspectief kunt instellen. 

Ook draaiing, stand- en lichtpunt van 2-D-grafieken met perspectief 

of driedimensionale grafieken kunnen gewijzigd worden. 

19.52 DOCUMENTINSTELLINGEN (COMMANDO) 

Documentinstellingen verschijnt in het Extra’s-menu. U kunt een groot 

aantal @ voorkeuren voor RagTime-documenten instellen. U kunt onder 

@ Programma-instellingen [blz. 440] ook voorkeuren instellen die op het 

programma van toepassing zijn.

19.53: Documentpaneel, Documentinstellingen 283 

Panelen 

@ Document [blz. 283] 

Randen verbonden importen, teksteenheden, linialen en documentdatum 

@ Vulling [blz. 516] 

Vulstijlmodel, kleur, dichtheid, patroon, printen 

@ Lijnen [blz. 365] 

Lijnstijlmodel, attributen, lijnvulling 

@ Berekening [blz. 254] 

Automatische herberekening of herberekening op verzoek, iteratie 

@ Print [blz. 438] 

Rastering en clipping 

@ Tekening [blz. 472] 

Weergave, nieuwe objecten 

@ Grafiek [blz. 308] 

Grafiektype, onderscheiding van reeksen, kleur 

@ Lay-out [blz. 350] 

Basislijnraster, nummer van eerste pagina 


Filmkenmerken, Filmposter 


Container en inhoud gekoppeld, verbinding met bestand, 

schermweergave, OPI. 

@ Geluid [blz. 304] 

Opnamekwaliteit 

@ Spreadsheet [blz. 465] 

Celinhoud, waarden, celrasterlijnen 


Kolommen, alinea-afstanden, tekstomloop om objecten, voetnoten 

@ Veelhoek [blz. 385] 

Aantal hoeken, aanvangshoek 

19.53 DOCUMENTPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Document.


n Verbonden importen kenbaar op scherm 

Specificeert of geïmporteerde gegevens met verbinding naar hun bestand 

van oorsprong op het beeldscherm kenbaar gemaakt moeten 

worden. 

n Bewaar font metrics in document 

Daarmee wordt de verdeling van de letters op een regel opgeslagen. 

Als het document op een andere computer geopend wordt, die weliswaar 

dezelfde lettertypes heeft, maar van andere makers, of als de 

lettertypes niet beschikbaar zijn, dan blijven de regeleinden behouden. 

Als u deze mogelijkheid niet gebruikt, wordt het document iets 

kleiner. 

i Documentdatum 

Als u een nieuw document creëert, geeft RagTime hier de actuele 

datum aan. Deze datum wordt door de functie Documentdatum gebruikt. 

Als u de datum wilt wijzigen, voert u in het invoerveld een 

nieuwe datum in. 

Standaard-weergavemaateenheden 

Stel in, welke lengte-eenheden voor de weergave van verschillende 

maten moeten worden gebruikt. 

l U kunt maten in alle beschikbare eenheden invoeren, deze instelling 

betreft alleen de aangifte. 

p Tekstgrootten 

De eenheid waarin lettergrootten en -afstanden aangegeven 

worden. 

p Lijndikten 

De eenheid waarin lijndikten worden aangegeven. 

l De aangifte voor andere maten, bijv. breedten of hoogten 

van illustraties, gebruikt de eenheden van de in de toepasselijke 

vensters gebruikte linialen. 

Standaardlinialen voor nieuwe vensters 

p Horizontaal 

p Verticaal 

Kies de linialen die voor nieuwe vensters gebruikt moeten worden. 

l De eenheden van de hier ingestelde linialen worden ook 

gebruikt om lengtematen in vensters zonder eigen liniaal

19.53: Documentpaneel, Documentinstellingen 285 

(bijv. alineastijlmodellen) aan te geven. 

Scheur af van sjabloondocument 

Deze instellingen bepalen het gedrag bij het gebruik van het document 

als sjabloondocument. U kunt het document volledig laten afscheuren 

of het gedrag voor iedere component afzonderlijk instellen 

(zie @ Sjabloondocumenten creëren [blz. 44]). 

n Wordt volledig afgescheurd 

Specificeert of alle componenten in van het sjabloondocument 

afgescheurde kopieën opgenomen zijn, ook als ze in geen container 

geïnstalleerd zijn. 

Wordt het document niet volledig afgescheurd, dan moet u voor 

iedere component afzonderlijk vastleggen of hij afgescheurd 

moet worden, ook als hij in geen enkele container geïnstalleerd 

is. Dat kunt u in het Info-dialoogvenster van de betreffende 

component instellen of in de hier volgende tabel van alle componenten 

van het document. 

Voor lay-outcomponenten kunt u ook instellen welke pagina’s 

bij het afscheuren gebruikt moeten worden (zie @ Paneel Algemeen, 

Lay-outinformatie [blz. 406]). 

? Naam van de component 

n Wordt ook afgescheurd indien in geen enkele container 

geïnstalleerd 

n Alle 

Bepaalt dat alle pagina’s van een lay-outcomponent afgescheurd 

worden. 

i van 

Nummer van de eerste pagina van een lay-outcomponent die 

afgescheurd moet worden. 

i tot 

Nummer van de laatste pagina van een lay-outcomponent die 

afgescheurd moet worden.


19.54 DUBBELZIJDIGE SJABLOONPAGINA (COMMANDO) 

Het commando Dubbelzijdige sjabloonpagina verschijnt in het Layoutmenu 

en is beschikbaar als er een sjabloonpagina in een sjabloonlayoutcomponent 

geselecteerd is. 

☞ Dubbelzijdige sjabloonpagina 

1 Kies Dubbelzijdige sjabloonpagina. 

Er wordt een linkerpagina aangemaakt. Objecten van de originele 

pagina worden gespiegeld geplaatst. 

Zie ook 

@ Dubbelzijdige lay-out [blz. 69] 

19.55 DUPLICEER (COMMANDO) 

Het commando Dupliceer verschijnt in het Wijzig/Bewerken-menu en is 

beschikbaar als er tekeningobjecten geselecteerd zijn. 

☞ Dupliceren 

1 @ Selecteer de objecten [blz. 52] die u wilt dupliceren. 

2 Kies Dupliceer. 

Er verschijnt een nieuw object, verschoven ten opzichte van het origineel. 

l U kunt de verschuiving in het @ Tekeningpaneel [blz. 473] van 

het dialoogvenster Programma-instellingen instellen. 

3 Sleep het duplicaat naar een andere plaats of voer een nieuwe positie 

in het palet @ Objectcoördinaten [blz. 542] in. 

l Als u het duplicaat verschuift zolang het nog geselecteerd is, 

neemt RagTime de verschuiving in zich op en gebruikt deze als 

u het direct nog eens dupliceert. 

l Is er in een tekeningobject een @ component [blz. 24] geïnstalleerd, 

dan wordt deze ook gedupliceerd. De nieuwe component 

verschijnt in de @ Inventaris [blz. 29]. 

19.56 EENHEDEN (COMMANDO) 

Eenheden verschijnt in het submenu @ Hulpmiddelen [blz. 493]. U kunt 

hier maateenheden creëren en bewerken die in linialen gebruikt worden. 

De maateenheden verschijnen ook in de Inventaris.

19.56: Eenheden (commando) 287 

Maateenheden en hun definitie staan in een cel en worden door klikken 

geselecteerd. Als u een van de waarden binnen een cel aanklikt, kunt 

u haar bewerken. Sommige instellingen kunnen uit pop-upmenu’s gekozen 

worden. 

P Nieuw 

Creëert een element. 

P Wis 

Wist het geselecteerde element. 

i Namen 

De namen van reeds aanwezige eenheden verschijnen in een @ hiërarchische 

lijst [blz. 558]. 

U kunt een nieuwe eenheid gerelateerd aan een basiseenheid definiëren 

door aan te geven hoeveel nieuwe eenheden moeten overeenkomen 

met hoeveel basiseenheden. 

i Nieuwe eenheid 

Voer hier het aantal nieuwe eenheden en een afkorting voor de nieuwe 

eenheid in het tweede veld in. 

é Basiseenheid 

Voer hier het aantal basiseenheden dat met de nieuwe eenheid overeenkomt 

in, en kies de basiseenheid uit het pop-upmenu. 

+ Vinkje 

Klik achter de basiseenheid om het pop-upmenu Secundaire eenheid 

beschikbaar te maken. Een vinkje geeft aan dat deze instelling 

aangezet is. Het is mogelijk, een andere eenheid voor breukdelen 

aan te geven, bijvoorbeeld voor voet en duim. 

i Secundaire eenheid 

Kies een eenheid uit het pop-upmenu. 

é Decimale plaatsen 

Voer het aantal decimale plaatsen in. Als er geen secundaire 

eenheid gebruikt wordt, verschijnt de eerste eenheid als decimale 

breuk. Wordt er wel een secundaire eenheid gebruikt, dan wordt de 

eerste eenheid in gehele getallen aangegeven en haar breukdeel in 

de secundaire eenheid. 

Zie ook 

@ Eenheden [blz. 555]


19.57 EGALISEER OBJECTEN (COMMANDO) 

Het commando Egaliseer objecten verschijnt in het Tekening-menu. U 

kunt hiermee de eigenschappen of ook het bestaan van één geselecteerd 

tekeningobject op andere pagina’s met dezelfde lay-out of sjabloonlayout 

verdelen. 

☞ Objecten egaliseren 

1 @ Selecteer een object [blz. 52]. 

2 Kies Egaliseer objecten. 

Er verschijnt een dialoogvenster waarin u verdere instellingen voor 

de egalisatie van objecten doen kunt. 

Objectselectie 

Hier bepaalt u hoe equivalente objecten op verschillende pagina’s 

geïdentificeerd moeten worden. Kruis minstens één criterium aan. 

De opgave voor het geselecteerd object wordt bij de informatie erover 

getoond. 

n Naam 

De objectnamen moeten overeenkomen. Dit is het zekerste criterium 

en wordt daarom aanbevolen. 

l Als het geselecteerde object onbenoemd is, dan verschijnt 

er een invoerveld en moet u een naam invoeren. 

n Positie 

De posities van de objecten moeten overeenkomen. 

n Objecttype 

Het @ objecttype [blz. 390] moet overeenkomen. 

n Inhoudstype 

Het @ inhoudstype [blz. 332] van de objecten moet overeenkomen. 

n Geïnstalleerde component 

In de objecten moet dezelfde component geïnstalleerd zijn. 

Paginaselectie 

Specificeer hier op welke pagina’s objecten geëgaliseerd moeten 

worden. 

X Alle 

Op alle pagina’s moeten objecten geëgaliseerd worden. 

X Van

19.58: Export naar HTML (commando) 289 

i Eerste pagina 

X tot 

i Laatste pagina 

Objecten moeten slechts op een aantal pagina’s geëgaliseerd 

worden. Voer de nummers van de eerste en laatste pagina in 

de desbetreffende velden in. Voor één bepaalde pagina voert u 

het nummer ervan in beide velden in. 

n Zonder linkerpagina’s 

n Zonder rechterpagina’s 

Kruis het desbetreffende veld aan, wanneer u op linker- of rechterpagina’s 

van dubbelzijdige lay-outs geen egalisatie wenst. 

Bij sjabloonlay-outs met enkelzijdige en dubbelzijdige lay-outs 

door elkaar kan het ook zinvol zijn, beide velden aan te kruisen. 

Acties 

Hier bepaalt u wat met equivalente objecten gebeuren moet. 

n Objecteigenschappen 

Objecteigenschappen zoals bijv. vulling, lijnstijl, grootte en positie, 

moeten gelijkgeschakeld worden. 

n Maak nieuwe objecten aan 

Op pagina’s waar geen equivalent object gevonden wordt, moet 

een overeenkomstig object gecreëerd worden. 

p Inhoud 

Kies wat met de inhoud van equivalente objecten moet gebeuren. 

U kunt kiezen uit: Wijzig niet, Installeer dezelfde component 

of Installeer duplicaten van de component. 

19.58 EXPORT NAAR HTML (COMMANDO) 

Het commando opent een dialoogvenster om de selectie naar een verzameling 

HTML- en CSS-bestanden te exporteren. In het dialoogvenster 

kunt u enkele instellingen voor de export doen, aansluitend bepaalt u 

een map waarin de geëxporteerde bestanden bewaard moeten worden. 

p Exportbron 

Bepaalt welk element in het voorste venster naar HTML-pagina’s geëxporteerd 

moet worden.


De selectiemogelijkheden zijn afhankelijk van de selectie en de 

actieve component (lay-out, spreadsheet enz.) op het moment 

waarop het export-commando gegeven wordt. 

Exportstrategie 

Voor het exporteren naar HTML kunt u uit verschillende strategieën 

kiezen die afhankelijk van de inhoud van uw document beter of minder 

goed geschikt zijn. Controleer de geëxporteerde HTML-pagina en 

herhaal het exporteren eventueel met een andere strategie. 

X Converteer alles naar beelden 

Alle pagina’s worden naar JPEG-beelden geconverteerd, dat levert 

de beste overeenkomst met het beeld in RagTime en in de 

uitvoer. 

X Converteer bij twijfel naar beeld 

Componenten die niet op betrouwbare wijze in HTML weergegeven 

kunnen worden, worden in beelden veranderd. 

X Converteer zo min mogelijk naar beelden 

Componenten worden, als het maar even mogelijk is, in HTML 

weergegeven en anders in beelden veranderd. Hoe de uitvoer 

eruitziet, kan afwijken van de opmaak in RagTime. 

Andere instellingen 

n Exporteer JPEG- en PNG-beelden naar originele formaat 

Bepaalt dat illustraties in het oorspronkelijke formaat geëxporteerd 

worden in plaats van een versie die in een resolutie van 

72 dpi omgerekend is. De omgerekende versie gebruikt meestal 

duidelijk minder opslagruimte en is zuiniger in het gebruik 

van bandbreedte. 

n Exporteer alles naar één enkele HTML-pagina 

Bepaalt dat er maar één enkele HTML-pagina gegenereerd moet 

worden in plaats van meerdere pagina’s met hyperlinks om te 

navigeren. De opdeling van de pagina’s komt overeen met de 

opdeling van de oorspronkelijke component. 

p Paginanavigatie 

Bepaalt of en waar hyperlinks voor navigatie tussen de geëxporteerde 

HTML-pagina’s toegevoegd moeten worden 

— Zonder 

Er worden geen hyperlinks toegevoegd.

19.59: Exporteer (commando) 291 

— Bovenaan de pagina 

— Onderaan de pagina 

— Boven- en onderaan de pagina 

Er worden hyperlinks in de aangegeven positie toegevoegd. 

i Verklein lettergrootte met x pixels 

Als in de HTML-weergave de ruimte voor tekst niet voldoende 

is, bijv. omdat andere lettertypen gebruikt worden of omdat er 

geen afbreking toegepast wordt, kunt u hier het lettertype een 

beetje verkleinen. 

P Verder 



Zie ook 

@ HTML-converter [blz. 220] 

http://www.w3.org/MarkUp 

http://www.selfhtml.org 



19.59 EXPORTEER (COMMANDO) 

Het commando opent een dialoogvenster voor het exporteren van de selectie 

in diverse bestands- en documentformaten. 

In het Export-dialoogvenster vindt u de gebruikelijke lijsten, knoppen 

enz. om een map en de naam van het bestand te bepalen dat de 

geëxporteerde gegevens moet opnemen. Nadere informatie over selecteren 

van mappen en bestanden vindt u in de documentatie van uw besturingssysteem. 

RagTime 6 breidt het dialoogvenster zo uit, dat u kunt bepalen naar 

welk formaat en wat er geëxporteerd moet worden. 


p Exporteer als 

Kies het formaat waarnaar geëxporteerd moet worden. De lijst mogelijkheden 

is afhankelijk van de selectie in het RagTime-6-document 

en van de geïnstalleerde converters (zie @ Converters [blz. 213]).


p Exporteer 

Bepaal wat er geëxporteerd moet worden. De mogelijkheden zijn 

afhankelijk van de huidige selectie in het RagTime-document: de 

gehele lay-out, de actieve component of ook alleen de selectie. 

P Opties 

Opent een dialoogvenster met instellingen van de export-converter. 

l Sommige converters hebben geen verdere instellingen nodig. 

? Opties 

Te uwer informatie worden de instellingen van de exportconverter 

samengevat. 

Zie ook 




19.60 EXPORTEER NAAR PDF (COMMANDO) 

In dit dialoogvenster kunt u instellingen doen voor export naar PDFdocumenten. 

Panelen 


Bron, pagina’s, samenvatting 

@ Job [blz. 333] 

Distiller-instellingen, foutafhandeling 

@ Pagina-instelling [blz. 423] 

Paginagrootte, kantlijnen, spiegeling (alleen voor lay-out of 

sjabloonlay-outcomponenten) 

@ Pagina-instelling [blz. 422] 

Paginagrootte, kantlijnen, spiegeling (niet voor lay-out of 

sjabloonlay-outcomponenten) 

@ Kleuren [blz. 343] 

Kleurenuitvoer, kleurscheiding, color-management 

@ Serie-export [blz. 458] 

Aantal exemplaren, naamgeving van bestanden (alleen als er 

serieprintfuncties gebruikt zijn)

Zie ook 


@ Printfuncties [in Formules en functies] 



19.61 EXTRA’S (MENU) 

y Extras 

c @ Documentinstellingen [blz. 282] 

c @ Programma-instellingen [blz. 440] 

c @ Toetsenbordafkortingen [blz. 486] 

Y @ AppleScript [blz. 241] \ (alleen z) 

Y @ Beveiliging [blz. 257] \ 

Y @ Calculatie [blz. 264] \ 

c @ Actualiseer alle verbonden importen [blz. 230] 

c @ Ga naar selectie [blz. 302] 

c @ Ga naar pagina [blz. 302] 

c @ Voeg pagina in [blz. 500] 

c @ Verbreek pijplijn [blz. 495] 

c @ Markeer voor index [blz. 384] 

c @ Genereer index [blz. 304] 

c @ Genereer inhoudsopgave [blz. 305] 

c @ Markeer als hyperlink [blz. 383] 

c @ Verwijder markering als hyperlink [blz. 497] 

c @ Controleer spelling [blz. 272] 

c @ Breek woorden af [blz. 263] 

c @ Bewerk woordenboeken [blz. 260] 

c @ Waarom? [blz. 526] 

19.62 FAVORIETENPANEEL XYZ, FOYERINFORMATIE 

19.61: Extra’s (menu) 293 

In dit paneel vindt u instellingen voor favorietenpanelen van de Foyer.


i Paneelnaam 

De naam van het paneel. 

In een favorietenpaneel kunnen documenten en componenten in 

vier groepen getoond worden. Kruis de groepen aan die in het paneel 

getoond moeten worden. 

n Nieuw begin met 

Deze groep bevat componenttypen om documenten aan te maken 

die met een component moeten beginnen. Kruis de typen aan die in 

het paneel getoond moeten worden. 

n Illustratie 

n Film 

n Grafiek 

n Lay-out 

n Spreadsheet 

n Sjabloonlay-out 

n Tekst 

n Tekening 

n Documenten 

Hier worden bestaande documenten gegroepeerd die u vaker wilt 

openen. Om documenten in deze groep op te nemen gebruikt u het 

symbool in de groepstitel. 

n Sjabloondocumenten om af te scheuren 

Deze groep bevat sjabloondocumenten om nieuwe documenten af 

te scheuren. Om documenten in deze groep op te nemen gebruikt u 

het symbool in de groepstitel. 

n Pas gebruikte documenten 

In deze groep worden de recent gebruikte documenten bij elkaar gezet 

zodat u ze weer kunt openen. 

i Aantal pas gebruikte documenten 

Het maximumaantal recentelijk gebruikte documenten dat in 

dit paneel getoond moet worden. 

Zie ook 

@ Foyerpaneel toevoegen (commando) [blz. 300] 


19.63 FILM (MENU) 


worden vanaf RagTime 6 alleen nog in zoverre ondersteund als voor

19.64: Filmpaneel, Documentinstellingen 295 


noch afgespeeld, noch bewerkt, maar alleen gewist worden. 

y Film 

c @ Info [blz. 321] 

c @ Toon filmcontroller [blz. 488] 

c @ Start [blz. 467] 

c @ Schaling [blz. 455] 

c @ Toon filmposter [blz. 488] 

c @ Gebruik standaardfilminstellingen [blz. 303] 

Zie ook 


19.64 FILMPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 






uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Film. 

n Toon filmkenmerken in afdruk 

Het filmkenmerk is een klein symbool dat in films verschijnt. Aankruisen 

zorgt ervoor dat het filmkenmerk ook geprint wordt. 

n Toon filmposter, wanneer niet geselecteerd. 

De filmposter is een door de auteur van de film bepaald (meestal het 

eerste) losse beeld, dat te zien is wanneer de film niet afgespeeld 

wordt. 

19.65 FILMPANEEL, PROGRAMMA-INSTELLINGEN 






uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Film. 

n Alle films worden geluidloos afgespeeld 

Aankruisen zorgt ervoor dat alle films geluidloos afgespeeld worden, 

d.w.z. zonder dat hun geluidsinstellingen in acht genomen worden.


19.66 FOYER (COMMANDO) 

Opent een dialoogvenster om documenten te creëren en te openen, 

sjabloondocumenten af te scheuren of uw favoriete documenten 

te ordenen. In de standaardinstelling wordt de Foyer direct naar 

het starten van RagTime 6 getoond en u kunt kiezen waarmee u wilt beginnen 

(zie @ Over de Foyer [blz. 33]). 

P Foyerinformatie 

Opent de informatie van het juist getoonde paneel (zie @ Informatie, 

Foyer (commando) [blz. 332]). 

P Paneel toevoegen 

Creëert een nieuw paneel (zie @ Foyerpaneel toevoegen (commando) 

[blz. 300]). 

P Paneel wissen 

Wist het juist getoonde paneel. 

l Het paneel Nieuw begin met kan niet gewist worden. 

l De hier opgesomde panelen geven de samenstelling weer zoals die 

af fabriek geleverd wordt. De samenstelling ervan kan door toevoegen 

of verwijderen van panelen afwijken. 

Panelen 

@ Favorieten (Favorietenpaneel) [blz. 36] 

Een paneel met veel gebruikte componenten en documenten. 

Nieuw begin met 

Dit paneel is altijd aanwezig en toont u alle componenttypen 

waarmee u een nieuw RagTime-6-document kunt beginnen. Andere 

componenten van alle typen kunt u naar behoefte toevoegen. 

Pas gebruikt 

Dit paneel toont u documenten die u recentelijk gebruikt heeft. 

Het maximumaantal getoonde documenten, en het feit of dit 

paneel überhaupt getoond moet worden, kunt u in het paneel 

@ Algemeen [blz. 297] van de @ Foyer-Informatie [blz. 332] instellen. 

@ Voorbeelden (Mappaneel) [blz. 35] 

In dit paneel wordt de map met de bij RagTime 6 geleverde voorbeelden 

gepresenteerd.

19.67: Foyer, basisinstellingen en Foyerinformatie 297 

P Open document 

Opent het standaardbestandselectiedialoogvenster van uw besturingssysteem, 

waarin u een bestand kunt aangeven om in RagTime 6 

te openen. 

P Annuleer 

Sluit de Foyer zonder verdere handelingen. 

P Nieuw document 

Deze knop voert de @ standaardactie van de Foyer [blz. 387] uit. In de 

fabrieksinstelling wordt een document met een lay-outcomponent 

gecreëerd; u kunt echter ook andere acties instellen. De tekst van 

de knop wordt aan de daadwerkelijke functie aangepast. 

l De actie van deze knop kunt u ook via het menu @ Bestand/Archief 

[blz. 256] uitvoeren (zie @ Nieuw document (De 

Foyer-standaardactie, commando) [blz. 387]). 

Zie ook 



19.67 FOYER, BASISINSTELLINGEN EN FOYERINFORMATIE 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Foyer. U kunt 

dit paneel ook via de Foyerinformatie bereiken; kies daar het paneel Algemeen. 

U kunt het commando Nieuw in RagTime 6 verschillende taken toekennen. 

Het kan de Foyer openen of een standaardactie uitvoeren 

die u vantevoren in de Foyer heeft vastgelegd (zie @ Foyer-context (Menu) 

[blz. 298]). Afhankelijk van de instelling worden de toetsenbordafkorting 

en de naam van het commando @ Nieuw [blz. 387] aangepast (zie @ Bestand/Archief 

(menu) [blz. 256]). 

X Het commando ’Nieuw’ opent de Foyer 

Bepaal verder bij welke gelegenheden de Foyer automatisch getoond 

moet worden: 

n bij het activeren van RagTime zonder open document 

n bij het sluiten van het laatste document


X Het commando ’Nieuw’ zet de standaardactie van de Foyer 

in gang 

Bepaal verder bij welke gelegenheden de standaardactie van de Foyer 

automatisch uitgevoerd moet worden: 

n bij het activeren van RagTime zonder open document 

n bij het sluiten van het laatste document 

Pas gebruikte documenten 

i Maximumaantal te onthouden bestanden 

die recentelijk gebruikt zijn 

Het aantal documenten dat RagTime 6 maximaal in overzichten 

van zulke documenten moet opvoeren. De laatst gebruikte 

documenten worden altijd onthouden, eerder gebruikte documenten 

worden bij het overschrijden van dit aantal verwijderd. 

n Toon paneel ’Pas gebruikte documenten’ in de Foyer 

Bepaalt of een eigen paneel met pas gebruikte documenten in 

de Foyer opgenomen moet worden. Onafhankelijk van het bestaan 

van een eigen Foyer-paneel kunnen zulke documenten 

elders opgesomd worden (zie @ Favorietenmappen in de Foyer 

[blz. 36] en @ Bestand/Archief (menu) [blz. 256]). 

Zie ook 



@ Programma-instellingen (commando) [blz. 440] 


19.68 FOYER-CONTEXT (MENU) 

Dit menu kunt u voor de objecten in de panelen van de Foyer oproepen. 

Het wordt aan ieder gekozen object aangepast en bevat commando’s 

voor het gebruik van het object of voor de configuratie van de Foyer, bijv. 

om de @ Foyer-standaardactie [blz. 387] te bepalen. 

Y Bestand-acties 

Voor bestanden kunt u kiezen uit een aantal acties. Een van deze 

acties wordt uitgevoerd wanneer u het symbool van het bestand in 

de Foyer aanklikt; ze wordt in het menu door vetgedrukte letters geaccentueerd.

19.68: Foyer-context (Menu) 299 

c Open 

Opent het document. Wanneer het geen RagTime-document is, 

wordt er een RagTime-document met toepasselijke component 

aangemaakt en wordt het bestand geïmporteerd. 

c Scheur af 

Scheurt van het sjabloondocument af. Deze actie wordt ook bij 

aanklikken uitgevoerd wanneer sjabloondocumenten in @ mappanelen 

[blz. 35] of in de groep van het sjabloondocument 

afscheuren van een @ Favorietenpaneel [blz. 36] liggen. 

c Wijzig sjabloondocument 

Opent een sjabloondocument ter bewerking. Deze actie wordt 

ook bij het aanklikken uitgevoerd wanneer sjabloondocumenten 

in de groep Document openen van een @ Favorietenpaneel 

[blz. 36] of de Pas gebruikte documenten liggen. 

c Toon in de Verkenner/Finder 

Toont het bestand in het bestandssysteem van uw computer. 

Y Bestanden 

Z De Windows-Verkenner opent de bijbehorende directory. 

z De Mac OS-Finder opent de bijbehorende map. 

c verwijderen 

Verwijdert het bestand uit het favorietenpaneel. Het bestand 

zelf wordt niet gewist. 

l Niet in mappanelen. 

c Stel in als standaard 

Stelt bij documenten het openen, en bij sjabloondocumenten 

het afscheuren als @ Foyer-standaardactie [blz. 387] vast. 

Y Voeg toe aan favorietenpaneel \ 

Voegt een bestand aan het favorietenpaneel toe dat u uit deze 

lijst van voorhanden favorietenpanelen kiest. 

Y Pas gebruikte documenten 

c Verwijder uit de lijst recent gebruikte documenten 

Verwijdert het bestand uit de lijst. Het bestand zelf wordt niet 

gewist. 

c Behoud in paneel xyz 

Neemt bestanden in de groep Document openen of sjabloondocumenten 

in de groep Van het sjabloondocument afscheuren 

op. 

Y Voeg toe aan favorietenpaneel \ 

Voegt een bestand aan het favorietenpaneel toe dat u uit deze 

lijst van voorhanden favorietenpanelen kiest.


Y Componenttypen 

c Stel in als standaard 

Stelt de aanmaak van een document dat begint met dit componenttype 

als @ Foyer-standaardactie [blz. 387] vast. 

Y Toon \ 

Kies het componenttype dat u in de groep Nieuw document 

beginnen met component wilt zien opgevoerd. 

Zie ook 



19.69 FOYERPANEEL TOEVOEGEN (COMMANDO) 

Met dit commando kunt u nieuwe panelen in de Foyer opnemen. U 

moet eerst het type van het nieuwe paneel vastleggen: 

X Paneel met favorieten 

In panelen met favorieten kunt u veel gebruikte bestanden, sjabloondocumenten 

of componenttypen samenbrengen om ze snel te 

kunnen openen. 

In de volgende stap wordt een dialoogvenster met instellingen voor 

het nieuwe paneel geopend (zie @ Favorietenpaneel xyz, Foyerinformatie 

[blz. 293]). 

X Paneel voor een map 

Panelen voor mappen geven u snel toegang tot alle documenten in 

een map op uw harde schijf. 

In de volgende stap wordt het standaardbestandselectiedialoogvenster 

van uw besturingssysteem geopend waarin u een map voor het 

nieuwe paneel kunt kiezen. 

P Annuleer 



P Verder 



Zie ook 

@ Favorietenpaneel xyz, Foyerinformatie [blz. 293] 

@ Foyer (commando) [blz. 296]

19.70 FUNCTIES (COMMANDO) 

19.70: Functies (commando) 301 

Dit commando opent een dialoogvenster dat een becommentarieerde 

lijst van alle beschikbare functies en hun argumentcombinaties bevat. 

Het commando is alleen beschikbaar als er een formule kan worden ingevoerd. 

p Groepering 

De structuur van de functielijst. 

— Alle functies 

Alle functies in alfabetische volgorde. 

— Categorieën 

Functies in thematisch geordende categorieën. 

— Verzamelingen 

Ingebouwde en externe functies. 

Beschrijving 

Toont beschrijvingen bij de in de lijst geselecteerde functies of functiegroep. 

Argumenten 

Toont de argumentcombinaties bij de in de lijst geselecteerde functie. 

n Voeg in met argumenten 

Specificeert of bij het invoegen van de in de lijst geselecteerde 

functie behalve de functienaam ook de namen van de argumenten 

als geheugensteuntje ingevoegd moeten worden. 

P Annuleer 

Sluit de functielijst zonder overname van uw instellingen. 

P Voeg in 

Sluit de functielijst en voegt de geselecteerde functie in de formule 

in. 

☞ Functie invoegen 

1 Selecteer een spreadsheetcel of plaats het invoegpunt in een tekstcomponent 

of in een formule-invoerveld van een grafiek. 

2 Kies Functies.


3 Klik op de naam van de functie in de lijst. 

Om een functie te selecteren, kunt u ook de eerste letters van een 

functienaam snel intypen. De functie die met deze lettercombinatie 

begint, wordt dan geselecteerd. 

4 Klik op de gewenste variant. 

5 Klik op P Voeg in. 

Zie ook 

@ Formules (palet) [blz. 533] 


@ Hiërarchische lijsten [blz. 558] 


19.71 GA NAAR PAGINA (COMMANDO) 

Het commando Ga naar pagina staat in het Extra’s-menu. Het opent een 

dialoogvenster waarmee u een bepaalde pagina van de actieve lay-out 

zichtbaar kunt maken. 

Het nummer van de eerste pagina die in het venster zichtbaar is, 

wordt boven de verticale schuifbalk aan de rechterkant van het venster 

getoond. 

☞ Naar een andere pagina gaan 

1 • Kies Ga naar pagina. 

• Klik op het paginanummer boven de verticale schuifbalk. 


2 Voer een @ paginanummer [blz. 68] of een paginanaam in en klik op 

OK. 

☞ Pagina voor pagina bladeren 

1 Klik op de pijl boven of onder het paginanummer boven de schuifbalk. 

Er wordt met één pagina tegelijk in de aangeklikte richting gebladerd. 

19.72 GA NAAR SELECTIE (COMMANDO) 

Het commando Ga naar selectie verschijnt in het Extra’s-menu. Als de 

huidige selectie niet in het actieve venster zichtbaar is, kan ze door middel 

van dit commando getoond worden.

19.73 GALERIJ (COMMANDO) 

19.73: Galerij (commando) 303 

Het commando Galerij uit het Grafiek-menu opent een dialoogvenster. 

De galerij bevat verscheidene panelen met plaatjes waaruit u voorgeformatteerde 

grafieken kunt kiezen. Door in de galerij te bladeren kunt u 

een overzicht krijgen over welk type grafiek en welk reekstype het best 

voor de weergave van uw gegevens geschikt is. 

Kies een paneel en klik op het gewenste plaatje. U kunt het diagram 

dan op de manier waarop u gewend bent, aanpassen. 

Zie ook 


19.74 GEBRUIK STANDAARDFILMINSTELLINGEN (COMMANDO) 





Het commando Gebruik standaardfilminstellingen verschijnt in 

het Film-menu en is beschikbaar wanneer er een filmcomponent geselecteerd 

is. 

Een filmdocument bevat informatie over de afspeelsnelheid, loops 

enz., die u kunt bekijken en wijzigen in het @ Vertoningpaneel [blz. 496] 

in het Info-dialoogvenster. 

Wanneer u Gebruik standaardfilminstellingen kiest, speelt 

RagTime de film met de daar opgeslagen instellingen af en zet de instellingen 

in het Info-dialoogvenster dienovereenkomstig terug. 

19.75 GELUID (MENU) 

y Geluid 

c @ Informatie [blz. 322] 

c @ Starten/Stoppen [blz. 463] 

c @ Onderbreek geluid [blz. 390] 

c @ Neem geluid op [blz. 387] 

c @ Wis geluid [blz. 527] 

Zie ook 

@ Geluiden [blz. 133]


19.76 GELUIDPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Geluid. 

p Opnamekwaliteit 

De opnamekwaliteit voor nieuwe geluiden. 

Zie ook 

@ Geluiden opnemen [blz. 134] 

19.77 GENEREER INDEX (COMMANDO) 

Het commando Genereer index staat in het Extra’s-menu en genereert 

of actualiseert een index voor uw document. Een index kan ingangen uit 

verschillende lay-outs in een document bevatten. 

Voordat u een index genereert, @ markeert u de woorden [blz. 384] in 

het document die in de index opgenomen moeten worden. 

☞ Index genereren 

1 Kies Genereer index. 

Er verschijnt een dialoogvenster dat de lay-outcomponenten in het 

document opsomt. 

2 Kies één of meer lay-outs. 

Selecteer een lay-out door erop te klikken, verdere lay-outs door erop 

te 

Z s -klikken 

z c -klikken 

l Als u de eerste keer een index genereert, wordt een nieuwe tekstcomponent 

met de naam Index aangemaakt en in de inventaris opgenomen. 

De ingangen worden met het @ Indexstijlmodel [blz. 154] 

geformatteerd. 

$ Als u het commando opnieuw kiest, wordt de inhoud van de aanwezige 

component vervangen. Als u de aanwezige gegevens wilt bewaren, 

moet u een kopie van de component in de inventaris plaatsen. 

Zie ook 

@ Index [blz. 178] 

@ Over de Inventaris [blz. 29]

19.78: Genereer inhoudsopgave (commando) 305 

19.78 GENEREER INHOUDSOPGAVE (COMMANDO) 

Het commando Genereer inhoudsopgave staat in het Extra’s-menu en 

genereert of actualiseert de inhoudsopgave voor uw document. De inhoudsopgave 

kan ingangen uit meerdere lay-outs van het document hebben. 

Opgenomen worden alinea’s die in tekstcomponenten opgenomen 

zijn en met de @ Kop [blz. 154]-groep in de alineastijlmodellen gemarkeerd 

zijn. 

☞ Inhoudsopgave genereren 

1 Kies Genereer inhoudsopgave. 

Er verschijnt een venster waarin u een lay-out kunt kiezen waarvoor 

de inhoudsopgave gegenereerd moet worden. 

2 Selecteer één of meer lay-outs. 

Selecteer een lay-out door erop te klikken, verdere lay-outs door te 

Z s -klikken 

z c -klikken 

l Als u de eerste keer een inhoudsopgave genereert, wordt een 

nieuwe tekstcomponent met de naam Inhoudsopgave aangemaakt 

en in de inventaris opgenomen. De ingangen worden met het @ Inhoudsopgavestijlmodel 

[blz. 154] geformatteerd. 

$ Als u het commando opnieuw kiest, wordt de inhoud van de aanwezige 

component vervangen. Als u de aanwezige gegevens wilt bewaren, 

moet u een kopie van de component in de inventaris plaatsen. 

Zie ook 

@ Inhoudsopgave [blz. 178] 


19.79 GESLOTEN CURVE (COMMANDO) 

Dit commando specificeert dat het laatste en het eerste ankerpunt 

van de geselecteerde veelhoeken of béziercurven door middel van 

een lijnsegment verbonden zijn. 

l Ingeval voor een curve de lijnpositie buiten of binnen gebruikt wordt, 

kan het voorkomen dat de lijn bij het openen of sluiten van de curve 

naar de andere kant springt (zie @ Links en rechts bij assen en lijnen 

[blz. 582]). U kunt in het voorkomende geval de instellingen in 

het Info-dialoogvenster (@ Lijnenpaneel, Informatie [blz. 370]) corrigeren.


Zie ook 





19.80 GRAFIEK (MENU) 

y Grafiek 


c @ Galerij [blz. 303] 

c @ Voeg reeks toe [blz. 501] 

Y @ Diagramtype [blz. 280] \ 

Y @ Dimensie [blz. 282] \ 

Y @ Reekstype [blz. 451] \ 

Y @ Schaling [blz. 455] \ 

Zie ook 

@ Grafieken [blz. 107] 

19.81 GRAFIEK-DRAAIGEREEDSCHAP 

2-D-grafieken met perspectief of driedimensionale grafieken kunt u met 

het grafiek-draaigereedschap om de ruimteassen draaien. 

☞ Een grafiek draaien 

1 Klik op het grafiek-draaigereedschap. 

Er wordt in de grafiek een cirkel zichtbaar. 

Boven de grafiek verandert de muiswijzer in een draaiingswijzer. 

2 • Sleep aan de grafiek buiten de verschenen cirkel. 

De grafiek wordt om de as verticaal ten opzichte van het vlak 

van het beeldscherm gedraaid. 

• Sleep aan de grafiek omhoog/omlaag binnen de verschenen 

cirkel. 

De grafiek wordt om de in het vlak van het beeldscherm horizontale 

as gedraaid.

19.82: Grafiek-verplaatsen schaalgereedschap 307 

• Sleep aan de grafiek links/rechts binnen de verschenen cirkel. 

De grafiek wordt om de in het vlak van het beeldscherm verticale 

as gedraaid. 

l Numerieke aangiften over de draaiing in de ruimte van een grafiek 

vindt u in het Info-dialoogvenster. Als u een foute draai 

gedaan heeft, kunt u daar ook terugkeren naar de standaardinstelling. 

Zie ook 

@ Dimensie (commando) [blz. 282] 

@ 3-D-paneel, Grafiekinformatie [blz. 228] 

@ Grafiek-verplaatsen schaalgereedschap [blz. 307] 

@ Gereedschapsbalk voor grafieken [blz. 535] 

19.82 GRAFIEK-VERPLAATS- EN SCHAALGEREEDSCHAP 

Met het verplaatsen schaalgereedschap kunt u de grafiekelementen zoals 

legenda, titel, asvlak enz. ten opzichte van elkaar of binnen de container 

verplaatsen alsmede de grootte van de elementen wijzigen. 

☞ Een grafiekelement verplaatsen 

1 Klik op het grafiek-verplaatsen schaalgereedschap. 

2 Klik op het te verplaatsen element. 

Het element wordt door selectiehendels gemarkeerd. 

Boven het element verandert de muiswijzer in een open hand. 

3 Sleep aan het element. 

Tijdens het slepen verandert de muiswijzer in een grijpende 

hand. 

l U kunt grafieken ook met de pijltoetsen verplaatsen. 

☞ Een grafiekelement schalen 

1 Klik op het grafiek-verplaatsen schaalgereedschap. 

2 Klik op het te schalen element. 

Het element wordt door selectiehendels gemarkeerd. 

Boven de hendels verandert de muiswijzer in een dradenkruis. 

3 Sleep aan een hoek- of middenhendel. 

l Numerieke aangiften over grootte en positie van de grafiekelementen 

vindt u in het Objectcoördinatenpalet en in het Infodialoogvenster.


Zie ook 


@ Volgordepaneel, Grafiekinformatie [blz. 510] 

@ Objectcoördinaten (palet) [blz. 542] 


19.83 GRAFIEKPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Grafiek. 

Cyclische kleuren 

De standaardkleuren voor reeksonderscheiding in RagTime 6 zijn 

iets feller en vriendelijker dan in RagTime 5 en ouder. Om een vergelijkbare 

weergave met oudere documenten te gebruiken kan het 

zinvol zijn de oudere kleurenlijst te blijven gebruiken. 

n Gebruik kleuren van RagTime 5 

Bepaalt of voor alle grafieken in het document de lijst cyclische 

kleuren van RagTime 5 gebruikt wordt. 

l Deze instelling wordt bij het openen en bewaren in het 

RagTime-5-bestandsformaat automatisch ingesteld. 

Standaardtype voor nieuwe grafieken 

P Andere 

Opent de @ Galerij [blz. 303] om een type voor nieuwe grafieken 

te selecteren. 

Onderscheiding van reeksen in nieuwe grafieken 

X Reeksen met kleuren

19.84: Groepeer/Hef groepering op (commando) 309 

X Reeksen met patronen 

Hier kunt u instellen of nieuwe reeksen onderscheiden moeten 

worden door kleuren of patronen. 

19.84 GROEPEER/HEF GROEPERING OP (COMMANDO) 

De commando’s Groepeer en Hef groepering op verschijnen in het 

Tekening-menu en zijn beschikbaar wanneer een lay-out, sjabloonlay-out 

of een tekeningcomponent actief is. 

Groeperen 

Gegroepeerde objecten gedragen zich als één enkel object: als er één 

object in de groep vastgezet of beveiligd is, is de groep eveneens vastgezet 

of beveiligd. U kunt de commando’s Groepeer en Hef groepering 

op ook met de desbetreffende knoppen in het palet @ Tekencommando’s 


P Groeperen 

P Hef groepering op 

☞ Objecten groeperen 

1 @ Selecteer twee of meer objecten [blz. 52]. 

2 Kies Groepeer. 

Om de hele groep worden langs het @ omsluitend kader van de deel 

uitmakende objecten hendels aangegeven. 

l Als een groep geschaald, geschuind of gedraaid wordt, kunnen 

de waarden van de transformatie van de totale groep niet in het 

palet @ Objectcoördinaten [blz. 542] aangegeven worden. 

☞ Groepering opheffen 

1 @ Selecteer een groep [blz. 52]. 

Om iedere groep verschijnen hendels. 

2 Kies Hef groepering op. 

De individuele objecten en containers worden geselecteerd. 

l Als in één groep andere groepen opgenomen zijn, worden deze 

door het commando niet veranderd. 

Zie ook 

@ Tekeningobjecten [blz. 49]


19.85 GROOTTE (MENU) 

Het menu Grootte staat in het Opmaak-menu en wijzigt de grootte van 

het lettertype voor de geselecteerde tekst of bepaalt de grootte voor nieuwe 

tekst. 

☞ Grootte wijzigen 

1 Kies Grootte. 

In het submenu worden verscheidene veelgebruikte grootten aangegeven, 

alsmede andere commando’s waarmee u een lettergrootte 

kunt kiezen. 

2 Kies een grootte uit het submenu. Als u Letters groter of Letters 

kleiner kiest, wordt de dichtstbijzijnde grotere of kleinere puntgrootte 

gebruikt. Andere opent een dialoog waarin u een waarde 

voor een andere grootte kunt aangeven. 

l U kunt de @ voorkeuren [blz. 154] voor de lettergrootte ook wijzigen. 

Zie ook 



19.86 HEF VERENIGING OP (COMMANDO) 

Het commando Hef vereniging op ontbindt een vereniging in 

aparte cellen. De inhoud van de vereniging wordt in de cel links 

boven overgenomen, de andere cellen zijn leeg. 

Zie ook 

@ Spreadsheetcommando’s (palet) [blz. 549] 

@ Spreadsheet (menu) [blz. 464] 

19.87 HELP (MENU) 

z ’Het Help-menu’ is onderdeel van het besturingssysteem en wordt 

door RagTime 6 daarom alleen onder Mac OS ondersteund. 

y Help 

c Eerste stappen met RagTime 

Opent ’Eerste stappen’, de inleiding in RagTime.

19.88: Herstel (commando) 311 

… Hier verschijnt een lijst met de onderdelen van de onscreendocumentatie 

bij RagTime 6 en eventueel geïnstalleerde uitbreidingen. 

Y Voorbeeldbestanden \ 

Dit menu biedt toegang tot alle met RagTime 6 of RagTime- 

6-uitbreidingen geïnstalleerde voorbeelden. In elk submenu 

vindt u bovendien een commando om de betreffende map in 

de Mac-OS-Finder te openen. 

c RagTime-ondersteuning (Web) 

Opent de RagTime-ondersteuningspagina in uw web-browser. 

19.88 HERSTEL (COMMANDO) 

Het commando Herstel maakt de laatste handeling ongedaan, 

voorzover ze ongedaan gemaakt kan worden. 

U kunt de meeste handelingen in RagTime herstellen. Als u een wijziging 

ongedaan wilt maken, moet u Herstel direct kiezen, voordat u verder 

werkt. 

Zie ook 


@ Wijzig (menu) [blz. 526] 

19.89 HOOFD-/KLEINE LETTERS (COMMANDO) 

Het commando specificeert een regel voor het weergeven van letters als 

hoofd- en kleine letters. 

l De opslag van de letters wordt niet beïnvloed. Zo kunt u bijv. bij 

het zoeken en vervangen nog altijd onderscheid maken volgens de 

oorspronkelijke schrijfwijze. 

Y Hoofd-/kleine letters 

c Groot/klein zoals getypt 

De letters worden in hoofd- en kleine letters weergegeven zoals 

getypt. 

c Hoofdletters 

Alle letters worden met hoofdletters geschreven. 

c Kleine letters 

Alle letters worden met kleine letters geschreven.


c Initalen groot 

De eerste letter van ieder woord wordt met hoofdletters geschreven, 

de andere klein. 

Zie ook 

@ Verkleinde kapitalen [blz. 146] 

19.90 HYPERLINKS-PANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Hyperlinks. In dit paneel 

kunt u bepalen hoe alle hyperlinks in het huidige document of in nieuwe 

documenten weergegeven moeten worden. 

U kunt verscheidene instellingen voor hyperlinks via URLs of namen 

alsmede voor de beeldscherm- of printweergave doen. 

Voor PDF-export worden de voor druk gedane instellingen gebruikt. 

Voor HTML-export worden de instellingen als CSS in de HTMLbestanden 

vertaald, zodat bij de beeldschermweergave in de browser de 

beeldscherminstellingen gelden en bij het printen van het bestand in de 

browser de printopties. 

URL-hyperlinks 

Bepaal waar en hoe hyperlinks naar URLs geaccentueerd moeten 

worden. 

n Op het beeldscherm 

Bepaalt of hyperlinks op het beeldscherm geaccentueerd moeten 

worden. 

p Accentkleur op het beeldscherm 

De huidige kleur wordt getoond. Door te klikken wordt het 

@ Kleurmenu [blz. 339] geopend. Kies een kleur, dan wel Transparant 

of Andere, als u de kleur bewerken wilt. 

n Onderstreept 

Bepaalt of hyperlinks op het beeldscherm onderstreept moeten 

worden. 

n In druk 

Bepaalt of hyperlinks in druk of bij PDF-export geaccentueerd 


p Accentkleur in druk 

De huidige kleur wordt getoond. Door te klikken wordt het

19.91: Hyperlinks-paneel, Info-dialoogvenster 313 




Bepaalt of hyperlinks in druk onderstreept moeten worden. 

Namen-hyperlinks 

Bepaalt waar en hoe hyperlinks naar namen in hetzelfde document 

geaccentueerd moeten worden. 

n Op het beeldscherm 

Bepaalt of hyperlinks op het beeldscherm geaccentueerd moeten 

worden. 






Bepaalt of hyperlinks op het beeldscherm onderstreept moeten 

worden. 

n In druk 

Bepaalt of hyperlinks in druk of PDF-export geaccentueerd moeten 

worden. 

p Accentkleur in druk 





Bepaalt of hyperlinks in druk onderstreept moeten worden. 

Zie ook 

@ Documentinstellingen (commando) [blz. 282] 

@ Hyperlinks (koppelingen) [blz. 181] 

19.91 HYPERLINKS-PANEEL, INFO-DIALOOGVENSTER 

In dit paneel kunt u een geselecteerde hyperlink bewerken.


X URL 

Bepaalt dat het doel van een hyperlink een URL is. 

l Geef a.u.b voor het doel het protocol aan (bijv. ’http://’, ’ftp://’ 

of ’mailto:’). Als dit niet opgegeven is, probeert RagTime het 

met ’http://’. 

X Naam 

Bepaalt dat het doel van de hyperlink een naam binnen hetzelfde 

document is. 

i Doel 

Het doel van de hyperlink. 

Zie ook 


19.92 ILLUSTRATIE (MENU) 

y Illustratie 


c @ Snijd illustratie bij [blz. 462] 

Y @ Schaling [blz. 455] \ 

+ @ Koppel container en inhoud [blz. 349] 

c @ Pas illustratie aan container aan [blz. 428] 

c @ Pas illustratie proportioneel aan container aan [blz. 429] 

c @ Pas container aan illustratie aan [blz. 427] 

Y @ Uitlijning [blz. 491] \ 

c @ Actualiseer uit bronbestand [blz. 231] 

c @ Verbreek verbinding met bestand [blz. 495] 

c @ Illustratieoverzicht [blz. 314] 

Zie ook 


19.93 ILLUSTRATIEOVERZICHT (COMMANDO) 

Het commando Illustratieoverzicht verschijnt in het Illustratie-menu 

alsmede onder de Hulpmiddelen in het Vensters-menu. Het opent een

19.94: Illustratiepaneel, Documentinstellingen 315 

venster voor het bekijken van de instellingen van de illustratiecomponenten 

in het actieve document (verbinding met externe bestanden, colormanagement 

enz.) 

P @ Actualiseer uit bronbestand (commando) [blz. 231] P @ Verbreek 

verbinding met bestand (commando) [blz. 495] 

Iedere illustratiecomponent van het actieve document staat met ten 

minste één regel in een hiërarchische lijst: 

Kolom Inhoud 

1 de naam van de component 

2 korte informatie over verbinding en color-management van de component 

3 informatie over het type illustratie 

Is een illustratie verbonden met zijn oorspronkelijke bestand of met 

een ICC-profielbestand, dan verschijnen er nog extra regels die u openen 

dichtklappen kunt (zie @ Hiërarchische lijsten [blz. 558]): 

Kolom Inhoud 

1 het type van het externe bestand 

2 het pad en de naam van het bestand 

3 informatie over de toestand van het bestand 

$ Illustraties met tegenstrijdige instellingen, onvindbare externe bestanden 

of andere problemen worden in de lijst door een waarschuwingssymbool 

gemarkeerd. 

Zie ook 


@ Over verbonden importen [blz. 207] @ Color-managementpaneel, 



19.94 ILLUSTRATIEPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Illustratie.


Nieuwe illustraties 

n Koppel container en inhoud 

Specificeert of het op dit moment zichtbare deel van de geselecteerde 

component in een container dienovereenkomstig geschaald 

wordt, als de containergrootte gewijzigd wordt. 

n Behoud originele proporties 

Specificeert of de verhouding breedte/hoogte van de illustratie 

behouden moet blijven. Indien nodig, wordt daarvoor de illustratie 

verkleind en in de container gecentreerd. 

n Illustratie als negatief 

Alle kleuren van de illustratie worden geïnverteerd, zodat er 

een ’negatief’ ontstaat. Sommige soorten illustraties kunnen 

met deze schakelaar niet geïnverteerd worden, bijv. EPSFillustraties. 

(zie @ Geïnverteerde illustraties [blz. 88]) 

p Beeldschermweergave 

Kies in welke @ kleurdiepte illustraties op het beeldscherm 

weergegeven moeten worden. Op de printkwaliteit heeft dit 

geen invloed. 

— Bestand zo klein mogelijk 

Illustraties worden met één kleur weergegeven, dat wil zeggen 

in 1-bits diepte. 

— Gereduceerde kleurkwaliteit 

Illustraties worden in de voor het beeldscherm beschikbare 

kleuren getoond, doch ten hoogste in 256 kleuren, dat 

wil zeggen in 8-bits diepte. 

— Beste weergave 

Illustraties worden in alle voor het beeldscherm beschikbare 

kleuren weergegeven.

Import via Drag and Drop 

19.95: Illustratieschaalgereedschap 317 

n Met bestand verbonden 

Specificeert of bij het importeren van een illustratie een 

verbinding naar het oorspronkelijke bestand gegenereerd 

moet worden, die u gebruiken kunt om de illustratie automatisch 

te actualiseren. 

X Alleen schermweergave in document 

Specificeert dat illustraties die met het oorspronkelijke bestand 

verbonden zijn, niet volledig, maar alleen voorzover 

voor de weergave nodig is, in het document opgeslagen 

worden. 

l Als de illustratie in een andere grootte weergegeven 

moet worden of geprint moet worden, is het oorspronkelijke 

bestand voor het opnieuw laden van de gegevens 

nodig. 

X Alle gegevens in document 

Specificeert dat illustraties die met het oorspronkelijke bestand 

verbonden zijn, volledig in het document opgeslagen 

worden. 

n Stuur OPI-commentaren voor alle illustraties in dit document 

Specificeert of OPI-gegevens van illustratiebestanden bij het printen 

van alle illustraties in het actieve document gebruikt worden, vooropgezet 

dat de noodzakelijke OPI-hard- en software beschikbaar is. 

Zie ook 

@ Illustratieoverzicht (commando) [blz. 314] 

@ OPI gebruiken [blz. 89] 

19.95 ILLUSTRATIESCHAALGEREEDSCHAP 

Met het schaalgereedschap kunt u een illustratie binnen haar container 

schalen. 

☞ Een illustratie in haar container schalen 

1 Klik op een illustratie in een container. 

2 Klik op het Illustratieschaalgereedschap.


Boven de illustratie verandert de muiswijzer afhankelijk 

van de positie in een pijl die aangeeft in welke richting de 

illustratie geschaald zou worden. Daarbij wordt de kant of hoek die 

tegenover de richting van de pijl ligt, als vast referentiepunt gebruikt. 

3 Sleep de illustratie tot de gewenste grootte. 

l Ingeval voor de illustratie n Behoud originele proporties 

aangekruist is (@ Rangschikkingpaneel, illustratie-informatie 

[blz. 443]), kan er alleen in de richting van beide beelddiagonalen 

geschaald worden. 

l ingeval n Behoud originele proporties niet aangekruist is, 

kunt u de verhoudingen behouden door te slepen met de s - 

toets ingedrukt. 

Zie ook 

@ Modificatietoetsen bij beelden [blz. 569] 


@ Illustratieverplaatsgereedschap [blz. 318] 


19.96 ILLUSTRATIEVERPLAATSGEREEDSCHAP 

Met het verplaatsgereedschap kunt u een illustratie binnen haar container 

verplaatsen. 

☞ Een illustratie in haar container verplaatsen 

1 Klik op een illustratie in een container. 

2 Klik op het Illustratieverplaatsgereedschap. 

Boven de illustratie verandert de muiswijzer in een open hand. 

3 Sleep de illustratie in haar container. 

Tijdens het slepen verandert de muiswijzer in een grijpende 

hand. 

l Om de verplaatsing te beperken tot horizontaal en verticaal s - 

sleept u aan de illustratie. 

l U kunt illustraties ook met de pijltoetsen verplaatsen. 

Zie ook 

@ Modificatietoetsen bij beelden [blz. 569] 


@ Illustratieschaalgereedschap [blz. 317] 

@ Gereedschapsbalk voor illustraties [blz. 536]

19.97 IMPORTEER (COMMANDO) 

19.97: Importeer (commando) 319 

Het commando opent een systeemdialoogvenster om een bestand te selecteren 

waarvan de inhoud in het actieve RagTime-6-document moet 

worden overgenomen. 

p Bestandstypen/Toon 

Een lijst met importeerbare bestandstypen waaruit u kunt kiezen 

welke bestanden aangegeven moeten worden. 

De inhoud van de lijst is afhankelijk van de geïnstalleerde converters 

(zie @ Converters [blz. 213]) alsmede van de selectie in het RagTimedocument; 

ze bevat bijv. alleen illustratietypes, als er een illustratiecomponent 


— Alle beschikbare 

Er worden bestanden van alle types aangegeven die, afhankelijk 

van de selectie, geïmporteerd kunnen worden. 

— Alles als tekst 

Er worden bestanden van alle types aangegeven en bij het importeren 

behandeld alsof het tekstbestanden zouden zijn. 

n Met bestand verbonden 

Bepaalt of RagTime informatie over het geïmporteerde bestand voor 

toekomstige actualiseringen moet opslaan (zie @ Over verbonden 

importen [blz. 207]). 

Voor illustraties 

X Alleen beeldschermweergave in document 

Bepaalt dat de illustratie niet volledig, maar slechts voor zover 

nodig voor de weergave in het document opgeslagen wordt. 

l Als de illustratie in een andere grootte weergegeven of geprint 

moet worden, is het oorspronkelijke bestand nodig 

om de gegevens opnieuw binnen te halen. 


Bepaalt dat de illustratie volledig in het document opgeslagen 

wordt. 

Zie ook 


@ Paneel Verbonden gegevens, informatie [blz. 425] 




19.98 INDEXINGANGEN (COMMANDO) 

Het commando Indexingangen verschijnt in het submenu Hulpmiddelen. 

Hier kunt u begrippen bewerken of toevoegen waaronder een indexingang 

verschijnen moet. Deze nieuwe begrippen heten ’Synoniemen’. 

De bewerking van begrippen wordt hierna verklaard. Zie voor het creëren 

van synoniemen ook onder @ Indexsynoniemen creëren [blz. 179]. 

P Nieuw Synoniem 

Klik op deze knop om een synoniem voor de gekozen ingang te creëren. 

P Wis 

Klik op deze knop om de geselecteerde ingang te wissen. Door de 

basisingang te wissen worden ook alle synoniemen gewist. 

P Toon bron 

Klik op deze knop om u de voor de geselecteerde indexingang gemarkeerde 

plaats te laten tonen. Indien nodig, wordt daartoe het 

componentvenster geopend of naar voren gehaald en naar de betreffende 

plaats gerold. 

i Indexingang 

De @ hiërarchische lijst [blz. 558] toont de ingangen die voor de index 

gemarkeerd zijn, per component. Synoniemen worden één niveau 

onder de indexingangen opgesomd. 

i Ingevoerd onder 

Voer het woord in waaronder de ingang in de index verschijnen 

moet. 

l Onder Indexingang en Ingevoerd onder kunt u aan ieder 

begrip een sorteersleutel tussen toevoegen. 

Het begrip wordt dan in de index weliswaar geschreven 

zoals aangegeven, maar op een door de sleutel bepaalde 

plaats alfabetisch gerangschikt. Bijvoorbeeld de ingang ’Ωdeeltje’ 

zorgt ervoor dat ’Ω-deeltje’ daar in de 

index komt te staan waar ’Omegadeeltje’ zou komen te staan, 

en niet onder de bijzondere tekens. Eveneens kunnen op deze 

wijze Japanse woordtekens volgens de uitspraak van het woord 

gesorteerd worden. 

Zie ook 

@ Index [blz. 178]

19.99 INFO (MENU) 

19.99: Info (menu) 321 

Z ’Het Info-menu’ is onderdeel van het besturingssysteem en wordt 

door RagTime 6 daarom alleen onder Windows ondersteund. 

y Info 

c Eerste stappen met RagTime 

Opent ’Eerste stappen’, de inleiding in RagTime. 

… Hier verschijnt een lijst met de onderdelen van de onscreendocumentatie 

bij RagTime 6 en eventueel geïnstalleerde uitbreidingen. 

c Directe hulp 

Zet het programma in de door de muiswijzer geïllustreerde hulpstand. 

Klik aansluitend op bijv. een menu-optie en er wordt een 

korte verklaring van deze optie getoond. 

c RagTime-ondersteuning (Web) 

Opent de RagTime-ondersteuningspagina in uw web-browser. 

Y Voorbeeldbestanden \ 

Dit menu biedt toegang tot alle met RagTime 6 of RagTime- 

6-uitbreidingen geïnstalleerde voorbeelden. In elk submenu 

vindt u bovendien een commando om de betreffende map in 

de Windows-Explorer te openen. 

c Over RagTime 

opent een dialoogvenster met informatie over uw RagTime-6exemplaar 

(programmaversie, serienummer enz.), waarin u ook 

de autorisatie kunt doorvoeren. 

Zie ook 

@ Autorisatie, Windows (commando) [blz. 249] 

19.100 INFO, FILM (COMMANDO) 





Het commando Info opent een dialoogvenster om alle eigenschappen 

van de selectie te bekijken en te bewerken.


Panelen 


Naam, duur, schaling 

@ Vertoning [blz. 496] 

Snelheid, volume, afspeelrichting 

P Pas toe 




zijn. 

P Annuleer 



P OK 


Zie ook 


@ Gereedschapsbalk voor lay-outs, sjabloonlay-outs, knoppen, films 

[blz. 537] 

@ Film (menu) [blz. 294] 

19.101 INFO, GELUID (COMMANDO) 


van de selectie te bekijken en te bewerken. 

? Naam 

De naam van de component wordt hier te uwer informatie getoond. 

U kunt hem in de inventaris bewerken. 

? Kwaliteit 

De kwaliteit waarmee het geluid opgenomen is. 

? Geheugengebruik byte 

De grootte van de geluidcomponent wordt aangegeven. 

n Wordt ook afgescheurd indien in geen enkele 

container geïnstalleerd

19.102: Info, Grafiek (commando) 323 

Kruis dit veld aan als de component bij het afscheuren van een sjabloondocument 

meegenomen moet worden. Een component die ergens 

geïnstalleerd is, wordt ook dan afgescheurd wanneer deze instelling 

uit staat. 

P Pas toe 




zijn. 

P Annuleer 



P OK 


Zie ook 

@ Geluiden opnemen [blz. 134] 

@ Geluiden [blz. 133] 


@ Gereedschapsbalk voor geluiden [blz. 535] 

@ Geluid (menu) [blz. 303] 

19.102 INFO, GRAFIEK (COMMANDO) 



Sommige panelen bevatten instellingen die alleen op bepaalde diagramtypen 

zoals 3-D of cirkelgrafiek van toepassing zijn. Zulke panelen 

zijn alleen onder toepasselijke omstandigheden beschikbaar. 

p Selecteer 

p Deel 

Met deze pop-upmenu’s in het dialoogvenster kunt u van selectie 

veranderen zonder eerst het dialoog te moeten sluiten. In Selecteer 

vindt u een lijst van de grafiekelementen. Bestaat het geselecteerde 

element uit afzonderlijke onderdelen die apart geselecteerd kunnen 

worden, dan zijn deze in het pop-upmenu Deel opgesomd.


Panelen 


Zichtbaarheid, afscheuren, berekening, markeringen, kleur 

@ 3-D [blz. 228] 

Standpunt, lichtpunt, draaiing, wanden, basisvlak, 2-D met 

diepte 

@ Volgorde [blz. 510] 

Posities, titel, legenda, verwisselde assen, lengte maatstreepjes, 

tekstafstand 

@ Assen [blz. 245] 

Afstanden primaire en secundaire intervallen, assenbereik 

@ As (2-D) [blz. 242] 

Rasters, maatstreepjes, aslabels, astitel 

@ As (3-D) [blz. 243] 

Rasters, maatstreepjes, labelvlak, astitel, aslabels 

@ Categorieën [blz. 264] 

Categorietitels, staafafstanden 


Stijlmodel, kleur, tint, patroon 

@ Lijnreeksen [blz. 374] 

Lijnaanduiding, symbolen, streepdikte, min-maxreeksweergave 


Lijndikte, positie, stippellijn, lijnsoort, lijnvulling 

@ Cirkeldiagram [blz. 270] 

Aanvangshoek, reeksen, sectoruitspringingen 

@ Reeksgegevens [blz. 449] 

Reeksnaam, waarden, volgorde, overlay 

@ Reeksweergave [blz. 452] 

Foutwaardebehandeling, reekslabels, projectie 



afstand 




@ Lettertype [blz. 358] 

Lettertype, lettergrootte, stijl

19.102: Info, Grafiek (commando) 325 

@ Letterkleur [blz. 352] 

Kleur, onderstrepingslijns 

@ Letterspatiëring [blz. 353] 

Schaling (verbreding, grootte, verkleinde kapitalen) en positionering 

(super-/subscript, basislijnverschuiving, spatiëring, afspatiëring) 

@ Linguïstiek [blz. 378] 

Taal voor spellingcontrole en woordafbreking 

@ Waardeformaat [blz. 524] 

Waardeformaat voor berekende tekst 

@ Importverbinding [blz. 425] 

Bestand van oorsprong, actualisatietijdstip (alleen bij verbonden 

importen in de selectie) 

P Pas toe 




zijn. 

P Annuleer 



P OK 


Zie ook 



@ Grafiek (menu) [blz. 306]


19.103 INFO, ILLUSTRATIE (COMMANDO) 



Panelen 


Componentnaam, bestandsinformatie 

@ Rangschikking [blz. 443] 

Positie, schaling, weergave 


Rasterattributen, hoogsel, diepsel 

@ Lettertypen [blz. 417] 

Lettertypen in EPS-illustraties 




P Pas toe 




zijn. 

P Annuleer 



P OK 


Zie ook 




19.104 INFO, KNOPPEN (COMMANDO) 



19.104: Info, Knoppen (commando) 327 

Panelen 

@ Paneel Algemeen, Knopinformatie [blz. 404] 

Component, Type, Titel, Functionaliteit 

@ Volgordepaneel, Knopinformatie [blz. 512] 

Volgorde, Weergave, Beschikbaarheid 


Lettertype, lettergrootte, stijl 










P Pas toe 




zijn. 

P Annuleer 



P OK 


Zie ook 



[blz. 537] 

@ Knop (menu) [blz. 349]


19.105 INFO, LAY-OUT- EN SJABLOONLAY-OUT (COMMANDO) 



Panelen 


Component, dubbelzijdig, paginanummers, basislijnraster, sjabloondocument 

@ Sjabloonpagina’s [blz. 460] 

Paginanaam, gebruik 

@ Pagina’s [blz. 399] 

Paginanaam, paginanummer, afstamming 

P Pas toe 




zijn. 

P Annuleer 



P OK 


Zie ook 



[blz. 537] 

@ Lay-out (menu) [blz. 350] 

19.106 INFO, SPREADSHEET (COMMANDO) 



19.106: Info, spreadsheet (commando) 329 

Panelen 


Weergave, berekening, tonen en drukken van celrasters en celranden, 

alinea-afstand, druk 

@ Rangschikking [blz. 445] 

Uitlijning en oriëntatie van de inhoud, rijhoogte, kolombreedte, 

randen, basislijn, decimale tab 
















afstand 




@ Celinhoud [blz. 265] 

Cel- en inhoudstype, componentennaam, beveiliging, waardetype, 

zichtbaarheid op het beeldscherm en in druk 




@ Hyperlinks [blz. 313] 

Soort hyperlink en doel 

P Pas toe 


het dialoogvenster te sluiten. Merk op dat een later Annuleer



zijn. 

P Annuleer 



P OK 


Zie ook 




19.107 INFO, TEKENING (COMMANDO) 



l Dubbelklikken op de meeste tekeningobjecten opent het Infodialoogvenster. 

In enkele gevallen, zoals bijvoorbeeld bij veelhoeken 

of béziercurven, kan het object bewerkt worden. In het dialoogvenster 

Programma-instellingen kunt u in het paneel @ Tekening 

[blz. 473] vastleggen dat het Info-dialoogvenster voor alle objecten 

met een dubbelklik geopend moet worden. 

Panelen 


Naam, zichtbaarheid, afscheuren, opnieuw berekenen, ruimte 

tussen alinea’s 

@ Objecten [blz. 388] 

Naam, beveiliging, printen, pijlpunten, tekstomloop, componententype, 

afstand van container, afhankelijkheid 

@ Coördinaten [blz. 274] 

Grootte, positie, hoekronding, bogen, transformatie 




Lijnstijlmodel, dikte, uiteinden, hoeken, afknotlimieten, stippellijnen, 

lijnvulling

19.107: Info, Tekening (commando) 331 



afstand 















@ Multigoon [blz. 386] 

Aantal hoeken, aanvangshoek 

@ Veelhoeken [blz. 492] 

Afgeronde veelhoek 





Hyperlinksoort en -doel 

P Pas toe 




zijn. 

P Annuleer 



P OK 

Bevestigt alle instellingen in dit dialoogvenster en sluit het dialoogvenster.


Zie ook 



@ Tekening (menu) [blz. 472] 

19.108 INFORMATIE, FOYER (COMMANDO) 

Het commando Informatie opent een dialoogvenster om alle eigenschappen 

van de Foyer te bekijken en bewerken. Wanneer er 

in de Foyer een favorieten- of mappaneel actief is, zijn ook hun instellingen 

hier toegankelijk. 

l Het paneel Nieuw beginn met is altijd beschikbaar en heeft geen 

instellingsmogelijkheden. 

Panelen 


Foyer-basisinstellingen, zichtbaarheid van het paneel Pas gebruikt 

(Is altijd beschikbaar.) 

@ Favorietenpaneel xyz [blz. 293] 

Instellingen alleen voor favorietenpanelen. 

@ Mappaneel xyz [blz. 383] 

Instellingen alleen voor mappanelen. 

P Annuleer 



P OK 


Zie ook 



19.109 INHOUDSTYPE (COMMANDO) 

Het commando Inhoudstype in de menu’s Tekening, Tekst of Spreadsheet 

opent een @ afscheurbaar submenu met componenttypen.

19.110: Jobpaneel, PDF-export 333 

☞ Inhoudstype vastleggen 

1 Selecteer minstens één tekeningobject. 

Als er een spreadsheet actief is, selecteer dan een of meer cellen. 

Als er een tekstcomponent actief is, verplaats dan het invoegpunt 

daarheen waar het @ meelopende object [blz. 79] verschijnen moet. 

2 Kies Inhoudstype en het gewenste componenttype uit het submenu 

(of Geen inhoud, als u de inhoud verwijderen wilt). 

Er ontstaat een nieuwe component. 

Als u van inhoud wisselt, wordt de huidige inhoud verwijderd. Deze 

kan echter nog in de @ Inventaris [blz. 29] aanwezig zijn, al naar gelang 

welke instelling u bij @ Wist automatisch [blz. 28] gekozen heeft. 

l Als u een component of een bestand op een tekeningobject sleept, 

wordt het in het tekeningobject geïnstalleerd. 

19.110 JOBPANEEL, PDF-EXPORT 

RagTime 6 is bij de generatie van PDF-bestanden op extra software van 

andere producenten aangewezen. Afhankelijk van het besturingssysteem 

kunt u kiezen uit verschillende methoden. 

p Methode 

In dit paneel kunt u eerst een methode kiezen. Afhankelijk van uw 

keuze zijn er dan verdere instellingen ter sturing van de procedure 

mogelijk. 

Adobe Distiller 

Bepaalt dat RagTime 6 Acrobat Distiller start en de uitvoergegevens ter 

verwerking overdraagt. Het destilleren kunt u met de volgende instellingen 

beïnvloeden. 

p Job-instellingen 

— Zoals in Distiller ingesteld 

Bepaalt dat de actuele instellingen van Distiller gebruikt moeten 

worden. 

De lijst van de in Acrobat Distiller gedefinieerde destillatieinstellingen 

(Job-option-bestanden).


Notificatie 

X Geef bericht in geval van foutmelding 

U krijgt bericht als er bij de creatie van het PDF-bestand iets 

misgegaan is. 

X Geef altijd bericht 

U krijgt bericht als de creatie van het PDF-bestand afgesloten 

is. 

X Toon PDF-document 

Het gecreëerde PDF-bestand wordt geopend. 

Ghostscript (alleen Z) 

Bepaalt dat RagTime 6 Ghostscript start en de uitvoergegevens ter verwerking 

overdraagt. 

l Daarvoor moet Ghostscript op uw computer geïnstalleerd zijn. Nadere 

informatie over vindplaatsen en installatie vindt u op de RagTimewebsite 

onder www.ragtime-online.com/go.cgi?info=Ghost. 

Job-instellingen 

Kies de instellingen volgens welke het PDF-bestand gegenereerd 

moet worden. 

X Vooringestelde instellingen 

Bepaalt dat een van de met Ghostscript geleverde instellingenbestanden 

gebruikt moet worden. 

p Instellingen 

— Standaard 

Bepaalt dat de actuele instellingen in Ghostscript gebruikt 


De lijst van de in Ghostscript gedefinieerde instellingenbestanden). 

X Instellingenbestand 

Bepaalt dat een ander instellingenbestand gebruikt moet worden. 

P Kies 

Opent een dialoogvenster om een instellingenbestand 

voor Ghostscript te kiezen.

? Instellingenbestand 

Het pad van uw instellingenbestand. 

Notificatie 

19.110: Jobpaneel, PDF-export 335 



misgegaan is. 



is. 



PostScript-converter van Mac OS X (alleen z) 

Bepaalt dat RagTime 6 de PostScript-converter van Mac OS X start en de 

uitvoergegevens ter verwerking overdraagt. 

Notificatie 



misgegaan is. 



is. 



PostScript-bestand voor later destilleren voorbereiden 

Bepaalt dat RagTime 6 een PostScript-bestand met de uitvoergegevens 

genereert. 

l U kunt deze manier gebruiken wanneer u niet op uw computer maar 

op een server in het netwerk wilt destilleren. 

l U kunt deze manier gebruiken wanneer u het PDF-bestand met een 

niet door RagTime 6 ondersteund software-pakket wilt genereren.


Gecontroleerde map 

n Gebruik de door Distiller gecontroleerde map 

Bepaalt of RagTime 6 het PostScript-bestand in de map plaatst 

die door Acrobat Distiller gecontroleerd wordt. Het bestand 

wordt bewerkt zodra Acrobat Distiller de map de volgende keer 

doorzoekt. 

P Kies 

Opent een dialoogvenster om de map te bepalen waarin 

RagTime 6 het PostScript-bestand bewaren moet. 

? Huidige map 

Hier wordt het pad van de map getoond waarin RagTime 6 het 

PostScript-bestand bewaart. 

Zie ook 


19.111 KANTLIJNENPANEEL, ALINEASTIJLMODELLEN 


Kantlijnen 

i Linkerrand 

De vrije ruimte links van de alineatekst. 

i Inspringing eerste regel 

De vrije ruimte links van de eerste regel van de alinea. 

i Rechterrand 

De vrije ruimte rechts van de alineatekst. 

n Hangende interpunctietekens 

Interpunctietekens kunnen precies aan of iets buiten de tekstkantlijnen 

geplaatst worden. Iets overstaande interpunctietekens 

leiden tot optisch beter ogende kantlijnen. 

Regelafstand 

De regelen alinea-afstanden kunt u absoluut (bijv. 5 mm) of 

relatief (bijv. 150% = anderhalve regel) vastleggen. Relatieve gegevens 

hebben betrekking op de ’Automatische regelhoogte’ die door

19.112: Kantlijnenpaneel, Pagina-instelling Mac OS 337 

de hoogste in een regel voorkomende letter bepaald wordt. Daarenboven 

kunt u voor iedere afstand een absolute op- of afslag vastleggen, 

bijv. regelafstand 150% ±1 mm. 

i Regelafstand, ± 

De regelafstand, gemeten van basislijn tot basislijn. 

i Afstand boven, ± 

De vrije ruimte boven de alinea. 

i Afstand onder, ± 

De vrije ruimte onder de alinea. 

l De ruimtes boven en onder de alinea worden aan het begin dan 

wel aan het eind van containers genegeerd. 

l Extra instellingen met betrekking tot de alinea’s van een component 

vindt u in het paneel @ Algemeen [blz. 415] van het Infodialoogvenster 

van de betreffende component. 

n Op basislijnraster 

De basislijnen van alle teksten op een lay-outpagina kunnen 

in een gemeenschappelijk @ basislijnraster [blz. 82] ingesloten 

worden. 

Zie ook 

@ Paneel Algemeen, Lay-outinformatie [blz. 406] (Basislijnrasterinstelling) 

19.112 KANTLIJNENPANEEL, PAGINA-INSTELLING MAC OS 

z Dit paneel van het dialoogvenster Pagina-instelling is alleen onder 

Mac OS beschikbaar en niet voor lay-outcomponenten. 

De verhouding tussen de paginagrootte, paginaproporties, kantlijnen 

enz. wordt in een afbeelding geïllustreerd. 

De instellingen die u ergens in dit dialoogvenster doet, worden in 

deze afbeelding schematisch weergegeven.


Kantlijnen 

n Gebruik minimumkantlijnen 

Bepaalt of de minimumkantlijnen van de geselecteerde printer 

overgenomen moeten worden. De meeste printers kunnen om 

mechanische redenen niet helemaal tot aan de rand van het 

papier printen. 

Extra’s 

i Kantlijn links/boven 

i Kantlijn rechts/onder 

De breedte van de kantlijn langs de vier zijden. 

i Schaal 

De schaal voor het printen. Waarden onder 100% verkleinen (er 

past meer op één blad papier), waarden daarboven vergroten. 

n Aangepast 

Specificeert of de paginagrootte aan de papiergrootte aangepast 

moet worden. De verhouding breedte/hoogte van de pagina’s 

blijft behouden. 

n Snijtekens 

Snij- en registertekens zijn buiten de pagina op een papier uitgevoerde 

markeringen die het snijden en monteren van films 

vereenvoudigen, in het bijzonder wanneer kleuren gesepareerd 

of meerdere bladen papier per pagina uitgevoerd worden. 

l Alle tekens worden in de kleur zwart uitgevoerd en verschijnen 

bij kleurgescheiden uitvoer op iedere plaat. 

i Overlapping 

De overlapping van aangrenzende bladen van de uitvoer van 

pagina’s die niet op één blad papier passen. De overlapping 

vergemakkelijkt het snijden en vastplakken. 

Zie ook 

@ Pagina-instelling (commando) [blz. 396]

19.113 KLEUR (COMMANDO) 

19.113: Kleur (commando) 339 

Het commando Kleur biedt verscheidene kleuren voor het inkleuren van 

de selectie in een hiërarchisch menu. 

Bovenaan de lijst staan de benoemde kleuren, eerst die 

van het actieve document, en dan die van de d RagTime-6hulpmiddelen.rtd. 

U kunt deze lijst bewerken alsmede er kleuren 

aan toevoegen (zie @ Kleuren (commando) [blz. 340]). 

Daarna staan gebruikelijke RGB-standaardkleuren. Om kleuren in 

te stellen ondersteunt RagTime 6 de kleurinstelmethoden van het besturingssysteem. 

Bijzonderheden daarover vindt u in de documentatie van 

uw computer. Kies Andere in het Kleurmenu of klik in het kleurpatroon 

in het kleurenpalet. 

Transparant 

Maakt de selectie doorzichtig. 

Cyclisch 

Stelt de automatische toewijzing van kleuren in voor reeksen in grafieken 

(zie @ Kleur in grafiekelementen [blz. 114]). 

Kleurenpalet 

U kunt het Kleur-menu @ afscheuren en als palet gebruiken. Via het kleurenpalet 

kunt u elementen inkleuren, die u via het Opmaak-menu niet 

kunt wijzigen, bijv. de randen van tekeningobjecten: sleep een kleur uit 

het palet op het te kleuren element. 

Bovendien heeft het kleurenpalet pop-upmenu’s voor preciezere 

aanduiding van het object waarvan de kleur in het palet bewerkt moet 

worden: 

p Element 

Bepaal het te kleuren element. De inhoud van dit menu hangt af 

van de actieve omgeving, in een tekstcomponent heeft u de keuze 

tussen tekst, kolomlijnen, voetnootscheidingslijnen enz. 

p Voor-/Achtergrond 

Bij elementen met verloop of patroon kunt u kiezen tussen voor- en 

achtergrondkleur 

é Tint 

De tint van de kleur (zie @ Tint (commando) [blz. 485]). 

l Om het afgescheurde palet niet te groot te laten worden, worden benoemde 

en RGB-standaardkleuren niet tegelijkertijd weergegeven. 

Z Kies het desbetreffende @ paneel. 

z Kies uit het pop-upmenu.


Zie ook 




@ Vullingpaneel, Informatie [blz. 518] 

@ Opmaak (menu) [blz. 393] 

19.114 KLEUREN (COMMANDO) 

Het commando Kleuren staat in het submenu Hulpmiddelen. Hier kunt 

u kleuren creëren, benoemen en bewerken. Kleuren verschijnen ook in 

het submenu van het commando @ Kleur [blz. 238] en kunnen van daaruit 

gebruikt worden. 





Kleuren worden in een @ hiërarchische lijst [blz. 558] opgesomd. 

Sommige kleuren zijn altijd aanwezig en kunnen niet of slechts zeer 

beperkt gewijzigd worden. 

• De vier zuivere, in het CMYK-model gedefinieerde proceskleuren cyaan, 

magenta, geel en zwart. 

• De registertekenkleur die bij kleurgescheiden uitvoer op alle platen 

in zwart uitgevoerd wordt. 

• Transparant. 

De lijst bevat ook steunkleuren die bij de import van EPS-bestanden 

meegekomen zijn. Deze kleuren kunnen niet gewijzigd worden. Ze kunnen 

voor andere objecten in het document gebruikt worden en met andere 

steunkleuren in platen gecombineerd worden. 

Als u in de lijst een kleur gekozen heeft, kunt u de eigenschappen 

ervan bekijken en bewerken. 

Kleurtype 

Iedere kleur hoort bij een groep die bepaalt hoe de kleur bij de uitvoer 

naar de printer of naar bestanden (bijv. PDF of EPSF) behandeld 

wordt. 

X Proceskleur 

Bepaalt dat de kleur bij kleurgescheiden uitvoer in hun CMYKcomponenten 

ontbonden op aparte platen uitgevoerd wordt.

19.114: Kleuren (commando) 341 

X Steunkleur 

Bepaalt dat de kleur bij kleurgescheiden uitvoer op een eigen 

plaat uitgevoerd wordt. 

X Registertekenkleur 

Bepaalt dat de kleur bij kleurgescheiden uitvoer op iedere plaat 

uitgevoerd wordt. 

X Transparant 

Objecten met deze ’kleur’ worden niet geprint. 

l Transparant is in ieder document precies eenmaal aanwezig 

en kan noch bewerkt, noch gewist worden. 

n Overdruk 

Bepaalt of objecten die achter objecten met deze kleur liggen, 

bij kleurgescheiden uitvoer ook uitgevoerd worden en met deze 

kleur overdrukt. In het andere geval worden door deze kleur 

bedekte delen van de verder naar achteren liggende objecten 

wit uitgevoerd (’vrijgesteld’). 

l Is voor de altijd aanwezige en onveranderlijke kleur ’proceszwart’ 

aan. Ingeval u bij wijze van uitzondering een 

niet-overdrukkende kleur zwart nodig heeft, kunt u een 

tweede kleur zwart in het CMYK-model creëren. 

p Kleur 

Een lijst met veelvoorkomende kleuren waarvan u er een voor precieze 

afstelling kunt kiezen. Kies uit 256 velden met gebruikelijke 

kleuren. De kleur van de selectie wordt door een omkadering gemarkeerd; 

bij meerdere kleuren in de selectie worden er evenzovele 

kleurenvelden omkaderd. 

De kleur en het bijbehorende kleurmodel worden geactiveerd. 

Om kleuren in te stellen ondersteunt RagTime 6 de kleurinstelmethoden 

van het besturingssysteem. Bijzonderheden daarover vindt u in de 

documentatie van uw computer. Kies Andere in het Kleurmenu of klik in 

het kleurpatroon in het kleurenpalet. 

Kleurmodel 

Het model waarin de kleur bepaald is. Al naar gelang het model 

kunt u de kleur door middel van verschillende onderdelen vaststellen. 

Kies het paneel met het gewenste kleurmodel. 

$ Bij verandering van kleurmodel converteert RagTime 6 de kleur 

rekening houdend met de color-managementinstellingen in het


gekozen odel. Aangezien niet iedere kleur in ieder kleurmodel 

weer te geven is, kunnen er bij de conversie afwijkingen ontstaan. 

kommen. 

Kleurmodel CMYK (cyan, magenta, yellow, black) 

é Cyaan 

é Magenta 

é Geel 

é Zwart 

Het aandeel van de kleur in procenten. 

Kleurmodel Lab 

é L 

De helderheid van de kleur in het @ interval [0; 100]. 

é a 

é b 

De aandelen a en b van de kleur in het @ interval [-127; 

+128]. 

Kleurmodel RGB (rood, groen, blauw) 

é Rood 

é Groen 

é Blauw 

Het aandeel van de kleur in procenten. 

? Origineel 

? Nieuw 

De bewerkte kleur in uitgangs- en gewijzigde toestand. 

P Kleur bevestigen 

Bevestigt de veranderingen van de kleur. 

l Ingeval u de naam van de kleur nog nooit gewijzigd had, 

benoemt RagTime 6 de kleur aan de hand van de gewijzigde 

kleur (kleurmodel en aandelen). Door u ingevoerde 

kleurnamen worden niet gewijzigd.

19.115: Kleurpaneel, PDF-exportinstellingen 343 

P Maak aan 

Creëert een nieuwe kleur. U kunt de naam van de kleur bewerken. Ingeval 

u de naam niet wijzigt, stelt RagTime 6 een naam voor en past 

hem ook bij toekomstige wijzigingen van de kleur aan. Namen die 

eenmaal daar bewerkt zijn, worden door RagTime 6 gerespecteerd. 

P Creëer plaat 

Creëert een nieuwe kleurplaat voor het samenvoegen van meerdere 

steunkleuren bij kleurgescheiden printen. U kunt aanwezige steunkleuren 

in de lijst door middel van slepen en neerzetten naar de 

nieuwe plaat verplaatsen. 

l De weergave van de kleur bij normaal printen en op het beeldscherm 

blijft ongewijzigd. 

P Verzamelen documentkleuren 

Verzamelt alle kleuren die in het document gebruikt worden, genereert 

een naam voor de kleuren en neemt ze op in de lijst. 

P Wis 

Verwijdert de geselecteerde kleur uit de lijst van benoemde kleuren. 

Als de kleur in het document gebruikt wordt, blijft de kleur van de 

betrokken objecten ongewijzigd. 

Zie ook 




@ Color-managementpaneel, Programma-instellingen [blz. 270] 

http://www.color.org (International Color Consortium) 

http://www.eci.org (European Color Initiative) 

19.115 KLEURPANEEL, PDF-EXPORTINSTELLINGEN 

X Composietkleur 

Alle kleuren worden zo, als in de te printen component aanwezig, 

naar de printer verstuurd. Indien de printer geen kleuren ondersteunt, 

worden ze door de printersoftware in grijswaarden omgezet. 

X Kleurgescheiden 

De kleuren van de uit te voeren component worden in hun bestanddelen 

ontbonden en in kleurplaten uitgevoerd. 

l Alleen beschikbaar voor PostScript-uitvoer.


PostScript-printer-beschrijving (PPD) 

? PPD-bestand 

Het huidige PPD-bestand. 

l Als er geen PPD-bestand aangegeven is, is er geen kleurgescheiden 

PDF-export mogelijk. 

P Ander 

Opent een dialoogvenster om een PPD-bestand te bepalen. 

p Aanbevolen rasters 

De lijst van rasters die voor de actieve printer aanbevolen zijn. 

RagTime 6 haalt deze lijst uit het PPD-bestand van de printer. 

Als u uit de lijst kiest, wordt de desbetreffende informatie naar 

de lijst van de kleurplaten overgebracht. 

Plaatnamen 

Deze lijst bevat informatie over de te genereren kleurplaten. Aantal 

en namen van de platen volgen uit aantal en type van de in het 

document gebruikte kleuren (zie @ Kleuren (commando) [blz. 340]). 

n Plaat genereren 

Bepaalt of de betreffende plaat ook werkelijk uitgevoerd wordt. 

Daarmee kunt u ongewenste platen onderdrukken of ook aparte 

platen genereren, ingeval er eens iets misgegaan is. 

? Plaatnaam 

De naam van de kleurplaat. 

i Rasterhoek 

De rasterhoek van de kleurplaat in graden. U kunt de uit het 

PPD-bestand overgenomen waarde overschrijven. 

i Rasterliniatuur lijnen/inch 

De rasterliniatuur van de kleurplaat in lijnen per inch. U kunt de 

uit het PPD-bestand overgenomen waarde overschrijven. 

n Converteer steun- naar proceskleuren 

Bepaalt dat steunkleuren in plaats van in eigen platen in hun bestanddelen 

ontbonden te worden, in de proceskleurplaten geïntegreerd 

worden. 

n Converteer proceskleuren naar grijs 

Bepaalt dat de proceskleuren overeenkomstig hun lichtwaarde naar 

grijstinten (proceszwart) wordt geconverteerd.

19.115: Kleurpaneel, PDF-exportinstellingen 345 

l Als u steun- en proceskleuren in grijstinten wilt converteren, gebruik 

dan niet de kleurgescheiden, maar de grijswaardeplaat. 

X Grijs 

RagTime 6 converteert alle kleuren voor de uitvoer naar grijswaarden. 

Zo kunt u op een kleurenprinter monochrome prints genereren. 

De verstuurde hoeveelheid gegevens wordt kleiner en de uitvoer 

gaat sneller. 

Color-management 

p Uitvoerprofiel 

Kies een ICC-uitvoerprofiel voor color-management. 

Mogelijke problemen 

Bij kleurgescheiden uitvoer schrijft RagTime 6 benodigde raster- en transfermodusinstellingen 

naar de PostScript-bestanden die voor de generatie 

van de PDF-documenten gebruikt worden. 

• Adobe Acrobat 

Deze instellingen hebben echter alleen onder de volgende voorwaarden 

uitwerking: 

$ In Acrobat Distiller moet n Allow PostScript File To Override 

Job Options ingeschakeld zijn. 

De knop bevindt zich in het paneel Advanced in de Job Options 

van Distiller. 

l Nadere informatie vindt u in de paragraaf ’Setting the Advanced 

job options’ in de ’Adobe Acrobat Online User Manual’. 

$ Bij het uitvoeren van het PDF-bestand met Adobe Acrobat moet 

n Emit Halftones per se Aan staan. De standaardinstelling 

van deze knop is Uit. 

U vindt de knop via het dialoog dat het Acrobat-commando 

Print opent, via P Extended(Z) of P Advanced(z) in de 

groep PostScript Options. 

l Meer vindt u in het ’PDF-documenten afdrukken’ in het 

’Adobe Acrobat online-gebruikershandboek’.


• Ghostscript 

$ De versies t/m 8.15 negeren de instellingen. Voor kleurgescheiden 

uitvoer moet u een nieuwere versie van Ghostscript gebruiken. 

Zie ook 


19.116 KLEURPANEEL, PRINTEN MAC OS 

z Dit paneel is alleen onder Mac OS en alleen voor PostScript-uitvoer 

beschikbaar. 



RagTime 6 haalt deze lijst uit het PPD-bestand van de printer. Als 

u uit de lijst kiest, wordt de desbetreffende informatie naar de lijst 

van de kleurplaten overgebracht. 

Plaatnamen 








? Plaatnaam 


i Rasterhoek 






n Snijtekens 


markeringen die het snijden en monteren van films vereenvoudigen, 

in het bijzonder wanneer kleuren gesepareerd of meerdere 

bladen papier per pagina uitgevoerd worden.

19.117: Kleurpaneel, Printen Windows 347 






worden. 



grijstinten (proceszwart) wordt geconverteerd. 



Zie ook 

@ Kleuren (commando) [blz. 340] 



19.117 KLEURPANEEL, PRINTEN WINDOWS 

Z Dit paneel is alleen onder Windows en alleen voor PostScript-uitvoer 

beschikbaar. 



naar de printer verstuurd. Indien de printer geen kleuren ondersteunt, 

worden ze door de printersoftware in grijswaarden omgezet. 




l Alleen beschikbaar voor PostScript-uitvoer. 



RagTime 6 haalt deze lijst uit het PPD-bestand van de printer. Als 

u uit de lijst kiest, wordt de desbetreffende informatie naar de lijst 

van de kleurplaten overgebracht.


Plaatnamen 








? Plaatnaam 


i Rasterhoek 









worden. 



grijstinten (proceszwart) wordt geconverteerd. 



X Grijs 


Zo kunt u op een kleurenprinter monochrome prints genereren. 

De verstuurde hoeveelheid gegevens wordt kleiner en de uitvoer 

gaat sneller. 

Zie ook 

@ Kleuren (commando) [blz. 340] 


@ Kleurscheiding [blz. 167]

19.118 KNIP (COMMANDO) 

19.118: Knip (commando) 349 

Het commando Knip knipt de selectie uit het document en plaatst 

haar in het klembord. 

Zie ook 


@ Plak (commando) [blz. 430] 

@ Plak speciaal (commando) [blz. 431] 



19.119 KNOP (MENU) 

y Knop 

c @ Knop-informatie [blz. 326] 

Zie ook 


19.120 KOPIEER (COMMANDO) 

Het commando Kopieer plaatst een duplicaat van de selectie in 

het klembord. 

Zie ook 

@ Knip (commando) [blz. 349] 





19.121 KOPPEL CONTAINER EN INHOUD (COMMANDO) 

Het commando Koppel container en inhoud verschijnt in het Illustratiemenu 

en is beschikbaar als er een illustratie geselecteerd is. Het verbindt 

de illustratiecomponent met de container. Wordt de grootte van 

de container gewijzigd, dan wordt ook de illustratie dienovereenkomstig 

opnieuw geschaald en omgekeerd. Het gebruik van de schalings- en 

verplaatsingsgereedschappen of een uitlijncommando bij ingeschakelde


koppeling heeft gevolgen voor de illustratie, maar niet voor de container. 

Wordt daarentegen @ Schaling [blz. 455] gebruikt, dan heeft dat ook gevolgen 

voor de container. 

Zie ook 

@ Pas illustratie aan container aan (commando) [blz. 428] 

@ Pas illustratie proportioneel aan container aan (commando) [blz. 429] 

@ Pas container aan illustratie aan (commando) [blz. 427] 




@ Uitlijning (menu) [blz. 491] 

19.122 LAAG (COMMANDO) 

Het commando Laag staat in het Spreadsheet-menu, dat beschikbaar is 

wanneer er een spreadsheet actief is. U kunt daarmee in een spreadsheetcomponent 

die meer lagen bevat, tussen de @ lagen [blz. 96] heen 

en weer gaan. 

19.123 LAY-OUT (MENU) 

y Lay-out 


c @ Dubbelzijdige sjabloonpagina [blz. 286] 

c @ Verwijder linkersjabloonpagina [blz. 498] 

c @ Verwijder rechtersjabloonpagina [blz. 499] 

Zie ook 

@ Lay-outs en sjabloonlay-outs [blz. 63] 

19.124 LAY-OUTPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Lay-out.

19.125: Lay-outpaneel, Programma-instellingen 351 


i Afstand van bovenkant van papier 

Leg de afstand van de eerste regel van het raster tot de bovenkant 

van het papier vast. 

i Afstand tussen basislijnen 

Leg de afstand tussen de lijnen van het raster vast. 

i Nummer van de eerste pagina 

Het nummer van de eerste pagina in nieuwe lay-outcomponenten. 

Zie ook 


19.125 LAY-OUTPANEEL, PROGRAMMA-INSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Lay-out. 

Nieuwe lay-outs 

n Begin met een rechthoek met tekst en pijplijn 

Kruis dit veld aan als u wilt dat er een rechthoek met tekst en 

pijplijn in nieuwe lay-outs gecreëerd worden. U kunt dan in 

nieuwe lay-outs direct met het typen beginnen en de pijplijn 

zorgt ervoor, dat zodra het nodig is, automatisch pagina’s toegevoegd 

worden. 

l De rechthoek krijgt de naam (’Phoenix’), zodat hij bij het 

egaliseren van de objecten op de ontstane pagina’s geïdentificeerd 

kan worden. 

l Ingeval een nieuwe lay-out gebaseerd is op een 

sjaboonlay-out, wordt dit kader niet gecreëerd. 

Zie ook 


@ Pijplijnen en automatische aanmaak van pagina’s [blz. 72] 

@ Egaliseer objecten (commando) [blz. 288] 

@ Over sjabloonlay-out [blz. 65]


19.126 LETTERKLEUR (TYPOGRAFIEPANEEL, INFORMATIE) 

Als er een tekst–, spreadsheet–, grafiek–, tekening– of knop-component 

actief is, verschijnt er een menu met dezelfde naam in de menubalk. Om 

het Info-dialoogvenster te openen gebruikt u het commando Info uit het 

menu, en vervolgens kiest u het @ paneel Letterkleur. 



zijn. 



zijn. 

n Drukkend 


op het beeldscherm zichtbaar. 

p Kleur 




é Opaciteit 





é Tint 





p Onderstrepingslijnstijlmodel 

Het lijnstijlmodel dat voor het onderstrepen en doorstrepen gebruikt 

wordt.

19.127: Letterspatiëring (Typografiepaneel, Informatie) 353 

Voorbeeld 

Hier wordt het effect van de instellingen aan de hand van een voorbeeld 

geïllustreerd. 

19.127 LETTERSPATIËRING (TYPOGRAFIEPANEEL, INFORMATIE) 




menu, en vervolgens kiest u het @ paneel Letterspatiëring. 



zijn. 

Schaling 

é Lettergrootte 

De hoogte van de letters. 

l Het verband van werkelijke hoogte en dit getal wordt door 

de vormgever van het lettertype vastgelegd. Meestal zijn 

de letters kleiner dan hier aangegeven, aangezien ruimte 

voor staarten of diakritische tekens gereserveerd wordt. 

é Letterverbreding 

De horizontale verbreding van de letters ten opzichte van de 

normale breedte. 

i Schaling verkleinde kapitalen (horizontaal) 

i Schaling verkleinde kapitalen (verticaal) 

Om verkleinde kapitalen weer te geven worden hoofdletters 

met deze factoren horizontaal en verticaal geschaald. 

Positionering 

é Super-/subscript 

De verticale verschuiving van de letters naar boven (+) of naar 

beneden (-) in iedere beschikbare lengte-eenheid of in procenten 

van de lettergrootte. Voor tekens die niet op de basislijn 

staan wordt de schaling voor superscript/subscript toegepast


en automatische regelafstanden worden in het voorkomende 

geval aangepast. 

i Schaling bij super-/subscript 

Het percentage waarmee de omhoog- of omlaag geplaatste letters 


l Een eventuele basislijnverschuiving heeft geen effect op 

de toepassing van deze schaling. 

i Basislijnverschuiving 

De afstand waarmee de basislijn van de letters omlaag (+) of 

omhoog (-) verschoven wordt. De letters worden onafhankelijk 

van de regelafstand dan wel schalingsfactoren voor verticaal 

verschoven letters of containerranden verschoven. 

n Gebruik afspatiëringsparen 

Bepaalt of de afstand tussen bepaalde letterparen in de selectie 

conform de in het lettertype gedefinieerde afspatiëringsparen 

aangepast wordt (zie @ Spatiëring van letters [blz. 145]). 

Het resulaat ziet er geprint meestal beter uit als op het beeldscherm. 

é Letterspatiëring 

De afstand van één letter tot de volgende in procenten van de 

letterbreedte of een andere beschikbare lengte-eenheid. Positieve 

waarden vergroten de afstand. 

Voorbeeld 



19.128 LETTERSTIJLMODEL (COMMANDO) 

Het commando Letterstijlmodel staat in het Opmaak-menu en opent 

een submenu dat alle in de Inventaris aanwezige letterstijlmodellen bevat. 

☞ Letterstijlmodel gebruiken 

1 @ Selecteer een tekst [blz. 78]. 

2 Kies Letterstijlmodel. 

Er verschijnt een pop-upmenu.

3 Kies een letterstijlmodel uit deze lijst. 

Zie ook 




19.129 LETTERSTIJLMODELLEN (COMMANDO) 

19.129: Letterstijlmodellen (commando) 355 

Letterstijlmodellen verschijnt in het submenu Hulpmiddelen. Als het 

commando gekozen wordt, verschijnt een venster waarin u letterstijlmodellen 

creëren en bewerken kunt. 

Letterstijlmodellen verschijnen ook in het submenu van het commando 

@ Letterstijlmodel [blz. 354] en kunnen van daaruit gebruikt worden. 





Hoe u stijlmodellen in het algemeen bewerken kunt, leest u onder 

@ Stijlmodellen bewerken [blz. 159]. 

Letterstijlmodellen verschijnen in @ hiërarchische lijsten [blz. 558]. 

P Nieuw 








P Wis 


Panelen 

@ Paneel Algemeen, Letterstijlmodellen [blz. 408] 

Lettertype, grootte, stijl 

@ Stijlenpaneel, Letterstijlmodellen [blz. 468] 

Kleur, printen, waardeformaat, doorhalen en onderstrepen


@ Positioneringspaneel, Letterstijlmodellen [blz. 431] 

Letterverbreding en -spatiëring, super-/subscript, hoofd- en 

kleine letters, verkleinde kapitalen 

@ Linguïstiekpaneel, Letterstijlmodellen [blz. 378] 

Taal, woordafbreking 

Omschrijving 

De huidige attributen van het selecteerde stijlmodel worden getoond. 

Indien voorhanden wordt het superieure stijlmodel genoemd 

en wijzigingen afzonderlijk genoemd. 

Voorbeeld 



Zie ook 






@ Instellingen overerven [blz. 159] 

19.130 LETTERTYPE (COMMANDO) 

Gebruik het commando Lettertype in het Opmaak-menu om het lettertype 

voor de geselecteerde tekst te wijzigen of om een lettertype voor 

nieuwe tekst in te stellen. 

Ordening van de lettertypen 

De lijst bevat de lettertypen die op uw computer geïnstalleerd zijn, in alfabetische 

volgorde. 

In het document gebruikte lettertypen worden aan het begin van 

de lijst herhaald, zodat u deze snel opnieuw kunt gebruiken. Deze 

fabrieksinstelling kunt u in het @ Programmapaneel [blz. 440] van de 

@ Programma-instellingen [blz. 440] wijzigen. Binnen de alfabetische 

lijst worden de namen van zulke lettertypen vet gezet.

Y Lettertype 

Times New Roman 

Arial 

. 

. 

Times New Roman 

. 

. 

Zapf Chancery 

19.130: Lettertype (commando) 357 

Lettertypefamilies 

Zijn meerdere varianten van een lettertype geïnstalleerd, dan worden deze 

in een lettertypefamilie bij elkaar geplaatst, en de varianten worden in 

een submenu opgevoerd. 

Y Lettertype 

Arial \ 

Regular 

Bold 

Italic 

Bold Italic 

Arial Black 

Zapf Chancery 

Statussymbolen 

Voor iedere ingang van het menu staat een symbool dat u over de aard 

en beschikbaarheid van het lettertype informeert. 

Y Lettertype 

TrueType 

Een TrueType-lettertype (zie http://nl.wikipedia.org/wiki/ 

TrueType) 

PostScript Type 1 

Een PostScript-Type-1-lettertype (zie http://nl.wikipedia.org/ 

wiki/PostScript) 

OpenType 

Een OpenType-lettertype (zie http://nl.wikipedia.org/wiki/ 

OpenType)


Mengformaat 

Leden van deze lettertypefamilie zijn in verschillende formaten 

geïnstalleerd, bijv. normaal als Truetype- en vet als PostScriptlettertype. 

Niet beschikbaar 

Het lettertype wordt in dit document gebruikt, maar is op uw 

computer niet geïnstalleerd. 

$ Om het weer te geven wordt een vervangend lettertype gebruikt. 

Als de lettertypematen in het document opgeslagen 

zijn (fabrieksinstelling), blijft daarbij de regelomloop 

behouden. Details vindt u onder @ Lettertypeoverzicht 

(commando) [blz. 361]. 

l Rasterlettertypen (zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Rasterlettertype) 

worden door RagTime 6 niet ondersteund. 

☞ Lettertype wijzigen 

1 Kies Lettertype uit het Opmaak-menu. 

In het submenu ziet u alle of een selectie van alfabetisch gesorteerde 

lettertypes die op uw computer beschikbaar zijn. 

2 Kies een lettertype uit het submenu. 

Als er @ tekst geselecteerd is [blz. 78], wordt deze tekst gewijzigd. 

Is er geen tekst geselecteerd, dan geldt het gekozen lettertype voor 

nieuwe tekst vanaf het invoegpunt. 

Zie ook 



19.131 LETTERTYPE (TYPOGRAFIEPANEEL, INFORMATIE) 




menu, en vervolgens kiest u het @ paneel Lettertype. 



zijn.

19.131: Lettertype (Typografiepaneel, Informatie) 359 

Lettertype en aanwezige stijlen 

De eerste lijst toont alle lettertypen die op uw computer geïnstalleerd 

zijn. Bepaal welk lettertype voor de geselecteerde tekst gebruikt 

moet worden. 

De tweede lijst toont alle stijlen die voor de in de eerste gekozen 

lettertypen voorhanden zijn, dus de door de lettertypeontwerper 

geleverde stijlen. 

l U kunt stijlen, zoals cursief, weliswaar ook gebruiken als ze niet 

voorhanden zijn, maar ze worden dan uit een beschikbare stijl 

berekend en zijn meestal niet zo mooi als door de lettertypevormgever 

ontworpen stijlen. 

X Geïnstalleerde lettertypen 

In de lettertypenlijst worden alle op uw computer geïnstalleerde 

lettertypen opgesomd. 

X Documentlettertypen 

In de lettertypenlijst worden alleen de reeds in het document 

gebruikte lettertypen opgesomd. 

i Lettertypen filteren 

Wanneer u hier tekst invoert worden in de lettertypenlijst alleen 

lettertypen opgesomd waarvan de naam de ingevoerde tekst 

bevat. Als alle lettertypen weer getoond moeten worden, maakt 

u dit veld leeg. 

z Om het veld leeg te maken klikt u op het omcirkelde ×. 



Stijl 

l Het verband van werkelijke hoogte en dit getal wordt door de 

vormgever van het lettertype vastgelegd. Meestal zijn de letters 

kleiner dan hier aangegeven, aangezien ruimte voor staarten of 

diakritische tekens gereserveerd wordt. 

n Standaard 

Bepaalt of voor de geselecteerde letters geen bijzondere stijlen 

ingesteld zijn. Door deze optie aan te zetten worden alle andere 

stijlen uitgeschakeld. 

n Vet


n Cursief 

bepalen of de geselecteerde tekst met de stijlen vet of cursief 

weergegeven wordt. 

l U kunt stijlen, zoals cursief, weliswaar ook gebruiken als 

ze niet voorhanden zijn, maar ze worden dan uit een beschikbare 

stijl berekend en zijn meestal niet zo mooi als 

door de lettertypevormgever ontworpen stijlen. 

n Verkleinde kapitalen 

n Contour 

n Schaduw 

bepalen of de geselecteerde tekst met de stijlen verkleinde kapitalen, 

contour of schaduw weergegeven wordt. 

l Deze stijlen worden uit bestaande stijlen berekend. Ingeval 

er op uw computer speciale lettertypen voor deze stijlen 

beschikbaar zijn die door de lettertype-ontwerper geleverd 

zijn, krijgt u een mooier resultaat door deze lettertypen 

te gebruiken. 

n Kuromaru 

bepaalt of de geselecteerde tekst met de stijl Kuromaru weergegeven 

wordt. 

l De instelling ’Kuromaru’ werkt alleen als uw computer toegerust 

is om Japanse lettertypes weer te geven. 

X Niet onderstreept 

X Enkelvoudig onderstreept 

X Dubbel onderstreept 

De onderstreping van de geselecteerde letters: geen, enkel of 

dubbel. 

n Doorstrepen 

Bepaalt of de geselecteerde letters doorgestreept worden. 

n Woorden onderstrepen/doorstrepen 

Bepaalt of telkens alleen de geselecteerde woorden zonder de 

spaties daartussen onderstreept of doorgestreept worden als 

deze stijlen ingesteld zijn.

19.132: Lettertypeoverzicht (commando) 361 

l Het lijnstijlmodel dat voor het onderstrepen en doorstrepen 

gebruikt wordt, kunt u in het Typografiepaneel @ Letterkleur 


p Hoofd- en kleiner letters 

Bepaalt een regel voor het weergeven van letters als hoofdof 

kleine letters (zie @ Hoofd-/kleine letters (commando) 

[blz. 311]). 

Voorbeeld 



19.132 LETTERTYPEOVERZICHT (COMMANDO) 

Het commando Lettertypeoverzicht verschijnt zowel onder de hulpmiddelen 

in het Vensters-menu als ook in de waarschuwingsdialoogvensters 

bij het openen van een document waarin lettertypen gebruikt worden die 

op uw computer niet geïnstalleerd zijn. 

Het lettertypeoverzicht is een venster waarin lettertypen in het actieve 

document geïnspecteerd en gecorrigeerd kunnen worden. 

Lettertypenlijst 

Ieder lettertype van het actieve document verschijnt in een @ hiërarchische 

lijst [blz. 558]. Uitdrukkelijk ingestelde lettertypen verschijnen op 

het bovenste niveau in de lijst. Wanneer varianten van dezelfde familie 

door instellen van een stijl (bijv. door te kliken op de Cursief-knop) ingesteld 

worden, verschijnen deze ingesprongen onder het basislettertype. 

Kolom Inhoud 

1 Statussymbool en naam van het lettertype 

1 Alles in orde. 

1 Het lettertype is op deze computer niet beschikbaar. 

1 De in het document opgeslagen maten van lettertypes wijken af van 

de maten van het op deze computer geïnstalleerde lettertype. 




Kolom Inhoud 

1 De horizontale maten van lettertypes verschillen. 

1 De verticale maten van lettertypes verschillen. 

2 Familie van het lettertype 

3 Het weergavelettertype voor niet-beschikbare lettertypen. 

? Details 

Hier wordt informatie over het in de lijst geselecteerde lettertype getoond. 

Ingeval u meerdere lettertypes geselecteerd heeft, is de informatie 

niet beschikbaar. 

Overschrijf maten van lettertypes 

P Alle maten van lettertypes 

Verzamelt de in het document opgeslagen maten van lettertypes 

en vervangt ze door die van de op deze computer geïnstalleerde 

lettertypes. 

P Alleen horizontaal 



lettertypes. 

P Alleen verticaal 



lettertypes. 

Vervang lettertype 

Met deze handelingen kunt u ieder in het document gebruikt lettertype 

door een ander op deze computer beschikbaar lettertype vervangen. 

De omloop in het document zal zich aan de maten van het 

vervangende lettertype aanpassen. Maten van het vervangen lettertype 

kunnen niet overgenomen worden. 

P Vervang letterfamilie 

Opent een dialoogvenster om een letterfamilie te kiezen die de 

families van de in de lijst geselecteerde lettertypes moet vervangen. 

De varianten blijven voor zover mogelijk, behouden.

19.133: Lijn uit (commando) 363 

P Vervang lettertype 

Opent een dialoogvenster om een lettertype te kiezen dat de in 

de lijst geselecteerde lettertypes moet vervangen. 

Maten van lettertypes 

Hier worden inlichtingen over de opslag van de maten van lettertypes 

in het document getoond. 

P Open paneel 

Opent het @ Documentpaneel [blz. 283] van de @ Documentinstellingen 

[blz. 282]. Daar kunt u in- of uitschakelen of de 

maten van lettertypes (font metrics) bewaard moeten worden. 

Zie ook 

@ Lettertype (commando) [blz. 356] 

19.133 LIJN UIT (COMMANDO) 

Het commando Lijn uit verschijnt in het Tekening-menu. Het is beschikbaar 

wanneer meerdere tekeningobjecten geselecteerd zijn. U kunt daarmee 

de objecten horizontaal, verticaal of in beide richtingen tegelijk uitlijnen 

of verdelen. 

☞ Objecten uitlijnen 

1 @ Selecteer twee of meer objecten [blz. 52]. 

2 Kies Lijn uit. 


De volgende instellingen staan u afzonderlijk van elkaar voor de 

horizontale of verticale uitlijning ter beschikking. Een illustratie in het 

dialoogveld laat zien, wat de gevolgen van de gewijzigde Programmainstellingen 

op de ordening zijn. 

X Geen wijziging 

De ordening van de objecten wordt niet gewijzigd. 

X Lijn uit 

De objecten worden afhankelijk van de instelling aan hun linker- of 

rechterkant of gecentreerd uitgelijnd. Als u bijvoorbeeld de uitlijning 

aan de linkerkant kiest, blijft het meest links staande object op zijn


plaats en lijnt RagTime de linkerkant van alle andere objecten daaraan 

uit. 

i Afstand 

De objecten worden in die afstand tot elkaar op een rij gezet die in 

het invoerveld Afstand ingevoerd is. 

l Als u op X Lijn uit of X Verdeel klikt, komen de uitlijnknoppen beschikbaar. 

X Links 

X Midden 

X Rechts 

Bepaalt de lijn van het object die voor de horizontale uitlijning gebruikt 

moet worden. 

X Bovenkant 

X Midden 

X Onderkant 

Bepaalt de lijn van het object die voor de verticale uitlijning gebruikt 

moet worden. 

X Sluit aan 

i Afstand 

De objecten worden in die afstand tot elkaar op een rij gezet die in 

het invoerveld Afstand ingevoerd is. 

Zie ook 

@ Tekeningobjecten plaatsen [blz. 54] 

19.134 LIJNDIKTE (COMMANDO) 

Het commando Lijndikte staat in het Opmaak-menu en definieert de dikte 

van de lijnen en randen van objecten en containers. 

☞ Lijndikte voor de rand wijzigen 

1 @ Selecteer een of meer objecten [blz. 52]. 

Aan de geselecteerde objecten en containers verschijnen ’hendels’. 

2 Kies Lijndikte. 


3 Kies de lijndikte uit het submenu. Andere opent een venster waarin 

u een lijndikte kunt aangeven die niet in de lijst is opgenomen.

Zie ook 

@ Lijnen en randen bewerken [blz. 141] 

@ Standaardwaarden instellen [blz. 153] 

19.135: Lijnenpaneel, Documentinstellingen 365 

19.135 LIJNENPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Lijnen. 



leggen. 

Dikte 

l Deze instellingsmogelijkheid betreft alle tekeningobjecten, behalve 

containers in lay-outs. 

é Lijndikte 


Stippellijn 

p Stippellijn 



Positie 


X Gecentreerd 






Uiteinden, hoeken, afknotlimiet 

X Stomp


X Rond 

X Vooruitspringend vierkant 

Specificeer met de knoppen of uiteinden van lijnen met betrekking 

tot de coördinaten van hun eindpunten stomp, rond 

of vooruitspringend vierkant getekend moeten worden. 

X Scherpe hoeken 

X Ronde hoeken 

X Schuine hoeken 

Specificeer met de knoppen of de hoeken van de veelhoek als 

scherpe hoek, afgeronde hoek of schuine hoek getekend moeten 

worden. 

i Afknotlimiet 

Als twee dikke segmenten van een veelhoek in een spitse hoek 

elkaar raken, kunnen de spitsen soms onnodig lang worden. 

Om de lengte van zulke spitsen te beperken kunt u een waarde 

in procenten van de lijndikte aangeven. 

l Deze instelling wordt alleen voor scherpe hoeken gebruikt. 

Lijnvulling 



zijn. 

n Drukkend 

Bepaalt of de vulling van de selectie geprint wordt, anders is ze 

alleen op het beeldscherm zichtbaar. 



Bepaal of de instellingen in dit onderdeel de eerste of tweede 

kleur van een vulling met patroon of verloop moeten beïnvloeden. 


deze knoppen niet getoond.

19.135: Lijnenpaneel, Documentinstellingen 367 




p Kleur 




é Opaciteit 

De opaciteit van de kleur in de selectie. Voer een percentage in 

of gebruik de schuifbalk. 


Bij hogere waarden schijnt er minder van de achtergrond 

door. 

é Tint 

De tint voor de kleur in de selectie. Voer een percentage in of 




p Patronen 

Het vakje toont het huidige patroon. Door erop te klikken wordt 

het patronenmenu geopend. Kies een patroon dan wel Geen of 

Ander, als u een @ patroon bewerken [blz. 239] wilt. 

Voorbeeld 



p Container in lay-outs krijgen 

Containers zijn tekeningobjecten waarin u componenten kunt installeren. 

De lijnstijl voor de containerrand in lay-outs kiest u uit het 

pop-upmenu. 

Zie ook 

@ Lijnen en randen bewerken [blz. 141]


19.136 LIJNENPANEEL, GRAFIEKINFORMATIE 




Lijnen. 

p Rand/Extra 

Sommige delen van een grafiek kunnen lijnen hebben die u misschien 

wilt wijzigen. Als er twee lijnen beschikbaar zijn, wordt met 

Rand de hoofdlijn en met Extra telkens de andere lijn geselecteerd. 

Voorbeeld: een kolomreeks bestaat uit twee lijnen. In dit geval heeft 

Rand betrekking op de lijnen om iedere kolom, en Extra op de @ lijnprojectie 

[blz. 452]. 



leggen. 

Dikte 

é Lijndikte 


Stippellijn 

p Stippellijn 



Positie 


X Gecentreerd 





@ links/rechts [blz. 582].


X Stomp 

X Rond 

19.136: Lijnenpaneel, Grafiekinformatie 369 






X Ronde hoeken 




worden. 







Lijnvulling 



zijn. 

n Drukkend 






kleur van een vulling met patroon of verloop moeten beïnvloeden.







p Kleur 




é Opaciteit 





door. 

é Tint 





p Patronen 




Voorbeeld 



19.137 LIJNENPANEEL, INFORMATIE 

Als u dit paneel wilt bekijken, selecteert u een object, gebruikt u het commando 

Info en kiest u het paneel Lijnen. De huidige instellingen van de 

selectie worden aangegeven.

19.137: Lijnenpaneel, Informatie 371 



leggen. 

Dikte 

é Lijndikte 


Stippellijn 

p Stippellijn 



Positie 


X Gecentreerd 







X Stomp 

X Rond 






X Ronde hoeken





worden. 







Lijnvulling 



zijn. 

n Drukkend 












p Kleur 




é Opaciteit 


of gebruik de schuifbalk.

19.138: Lijnformaten (commando) 373 



door. 

é Tint 





p Patronen 




Zie ook 


19.138 LIJNFORMATEN (COMMANDO) 

Het commando Lijnformaten opent een dialoogvenster dat tot op de toepasselijke 

panelen teruggebracht is. 

Panelen 


Lijnstijlmodel, dikte, uiteinden, hoeken, afknotlimieten, stippellijnen, 

lijnvulling 

P Pas toe 




zijn.


P Annuleer 



P OK 


19.139 LIJNGEREEDSCHAP 

☞ Een lijn tekenen 

1 Klik op de knop Lijngereedschap. 


2 Verplaats het dradenkruis naar de plaats waar een uiteinde van de 

lijn moet komen. 

3 Sleep het dradenkruis naar het andere uiteinde van de lijn. 

Er verschijnt een lijn die de bewegingen van het dradenkruis volgt. 


De lijn is geselecteerd. 

Zie ook 



19.140 LIJNREEKSENPANEEL, GRAFIEKINFORMATIE 




Lijnreeksen. 

Lijnen 

n Teken reekslijnen 

Kies deze instelling wanneer RagTime tussen de gegevenspunten 

een reeks lijnen tekenen moet.

19.140: Lijnreeksenpaneel, Grafiekinformatie 375 

Symbolen 

p Symbool 

Symbolen dienen voor de markering van de positie van een gegevenspunt 

in een grafiek. Het huidige symbool wordt getoond. 

Door het aan te klikken opent er een menu waaruit u een symbool 

kunt kiezen. 

p Symbolen getekend parallel aan… 

Voor de weergave van een driedimensionale grafiek of een 

tweedimensionale grafiek met perspectief kunt u het vlak kiezen 

waarop symbolen getekend worden. 

Strepen 

Strepen zijn een reekstype dat uit het submenu van het commando 

@ Reekstype [blz. 451] gekozen moet worden voordat de hier gekozen 

instellingen gebruikt kunnen worden. Strepen gedragen zich in hoge 

mate als lijnen, maar hebben hoogte en breedte. 

n Gestreepte reeksen even dik 

De dikte van iedere streep kan even breed of in overeenstemming 

met zijn stijging variabel zijn. 

i Dikte in relatie tot breedte van categorieën 

Voer een waarde voor de dikte van de streep in relatie tot de 

breedte in. 

Min-Max-weergave 

Leg vast hoe de afstand tussen minimum en maximum van een minmax-reeks 

weergegeven moet worden: als lijnen of als lijnen met 

één- of tweezijdige markeringen. 

Kaarsstijl 

Leg vast hoe de afstand tussen minimum en maximum van een kaarsenreeks 

weergegeven moet worden: als lijnen of als lijnen met éénof 

tweezijdige markeringen, als holle of gevulde kaarsen of als kaarsen 

waarvan de vulling van het voorteken van de waarden afhangt. 

Zie ook 

@ Reekstype (commando) [blz. 451]


19.141 LIJNSTIJLMODEL (COMMANDO) 

Het commando Lijnstijlmodel staat in het Opmaak-menu en opent een 

submenu dat de lijnstijlmodellen bevat die momenteel in de Inventaris 


☞ Lijnstijlmodellen gebruiken 

1 @ Selecteer een of meer objecten [blz. 52]. 

Er verschijnen hendels aan de geselecteerde objecten. 

2 Kies Lijnstijlmodel. 


3 Kies een stijlmodel uit het submenu. 

l U kunt lijnstijlmodellen creëren of wijzigen. Daarvoor gebruikt 

u het @ Lijnstijlmodellenvenster [blz. 376]. 

Zie ook 




19.142 LIJNSTIJLMODELLEN (COMMANDO) 

Het commando Lijnstijlmodellen verschijnt in het submenu Hulpmiddelen. 

Hier kunt u @ lijnstijlmodellen [blz. 159] creëren en bewerken. Lijnstijlmodellen 

verschijnen ook in het submenu van het commando @ Lijnstijlmodel 

[blz. 376] en kunnen van daaruit gebruikt worden. 





Lijnstijlmodellen worden in @ hiërarchische lijsten [blz. 558] opgesomd. 


P Nieuw 







van de huidige selectie in het document.

P Wis 


é Dikte 


19.142: Lijnstijlmodellen (commando) 377 



zijn. 

p Positie 

Kies in het menu of lijnen met betrekking tot hun numerieke coördinaten 

links/buiten, gecentreerd of rechts/binnen getekend moeten 

worden (zie @ Links en rechts bij assen en lijnen [blz. 582]). 

p Uiteinden 

Kies in het menu of uiteinden van lijnen met betrekking tot de coördinaten 

van hun eindpunten stomp, rond of vooruitspringend vierkant 

getekend moeten worden. 

Hoeken 

p Hoeken 

Kies in het menu of hoeken van veelhoeken als scherpe, ronde 

of schuine hoeken getekend moeten worden. 


Als twee dikke segmenten van een veelhoek in een spitse 

hoek elkaar raken, kunnen de spitsen soms onnodig lang 

worden. Om de lengte van zulke spitsen te beperken kunt 

u een waarde in procenten van de lijndikte aangeven. 

Stippellijn 


p Stippellijn 



Voorbeeld 


geïllustreerd.


Zie ook 




19.143 LINGUÏSTIEK (TYPOGRAFIEPANEEL, INFORMATIE) 




menu, en vervolgens kiest u het @ paneel Linguïstiek. 



zijn. 

p Taal 

De taal waarvan de regels bij de spellingcontrole en afbreking gebruikt 

worden. 

n Automatische afbreking 

Bepaalt of bij de geselecteerde tekst met de afbreking door RagTime 

rekening gehouden wordt, zowel tijdens het typen als ook op commando 

(@ Breek woorden af (commando) [blz. 263]). 

i Kortste woord 

De kortste woordlengte waarbij een woord in de selectie afgebroken 

mag worden. 

i Kortste lettergreep 

De kortste lettergreeplengte waarbij in de selectie afgebroken mag 

worden. 

Voorbeeld 



19.144 LINGUÏSTIEKPANEEL, LETTERSTIJLMODELLEN 


p Taal 

De taal waarvan de regels bij de spellingcontrole en woordafbreking 

toegepast worden.

19.145: Liniaal- en rasterinstellingen (commando) 379 

p Automatische afbreking 

Specificeert of de geselecteerde tekst bij de woordafbreking door 

RagTime in acht genomen wordt, zowel tijdens het intypen als ook 

op commando (@ Breek woorden af (commando) [blz. 263]). 

i Kortste lettergreep 

De kortste lengte van een lettergreep waarbij een lettergreep in de 

selectie afgebroken mag worden. 

i Kortste woord 

De kortste lengte van een woord waarbij een woord in de selectie 

afgebroken mag worden. 

P Maak automatische stijl aan 

Automatische letterstijlmodellen worden gebruikt als u tekst aan 

een bepaalde taal toekennen; ze kunnen niet direct toegepast worden. 

Ze zijn altijd ondergeschikt aan een normaal letterstijlmodel en 

hun naam kan niet gewijzigd worden. 

Automatische letterstijlmodellen zijn bijzonder nuttig als u bijv. Japanse 

en Engelse tekst in één document heeft en ze ieder met verschillende 

lettertypes wilt weergeven. 

Bij het aanmaken van een automatisch letterstijlmodel kunt u in een 

dialoog bepalen voor welke taal het gelden moet, en of reeds bestaande 

tekst met deze taalinstelling in het nieuwe stijlmodel gezet 

moet worden. 

19.145 LINIAAL- EN RASTERINSTELLINGEN (COMMANDO) 

Dit commando opent een dialoogvenster met instellingen voor linialen en 

rasters in het actieve venster. 

? Actief venster 

De naam van het actieve venster waarvoor de instellingen van dit 

dialoogvenster gelden. 

Horizontaal/Verticaal 

U kunt de horizontale en verticale liniaal onafhankelijk van elkaar 

instellen. 

p Liniaal 

De liniaal van het actieve venster. (Zie voor het bewerken van 

linialen @ Linialen (commando) [blz. 380]). 

n Toon liniaal 

Bepaalt of linialen langs de kanten van het actieve venster 

zichtbaar zijn.


n Toon raster (niet voor spreadsheetvensters) 

Bepaalt of een door de linialen van het actieve venster gedefinieerde 

raster zichtbaar is. 

n Titels met breedte-/hoogteschaal (alleen voor spreadsheetvensters) 

Bepaalt of er naast de rij- of kolomkoppen ook een door de liniaal 

bepaalde lengteschaal zichtbaar is. 

n Raster magnetisch 

Bepaalt of de randen van nieuwe objecten springen naar de rasterlijnen 

die zich het dichtst bij de muiswijzer bevinden, en bij 

het slepen van aanwezige objecten springen naar het dichtstbijzijnde 

rasterlijnen. 

i Nulpunt 

De afstand tussen linker- en bovenkant van de pagina en de 

oorsprong van de liniaal. 

Zie ook 

@ Nulpunt bij linialen wijzigen [blz. 556] 

19.146 LINIALEN (COMMANDO) 

Linialen verschijnt in het submenu Hulpmiddelen. Door het venster te 

selecteren of op een liniaal in een venster te dubbelklikken wordt er een 

dialoogvenster geopend waarin u linialen kunt creëren, bewerken en wissen. 

Bovendien kunt u afstand en frequentie van @ rasterpunten [blz. 557] 

vastleggen. Linialen verschijnen ook in de Inventaris. 

Linialen en hun definitie staan in een cel en worden door aanklikken 

geselecteerd. Als u een van de waarden binnen een cel aanklikt, kunt u 

haar bewerken. Sommige instellingen kunnen uit pop-upmenu’s gekozen 

worden. 

P Nieuw 


P Wis 


i Linialenlijst 

Beschikbare linialen verschijnen in een @ hiërarchische lijst 

[blz. 558].

19.147: Linialen en rasters (menu) 381 

é Primaire intervalbreedte 

Deze waarde geeft de afstand tussen de grote, gelabelde afstandsmarkeringen 

in de liniaal aan. Kies de eenheden uit het 

pop-upmenu. U kunt eenheden met het commando @ Eenheden 

[blz. 286] creëren en definiëren. 

i Secundaire intervallen per primaire interval 

Deze waarde geeft het aantal kleine, ongelabelde afstandsmarkeringen 

in de primaire intervallen aan. Wordt het aantal verhoogd, dan 

wordt ook het aantal secundaire intervallen hoger, die dan dichter 

bij elkaar komen te liggen. 

i Rasterpunten per primaire interval 

Deze waarde geeft het aantal rasterpunten per primaire interval aan. 

U kunt ook een van de waarden uit het pop-upmenu kiezen. Hoe groter 

het getal, des te dichter de afzonderlijke rasterpunten bij elkaar 

liggen. 

i Iedere n rasterpunten een lijn 

Deze waarde geeft het aantal rasterpunten tussen rasterlijnen aan. 

Hoe kleiner het getal, des te kleiner de afstand tussen de rasterlijnen. 

Zie ook 

@ Linialen [blz. 555] 

@ Linialen en rasters (menu) [blz. 381] 


19.147 LINIALEN EN RASTERS (MENU) 

Y Linialen en rasters 

c @ Liniaal- en rasterinstellingen [blz. 379] 

Opent een dialoogvenster met instellingen voor linialen en rasters, 

ook onafhankelijk voor de linker- en bovenste liniaal. 

+ Toon linialen 

Bepaalt of linialen langs de kanten van het actieve venster 

zichtbaar worden. 

+ Toon raster 

Bepaalt of het door de linialen van het actieve venster gedefinieerde 

raster zichtbaar worden.


+ Magnetisch raster 

Bepaalt of de randen van nieuwe objecten springen naar de rasterlijnen 

die zich het dichtst bij de muiswijzer bevinden, en bij 

het slepen van aanwezige objecten springen naar het dichtstbijliggende 

raster. Het raster van het actieve venster wordt door 

de linialen gedefinieerd. 

Linialen 

De beschikbare linialen van het actieve document en van het 

programma. 

Zie ook 

@ Linialen [blz. 555] 

@ Rasters [blz. 557] 

19.148 LOEP (GEREEDSCHAP) 

Met het loepgereedschap kunt u de beeldschermweergave vergroten en 

verkleinen. 

l Voor blijvende correctie van de weergavemaatstaf op uw werkplek 

kunt u in de Programma-instellingen uw beeldscherm ijken (zie 

@ Resolutiepaneel, Programma-instellingen [blz. 454]). 

☞ De weergave vergroten 

1 Klik op de knop Loepgereedschap. 

De muiswijzer verandert in een loep met een plus. 

2 • Klik op de plaats die in het centrum van de vergrote weergave 

moet liggen. 

De weergavemaatstaf wordt op de eerstvolgende hogere waarde 

van een lijst met praktische maatstaven gezet. 

• Sleep om het bereik dat u vergroot weer wilt laten geven. 

Bij het slepen past RagTime de proporties van de sleeprechthoek 

aan de vorm van uw venster aan. 

De weergavemaatstaf wordt zo ingesteld dat het omsloten bereik 

precies nog in het venster past. 

l Om te verkleinen houdt u 

Z de toets ctrl ingedrukt. 

z de toets o ingedrukt. 

De muiswijzer verandert in een loep met een min.

19.149: Mappaneel xyz, Foyerinformatie 383 

$ De maximale beeldgrootte en de grootte van een open tekening beperken 

elkaar wederzijds. Een tekening met een groot oppervlak die 

in een eigen venster getoond wordt, kan niet zo veel vergroot worden 

als een klein tekening; evenzo kan het oppervlak van een tot 

200% geschaalde tekening niet meer zoveel groter gemaakt worden 

als dat van een tekening van 100%. 

Zie ook 

@ Beeldgrootte (menu) [blz. 252] 

@ Opmaak (palet) [blz. 542] 

19.149 MAPPANEEL XYZ, FOYERINFORMATIE 

In dit paneel vindt u instellingen voor een mappaneel in de Foyer. 

i Paneelnaam 

De naam van het paneel. Bij het aanmaken van een paneel wordt 

hier eerst de naam van de weergegeven map ingevoerd. 

? Mappad 

Het pad van de map waarvan de inhoud in het paneel toegankelijk 

gemaakt wordt. 

P Wijzig 

Opent het gebruikelijke bestandselectiedialoogvenster van uw besturingssysteem 

waarin u een map voor het mappaneel kunt kiezen. 

Zie ook 

@ Panelen voor mappen in de Foyer [blz. 35] 


19.150 MARKEER ALS HYPERLINK (COMMANDO) 

Markeer als hyperlink is beschikbaar wanneer er een stuk tekst in een 

tekstcomponent, grafische tekst of een meerregelige cel in een spreadsheetcomponent 

is geselecteerd. 

De geselecteerde tekst wordt als hyperlink gemarkeerd en conform 

het @ Hyperlinks-paneel [blz. 312] in de Documentinstellingen opgemaakt. 

Als RagTime de geselecteerde tekst als URL kan interpreteren, 

wordt deze URL als doel van de hyperlink gebruikt.


(Voorbeelden: ’www.ragtime.de’, ’http://www.ragtime.de’, ’mailto:vertrieb@ragtime.de’) 

In andere gevallen wordt het @ Hyperlinks-paneel [blz. 313] in het 

Info-dialoogvenster geopend, waarin u het doel van de hyperlink kunt 

invoeren. 

Zie ook 


@ Verwijder hyperlink-markering (commando) [blz. 497] 


@ Hyperlinks-paneel, Documentinstellingen [blz. 312] 

19.151 MARKEER VOOR INDEX (COMMANDO) 

Het commando Markeer voor index staat in het Extra’s-menu. U markeert 

daarmee woorden waaruit later de @ index [blz. 178] gegenereerd 

wordt. 

☞ Een woord markeren 

1 Selecteer het woord 

2 Kies Markeer voor index. 

Het woord wordt in de index overgenomen als u de volgende @ index 

genereert [blz. 304] . 

19.152 MEELOPENDE-OBJECTENPANEEL, TEKSTINFORMATIE 

Als er een Tekst-component actief is, verschijnt er een menu met dezelfde 

naam in de menubalk. Om het Info-dialoogvenster te openen gebruikt u 

het commando Info uit het menu, en vervolgens kiest u het @ paneel 

Meelopende objecten. 

i Grootte horizontaal 

i Grootte verticaal 

De breedte en de hoogte van het meelopende object. 

? Naam 

De naam van de in het meelopende object geïnstalleerde component 

wordt aangegeven. 

p Vulstijlmodel voor de achtergrond 

Kies een stijlmodel voor de vulling van het meelopende object. 

p Lijnstijlmodel voor randen 

Kies een stijlmodel voor de rand van het meelopende object.

Zie ook 

@ Meelopende objecten in tekst [blz. 79] 

19.153 MULTIGOON-GEREEDSCHAP 

19.153: Multigoon-gereedschap 385 

Het Multigoon-gereedschap is een @ extern gereedschap [blz. 31] voor het 

tekenen van regelmatige veelhoeken, d.w.z. convexe gesloten veelhoeken 

met een vooraf bepaald aantal zijden. De hoekpunten zijn op het 

omsluitende kader gelijkelijk verdeeld. 

Wanneer u het Multigoon-gereedschap in de gereedschapsbalk dubbelklikt, 

verschijnt er een dialoogvenster waarin u eveneens documentinstellingen 

kunt aanbrengen. 

☞ Een regelmatige veelhoek tekenen 

1 Klik op het Multigoon-gereedschap. 








2 Verplaats het dradenkruis naar de plaats en sleep. Er ontstaat een 

regelmatige veelhoek. 

☞ Een gelijkzijdige veelhoek tekenen 

1 Houd de s ingedrukt, terwijl u sleept. In een gelijkzijdige veelhoek 

zijn alle zijden even lang en alle hoeken gelijk. 

Zie ook 



19.154 MULTIGOONPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Multigoon. 

U kunt het aantal hoeken en de aanvangshoek van nieuwe veelhoeken 

in het paneel Multigoon in de Documentinstellingen wijzigen.


é Aantal hoeken 

Voer een waarde in het invoerveld in of kies er een uit het popupmenu. 

é Aanvangshoek 


19.155 MULTIGOONPANEEL, TEKENINGINFORMATIE 



Multigoon. 

é Aantal hoeken 


é Aanvangshoek 


19.156 NAMEN (COMMANDO) 

Namen verschijnt in het submenu Hulpmiddelen. U kunt hier een tekst 

of een spreadsheetselectie een naam geven en de namen als referenties 

in formules gebruiken: door te dubbelklikken selecteert u de gewenste 

referentie. Indien de component die de referentie bevat, niet geopend 

is, wordt ze door RagTime geopend. U kunt namen ook in AppleScript 

gebruiken. 

Door op een naam te dubbelklikken wordt de toepasselijke selectie 

gekozen. Indien nodig, wordt daarbij de toepasselijke component geopend. 

l U kunt namen voor tekeningobjecten in het @ Objectenpaneel 

[blz. 388] in het Info-dialoogvenster geven. 

P Nieuw 


P Wis 


De knop Maak aan is alleen beschikbaar als er tekst of cellen geselecteerd 

zijn.

19.157: Neem geluid op (commando) 387 

p Toon 

De instelling Toon legt vast hoe ingangen opgesomd worden. Gebruik 

Op component, als u de namen van de componenten wilt zien 

waarin de selectie voorkomt. 

☞ Een selectie een naam geven 

1 Zie @ Referentienamen voor elementen verstrekken [blz. 203]. 

19.157 NEEM GELUID OP (COMMANDO) 

Het commando Neem geluid op verschijnt in het Geluid-menu en is beschikbaar 

wanneer er een @ geluidcomponent [blz. 134] actief is. 

Gebruik dit commando wanneer u het opnamedialoogvenster wilt 

openen en uw computer voor de opname van geluiden geschikt is. Het 

standaarddialoogvenster Opname verschijnt. Verdere informatie vindt u 

in uw computerhandboek. 

19.158 NIEUW DOCUMENT (DE FOYER-STANDAARDACTIE, COMMAN- 

DO) 

In de fabrieksinstelling maakt dit commando een nieuw document 

met een lay-outcomponent aan. Aangezien u de functie van dit 

commando kunt veranderen, is een juistere omschrijving: het commando 

voert de in de Foyer vastgelegde standaardactie uit. 

De Foyer-standaardactie kan nieuwe documenten met een instelbare 

component aanmaken, van een instelbaar sjabloondocument afscheuren 

of ook een bepaald document openen. Afhankelijk van uw @ instelling 

[blz. 298] verandert de aanduiding van dit commando dit in het menu 

@ Bestand/Archief [blz. 256] en wordt in de @ Foyer [blz. 296] getoond. 

Zie ook 

@ Documenten creëren [blz. 38] 







19.159 NIEUWE COMPONENT (COMMANDO) 

Het commando Nieuwe component verschijnt in het Vensters-menu. Als 

u met dit commando een nieuwe component creëert, opent RagTime een 

nieuw venster en voegt de component aan de @ Inventaris [blz. 29] toe. 

☞ Nieuwe component creëren 

1 Kies Nieuwe component. 


2 Kies het gewenste componenttype uit het submenu. 

Er verschijnt een venster waarin u de nieuwe component bewerken 

kunt. 

l Voor sommige componenten (bijv. geluiden of knoppen) kan er 

geen eigen venster geopend worden. 

Zie ook 

@ Componenten creëren [blz. 24] 

@ Componenten wissen [blz. 28] 

19.160 OBJECTENPANEEL, TEKENINGINFORMATIE 



Object. 

Objecten 

i Naam 

U kunt het geselecteerde object dan wel de geselecteerde 

groep een naam geven die bijv. in @ AppleScripts [blz. 203] kan 

worden gebruikt. 

? Type 

Het type object wordt aangegeven en kan met het commando 

@ Objecttype [blz. 390] gewijzigd worden. 

n Vastgezet 

Is Vastgezet aangezet, dan kan het object niet meer met de 

muis gewijzigd worden (zie @ Elementen vastzetten [blz. 46]). 

n Beveiligd 

Met deze instelling kunt u het object beveiligen wanneer @ Beveiliging 

[blz. 45] actief is. 

n Pijlpunt aan het begin

19.160: Objectenpaneel, Tekeninginformatie 389 


Wanneer u @ lijnen aan het begin en/of aan het einde van pijlpunten 

wilt voorzien, kruis dan de gewenste instelling aan. 

n Object wordt geprint 

Bepaalt of de geselecteerde objecten geprint worden. 

n Tategaki 

Bepaalt of de tekst in grafische tekst overeenkomstig regels van 

oosterse talen (Japans, Koreaans, Chinees) doorloopt, dus van 

boven naar beneden, vervolgens van rechts naar links in plaats 

van van links naar rechts en vervolgens van boven naar beneden, 

zoals bijv. Latijnse tekst. 

Letters staan onder elkaar, oosterse in hun normale oriëntatie, 

tussengevoegde letters uit andere schriftsystemen (Latijns, 

Grieks, Cyrillisch enz.) 90° met de klok mee gedraaid. 

é Opaciteit 

De opaciteit van het geselecteerde object. Voer een percentage 

in of gebruik de schuifbalk. 

l De opaciteit van het object heeft gevolgen voor het gehele 

object, dus in het voorkomende geval ook op geïnstalleerde 

componenten. 



door. 

n Tekst loopt om object 

Bepaalt of tekst in containers achter de geselecteerde objecten 

om deze objecten loopt. 

i Horizontale afstand voor tekstomloop 

De breedte van de ruimte tussen de linker- en rechterkant van 

het object, en de tekst die eromheen loopt. 

i Verticale afstand voor tekstomloop 

De hoogte van de ruimte tussen de boven- en onderkant van 

het object, en de tekst die eromheen loopt.


Inhoud 

p Type 

Geeft het inhoudstype aan, indien voorhanden. U kunt het in 

het pop-upmenu wijzigen. 

i Afstand van container (horizontaal, verticaal) 

Bepaalt de horizontale en verticale afstand tussen containerrand 

en inhoud. De afstanden kunnen onafhankelijk van de 

tekstranden vastgelegd worden. 

n Afgeronde veelhoek 

Bepaalt of de hoeken van de geselecteerde veelhoeken afgerond 

worden. 

Zie ook 


19.161 OBJECTTYPE (COMMANDO) 

Het commando Objecttype verschijnt in het Tekening-menu. U kunt hiermee 

een geselecteerd tekeningobject of meerdere geselecteerde tekeningobjecten 

in andere objecttypen omzetten. 

Objecten met inhoud in lijnen kunnen niet in lijnen omgezet worden. 

U kunt ze met het commando @ Objecttype [blz. 332] op Geen inhoud 

zetten. 

19.162 ONDERBREEK GELUID (COMMANDO) 

Het commando Onderbreek geluid verschijnt in het Geluid-menu en is 

beschikbaar wanneer er een @ geluidcomponent [blz. 134] actief is. 

☞ Geluid bij het afspelen onderbreken 

1 Kies Onderbreek geluid. 

Opnieuw aanklikken beëindigt de onderbreking, het geluid wordt 

verder afgespeeld. 

l Door te klikken op de knop Geluid onderbreken in het palet 

@ Geluidsregeling [blz. 534] bereikt u hetzelfde effect.

19.163 ONTWERP (COMMANDO) 

19.163: Ontwerp (commando) 391 

Ontwerp verschijnt in het Tekst-menu dat bij een actieve tekstcomponent 

beschikbaar is. 

Is Ontwerp ingeschakeld, dan wordt de tekst alleen in een lettertype 

en grootte zonder formatteringen op het beeldscherm getoond. Om tekst 

te bewerken is dit zeer praktisch: als u met zeer grote documenten werkt 

of zeer kleine lettergrootten gebruikt, komt u sneller vooruit. 

De instelling werkt alleen op het beeldscherm en ook dan nog alleen 

wanneer teksten in een eigen venster weergegeven worden. 

19.164 OPACITEIT (COMMANDO) 

De opaciteit van een tekeningobject bepaalt hoe sterk de achtergrond 

van het object door het object heen schijnt. U kunt de opaciteit tussen 

0% (transparant) en 100% (ondoorzichtig) instellen. 

De opaciteit wordt voor het gehele object vastgelegd, d.w.z. voor 

rand, vulling en eventueel geïnstalleerde componenten. 

☞ Opaciteit wijzigen 


2 Kies Opaciteit. 

Er verschijnt een submenu dat getrapte percentages voor de opaciteit 

bevat alsook de keuzemogelijkheden Transparant (komt overeen 

met 0%), Ondoorzichtig (komt overeen met 100%) en Andere. 

Andere opent een dialoogvenster waarin u een waarde kunt aangeven 

die niet in de lijst voorhanden is. 

Zie ook 



19.165 OPEN ACTUELE BIBLIOTHEEK (COMMANDO) 

Het commando opent het RagTime-6-document dat aan het actieve document 

als bibliotheek toegewezen is. 

De bibliotheek wordt tegen schrijven beveiligd in een venster met 

kleine beeldgrootte geopend. U kunt pagina’s uit de bibliotheek in uw 

document invoegen door ze in de @ pagina-overgang te trekken.


Zie ook 

@ Over bibliotheken [blz. 66] 


19.166 OPEN COMPONENT (COMMANDO) 

Het commando Open component opent een apart venster voor de 

geselecteerde of actieve component. 

☞ Een component openen 

1 Selecteer de component in de Inventaris. 

2 • Gebruik Open component. 

• Dubbelklik op de component. 

☞ Geïnstalleerde component openen 

1 • Klik in de component en maak haar daardoor tot actieve component. 

• Kies de container waarin de component geïnstalleerd is. 

2 Gebruik Open component. 

l Voor sommige componenten (bijv. geluiden of knoppen) kan er 

geen eigen venster geopend worden. 

Zie ook 

@ Componentvensters [blz. 29] 




19.167 OPEN DOCUMENT (COMMANDO) 

Het commando opent een systeemdialoogvenster om een document 

te selecteren dat geopend en in een actief venster getoond 

wordt. U kunt RagTime-documenten openen, van RagTimesjabloondocumenten 

afscheuren en documenten in alle andere formaten 

openen waarvoor er een converter beschikbaar is. 

Z n Openen als alleen-lezen 

z n Open als alleen-lezen 

Kies deze instelling als u een document alleen wilt openen om het te 

bekijken. U kunt dan geen wijzigingen in het document aanbrengen.

19.168: Open inventaris (commando) 393 

n Bewerk sjabloondocument 

Als u een sjabloondocument wilt openen om te bewerken, kruis dan 

deze instelling aan. Als u een sjabloondocument selecteert zonder 

dit veld aan te kruisen, verandert P Open in P Scheur af en 

RagTime opent een kopie van het document. 

Z p Bestandstypen 

z p Formaat 

Bepaal welke bestanden in de lijst getoond moeten worden. 

Zie ook 

@ Documenten openen [blz. 39] 

@ Sjabloondocumenten openen [blz. 45] 





19.168 OPEN INVENTARIS (COMMANDO) 

Het commando opent de Inventaris. 

Z De Inventaris is een palet met ingangen voor alle open documenten. 

z De Inventaris is een venster met ingangen voor één document. Voor 

ieder open document kan een Inventaris geopend worden. 

Zie ook 






19.169 OPMAAK (MENU) 

In het Opmaak-menu zijn vaak gebruikte commando’s samengevoegd 

voor de formattering van objecten, ongeacht van welk type of in welke 

component, in de onderdelen tekst, alinea’s, vullingen en lijnen. Aan 

het eind van iedere groep staat een commando om een dialoogvenster 

te openen met alle instellingen die voor de desbetreffende groep


van toepassing zijn. Alle opmaakinstellingen zijn eveneens via de Infodialoogvensters 

van de afzonderlijke componenten toegankelijk, daar 

gecombineerd met alle andere instellingen van de component. 

y Opmaak 

Y @ Lettertype [blz. 356] \ 

Y @ Grootte [blz. 310] \ 

Y Stijl \ 

c @ Standaard [blz. 467] 

c @ Vet [blz. 467] 

c @ Cursief [blz. 467] 

c @ Niet onderstreept [blz. 144] 

c @ Enkelvoudig onderstreept [blz. 144] 

c @ Dubbel onderstreept [blz. 144] 

c @ Woorden onderstrepen [blz. 144] 

c @ Doorstrepen [blz. 144] 

Y @ Hoofd-/kleine letters [blz. 311] \ 

c @ Verkleinde kapitalen [blz. 146] 

c @ Contour [blz. 467] 

c @ Schaduw [blz. 467] 

c @ Kuromaru [blz. 147] 

Y @ Afspatiëring en positionering [blz. 232] \ 

Y @ Taal [blz. 471] \ 

Y @ Waardeformaat [blz. 523] \ 

Y @ Letterstijlmodel [blz. 354] \ 

c @ Tekstformaten [blz. 474] 

Y @ Uitlijning [blz. 492] \ 

Y @ Begin alinea [blz. 253] \ 

Y @ Alineastijlmodel [blz. 238] \ 

c @ Alineaformaten [blz. 235] 

Y @ Kleur [blz. 339] \ 

Y @ Opaciteit [blz. 391] \ 

Y @ Tint [blz. 485] \ 

Y @ Patroon [blz. 429] \ 

Y @ Vulstijlmodel [blz. 519] \ 

c @ Vulformaten [blz. 516]

19.170: Optimaliseer kolombreedte/rijhoogte (commando) 395 

Y @ Lijndikte [blz. 364] \ 

Y @ Stippellijnen [blz. 469] \ 

Y @ Lijnstijlmodel [blz. 376] \ 

c @ Lijnformaten [blz. 373] 

19.170 OPTIMALISEER KOLOMBREEDTE/RIJHOOGTE (COMMANDO) 

Het commando Optimaliseer kolombreedte/rijhoogte staat in het 

Spreadsheet-menu dat beschikbaar is wanneer er een spreadsheet actief 

is. Het zet de grootte van de geselecteerde kolommen of rijen op de 

voor hun inhoud noodzakelijke minimumbreedte dan wel -hoogte. Dit 

commando kan alleen voor hele kolommen of rijen gebruikt worden. 

l Hetzelfde effect wordt bereikt door op de kolom- of rijkop te dubbelklikken. 

l Met kolommen of rijen waarvan de grootte automatische aangepast 

wordt, (zie @ Rangschikkingpaneel, Spreadsheetinformatie 

[blz. 445]) wordt geen rekening gehouden. 

19.171 OVAALGEREEDSCHAP 

Als een ovaal of cirkel geselecteerd wordt, verschijnt er een @ omsluitend 

kader met hendels aan de randen en hoeken. 

☞ Een ovaal tekenen 

1 Klik op de knop Ovaalgereedschap. 









van het omsluitende kader moet komen. 


Er verschijnt een ovaal die de bewegingen van het dradenkruis volgt. 


Het ovaal is geselecteerd.


Zie ook 



19.172 PAGINA-INSTELLING (COMMANDO) 

Het commando Pagina-instelling opent een dialoogvenster om paginagrootten, 

papierformaten en printerinstellingen voor de actieve component 

te bewerken. 




Z Er wordt een dialoogvenster met diverse panelen geopend. 

Panelen 

@ Pagina- en papiergrootte [blz. 419] 

Alleen voor lay-out- of sjabloonlay-outcomponenten 

@ Papiergrootte [blz. 417] 

Niet voor lay-out of sjabloonlay-outcomponenten 

@ Printer [blz. 437] 

Voor alle componenttypen 

@ Lay-out [blz. 406] 

Alleen voor lay-out- of sjabloonlay-outcomponenten 

P Annuleer 



P OK 



RagTime 6 voegt aan dit dialoogvenster instellingen toe in een 

extra paneel of onder aan de rand.

19.173: Paginakenmerkenpaneel, Pagina-instelling Mac OS 397 

Lay-out- of sjabloonlay-outcomponenten 


Bepaalt of papiergrootte van de printer en paginagrootte van de layout 

overeenkomen. 

P Paginagrootte 

Opent een dialoogvenster met instellingen over paginagrootten, papierordening, 

snijtekens, overlappingen, enz. (zie @ Paginakenmerkenpaneel, 

Pagina-instelling Mac OS [blz. 397]) 

l Niet beschikbaar als n Paginagrootte als papiergrootte niet 

aangekruist is. 

P Meer 

Opent een dialoogvenster met lay-outinstellingen (zie @ Paneel Algemeen, 

Lay-outinformatie [blz. 406]). 

Andere componenten 

P Kantlijnen 

Opent een dialoogvenster met instellingen voor kantlijnen (zie 

@ Kantlijnenpaneel, Pagina-instelling Mac OS [blz. 337]). 

Zie ook 

@ Aangepaste pagina-instelling (commando) [blz. 229] 



19.173 PAGINAKENMERKENPANEEL, PAGINA-INSTELLING MAC OS 

z Dit paneel van het dialoogvenster Pagina-instelling is alleen beschikbaar 

onder Mac OS en alleen voor RagTime-6-lay-outen 


Het verband tussen de grootte van de RagTime-6-lay-outpagina en 

de grootte van het papier in de actieve printer zijn in een afbeelding geïllustreerd. 




• De rasterlijnen in het afdrukbare gebied van de actieve printer symboliseren 

de bladgrootte. 

• De dik omkaderde rechthoek toont de paginagrootte van de 

RagTime-6-lay-out. Meestal komt de paginagrootte overeen met de 

bladgrootte, ze kan echter kleiner zijn of zo groot dat meerdere vellen 

papier per pagina geprint worden. 

• De grijze rechthoek achteraan symboliseert de feitelijk geprinte vellen. 

l U kunt de pagina verschuiven om hem anders op de bladen te rangschikken. 

l Als u in geval van een paginagrootte die meerdere vellen papier 

groot is, het printen onderdrukken wilt, klikt u in de desbetreffende 

bladen. 

Paginagrootte 

p Paginagrootte 

Een lijst van gebruikelijke paginaformaten. 

n Overdwars 

Bepaalt of breedte en hoogte van het formaat verwisseld zijn. 

i Paginabreedte/Paginahoogte 

De breedte en hoogte van de lay-outpagina. Voer de maten in 

of kies uit de lijst met gebruikelijke formaten. 

P Als papiergrootte 

Brengt de papiergrootte over naar de velden voor de paginagrootte. 

n Aangepast 

Specificeert of de paginagrootte aan de papiergrootte aange-

19.174: Pagina’s-paneel, Lay-outinformatie 399 

past moet worden. De verhouding breedte/hoogte van de pagina’s 


Overlapping 

i Overlapping 




Printen 

n Snijtekens 







Zie ook 


19.174 PAGINA’S-PANEEL, LAY-OUTINFORMATIE 

Als er een Lay-out-component actief is, verschijnt er een menu met dezelfde 



Pagina’s. Om een pagina te selecteren klikt u op de @ paginaruiter. 

i Pagina 

U kunt de geselecteerde pagina een naam geven die in de ruiter 

aangegeven wordt en in het commandodialoog @ Ga naar pagina 

[blz. 302] of in de AppleScript-referentie gebruikt kan worden. Cijfers 

die hier ingevoerd worden, worden als letters behandeld. 

? Nummer 

Het nummer van de geselecteerde pagina wordt aangegeven.


Afstamming 

n Automatische afstamming 

p Sjabloonpagina 

Als de automatische afstamming ingeschakeld is, wordt de layoutpagina 

op de in het @ Sjabloonpagina’s-paneel [blz. 460] 

van het Info-dialoogvenster voorgedefinieerde sjabloonpagina 

gebaseerd. is Automatisch niet ingeschakeld, dan wordt de 

lay-out altijd op de in het pop-upmenu ingestelde sjabloonpagina 

gebaseerd. Objecten die u op een lay-outpagina heeft gecreëerd, 

blijven ongewijzigd als u de sjabloonpagina’s wijzigt. 

? Sjabloonlay-out 

De naam van de component met de gebruikte sjabloonpagina. 

19.175 PANEEL ALGEMEEN, FILMINFORMATIE 





Als er een Film-component actief is, verschijnt er een menu met dezelfde 



Algemeen. 

? Naam 



n Alleen zichtbaar op het scherm wanneer geselecteerd 

Als u deze instelling aankruist, wordt de component alleen getoond 

terwijl u ermee werkt. De onderdrukking van de weergave op het 

beeldscherm verhoogt de snelheid bij het afrollen of opnieuw opbouwen 

van het beeldscherm. In plaats van de component worden 

er op het beeldscherm korte inlichtingen erover getoond. 

l Deze instelling heeft geen gevolgen op het printen. 


container geïnstalleerd 


meegenomen moet worden. Een component die er-

19.176: Paneel Algemeen, Grafiekinformatie 401 

gens geïnstalleerd is, wordt ook dan afgescheurd wanneer deze instelling 

uit staat. 


De filmposter is een door de auteur van de film bepaald (meestal het 

eerste) losse beeld, dat te zien is wanneer de film niet afgespeeld 

wordt. 

Duur 

De reeds gespeelde tijd en de totale duur van een film worden aangegeven. 

De tijdaanduiding heeft daarbij betrekking op de originele 

duur van de film, de huidige afspeelsnelheid blijft buiten beschouwing. 

Schaling 

é Schaling (horizontaal, verticaal) 

De huidige grootte van de film wordt in relatie tot de oorspronkelijke 

grootte aangegeven. 

i Feitelijke grootte (horizontaal, verticaal) 

De huidige grootte van de film wordt getoond. U kunt haar wijzigen 

door in de invoervelden nieuwe waarde in te voeren. 

? Originele grootte (horizontaal, verticaal) 

De oorspronkelijke grootte van de film wordt getoond. 

? Geheugengebruik 

De voor de film benodigde geheugencapaciteit wordt getoond. 

19.176 PANEEL ALGEMEEN, GRAFIEKINFORMATIE 




Algemeen. 

? Naam 





terwijl u ermee werkt. De onderdrukking van de weergave op het











uit staat. 

n Bereken alleen opnieuw op verzoek 

Kruis dit veld aan als de component niet automatisch berekend moet 

worden. RagTime berekent formules in de component alleen dan, 

wanneer u het commando @ Reken deze component door [blz. 453] 

gebruikt. 

n Markeer gegevens die buiten het bereik van de assen uitgaan 

Als u het asbereik in het @ Assenpaneel [blz. 245] ingesteld heeft 

en daarbij enkele waarden het gedefinieerde bereik overschrijden, 

kort RagTime de staaf in. Bij grafieken met diepte of driedimensionale 

grafieken heeft u de mogelijkheid ter verduidelijking van de 

uitspringende waarden de ingekorte staven extra te markeren. 

n Markeer onderkant staaf 

Bij gedraaide grafieken heeft u de mogelijkheid de onderkant van de 

staaf te markeren om duidelijk te maken dat de grafiek van onder af 

getoond wordt. 

Onderscheiding van reeksen 

X Reeksen met kleuren/patronen 

Deze instelling betreft alle reeksen in een grafiek. Ze kunnen 

met kleuren of met patronen weergegeven worden. 

Alinea-afstanden 

U kunt de afstand voor en achter iedere afzonderlijke alinea in 

het paneel @ Tekstranden [blz. 480] in het Info-dialoogvenster of in 

het paneel @ Kantlijnen [blz. 336] bij Alineastijlmodellen instellen. 

Hier kunt u voor de hele component regelen hoe de afstand tussen 

twee alinea’s bepaald wordt.

19.177: Paneel Algemeen, Illustratie-informatie 403 

X Som 

Onderste ruimte vanaf de eerste alinea en bovenste ruimte voor 

de volgende alinea worden bij elkaar opgeteld. 

X Maximum 

Het maximum van de onderste ruimte na de eerste alinea en 

van de bovenste ruimte voor de volgende alinea wordt gebruikt. 

19.177 PANEEL ALGEMEEN, ILLUSTRATIE-INFORMATIE 

Als er een Illustratie-component actief is, verschijnt er een menu met dezelfde 



Algemeen. 

? Naam 















uit staat. 

? Soort 

? Kleurmodel 

? Benodigde schijfruimte 

? Resolutie (horizontaal, verticaal) 

Soort, kleurgebied, benodigde schijfruimte en resolutie van de illustratie 

worden hier aangegeven. Sommige van deze inlichtingen zijn 

niet voor alle illustratietypen beschikbaar.


p Illustratieprofiel 

Het ICC-kleurprofiel dat voor de color-management van de geselecteerde 

illustratie gebruikt wordt. Neem een van de met RagTime 6 

meegeleverde profielen of een profiel uit een extern profielbestand. 

Uitknippad 

Indien de illustratie een uitknippad bevat, worden hier desbetreffende 

inlichtingen getoond. 

n Negeer uitknippad 

Specificeert of het in de illustratie aanwezige uitknippad genegeerd 

moet worden. Illustratiebereiken buiten het uitknippad 

zijn dan niet transparant. 

Zie ook 



@ Over verbonden importen [blz. 207] @ Color-managementpaneel, 


19.178 PANEEL ALGEMEEN, KNOPINFORMATIE 

Als er een Knop-component actief is, verschijnt er een menu met dezelfde 



Algemeen. 

? Naam 







gebruikt. 






uit staat.

19.178: Paneel Algemeen, Knopinformatie 405 

p Type 

Kies het gewenste knoptype in dit pop-upmenu. Bij de keuze van het 

knoptype moet rekening gehouden worden met de gebruiksdoeleinden. 

Zie daarvoor ook @ Over knoppen [blz. 126]. 

Titel 

Hier legt u de titels van de knoppen vast. 

n Formule 

Bepaalt of RagTime de invoer als formule in plaats van tekst 

moet interpreteren. 

Tijdens het bewerken van de formule wordt de muiswijzer 

met een kleine ƒ gedecoreerd en u kunt verwijzingen, bijv. 

naar spreadsheetcellen, door aanklikken of slepen creëren. 

i Titellijst 

Voer de knoptitel in dit veld in. U kunt meerdere titelregels 

gescheiden door r invoeren. Voor de titels van eenvoudige 

knoppen of aankruisvakken gebruikt RagTime de eerste regel 

van de lijst. Voor radioknoppen wordt per regel een knop gecreëerd 

en bij pop-upmenu’s per regel een menu-optie. 

P Functies 

Om het functiedialoogvenster te openen en een functie in te 

voegen klikt u op de functieknop (zie @ Functies (commando) 

[blz. 301]). 

Drukknoppen 

Hier legt u vast wat bij het aanklikken van een eenvoudige of onzichtbare 

knop moet gebeuren. 

X Commando 

X Formule 

Een knop kan een commando of ook een script in werking zetten 

of een formule berekenen. 

i Commando of formule 

Voer hier, afhankelijk van de instelling, de naam van het uit te 

voeren commando of de te berekenen formule in. 

l U kunt de naam van een commando uit de lijst in de @ toetsenbordafkortingen 

[blz. 486] slepen en hier neerzetten.


l U kunt de naam van een AppleScript uit de lijst van de 

@ AppleScripts [blz. 241] slepen en hier neerzetten. 

z ’AppleScript’ is onderdeel van het besturingssysteem 

en wordt door RagTime 6 daarom alleen onder Mac OS 

ondersteund. 

l Het resultaat van de formule wordt niet gebruikt. U kunt 

echter een functie gebruiken om een @ waarde in een 

spreadsheetcel in te stellen [blz. 128]. 

P Functies 



[blz. 301]). 

Radioknoppen en pop-upmenu’s 

X Index is resultaat 

X Titel is resultaat 

Radioknoppen en pop-upmenu’s kunnen als resultaat hun titel 

of hun index (het nummer van de positie in de lijst) @ geven. 

19.179 PANEEL ALGEMEEN, LAY-OUTINFORMATIE 

Als u dit paneel wilt bekijken, klik dan op de @ paginaruiter, kies @ Info 

[blz. 328] (dubbelklikken op de ruiter heeft hetzelfde effect) en vervolgens 

het paneel Algemeen. 

Lay-out 

? Naam 



n Dubbelzijdig 

Als u linker- en rechterpagina’s in de lay-out nodig heeft, schakelt 

u deze instelling in. 

p Sjabloonlay-out 

Kies een sjabloonlay-out waarvan de lay-out afstamt.

Paginanummers 

19.179: Paneel Algemeen, Lay-outinformatie 407 

i Nummer van de eerste pagina 

U kunt een geheel getal of ’0’ invoeren. U kunt het nummer 

ook door middel van een formule laten berekenen, bijv. 

door gebruik te maken van het nummer van de laatste 

pagina van een andere lay-out (zie @ Pagina’s nummeren 

[blz. 68]). 


Kies een @ waardeformaat [blz. 189] voor de formattering van 

paginanummers in door RagTime gegenereerde @ inhoudsopgaven 

[blz. 178] of @ indexen [blz. 178]. 


Pagina’s van een lay-out hebben een @ basislijnraster [blz. 82], waarmee 

u ervoor kunt zorgen dat de tekstregels in verscheidene componenten 

die op één pagina geïnstalleerd zijn, gelijk lopen. 

l Tekstregels vallen alleen dan op het basislijnraster als u die in 

het @ Tekstrandenpaneel [blz. 480] van het Info-dialoogvenster 

inschakelt. 

n Toon basislijnraster 

Stel in of het basislijnraster van de lay-outcomponent zichtbaar 

moet zijn. (De lijnen worden niet geprint.) 


Leg de afstand van de eerste regel van het raster tot de bovenkant 

van het papier vast. 

i Afstand tussen basislijnen 

Leg de afstand tussen de lijnen van het raster vast. 

Scheur af van sjabloondocument 

Alleen beschikbaar als Wordt ook afgescheurd indien in geen 

enkele container geïnstalleerd geselecteerd is. 


In documenten die van het sjabloondocument afgescheurd 

zijn, worden alle pagina’s opgenomen. 

X Van/tot 

i Eerste pagina


i Laatste pagina 

Documenten die van het sjabloondocument afgescheurd zijn, 

beginnen met de aangegeven pagina’s. Voor één bepaalde pagina 

voert u het nummer ervan in de twee velden in. Indien 

nodig worden verdere pagina’s ingevoegd. Zie ook @ Automatische 

pagina-aanmaak [blz. 66]. 



Kruis dit veld aan als de component bij het afscheuren van 

een sjabloondocument meegenomen moet worden. Een component 

die ergens geïnstalleerd is, wordt ook dan afgescheurd 

wanneer deze instelling uit staat. 

19.180 PANEEL ALGEMEEN, LETTERSTIJLMODELLEN 


Lettertype en aanwezige stijlen 

p Lettertype 

Specificeert welke van de op uw computer geïnstalleerde lettertypen 

gebruikt moet worden. 

De lijst toont de stijlen die voor de in het pop-upmenu gekozen 

lettertypes voorhanden zijn, dus de door de lettertypevormgever 

geleverde stijlen. 

l U kunt stijlen, zoals cursief, weliswaar ook gebruiken als ze niet 

voorhanden zijn, maar ze worden dan uit een beschikbare stijl 

berekend en zijn meestal niet zo mooi als door de lettertypevormgever 

ontworpen stijlen. 

Stijlen 

Specificeert of de tekst met de stijlen vet, cursief, contour, schaduw 

of kuromaru weergegeven moet worden. 

p Vet 

p Cursief 

p Contour 

p Schaduw

19.181: Paneel Algemeen, Printen Windows 409 

p Kuromaru 

De instelling ’Kuromaru’ werkt alleen als uw computer toegerust 








Zie ook 


19.181 PANEEL ALGEMEEN, PRINTEN WINDOWS 

Print 


Specificeert dat alle pagina’s uitgevoerd worden. 

X Van 

Specificeert dat alleen die pagina’s uitgevoerd worden die in de 

volgende velden aangegeven zijn. 

i Van 

Het nummer van de eerste uit te voeren pagina. 

i t/m 

Het nummer van de laatste uit te voeren pagina. 

i Exemplaren 

Het aantal te printen exemplaren. 

n Sorteer 

Bepaalt dat bij het printen van meerdere kopieën altijd eerst alle 

pagina’s van één exemplaar geprint worden, dan het tweede 

exemplaar enz. 

In het andere geval worden eerst alle kopieën van de eerste pagina 

geprint, dan de kopieën van de tweede pagina enz. 

l De meeste printers kunnen niet-gesorteerde kopieën sneller 

verwerken.


n Aangepast 




n Begin met laatste pagina 

Bepaalt of de pagina’s in omgekeerde volgorde geprint worden. 

Dit is handig bij printers die de vellen papier met de bedrukte 

zijde naar boven uitvoeren. 

n Dubbelzijdig printen 

Bepaalt of de pagina’s dubbelzijdig geprint moeten worden. 

Printer 

l Let u goed op de aanwijzingen in de paragraaf @ Afdrukvolgorde 

[blz. 169]. 

p Printers 

De lijst van de op uw computer beschikbare printers. 

P Eigenschappen 

Opent het systeemdialoogvenster waarin u eigenschappen 

voor de gekozen printer kunt instellen. Informatie over deze eigenschappen 

vindt u in de documentatie van de printer en van 

het printerstuurprogramma. 

n Print naar bestand 

Bepaalt of de printuitvoer naar een bestand in plaats van naar 

de printer gestuurd wordt. 

n 7-Bit ASCII PostScript 

Normaal gesproken worden ruimte besparende binaire gegevens 

naar de printer gestuurd. Dit proces wordt niet door alle 

printers of spoolers ondersteund. Ingeval u een van deze printers 

gebruikt, schakelt u deze instelling in. 

? Naam 

De naam van de printer. 

? Status 

De bedrijfstoestand van de printer (gereed, niet actief, zonder 

papier, enz.). 

? Type 

Het type printer.

? Waar 

De locatie van de printer. 

? Opmerking 

Opmerkingen over de printer. 

19.182: Paneel Algemeen, Spreadsheetinformatie 411 

l Locatie en opmerking kunnen alleen aangegeven worden 

als ze bij de installatie van de printer aangegeven zijn. 

Zie ook 


19.182 PANEEL ALGEMEEN, SPREADSHEETINFORMATIE 


dezelfde naam in de menubalk. Om het Info-dialoogvenster te openen 


@ paneel Algemeen. 

? Naam 















uit staat. 





gebruikt.


Celraster 

n Op het scherm: horizontaal 

n Op het scherm: verticaal 

Kruis aan welke rasterlijnen op het beeldscherm weergegeven 


n In druk: horizontaal 

n In druk: verticaal 

Kruis aan welke rasterlijnen geprint moeten worden. 

Celranden 

X Horizontale celranden vooraan 

X Verticaale celranden vooraan 

Stel in of bij het tekenen van de celranden de horizontale of 

verticale lijnen vooraan getekend moeten worden. (Het verschil 

is alleen daar te zien waar horizontale en verticale lijnen met 

verschillende kleuren of patronen over elkaar heen lopen.) 






twee alinea’s bepaald wordt. 

l Deze instelling heeft betrekking op alle cellen met meerregelige 

tekst in de geselecteerde spreadsheet. 

X Som 



X Maximum 



Print 

X Gehele tabel 

X Bereik

19.183: Paneel Algemeen, Tekeninginformatie 413 

i Bereik 

U kunt de gehele spreadsheet of slechts een deel ervan printen 

door het printbereik door invoer van waarden of selectie van 

het bereik in de spreadsheetcomponent te definiëren. 

$ Deze instelling wordt alleen werkzaam als u vanuit een 

@ open spreadsheetcomponent [blz. 392] print. 

Titels aan het begin van door pijplijnen verbonden containers 

Als spreadsheets over meerdere containers of pagina’s verdeeld 

zijn, kan RagTime de eerste rijen en/of kolommen met opschriften 

herhalen. Is de spreadsheet in containers geïnstalleerd, dan wordt 

aan het begin van iedere via pijplijnen verbonden container herhaald. 

Wordt de spreadsheetcomponent zelf geprint, dan wordt aan 

het begin van iedere geprinte pagina herhaald. 

X Geen titelrijen 

Specificeert dat er geen rijen herhaald worden. 

X Rijen 1 tot 

i Aantal rijen 

Specificeert dat en hoeveel rijen er herhaald moeten worden. 

X Geen titelkolommen 

Specificeert dat er geen kolommen herhaald worden. 

X Kolommen 1 tot 

i Aantal kolommen 

Specificeert dat en hoeveel kolommen er herhaald moeten worden. 

Zie ook 


19.183 PANEEL ALGEMEEN, TEKENINGINFORMATIE 



Algemeen. 

? Naam 


U kunt hem in de inventaris bewerken.














uit staat. 

l De volgende instellingen betreffen grafische tekst. 





gebruikt. 







X Som 



X Maximum 



Zie ook 

@ Info, Tekening (commando) [blz. 330]

19.184 PANEEL ALGEMEEN, TEKSTINFORMATIE 

19.184: Paneel Algemeen, Tekstinformatie 415 




Algemeen. 

? Naam 















uit staat. 





gebruikt. 

n Tategaki 

Bepaalt of de tekst in de tekstcomponent overeenkomstig regels van 

oosterse talen (Japans, Koreaans, Chinees) doorloopt, dus van boven 

naar beneden, vervolgens van rechts naar links in plaats van 

van links naar rechts en vervolgens van boven naar beneden, zoals 

bijv. Latijnse tekst. 

Letters staan onder elkaar, oosterse in hun normale oriëntatie, tussengevoegde 

letters uit andere schriftsystemen (Latijns, Grieks, Cyrillisch 

enz.) 90° met de klok mee gedraaid. 

Kolommen 

p Kolomlijnstijlmodel 

Kies een lijnstijlmodel als tussen de kolommen lijnen getrokken 

moeten worden.


X Geen kolombalans laatste alinea 

X Kolombalans laatste alinea 

Bepaalt of de kolommen in de laatste container van een 

tekstcomponent dezelfde hoogte hebben (zie @ Kolomformaat 

[blz. 80]). 

Tekstomloop om objecten 

Met de instellingen van deze groep kunt u specificeren hoe tekstomloop 

moet zijn als de tekst achter objecten ligt waarvoor de @ Tekst 

loopt om object [blz. 388] is ingeschakeld. 

n Tekst alleen in breedste ruimte 

Daarmee worden tekstregels bij de objecten waar de tekst omheen 

loopt, niet over alle ruimte verdeeld die niet door dit object 

bedekt worden. 

X Afbreking toegestaan voor ieder object 

X Afbreking toegestaan alleen aan het einde 

Stel in of u woordafbreking toestaat voor de objecten waar de 

tekst omheen loopt, of alleen aan het einde van de regel. 







X Som 



X Maximum 



n Verschoven basislijn aan het begin van tekst 

Specificeert of de eerste basislijn van de geselecteerde component 

licht verschoven is.

19.185: Paneel Gebruikte lettertypes, Illustratie-informatie 417 

RagTime stelt deze instelling bij het openen van RagTime-3documenten 

automatisch in om in het nieuwe document het origineel 

zo dicht mogelijk te benaderen. 

Voor nieuwe documenten moet u deze instelling niet gebruiken. 

19.185 PANEEL GEBRUIKTE LETTERTYPES, ILLUSTRATIE- 

INFORMATIE 




Lettertypes. 

Er wordt een overzicht van lettertypes voor EPS- of PICT-illustraties 

aangegeven. Deze lettertypes moeten in de printer of computer geïnstalleerd 

zijn, willen ze bij het printen gebruikt kunnen worden. Is dat niet 

het geval, dan probeert de printer ze door andere aanwezige lettertypes 

te vervangen wat tot ongewenste resultaten kan leiden. De opmerking 

Bijgevoegd betekent dat het lettertype in de EPS-illustratie opgenomen 

is en niet in de computer of printer geïnstalleerd hoeft te zijn. 

19.186 PANEEL PAGINA- EN PAPIERGROOTTE, PAGINA-INSTELLING 

WINDOWS 

Z Dit paneel van het dialoogvenster Pagina-instelling is alleen onder 

Windows en niet voor lay-outcomponenten beschikbaar. 




deze afbeelding schematisch weergegeven. 

Papiergrootte 

p Papiergrootte 

De lijst van de door de geselecteerde printer ondersteunde papierformaten.


i Papierbreedte/Papierhoogte 

De breedte en hoogte van het in het papiergroottenmenu geselecteerde 

formaat. 

X Rechtop 

Bepaalt of de pagina’s rechtop weergegeven worden. 

X Overdwars 

Bepaalt of de pagina’s overdwars weergegeven worden. De 

pagina-inhoud wordt 90° met de klok mee gedraaid. 

i Schaal 



n Aangepast 




Papierinvoer 

p Papierinvoer 

De lijst mogelijkheden voor papierinvoer van de geselecteerde 

printer. Inhoud en omvang van de lijst zijn afhankelijk van het 

type printer dat u heeft. Verdere informatie vindt u in de documentatie 

van uw printer. 

Kantlijnen 

n Gebruik minimumkantlijnen 

Bepaalt of de minimumkantlijnen van de geselecteerde printer 

overgenomen moeten worden. De meeste printers kunnen om 

mechanische redenen niet helemaal tot aan de rand van het 

papier printen. 



De breedte van de kantlijn langs de vier zijden.

19.187: Paneel Pagina- en papiergrootte, Pagina-instelling Windows 419 

Extra’s 

n Snijtekens 







i Overlapping 




Zie ook 


19.187 PANEEL PAGINA- EN PAPIERGROOTTE, PAGINA-INSTELLING 

WINDOWS 

Z Dit paneel in het dialoogvenster Pagina-instelling is alleen beschikbaar 

onder Windows en alleen voor RagTime-6-lay-outen 



de grootte van het papier in de actieve printer zijn in een afbeelding geïllustreerd. 











l U kunt de pagina verschuiven om hem anders op de bladen te rangschikken. 

l Als u in geval van een paginagrootte die meerdere vellen papier 

groot is, het printen onderdrukken wilt, klikt u in de desbetreffende 

bladen. 

Papiergrootte 

p Papiergrootte 

De lijst van de door de geselecteerde printer ondersteunde papierformaten. 

i Papierbreedte/Papierhoogte 

De breedte en hoogte van het in het papiergroottenmenu geselecteerde 

formaat. 

X Rechtop 


X Overdwars 


pagina-inhoud wordt 90° met de klok mee gedraaid. 

i Schaal 



n Aangepast 




Papierinvoer 

p Papierinvoer 

De lijst mogelijkheden voor papierinvoer van de geselecteerde 

printer. Inhoud en omvang van de lijst zijn afhankelijk van het

19.187: Paneel Pagina- en papiergrootte, Pagina-instelling Windows 421 

type printer dat u heeft. Verdere informatie vindt u in de documentatie 

van uw printer. 

Paginagrootte 

n Als papiergrootte 

Bepaalt of de grootte van de lay-outpagina door de gekozen papiergrootte 

overgenomen wordt. Indien niet, dan kunt u de paginagrootte 

in de volgende velden bepalen. 


Een lijst van gebruikelijke paginaformaten. 

Extra’s 

n Overdwars 

Bepaalt of breedte en hoogte van het formaat verwisseld zijn. 


De breedte en hoogte van de lay-outpagina. Voer de maten in 

of kies uit de lijst met gebruikelijke formaten. 

n Snijtekens 







i Overlapping 




Zie ook 

@ Pagina-instelling (commando) [blz. 396]


19.188 PANEEL PAGINA-INSTELLING, PDF-EXPORTINSTELLINGEN 

$ Dit paneel van de PDF-exportinstellingen is niet voor RagTime-6-layout- 

en sjabloonlay-outcomponenten beschikbaar. 





n Neem pagina-instelling over 

Bepaalt dat alle informatie voor grootte en rangschikking van de 

PDF-pagina’s uit de pagina-instellingen overgenomen worden (zie 

@ Pagina-instelling (commando) [blz. 396]). 

l Alle andere instellingen in dit paneel kunnen alleen gewijzigd 

worden als het formaat niet overgenomen wordt. 

PDF-paginagrootte 

U kunt de grootte van de PDF-pagina’s uit een lijst kiezen, zelf bepalen 

of door RagTime 6 laten vaststellen. 


Een lijst met gebruikelijke paginagrootten. 

— Al naar behoefte 

Bepaalt dat RagTime 6 de paginagrootte aan de hand van 

de uit te voeren objecten bepaalt. 

— Andere grootte 

Laat toe dat u de grootte in de volgende velden bepaalt. 


De breedte en hoogte van de PDF-pagina’s. Het invoeren van 

maten is alleen mogelijk als Andere grootte in het menu gekozen 

is. 

X Rechtop 


X Overdwars 


pagina-inhoud wordt 90° met de klok mee gedraaid.

19.189: Paneel Pagina-instelling, PDF-exportinstellingen Lay-out 423 

Kantlijnen 



De breedte van de kantlijn langs de vier zijden. 

i Overlapping 




Extra’s 

n Draai horizontaal om 

Bepaalt of voor de uitvoer links en rechts verwisseld worden. 

n Draai verticaal om 

Bepaalt of voor de uitvoer boven en onder verwisseld worden. 

n Negatief 

Bepaalt dat voor de uitvoer zwart en wit verwisseld worden. 

n Snijtekens 







Zie ook 


19.189 PANEEL PAGINA-INSTELLING, PDF-EXPORTINSTELLINGEN 

LAY-OUT 

$ Dit paneel van de PDF-exportinstellingen is alleen voor RagTime-6lay-out- 

en sjabloonlay-outcomponenten beschikbaar. 


de grootte van het papier in de actieve printer zijn in een afbeelding geïllustreerd.











PDF-paginagrootte 

X Automatisch 

Per lay-outpagina wordt er een PDF-pagina gecreëerd waarvan 

de grootte door RagTime 6 bepaald wordt rekening houdend 

met eventuele aangepaste pagina-instellingen, snijtekens, 

kleurplaatinformatie enz. 

X Als ingesteld in Pagina-instelling 

De pagina-instellingen van de lay-out worden overgenomen. 

Indien daardoor meerdere bladzijden per lay-outpagina nodig 

zijn, worden er ook meerdere PDF-pagina’s per lay-outpagina 

gegenereerd. Met aangepaste pagina-instellingen wordt in het 

voorkomende geval rekening gehouden. 

l Ruimte voor snijtekens en andere versierselen moet, indien 

nodig, in de pagina-instellingen gepland worden. 

Hier volgen enkele aanwijzingen over de grootteverhoudingen.

19.190: Paneel Verbonden gegevens, informatie 425 

? Formaatnaam 

? Paginabreedte/paginahoogte 

? Oriëntatie 

? Overlapping l Aangegeven worden de gegevens van een 

standaardpagina. Met pagina-instellingen die in de lay-out 

aangebracht zijn, wordt bij de uitvoer rekening gehouden, 

maar hier niet getoond. 

Extra’s 

n Draai horizontaal om 

Bepaalt of voor de uitvoer links en rechts verwisseld worden. 

n Draai verticaal om 

Bepaalt of voor de uitvoer boven en onder verwisseld worden. 

n Negatief 

Bepaalt dat voor de uitvoer zwart en wit verwisseld worden. 

n Snijtekens 







Zie ook 


@ Aangepaste pagina-instelling (commando) [blz. 229] 


19.190 PANEEL VERBONDEN GEGEVENS, INFORMATIE 

Het @ paneel Verbonden gegevens staat in het Info-dialoogvenster ter 

beschikking als de selectie geïmporteerde gegevens bevat die met hun 

bronbestand verbonden zijn (zie @ Importeer (commando) [blz. 319]). 

Bronbestand 

Hier worden inlichtingen over het verbonden bestand getoond.


? Bestand 

Pad en naam van het verbonden bestand. 

P Verbreek verbinding met bestand 

Verbreekt de verbinding tussen de geïmporteerde gegevens en 

hun bronbestand. 

l Het commando heeft direct effect, dus niet pas bij het accorderen 

van het Info-dialoogvenster. Het kan noch door 

annuleren van het Info-dialoogvenster, noch door het gewone 

herstel-commando ongedaan gemaakt worden. 

l Voor illustratiecomponenten, in het bijzonder als hun gegevens 

niet volledig in het document opgenomen zijn, 

moet het bronbestand bij het verbreken van de verbinding 


Voor verbonden geïmporteerde illustratiecomponenten zijn verdere 

instellingen beschikbaar: 


Bepaalt dat de illustratie niet volledig, maar slechts voor zover 

nodig voor de weergave in het document opgeslagen wordt. 

l Als de illustratie in een andere grootte weergegeven of geprint 

moet worden, is het oorspronkelijke bestand nodig 

om de gegevens opnieuw binnen te halen. 


Bepaalt dat de illustratie volledig in het document opgeslagen 

wordt. 

Actualiseren 

Bij het actualiseren wordt aan de hand van de datum van de laatste 

import en de wijzigingsdatum van het verbonden bestand gecontroleerd, 

of het bestand verse gegevens bevat. In het voorkomende 

geval wordt het bestand dan opnieuw geïmporteerd. 

X Actualiseer indien nodig, wanneer document geopend 

wordt 

Bepaalt dat verse gegevens in het voorkomende geval bij het 

openen van het RagTime-6-document geïmporteerd moeten 

worden.

19.191: Pas container aan illustratie aan (commando) 427 

X Alleen handmatig 

Bepaalt dat een actualisatie alleen doorgevoerd wordt indien 

gewenst. 

P Actualiseer uit bronbestand 

Het verbonden bestand wordt opnieuw geïmporteerd. 

l Het commando heeft direct effect, dus niet pas bij het accorderen 

van het Info-dialoogvenster. Het kan noch door 

annuleren van het Info-dialoogvenster, noch door het gewone 

herstel-commando ongedaan gemaakt worden. 

? Bron bewerkt 

Datum en tijd van de laatste wijziging aan het bronbestand, zoals 

ook het besturingssysteem het laat zien. 

? Laatste actualisatie 

De datum van de laatste import van het bronbestand in 

RagTime. 

Zie ook 


19.191 PAS CONTAINER AAN ILLUSTRATIE AAN (COMMANDO) 

Het commando Pas container aan illustratie aan verschijnt in het 

Illustratie-menu en is beschikbaar als er een illustratie geselecteerd is. 

De container wordt zo vergroot of verkleind dat hij precies om de 

inhoud past, zonder de schaling van de inhoud te veranderen. 

Er wordt een dialoogvenster geopend waarin u instellingen voor de 

aanpassing kunt doen. Een schematische illustratie laat de gevolgen van 

uw instellingen op de container zien. 

Pas container om 

X Pas container om illustratiegrenzen 

Specificeert dat de vorm van de container aan het @ omsluitende 

kader van de rechthoek aangepast moet worden. 

X Pas container om uitknippad 

Specificeert bij het in de illustratie opgenomen uitknippad, dat 

de vorm van de container aan het uitknippad moet worden aangepast. 

Afhankelijk van het pad en de afstand tot de container


wordt het objecttype van de container in veelhoek of béziercurve 

veranderd (zie @ Objecttype omzetten [blz. 56]). 

Afstand tot rand 

i Horizontaal/verticaal 

De afstand tussen illustratie en container. 

Afstand voor tekstomloop 

i Horizontaal/verticaal 

De afstand tussen container en de om de container lopende 

tekst. 

l U kunt deze afstanden ook in het Info-dialoogvenster 

instellen. (zie @ Objectenpaneel, Tekeninginformatie 

[blz. 388]). 

P Annuleer 



P OK 


Zie ook 



@ Koppel container en inhoud (commando) [blz. 349] 


19.192 PAS ILLUSTRATIE AAN CONTAINER AAN (COMMANDO) 

Het commando Pas illustratie aan container aan verschijnt in het 

Illustratie-menu en is beschikbaar als er een illustratie geselecteerd is. 

De illustratie wordt zo vergroot of verkleind dat het precies in de container 

past.

19.193: Pas illustratie proportioneel aan container aan (commando) 429 

Zie ook 





19.193 PAS ILLUSTRATIE PROPORTIONEEL AAN CONTAINER AAN 

(COMMANDO) 

Het commando Pas illustratie proportioneel aan container aan verschijnt 

in het Illustratie-menu en is beschikbaar als er een illustratie geselecteerd 

is. 

De illustratie wordt met behoud van de verhouding breedte/hoogte 

zo vergroot of verkleind, dat het in de container past. Als de verhoudingen 

breedte/hoogte van de illustratie en de container verschillen, dan 

wordt de illustratie verkleind en in de container gecentreerd. 

Zie ook 





19.194 PATROON (COMMANDO) 

Het commando Patroon staat in het Opmaak-menu en opent een submenu 

dat de standaardpatronen bevat alsmede de keuzemogelijkheden 

Ander en Geen. 

Als een geselecteerd element een @ patroon [blz. 140] kan krijgen, 

wordt dit door het commando beïnvloed. 

U kunt het menu ook @ afscheuren om een palet te creëren. 

p Element 

Is het palet afgescheurd, dan wordt er een pop-upmenu zichtbaar. 

U kunt dan een element van het geselecteerd object kiezen waarvan 

het patroon gewijzigd moet worden. 

Huidige patroon 

Ander staat als naam in het submenu en wordt in het afgescheurde 

palet door een knop vervangen die de huidige selectie toont. Door 

erop te klikken opent u het @ Patroon-venster [blz. 239].


Geen 

Geen staat als naam in het submenu en als knop in het afgescheurde 

palet. Hiermee wordt het patroon uit de vulling verwijderd. 

Is het palet afgescheurd, dan kunt u een patroon op objecten slepen. 

Zie ook 



19.195 PLAATS IN NIEUWE LAY-OUTCOMPONENT (COMMANDO) 

Het commando creëert een lay-outcomponent met een rechthoek en automatische 

pijplijn. De actieve component wordt vervolgens in de rechthoek 

geïnstalleerd. 

Zie ook 


@ Tekst (menu) [blz. 474] 

19.196 PLAK (COMMANDO) 

Het commando plak plakt de inhoud van het klembord in het document, 

voorzover mogelijk. 

Pagina’s plakken 

Pagina’s worden in de gemarkeerde @ Pagina-overgang ingevoegd. Is er 

geen overgang geselecteerd, dan wordt de pagina aan het einde van het 

document toegevoegd. 

Zie ook 




@ Spreadsheetgegevens in een grafiek gebruiken [blz. 110] 


@ Wijzig (menu) [blz. 526]

19.197 PLAK SPECIAAL (COMMANDO) 

19.197: Plak speciaal (commando) 431 

Het commando Plak speciaal verschijnt in het Wijzig/Bewerken-menu 

als er spreadsheetcellen geselecteerd zijn. Een spreadsheetcel kan maximaal 

drie elementen bevatten: gegevens, formaten en formules. U kunt 

het commando Plak speciaal gebruiken als u alleen enkele van deze elementen 

wilt plakken. 

☞ Celelementen plakken 

1 @ Selecteer een cel of een celbereik [blz. 100]. 

2 Kies Plak speciaal. 

Er verschijnt een dialoogvenster waarin u kunt aankruisen welke elementen 

u wilt plakken. 

3 Klik op P OK. 

l U kunt tekst zonder letterformaat in spreadsheetcellen plakken 

door alleen de instelling Waarden aan te kruisen. 

Zie ook 





19.198 POSITIONERINGSPANEEL, LETTERSTIJLMODELLEN 








Horizontaal 

é Letterverbreding 

De horizontale verbreding van de letters ten opzichte van de 

normale breedte. 

é Letterspatiëring 

De afstand van één letter tot de volgende in procenten van de


letterbreedte of een andere beschikbare lengte-eenheid. Positieve 

waarden vergroten de afstand. 

p Afspatiëringsparen 

Specificeert of de afstand tussen bepaalde letterparen in de 

selectie overeenkomstig de in het lettertype gedefinieerde afspatiëringsparen 

aangepast wordt (zie @ Spatiëring van letters 

[blz. 145]). 

Het resultaat ziet er gedrukt meestal beter uit dan op het beeldscherm. 

Verticaal 

é Super-/subscript 

De verticale verschuiving van de letters naar boven (+) of naar 

beneden (-) in iedere beschikbare lengte-eenheid of in procenten 

van de lettergrootte. Voor tekens die niet op de basislijn 

staan wordt de schaling voor superscript/subscript toegepast 




Het percentage waarmee de omhoog- of omlaag geplaatste letters 


l Een eventuele basislijnverschuiving heeft geen effect op 

de toepassing van deze schaling. 

i Basislijnverschuiving 

De afstand waarmee de basislijn van de letters omlaag (+) of 

omhoog (-) verschoven wordt. De letters worden onafhankelijk 

van de regelafstand dan wel schalingsfactoren voor verticaal 

verschoven letters of containerranden verschoven. 

Hoofdlettergebruik 

p Hoofd-/kleine letters 

Specificeert een regel voor het weergeven van letters als 

hoofd- en kleine letters (zie @ Hoofd-/kleine letters (commando) 

[blz. 311]). 

p Verkleinde kapitalen 

Specificeert of de geselecteerde kleine letters als geschaalde

19.199: Print (commando) 433 

hoofdletters weergegeven worden. De maatstaf wordt in ’Schaling 

verkleinde kapitalen’ ingesteld. 


i Schaling verkleinde kapitalen (verticaal) 

Om verkleinde kapitalen weer te geven worden hoofdletters 

met deze factoren horizontaal en verticaal geschaald. 

19.199 PRINT (COMMANDO) 

Het commando Print opent een dialoogvenster om printinstellingen te 

doen (bijv. hoeveel en welke pagina’s) en om te printen. 




Z Er wordt een dialoogvenster met meerdere panelen geopend. 

Panelen 

@ Serieprinten [blz. 459] 

Exemplaren, printopdrachten (alleen als serieprintfuncties gebruikt 

zijn) 


Paginabereik, schaling, printer 


Kleurendruk, kleurseparatie 

P Annuleer 



P OK 

Bevestigt alle instellingen in dit dialoogvenster en sluit het dialoogvenster.



RagTime 6 voegt aan dit dialoogvenster instellingen in een extra 

paneel of aan de onderkant toe. 

l Als u serieprintfuncties gebruikt heeft, wordt voor het standaardprintdialoogvenster 

een dialoogvenster met instellingen voor het serieprinten 

geopend (zie @ Serieprintenpaneel [blz. 459]). 

n Aangepast 


moet worden. De verhouding breedte/hoogte van de pagina’s blijft 

behouden. 

n Sorteer 

Bepaalt dat bij het printen van meerdere kopieën altijd eerst alle 

pagina’s van één exemplaar geprint worden, dan het tweede exemplaar 

enz. 

In het andere geval worden eerst alle kopieën van de eerste pagina 

geprint, dan de kopieën van de tweede pagina enz. 

l De meeste printers kunnen niet-gesorteerde kopieën sneller 

verwerken. 

n Begin met laatste pagina 

Bepaalt of de pagina’s in omgekeerde volgorde geprint worden. Dit 

is handig bij printers die de vellen papier met de bedrukte zijde naar 

boven uitvoeren. 

n Dubbelzijdig printen 

Bepaalt of de pagina’s dubbelzijdig geprint moeten worden. 

l Let u goed op de aanwijzingen in de paragraaf @ Afdrukvolgorde 

[blz. 169]. 



naar de printer gestuurd. Dit proces wordt niet door alle printers 

of spoolers ondersteund. Ingeval u een van deze printers gebruikt, 

schakelt u deze instelling in. 

Kleurbehandeling 



naar de printer verstuurd. Indien de printer geen kleuren 

ondersteunt, worden ze door de printersoftware in grijswaarden 

omgezet.

19.200: Print eenmaal (commando) 435 

X Grijs 


Zo kunt u op een kleurenprinter monochrome prints 

genereren. De verstuurde hoeveelheid gegevens wordt kleiner 

en de uitvoer gaat sneller. 




l Alleen beschikbaar voor PostScript-uitvoer. 

P Instellingen 

Opent een dialoogvenster (zie @ Kleurpaneel, Printen Mac OS 

[blz. 346]) om de kleurscheiding in te stellen. 

l Alleen beschikbaar wanneer X Kleurgescheiden aangevinkt 

is. 

Zie ook 

@ Print eenmaal (commando) [blz. 435] 



19.200 PRINT EENMAAL (COMMANDO) 

Het commando print één exemplaar van de actieve component 

met de laatst gebruikte instellingen uit het Print-dialoogvenster. 

Er wordt zonder tussenkomst van een dialoogvenster direct geprint. 

Zie ook 





19.201 PRINTENPANEEL, ILLUSTRATIE-INFORMATIE 




Druk.



n Zoals voor dit document ingesteld 

Specificeert dat de onder @ Printpaneel, Documentinstellingen 

[blz. 438] ingestelde rasters en begrenzingen bij het printen van 

de geselecteerde illustratie moeten gelden. 

Rastering 

Algemene informatie vindt u onder @ Rastering [blz. 88]. 

X Standaardraster 

X Lijnraster 

X Puntraster 

Stel in of voor de omzetting van halftonen het standaardproces 

van de gebruikte printer, punten of lijnen gebruikt 

moet worden. 

é Hoek 

Leg de richting voor punten lijnrasters vast. 

i Frequentie per cm 

Voer hier de frequentie voor punten lijnraster in. 

l Instellingen voor punten lijnrasters worden alleen 

door PostScript-uitvoerapparaten ondersteund, in andere 

gevallen wordt de standaard van het gebruikte 

apparaat toegepast. 

Begrenzing 

Lichte en donkere tonen in halftoonbeelden kunnen voor de 

uitvoer begrensd worden om bij bepaalde combinaties van uitvoerapparaat, 

kleurstoffen en papier, betere resultaten te bereiken. 

é Hoogsel 

Voer een grens voor de lichte tonen in (lage waarden liggen 

dichter bij wit.) 

é Diepsel 

Voer een grens voor de donkere tonen in (hoge waarden 

liggen dichter bij de volle kleurintensiteit). 

l Hoogsel- en diepselbegrenzing worden alleen door 

PostScript-uitvoerapparaten ondersteund.

19.202: Printerpaneel, Pagina-instelling Windows 437 

19.202 PRINTERPANEEL, PAGINA-INSTELLING WINDOWS 

Z Dit paneel van het dialoogvenster Pagina-instelling is alleen onder 

Windows beschikbaar. 

Printer 

p Printers 

De lijst van de op uw computer beschikbare printers. 

— Standaardprinter 

Bepaalt dat RagTime 6 de standaardprinter van uw computer 

moet gebruiken. Met andere woorden: indien u op uw 

computer van standaardprinter verandert of het RagTime- 

6-document op een andere computer met een andere standaardprinter 

gebruikt, wordt de dan geldende standaardprinter 

gebruikt. 

P Eigenschappen 

Opent het systeemdialoogvenster waarin u eigenschappen 

voor de gekozen printer kunt instellen. Informatie over deze eigenschappen 

vindt u in de documentatie van de printer en van 

het printerstuurprogramma. 

n Alle in dit dialoogvenster niet-genoemde instellingen 

worden door de gekozen printer overgenomen 

RagTime 6 neemt normaal gesproken alle instellingen uit de 

standaardinstellingen van de printer over. In de dialoogvensters 

Pagina-instelling en Print van RagTime 6 kunt u bepaalde 

instellingen van de printer voor de actieve RagTime-6component 

overstemmen (bijv. Rechtop/Overdwars of de papierinvoer). 

Als u een andere instelling van uw printersoftware doen wilt. 

bijv. een watermerk of een bepaald uitvoervak, dan kunt u 

dit niet in de RagTime-6-dialoogvensters doen, maar alleen in 

de printerdialoogvensters die u met behulp van de genoemde 

knop P Eigenschappen kunt openen. 

Als dit aankruisvak uit is, heeft u in de printersysteemdialogen 

instellingen gedaan die van de standaardinstellingen afwijken. 

Toekomstige wijzigingen van de systeemstandaard voor deze 

printer zouden door RagTime-6 voor de actieve component genegeerd 

worden. 

l Ingeval u de standaardinstellingen opnieuw activeren wilt, 

kruist u dit veld aan.


l RagTime 6 waarschuwt u als u in de printerdialoogvensters 

instellingen doet die van de standaard afwijken. 

l Als u in de printerdialoogvensters instellingen wijzigt 

die ook in de RagTime-6-dialoogvensters bereikbaar zijn, 

worden deze wijzigingen overgenomen in de RagTime-6instellingen. 

Z U vindt de standaardinstellingen van de op uw computer 

beschikbare printers onder Start | Instellingen | Printers 

of Deze computer | Configuratiescherm | Printers. 

? Naam 

De naam van de printer. 

? Status 

De bedrijfstoestand van de printer (gereed, niet actief, zonder 

papier, enz.). 

? Type 

Het type printer. 

? Waar 

De locatie van de printer. 

? Opmerking 

Opmerkingen over de printer. 

l Locatie en opmerking kunnen alleen aangegeven worden 

als ze bij de installatie van de printer aangegeven zijn. 

Zie ook 


19.203 PRINTPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Print.

19.203: Printpaneel, Documentinstellingen 439 


Rastering 

Algemene informatie vindt u onder @ Rastering [blz. 88]. 

X Standaardraster 

X Lijnraster 

X Puntraster 

Stel in of voor de omzetting van halftonen het standaardproces 

van de gebruikte printer, punten of lijnen gebruikt 

moet worden. 

é Hoek 

Leg de richting voor punten lijnrasters vast. 

i Frequentie per cm 

Voer hier de frequentie voor punten lijnraster in. 

l Instellingen voor punten lijnrasters worden alleen 

door PostScript-uitvoerapparaten ondersteund, in andere 

gevallen wordt de standaard van het gebruikte 

apparaat toegepast. 

Begrenzing 

Lichte en donkere tonen in halftoonbeelden kunnen voor de 

uitvoer begrensd worden om bij bepaalde combinaties van uitvoerapparaat, 

kleurstoffen en papier, betere resultaten te bereiken. 

é Hoogsel 

Voer een grens voor de lichte tonen in (lage waarden liggen 

dichter bij wit.) 

é Diepsel 

Voer een grens voor de donkere tonen in (hoge waarden 

liggen dichter bij de volle kleurintensiteit). 

l Hoogsel- en diepselbegrenzing worden alleen door 

PostScript-uitvoerapparaten ondersteund.


19.204 PROGRAMMA-INSTELLINGEN (COMMANDO) 

In het dialoogvenster Programma-instellingen kunt u een reeks eigenschappen 

voor uw geïnstalleerde RagTime 6 instellen. De Programmainstellingen 

gelden voor uw werkplek, onafhankelijk van het juist bewerkte 

document. 

Instellingen voor documenten of @ voorkeuren voor nieuwe objecten 

en documenten kunt in de @ Documentinstellingen [blz. 282] doen. 

Panelen 

@ Programmapaneel, Programma-instellingen [blz. 440] 

Programmataal, waarschuwingen, lettertypemenu, paren aanhalingstekens, 

PostScript. 

@ Berekeningpaneel, Programma-instellingen [blz. 255] 

Notatie van verwijzingen, Invoer decimaal en duizendtallenscheidingsteken 

@ Resolutiepaneel, Programma-instellingen [blz. 454] 

Lengte-calibratie van het beeldscherm. 

@ Color-managementpaneel, Programma-instellingen [blz. 270] 

ICC-profielselectie voor in- en uitvoerapparaten en nieuwe beelden. 

@ Foyer, basisinstellingen en Foyerinformatie [blz. 297] 

Foyer, commando Nieuw, Pas gebruikte documenten 

@ Tekeningpaneel, Programma-instellingen [blz. 473] 

Tekenen vanuit middelpunt, verschuiving bij dupliceren, openen 

van het Info-dialoogvenster. 

@ Filmpaneel, Programma-instellingen [blz. 295] 

Alle films geluidloos afspelen. 

@ Tekstpaneel, Programma-instellingen [blz. 479] 

Afbreking bij import en export, symbool invoer. 

@ Lay-outpaneel, Programma-instellingen [blz. 351] 

Automatische tekstkaders met ringpijplijn. 

19.205 PROGRAMMAPANEEL, PROGRAMMA-INSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Programma.

19.205: Programmapaneel, Programma-instellingen 441 

Programmataal 

De RagTime gebruikersinterface is in meerdere talen beschikbaar. 

Z Kies een taal uit het menu. Na veranderen van de taal moet u 

RagTime 6 stoppen en opnieuw starten. 

z RagTime 6 richt zich naar de systeeminstellingen van iedere gebruiker. 

Hier wordt alleen de actieve taal getoond. 

Pas gebruikte bestanden 

i Maximumaantal te onthouden bestanden 

Het aantal documenten dat RagTime 6 maximaal in lijsten van 

zulke documenten moet tonen. Onthouden worden altijd de 

laatst gebruikte documenten, eerder gebruikte documenten 

worden bij het overschrijden van dit aantal uit de lijst verwijderd. 

Waarschuwingen 

X Toon waarschuwing 

X Alleen geluid 

Kies of u de waarschuwingen op het beeldscherm wilt zien, of 

alleen als waarschuwingsgeluid wilt hebben. 

Toon gebruikte lettertypes 

n Ook boven in het Lettertype-menu 

Bepaalt of in een document gebruikte lettertypen niet alleen in 

het overzicht van alle lettertypen of ook aan het begin van de 

lettertypenlijst opgevoerd worden. 

Paren aanhalingstekens 

é Vervanging voor " 

é Vervanging voor ' 

Deze instellingen geven de vervanging voor de dubbele of enkele 

paren aanhalingstekens aan. Ze hebben alleen gevolgen 

voor nadien ingevoerde tekst, de reeds aanwezige paren aanhalingstekens 

worden niet gewijzigd. Enkele algemeen gebruikelijke 

vervangingsparen vindt u in het pop-upmenu. U kunt 

echter ieder willekeurig teken invoeren.


Printen 



naar de printer gestuurd. Dit proces wordt niet door alle 

printers of spoolers ondersteund. Ingeval u een van deze printers 

gebruikt, schakelt u deze instelling in. 

Bestandscompressie bij het sluiten 

Tijdens het bewerken van een RagTime-document kunnen er bijv. 

door het wissen van objecten gaten ontstaan in de opgeslagen bestanden. 

Met andere woorden: het bestand neemt meer plaats in 

dan nodig is. Het comprimeren van een bestand duurt een poosje 

en vindt daarom niet iedere keer dat er bewaard wordt, plaats. 

é Maximumaandeel van gaten in het bestand 

Het aanvaardbare aantal gaten in bestanden. Wordt dit aantal 

overschreden, dan worden de bestanden bij het sluiten gecomprimeerd. 

Toont het contextuele menu 

z Deze instelling is alleen onder Mac OS beschikbaar, en hoofdzakelijk 

voor gebruikers van muizen met één knop zinvol. 

X Alleen bij ctrl-klik of met de rechter muisknop 

Het contextuele menu verschijnt nooit, als alleen de linker 

muisknop of de enkelvoudige muisknop ingedrukt wordt, hoe 

lang die ook ingedrukt wordt. 

X Nadat de linker muisknop x seconden ingedrukt werd 

Het contextuele menu verschijnt nadat de linker muisknop of 

de enkelvoudige muisknop een tijdje ingedrukt wordt. 

i x 

Geef hier de tijd in seconden aan. Breukdelen van een getal 

zijn toegestaan. 

19.206 RAGTIME (MENU) 

z ’Het RagTime-menu’ is onderdeel van het besturingssysteem en 

wordt door RagTime 6 daarom alleen onder Mac OS ondersteund.

y RagTime 

19.207: Rangschikkingpaneel, illustratie-informatie 443 

c Over RagTime 

opent een dialoogvenster met informatie over uw RagTime-6exemplaar 

(programmaversie, serienummer enz.), waarin u ook 

de autorisatie kunt doorvoeren. 

c @ Programma-instellingen [blz. 440] 

Alle andere opties van dit menu worden door de Mac-OS- 

Systeemsoftware beheerd. 

c @ Stop [blz. 470] 

Zie ook 

@ Autorisatie, Mac OS (commando) [blz. 247] 

19.207 RANGSCHIKKINGPANEEL, ILLUSTRATIE-INFORMATIE 




Rangschikking. 

In dit paneel vindt u informatie over de relatie tussen een illustratie 

en de container waarin ze zichtbaar is. 




wordt, als de containergrootte gewijzigd wordt. 

Positie 

i Positie (horizontaal, verticaal) 

Als u de afstand van de linkerrand van de container tot de 

linker- of rechterrand of het midden van de illustratie wilt zien, 

klikt u op een van de knoppen in de eerste groep. Als u de 

afstand van de bovenrand van de container tot de boven- of onderkant 

of het midden van de illustratie wilt zien, klikt u op een 

van de knoppen uit de tweede groep. 

n Vastgezet 

Aankruisen zorgt ervoor dat de illustratie in de container @ vastgezet 

[blz. 46] wordt.


? Container-grootte 

De grootte van de container wordt aangegeven. 

Schaling 

Hier vindt u informatie over de schaling van de illustratie. Schaling 

en werkelijke grootte zijn met elkaar verbonden, en de ene wordt 

aangepast als u de andere waarde wijzigt. 

n Behoud originele proporties 

Specificeert of de verhouding breedte/hoogte van de illustratie 

behouden moet blijven. 

é Schaling (horizontaal, verticaal) 

De schaling van de illustratie in relatie tot de oorspronkelijke 

grootte. 

i Feitelijke grootte (horizontaal, verticaal) 

De feitelijke grootte van de illustratie. 

? Oorspronkelijke grootte (horizontaal, verticaal) 

De oorspronkelijke grootte van de illustratie wordt aangegeven. 

Weergave 

n Illustratie als negatief 

Alle kleuren van de illustratie worden geïnverteerd, zodat er 

een ’negatief’ ontstaat. Sommige soorten illustraties kunnen 

met deze schakelaar niet geïnverteerd worden, bijv. EPSFillustraties. 

(zie @ Geïnverteerde illustraties [blz. 88]) 

é Kleur, tint 

Kleur en tint voor het @ inkleuren van illustraties [blz. 88] kunnen 

hier ingesteld worden. 

p Beeldschermweergave 

Kies in welke @ kleurdiepte illustraties op het beeldscherm 

weergegeven moeten worden. Op de printkwaliteit heeft dit 

geen invloed.

19.208: Rangschikkingpaneel, Spreadsheetinformatie 445 

— Bestand zo klein mogelijk 

Illustraties worden met één kleur weergegeven, dat wil zeggen 

in 1-bits diepte. 

— Gereduceerde kleurkwaliteit 

Illustraties worden in de voor het beeldscherm beschikbare 

kleuren getoond, doch ten hoogste in 256 kleuren, dat 

wil zeggen in 8-bits diepte. 

— Beste weergave 

Illustraties worden in alle voor het beeldscherm beschikbare 

kleuren weergegeven. 

19.208 RANGSCHIKKINGPANEEL, SPREADSHEETINFORMATIE 


dezelfde naam in de menubalk. Om het Info-dialoogvenster te openen 


@ paneel Rangschikking. 

Het paneel toont een voorbeeldcel met invoervelden waarin u waarden 

voor de verschillende maten kunt invoeren. Ze worden in dezelfde 

eenheid getoond als de @ linialen [blz. 381]. U kunt echter maten in alle 

bekende eenheden invoeren. 

i Linkerrand A 

De breedte van de vrije ruimte aan de linkerrand van spreadsheetkolommen 

in de selectie. 

i Positie decimale komma B 

De afstand tussen decimaal scheidingsteken en rechterrand van de 

kolom. Deze instelling wordt in cellen gebruikt die op het decimale 

scheidingsteken uitlijnen (zie @ Uitlijning (menu) [blz. 492]).


i Rechterrand C 

De breedte van de vrije ruimte aan de rechterrand van spreadsheetkolommen 


n Verborgen 

Specificeer of de selectie verborgen kolommen bevat. 

i Breedte D 

De individuele breedte van de spreadsheetkolommen in de selectie. 

i Totaal E 

De totale breedte van alle spreadsheetcellen in de selectie. 

? in 

Het aantal geselecteerde kolommen. 

p Bepaling kolombreedte 

De methode om de kolombreedte in spreadsheets vast te leggen. 

— Handmatige breedte 

De kolombreedte door invoer vastgelegd. 

— Automatische breedte 

Laat RagTime de kolombreedte aan de hand van de breedste 

celinhoud bepalen. 

— Automatische breedte (negeer oriëntatie) 

Laat RagTime de kolombreedte aan de hand van de breedste celinhoud 

bepalen, waarbij alleen rekening gehouden wordt met 

cellen die standaardoriëntatie hebben. 

p Horizontale uitlijning 

De horizontale uitlijning van de inhoud van de geselecteerde spreadsheetcellen. 

— Linkslijnend 

— Gecentreerd 

— Rechtslijnend 

— Uitgevuld 

— Geforceerd uitgevuld 

— Tekst links/getallen rechts 

— Uitlijnend op decimaal teken 

i Bovenrand 1 

De hoogte van de vrije ruimte aan de bovenrand van spreadsheetrijen 


i Positie basislijn 2 

De afstand tussen de basislijn van de celinhoud en de onderrand 

van spreadsheetrijen in de selectie.

19.208: Rangschikkingpaneel, Spreadsheetinformatie 447 

i Onderrand 3 

De hoogte van de vrije ruimte aan de onderrand van spreadsheetrijen 


n Verborgen 

Specificeert of de selectie verborgen rijen bevat. 

i Hoogte 4 

De individuele hoogte van de spreadsheetrijen in de selectie. 

i Totaal 5 

De totale hoogte van alle spreadsheetrijen in de selectie. 

? in 

Het aantal geselecteerde rijen. 

p Bepaling rijhoogte 

De methode om de rijhoogte in spreadsheets vast te leggen. 

— Handmatige hoogte 

De rijhoogte wordt handmatig vastgelegd. 

— Automatische hoogte 

Laat RagTime de rijhoogte aan de hand van de hoogste celinhoud 

bepalen. 

— Automatische hoogte (negeer oriëntatie) 

Laat RagTime de rijhoogte aan de hand van de hoogste celinhoud 

bepalen, waarbij alleen rekening gehouden wordt met cellen 

die standaardoriëntatie hebben. 

p Verticale uitlijning 

De verticale uitlijning van de inhoud van de geselecteerde spreadsheetcellen. 

— Standaard 

Laat RagTime de uitlijning kiezen waarbij het type, de oriëntatie 

en het schriftsysteem van de inhoud van de geselecteerde 

cellen in acht genomen worden. 

— Boven 

Lijnt de celinhoud van de geselecteerde cellen aan de bovenrand 

van de cel uit. 

— Midden 

Lijnt de celinhoud van de geselecteerde cellen verticaal gecentreerd 

uit. 

— Op de basislijn 

Lijnt de celinhoud van de geselecteerde cellen op de basislijn 

van de cel uit.


— Onder 

Lijnt de celinhoud van de geselecteerde cellen aan de onderrand 

van de cel uit. 

P Bereken breedte om container met kolommen te vullen 

Berekent de gemiddelde breedte die nodig is om de container met 

de kolommen van de selectie te vullen. 

P Bereken hoogte om container met rijen te vullen 

Berekent de gemiddelde hoogte die nodig is om de container met de 

rijen van de selectie te vullen. 

Richting 

U kunt de celinhoud in stappen van 90° draaien. 

n Tategaki 

Bepaalt of de tekst in cellen overeenkomstig regels van oosterse talen 

(Japans, Koreaans, Chinees) doorloopt, dus van boven naar beneden, 

vervolgens van rechts naar links in plaats van van links naar 

rechts en vervolgens van boven naar beneden, zoals bijv. Latijnse 

tekst. 

Letters staan onder elkaar, oosterse in hun normale oriëntatie, tussengevoegde 

letters uit andere schriftsystemen (Latijns, Grieks, Cyrillisch 

enz.) 90° met de klok mee gedraaid. 

n Alle hoogtes en breedtes vast 

Is dit veld aangekruist, dan kan de grootte van de cellen met de 

muis niet meer gewijzigd worden. Dit heeft betrekking op de gehele 

spreadsheet, niet allen op de selectie. U kunt de celgrootte desniettemin 

wijzigen door de maten in de hierboven genoemde velden in 

te voeren. 




wordt, als de containergrootte gewijzigd wordt. Daartoe 

worden rijhoogten en kolombreedten aangepast, maar de 

celinhoud wordt niet geschaald.

19.209 RECHTHOEKGEREEDSCHAP 

☞ Een rechthoek tekenen 

1 Klik op de knop Rechthoekgereedschap. 


19.209: Rechthoekgereedschap 449 








van de rechthoek moet komen. 


Er verschijnt een rechthoek die de bewegingen van het dradenkruis 

volgt. 


De rechthoek is geselecteerd. 

Zie ook 



19.210 REEKSGEGEVENSPANEEL, GRAFIEKINFORMATIE 




Reeksgegevens. 

Reeksgegevens 

i Naam 

U kunt de naam van de reeks via een @ formule [in Formules 

en functies] bepalen of direct invoeren. In het laatste geval 

moet de tekst tussen aanhalingstekens geschreven worden. 

De naam van de reeks verschijnt bijvoorbeeld in de @ legenda 

[blz. 117]. 

i Waarden 

De lijst bevat de waarden of @ formules [in Formules en functies] 

van de geselecteerde reeksen. De waarden voor het geselecteerde 

@ type van de reeks [blz. 451] zijn afhankelijk van


@ reekstype en diagramtype [blz. 109]. Zo hebben bijvoorbeeld 

staven alleen y-waarden, lijnen hebben x- en y-waarden, bellen 

hebben x-, y- en belwaarden. De waarden voor ieder gegevenspunt 

moeten door een puntkomma (;) van elkaar gescheiden 

zijn. Teksten moeten tussen aanhalingstekens geschreven worden. 


U kunt een waardeformaat voor de labels van de reeksen kiezen. 

Dit formaat wordt alleen gebruikt als in het paneel @ Reeksweergave 

[blz. 452] onder reekslabels overeenkomstige instellingen 

gedaan worden. 

Volgorde reeks 

Onder Volgorde reeks worden alle reeksen van de grafiek opgesomd. 

De reeksen worden in de hier getoonde volgorde getekend. U 

kunt de volgorde wijzigen door de namen door slepen op een andere 

plaats in de lijst te zetten. 

Reeksen van de hoofddiagram staan bovenaan. Reeksen van 

de @ overlay-diagram [blz. 119] staan onder het woord ’OVERLAY’. 

U kunt reeksnamen door slepen tussen hoofd- en overlay-diagram 

heen en weerschuiven. 

Al naar gelang het reekstype, grafiektype en mogelijkerwijs 

identieke waarden in verschillende reeksen worden sommige gegevenspunten 

niet weergegeven. 

n Slim sorteren 

Kies deze instelling wanneer RagTime de reeksen zo moet ordenen 

dat ze het beste zichtbaar zijn. Worden er in de grafiek 

vlakreeksen gebruikt, dan gebruikt RagTime deze instelling automatisch. 

n Omgekeerde reeksvolgorde 

Kies deze instelling als RagTime de reeksen in omgekeerde 

volgorde tekenen moet. 

n Gebruik overlay 

Als u een rijnaam onder ’Overlay’ sleept, gebruikt RagTime deze 

instelling automatisch. 

p Relatie staaf/overlay-staaf 

Met deze instelling kunt u vastleggen of reeksen in de overlaydiagram 

van een categoriediagram voor of naast reeksen van 

het hoofddiagram geplaatst moeten worden.

19.211 REEKSTYPE (COMMANDO) 

19.211: Reekstype (commando) 451 

Het commando Reekstype verschijnt in het Grafiek-menu, als er een grafiek 


Als dit commando gekozen wordt, verschijnen de verschillende mogelijkheden 

voor reekstypen in het submenu. Kies er daar één van om de 

geselecteerde reeks te formatteren. Sommige reekstypen zijn alleen voor 

speciale diagramtypen mogelijk. 

Lijnen-, strepenreeksen 

Lijnen- of strepenreeksen kunnen in twee- of driedimensionale grafieken 

gebruikt worden om gegevenspunten te verbinden die afhankelijk van het 

aantal dimensies in de grafiek twee of drie waarden hebben. De weergave 

van gegevenspunten geschiedt door diverse symbolen die door middel 

van lijnen verbonden kunnen worden. In driedimensionale grafieken zijn 

strepen beschikbaar. 

U kunt de instellingen voor lijnen of strepen in het @ Lijnreeksenpaneel 


Staaf-, cilinder-, kegel-, piramidereeksen 

Staaf-, cilinder-, kegel-, piramidereeksen kunnen in categoriediagrammen 

gebruikt worden. De gegevenspunten hebben twee waarden. Kegels 

en cilinders zijn alleen in grafieken met perspectief beschikbaar, anders 

komen ze overeen met piramiden dan wel staven. U kunt de tekeningkwaliteit 

van staven, cilinders en piramiden in het paneel @ Reeksweergave 


RagTime berekent de basisstaafbreedte aan de hand van de lengte 

van de as. U kunt de staven breder of smaller maken, over elkaar heen 

laten vallen en de afstand tussen categorieën instellen. 

U kunt de waarden van een reeks in één enkele staaf stapelen. Als 

deze instelling gekozen wordt, kan ook de y-as in relatie tot de totale 

waarde in plaats van tot de numerieke waarde gekozen worden. 

☞ Breedte, afstand of stapeling van staven wijzigen 

1 @ Kies de categorieas [blz. 122]. 

2 Gebruik het @ Categoriepaneel [blz. 264] in het Info-dialoogvenster. 

Vlak-, tredereeksen 

Vlakreeksen dan wel in categoriediagrammen beschikbare tredereeksen 

kunnen gebruikt worden om de afstand tussen een as en waarden op 

te vullen. Wordt er een tredereeks gebruikt, dan tekent RagTime lijnen 

parallel aan de as. Voor vlakreeksen verbindt RagTime de waarden direct.


In een x-y-diagram zijn twee waarden per gegevenspunt noodzakelijk, in 

een categoriediagram slechts één waarde. 

Belreeksen 

Belreeksen kunnen in verschillende diagramtypen gebruikt worden en 

vereisen een extra waarde die de doorsnee van de ballon aangeeft. 

Wordt de @ legenda getekend [blz. 117], dan bevat ze een ballonas. 

U kunt de ballonas formatteren. Gebruik daarvoor het paneel @ As (2-D) 

[blz. 242] of @ As (3-D) [blz. 243] in het Info-dialoogvenster. 

Min-max-reeksen, Kaarsenreeksen 

Aan iedere x-waarde worden in de min-max-reeks drie waarden op de yas 

toegekend: een y-waarde, een bovenwaarde en een onderwaarde van 

het bereik. De instellingen voor het tekenen van min-max-reeksen vindt 

u in het @ Lijnreeksenpaneel [blz. 374] in het Info-dialoogvenster. 

Aan iedere x-waarde worden in de kaarsenreeks vier waarden op de 

y-as toegekend: een ’open’, ’onder-’, ’boven-’ en ’gesloten’ waarde. De 

instellingen voor het tekenen van min-max-reeksen vindt u in het @ Lijnreeksenpaneel 


Zie ook 


19.212 REEKSWEERGAVEPANEEL, GRAFIEKINFORMATIE 




Reeksweergave. 

p Onbruikbare waarden 

Onbruikbare waarden zijn waarden die om een of andere reden niet 

in de grafiek weergegeven kunnen worden. Een celreferentie zou bijvoorbeeld 

tekst kunnen leveren, waar een getal nodig is. Kies een 

van de mogelijkheden uit het pop-upmenu om vast te leggen hoe 

RagTime met onbruikbare waarden om moet gaan. 

Reekslabels 

Labels kunnen waarden, namen of andere informatie over ieder gegevenspunt 

bevatten.

19.213: Reken deze component door (commando) 453 

p Positie 


er labels moeten komen, of kies Geen labels. 

p Tekst 

Labels kunnen verschillende soorten informatie bevatten, bijvoorbeeld 

een waarde of categorienaam. Kies een van de mogelijkheden 

uit het pop-upmenu. 

p Labelformaat 

Labels kunnen in meerdere formaten weergegeven worden, bijvoorbeeld 

tussen ronde of rechte haakjes. 

é Draaiing 

De labels kunnen gedraaid worden. Voer een waarde in het invoerveld 

in of kies er een uit het pop-upmenu. 

Projectie 

Gegevenspunten kunnen op verschillende manieren op diagramassen 

geprojecteerd worden. 

n Projectie op x-/categories 

n Projectie op y-as 

n Projectie op z-/reeksas 

Stel in op welke as er geprojecteerd moet worden. 

p Type 

Stel in hoe er geprojecteerd moet worden. 

é Weergavekwaliteit voor cilinders en kegels 

Geef het aantal facetten in de driedimensionale weergave aan. Hoe 

meer facetten, des te langzamer, maar ook beter wordt de weergave 

op het scherm gezet. 

19.213 REKEN DEZE COMPONENT DOOR (COMMANDO) 

Het commando Reken deze component door verschijnt in het submenu 

bij @ Calculatie [blz. 264]. 

Dit commando vertelt RagTime dat het alle formules in de geselecteerde 

component moet berekenen, zelfs als in het paneel Algemeen van 

het Info-dialoogvenster Bereken alleen opnieuw op verzoek geselecteerd 

is.


19.214 RESOLUTIEPANEEL, PROGRAMMA-INSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Resolutie. 

Hier kunt u uw beeldscherm zo calibreren, dat RagTime 6 uw documenten 

in de juiste grootte toont. U kunt daarvoor standaardwaarden 

gebruiken of uw beeldscherm met een liniaal opmeten. 

p Instelling 

Toont de oorsprong van de onder Resolutie en Beeldschermgrootte 

getoonde waarden. 

— Systeeminstelling 

RagTime 6 gebruikt de instellingen van het besturingssysteem 

van uw computer. 

Z U vindt de instelling onder Deze computer | Configuratiescherm 

| Beeldscherm | Instellingen | …. 

— Mac-OS-Standaard 

RagTime 6 baseert de beeldschermweergave op 72 ppi. 

— MS-Windows-Standaard 

RagTime 6 baseert de beeldschermweergave op 96 ppi. 

— Eigen calibratie 

RagTime 6 baseert de beeldschermweergave op uw onder Resolutie 

en Beeldschermgrootte ingevoerde calibratie. 

i Resolutie horizontaal 

i Resolutie verticaal 

De horizontale en verticale resolutie in ppi (pixels per inch). 

i Beeldschermgrootte horizontaal 

i Beeldschermgrootte verticaal 

De breedte en hoogte van de actieve ruimte op uw beeldscherm in 

iedere RagTime 6 bekende lengte-eenheid. 

l Resolutie en beeldschermgrootte zijn van elkaar afhankelijk. Nadat 

u in een van de velden iets ingevoerd heeft, rekent RagTime 6 de 

andere waarde voor u uit. 

Zie ook 

@ Eenheden [blz. 555] 

19.215 SCANNERS EN CAMERA’S (MENU) 

In dit menu vindt u commando’s om beelden van scanners of digitale 

camera’s over te nemen in een RagTime-6-document.

Y Scanners en camera’s 

19.216: Schaling (commando) 455 

c Selecteer bron 

Opent een lijst van alle op uw computer beschikbare modules 

volgens de ’TWAIN’-standaard die geschikt zijn voor de overname 

van scanners, camera’s of soortgelijke bronnen. Bepaal de 

bron die u met RagTime 6 wilt gebruiken. 

c Koppel gegevens aan 

Opent het dialoog of de dialogen van uw scannersoftware om 

een beeld in uw RagTime-6-document over te nemen. Indien 

noodzakelijk, wordt er een illustratiecomponent gecreëerd. 

Zie ook 


@ Scanners [blz. 88] 


19.216 SCHALING (COMMANDO) 

Het commando Schaling verschijnt in het Grafiek-menu en is beschikbaar 

als er een grafiek geselecteerd is. Met dit commando kan het waardetype 

dat op een numerieke as gebruikt wordt, ingesteld worden, bijvoorbeeld 

lineaire, logaritmische en verscheidene circulaire schalingen 

alsmede tijdsspanneschalingen. 

U kunt de bereiken voor assen en de afstanden tussen maatstreepjes 

in het @ Assenpaneel [blz. 245] in het Info-dialoogvenster instellen. 

19.217 SCHALING (COMMANDO) 

Schaling verschijnt in het Illustratie- en Film-menu en is beschikbaar als 

de desbetreffende component geselecteerd is. 

☞ Illustratie schalen 

1 Kies Schaling. 

2 • Kies een van de voorgedefinieerde schalingen 

• Kies Andere. 

Er verschijnt een dialoogvenster waarin u een andere schalingswaarde 

kunt invoeren. 

Zie ook 


@ Illustratieschaalgereedschap [blz. 317]


19.218 SCRIPTVENSTER 



U kunt het Scriptvenster openen door op de knoppen Maak aan of 

Bewerk in het venster @ Beheer scripts [blz. 241] te klikken. In dit venster 

kunt u scripts net zo opnemen, schrijven en bewerken als in het programma 

’ScriptEditor’ van het besturingssysteem. Extra knoppen worden 

hierna beschreven. 

i Beschrijving naam 

Onder de hier ingevoerde naam verschijnt uw script in de lijst van 

alle commando’s en, indien zo ingesteld, ook in het menu @ Apple- 

Script [blz. 241]. 

n Zichtbaar in menu 

Als dit veld aangekruist is, wordt het script in het menu @ AppleScript 

[blz. 241] opgenomen. 

P Behoud 

Om de wijzigingen aan het script in het document te behouden, klikt 

u op deze knop. 

Zie ook 

@ AppleScript en RagTime 6 [blz. 223] 

19.219 SECTORGEREEDSCHAP 

Sectoren kunnen in tegenstelling tot @ bogen [blz. 263] componenten bevatten. 

Als een sector geselecteerd wordt, verschijnt er een @ omsluitend 

kader met hendels aan de randen en hoeken. 

☞ Een sector tekenen 

1 Klik op de knop Sectorgereedschap. 









van het omsluitende kader moet komen.

19.221: Selecteer bibliotheek (commando) 457 


Er verschijnt een sector die de bewegingen van het dradenkruis 

volgt. 


De sector is geselecteerd. 

☞ Aanvangspunt en booglengte van een sector veranderen 

1 Klik op de aanvangs- of eindhendel. 

2 Sleep. 

Zie ook 



19.220 SELECTEER ALLES (COMMANDO) 

Het commando Selecteer alles verschijnt in het Wijzig/Bewerken-menu. 

Zijn functie hangt van de omstandigheden af: 

Selecteer alles 

Tekst, spreadsheet en grafiek Selecteert de hele component. 

Tekeningobjecten Selecteert alle tekeningobjecten op de 

pagina of in de tekeningcomponent. 

Lay-out en sjabloonlay-out Selecteert alle pagina’s. 

Invoervelden in dialogen en pa- Selecteert alle letters in het invoerveld. 

letten 

19.221 SELECTEER BIBLIOTHEEK (COMMANDO) 

Het commando opent een systeemdialoogvenster waarin aan het actieve 

document een RagTime-6-document als bibliotheek toegewezen wordt 

en dit geopend wordt. 

Zie ook 

@ Over bibliotheken [blz. 66] 



19.222 SERIE-EXPORTPANEEL, PDF-EXPORTINSTELLINGEN 

Hier kunt u instellingen voor serie-export doen. Deze instellingen zijn 

alleen beschikbaar als u functies gebruikt heeft die het serieprinten in 

werking zetten. 

Exemplaren 

X Alle exemplaren 

Bepaalt dat alle exemplaren die resulteren uit de evaluatie van 

de serieprintformules, uitgevoerd worden. 

X Van 

Bepaalt dat alleen de exemplaren uitgevoerd worden die in de 

volgende velden zijn aangegeven. 

i Van 

Het nummer van het eerste uit te voeren exemplaar. 

i t/m 

Het nummer van het laatste uit te voeren exemplaar. 

n Genereer afzonderlijke bestanden 

Bepaalt of ieder exemplaar van de serie-exporten in een apart bestand 

uitgevoerd wordt. Anders worden alle exemplaren verzameld 

uitgevoerd. Via de volgende instellingen kunt u bepalen hoe de geëxporteerde 

bestanden genoemd moeten worden. 

X Bestandsnaam met nummering, te beginnen met 

Bepaalt dat de naam van ieder bestand uit een basisnaam bestaat 

waar een doorlopend nummer aan toegevoegd wordt. 

i Bestandsnaam 

i Nummering begint bij 

X Bestandsnamen worden door een formule bepaald 

Bepaalt dat de bestandsnamen via een formule bepaald worden. 

Zo kunt u bijv. de naam van de ontvanger van een rondschrijven 

als bestandsnaam gebruiken. 

i Formule 

Voer hier de formule in waarvan het resultaat als naam gebruikt 

moet worden. 

Tijdens het bewerken van de formule wordt de muiswijzer 

met een kleine ƒ gedecoreerd en u kunt verwijzingen, 

bijv. naar spreadsheetcellen, door aanklikken 

of slepen creëren.

19.223: Serieprintenpaneel 459 

P Functies 

Om het functiedialoogvenster te openen en een functie 

in te voegen klikt u op de functieknop (zie @ Functies 


Zie ook 



19.223 SERIEPRINTENPANEEL 

Hier kunt u instellingen voor het serieprinten doen. Deze instellingen zijn 

alleen beschikbaar als u functies gebruikt heeft die het serieprinten in 

werking zetten. 

Exemplaren 

X Alle exemplaren 

Bepaalt dat alle exemplaren die resulteren uit de evaluatie van 

de serieprintformules, uitgevoerd worden. 

X Van 

Bepaalt dat alleen de exemplaren uitgevoerd worden die in de 

volgende velden zijn aangegeven. 

i Van 

Het nummer van het eerste uit te voeren exemplaar. 

i t/m 

Het nummer van het laatste uit te voeren exemplaar. 

n Aparte printopdrachten 

Bepaalt of ieder exemplaar van de serieprint afzonderlijk naar de 

printer gezonden wordt. Anders worden alle exemplaren verzameld 

uitgevoerd. 

l De bewerking van omvangrijke serieprints kan met deze schakelknop 

vereenvoudigd worden. 

l Als u de uitvoer naar een bestand stuurt, wordt voor ieder exemplaar 

een bestand aangemaakt. 

l Als u samen met andere gebruikers een netwerkprinter deelt, 

kan het voorkomen dat opdrachten van andere gebruikers tussen 

de exemplaren van uw serieprint verwerkt worden.


Zie ook 



19.224 SJABLOONPAGINA’S-PANEEL, LAY-OUTINFORMATIE 

Als u dit paneel wilt bekijken, klik dan op de @ paginaruiter, kies @ Info 

[blz. 328] en vervolgens het sjabloonpagina’s-paneel. 

i Naam 

U kunt de geselecteerde pagina een naam geven die in de ruiter 

aangegeven wordt en in het commandodialoog @ Ga naar pagina 

[blz. 302] of in de AppleScript-referentie gebruikt kan worden. Cijfers 

die hier ingevoerd worden, worden als letters behandeld. 

Gebruik 

U heeft de mogelijk aan te geven onder welke voorwaarden een 

bepaalde sjabloonpagina in een lay-out ingevoegd wordt. Als er 

meerdere pagina’s voldoen aan de betreffende voorwaarden, dan 

gebruikt RagTime de eerst gevonden pagina. Daarbij wordt de voorkeur 

gegeven aan pagina’s met een instelling met de gegeven van 

voren/achteren getelde index. Verdere informatie vindt u onder 

@ Pagina’s nummeren [blz. 68]. 

X waarop geen bijzondere regel van toepassing is 

RagTime controleert eerst andere pagina’s. Als het daarbij geen 

pagina’s vindt die volgens een bepaalde formule gebruikt moeten 

worden, wordt deze sjabloonpagina gebruikt. 

X met het gegeven nummer 

Voer een paginanummer of een formule in waarvan het resultaat 

een paginanummer is. Voor de formattering van een layoutpagina 

met dit paginanummer wordt nu deze sjabloonpagina 

gebruikt. 

X met de gegeven, van voren getelde index 

Voer een getal of een formule in waarvan het resultaat een paginanummer 

is. Het getal heeft betrekking op de werkelijke paginavolgorde. 

Als u bijvoorbeeld het getal ’1’ invoert, wordt de 

sjabloonpagina alleen als eerste lay-outpagina gebruikt. 

X met de gegeven, van achteren getelde index 

Voer een getal of een formule in waarvan het resultaat een paginanummer 

is. RagTime gebruikt de sjabloonpagina, als de van 

achteren getelde lay-outpagina identiek is met het ingevoerde

19.225: Sluit (commando) 461 

getal. Als u bijvoorbeeld het getal ’1’ invoert, wordt de sjabloonpagina 

alleen als laatste lay-outpagina gebruikt. 

l Pagina’s waarvoor u een van de voorwaarden met de gegeven, 

van voren/achteren getelde index instelt, worden 

altijd in lay-out overgenomen. 

X als de gegeven formule de waarde WAAR geeft 

RagTime gebruikt deze pagina altijd dan, wanneer de formule 

de logische waarde Waar geeft. 

i Waarde, formule 

Voer hier de waarde in waarbij de bovenstaande instelling gebruikt 

moet worden. 

P Functies 



[blz. 301]). 

19.225 SLUIT (COMMANDO) 

Het commando sluit het voorste venster. Indien het het laatste open venster 

van een document is, wordt ook het document gesloten. 

l U kunt het open venster ook sluiten door op het sluitvak te klikken. 

Zie ook 




19.226 SLUIT DOCUMENT (COMMANDO) 

Het commando sluit het actieve document en al zijn vensters. 

l Bevat het document niet-bewaarde wijzigingen, dan vraagt RagTime 

of deze wijzigingen voor het sluiten bewaard moeten worden. 

Zie ook 





19.227 SNIJD ILLUSTRATIE BIJ (COMMANDO) 

Met Snijd illustratie bij worden alle illustratiegegevens buiten de 

container waarin de illustratie zich bevindt, gewist. De component 

en de weergave ervan in andere containers wordt eveneens dienovereenkomstig 

bijgesneden. Als u slechts een deel van een illustratie in uw document 

gebruiken wilt, kunt u de documentgrootte door bijsnijden van 

de illustraties reduceren en zo schuifruimte sparen. 

Zie ook 



19.228 SORTEER (COMMANDO) 

Het commando Sorteer opent een dialoogvenster voor het sorteren 

van het geselecteerde celbereik. 

Sorteren 

X Op rij/op kolom 

Klik op een knop om vast te leggen hoe de selectie gesorteerd 

moet worden. 

n Ook celformaten 

Kies deze instelling wanneer de celformaten met de waarden 

verplaatst moeten worden. 

n SmartReferences 

Wordt SmartReferences aangekruist, dan behoudt RagTime 

bepaalde celreferenties in formules bij het sorteren, en de resultaten 

van deze formules veranderen niet. Anders hangt het 

resultaat van het sorteren ervan of, of het om @ relatieve of absolute 

referenties [blz. 197] gaat. Deze instelling heeft alleen 

invloed op referenties tussen het te sorteren bereik en de rest 

van de spreadsheet, referenties binnen het bereik zijn niet betrokken. 

Sorteersleutel 

Een sorteersleutel is de rij of kolom volgens welke de selectie gesorteerd 

moet worden. De sorteersleutel moet een celadres zijn, bijv.

19.229: Speel geluid af/Stop geluid (commando) 463 

A1 of Z3S5. U kunt ook een sorteersleutel kiezen doordat u een 

celnaam invoert of op een cel in de selectie klikt. 

Als u op rij sorteert, is de sorteersleutel een kolom. Als u op kolom 

sorteert, is de sorteersleutel een rij. De waarden van de sorteersleutel 

kunnen in stijgende (kleinste tot grootste waarde) of dalende 

(grootste tot kleinste waarde) volgorde gesorteerd worden. 

Groepbegin 

Meerdere rijen of kolommen kunnen in groepen bijeengebracht 

worden, die tijdens het sorteren ook als groep behandeld worden. 

Groepen worden conform hun eerste rij gesorteerd, rijen 

of kolommen binnen een groep worden niet gesorteerd. 

X Na vast aantal elementen 

Kies deze instelling wanneer alle groepen even groot moeten 

zijn. Om afzonderlijke rijen te sorteren zet u de groepsgrootte 

op ’1’. 

X Bij niet-lege sleutelcellen 

Bij deze instelling kunnen de groepen van verschillende grootte 

zijn. Een nieuwe groep begint in een rij of kolom waarin de 

sleutelcel niet leeg is. 

X Bij cellen met letterstijlmodel 

Wordt deze instelling gekozen, dan kunnen de groepen verschillende 

groottes hebben. Een nieuwe groep begint in een rij 

of kolom waarin het hier aangegeven stijlmodel gebruikt wordt. 

Zie ook 



19.229 SPEEL GELUID AF/STOP GELUID (COMMANDO) 

Het commando Speel geluid af/Stop geluid verschijnt in het Geluidmenu 

en is beschikbaar, wanneer er een @ Geluidcomponent [blz. 134] 

actief is. 

Gebruik dit commando als u een geluid wilt afspelen. Bij het afspelen 

verandert de tekst van het commando in Stop geluid.


l U kunt dit commando gebruiken door Speel geluid af in de container 

of in het palet @ Geluidsregeling [blz. 534] aan te klikken. 

19.230 SPREADSHEET (MENU) 

y Spreadsheet 


c @ Celranden [blz. 267] 

Y @ Inhoudstype [blz. 332] \ 

c @ Sorteer [blz. 462] 

c @ Automatische vulling [blz. 513] 

c @ Voeg cellen in [blz. 499] 

c @ Voeg kolommen/rijen in [blz. 500] 

c @ Verwijder cellen [blz. 497] 

c @ Verwijder kolommen/rijen [blz. 497] 

c @ Optimaliseer kolombreedte/rijhoogte [blz. 395] 

c @ Verberg rijen/kolommen [blz. 488] 

c @ Toon rijen/kolommen [blz. 488] 

c @ Vereniging [blz. 495] 

c @ Hef vereniging op [blz. 310] 

Y @ Laag [blz. 350] \ 

c @ Voeg laag toe [blz. 500] 

c @ Verwijder laag [blz. 498] 

c @ Voeg pagina-einde in [blz. 501] 

c @ Verwijder pagina-einde [blz. 498] 

c @ Plaats in nieuwe lay-outcomponent [blz. 430] 

Zie ook 

@ Spreadsheets [blz. 91]

19.231: Spreadsheetpaneel, Documentinstellingen 465 

19.231 SPREADSHEETPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Spreadsheet. 

Celinhoud 



zijn. 

p Beveiliging 

Stel in welke @ onderdelen van een cel [blz. 92] beveiligd moeten 

worden (zie @ Beveiliging (menu) [blz. 257] en @ Cellen, formaten 

en formules beveiligen [blz. 104]). 

— Niet-beveiligd 

Maakt de bewerking van alle celeigenschappen mogelijk. 

— Formule beveiligd 



— Formaat beveiligd 



— Formule en formaat beveiligd 

Beveiligt celformules en -formaten tegen wijzigingen wanneer 


— Cel beveiligd 

Beveiligt alle celeigenschappen tegen wijzigingen wanneer 



Als u niet wilt dat de formule in een cel verloren gaat zoals anders 

bij het invoeren van een waarde, kruis dan dit veld aan. 

Waarden 

l Als de formule opnieuw berekend wordt, verschijnt het resultaat 

ervan weer in de cel. 

p Standaardtype 

Kies of RagTime het type inhoud van de cel automatisch herkennen 

moet (tekst, getal, datum enz.), of kies Tekst of Meerregelige 

tekst. 

p Zichtbaarheid 

Geef aan of en waar de celinhoud zichtbaar moet zijn.







n Precisie zoals geformatteerd 

Als u wilt dat bij het rekenen met de inhoud van een cel alleen 

de plaatsen die door het @ waardeformaat [blz. 189] van de voren 

gedefinieerd zijn, gebruikt worden, schakelt u deze instelling 

in. Anders wordt altijd met alle @ aanwezige plaatsen gerekend 

[blz. 189]. 

n Nulwaarden verborgen 

De inhoud van de cel is niet zichtbaar als de waarde gelijk is 

aan ’0’. 

Celrasterlijnen 

p Lijnstijlmodel voor nieuwe randen 

Het lijnstijlmodel dat voor nieuwe @ randen [blz. 267] gebruikt 

moet worden. 

n Horizontale celranden vooraan 

Stel in of bij het tekenen van de celranden de horizontale of 

verticale lijnen vooraan getekend moeten worden. (Het verschil 

is alleen daar te zien waar horizontale en verticale lijnen met 

verschillende kleuren of patronen over elkaar heen lopen.) 

n Op het scherm: horizontaal 

n Op het scherm: verticaal 

Kruis aan welke rasterlijnen op het beeldscherm weergegeven 


n In druk: horizontaal 

n In druk: verticaal 

Kruis aan welke rasterlijnen geprint moeten worden. 

19.232 STAPELING (MENU) 

Ieder nieuw gecreëerd object wordt voor alle andere objecten geplaatst. 

U kunt de stapelvolgorde van de objecten wijzigen.

Y Stapeling 

Plaats vooraan 

Plaatst de geselecteerde objecten vooraan. 

19.233: Start (commando) 467 

Naar voren 

Plaatst de geselecteerde objecten één niveau naar voren. 

Naar achteren 

Plaatst de geselecteerde objecten één niveau naar achteren. 

Plaats achteraan 

Plaatst de geselecteerde objecten achteraan. 

Zie ook 

@ Tekeningobjecten stapelen [blz. 55] 

19.233 START (COMMANDO) 





Het commando Start verschijnt in het Film-menu en is beschikbaar 

wanneer er een film actief is. Het verandert bij het afspelen van een film 

in Stop. 

Als u het commando Start geeft, wordt de film met de instellingen 

afgespeeld die u in het @ Vertoningpaneel [blz. 496] in het Infodialoogvenster 

gekozen heeft. 

19.234 STIJL (MENU) 

Het menu Stijl staat in het Opmaak-menu en bevat letterstijlen alsmede 

de menu’s @ Hoofd-/kleine letters [blz. 311] en @ Afspatiëring en positionering 

[blz. 232]. Veel stijlen spreken voor zich, andere worden onder 

@ Letterformaat [blz. 143] beschreven. 

☞ Stijl wijzigen 

1 Selecteer een tekst 

Is er geen tekst geselecteerd, dan geldt de stijl voor nieuwe tekst 

vanaf het invoegpunt. 

2 Kies een stijl uit het menu of in een van de submenu’s.


Zie ook 



@ Tekst selecteren [blz. 78] 

19.235 STIJLENPANEEL, LETTERSTIJLMODELLEN 


Weergave 



zijn. 

p Kleur 




é Opaciteit 





door. 

é Tint 





n Drukkend 





(zie @ Over waardeformaten [blz. 189]).

Lijnen 

19.236: Stippellijnen (commando) 469 



p Onderstreept 

De onderstreping van de letters: niet, enkelvoudig of dubbel. 

p Doorhalen 

Specificeert of de letters doorgehaald worden. 

p Alleen woorden 

Specificeert of telkens alleen de woorden zonder de spaties ertussen 

onderstreept of doorgehaald worden als deze stijlen ingesteld 

zijn. 


Het lijnstijlmodel dat voor het onderstrepen en doorhalen gebruikt 

wordt. 

Zie ook 

@ Onderstrepen en doorstrepen [blz. 144] 

19.236 STIPPELLIJNEN (COMMANDO) 

Het commando Stippellijnen staat in het Opmaak-menu en opent een 

submenu waarin stippelijnen getoond worden alsmede de keuzemogelijkheid 

Andere. De stippellijn geldt voor lijnen en randen. 

☞ Stippellijn voor een lijn of een rand gebruiken 

1 @ Selecteer een of meer tekeningobjecten [blz. 52]. 

2 Kies een stippellijnpatroon of Andere uit het submenu. 

De stippellijn wordt op de geselecteerde objecten toegepast. 

Andere opent een venster waarin u @ stippellijnen [blz. 470] kunt 

bewerken. 

U kunt ook de @ Standaardstippellijn [blz. 153] voor nieuwe lijnen en 

randen instellen.


Stippellijnenpalet 

U kunt het submenu ook @ afscheuren en een palet creëren. Als het geopende 

stippellijnenpalet op het bureaublad ligt, kunt u een stippelijnpatroon 

uit het palet op een element slepen. Als u het huidige patroon 

boven in het palet aanklikt, verschijnt het stippellijnenvenster. 

19.237 STIPPELLIJNENVENSTER 

Het stippellijnenvenster geeft u de mogelijkheid een stippellijnpatroon te 

ontwerpen dat segmenten en tussenruimten van meerdere verschillende 

lengtes heeft. 

Het stippellijnenvenster opent u via Andere in het submenu van het 

commando @ Stippellijnen [blz. 469] of uit de lijst in het pop-upmenu. Is 

het palet open, dan klikt u op de bovenste stippellijn in de lijst. 

☞ Stippellijn bewerken 

1 Open het Stippellijnenvenster. 

In het bewerkingsgebied verschijnt een voorbeeldlijn met een of 

meer verticale lijnen of hendels. 

2 Sleep aan de hendels om de lengte van de lijnen of tussenruimten 

te wijzigen. 

U kunt meer segmenten toevoegen door het segment uiterst rechts 

naar links te slepen. 

Als u een hendel aanklikt, verschijnt de lengte van het segment in 

een invoerveld. U kunt ook een nieuwe waarde invoeren. 

Zie ook 

@ Lijnstijlmodellen (commando) [blz. 376] 

19.238 STOP (COMMANDO) 

Het commando Stop stopt het programma na het sluiten van alle open 

vensters. Zijn er na de laatste keer bewaren nog wijzigingen in documenten 

aangebracht, dan kunt u ze nog bewaren, voordat RagTime stopt. 

Zie ook 



19.239 TAAL (COMMANDO) 

19.239: Taal (commando) 471 

Het commando Taal staat in het Opmaak-menu. @ Taal is een letterattribuut 

[blz. 145]. RagTime controleert de spelling en voert de afbreking 

uit conform de regels van een bepaalde taal. 

Als het commando gekozen wordt, terwijl er @ tekst geselecteerd is 

[blz. 78], wordt deze tekst gewijzigd. Is er geen tekst geselecteerd, dan 

geldt de taal voor de nieuwe tekst. 

☞ Taal wijzigen 

1 @ Selecteer een tekst [blz. 78] of plaats het invoegpunt in de tekst. 

2 Kies een taal uit het submenu bij Taal. 

Zie ook 



19.240 TABPANEEL, ALINEASTIJLMODELLEN 


Tabs 

De velden van iedere regel van de tabel bevatten de gegevens voor 

een tab. Als u in de tabel klikt, verschijnt er een invoerveld om de 

waarden te bewerken. 

l Tabinstellingen zijn niet beschikbaar bij Zoek en vervang. 

De eerste tab in de lijst is de @ automatische tab [blz. 149] die 

gewijzigd, maar niet gewist kan worden. 

P Nieuw 


P Wis 


+ Overal 

Een vinkje in deze kolom geeft aan dat de in deze regel beschreven 

tab in alle geselecteerde alinea’s voorkomt. Voor tabs die 

niet in alle geselecteerde alinea’s voorkomen, kunt u hier klikken 

om ze overal in te stellen. 

i Positie 

De positie van de tab. Positieve waarden zijn relatief ten opzichte 

van de linkerrand, negatief ten opzichte van de rechterrand.


In het geval van automatische tabs worden tabs vanaf de laatste 

andere tab in de hier aangegeven afstand tot de rechterrand 

herhaald. 

p Soort 

Kies het @ soort tab [blz. 150] 

i … (Vulteken) 

Voer in waarmee de ruimte voor de tab opgevuld moet worden. 

Meestal is dat een spatie. 

19.241 TEKENING (MENU) 

y Tekening 


Y @ Inhoudstype [blz. 332] \ 

c @ Lijn uit [blz. 363] 

Y @ Stapeling [blz. 466] \ 

Y @ Transformatie [blz. 489] \ 

c @ Groepeer [blz. 309] 

c @ Hef groepering op [blz. 309] 

c @ Bewerk curve [blz. 260] 

Y @ Objecttype [blz. 390] \ 

c @ Egaliseer objecten [blz. 288] 

Zie ook 


@ Tekeningen [blz. 50] 

19.242 TEKENINGPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Tekening.

Nieuwe objecten 

19.243: Tekeningpaneel, Programma-instellingen 473 

i Ronding afgeronde rechthoeken (horizontal, verticaal) 

Bepaal de doorsnee van de hoekrondingsovalen (zie @ Afgeronde 

rechthoek (gereedschap) [blz. 231]). 

i Afstand tussen inhoud en rand (horizontaal, verticaal) 

Bepaal hoeveel afstand geïnstalleerde componenten van de 

rand van het tekeningobject moeten houden. 

n Pijlpunten aan het begin voor open objecten 

n Pijlpunten aan het einde voor open objecten 

Wanneer u een of beide van deze knoppen aanklikt, krijgen 

nieuwe lijnen de desbetreffende pijlpunten. 


Wanneer tekst in objecten achter nieuwe objecten in layoutcomponenten 

om de nieuwe objecten heenlopen moet, 

schakel dan deze instelling in. 

n Tategaki voor grafische tekst 

Bepaalt of de tekst in grafische tekst overeenkomstig regels van 

oosterse talen (Japans, Koreaans, Chinees) doorloopt, dus van 

boven naar beneden, vervolgens van rechts naar links in plaats 

van van links naar rechts en vervolgens van boven naar beneden, 

zoals bijv. Latijnse tekst. 

Letters staan onder elkaar, oosterse in hun normale oriëntatie, 

tussengevoegde letters uit andere schriftsystemen (Latijns, 

Grieks, Cyrillisch enz.) 90° met de klok mee gedraaid. 

p Hulplijnkleur 

Kies een kleur voor nieuwe @ hulplijnen [blz. 557]. 

19.243 TEKENINGPANEEL, PROGRAMMA-INSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Tekening. 

n Open info bij dubbelklikken van alle objecttypen 

In de meeste gevallen wordt bij het dubbelklikken van een tekeningobject 

het Info-dialoogvenster geopend. Enkele objecttypen zoals 

veelhoeken of grafische teksten worden echter door dubbelklikken 

voor bewerking voorbereid. Als u ook voor deze objecttypen het Info-


dialoogvenster door dubbelklikken wilt openen, zet dan deze instelling 

aan. 

n Teken vanuit middelpunt 

Meestal worden tekeningobjecten met de muis door slepen van een 

diagonaal gecreëerd. Wanneer u in het middelpunt begint en naar 

een hoek wilt slepen, zet dan deze instelling aan. 

i Verschuiving bij dupliceren (horizontaal, verticaal) 

Voer in hoeveel objecten bij het @ dupliceren [blz. 286] verschoven 


19.244 TEKST (MENU) 

y Tekst 

c @ Tekstinfo (commando) [blz. 476] 

Y @ Inhoudstype (commando) [blz. 332] \ 

Y @ Alineanummer (menu) [blz. 236] \ 

c @ Voeg voetnoot in (commando) [blz. 507] 

+ @ Ontwerp (commando) [blz. 391] 

c @ Tekststatistiek (commando) [blz. 483] 

c @ Plaats in nieuwe lay-outcomponent [blz. 430] 

Zie ook 


19.245 TEKSTFORMATEN (COMMANDO) 

Het commando Tekstformaten opent een dialoogvenster dat tot op de 

toepasselijke panelen teruggebracht is. 

Panelen 




Kleur, onderstrepingslijns

19.246: Tekstgereedschap 475 








P Pas toe 




zijn. 

P Annuleer 



P OK 


19.246 TEKSTGEREEDSCHAP 

Met het tekstgereedschap kunt u op een willekeurige plaats snel en gemakkelijk 

een tekst plaatsen. @ Grafische tekst [blz. 76] is voor kleinere 

tekstelementen bedoeld, die niet in de Inventaris opgenomen moeten 

worden. U kunt de tekstbreedte instellen, de hoogte wordt aan de hoeveelheid 

tekst aangepast. 

Grafische teksten kunnen in tekeningobjecten met tekstcomponenten 

worden omgezet door een tekeningobjecttype te kiezen met het commando 

@ Objecttype [blz. 390]. 

☞ Het gereedschap voor grafische tekst gebruiken 

1 Klik op de knop Tekstgereedschap. 

De muiswijzer verandert van uiterlijk. 

2 Verplaats het teksticoon naar de plaats waar u met invoeren van 

tekst wilt beginnen. 

3 Als u wilt, kunt u door met de muis te slepen de tekstbreedte bepalen.


U kunt de breedte ook naderhand instellen doordat u de tekst selecteert 

en aan een hendel trekt. 

4 Voer de tekst in. Om af te sluiten 

• drukt u op R . 

• Selecteer een ander object. 

Grafische tekst selecteren 

• Wanneer u eenmaal klikt wordt de tekst geselecteerd en de hendels 

worden zichtbaar. 

• Door in de grafische tekst te dubbelklikken of op R te drukken 

wordt de tekst geselecteerd om te bewerken. 

De muiswijzer verandert in een tekstcursor en aan het einde van 

de tekst verschijnt het invoegpunt. 

• Klikken in grafische tekst met het gereedschap Grafische tekst 

brengt het invoegpunt naar het teksteinde. 

• U kunt de tekst net als in een tekstcomponent @ selecteren [blz. 78] 

en bewerken. 

Zie ook 


19.247 TEKSTINFO (COMMANDO) 



Panelen 


Componentnaam, kolommen, regeleinde, alinea-einde 

@ Meelopende objecten [blz. 384] 

Grootte van de container voor meelopende objecten 



afstand 





Lettertype, lettergrootte, stijl

19.248: Tekstpaneel, Documentinstellingen 477 














Soort hyperlink en doel 

@ Voetnoten [blz. 508] 

Markering, nummering, positie, scheidingslijn 

P Pas toe 




zijn. 

P Annuleer 



P OK 


Zie ook 


@ Gereedschapsbalk voor teksten [blz. 540] 


19.248 TEKSTPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Tekst.


Kolommen 

p Kolomlijnstijlmodel 

Kies een lijnstijlmodel als er tussen de kolommen lijnen getrokken 


n Balanceer kolommen aan het einde van de tekst 

Bepaalt of de kolommen in de laatste container van een 

tekstcomponent dezelfde hoogte hebben (zie @ Kolomformaat 

[blz. 80]). 

n Opgetelde alinea-afstanden 

Voor en na iedere alinea blijft er een bepaalde ruimte vrij. Kruis deze 

instelling aan als RagTime deze ruimtes bij de berekening van de afstand 

tussen twee alinea’s bij elkaar optellen moet. Als u deze optie 

niet aankruist, gebruikt RagTime de grootste van de beide waarden. 

Tekstomloop om objecten 

Met de instellingen van deze groep kunt u specificeren hoe tekstomloop 

moet zijn als de tekst achter objecten ligt waarvoor de @ Tekst 

loopt om object [blz. 388] is ingeschakeld. 


Daarmee worden tekstregels bij de objecten waar de tekst omheen 

loopt, niet over alle ruimte verdeeld die niet door dit object 

bedekt worden. 

n Meervoudige woordafbreking bij tekstomloop toegestaan 

Stel in of u woordafbreking voor de objecten waar de tekst omheen 

loopt, of alleen aan het eind van de regel wilt toestaan. Dit 

komt overeen met de instelling Afbreking toegestaan: Voor 

ieder object/Alleen aan het einde in het paneel @ Algemeen 

[blz. 415] van het Info-dialoogvenster. 

Voetnoten 

n gebruik voetnootmarkeringslijst 

i Markeringslijst 

U kunt een lijst met voetnootmarkeringen invoeren. Scheid de 

markeringen door een puntkomma. RagTime markeert de voetnoten 

dan doorlopend overeenkomstig deze lijst. Creëert u 

meer voetnoten dan er markeringen in de lijst staan, dan begint 

RagTime weer van voren af aan.

19.249: Tekstpaneel, Programma-instellingen 479 

n Voetnoten aan het eind van de tekst 

Voetnoten kunnen aan het eind van de pagina verschijnen 

waarop de met voetnoten gemarkeerde woorden zich bevinden. 

De tekstomloop verandert in overeenstemming met de wijzigingen 

in de lopende tekst of in de voetnoot. Eindnoten zorgen 

ervoor dat alle opmerkingen aan het einde van de tekstcomponent 

verschijnen. Kies deze instelling als de voetnoten aan het 

eind van de tekst (eindnoten) moeten verschijnen. Dit heeft gevolgen 

voor alle voetnoten in een tekstcomponent. Het tegelijk 

gebruiken van voetnoten onderaan de pagina én aan het eind 

van de tekstcomponent is niet mogelijk. 

n Nieuwe voetnotentelling voor iedere container 

Kies deze instelling als de voetnootnummering op iedere pagina 

opnieuw moet beginnen, anders nummert RagTime de voetnoten 

in de component door. 

p Scheidingslijnstijlmodel 

Om lopende tekst en voetnoottekst van elkaar te scheiden 

wordt een lijn boven de eerste voetnoot ingevoegd. Kies daartoe 

een lijnstijlmodel uit het pop-upmenu, of Geen scheidingslijn 

als er geen scheidingslijn ingevoegd moet worden. 

é Lengte scheidingslijnen 

De lengte van de lijn wordt relatief ten opzichte van de containerbreedte 

aangegeven. 

é Afstand scheidingslijnen 

Door wijzigen van de afstand kunt u de lijn verticaal positioneren. 

19.249 TEKSTPANEEL, PROGRAMMA-INSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Tekst. 

n Behoud afbreektekens bij het importeren en plakken van tekst 

Bij het plaatsen van tekst in RagTime 6, hetzij via het klembord, 

’drag and drop’ of door importeren, kan RagTime 6, net als bij typen, 

woordafbrekingen in deze tekst invoegen. 

Waarbij RagTime 6 de regels van zijn toepasselijke woordenboeken 

en zijn gebruikerswoordenboeken toe past. Als de ingevoegde tekst 

al afbrekingen bevat die u handmatig ingevoerd heeft of die door


middel van de woordenboeken van andere programma’s bepaald 

zijn, zouden deze afbrekingen verloren gaan en vervangen worden. 

Daarbij kunnen afwijkingen in het regeleinde ontstaan, waar u het 

niet mee eens bent. 

Kruis dit veld aan als u niet wilt dat RagTime 6 tekst bij het invoegen 

van nieuwe afbrekingen voorziet. 

Unicode-aanpassing voor symbool- en ornamentlettertypen 

Een dialoogvenster waarschuwt bij het veranderen van lettertype, 

wanneer het nieuwe lettertype de letters niet heeft. Dit is het geval 

wanneer bijv. voor een Latijnse ’a’ WingDings, Symbol, Zapf Dingbats 

of andere symbool- en ornamentlettertypen gekozen worden 

die alle geen ’a’ bevatten. RagTime 6 biedt u dan aan de letters in 

een passend Unicode-teken te veranderen. 

X Toon dialoogvenster altijd 

Het dialoogvenster wordt in ieder geval getoond. 

X Altijd aanpassen zonder dialoogvenster 

De aanpassing wordt stilzwijgend doorgevoerd. 

X Nooit aanpassen 

De aanpassing blijft achterwege, het oorspronkelijke teken 

blijft zoals het is. 

19.250 TEKSTRANDENPANEEL, INFORMATIE 

Als er een Tekst–, spreadsheet–, tekening– of grafiek-component actief 

is, verschijnt er een menu met dezelfde naam in de menubalk. Om het 

Info-dialoogvenster te openen gebruikt u het commando Info uit het menu, 

en vervolgens kiest u het @ paneel Tekstranden. 

De meeste van deze instellingen zijn ook voor formaten in het commando 

Zoek en vervang beschikbaar. 

p Alineastijlmodel 

Het alineastijlmodel waarop alle hier gebruikte alineaformaten gebaseerd 

zijn. (Niet beschikbaar bij Zoek en vervang.)

i Linkerrand A 

De vrije ruimte links van de alineatekst. 

19.250: Tekstrandenpaneel, Informatie 481 

i Inspringing eerste regel B 

De vrije ruimte links van de eerste regel van de alinea. 

i Rechterrand C 

De vrije ruimte rechts van de alineatekst. 

X Normale interpunctie 

X Hangende interpunctie 

Leestekens kunnen precies langs of iets buiten de tekstrand geplaatst 

worden. Iets overhangende leestekens leveren optisch meer 

aansprekende randen op. 

De regelen alinea-afstanden kunt u absoluut (bijv. 5 mm) of relatief 

(bijv. 150% = anderhalve regel) vastleggen. Relatieve gegevens hebben 

betrekking op de ’Automatische regelhoogte’ die door de hoogste in een 

regel voorkomende letter bepaald wordt. Daarenboven kunt u voor iedere 

afstand een absolute op- of afslag vastleggen, bijv. regelafstand 150% 

±1 mm. 

i Regelafstand, ± 1 

De regelafstand, gemeten van basislijn tot basislijn. 

i Afstand boven, ± 2 

De vrije ruimte boven de alinea. 

i Afstand onder, ± 3 

De vrije ruimte onder de alinea. 

l De ruimtes boven en onder de alinea worden aan het begin dan wel 

aan het eind van containers genegeerd. 

l Extra instellingen met betrekking tot de alinea’s van een component 

vindt u in het paneel @ Algemeen [blz. 415] van het Infodialoogvenster 

van de betreffende component.


n Op basislijnraster 

De basislijnen van alle teksten op een lay-outpagina kunnen in een 

gemeenschappelijk @ basislijnraster [blz. 82] ingesloten worden. 

X Linkslijnend 

X Gecentreerd 

X Rechtslijnend 

X Uitgevuld 

X Geforceerd uitgevuld 

De uitlijning van de selectie (zie @ Uitlijning (menu) [blz. 492]). 

Kolommen 

i Aantal 

Leg het aantal kolommen van alinea’s vast. 

i Afstand 

Leg de afstand tussen de kolommen vast. 

Tabs 

De velden van iedere regel van de tabel bevatten de gegevens voor 

een tab. Als u in de tabel klikt, verschijnt er een invoerveld om de 

waarden te bewerken. 

l Tabinstellingen zijn niet beschikbaar bij Zoek en vervang. 

De eerste tab in de lijst is de @ automatische tab [blz. 149] die 

gewijzigd, maar niet gewist kan worden. 

P Nieuw 


P Wis 


+ Overal 

Een vinkje in deze kolom geeft aan dat de in deze regel beschreven 

tab in alle geselecteerde alinea’s voorkomt. Voor tabs die 

niet in alle geselecteerde alinea’s voorkomen, kunt u hier klikken 

om ze overal in te stellen. 

i Positie 

De positie van de tab. Positieve waarden zijn relatief ten opzichte 

van de linkerrand, negatief ten opzichte van de rechterrand.

19.251: Tekststatistiek (commando) 483 

In het geval van automatische tabs worden tabs vanaf de laatste 

andere tab in de hier aangegeven afstand tot de rechterrand 

herhaald. 

p Soort 

Kies het @ soort tab [blz. 150] 

i … (Vulteken) 

Voer in waarmee de ruimte voor de tab opgevuld moet worden. 

Meestal is dat een spatie. 

Zie ook 


@ Zoek en vervang (commando) [blz. 527] 

19.251 TEKSTSTATISTIEK (COMMANDO) 

Het commando Tekststatistiek verschijnt in het Tekst-menu en is beschikbaar 

wanneer een tekstcomponent actief is. Het commando Tekststatistiek 

opent een dialoog waarin het aantal letters, woorden, regels 

en alinea’s van de huidige selectie getoond worden. Bij een lege selectie 

worden de gegevens voor de actieve tekstcomponent vermeld. 

l Als de actieve component meermalen in containers van verschillende 

grootte geïnstalleerd is, kan het aantal regels niet eenduidig bepaald 

worden. 

19.252 TEKSTVOLGORDEPANEEL, INFORMATIE 

Als er een Tekst–, spreadsheet–, tekening– of grafiek-component actief 

is, verschijnt er een menu met dezelfde naam in de menubalk. Om het 

Info-dialoogvenster te openen gebruikt u het commando Info uit het menu, 

en vervolgens kiest u het @ paneel Tekstvolgorde. 

Deze instellingen zijn ook voor formaten in het commando Zoek en 

vervang beschikbaar. 

p Alineastijlmodel 

Het alineastijlmodel waarop alle hier gebruikte alineaformaten gebaseerd 

zijn. 

é Woordafstand (Minimum, Optimum, Maximum) 

Leg de speelruimte vast die RagTime bij het verdelen van de woorden 

op regels tussen de woorden heeft. De gegevens zijn relatief ten


opzichte van de breedte van de normale spatie van het gebruikte lettertype. 

Verminder het minimum om in grensgevallen een woord eerder op 

een regel te laten passen. Wijzig het optimum als de normale breedte 

van een spatie niet bevalt. Verhoog het maximum om in grensgevallen 

een woord minder snel op de regel te laten passen zodat 

daarmee een woordafbreking vermeden kan worden. 

l Met deze gegevens wordt alleen voor uitgevulde tekst rekening 

gehouden (zie @ Uitlijning (menu) [blz. 492]). 

n Vul regels met één enkel woord uit 

Specificeert of tekst in regels zonder spaties (met maar één woord) 

door het verhogen van de letterafstand uitgevuld mag worden. 

l Deze instelling beïnvloedt alleen alinea’s waarvan de tekst uitgevuld 

is. 

Initialen 

Informatie over het gebruik van initialen vindt u onder @ Initialen 

[blz. 152]. 

i Aantal tekens 

Voer in hoeveel letters als initiaal gebruikt moeten worden. 

i Hoogte in regels 

Voer de hoogte van de initialen in regels in. 

i Schaling 

Initialen kunnen geschaald worden zodat hun bovenkant met 

de eerste tekstregel op één lijn staat. 

i Eerste regel met tekst 

Geef aan in welke regel de lopende tekst beginnen moet. 

Begin alinea 

Met deze instellingen wordt vastgelegd hoe alinea’s aan de grenzen 

van pagina’s en containers die met @ pijplijnen [blz. 70] verbonden 

zijn, worden behandeld. 

p Begin 

Stel in of het @ begin van de alinea [blz. 253] op een nieuwe 

pagina, op even of oneven pagina’s enz. liggen moet. 

i Minimumregels in weduwen 

Leg vast hoeveel regels aan het begin van een alinea ten min-

19.253: Tint (commando) 485 

ste samen moeten blijven voordat de alinea helemaal naar de 


i Minimumregels in wezen 

Leg vast hoeveel regels aan het einde van een alinea ten minste 



l Als u beide minimumaantal regels op 0 zet. wordt de alinea 

niet gescheiden. 

p Alineastijlmodel voor volgende alinea 

Deze instelling verschijnt alleen als u formaten voor @ Zoek en vervang 

[blz. 527] vastlegt. 

Zie ook 



19.253 TINT (COMMANDO) 

Het commando Tint staat in het Opmaak-menu en betreft de verzadigingsgraad 

van een kleur. 

☞ Tint van een kleur wijzigen 

1 Selecteer iets. 

2 Selecteer Tint. 

Er verschijnt een submenu dat stapsgewijze percentages voor de tint 

bevat alsmede de keuzemogelijkheden Geen en Andere. 

De instelling Geen tint zorgt ervoor dat er geen nieuwe waarde voor 

de tint wordt gebruikt. 

Andere opent een dialoogvenster waarin u een waarde kunt aangeven 

die niet in de lijst opgenomen is. 

l Voor een groot aantal elementen kunt u de tint ook in de desbetreffende 

vensters en Info-panelen wijzigen. 

l Als u in een vulstijlmodel Geen tint gebruikt, wordt de tint van 

het object gebruikt. 

Zie ook 


@ Vulstijlmodellen gebruiken [blz. 160]


19.254 TOETSENBORDAFKORTINGEN (COMMANDO) 

Het commando Toetsenbordafkortingen staat in het Extra’s-menu. Als 

u dit commando kiest, verschijnt er een venster waarin u toetsenbordafkortingen 

creëren of wijzigen kunt. 

? Namenlijst 

Alle in RagTime 6 ingebouwde commando’s zijn in een @ hiërarchische 

lijst [blz. 558] opgevoerd. 

Beschrijving commando 

Hier komt een korte beschrijving van het commando te staan. 

Toetsenbordafkorting 

In een tabel zijn de toetsenbordafkortingen van het commando dat 

in de namenlijst geselecteerd is, opgevoerd. 

? Toetsen 

De toetsenbordcombinatie die u moet indrukken om het commando 

in werking te zetten. 

p Weergave 

Bepaal of en welke afkorting naar het commando in menu’s getoond 

moet worden. 

— Bij voorkeur 

Bij meerdere afkortingen voor één commando wordt deze 

getoond. 

— Automatisch 

Bij meerdere afkortingen voor een commando wordt die 

afkorting getoond die op uw toetsenbord met het minste 

aantal toetsen gebruikt kan worden. Heeft u bijv. 

ctrl -M en F1 als afkorting met automatische weergave 

bepaald, dan wordt bij een toetsenbord met functietoetsen 

F1 weergegeven, bij een toetsenbord zonder (sommige 

notebooks) ctrl -M. 

— Nooit 

De toetsenbordafkorting wordt nooit getoond. 

P Maak aan 

Opent een dialoogvenster en vraagt om een nieuwe toetsenbordafkorting 

in te voeren. 

P Wis 

Wist de geselecteerd toetsenbordafkorting.

19.255: Toon (menu) 487 

P Zet alle toetsenbordafkortingen terug op standaard fabrieksinstelling 

Maakt uw wijzigingen aan alle toetsenbordafkortingen ongedaan. 

z Eventueel voor AppleScripts vergeven toetsenbordafkortingen 

blijven behouden (zie @ AppleScript (menu) [blz. 241]). 

19.255 TOON (MENU) 

Y Toon 

+ Niet-afdrukkende elementen 

Bepaalt of elementen die niet geprint worden, op het scherm 

zichtbaar zijn. Als het uitstaat, wordt het document zo op het 

beeldscherm getoond, als het ook zou worden geprint. 

Niet-afdrukkende elementen zijn bijvoorbeeld hulplijnen, overloopsymbolen 

van tekstcontainers, maar ook alle objecten 

waarvoor u Object wordt geprint uitgezet heeft. 

+ Paginagrenzen 

Bepaalt of paginagrenzen op het scherm zichtbaar zijn, zodat 

te zien is wat op één enkele pagina geprint wordt. (Lay-out- of 

sjabloonlay-outpagina, spreadsheets of tekening) 

+ Verbonden importen 

Bepaalt of niet-printende randen getekend worden om gegevens 

die met verbinding naar het bronbestand geïmporteerd 

zijn om herkenning te vereenvoudigen. Details over de verbinding 

vindt u in een paneel in het Info-dialoogvenster. (zie @ Over 

verbonden importen [blz. 207]) 

+ Bijzondere tekens 

Bepaalt of tekens, zoals bijvoorbeeld tabs, spaties en alineaeinden, 

die normaal gesproken niet zichtbaar zijn door middel 

van niet-drukkende symbolen op het scherm weergegeven worden. 

+ Berekende tekst 

Bepaalt of uitkomsten van formules in teksten door nietdrukkende 

randen kenbaar zijn. 

+ Pijplijnen 

Bepaalt of pijplijnen tussen containers door niet-drukkende lijnen 

kenbaar zijn. 

+ Objectnamen 

Bepaalt of de niet-afdrukkende namen van tekeningobjecten in 

het midden ervan zichtbaar moeten zijn.


Zie ook 

@ Linialen en rasters (menu) [blz. 381] 

19.256 TOON FILMCONTROLLER (COMMANDO) 





Het commando Toon filmcontroller verschijnt in het Film-menu en 

is beschikbaar wanneer er een film geselecteerd is. 

Dit commando toont de standaard-filmcontroller. 

U kunt het commando ook gebruiken door het filmsymbool aan te 

klikken. 

19.257 TOON FILMPOSTER (COMMANDO) 





Het commando Toon filmposter verschijnt in het Film-menu en is 

beschikbaar wanneer er een filmcomponent geselecteerd is. 

Een filmposter is een beeld dat in een film kan worden getoond zonder 

dat hij draait. Het gaat in de regel om het eerste beeld van de film. 

Door het commando aan te klikken verschijnt de poster. 

19.258 TOON/VERBERG GEREEDSCHAPSBALK (COMMANDO) 

Het commando Toon/Verberg gereedschapsbalk verschijnt in het 

Vensters-menu. 

Gebruik het om de @ gereedschapsbalk [blz. 532] bovenaan het 

beeldscherm zichtbaar of onzichtbaar te maken. 

19.259 TOON/VERBERG KOLOMMEN/RIJEN (COMMANDO) 

De commando’s Verberg kolommen/rijen en Toon kolommen/rijen 

staan in het Spreadsheet-menu dat beschikbaar is wanneer er een 

spreadsheet actief is. Beide commando’s kunnen alleen op hele kolommen 

of rijen toegepast worden.

19.260: Transformatie (menu) 489 

Verberg kolommen/rijen maakt de geselecteerde kolommen of rijen 

onzichtbaar. 

l De inhoud van verborgen kolommen en rijen blijft behouden en er 

kan bijv. in formules naar verwezen worden. 

Toon kolommen/rijen maakt verborgen kolommen of rijen in de selectie 

weer zichtbaar. 

l Een verborgen kolom of rij kunt u apart selecteren door haar referentie 

in te voeren (bijv. A:A voor kolom A) in de gereedschapsbalk. 

Zie ook 


19.260 TRANSFORMATIE (MENU) 

l De transformatie van objecten met geïnstalleerde componenten 

heeft gevolgen voor het object en de inhoud ervan. 

Y Transformatie 

Draai 90° naar links 

Draait de geselecteerde objecten met 90° tegen de klok in. 

Draai 90° naar rechts 

Draait de geselecteerde objecten met 90° met de klok mee. 

Spiegel boven onder 

Spiegelt de geselecteerde objecten om hun horizontale symmetrieas. 

Spiegel links rechts 

Spiegelt de geselecteerde objecten om hun verticale symmetrieas. 

c Beginwaarde transformatie 

Stelt de transformatie van de selectie op de standaardwaarden 

terug: rotatie en schuining op 0 en schaling op 100%. 

c Verwijder transformatie 

Verwijdert de transformatie (schaling, rotatie, schuining) van de 

geselecteerde objecten, zonder hun vorm en oriëntatie te wijzigen. 

Indien nodig, worden de objecten in veelhoeken of béziercurven 

omgezet.


Zie ook 


@ Tekencommando’s (palet) [blz. 550] 

19.261 TRANSFORMEER REFERENTIE (COMMANDO) 

Het commando Transformeer referentie staat in het menu @ Calculatie 

[blz. 264]. U gebruikt dit commando om de referentie tussen @ relatief of 

absoluut [blz. 197] te wijzigen. 

☞ Referentie transformeren 

1 Selecteer de referentie in het formule-invoerveld. 

2 Kies Transformeer referentie. 

De rijen kolomwaarden kunnen tussen de mogelijke alternatieven 

’absoluut’ en ’relatief’ heen en weer geschakeld worden. 

Worden referenties van verschillende types samen geselecteerd, dan zet 

RagTime alle geselecteerde referenties in het type van de eerste referentie 

om. 

l U kunt laag-referenties in A1-notatie transformeren door voor de 

laag-referentie een dollarteken ($) in te voeren of te wissen. U kunt 

laag-referenties in een R1K1-notatie omzetten door de referenties 

tussen rechte haakjes ([]) te zetten of deze uit de laag-referentie te 

verwijderen. Voorbeelden daarvoor vindt u onder @ Referentienotatie 

[blz. 198]. 

Zie ook 

@ Over absolute en relatieve referenties [blz. 197] 

19.262 TYPOGRAFIEPANELEN, INFORMATIE 




menu, en vervolgens kiest u het @ paneel Lettertype, Letterkleur, Letterspatiëring, 

Linguïstiek of Waardeformaat. 

In de typografiepanelen zijn alle instellingen voor de formattering 

van tekst bij elkaar geplaatst.

Panelen 

19.263: Uitlijning (menu) 491 












Zie ook 

@ Tekstinfo (commando) [blz. 476] 


@ Info, spreadsheet (commando) [blz. 328] 

@ Info, Grafiek (commando) [blz. 323] 

@ Info, Knoppen (commando) [blz. 326] 


19.263 UITLIJNING (MENU) 

Het menu Uitlijning verschijnt in het Illustratie-menu en is beschikbaar 

als er een illustratie geselecteerd is. U kunt ermee een illustratie in haar 

container uitlijnen. Er verschijnt een submenu waarin meerdere mogelijkheden 

aangegeven zijn. Er zijn nog diverse andere varianten hoe u 

@ illustraties uitlijnen [blz. 86] kunt. 

☞ Illustratie uitlijnen 

1 Selecteer een illustratie. 

2 • Kies een van de mogelijkheden uit het submenu Uitlijning. 

• Klik op een van de knoppen in de gereedschapsbalk.


Zie ook 



19.264 UITLIJNING (MENU) 

Het menu Uitlijning staat in het Opmaak-menu en bevat instellingen 

voor de uitlijning van teksten ten opzichte van de kantlijnen. Het instelling 

geldt alleen voor geselecteerde alinea’s. 

Y Uitlijning 

Linkslijnend 

Gecentreerd 

Rechtslijnend 

Uitgevuld 

Geforceerd uitgevuld 

c Tekst links/getallen rechts 

(alleen in spreadsheets) 

c Uitlijnend op decimaal teken 

(alleen in spreadsheets) 

☞ Tekstuitlijning instellen 


2 Kies Uitlijning. 


3 Kies het soort uitlijning. 

De alinea’s veranderen dienovereenkomstig. 

Zie ook 

@ Tekstuitlijning aan randen [blz. 148] 


19.265 VEELHOEKENPANEEL, TEKENINGINFORMATIE 



Veelhoek. 

n Afgeronde veelhoek 

Bepaalt of de hoeken van de geselecteerde veelhoeken afgerond 

worden.

19.266 VEELHOEKGEREEDSCHAP 

19.266: Veelhoekgereedschap 493 

Als een veelhoek geselecteerd wordt, verschijnt er een @ omsluitend kader 

met hendels aan de randen en hoeken. Veelhoeken kunnen open of 

gesloten zijn. 

☞ Een veelhoek tekenen 

1 Klik op de knop Veelhoekgereedschap. 









van de veelhoek moet komen. 

3 Klik een punt aan waarop de volgende hoek getekend moet worden. 

Tussen de beide punten verschijnt een rechte lijn. 

4 Herhaal deze stap voor iedere hoek. 

5 • Klik op het beginpunt wanneer u een gesloten veelhoek wilt creëren. 

• Dubbelklik op een willekeurig punt wanneer u een open veelhoek 

wilt afsluiten. 

De veelhoek is geselecteerd. 

Zie ook 


@ Veelhoekenpaneel, Tekeninginformatie [blz. 492] 



19.267 VENSTERS (MENU) 

y Vensters 

Y @ Paletten [blz. 532] \ 

Y Hulpmiddelen \ 

c @ Alineastijlmodellen [blz. 238] 

c @ Eenheden [blz. 286] 

c @ Illustratieoverzicht [blz. 314] 

c @ Indexingangen [blz. 320]


c @ Kleuren [blz. 340] 

c @ Letterstijlmodellen [blz. 355] 

c @ Lettertypeoverzicht [blz. 361] 

c @ Lijnstijlmodellen [blz. 376] 

c @ Linialen [blz. 380] 

c @ Namen [blz. 386] 

c @ Vulstijlmodellen [blz. 519] 

c @ Waardeformaten [blz. 525] 

Y @ Nieuwe component [blz. 388] \ 

c @ Open component [blz. 392] 

c @ Open inventaris [blz. 393] 

Y @ Beeldgrootte [blz. 252] \ 

Y @ Linialen en rasters [blz. 381] \ 

Y @ Toon [blz. 487] \ 

c @ Toon/Verberg gereedschapsbalk [blz. 488] 

c @ Vensters achter elkaar [blz. 494] 

c @ Vensters boven elkaar [blz. 494] 

c @ Vensters naast elkaar [blz. 494] 

Hier verschijnt een lijst van alle geopende vensters 

19.268 VENSTERS ACHTER ELKAAR (COMMANDO) 

Dit commando ordent alle documentvensters op het beschikbare beeldschermoppervlak 

naar rechts onder verschoven over elkaar heen. 

Z Gemaximeerde vensters worden in het voorkomende geval hersteld. 

19.269 VENSTERS BOVEN ELKAAR (COMMANDO) 


over elkaar heen. 


19.270 VENSTERS NAAST ELKAAR (COMMANDO) 


naast elkaar.

19.271: Verbreek pijplijn (commando) 495 


19.271 VERBREEK PIJPLIJN (COMMANDO) 

Het commando Verbreek pijplijn verschijnt in het Extra’s-menu en is beschikbaar 

als er een pijplijn aanwezig is. Als u Verbreek pijplijn kiest, 

verschijnt er een dialoogvenster waarin u een verticale of horizontale 

pijplijn kunt selecteren. Deze keuzemogelijkheid heeft u alleen als er 

een dergelijke pijplijn aanwezig is. Kies wat gewenst is, en klik op OK. De 

pijplijn wordt dan verbroken. 

l U kunt pijplijnen ook verbreken door het gereedschap @ Pijplijn verbreken 

[blz. 72] te gebruiken. 

19.272 VERBREEK VERBINDING MET BESTAND (COMMANDO) 

Het commando Verbreek verbinding met bestand verschijnt in het Illustratieoverzicht 

en in het Illustratie-menu en is beschikbaar, als er een 

illustratie geselecteerd is dat met zijn bestand van oorsprong verbonden 

is. 

Het commando verbreekt de verbinding tussen de geselecteerde illustratiecomponent 

en het bestand van oorsprong. De illustratiegegevens 

moeten daarbij in het document gekopieerd worden. 

l Voor dit commando moet het oorspronkelijke bestand van de illustratie 


Zie ook 




19.273 VERENIGING (COMMANDO) 

Het commando Vereniging verenigt het geselecteerde celbereik. 

De gegevens van de cel linksboven worden in de vereniging overgenomen. 

De gegevens van de andere cellen worden gewist. Een vereniging 

is een celbereik dat zich als één enkele cel gedraagt.


Zie ook 

@ Een celbereik selecteren [blz. 101] 



19.274 VERTONINGPANEEL, FILMINFORMATIE 





Als er een Film-component actief is, verschijnt er een menu met dezelfde 



Vertoning. 

é Snelheidsfactor 

De afspeelsnelheid in relatie tot de oorspronkelijke snelheid van de 

film wordt getoond. U kunt de afspeelsnelheid wijzigen door een 

nieuwe waarde in te voeren of er een uit het pop-upmenu te kiezen. 

n Film wordt achterwaarts afgespeeld 

Aankruisen wanneer de film achterwaarts afgespeeld moet worden. 

n Film wordt in een loop afgespeeld 

Aankruisen wanneer de film in een eindeloze loop afgespeeld moet 

worden. 

n Film wordt van voren naar achteren en terug afgespeeld 

Wanneer de film afwisselend voorwaarts en achterwaarts afgespeeld 

moet worden, zet dan eerst Film wordt in een loop afgespeeld 

aan en vervolgens Film wordt van voren naar achteren 

en terug afgespeeld. 

é Geluidssterkte 

Voer een waarde in in relatie tot het maximale volume of kies er een 

uit het pop-upmenu. 

19.275 VERVANG EN ZOEK (COMMANDO) 

Het commando Vervang en zoek verschijnt in het Wijzig/Bewerkenmenu. 

Wordt het gekozen, vervangt RagTime de huidige selectie door 

de in het venster @ Zoek en vervang [blz. 527] ingevoerde vervangende 

begrip en zet de zoekactie aansluitend voort.

Zie ook 


19.276 VERWIJDER CELLEN (COMMANDO) 

19.276: Verwijder cellen (commando) 497 

Het commando Verwijder cellen verwijdert de geselecteerde cellen. 

In een dialoogvenster kunt u vastleggen welke aanwezige cellen 

de vrijkomende ruimte moeten vullen: de cellen rechts, onder of achter 

de selectie. 

l De formulereferenties naar de verschoven cellen worden geactualiseerd. 

Zie ook 




19.277 VERWIJDER HYPERLINK-MARKERING (COMMANDO) 

Verwijder hyperlink-markering is beschikbaar wanneer er een stuk 

tekst in een tekstcomponent, grafische tekst of meerregelige cel in een 

spreadsheetcomponent is geselecteerd waarin een als hyperlink gemarkeerde 

tekst opgenomen is. 

De markering van alle in de selectie opgenomen hyperlinks wordt 

verwijderd. 

Zie ook 


@ Markeer als hyperlink (commando) [blz. 383] 


@ Hyperlinks-paneel, Documentinstellingen [blz. 312] 

19.278 VERWIJDER KOLOMMEN/RIJEN (COMMANDO) 

bevatten. 

De commando’s Verwijder kolommen en Verwijder rijen verwijderen 

alle kolommen of alle rijen die geselecteerde cellen 

l De formulereferenties naar de verschoven cellen worden geactualiseerd.


Zie ook 




19.279 VERWIJDER LAAG (COMMANDO) 

Het commando Verwijder laag wist de zichtbare laag van de actieve 

spreadsheet. De inhoud van de laag gaat verloren. 

Zie ook 




19.280 VERWIJDER LINKERSJABLOONPAGINA (COMMANDO) 

Het commando Verwijder linkersjabloonpagina verschijnt in het Layoutmenu 

en is beschikbaar wanneer er een dubbelzijdige sjabloonpagina 

in een sjabloonlay-outcomponent geselecteerd is. 

☞ Linkerdeel in een dubbelzijdige sjabloonpagina verwijderen 

1 Selecteer een dubbelzijdige sjabloonpagina. 

2 Kies Verwijder linkersjabloonpagina 

Het linkerdeel van de dubbelzijdige sjabloonpagina wordt verwijderd 

en de sjabloonpagina is niet meer dubbelzijdig. 

Zie ook 


@ Verwijder rechtersjabloonpagina (commando) [blz. 499] 

19.281 VERWIJDER PAGINA-EINDE (COMMANDO) 

Het commando Verwijder pagina-einde in het Spreadsheet-menu is beschikbaar 

wanneer er een open spreadsheetcomponent actief is en er 

een kolom of rij geselecteerd is.

19.282: Verwijder rechtersjabloonpagina (commando) 499 

☞ Pagina-einde verwijderen 

1 @ Selecteer [blz. 102] de kolom rechts of de rij onder de paginaeindemarkering. 

2 Kies Verwijder pagina-einde. 

Het pagina-einde wordt verwijderd. 

19.282 VERWIJDER RECHTERSJABLOONPAGINA (COMMANDO) 

Het commando Verwijder rechtersjabloonpagina verschijnt in het Layoutmenu 

en is beschikbaar wanneer er een dubbelzijdige sjabloonpagina 

in een sjabloonlay-outcomponent geselecteerd is. 

☞ Rechterdeel in een dubbelzijdige sjabloonpagina verwijderen 

1 Selecteer een dubbelzijdige sjabloonpagina. 

2 Kies Verwijder rechtersjabloonpagina 

Het rechterdeel van de dubbelzijdige sjabloonpagina wordt verwijderd 

en de sjabloonpagina is niet meer dubbelzijdig. 

Zie ook 


@ Verwijder linkersjabloonpagina (commando) [blz. 498] 

19.283 VOEG CELLEN IN (COMMANDO) 

Het commando Voeg cellen in voegt nieuwe cellen voor de selectie 

in. In een dialoogvenster kunt u instellen waarheen aanwezige 

cellen en hun inhoud verplaatst moeten worden: naar rechts, naar beneden 

of naar een achterliggende laag. 


Zie ook 



@ Spreadsheet (menu) [blz. 464]


19.284 VOEG KOLOMMEN/RIJEN IN (COMMANDO) 

De commando’s Voeg kolommen in en Voeg rijen in openen 

een dialoogvenster voor de invoer van het aantal kolommen of 

rijen dat voor de selectie ingevoegd moet worden. Het aantal kolommen 

of rijen in de selectie wordt voorgesteld. 

U kunt deze commando’s toepassen wanneer willekeurige celbereiken 

(ook onvolledige kolommen of rijen) geselecteerd zijn of wanneer een 

kolommenscheider of rijenscheider geselecteerd is (klik tussen twee kolommen 

of rijen in de rijenkop of kolommenkop bij de liniaal.). 


Zie ook 




19.285 VOEG LAAG TOE (COMMANDO) 

Het commando Voeg laag toe voegt een laag aan de actieve 

spreadsheet toe en maakt haar zichtbaar. 

U kunt van zichtbare laag veranderen (zie @ Laag (commando) 

[blz. 350]), en verschillende lagen in verschillende containers weergeven. 

Zie ook 




19.286 VOEG PAGINA IN (COMMANDO) 

Het commando Voeg pagina in verschijnt in het Extra’s-menu en voegt 

aan de lay-out of aan de sjabloonlay-out een lege pagina toe. 

Als u een pagina in een lay-out wilt invoegen die op een sjabloonlayout 

gebaseerd is, bepaalt RagTime, welke pagina van de sjabloonlay-out 

geschikt is om in te voegen.

19.287: Voeg pagina-einde in (commando) 501 

☞ Pagina invoegen 

1 Selecteer een pagina of een @ paginascheiding waar de nieuwe pagina 

ingevoegd moet worden. 

2 Kies Voeg pagina in. 

De nieuwe pagina wordt ingevoegd. Als er een pagina geselecteerd 

is, wordt de nieuwe pagina na de geselecteerde pagina ingevoegd. 

Zie ook 

@ Pagina’s invoegen [blz. 67] 

19.287 VOEG PAGINA-EINDE IN (COMMANDO) 

Het commando Voeg pagina-einde in is beschikbaar wanneer een open 

spreadsheetcomponent actief is en er een kolom of rij geselecteerd is. 

☞ Pagina-einde invoegen 

1 @ Selecteer een kolom of rij [blz. 102]. 

2 Kies Voeg pagina-einde in. 

Een pagina-einde wordt door een stippellijn aangegeven en verschijnt 

links van de kolom of boven de rij. Als u de spreadsheet 

print, gebruikt RagTime de pagina-eindes om vast te stellen wat op 

iedere pagina geprint moet worden. 

l Pagina-eindes zijn gemarkeerd, als Paginagrenzen in het submenu 

@ Toon [blz. 493] ingeschakeld zijn. 

19.288 VOEG REEKS TOE (COMMANDO) 

Gebruik het commando Voeg reeks toe om in een grafiek een nieuwe 

reeks toe te voegen. Wordt dit commando gekozen, dan verschijnt het 

invoegpunt in een formule-invoerveld en wordt er een pop-upmenu zichtbaar 

waarmee u een deel van de reeks kunt selecteren die u wilt bewerken, 

bijvoorbeeld de reeksnaam, y-waarden, categoriewaarden enz. Welke 

mogelijkheden beschikbaar zijn, hangt af van het gekozen reekstype. 

Door op de knop Reeks toevoegen in de @ standaardgereedschapsbalk 

[blz. 535] te klikken wordt het commando ook uitgevoerd. 

Zie ook 

@ RagTime-formules en -functies


19.289 VOEG SPECIALE TEKST IN (MENU) 

Y Voeg speciale tekst in 

Voeg paginanummer in 

De commando’s voegen op het selectiepunt een paginanummerformule 

in. De resultaten van de formule worden actueel 

gehouden als het aantal pagina’s verandert, tekst op een andere 

pagina terechtkomt enz. 

c Paginanummer 

Voegt op het selectiepunt de formule Pagina() in. 

c Nummer van volgende pagina 

Voegt op het selectiepunt de formule Pagina()+1 in. 

c Aantal pagina’s 

Voegt op het selectiepunt de formule AantalPaginas() in. 

Voeg datums en tijden in 

De commando’s voegen op het selectiepunt een formule in die 

een tijdstip levert. Het resultaat van de formule wordt door middel 

van een waardeformaat geformatteerd. 

l Voor tijden wordt het waardeformaat Teksttijd ingesteld, 

voor datums een van de formaten Tekstdatum (lang) of 

Tekstdatum (kort). Ingeval waardeformaten met deze namen 

in het actieve document bestaan, worden ze gebruikt, 

anders worden ze gecreëerd. 

l U kunt deze waardeformaten aan uw behoeften aanpassen, 

daarbij worden alle plaatsen waar deze formaten gebruikt 

worden, aangepast. Zolang u de formaatnamen niet 

wijzigt, worden ook datums en tijden die via de hier beschreven 

commando’s later ingevoegd worden, overeenkomstig 

de gewijzigde waardeformaten getoond. 

l U kunt tekst die door middel van formules berekend is, 

op het beeldscherm laten markeren (zie @ Toon (menu) 

[blz. 487]). 

c Documentdatum (lang) 

c Documentdatum (kort) 

Voegt de formule Documentdatum() in. Ze levert de documentdatum 

die in het @ Documentpaneel [blz. 283] van de Documentinstellingen 

bekeken en gewijzigd kan worden. Als het 

niet door de gebruiker gewijzigd is, is het de aanmaakdatum 

van het document. 

c Automatische datum (lang)

19.289: Voeg speciale tekst in (menu) 503 

c Automatische datum (kort) 

Voegt de formule Vandaag() in. Ze levert de huidige datum 

die iedere keer dat het document geopend wordt, geactualiseerd 

wordt. 

c Automatische tijd 

Voegt de formule Minuut() in. Ze levert de huidige tijd die 

iedere minuut en iedere keer dat het document geopend wordt, 

geactualiseerd wordt. 

c Datumstempel (lang) 

c Datumstempel (kort) 

c Tijdstempel 

Voegt het huidige tijdstip als constante formule in. 

Afzonderlijke speciale tekens invoegen 

Onder @ Voeg symbool in (commando) [blz. 504] en @ AutoText 

(commando) [blz. 250] vindt u meer methoden om speciale tekens 

in te voeren. 

c Voeg niet-afbrekend spatie in 

Voegt een spatie in dat, mocht het woord aan het eind van een 

regel staan, niet voor afbreking gebruikt mag worden. (Unicode: 

U+00A0 NO-BREAK-SPACE) 

Z U kunt ook gewoon op ctrl - s -spatiebalk drukken 

z U kunt ook gewoon op o -spatiebalk drukken. 

c Voeg zacht afbreekstreepje in 

Laat toe dat een woord bij het invoegpunt afgebroken wordt, 

ook al is deze afbreking in geen van de woordenboeken gedefinieerd. 

(Unicode: U+00AD SOFT HYPHEN) 

c Voeg niet-afbrekend streepje in 

Voegt een streepje in dat, mocht het woord aan het eind van een 

regel staan, niet voor afbreking gebruikt mag worden. (Unicode: 

U+2011 NON-BREAKING HYPHEN) 

c Voeg nieuwe regel in 

Begint een nieuwe regel bij de selectie zonder dat er een nieuwe 

alinea begint. 

Zie ook 




@ Woordafbreking in de tekst [blz. 176]


@ Afbreekstreepjes invoeren [blz. 176] 

http://nl.wikipedia.org/wiki/Unicode 

19.290 VOEG SYMBOOL IN (COMMANDO) 

Het commando Voeg symbool in verschijnt in het 

y Bewerken (Z)/y Wijzig (z)-menu. Het opent een dialoogvenster 

of een palet voor het doorzoeken en inzetten van bijv. Unicode-symbolen 

of tekens uit vreemde schriftsystemen. 

l Details over Unicode vindt u bijv. in de Wikipedia (http://nl. 

wikipedia.org/wiki/Unicode) of bij het Unicode-consortium (http: 

//www.unicode.org). 

Voeg symbool in kunt u als dialoogvenster of palet gebruiken. Via 

een schakelaar in de titelbalk kunt u tussen de twee toestanden wisselen. 

• Terwijl een dialoogvenster open staat kunt u met RagTime 6 alleen 

binnen dit dialoogvenster werken. Om verder te werken aan uw document 

moet het dialoogvenster gesloten worden. Dat is praktisch 

wanneer u het commando maar weinig gebruikt. 

• Een palet kunt u gebruiken en open laten. Zo kunt u de commando’s 

van het palet meermalen toepassen, u heeft echter ook ruimte op 

het beeldscherm nodig voor het palet dat meestal een deel van het 

document dat u aan het bewerken bent, verbergt. 

U kunt Unicode-tekens in drie panelen gesorteerd op verschillende 

criteria doorzoeken en een symbool kiezen om in uw document in te voegen. 

Voor het geselecteerde symbool wordt onder de panelen gedetailleede 

informatie getoond. 

l Toelichtingen vindt u bijv. in de Wikipedia (http://nl.wikipedia. 

org/wiki/Lettertype, http://en.wikipedia.org/wiki/Glyph) (Engels) 

bij het het Unicode-consortium (http://www.unicode.org/reports/ 

tr17/ in de paragraaf Characters vs. Glyphs). 

Unicode-tekens 

In dit paneel wordt de complete Unicode-tekenvoorraad weergegeven 

voor zover die voor de weergave van benodigde lettertypen op 

uw computer geïnstalleerd zijn. 

? Unicode-bloklijst 

Unicode is in verschillende blokken onderverdeeld waarvan u 

in deze lijst er een kunt bepalen voor de weergave van de aangrenzende 

tekenlijst. Ingeval u in de tekenlijst via de schuifbalk

19.290: Voeg symbool in (commando) 505 

in een blok terechtkomt, wordt de naam ervan in deze lijst geselecteerd. 

l Details over Unicode-blokken vindt u bijv. in de Wikipedia 

(http://de.wikipedia.org/wiki/Liste_der_Unicode-Bl% 

C3%B6cke) (Duits) of bij het Unicode-consortium (http: 

//www.unicode.org/Public/UNIDATA/Blocks.txt). 

? Unicode-tekenlijst 

De tekens worden in een 16 vakjes breed raster weergegeven. 

De grootte van de vakjes richt zich naar de door u instelbare 

vensterbreedte en de positie van de verplaatsbare scheidingslijn 

tussen de Unicode-bloklijst en de tekenlijst. Wilt u bijv. 

grotere tekens zien, verbreed dan het venster of verplaats de 

scheidingslijn ten nadele van de bloklijst. 

Per vakje wordt één teken getoond. In Unicode nietgedefinieerde 

tekens worden door een vakje met een diagonaal 

kruis gemarkeerd 

Gedefinieerde tekens die geen van de geïnstalleerde lettertypen 

bevat, worden met een vervangend teken weergegeven. 

Details vindt u in de toelichtingen onder het paneel 

Een bijzonder blok van Unicode is niet gestandaardiseerd, 

maar voor persoonlijk gebruik gereserveerd (Private Use Area). 

In dit bereik zullen meestal lege vakjes te zien zijn. 

n Geef met voorkeurslettertype weer 

In de Unicode-tekenlijst wordt een willekeurig lettertype, indien 

nodig ook meerdere, voor de weergave gebruikt. Hier kunt u 

bepalen dat een bepaald lettertype gebruikt moet worden. Tekens 

die in het ingestelde lettertype ontbreken, worden dan in 

de vakjes grijs aangeduid. 

p Lettertype 

Selecteer een van de geïnstalleerde lettertypen dat voor de 

weergave gebruikt moeten wordt. 

p Stijl 

Kies een van de geïnstalleerde varianten van het geselecteerde 

lettertype.


Gliefen 

In het paneel kunt u de tekenvoorraad, dus alle gliefen, van een bepaalde 

stijl van een bepaald lettertype doorzoeken. 

p Lettertype 

Kies een van de geïnstalleerde lettertypen waarvan de tekenvoorraad 

getoond wordt. 

p Stijl 

Kies een van de geïnstalleerde varianten van het geselecteerde 

lettertype. 

? Gliefenlijst 

Alle gliefen van de geselecteerde variant van het geselecteerde 

lettertype. 

Favorieten 

In dit paneel wordt u favoriete tekens in een tabel opgevoerd. Enkele 

favorieten worden met RagTime 6 geleverd, u kunt de lijst naar 

behoefte uitbreiden of inkorten. 

? Teken 

Het teken. 

i Omschrijving 

De omschrijving van het teken. Wanneer u een teken in het 

Unicode-tekens- of Gliefen-paneel tot favoriet gemaakt heeft, 

wordt hier de Unicode-naam van het teken ingevoerd. Om de 

tekst te bewerken klikt u erop. 

? Toetsenbordafkorting 

Voor iedere favoriet kunt u een toetsenbordafkorting bepalen 

die hier getoond wordt. 

P Maak toetsenbordafkorting aan 

Opent een dialoogvenster en vraagt om de invoer van een 

toetsenbordafkorting voor de in de lijst geselecteerde favoriet. 

Toetsenbordafkortingen moeten eenduidig zijn; ingeval u een 

reeds gekozen afkorting opnieuw gebruikt wordt u daarop attent 

gemaakt. 

Om een toetsenbordafkorting te wijzigen creëert u gewoon een 

nieuwe. 

P Verwijder toetsenbordafkorting 

Wist de toetsenbordafkorting van de in de lijst geselecteerde 

favoriet.

19.291: Voeg voetnoot in (commando) 507 

? Geselecteerd teken 

Hier wordt het in een paneel geselecteerde teken groot getoond. Ingeval 

het teken in geen van de geïnstalleerde lettertypen voorhanden 

is, wordt een vervangend teken getoond. 

? Toelichtingen voor het geselecteerde teken 

De Unicode van het teken wordt in hexadecimale en decimale schrijfwijze 

getoond. 

Z Indien voorhanden wordt de onder Windows mogelijke Alttoetscombinatie 

voor het teken getoond. 

Voor gedefinieerde tekens wordt de officiële Unicode-naam van het 

teken getoond. 

De naam van het voor de weergave gebruikte lettertype wordt niet 

getoond. Ingeval u voor de weergave een bepaald lettertype vastgelegd 

heeft, wordt in plaats daarvan de naam van de glief in het 

lettertype getoond. 

P Markeer als favoriet 

P Verwijder favoriet 

Een in het Unicode-tekens- of Gliefen-paneel geselecteerd teken 

kunt u in de favorietenlijst overnemen. Een in het Favorieten-paneel 

geselecteerd teken kunt u uit de lijst wissen. 

P Sluit 

Sluit het dialoogvenster. 

l Niet beschikbaar wanneer u Voeg symbool in als palet gebruikt. 

P Voeg symbool in 

Voegt het geselecteerde teken op het invoegpunt in uw document in. 

l Wanneer u Voeg symbool in als dialoogvenster gebruikt, wordt 

het dialoogvenster tegelijkertijd gesloten. 

Zie ook 

@ AutoText (commando) [blz. 250] 

@ AutoText-instellingen (commando) [blz. 251] 

19.291 VOEG VOETNOOT IN (COMMANDO) 

Het commando Voeg voetnoot in plaatst een voetnotenmarkering 

op de plaats in de tekst waar het invoegpunt zich bevindt, en cre-


ëert een voetnoot met dezelfde markering aan het eind van de container 

of de pagina. Het invoegpunt verschijnt in het voetnotengebied. 

De voetnoot kan met het @ voetnotenstijlmodel [blz. 154] geformatteerd 

en gewijzigd worden. U kunt echter ook een ander stijlmodel toepassen. 

RagTime kent aan de voetnoten doorlopende getallen of symbolen 

toe. Als u voetnoten invoegt of wist, worden de getallen of symbolen 

in de tekstcomponent dienovereenkomstig opnieuw toegewezen. In het 

@ Tekstpaneel [blz. 477] in het dialoogvenster Documentinstellingen kunt 

u instellingen voor ’voetnoten’, in het paneel @ Voetnoten [blz. 508] van 

het Info-dialoogvenster voor een geselecteerde voetnoot doorvoeren. 

Zie ook 

@ Voetnoten invoegen [blz. 83] 

@ Gereedschapsbalk voor teksten [blz. 540] 


19.292 VOETNOTENPANEEL, TEKSTINFORMATIE 




Voetnoten. 

i Markering 

Voer hier de letter in die als markering voor een geselecteerde voetnoot 

moet worden gebruikt. Deze instelling betreft alleen geselecteerde 

voetnoten. 

Automatische markeringen 

X Numeriek 

RagTime nummert de voetnoten in de geselecteerde tekstcomponent 

doorlopend. 

X Markeringslijst 

i Markeringslijst 

U kunt in het tekstinvoerveld een lijst met voetnootmarkeringen 

invoeren. Scheid de markeringen door puntkomma. RagTime 

markeert de voetnoten dan doorlopend overeenkomstig deze 

lijst. Als u meer voetnoten gebruikt als er markeringen in de 

lijst staan, begint RagTime weer aan het begin van de lijst.

Nummering 

19.292: Voetnotenpaneel, Tekstinformatie 509 

X Loopt door in de component/Begint in ieder container 

opnieuw 

RagTime kan de voetnoten in de totale component doorlopend 

nummeren of in iedere container opnieuw met de nummering 

beginnen. 

Positie 

X Containereinde 

X Componenteinde 

Voetnoten kunnen aan het eind van de pagina verschijnen 

waarop het gemarkeerde woord zich bevindt. De tekststroom 

verandert overeenkomstig de wijzigingen in de lopende tekst 

of in de voetnoot. Voetnoten kunnen ook allemaal aan het einde 

van een tekstcomponent staan. De instelling heeft gevolgen 

voor alle voetnoten in een component. 

Voetnotenscheidingslijn 

é Lengte (percentage van containerbreedte) 

Om de lopende tekst en de voetnoottekst van elkaar te scheiden 

wordt een lijn boven de eerste voetnoot geplaatst. De lengte 

van deze scheidingslijn kunt u relatief ten opzichte van de 

containerbreedte vastleggen. 

é Verticale kantlijnen (ten opzichte van lijndikte) 

U kunt de lijn door wijziging van deze waarde verticaal positioneren. 


Kies een lijnstijlmodel om de vulling, stippellijn, dikte enz. vast 

te leggen. Als er geen scheidingslijn ingevoegd moet worden, 

kiest u Geen scheidingslijn.


19.293 VOLGORDEPANEEL, ALINEASTIJLMODELLEN 


p Uitlijning 

Stel in hoe de regels van de alinea uitgelijnd moeten worden, bijv. 

linkslijnend, rechtslijnend of gecentreerd (zie @ Links en rechts bij 

assen en lijnen [blz. 582]). 

Kolommen 

i Aantal 

Leg het aantal kolommen van alinea’s vast. 

i Afstand 

Leg de afstand tussen de kolommen vast. 

Initialen 

Informatie over het gebruik van initialen vindt u onder @ Initialen 

[blz. 152]. 

i Aantal tekens 

Voer in hoeveel letters als initiaal gebruikt moeten worden. 

i Hoogte in regels 

Voer de hoogte van de initialen in regels in. 

i Schaling 

Initialen kunnen geschaald worden zodat hun bovenkant met 

de eerste tekstregel op één lijn staat. 

i Eerste regel met tekst 

Geef aan in welke regel de lopende tekst beginnen moet. 

19.294 VOLGORDEPANEEL, GRAFIEKINFORMATIE 




Volgorde.

Weergave en posities 

19.294: Volgordepaneel, Grafiekinformatie 511 

X Standaard posities 

X Speciale posities 

Als u op Standaard klikt, kunt u een van de automatische posities 

voor diagram, titel en legenda selecteren. Als u op Speciale 

posities klikt, kunt u de positie van het diagram, titel en 

legenda individueel bepalen. Lees daarvoor de volgende verklaringen. 

n Diagram 

Als de grafiek getoond moet worden, selecteert u deze instelling. 

RagTime berekent de optimale grootte en positie. 

n Titel 

Kies deze instelling om de titel weer te geven. Door op een van 

de knoppen te klikken kunt u vastleggen of de titel boven of onder 

het diagram zichtbaar wordt. RagTime berekent de optimale 

grootte en positie. 

n Legenda 

Om de legenda te tonen kiest u deze instelling. Klik op een van 

de knoppen om vast te leggen waar de legenda ten opzichte 

van het diagram geplaatst moet worden. RagTime berekent de 

optimale grootte en positie. 

De positionering van diagram, titel en legenda kan ook individueel 

ingesteld worden. 

i Horizontale positie 

Stel met de horizontale positieknoppen in of u de positie van 

de linkerkant, het midden of de rechterkant zien of bewerken 

wilt. 

i Verticale positie 

Stel met de verticale positieknoppen in of u de positie van de 

bovenkant, het midden of de onderkant zien of bewerken wilt. 

De invoer van een andere waarde voor een kant zorgt ervoor dat de 

grootte van het element verandert. Wordt daarentegen de waarde 

van het middelpunt gewijzigd, dan veroorzaakt dit een verandering 

van de positie.


Assen 

n Horizontale en verticale assen verwisseld 

Aankruisen zorgt ervoor dat de horizontale as verticaal dan wel 

de verticale as horizontaal weergegeven wordt. 

i Lengte primaire maatstreepjes 

Voer een waarde in voor de lengte van de primaire maatstreepjes. 

i Tekstafstand 

Voer een waarde in voor de afstand tussen primaire maatstreepjes 

en labels. 

i Lengte secundaire maatstreepjes 

Voer een waarde in voor de lengte van de secundaire maatstreepjes 

die normaal gesproken korter horen te zijn dan de 

primaire maatstreepjes. 

i Dikte 

Met deze instelling wordt de dikte van de secundaire maatstreepjes 

vastgelegd. Voer een waarde in relatie tot de dikte 

van de primaire maatstreepjes in. 

l U kunt de dikte van de primaire maatstreepjes wijzigen door 

een as in het pop-upmenu boven in het dialoog te selecteren 

en de lijnattributen in het @ Lijnenpaneel [blz. 370] in het Infodialoogvenster 

te wijzigen. De aanduiding van de maatstreepjes 

kan in het paneel @ As 2-D [blz. 242] of @ As 3-D [blz. 243] 

gewijzigd worden. 

19.295 VOLGORDEPANEEL, KNOPINFORMATIE 

Als er een Knop-component actief is, verschijnt er een menu met dezelfde 



Volgorde. 

p Volgorde: velden verdelen over 

Hier wordt de volgorde van de radioknoppen in de container vastgelegd. 

p Weergave 

RagTime kan knoppen overeenkomstig de standaarden van het 

Mac OS of van Windows weergeven. Kies de Systeemstandaard als

19.296: Vul reeks (commando) 513 

de weergave automatisch overeenkomen moet met het besturingssysteem, 

waaronder u het document opent. 


Als u de inhoud aan de container koppelt, tekent RagTime de knop 

zo dat deze precies in de container past. Deze instelling is voor aankruisvakken, 

radioknoppen en pop-upmenu’s niet beschikbaar. 

Beschikbaarheid 

U kunt een knopcomponent beschikbaar of niet-beschikbaar maken. 

Bij het aanklikken van een niet-beschikbare knop gebeurt er 

niets. 

i Formule 

Met deze formule regelt u de beschikbaarheid. Is het resultaat 

van de formule ONWAAR of gelijk aan 0, dan is de knop niet 

beschikbaar. Is het resultaat WAAR of een getal dat ongelijk is 

aan nul, dan is de knop beschikbaar. 

P Functies 



[blz. 301]). 

19.296 VUL REEKS (COMMANDO) 

Het commando Vul reeks opent een dialoogvenster voor het vullen van 

de cellen van het geselecteerde celbereik met een waarderij met of zonder 

formaten. 

Richting 

De richting waarin de geselecteerde cellen gevuld moeten worden. 

X Naar beneden 

De cellen van de selectie worden van boven naar beneden gevuld. 

X Naar boven 

De cellen van de selectie worden van beneden naar boven gevuld. 

l Bij meerdere kolommen in de selectie wordt iedere kolom 

afzonderlijk behandeld.


X Naar rechts 

De cellen van de selectie worden van links naar rechts gevuld. 

X Naar links 

De cellen van de selectie worden van rechts naar links gevuld. 

l Bij meerdere rijen in de selectie wordt iedere kolom afzonderlijk 

behandeld. 

Vultype 

De elementen waarmee bij het vullen van de cellen rekening gehouden 

moet worden. 

X Celinhoud en formaat 

Zowel inhoud (waarden en formules) als ook formaat van de 

gevulde cellen worden vervangen. 

X Alleen celinhoud 

Alleen de inhoud (waarden en formules) van de gevulde cellen 

worden vervangen. 

Reeksberekening 

Leg hier vast volgens welke regels RagTime rijen voor de vulling berekenen 

moet. 

X Rekenkundige reeks 

RagTime genereert een reeks door herhaald optellen van een 

constante, te beginnen met de eerste cel (in de vulrichting) van 

de selectie. 

l Voor de berekening van een rekenkundige reeks moet de 

eerste cel van de selectie een getal bevatten. 

i Stap 

De stap voor de herhaalde optelling. Positieve getallen leveren 

een stijgende reeks in de vulrichting, negatieve getallen een dalende 

reeks. 

X Geometrische reeks 

RagTime genereert een reeks door herhaald vermenigvuldigen 

of delen, te beginnen met de eerste cel (in de vulrichting) van 

de selectie. 

l Voor de berekening van een rekenkundige reeks moet de 

eerste cel van de selectie een getal bevatten.

i Factor 

De constante voor de herhaalde operatie. 

p Operatie 

De te herhalen operatie. 

— Vermenigvuldiging 

19.296: Vul reeks (commando) 515 

Een volgende waarde wordt door vermenigvuldiging van 

de vorige waarde met de constante berekend. 

— Deling 

Een volgende waarde wordt door deling van de vorige 

waarde met de constante berekend. 

X Datum (rekenkundig) 

RagTime genereert een reeks door herhaald optellen van een 

constante tijdsspanne, te beginnen met de eerste cel (in de vulrichting) 

van de selectie. 

l Voor de berekening van een datumreeks moet de eerste 

cel van de selectie een datum bevatten. 

i Stap 

De stap voor de herhaalde optelling. Positieve getallen leveren 

een stijgende reeks in de vulrichting, negatieve getallen een dalende 

reeks. 

p Tijdinhoud 

De eenheid van de stap voor de berekening van de tijdreeks 

(Seconden, Minuten, Uren, Dagen, Weken, Maanden, Kwartalen, 

Jaren). 

l Bevat de eerste cel de naam van een weekdag of maand 

als tekst, dan kan desniettemin een tijdreeks berekend 

worden. De eenheid is dan echter dwingend dag dan wel 

maand. 

X Automatisch 

RagTime onderzoekt de niet-lege cellen aan het begin (in de 

ingestelde vulrichting) van de selectie en probeert een zinvolle 

reeks te genereren. 

i Slotwaarde 

De slotwaarde voor de berekening van de reeks. Wordt de slotwaarde 

bereikt voordat alle geselecteerde cellen gevuld zijn, 

dan blijven de overgebleven cellen ongewijzigd. Zijn er niet genoeg 

cellen geselecteerd om de slotwaarde te bereiken, dan


wordt de berekening van de reeks aan het eind van de selectie 

afgebroken. 

Voorvertoning 

Hier wordt het waardetype van de eerste cel van de selectie in de 

vulrichting getoond, alsmede de met de huidige instelling berekende 

reeks. 

Zie ook 

@ Waardetypeherkenning [blz. 93] 

19.297 VULFORMATEN (COMMANDO) 

Het commando Vulformaten opent een dialoogvenster dat tot op de toepasselijke 

panelen teruggebracht is. 

Panelen 



P Pas toe 




zijn. 

P Annuleer 



P OK 


19.298 VULLINGPANEEL, DOCUMENTINSTELLINGEN 


uit het menu Extra’s en kiest u het @ paneel Vulling.

19.298: Vullingpaneel, Documentinstellingen 517 



zijn. 

n Drukkend 












p Kleur 




é Opaciteit 





é Tint 





p Patronen 



als u een @ patroon bewerken [blz. 239] wilt.


Voorbeeld 



19.299 VULLINGPANEEL, INFORMATIE 

Als u dit paneel wilt bekijken, selecteert u een object, gebruikt u het commando 

Info en kiest u het paneel Vulling. De huidige instellingen van 

de selectie worden aangegeven. 



zijn. 

n Drukkend 












p Kleur 




é Opaciteit 




Bij hogere waarden schijnt er minder van de achtergrond door.

19.300: Vulstijlmodel (commando) 519 

é Tint 





p Patronen 



als u een @ patroon bewerken [blz. 239] wilt. 

19.300 VULSTIJLMODEL (COMMANDO) 

Het commando Vulstijlmodel staat in het Opmaak-menu en opent een 

submenu waarin de @ vulstijlmodellen [blz. 160] getoond worden die op 

dit moment in de Inventaris beschikbaar zijn. Vulstijlmodellen kunnen 

bijvoorbeeld bij objectvullingen, lijnen en teksten toegepast worden. 

Vulstijlmodellen kunt u creëren en wijzigen in het @ vulstijlmodellenvenster 

[blz. 519]. 

☞ Vulstijlmodel gebruiken 

1 Selecteer een object. 

2 Kies Vulstijlmodel. 

Er verschijnt een pop-upmenu. 

3 Kies een stijlmodel uit het submenu. 

☞ Vulstijlmodellen voor randen van tekeningobjecten gebruiken 

1 U kunt stijlmodellen toepassen door ze uit de inventaris of het bewerkingsvenster 

te slepen en op het desbetreffende element neer te 

zetten (zie @ Slepen en neerzetten (drag and drop) [blz. 209], @ Over 

de Inventaris [blz. 29] en @ Vulstijlmodellen (commando) [blz. 519]) 

Zie ook 

@ Opmaak (menu) [blz. 393] 

19.301 VULSTIJLMODELLEN (COMMANDO) 

Het commando Vulstijlmodellen verschijnt in het submenu Hulpmiddelen. 

U kunt hier @ stijlmodellen [blz. 159] voor vullingen creëren en be-


werken. Vulstijlmodellen verschijnen ook in het submenu van het commando 

@ Vulstijlmodel [blz. 519] en kunnen van daaruit gebruikt worden. 





Stijlmodellen worden in @ hiërarchische lijsten [blz. 558] opgesomd. 

P Nieuw 








P Wis 


Eenvoudig 


p Kleur 




é Opaciteit 





door. 

é Tint 




Bij hogere waarden wordt de kleur sterker.

19.301: Vulstijlmodellen (commando) 521 

Verloop 

Kies eerst normaal of radiaal en dan de tweede kleur voor het verloop. 










p Kleur 




é Opaciteit 





door. 

é Tint 





X Geen 

De vulling wordt eenkleurig. 

X Normaal


i Verlooprichting 

Een normaal verloop begint met de eerste kleur en gaat langs 

een lijn naar rechts over in de tweede kleur. Voer een hoek in 

graden voor de verlooprichting in. Bij 90° gaat het verloop bijvoorbeeld 

van boven naar beneden, bij 180° van rechts naar 

links. 

X Radiaal 

Bepaalt dat het verloop zich van een uitgangspunt in de eerste 

kleur naar buiten tot de tweede kleur uitbreidt. 

Uitgangspunt 

Bepaal het uitgangspunt van het verloop binnen het schematische 

object met de muis. 

i Uitgangspunt x 

i Uitgangspunt y 

De horizontale dan wel verticale positie van het uitgangspunt 

relatief tot de breedte dan wel hoogte van het te vullen object. 

Patroon 










p Kleur 



of Andere, als u de kleur bewerken wilt.

19.302: Waardeformaat (commando) 523 

é Opaciteit 





door. 

é Tint 





p Patronen 




n Drukkend 



Voorbeeld 



Zie ook 



19.302 WAARDEFORMAAT (COMMANDO) 

Het commando Waardeformaat staat in het Opmaak-menu en is beschikbaar 

als er iets geselecteerd is dat getallen, datums of een tijds-


spanne kan bevatten, bijv. een spreadsheet, tekst of delen van een grafiek. 

Het waardeformaat bepaalt hoe getallen, datuminformatie en tijdsspannen 

in het document verschijnen moeten. Voorbeelden: 

’1234’ of ’1.234,00 Ç’ 

’31-01-96’ of ’31 januari 1996’ 

’2 min. 11 sec.’ of ’131 sec.’ 

enzovoort. 

☞ Waardeformaat gebruiken 

Ga als volgt te werk: 

1 Selecteer een getal, een spreadsheetbereik of tekst. 

2 Kies Waardeformaat. 


3 Kies het gewenste formaat uit deze lijst. 

l U kunt uw eigen waardeformaat creëren. Gebruik daarvoor het 

@ Waardeformaatvenster [blz. 525]. 

Zie ook 




19.303 WAARDEFORMAAT (TYPOGRAFIEPANEEL, INFORMATIE) 




menu, en vervolgens kiest u het @ paneel Waardeformaat. 



zijn. 




l In tekstcomponenten heeft het waardeformaat alleen effect op 

tekst die via formules berekend is.

19.304: Waardeformaten (commando) 525 

Voorbeeld 



19.304 WAARDEFORMATEN (COMMANDO) 

Waardeformaten verschijnt in het submenu Hulpmiddelen. 

Met waardeformaten wordt vastgelegd hoe getallen, datums en 

tijdsspannen weergegeven worden. Een waardeformaat kan een veelheid 

van getallenformaten en precies één formaat voor datums en tijdsspannen 

bevatten. Deze paragraaf geeft een overzicht over hoe u waardeformaten 

kunt bewerken. Details vindt u onder @ Waardeformaten bewerken 

[blz. 190]. 

P Nieuw 


P Wis 


P Pas toe 

Klik op deze knop, als u de huidige instellingen op de selectie wilt 

toepassen zonder het dialoogvenster te sluiten. 

Voorbeeld 



p Getal-tekens 

Het pop-upmenu Getal-tekens geeft de tekens aan die RagTime voor 

de @ creatie van getallenformaten [blz. 193] kent. Kies een van de 

mogelijkheden. Ze wordt in het geselecteerde waardeformaat ingevoegd 

waar het invoegpunt zich bevindt. 

p Datum- en tijd-tekens 

Het pop-upmenu Datum- en tijd-tekens geeft de tekens weer die 

RagTime voor de @ creatie van datum-, tijden tijdsspanneformaten 

[blz. 194] kent. Kies een van de mogelijkheden. Ze wordt in het geselecteerde 

waardeformaat ingevoegd waar het invoegpunt zich bevindt. 

U kunt in de lijst aangegeven tekens ook direct in het invoerveld typen.


Waardeformaten verschijnen @ hiërarchisch gerangschikt [blz. 558]. 

Klik op een willekeurig waardeformaat. Klik nog een keer op de 

naam of de formaatdefinitie zodat u het bewerken kunt. 

Zie ook 




@ Waardeformaat (commando) [blz. 523] 

19.305 WAAROM? (COMMANDO) 

Het commando Waarom? staat in het Extra’s-menu. Waarom? geeft de 

reden waarom de laatste handeling die niet uitgevoerd is, niet uitgevoerd 

kon worden. 

19.306 WIJZIG (MENU) 

y c @ Herstel [blz. 311] 

c @ Knip [blz. 349] 

c @ Kopieer [blz. 349] 

c @ Plak [blz. 430] 

c @ Plak speciaal [blz. 431] 

c @ Wis [blz. 527] 

c @ Wissel twee tekens om [blz. 527] 

Y @ Voeg speciale tekst in [blz. 502] \ 

c @ Voeg symbool in [blz. 504] 

c @ AutoText [blz. 250] 

c @ AutoText instellingen [blz. 251] 

c @ Selecteer alles [blz. 457] 

c @ Dupliceer [blz. 286] 

c @ Zoek en vervang [blz. 527] 

c @ Zoek selectie [blz. 530] 

c @ Zoek opnieuw [blz. 530] 

c @ Vervang en zoek [blz. 496]

19.307 WIS (COMMANDO) 

19.307: Wis (commando) 527 

Het commando Wis verschijnt in het Wijzig/Bewerken-menu en wist de 

selectie. 

In de spreadsheet worden de waarden en formules van de geselecteerde 

cellen gewist, de cellen en hun formaten blijven echter behouden. 

In het Spreadsheet-menu vindt u commando’s om cellen, rijen, kolommen 

en lagen uit een spreadsheet te verwijderen. 

Zie ook 

@ Cellen, rijen, kolommen of lagen invoegen en verwijderen [blz. 95] 

@ Wis geluid (commando) [blz. 527] 

19.308 WIS GELUID (COMMANDO) 

Het commando Wis geluid verschijnt in het Geluid-menu en is beschikbaar 

wanneer er een geluid geselecteerd is. U kunt hiermee de geselecteerde 

geluidcomponent wissen. 

Als de component leeg is, verschijnt de geluidopnameknop. 

19.309 WISSEL TWEE TEKENS OM (COMMANDO) 

Het commando Wissel twee tekens om verschijnt in het 

Wijzig/Bewerken-menu en is beschikbaar als het invoegpunt zich in 

tekst bevindt. Wordt het gebruikt, dan worden de beide letters rechts en 

links van het invoegpunt omgewisseld. 

Bevindt zich rechts van het invoegpunt een spatie of verschijnt het 

invoegpunt aan het eind van de component, dan worden de beide tekens 

links ervan omgewisseld. 

U kunt dit commando voor precies twee geselecteerde letters gebruiken. 

19.310 ZOEK EN VERVANG (COMMANDO) 

Het commando Zoek en vervang verschijnt in het Wijzig/Bewerken-menu 

en opent een venster waarin u naar een bepaalde tekst kunt zoeken en 

deze in het voorkomende geval kunt vervangen.


Zoek 

In deze groep kunt u de criteria voor de zoekopdracht instellen. 

é Zoekbegrip 

Voer het @ zoekbegrip in. U kunt bijzondere tekens gebruiken, 

bijv. tabs of nieuwe alinea’s. Een complete lijst vindt u in het 

pop-upmenu. 

l Spreadsheetcellen worden bij het zoeken behandeld, alsof 

ze tekst bevatten. D.w.z. er zijn ook vindplaatsen die 

door toepassing van bijv. waardeformaten of formules gegenereerd 

zijn. 

p In 

Leg het @ toepassingsbereik voor de zoekopdracht (selectie, 

component, document enz.) vast. 

n Zoek achterwaarts 

Kruis dit veld aan als de zoekopdracht achterwaarts tot aan het 

begin van het zoekbereik moet worden doorgevoerd. 

n Hoofd- en kleine letters 

Specificeert of RagTime bij het zoeken onderscheid moet maken 

tussen hoofd- en kleine letters. 

X Woorddeel 

X Geheel woord 

Stel in of het zoekbegrip iedere keer dat het voorkomt gevonden 

moet worden, of alleen in die gevallen dat het van andere 

letters gescheiden staat. 

n Negeer tekenbreedte (vol/half) in teksten uit het Verre Oosten 

Stel in of bij de zoekopdracht het onderscheid tussen brede 

en smalle (een-byte en twee-byte) tekens, bijv. Katakana, in 

teksten uit het Verre Oosten genegeerd moet worden. 

l Deze instelling is alleen beschikbaar als een twee-byte 

schriftsysteem, bijv. Japans, op uw computer geïnstalleerd 

is. 

Vervang 

In deze groep vindt u de instellingen voor het vervangen. 

é Tekst 

Voer de nieuwe tekst in die in plaats van de zoektekst moet 

verschijnen. U kunt ook bijzondere tekens gebruiken.

19.310: Zoek en vervang (commando) 529 

P Zoek van begin af 

Klikken begint de zoekactie vanaf het begin van het toepassingsbereik. 

P Zoek 

Klikken begint de zoekactie vanaf de huidige positie. 

P Vervang alles 

Vervangt het zoekbegrip op iedere vindplaats zonder het ter controle 

te tonen. U kunt met deze methode zoekbegrippen weliswaar sneller 

vervangen, maar ze kan maar beter voorzichtig toegepast worden. 

l Inhouden van spreadsheetcellen die door toepassing van bijv. 

waardeformaten of formules gegenereerd zijn, worden niet vervangen. 

P Vervang 

Vervangt het zoekbegrip op de huidige vindplaats. 

P Vervang en zoek 

Vervangt het zoekbegrip op de huidige vindplaats en zoekt naar de 

volgende vindplaats. 

P Zonder formaten 

P Met formaten 

Toon of verberg de informatie en knoppen voor het bepalen van de 

formaten die bij het zoeken en vervangen in acht genomen moeten 

worden. 

Formaten 

U kunt letter- en alineaformaten definiëren waarmee bij het zoeken 

en vervangen rekening gehouden moet worden. 

P Specificeer 

Door op de knop te klikken wordt een dialoogvenster geopend 

waarin u formaten in de panelen @ Typografie [blz. 490], @ Tekstvolgorde 

[blz. 483] en @ Tekstranden [blz. 480] kunt aanbrengen. 

l De formaten waarvoor de instelling @ Gemengd is gekozen, 

worden bij het zoeken en vervangen genegeerd. 

P Wis 

Wist alle formaatbeperkingen. 

? Omschrijving 

Als er formaten gedefinieerd zijn, worden ze in dit veld aangegeven. 

Als er veel verschillende formaten voorhanden zijn, kun-


nen mogelijk niet alle instellingen aangegeven worden. Bij het 

zoeken en vervangen worden ze echter wel allemaal gebruikt. 

Zie ook 


19.311 ZOEK OPNIEUW (COMMANDO) 

Het commando Zoek opnieuw verschijnt in het Wijzig/Bewerken-menu 

en zoekt naar de volgende plaats waar het @ zoekbegrip voorkomt. 

Zie ook 


19.312 ZOEK SELECTIE (COMMANDO) 

Het commando Zoek selectie verschijnt in het Wijzig/Bewerken-menu 

en zoekt naar de volgende vindplaats van de huidige selectie. Formaten 

worden bij deze zoekopdracht niet in acht genomen. 

Zie ook 

@ Zoeken en vervangen [blz. 174]

HOOFDSTUK20 

Gereedschapsbalken 

en paletten 

In dit hoofdstuk vindt u een overzicht van alle gereedschapsbalken en 

paletten die RagTime 6 u te bieden heeft. Ieder element van de 

gereedschapsbalken en paletten is afgebeeld en door een verwijzing 

naar het betreffende commando dat u in het hoofdstuk ’Alfabetische 

referentie’ kunt naslaan, verduidelijkt. Veel menu’s kunt u afscheuren 

en zo in paletten veranderen. Deze paletten worden hier niet nader 

verklaard. Slaat u a.u.b. de verklaringen bij het desbetreffende menu na.

532 Hoofdstuk 20: Gereedschapsbalken en paletten 

20.1 PALETTEN EN GEREEDSCHAPSBALKEN 

RagTime 6 biedt een hele reeks beweegbare paletten, waarin veel gebruikte 

commando’s en eigenschappen toegankelijk zijn. 

Veel paletten zijn via het Vensters-menu bereikbaar. U kunt echter 

ook een groot aantal gewone submenu’s @ afscheuren om ze als paletten 

te gebruiken (bijv. @ Kleur (commando) [blz. 339], @ Lettertype (commando) 

[blz. 356] of @ Waardeformaat (commando) [blz. 523]). 

• @ Standaardcommando’s (palet) [blz. 549] 

• @ Tekencommando’s (palet) [blz. 550] 

• @ Opmaak (palet) [blz. 542] 

• @ Formules (palet) [blz. 533] 

• @ Objectcoördinaten (palet) [blz. 542] 

• @ Hulplijnen (palet) [blz. 541] 

• @ Geluidsregeling (palet) [blz. 534] 

• @ Spreadsheetcommando’s (palet) [blz. 549] 

• @ Gereedschappen (palet) [blz. 534] 

• @ Curvebewerking (palet) [blz. 533] 

• @ Typografie (palet) [blz. 551] 

• @ Over de Inventaris [blz. 29] (alleen Z) 

Paletten zweven boven alle andere vensters zodat ze bij het werken 

altijd toegankelijk blijven en niet door andere vensters bedekt kunnen 

worden. Enkele paletten kunnen ’gedokt’ worden. Ze zweven dan niet 

meer boven andere vensters en het door hun gebruikte beeldschermoppervlak 

wordt door RagTime 6 niet meer voor andere vensters gebruikt. 

Z Om paletten te ’dokken’ trekt u ze aan de rand van het RagTime-6venster 

of dubbelklikt u in de titel van het palet. 

z Het kan voorkomen dat een groot palet een kleiner dialoogvenster 

verbergt dat achter het palet geopend is. 

Ingeval er een dialoogvenster geopend wordt dat gedeeltelijk door 

een palet afgedekt wordt, verkleint RagTime het palet of, indien nodig, 

ook meerdere paletten. De verkleinde paletten worden in een 

kleine extra palet, het zogenaamde palettendock, verzameld. Door 

gewoon te klikken op de paletnaam in het palettendock worden ze 

weer volledig zichtbaar. 

U kunt paletten ook zelf verkleinen. Om dat te doen klikt u op de 

groene knop in de titelbalk van het palet. 

De gereedschapsbalk is een palet met contextafhankelijke wisselende 

inhoud. Hij wordt aan de op dat moment actieve component aangepast: 

bij het werken met spreadsheetcomponenten ziet u knoppen die

20.2: Curvebewerking (palet) 533 

voor het werken met spreadsheets nuttig zijn, bij het werken met grafieken 

knoppen die in dat geval nuttig zijn, enz. 

• @ Gereedschapsbalk voor tekeningen [blz. 539] 

• @ Gereedschapsbalk voor grafieken [blz. 535] 

• @ Gereedschapsbalk voor illustraties [blz. 536] 

• @ Gereedschapsbalk voor geluiden [blz. 535] 

• @ Gereedschapsbalk voor spreadsheets [blz. 538] 

• @ Gereedschapsbalk voor teksten [blz. 540] 

• @ Gereedschapsbalk voor lay-outs, sjabloonlay-outs, knoppen, films 

[blz. 537] 

Zie ook 


20.2 CURVEBEWERKING (PALET) 

@ Curve-splitsgereedschap [blz. 276] 

@ Curvepunt-invoeggereedschap [blz. 277] 

@ Curvepunt-verwijdergereedschap [blz. 279] 

@ Curvepunt-knikgereedschap [blz. 278] 

@ Gesloten curve (commando) [blz. 305] 


Zie ook 


20.3 FORMULES (PALET) 

In het Formule-palet kunt u formules bekijken en bewerken. Tijdens het 

bewerken van een formule in het grote invoerveld in het palet kunt u verwijzingen 

naar spreadsheetcellen creëren door in een cel te klikken of de 

muis door een aantal cellen te slepen. 

@ Functies (commando) [blz. 301] 

@ Transformeer referentie (commando) [blz. 490] 

Stopt het bewerken van een formule zonder wijzigingen door te voeren. 

Stopt de formule-invoer. Alle wijzigingen worden overgenomen.


Formuledoel: Als de actieve component op meer plaatsen formules 

bevatten, bijvoorbeeld bij grafiekcomponenten, dan verschijnt 

er een pop-upmenu waarin u kunt kiezen waarvoor u waarden of formules 

wilt invoeren. 

Zie ook 


20.4 GELUIDSREGELING (PALET) 


@ Neem geluid op (commando) [blz. 387] 

@ Speel geluid af/Stop geluid (commando) [blz. 463] 

@ Onderbreek geluid (commando) [blz. 390] 


20.5 GEREEDSCHAPPEN (PALET) 


@ Pijplijnen creëren [blz. 71] (Verticaal) 

@ Pijplijnen creëren [blz. 71] (Horizontaal) 


@ Rechthoekgereedschap [blz. 449] 

@ Afgeronde rechthoek (gereedschap) [blz. 231] 

@ Ovaalgereedschap [blz. 395] 

@ Sectorgereedschap [blz. 456] 





@ Tekstgereedschap [blz. 475] 

@ Multigoon-gereedschap [blz. 385] 



bepalen. Om een component te creëren en in een nieuw

20.6: Gereedschapsbalk voor geluiden 535 




20.6 GEREEDSCHAPSBALK VOOR GELUIDEN 

l De volgende standaardelementen vindt u onder Z Windows in de 

standaardwerkbalk en onder z Mac OS in de gereedschapsbalk. 



Om het Info-dialoogvenster van de actieve component te openen 

• @ Info, Tekening (commando) [blz. 330] 

• @ Tekstinfo (commando) [blz. 476] 

• @ Info, spreadsheet (commando) [blz. 328] 

• @ Info, Knoppen (commando) [blz. 326] 

• @ Info, Illustratie (commando) [blz. 326] 

• @ Info, Grafiek (commando) [blz. 323] 

• @ Info, Lay-outen sjabloonlay-out (commando) [blz. 328] 

• @ Info, Geluid (commando) [blz. 322] 

• @ Info, Film (commando) [blz. 321] 


Gereedschapskist om de buitenste van de geneste containers te 

selecteren waarin de actieve component geïnstalleerd is. 



@ Neem geluid op (commando) [blz. 387] 


@ Onderbreek geluid (commando) [blz. 390] 


20.7 GEREEDSCHAPSBALK VOOR GRAFIEKEN 




















@ Grafiek-verplaatsen schaalgereedschap [blz. 307] 


Gebruik de beide pop-upmenu’s om grafiekelementen te selecteren. 

Kies een element uit het eerste menu. Als het subelementen 

bevat, worden deze in het tweede pop-upmenu beschikbaar. 

@ Voeg reeks toe (commando) [blz. 501] 

20.8 GEREEDSCHAPSBALK VOOR ILLUSTRATIES 












• @ Info, Lay-outen sjabloonlay-out (commando) [blz. 328]

20.9: Gereedschapsbalk voor lay-outs, sjabloonlay-outs, knoppen, films 537 









@ Snijd illustratie bij (commando) [blz. 462] 

@ Uitlijning (menu) [blz. 491] 

20.9 GEREEDSCHAPSBALK VOOR LAY-OUTS, SJABLOONLAY-OUTS, 

KNOPPEN, FILMS 


















@ Formules (palet) [blz. 533]


Bij de componenten lay-out, sjabloonlay-out, knop en film zijn er 

verder geen knoppen in de gereedschapsbalk. 

20.10 GEREEDSCHAPSBALK VOOR SPREADSHEETS 



















@ Laag (commando) [blz. 350] 

De referentie van de actieve cel. Om een andere cel te selecteren 

voert u de referentie daarvan in. 

? Waardetype van de geselecteerde cellen 

X Automatische herkenning 

X Tekst 

X Meerregelige tekst 

(zie @ Waardetypeherkenning [blz. 93]) 

Creëert, indien mogelijk, somformules onder of rechts van de geselecteerde 

cellen. 

i Inhoud van de actieve cel 

Als de inhoud door middel van een formule berekend wordt, is

20.11: Gereedschapsbalk voor tekeningen 539 

dit het resultaat van de berekening. 

De inhoud van meerregelige cellen is hier niet toegankelijk. 

20.11 GEREEDSCHAPSBALK VOOR TEKENINGEN 




















@ Pijplijnen creëren [blz. 71] (Verticaal) 

@ Pijplijnen creëren [blz. 71] (Horizontaal) 


@ Rechthoekgereedschap [blz. 449] 

@ Afgeronde rechthoek (gereedschap) [blz. 231] 

@ Ovaalgereedschap [blz. 395] 

@ Sectorgereedschap [blz. 456] 



@ Veelhoekgereedschap [blz. 493]



@ Tekstgereedschap [blz. 475] 

@ Multigoon-gereedschap [blz. 385] 








20.12 GEREEDSCHAPSBALK VOOR TEKSTEN 



















@ Letterstijlmodel (commando) [blz. 354] (alleen z, onder Z in 

het Typografiepalet.) 

@ Alineastijlmodel (commando) [blz. 238] 

@ Regelafstand [blz. 151]


X Gecentreerd 


X Uitgevuld 

20.13: Hulplijnen (palet) 541 



@ Tabs en tabvullingen [blz. 149] 

@ Voeg voetnoot in (commando) [blz. 507] 

Zie ook 

@ Typografie (palet) [blz. 551] 

20.13 HULPLIJNEN (PALET) 

In het hulplijnenpalet kunt u alle hulplijnen van de actieve component 

inspecteren en bewerken. 

? Component 

De component waarvan de hulplijnen net in dit palet toegankelijk 

zijn. 

Hulplijnenlijst 

Hier worden alle voorhanden hulplijnen opgestomd. 

? Orientatie 

Hier wordt aangegeven of het een horizontale of verticale hulplijn 

betreft. 

i Positie 

De positie van de hulplijnen relatie ten opzicht van de @ liniaaloorsprong 

[blz. 555]. U kunt de positie van iedere beschikbare 

@ lengte-eenheid [blz. 555] invoeren. 

p Kleur 

De kleur van de hulplijn. 

P Nieuw (horizontaal) 

P Nieuw (verticaal) 

Creëert een hulplijn in de aangegeven oriëntatie. De positie van de 

lijn kunt u aansluitend in de lijst bewerken.


P Wis 

Wist de in de lijst geselecteerde hulplijn. 

P Alle verwijderen 

Wist alle hulplijnen in de actieve component. 

Zie ook 

@ Hulplijnen [blz. 557] 

20.14 OBJECTCOÖRDINATEN (PALET) 

i Naam 

De naam van het geselecteerd object. 

Voor tekeningobjecten komen de instellingen in dit palet overeen met 

die onder @ Coördinatenpaneel, Tekeninginformatie [blz. 274] Als andere 

componenten actief zijn, worden telkens toepasselijke waarden getoond 

die door u gewijzigd kunnen worden. Voorbeelden zijn de schaling bij 

beelden of de kolombreedten en regelhoogten bij spreadsheets. 

Zie ook 


20.15 OPMAAK (PALET) 

In dit palet zijn de vele instellingen toegankelijk die voor het dagelijkse 

werk bijzonder vaak benodigd zijn. 

Het palet is in secties onderverdeeld die u afzonderlijk open en dicht 

kunt klappen. Zo houdt u de belangrijke instellingen in beeld zonder dat 

het palet te veel plaats op het beeldscherm inneemt. 

Tekst 

In deze sectie vindt u instellingen en commando’s voor de opmaak 

en invoer van tekst. Als u, zoals aanbevolen, de opmaak over stijlmodellen 

aanstuurt, vergeet dan niet de volgende sectie. 

p Lettertypefamilie 

p Lettertypevariant 

Het eerste menu bevat die lettertypefamilies die op uw computer 

geïnstalleerd zijn en een tweede mennu de in de geselecteerde 

familie voorhanden varianten (zie @ Lettertype (com-

20.15: Opmaak (palet) 543 

mando) [blz. 356], @ Lettertype (Typografiepaneel, Informatie) 

[blz. 358]). 







p Kleur 




n Vet 

n Cursief 






door de lettertypevormgever ontworpen stijlen. 

n Doorstrepen 






dubbel. 

X Normale positie 

De geselecteerde tekens staan op de basislijn van de regel. 

X Superscript 

De geselecteerde tekens worden met de helft van de lettergrootte 

omhoog geplaatst. Voor tekens die niet op de basislijn 



geval aangepast.


X Subscript 

De geselecteerde tekens worden met de helft van de lettergrootte 

omlaag geplaatst. Voor tekens die niet op de basislijn 




X Enkele regelafstand 

X 1,5 regelafstand 

X Dubbele regelafstand 

De regelafstand van de alinea’s in de selectie (zie @ Regelafstand 

[blz. 151]). 


X Gecentreerd 


X Uitgevuld 



P Controleer spelling 

Opent een dialoogvenster om de spelling te controleren (zie 

@ Controleer spelling (commando) [blz. 272]). 

P Voeg symbool in 

Opent een venster of een palet voor het doorzoeken en invoegen 

van bijv. Unicode-symbolen of tekens uit vreemde schriftsystemen 

(zie @ Voeg symbool in (commando) [blz. 504]). 

p Voeg speciale tekst in 

Dit menu bevat commando’s om paginanummers, kalenderdatums 

en tijden in te voegen (zie @ Voeg speciale tekst in (menu) 

[blz. 502]). 

n Toon basislijnraster 

Stel in of het basislijnraster van de lay-outcomponent zichtbaar 

moet zijn. (De lijnen worden niet geprint.) 

n Toon berekende tekst

n Toon bijzondere tekens 

zie @ Toon (menu) [blz. 487]. 


Letter- en Alineastijlmodel 

In deze sectie vindt u de stijlmodellen voor sturing van de tekstopmaak. 

p letterstijlmodel 

Het @ letterstijlmodel [blz. 162] dat te gronde ligt aan de opmaak 


P Nieuw letterstijlmodel 

Creëert een letterstijlmodel waarvan u de naam in een dialoogvenster 

bepaalt. De instellingen van de selectie worden in het 

stijlmodel overgenomen, en aansluitend wordt het nieuwe stijlmodel 

aan de selectie toegekend. 

P letterstijlmodel bewerken 

Opent een venster om het actuele letterstijlmodel te bewerken 

(zie @ Letterstijlmodellen (commando) [blz. 355]) 

p alineastijlmodel 

Het @ alineastijlmodel [blz. 162] dat te gronde ligt aan de opmaak 


P Nieuw alineastijlmodel 

Creëert een alineastijlmodel waarvan u de naam in een dialoogvenster 




P alineastijlmodel bewerken 

Opent een venster om het actuele alineastijlmodel te bewerken 

(zie @ Alineastijlmodellen (commando) [blz. 238]) 

Objecten 

Deze sectie bevat instellingen voor tekeningobjecten. 

é Opaciteit 

De opaciteit van het geselecteerde object. Voer een percentage 

in of gebruik de schuifbalk.


l De opaciteit van het object heeft gevolgen voor het gehele 

object, dus in het voorkomende geval ook op geïnstalleerde 

componenten. 



door. 


Bepaalt of tekst in containers achter de geselecteerde objecten 

om deze objecten loopt. 


De breedte van de ruimte tussen de linker- en rechterkant van 



De hoogte van de ruimte tussen de boven- en onderkant van 


n Object wordt geprint 

Bepaalt of de geselecteerde objecten geprint worden. 

Vulling en lijn 

In deze sectie vindt u instellingen voor vullingen en lijnen. Als u, 

zoals aanbevolen, de opmaak via stijlmodellen stuurt, vergeet dan 

niet de volgende sectie. 

X Vullinginstellingen 

X Lijninstellingen 

Bepaal of de instellingen in deze sectie de vulling of de lijnen 

van de geselecteerde elementen moet beïnvloeden. 

p Objectkleur 




é Opaciteit 


of gebruik de schuifbalk.




door. 

é Tint 





n Drukkend 



p Patronen 




n Pijlpunt aan het begin 

Bepaalt of de geselecteerde lijn aan het begin voorzien moet 

worden van een pijlpunt. Beginpunten van geselecteerde lijnen 

worden op het beeldscherm door een kleine ’x’ aangegeven. 


Bepaalt of de geselecteerde lijn aan het eind voorzien moet 

worden van een pijlpunt. Eindpunten van geselecteerde lijnen 

worden op het beeldscherm door een gevuld vierkant aangegeven. 

é Lijndikte 


p Stippellijn 



Vul- en Lijnstijlmodel 

In deze sectie vindt u de stijlmodellen voor vullingen en lijnen.


p vulstijlmodel 

Het @ vulstijlmodel [blz. 160] dat te gronde ligt aan de opmaak 


P Nieuw vulstijlmodel 

Creëert een vulstijlmodel waarvan u de naam in een dialoogvenster 




P vulstijlmodel bewerken 

Opent een venster om het actuele vulstijlmodel te bewerken 

(zie @ Vulstijlmodellen (commando) [blz. 519]) 

p lijnstijlmodel 

Het @ lijnstijlmodel [blz. 161] dat te gronde ligt aan de opmaak 


P Nieuw lijnstijlmodel 

Creëert een lijnstijlmodel waarvan u de naam in een dialoogvenster 




P lijnstijlmodel bewerken 

Opent een venster om het actuele lijnstijlmodel te bewerken 

(zie @ Lijnstijlmodellen (commando) [blz. 376]) 

Weergave 

Deze sectie bevat instellingen om de beeldschermweergave te beïnvloeden. 

Loepgereedschap 

zie @ Loep (gereedschap) [blz. 382]. 

X Originele grootte 

Zet de weergavemaatstaf op 100 %. 

X Aan het venster aanpassen 

Zet de weergavemaatstaf zo dat een pagina volledig in het venster 

past.

20.16: Spreadsheetcommando’s (palet) 549 

X Aan de vensterbreedte aanpassen 

Zet de weergavemaatstaf zo dat de paginabreedte gebruik 

maakt van de vensterbreedte. 

é Beeldgrootte 

zie @ Beeldgrootte (menu) [blz. 252]. 

n Toon niet-afdrukkende elementen 

n Toon paginagrenzen 

zie @ Toon (menu) [blz. 487]. 

n Toon linealen 

n Toon raster 

zie @ Linialen en rasters (menu) [blz. 381]. 

20.16 SPREADSHEETCOMMANDO’S (PALET) 

@ Sorteer (commando) [blz. 462] 

Oplopend/aflopend sorteren van het geselecteerde bereik regel 

voor regel met de eerste kolom als sleutel. 

@ Voeg cellen in (commando) [blz. 499] 

@ Voeg kolommen/rijen in (commando) [blz. 500] 

@ Verwijder cellen (commando) [blz. 497] 

@ Verwijder kolommen/rijen (commando) [blz. 497] 

@ Voeg laag toe (commando) [blz. 500] 

@ Verwijder laag (commando) [blz. 498] 

@ Vereniging (commando) [blz. 495] 

@ Hef vereniging op (commando) [blz. 310] 

20.17 STANDAARDCOMMANDO’S (PALET) 

In het standaardcommandopalet zijn wezenlijke en vaak benodigde commando’s 

ondergebracht die niet alleen maar voor bepaalde componenttypen 

ter beschikking staan. 



@ Nieuw document (De Foyer-standaardactie, commando) 

[blz. 387] 

@ Open document (commando) [blz. 392] 

@ Bewaar document (commando) [blz. 260] 

@ Print eenmaal (commando) [blz. 435] 




@ Herstel (commando) [blz. 311] 

l De volgende standaardelementen vindt u onder Z Windows in 

de standaardwerkbalk en onder z Mac OS in de gereedschapsbalk. 

















20.18 TEKENCOMMANDO’S (PALET) 

@ Boven onder spiegelen [blz. 489] 

@ Links rechts spiegelen [blz. 489] 

@ 90° naar links draaien [blz. 489]

@ 90° naar rechts draaien [blz. 489] 

20.19: Typografie (palet) 551 

Uitlijnen: klikt u op een knop, dan worden de geselecteerde 

objecten uitgelijnd aan de op de knoppen aangegeven randen. 

@ Lijn uit (commando) [blz. 363] 

l De uitlijningsknoppen zijn alleen beschikbaar als ten minste 

twee tekeningobjecten geselecteerd zijn. 

@ Groepeer/Hef groepering op (commando) [blz. 309] 

@ Groepeer/Hef groepering op (commando) [blz. 309] 

@ Lijnen met pijlpunten [blz. 59] 

@ Vooraan plaatsen [blz. 466] 

@ Naar voren [blz. 466] 

@ Naar achteren [blz. 466] 

@ Achteraan plaatsen [blz. 466] 

20.19 TYPOGRAFIE (PALET) 

@ Letterstijlmodel (commando) [blz. 354] 

@ Lettertype (commando) [blz. 356] 







n Vet 

n Cursief 






door de lettertypevormgever ontworpen stijlen.


n Verkleinde kapitalen 

n Contour 

n Schaduw 

bepalen of de geselecteerde tekst met de stijlen verkleinde kapitalen, 

contour of schaduw weergegeven wordt. 

l Deze stijlen worden uit bestaande stijlen berekend. Ingeval 

er op uw computer speciale lettertypen voor deze stijlen 

beschikbaar zijn die door de lettertype-ontwerper geleverd 

zijn, krijgt u een mooier resultaat door deze lettertypen 

te gebruiken. 

n Kuromaru 

bepaalt of de geselecteerde tekst met de stijl Kuromaru weergegeven 

wordt. 

l De instelling ’Kuromaru’ werkt alleen als uw computer toegerust 






dubbel. 

n Doorstrepen 



Bepaalt of telkens alleen de geselecteerde woorden zonder de 

spaties daartussen onderstreept of doorgestreept worden als 

deze stijlen ingesteld zijn. 

@ Super-/Subscript [blz. 232] 

@ Hoofd-/kleine letters (commando) [blz. 311] 

Zie ook 

@ Typografiepanelen, Informatie [blz. 490]

HOOFDSTUK21 

Vensters 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over vensters in RagTime 6. 




554 Hoofdstuk 21: Vensters 

21.1 VENSTERS SPLITSEN 

Wanneer er een ein venstersplitser in de schuifbalk aanwezig is, kunt u 

een venster in deze richting splitsen. In ieder deel kunt u verscheidene 

bereiken van het oorspronkelijke venster bekijken. 

Door dit proces te herhalen kunt u verdere venstersplitsingen doorvoeren. 

☞ Een venster splitsen 

1 • Dubbelklik op de venstersplitser. 

Het venster wordt in twee helften gesplitst. 

• Sleep de venstersplitser uit de hoek van het venster langs de 

schuifbalk. 

l Wanneer u in een gesplitst venster klikt, wordt de rand van het actieve 

deel van het venster gemarkeerd. 

l @ Beeldgrootte [blz. 252] werkt alleen op het actieve deel van het 

venster wanneer u bij het gebruiken van het commando 

Z s ingedrukt houdt. 

z o ingedrukt houdt. 

☞ Venstersplitsers verwijderen 

1 • Sleep hem naar een hoek. 

• Dubbelklik erop.

21.2 EENHEDEN 

21.2: Eenheden 555 

Met eenheden wordt de grootte van elementen weergegeven. U kunt verschillende 

eenheden voor linialen, lettertypen, paginagrootte, lijndikten 

enz. gebruiken. 

U kunt @ eenheden [blz. 286] definiëren en bewerken. Verschillende 

eenheden voor gehele en gebroken delen van een maat zijn mogelijk. De 

Engelse maateenheid ’Voet’ kan bijvoorbeeld met ’Voet’ en ’duim’ gedefinieerd 

worden. Breukdelen van ’voet’ worden dan in duimen aangegeven. 

In @ Linialen [blz. 380] kunt u instellen welke eenheden in linialen 

gebruikt worden. 

De standaardmaateenheden voor huidige en nieuwe documenten 

kunnen in het @ Documentpaneel [blz. 283] van het dialoogvenster Documentinstellingen 

aangegeven worden. 

Zie ook 



21.3 LINIALEN 

Linialen zijn in de componenten beschikbaar waarin ze gebruikt worden, 

en worden boven of links in het venster getoond. Voor iedere liniaal wordt 

een @ raster [blz. 557] gedefinieerd. @ Hulplijnen [blz. 557] kunnen alleen 

gecreëerd worden wanneer de liniaal zichtbaar is. 

Linialen vormen de basis voor de tekeninggereedschappen: de coördinaten 

van tekeningobjecten zijn gebaseerd op het @ nulpunt [blz. 556] 

van een liniaal. Daarenboven worden @ tabs [blz. 149] en @ tekstranden 

[blz. 148] voor geselecteerde alinea’s in een tabbalk in de horizontale liniaal 

getoond, wanneer er tekst actief is. 

Linialen creëren en bewerken 

U kunt binnen een document met @ linialen [blz. 380] verschillende linialen 

creëren. Iedere liniaal heeft een naam en gebruikt een eenheid (centimeter, 

punt, inch enz.). Ook de grootte van de indelingen op de liniaal 

kan ingesteld worden. U kunt aparte linialen voor ieder venster gebruiken 

en binnen de vensters horizontale en verticale linialen gebruiken. 

Linialen gebruiken 

In het submenu van het commando @ Linialen en rasters [blz. 379] vindt 

u commando’s voor het selecteren en tonen van linialen en rasters.


De standaardlinialen voor nieuwe vensters in huidige en nieuwe documenten 

kunnen in het @ Documentpaneel [blz. 283] van het dialoogvenster 

Documentinstellingen aangegeven worden. 

Zie ook 


21.4 NULPUNT BIJ LINIALEN WIJZIGEN 

De horizontale en verticale linialen hebben hun nulpunt in de linkerbovenhoek. 

Punten links of boven het nulpunt hebben negatieve waarden. 

☞ Beide nulpunten op de liniaal verschuiven 

1 Beide linialen moeten zichtbaar zijn (zie @ Linialen en rasters (menu) 

[blz. 381]). 

2 Sleep het nulpuntsymbool op het kruispunt van de linialen naar de 

gewenste positie. 

Lijnen volgen de muiswijzer en geven de positie van het nieuwe nulpunt 

aan. De nulpuntmerktekens markeren het nieuwe nulpunt voor 

iedere liniaal. 

U kunt het nulpunt van maar één liniaal ook verschuiven door het 

nulpuntmerkteken te slepen. 

Door op het nulpuntsymbool te dubbelklikken zet u het nulpunt in 

de linkerbovenhoek terug. 

Zie ook 

@ Liniaal- en rasterinstellingen (commando) [blz. 379] 

@ Linialen en rasters (menu) [blz. 381]

21.5 RASTERS 

21.5: Rasters 557 

Het raster dient voor de uitlijning van objecten. U kunt een raster op het 

beeldscherm tonen en objecten bij het slepen op de rasterlijn laten aansluiten 

die in het voorkomende geval het dichtstbij ligt. Alle instellingen 

kunnen voor horizonale en verticale rasters apart gedaan worden. U kunt 

de rasterbreedte en het aantal zichtbare rasterlijnen definiëren. 

l Bij het @ basislijnraster [blz. 82] voor teksten gaat het om een ander 

raster. 

De positie van rasterlijnen wordt door het @ verstelbare nulpunt van 

de linialen [blz. 556] bepaald. 

☞ Raster zichtbaar maken 

1 Kies Toon raster uit het submenu van het commando @ Linialen en 

rasters [blz. 381]. 

De horizontale en verticale rasterlijnen worden getoond en voor 

Toon raster verschijnt een vinkje. 

☞ Raster magnetisch maken 

1 Kies Magnetisch raster uit het submenu @ Linialen en rasters 

[blz. 381]. 

Het horizontale en verticale raster worden magnetisch en voor Magnetisch 

raster verschijnt een vinkje. 

l U kunt de rasterinstellingen voor het horizontale en verticale 

raster apart in het dialoogvenster @ Liniaal- en rasterinstellingen 

[blz. 379] doen. 

☞ Afstand van rasterlijnen wijzigen 

1 Bewerk de @ linialen [blz. 380]. 

l Als er op het beeldscherm linialen zichtbaar zijn, kunt u het Liniaalvenster 

ook openen door op een liniaal te dubbelklikken. 

Zie ook 


21.6 HULPLIJNEN 

Hulplijnen zijn in lay-outs, sjabloonlay-outs en tekeningcomponenten beschikbare 

uitlijningshulpjes. U kunt altijd hulplijnen creëren wanneer er 

linialen zichtbaar zijn.


Hulplijnen zijn ’magnetisch’. Wanneer u een object naar een hulplijn 

sleept, springt het object naar de hulplijn. Wanneer u een object met de 

pijltoetsen verplaatst, springt het er niet naartoe. 

☞ Een hulplijn creëren 

1 Er moet minstens één liniaal zichtbaar zijn (zie @ Linialen en rasters 

(menu) [blz. 381]). 

2 Druk de muisknop in een van de linialen in. 

De muiswijzer verandert in een dubbele pijl. 

3 Sleep de hulplijn uit de liniaal naar de gewenste plaats en laat hem 

daar los. 

Wanneer u een hulplijn uit een liniaal sleept en de muisknop loslaat, 

behoort de hulplijn tot de tekeningcomponent zolang de muiswijzer 

zich boven een object bevindt. U kunt een hulplijn van één component 

naar een andere slepen. 

U kunt kleuren uit het Kleurpalet op de hulplijnen laten vallen, en 

de kleur voor nieuwe hulplijnen in het @ Tekeningpaneel [blz. 472] in het 

dialoogvenster Documentinstellingen bepalen. 

Door een hulplijn te slepen kunt u zijn positie wijzigen of hem verwijderen 

doordat u hem uit de component sleept, tot de muiswijzer er als 

een klein prullenmandje uitziet. 

Een overzicht van alle hulplijnen van een component biedt het 

@ hulplijnenpalet [blz. 541] waarin u ook de positie van hulplijnen precies 

kunt instellen. 

Zie ook 

@ Hulplijnen (palet) [blz. 541] 

21.7 HIËRARCHISCHE LIJSTEN 

RagTime 6 gebruikt voor een groot aantal doeleinden lijsten met meerdere 

niveaus, soms ook met maar één niveau. 

Z Deze lijsten lijken op de weergave in de maphiërarchie in de Verkenner. 

z Deze lijsten lijken op de lijstweergave van een map in de Finder. 

Kenmerken van alle lijsten 

• Klik eenmaal op een naam om het element te selecteren. 

• Klik na een korte pauze nogmaals op de naam en u kunt de naam 

bewerken.

21.7: Hiërarchische lijsten 559 

• Door op namen te dubbelklikken wordt in sommige lijsten de betreffende 

procedure in gang gezet. Dubbelklikken op de naam van een 

component in de Inventaris opent bijvoorbeeld het venster van de 

component. 

Lijsten met één niveau 

• De elementen zijn alfabetisch gerangschikt. Telkens wanneer u een 

element een naam geeft of een nieuwe naam geeft, sorteert RagTime 

de lijst opnieuw. 

Hiërarchische lijsten 

• Een symbool voor een naam geeft aan dat er een subgroep bestaat. 

Klik op het symbool om de subgroep te tonen of te verbergen. 

• Als u een element op een ander element sleept, wordt het tweede 

gemarkeerd. Als u de muisknop loslaat, wordt het element dat u verplaatst 

heeft, aan het gemarkeerde element ondergeschikt gemaakt. 

Navigatie 

Als u letters snel typt, wordt dat element geselecteerd dat met de getypte 

combinatie begint. Als zo’n combinatie niet bestaat, wordt het volgende 

element in alfabetische volgorde gekozen. Alleen als ze zichtbaar zijn, 

kunnen hiërarchisch geordende groepen daarbij doorzocht worden. 

Zie ook 

@ Toetsen en modificatietoetsen in diverse commando’s [blz. 569]

560 Hoofdstuk 21: Vensters

HOOFDSTUK22 

Modificatietoetsen 

In dit hoofdstuk vindt u informatie over de modificatietoetsen, waarmee 

u de werkingswijze van veel commando’s en gereedschappen kunt 

aanpassen.. 




562 Hoofdstuk 22: Modificatietoetsen 

22.1 TOETSEN EN MODIFICATIETOETSEN IN SPREADSHEETS 

Navigeren en selecteren in de spreadsheet 

Een selectie in de spreadsheet bestaat uit één of meer cellen, waarvan er 

altijd precies één de actieve cel is. Deze wordt door de ’lopende mieren’ 

gemarkeerd. 

☞ Aangrenzende cel activeren 

De volgende toetsencommando’s activeren een cel die grenst aan de actieve 

cel. Bestaat ook de selectie uit slechts één cel, dan wordt de aangrenzende 

cel ook geselecteerd. 

1 6 of t activeren de aangrenzende cel rechts ervan. 

2 of r activeren de aangrenzende cel eronder. 

4 of s - t activeren de aangrenzende cel links ervan. 

8 of s - r activeren de aangrenzende cel erboven. 

l Wordt het einde van de spreadsheet, diens container of het geselecteerde 

bereik bereikt, dan wordt aan het tegenoverliggende 

uiteinde doorgegaan. 

☞ Een cel selecteren 

1 Klik op de cel. 

l Als er in een cel een component geïnstalleerd is, selecteert u 

een aangrenzende cel en navigeert u van daaruit met toetsen. 

☞ Een rechthoekig celbereik selecteren 

1 • Strijk met de muis over de cellen heen. 

• Klik in de rij- of kolomkop of strijk er overheen. 

☞ Bestaande selectie uitbreiden 

1 Als bij het hierboven geschetste navigeren of selecteren ook nog s 

ingedrukt is, wordt de selectie uitgebreid met de nieuwe positie. 

Z ctrl -klikken begint het volgende fragment van een nietaaneensluitende 

selectie. 

z c -klikken begint het volgende fragment van een nietaaneensluitende 

selectie. 

☞ Een bereik over meerdere lagen selecteren 

1 Selecteer een bereik in een laag.

22.1: Toetsen en modificatietoetsen in spreadsheets 563 

2 Kies met ingedrukte s -toets met behulp van het commando @ Laag 

[blz. 350] een tweede laag of gebruik het pop-upmenu in de @ gereedschapsbalk 

[blz. 538]. 

l Als verschillende lagen van dezelfde spreadsheet in verschillende 

containers getoond worden, kunt u voor het verkrijgen van 

een driedimensionale selectie op een cel in één container klik- 

ken en vervolgens met ingedrukte s -toets op een cel in de 

container met de andere laag klikken. 

☞ Een component in een cel selecteren 

1 Klik op de cel. 

Z Bij geluiden of knoppen moet u ook nog op ctrl drukken. 

z Bij geluiden of knoppen moet u ook nog op o drukken. 

Cellen bewerken 

☞ Invoer beginnen 

1 • Klik in de actieve cel. 

• Druk op R . 

☞ Invoer afsluiten 

1 • Druk op R , wanneer de cel actief moet blijven. 

• Selecteer een andere cel. 

l Om de invoer af te sluiten en tegelijk aangrenzende cellen 

te activeren kunt u t , r , s - t en s - r gebruiken. 

Z Bij meerregelige tekst moet u ook nog op ctrl drukken. 

z Bij meerregelige tekst moet u ook nog op c drukken. 

☞ Invoer annuleren 

1 e annuleert de invoer. De huidige cel blijft actief. 

☞ Cellen invoegen 

1 Selecteer cellen, rijen of kolommen en gebruik het snelmenu. 

Kolombreedten of rijhoogten wijzigen 

De handelwijze wordt hier voor kolommen beschreven, voor rijen geldt 

de beschrijving analoog. 

Bij alle wijzigingen in breedte en hoogte wordt met het magnetische 

raster van de actieve liniaal rekening gehouden.


Z ctrl keert het magnetisme van het raster tijdelijk om. 

z c keert het magnetisme van het raster tijdelijk om. 

☞ Kolombreedte wijzigen 

1 • Sleep aan de scheidingslijn rechts van de kolom. 

• Door in een kolomkop te dubbelklikken wordt de kolombreedte 

zo aangepast dat de inhoud van alle cellen in de kolom precies 

zichtbaar is. 

☞ Meerdere geselecteerde kolommen proportioneel wijzigen 

1 Sleep aan de scheidingslijn rechts van de selectie. 

☞ Totale breedte van meerdere geselecteerde kolommen behouden 

1 Sleep aan een scheidingslijn binnen de selectie. 

De totale breedte van de selectie blijft behouden doordat de kolom 

helemaal rechts in de selectie de verandering in breedte van de andere 

kolommen compenseert. 

☞ Totale breedte van meerdere geselecteerde kolommen evenveel 

wijzigen 

Z s -sleep aan een scheidingslijn. 

z o -sleep aan een scheidingslijn. 

Zie ook 


22.2 MODIFICATIETOETSEN IN GRAFIEKEN 

Delen van een grafiek selecteren 

☞ Extra elementen selecteren 

1 s -klik op elementen. 

☞ Alle soortgelijke elementen selecteren 

(bijvoorbeeld alle assen of reeksen) 

Z ctrl -klik op een element van de gewenste soort. 

z o -klik op een element van de gewenste soort. 

☞ Volgende soortgelijke element selecteren 

1 Druk op t .

☞ Vorige soortgelijke element selecteren 

1 Druk op s - t 

☞ Dialoog over grafiektype onderdrukken 

22.3: Modificatietoetsen en toetsen 565 

1 Als u ctrl ingedrukt houdt, terwijl u getallenreeksen naar een 

grafiek overbrengt (via het klembord of via Drag & Drop), dan blijft 

het dialoogvenster achterwege dat u naar het type voor de grafiek 

vraagt. In dit geval wordt de standaardgrafiek gekozen. 

Zie ook 


22.3 MODIFICATIETOETSEN EN TOETSEN 

Windows- en Mac-OS-computers beschikken over verschillende modificatietoetsen: 

Z s ctrl w W 

z s ctrl c o 

Het indrukken van één of een combinatie van deze toetsen, terwijl er 

tegelijkertijd andere handelingen uitgevoerd worden, beïnvloed vaak de 

effecten van deze handelingen. De voor ieder componenttype beschikbare 

modificatietoetsen worden hierna beschreven. 

22.4 TOETSEN EN MODIFICATIETOETSEN IN DE LAY-OUT 

Pagina’s bewegen 

☞ Slechts één pagina van een dubbelzijdige sjabloonpagina slepen 

1 s - ctrl -Sleep de paginaruiter van de enkele pagina. 

Zie ook 


22.5 TOETSEN EN MODIFICATIETOETSEN IN TEKENINGEN 

Objecten selecteren 

☞ Selectie uitbreiden 

1 • s -klik andere objecten aan. 

• s -klik op een pagina of in een tekening (geen objecten) en 

sleep helemaal over andere objecten heen.


Z Als u bij het slepen ook de s - ctrl ingedrukt houdt, 

worden alle bij het slepen aangeraakte objecten geselecteerd. 

z Als u bij het slepen ook de o ingedrukt houdt, worden 

alle bij het slepen aangeraakte objecten geselecteerd. 

☞ Selectie wijzigen 

1 Is er precies één object geselecteerd, kan met t het volgende en 

met s - t het vorige object (in de volgorde waarin de objecten 

gecreëerd zijn) geselecteerd worden. 

☞ De buitenste van een reeks geneste containers selecteren 

Z Klik in een container terwijl u s - ctrl ingedrukt houdt. 

z Klik in een container terwijl u o - ctrl ingedrukt houdt. 

☞ Alle objecten op een pagina selecteren 

1 Gebruik het snelmenu in de paginaruiter. 

☞ Magnetisch raster tijdelijk uitschakelen 

z Druk op de c bij het bewerken van een object. 

☞ Objecten verplaatsen 

Met de pijltoetsen wordt het object pixel voor pixel verplaatst. 

Z ctrl -pijltoets verplaatst het object in grotere stappen. 

z o -pijltoets verplaatst het object in grotere stappen. 

☞ Object in componenten installeren 

Als u een tekeningobject over een andere component beweegt, wordt op 

het beeldscherm in het voorkomende geval gemarkeerd, of het object boven 

de component neergezet kan worden of erin geïnstalleerd wordt, bijv. 

als meelopend object in een tekstcomponent. 

1 Om dit gedrag uit te schakelen 

Z drukt u w bij het slepen van het object. 

z drukt u ctrl - o bij het slepen van het object. 

☞ Verplaatsingsrichting beperken 

1 Druk s bij het slepen van het object. Het object kan, al naar gelang 

de aanvangsrichting, alleen horizontaal of verticaal verplaatst 

worden.

22.5: Toetsen en modificatietoetsen in tekeningen 567 

☞ Een object en de inhoud ervan dupliceren 

Z Druk ctrl bij het slepen van het object. 

z Druk o bij het slepen van het object. 

Objecten creëren 

☞ Laatst gebruikte gereedschap opnieuw activeren 

Z ctrl -klik in de vrije ruimte van de tekening of de lay-out. 

z c -klik in de vrije ruimte van de tekening of de lay-out. 

☞ Objecten met gelijke hoogte en breedte creëren 

1 Druk s bij het creëren van het object. 

☞ Richting van een nieuwe lijn tot stappen van 15° beperken 

1 Druk s bij het creëren van de lijn. 

Objecten bewerken 

☞ Rotatie tot stappen van 15° beperken 

1 Druk s bij het roteren van het object. 

☞ Lijnrichting in stappen van 15° veranderen 

Z Druk W bij het slepen aan het uiteinde van een lijn. 

z Druk o bij het slepen aan het uiteinde van een lijn. 

☞ Lijnrichting behouden 

1 Druk s bij het slepen aan het uiteinde van een lijn. 

☞ Objecthoogte en -breedte proportioneel veranderen 

1 Druk s bij het slepen van een hoekhendel. 

☞ Een object schuin zetten 

Z ctrl -sleep een middenhendel in de richting van een hoekhendel. 

z o -sleep een middenhendel in de richting van een hoekhendel. 

☞ Een object schalen 

Z ctrl -sleep aan een middenhendel naar of het midden van het 

object of van het midden weg. 

z o -sleep aan een middenhendel naar of het midden van het object 

of van het midden weg.


☞ Twee tekeningobjecten verbinden 

Z ctrl - w -sleep het eindpunt van een object over het eindpunt 

van een ander object. 

z c - o -sleep het eindpunt van een object over het eindpunt van 

een ander object. 

Zie ook 


22.6 MODIFICATIETOETSEN IN TEKST 

☞ Invoegpunt verplaatsen 

Z ctrl - 4 of ctrl - 6 verplaatsen het invoegpunt woord voor 

woord. 

w - 4 of w - 6 verplaatsen het invoegpunt naar het begin of 

het einde van de regel. 

ctrl - w - 4 of ctrl - w - 6 verplaatst het invoegpunt 

naar het begin of het einde van de tekst. 

z o - 4 of o - 6 verplaatst het invoegpunt woord voor woord. 

c - 4 of c - 6 verplaatst het invoegpunt naar het begin of het 

einde van de regel. 

c - o - 4 of c - o - 6 verplaatst het invoegpunt naar het begin 

of het einde van de tekst. 

☞ Bestaande selectie uitbreiden 

1 Als bij de hierboven beschreven verplaatsingen van het invoegpunt 

ook nog s ingedrukt is, wordt de selectie tot en met de nieuwe 

positie van het invoegpunt uitgebreid. 

☞ Niet-aaneensluitende selectie 

Z ctrl -klik begint de volgende passage van een nietaaneensluitende 

selectie. 

z c -klik begint de volgende passage van een niet-aaneensluitende 

selectie. 

☞ Linkerrand zonder inspringen van de eerste regel wijzigen 

Gewoonlijk is een verschuiving van de kantlijnsteller alleen samen met 

het inspringen van de eerste regel mogelijk door de linkerkantlijnmarkering 

te verschuiven.

Z w -sleep de linkerkantlijnsteller. 

z o -sleep de linkerkantlijnsteller. 

☞ Een meelopend object proportioneel vergroten 

22.7: Modificatietoetsen bij beelden 569 

1 s -sleep de @ selectiehendel rechts onder van het object. 

Zie ook 

@ Tekst selecteren [blz. 78] 

@ Componenten nesten [blz. 26] 


22.7 MODIFICATIETOETSEN BIJ BEELDEN 

☞ Randen en midden van een illustratiecontainer magnetisch maken 

Z ctrl -sleep het beeld met het verplaatsgereedschap. 

z c -sleep het beeld met het verplaatsgereedschap. 

☞ Verplaatsing van beelden tot horizontaal en verticaal beperken 

1 s -sleep het beeld met het verplaatsgereedschap. 

☞ Beeld met behoud van proporties schalen 

1 s -sleep het beeld met het schaalgereedschap. 

☞ Beeld met pijltoetsen meerdere pixels tegelijk verder verplaatsen 

Z Druk ctrl in en een pijltoets. 

z Druk o in en een pijltoets. 

Zie ook 

@ Illustraties selecteren [blz. 86] 




22.8 TOETSEN EN MODIFICATIETOETSEN IN DIVERSE COMMANDO’S 

☞ Verkleinen met de loep 

Z Gebruik de loep met ctrl .


z Gebruik de loep met o . 

In de loepwijzer verschijnt een ’-’. 

☞ Door de hele component schuiven 

1 Om door de maximumgrootte te schuiven in plaats van door de 

grootte van het gebruikte bereik van een spreadsheet of een teke- 

ningcomponent, s -sleept u de lift. 

Hiërarchische lijsten 

☞ Navigeren 

Z w - 2 springt naar de volgende optie op hetzelfde niveau. 

w - 8 springt naar de vorige optie op hetzelfde niveau. 

ctrl - w - 2 springt naar de laatste optie in de lijst. 

ctrl - w - 8 springt naar de eerste optie in de lijst. 

z o - 2 springt naar de volgende optie op hetzelfde niveau. 

o - 8 springt naar de vorige optie op hetzelfde niveau. 

c - o - 2 springt naar de laatste optie in de lijst. 

c - o - 8 springt naar de eerste optie in de lijst. 

☞ Niveaus tonen en verbergen 

Z 6 opent alle subopties of springt naar de eerste suboptie. 

4 springt naar de hogergelegen optie of sluit haar subopties. 

z c - 6 opent alle subopties. 

c - 2 opent alle subopties en springt naar de eerste suboptie. 

c - 4 springt naar de hogergelegen optie. 

c - 8 springt naar de hogergelegen optie en sluit haar subopties. 

☞ Optie bewerken 

1 r of R . 

l Sommige hogergelegen lijsttitels kunnen niet bewerkt worden. 

☞ Optie openen 

1 Dubbelklik. 

Zie ook 

@ Hiërarchische lijsten [blz. 558]

AANHANGSEL A 

Legenda 

De in de RagTime-documentatie gebruikte lettertypen, stijlen, symbolen 

en kleuren worden op een rijtje gezet.

572 Aanhangsel A: Legenda 

A.1 CONVENTIES 

Lettertypen en stijlen 

Commando’s, knopnamen en alle andere namen die in menu’s, dialogen, 

vensters, paletten enz. voorkomen, worden in dit lettertype 

weergegeven. 

Formules, waardeformaten en dergelijke worden 

in dit lettertype weergegeven. 

Diverse symbolen 

Z Windows 

z Mac OS X 

Deze symbolen markeren alinea’s, die op verschillen tussen 

de RagTime-varianten voor Windows- en Macintoshbesturingssystemen 

wijzen. 

l Opmerking 

De ingesprongen, gestippelde pijl verwijst naar tips en extra informatie, 

die snel kunnen worden omgezet en die u het praktisch werken 

met RagTime vergemakkelijken. 

$ Waarschuwing 

Het kleine waarschuwingsdriehoekje betekent voor u dat u goed kijken 

en lezen moet, het wijst u op typische oorzaken van fouten of 

praktische details waarbij gemakkelijk iets fout kan gaan. 

☞ Stappen 

Koppen voor stap-voor-stap-instructies worden met dit symbool aangeduid. 

Ö Tip 

Dit symbool staat voor uitgebreidere tips voor gebruikers die 

RagTime al een beetje kennen. Vaak zijn tips ook nog in een kader 

geplaatst en kunnen, met name wanneer u het trainingshandboek 

voor het eerst leest, overgeslagen worden. 

Verwijzingen, verbindingen, hyperlinks 

Verwijzingen naar andere plaatsen in de documentatie zijn, wanneer mogelijk, 

onderstreept en/of zijn aan gekleurde tekst te herkennen. 

l Wanneer u de documentatie op het beeldscherm leest, kunt u de 

gemarkeerde tekst aanklikken en de betreffende plaats van de documentatie 

wordt getoond. Dit geldt vanzelfsprekend voor de onscreendocumentatie, 

maar ook voor de PDF-documenten. 

@ Verwijzing [blz. 999] 

In gedrukte versies of PDF-documenten wordt dit symbool vóór een 

verwijzing gebruikt en achter de verwijzing wordt het desbetreffende

A.2: Toetssymbolen 573 

paginanummer of het desbetreffende document aangegeven. Verwijzingen 

zonder aanduidingen van een paginanummer of een document 

duiden op begrippen die in glossarium uitgelegd worden. 

Formules en functies 

ƒ Functie 

Dit symbool kenmerkt de namen van rekenkundige functies. 

Argument Vereist functieargument 

Zo worden in functiebeschrijvingen argumenten weergegeven die 

aangegeven moeten worden. 

Argument Optioneel functieargument 

Zo worden in functiebeschrijvingen argumenten weergegeven die 

weggelaten kunnen worden. 

" ' Primitieve aanhalingstekens 

Deze aanhalingstekens worden alleen gebruikt om teksten in formules 

te kenmerken. 

Spatie 

Zeer belangrijke spaties worden door dit symbool weergegeven. 

A.2 TOETSSYMBOLEN 

r Return, wagenteruglooptoets, regeltransporttoets 

R Enter, invoer 

Merk op dat Return en Enter in RagTime een verschillende uitwerking 

hebben. 

t Tabulator 

e Escape 

8 Pijl omhoog 

2 Pijl omlaag 

4 Pijl naar links 

6 Pijl naar rechts 

9 PgUp, scherm omhoog 

3 PgDn, scherm omlaag 

Modificatietoetsen 

Modificatietoetsen werken alleen in combinatie met andere toetsen of 

muisklikken. 

Z w Alt 

Z W AltGr 

z c Commando, Appel 

z o Option

574 Aanhangsel A: Legenda 

k Control, Ctrl 

s Shift, hoofdlettertoets 

A.3 BEDIENINGSELEMENTEN 

P Knop. drukknop 

kenmerkt knoppen die een directe actie in werking zetten. 

X Radioknop, keuzeknop 

kenmerkt een groep schakelknoppen waarvan er maar één aan kan 

zijn. 

n Aankruisvak, aanvinkvak 

kenmerkt een schakelknop die slechts aan of uit kan zijn. 

y Menu 

kenmerkt een gewoon menu (Pull-down-Menu). 

Y Submenu 

kenmerkt een hiërarchisch menu. 

\ Submenutitel 

kenmerkt de titel van een hiërarchisch menu. 

c Menucommando 

kenmerkt een gewoon menucommando. 

+ Vinkje 

Het vinkje kenmerkt de geldige instelling in menu’s of palettes. 

] Menu 

kenmerkt menu’s die aan gereedschapsknoppen gekoppeld zijn. 

p Pop-upmenu 

kenmerkt een pop-upmenu. 

? Mededelingenveld 

kenmerkt mededelingenvelden met informatie die niet direct gewijzigd 

kan worden. 

i Invoerveld 

kenmerkt een invoerveld. 

é Invoerveld met menu, combobox 

kenmerkt een invoerveld waarin u door middel van een pop-upmenu 

snel veelgebruikte waarden kunt invoeren. 

\ ] Meer/Minder 

kenmerkt een schakelaar waarmee u in een dialoog of venster kunt 

bepalen of minder vaak benodigde elementen getoond moeten worden.

AANHANGSEL B 

Glossarium 

In het Glossarium worden begrippen verklaard die in RagTime of in de 

bijbehorende documentatie veel gebruikt worden.

576 BEREIK! (Foutwaarde) 

Aantal 

Zie Getal. 

Actieve cel 

Een actieve cel is een cel waarin u gegevens kunt invoeren. Inlichtingen 

in de gereedschapsbalk hebben betrekking op deze cel. De actieve cel 

maakt ook altijd deel uit van de selectie. Ze is door ’lopende mieren’ 

goed herkenbaar. 

Alt-toets 

w De Alt-toets. 

AltGr-toets 

W De AltGr-toets. 

Argument 

Een argument is een waarde die aan een functie overgegeven wordt als 

basis voor haar berekeningen. Argumenten volgen na de naam van de 

functie en moeten tussen haakjes gezet worden. Als een functie twee of 

meer argumenten nodig heeft, moeten ze door puntkomma’s van elkaar 

gescheiden worden: Som (2; 3; 4). Een argument kan bijvoorbeeld 

een getal, een constante, een referentie of een formule zijn. 

Bereik 

Een bereik is een samenhangende rechthoekige groep van meerdere 

spreadsheetcellen. In formules wordt een bereik door aanduiding van 

de linkerbovencel en rechterondercel genoteerd, die door een dubbele 

punt gescheiden worden (bijv. B2:C4, R2K2:R4K3 of [1]A1:[3]D4). 

BEREIK! (Foutwaarde) 

Een waarde ligt buiten het toegestane interval. (@ Foutwaarde)

Bestand 577 

Bestand 

Onder bestanden verstaat men gegevens die onder een bepaalde naam 

op een harde schijf of externe gegevensdrager (bijv. diskettes) opgeslagen 

zijn. Met RagTime gecreëerde documenten zijn bijvoorbeeld ook bestanden. 

Béziercurve 

Een béziercurve bestaat uit lijnsegmenten die door einden controlepunten 

gedefinieerd worden. De controlepunten bepalen de tangens van een 

lijnsegment aan de eindpunten. 

Bijzondere tekens 

Bijzondere tekens zijn normaal gesproken niet zichtbaar, maar hebben 

op andere wijze invloed op het uiterlijk van teksten. Onder de bijzondere 

tekens vallen bijv. spaties, tabs of alinea-eindetekens. 

Bitdiepte 

Onder bitdiepte verstaat men het aantal bits dat voor de kleurdefinitie 

van een enkele pixelpunt gebruikt wordt. Met een grotere bitdiepte kunnen 

meer kleuren weergegeven worden, maar is meer opslagruimte nodig 

en het bestand wordt groter. 

Bitmap 

Een ’Bitmap’-illustratie wordt door kleuren of grijswaarden voor ieder 

beeldpunt (pixel) beschreven. 

Celwaarde 

De celwaarde is de inhoud van een cel. Dit kan tekst, een getal, een 

datum, een tijdsspanne of een foutwaarde zijn. De celwaarde kan handmatig 

ingevoerd of met een formule berekend worden. 

CIRC! (Foutwaarde) 

Een formule bevat een verwijzing naar zichzelf of bevindt zich in een formulereeks 

die aan het ’einde’ naar zichzelf verwijst. Deze foutwaarde 

verschijnt niet wanneer iteratie ingeschakeld is. (@ Foutwaarde) 

Cirkelreferentie 

Een cirkelreferentie in een formule is een referentie die direct of indirect 

op de cel betrekking heeft waarin de formule die de referentie bevat, zich 

bevindt.

578 Datum 

Command-toets 

c De Macintosh-Command-toets, bij sommige toetsenborden ook van 

het Apple-logo voorzien. 

COMPLEX! (Foutwaarde) 

De formule is te complex, ze bevat te veel niveaus tussen haakjes of geneste 

aanroepen van subfuncties. (@ Foutwaarde) 

Component 

Componenten zijn lay-outs, sjabloonlay-outs, tekst, spreadsheets, grafieken, 

tekeningen, illustraties, geluid, films en knoppen. Een lijst van de 

componenten van een document verschijnt in de inventaris. Componenten 

verschijnen in vensters of kunnen in verschillende objecten geïnstalleerd 

zijn. 

Container 

Een container is een bereik, bijv. een tekeningobject, waarin een component, 

bijv. tekst, geïnstalleerd, getoond en bewerkt kan worden. 

Control-toets 

k De Control-toets. Hij is bij sommige toetsen voorzien van de letters 

’Ctrl’ of ’Strg’. 

Converter 

Een converter is een document dat informatie voor het importeren van 

documenten bevat die met andere programma’s gecreëerd zijn. Converters 

kunnen niet geopend worden. 

Datum 

Een datum is een zeer bepaald tijdstip. In RagTime bestaat een datum uit 

de bestanddelen jaar, maand, dag, uur, minuut en seconde. Een datum 

kan zo geformuleerd worden dat slechts enkele van deze bestanddelen 

aangegeven worden. (3-4-1995 9:30:04; 3 april 1995; 03- 

04-1995; 9:30; 9:30:04). 

Geldige datums liggen in het bereik tussen 1-1-0001 t/m 31-12- 

29999. Als u datums buiten dit bereik gebruikt, wordt een foutwaarde 

getoond. 

Aangezien de Gregoriaanse kalender die aan de datumfuncties van 

RagTime ten grondslag ligt, pas in 1582 ingevoerd is, zijn berekeningen 

met oudere datums slechts beperkt zinvol. Let erop dat sommige landen 

de Gregoriaanse kalender nog aanmerkelijk later ingevoerd hebben.

DATUM! (Foutwaarde) 579 

DATUM! (Foutwaarde) 

Een datum ligt buiten het ondersteunde bereik of een deel van de datum 

heeft een ongeldige waarde, bijv. 13 als maand. (@ Foutwaarde) 

DIV/0! (Foutwaarde) 

Er werd geprobeerd door nul te delen. (@ Foutwaarde) 

Draaipunt 

Het draaipunt wordt als een klein rondje in het middelpunt van een gekozen 

tekeningobject getoond. Als de muiswijzer daarboven gehouden 

wordt, verandert hij in een rotatiewijzer. 

Enter-toets 

R De Enter-toets, letterlijk: Invoer-toets. Hij wordt vaak met de Returntoets 

(r) verwisseld. In RagTime hebben deze toetsen echter vaak verschillende 

functies. 

Escape-toets 

e De Escape-toets. 

EVAL! (Foutwaarde) 

In de formule wordt het resultaat van een berekening gebruikt die de foutwaarde 

CIRC! opgeleverd heeft. (@ Foutwaarde) 

Export 

’Exporteren’ betekent een selectie in een bestand met een uitwisselingsformaat, 

bijv. kale tekst, zodat andere programma’s haar openen kunnen. 

Formaat 

Het formaat beschrijft de weergave van gegevens. Een letterformaat definieert 

bijv. lettertype, grootte, kleur, stijl enz. Het formaat van een 

spreadsheetcel definieert grootte, kleur, randen enz. en letterformaten. 

Formule 

Een ’formule’ is een regel om een waarde te berekenen. Formules die u in 

het formulepalet invoert, kunnen in verschillende componenten gebruikt 

worden. Een formule kan complex of eenvoudig, zoals een celreferentie

580 Hulpmiddelen 

of 1 + 1, zijn. Formules kunnen, maar hoeven geen functies te bevatten. 

FOUT! (Foutwaarde) 

Een fout die in geen van de andere categorieën past. (@ Foutwaarde) 

Foutwaarde 

Een foutwaarde is het resultaat van een foutieve, niet-gedefinieerde of 

niet-toegestane berekening. Foutwaarden verbreiden zich in het resultaat 

van alle formules waarin een foutwaarde als operand of functieargument 

gebruikt wordt. Foutwaarden worden atijd met hoofdletters en een 

uitroepteken weergegeven. 

Functie 

Een functie is een vast gedefinieerde groep handelingen die berekeningen 

doorvoeren met de waarden die aan ze zijn doorgegeven. 

Functies kunnen in formules ingevoerd worden om wiskundige, 

tekst–, datum–, zoek–, print- of andere opdrachten uit te voeren. 

Gegevens 

Gegevens zijn stukjes informatie die u in uw computer invoert. Gegevens 

kunnen bijv. woorden, getallen, datumopgaven, illustraties, grafieken 

enz. zijn. 

Gemengd 

Wanneer een instelling voor meerdere objecten in de selectie verschillend 

is, is deze instelling ’gemengd’. Is bijv. gezamenlijk geselecteerde 

tekst in de lettertypes ’Chicago’ en ’Geneva’ gezet, dan is de eigenschap 

’Lettertype’ in de selectie gemengd. 

Getal 

Een getal is een numerieke grootheid. RagTime kan met positieve en 

negatieve gehele getallen en tiendelige breuken werken. Buiten de gewoonlijke 

schrijfwijze ondersteunt RagTime ook de exponentiële schrijfwijze 

en het duizendtallenscheidingsteken. (42; -4711; 123,45; 

-2.987,65; 1,41e8). 

Hulpmiddelen 

Een hulpmiddel is een onderdeel van een RagTime-document dat in de 

inventaris verschijnt en andere elementen op verschillende manieren beïnvloed. 

U kunt hulpmiddelen in bewerkingsvensters creëren, wijzigen 

en wissen.

ILLEGAAL! (Foutwaarde) 581 

ILLEGAAL! (Foutwaarde) 

In een formule wordt een functie gebruikt die niet geïnstalleerd is. (@ Foutwaarde) 

Import/Importeren 

’Importeren’ betekent: de gegevens van een document invoegen in een 

ander document. 

Inhoud 

Het begrip ’inhoud’ heeft betrekking op een in een container geïnstalleerde 

component. 

Interval 

Een interval beschrijft een beperkte waardevoorraad. Onder- en bovengrens 

worden tussen rechte haken weergegeven: [-1; +1]. 

Als de opening van de haak van de waarde wegwijst, is deze waarde 

niet in het interval opgenomen. Bijvoorbeeld bevat [0; 1[ alle getallen 

van inclusief 0 tot exclusief 1. 

Inventaris 

De inventaris is een lijst van in een document voorkomende componenten, 

stijlmodellen en andere elementen zoals bijv. linialen en eenheden. 

U kunt componenten en stijlmodellenvensters openen door op de naam 

in de inventaris te dubbelklikken of u kunt elementen op documentpagina’s 

of in andere documenten slepen. 

Invoegpunt 

Het invoegpunt is een knipperende lijn, die aangeeft waar er tekst in een 

document ingevoegd kan worden. U kunt het invoegpunt positioneren 

door met de muiswijzer in tekst te klikken. 

Lijnen 

Rechte lijnen en bogen zijn lijnen en kunnen daarom geen componenten 

bevatten. Open veelhoeken zijn aan de ene kant lijnen, omdat ze 

pijlpunten aan hun uiteinden kunnen hebben, anderzijds niet, omdat ze 

componenten kunnen bevatten.

582 NAAM! (Foutwaarde) 

Lijst 

Een lijst bestaat uit één of meer waarden (constanten of referenties, ook 

referenties naar bereiken). In formules worden de elementen van een 

lijst door een puntkomma (;) gescheiden (bijv. 47; 11; 8; 15 of A1; 

B7; C1:D3 of R1K1; R7K2; R1K3:R3K4) 

Links en rechts bij assen en lijnen 

Aangezien lijnen en grafieken gedraaid kunnen worden, wordt ’links’ dan 

wel ’rechts’ in de looprichting gedefinieerd. Bij lijnen verloopt zij van het 

begin van de lijn tot het eind ervan, bij waardeassen in de richting van 

stijgende waarden en bij categorieassen in de volgorde van de categorieën. 

Bij gesloten tekeningobjecten betekent ’links’ buiten en ’rechts’ binnen. 

Wanneer u een veelhoek of een béziercurve opent of sluit, kan om 

die reden de lijn in een andere positie getekend worden. 

Magnetisch raster 

Het magnetische raster dient ervoor om objecten aan één kant precies te 

plaatsen of uit te lijnen. Wanneer u een object creëert of sleept, springen 

de randen ervan naar de dichtstbijliggende rasterlijnen toe. U kunt het 

magnetische raster ook gebruiken wanneer het niet op het beeldscherm 

zichtbaar is. 

Meerregelige tekst 

Meerregelige tekst wordt aan het einde van een regel in een spreadsheetcel 

naar de volgende regel doorgeleid. 

Menu’s afscheuren 

Wanneer u een palet creëren wilt door een submenu af te scheuren, verplaatst 

u dan de muiswijzer door het submenu naar boven, onder of 

rechts. 

NA! (Foutwaarde) 

Er is een waarde niet beschikbaar omdat hij bijv. bij het doorzoeken van 

een tabel niet gevonden is, of omdat een operand of functieargument de 

constante waarde ’NV’ heeft. (@ Foutwaarde) 

NAAM! (Foutwaarde) 

Deze fout wordt nooit door RagTime gegenereerd en kan alleen bij 

spreadsheets die uit Excel geïmporteerd zijn, voorkomen. Hij wordt ondersteund 

om de compatibiliteit met Excel te waarborgen. (@ Foutwaarde)

Niet-samenhangend celbereik 583 

Niet-samenhangend celbereik 

Een niet-samenhangend celbereik bestaat uit twee of meer cellen zonder 

een gemeenschappelijke rand. 

NUL! (Foutwaarde) 

Deze fout wordt nooit door RagTime gegenereerd en kan bij spreadsheets 

voorkomen die uit Excel geïmporteerd zijn. Hij wordt ondersteund om 

de compatibiliteit met Excel te waarborgen. De Functies voor het Adresboek 

of RagTime Connect geeft deze foutwaarde voor database-velden 

die geen gegevens bevatten. (@ Foutwaarde) 

NUM! (Foutwaarde) 

Er werd geprobeerd een niet-gedefinieerde operatie uit te voeren, of het 

resultaat ligt buiten het getalbereik dat in RagTime mogelijk is. (@ Foutwaarde) 

Nummer 

Zie Getal. 

Object 

Een object is zeer algemeen gesteld ieder element dat geselecteerd kan 

worden. De aanduiding ’object’ wordt vaak als afkorting voor ’tekeningobject’ 

gebruikt, bijv. voor lijnen, rechthoek enz. 

Omsluitend kader 

Een omsluitend kader is een rechthoek met hendels en omsluit curven 

alsmede gekromde, getransformeerde of onregelmatig gevormde objecten. 

Wanneer u een omsluitend kader verplaatst of zijn grootte wijzigt, 

wordt het omsloten object dienovereenkomstig verplaatst of geschaald. 

Operand 

Operanden zijn waarden waarop berekeningen in een formule toegepast 

worden. In de vergelijking 1 + 2 = 3 zijn ’1’ en ’2’ Operanden.

584 Palet 

Operatoren 

Operatoren zijn symbolen die in een formule gebruikt worden om de procedure 

in de formule te beschrijven, bijvoorbeeld ’+’ voor optellen. 

Option-toets 

o De Option-toets, soms Alt genoemd. 

Pagina-overgang 

De pagina-overgang is het gebied boven de eerste pagina, tussen de pagina’s 

en na de laatste pagina van een document. 

Klik in de pagina-overgang wanneer u hem selecteren wilt. U kunt 

dan een nieuwe pagina op deze plaats toevoegen of aankoppelen of een 

gekopieerde pagina invoegen. 

U kunt ook pagina’s uit andere documenten in de pagina-overgang 

slepen. 

Paginagrootte 

De paginagrootte is het gebied dat voor iedere pagina van een document 

gedefinieerd is. Documentpagina’s die groter zijn dan de beschikbare 

bladgrootte, kunnen op meerdere vellen papier geprint worden. 

Paginaruiter 

De paginaruiter zit op de bovenkant van de pagina. Erin wordt het paginanummer 

en in het voorkomende geval de naam getoond. Om de hele 

pagina te selecteren en de lay-outcomponent te activeren klikt u daarop. 

Palet 

Een palet is een venster dat zich altijd voor andere vensters bevindt. Met 

gereedschapspaletten heeft u veel gebruikte commando’s snel tot uw beschikking. 

Enkele submenu’s kunt u afscheuren. De desbetreffende paletten 

blijven dan geopend, terwijl u in een document werkt. Onder Paletten 

in het Vensters-menu vindt u verscheidene gereedschapspaletten.

Paneel 585 

Paneel 

Panelen dienen ervoor om omvangrijke dialogen of vensters onder te verdelen. 

Erin worden samenhorende instellingen gegroepeerd. 

Z Namen van panelen verschijnen in kaartruitertjes boven de panelen. 

z Namen van panelen verschijnen in een lijst links van de panelen. 

PgDn-toets 

3 De PgDn-toets. Hij is op sommige toetsenborden voorzien van de letters 

’PgDn’. 

PgUp-toets 

9 De PgUp-toets. Hij is op sommige toetsenborden voorzien van de letters 

’PgUp’. 

Pijl-linkstoets 

4 De toets met de naar links wijzende pijl. 

Pijl-omhoogtoets 

8 De toets met de naar boven wijzende pijl. 

Pijl-omlaagtoets 

2 De toets met de naar beneden wijzende pijl. 

Pijl-rechtstoets 

6 De toets met de naar rechts wijzende pijl. 

Rand 

Een rand is de lijn waarmee de zijden van een tekeningobject gedefinieerd 

worden. 

Rastering 

Bij het printen van beelden met een zwartwit-printer waarop grijswaarden 

door een patroon van zwarte punten of lijnen op wit papier weergegeven 

worden, spreekt men van rastering. Zijn de punten zeer klein, dan lijken 

ze bij normale waarnemingsafstand grijs. 

REF! (Foutwaarde) 

In een formule wordt een verwijzing naar een niet-bestaand object gebruikt. 

Meestal is het object waarnaar verwezen werd, gewist nadat de 

formule ingevoerd werd. (@ Foutwaarde)

586 Standaardwaarde 

Regelafstand 

De regelafstand is de afstand tussen tekstregels die van basislijn tot basislijn 

gemeten wordt. 

Resultaat 

Wanneer u een functie of een formule berekent, krijgt u een waarde. De 

functie of formule ’geeft’ deze waarde die dan bijv. in een spreadsheet 

kan verschijnen of voor de berekening van een andere functie of formule 

gebruikt kan worden. 

Return-toets 

r De Return-toets, ouderwets ook wel wagenteruglooptoets of regeltransporttoets 

genoemd. Hij wordt vaak met de Enter-toets (R) verwisseld. 

In RagTime hebben deze toetsen echter vaak verschillende functies. 

Gebruik deze toets in teksten niet aan het einde van regels, maar alleen 

aan het einde van alinea’s. 

Script 

Een script is een commandoreeks die met één enkel commando opgeroepen 

kan worden. U kunt scripts gebruiken om vaak benodigde handelingen 

te automatiseren. Scripts kunnen door veel programma’s geïnterpreteerd 

worden en maken gegevensuitwisseling eenvoudiger. 

Selectiehendels 

Selectiehendels zijn kleine zwarte vierkantjes die aan de randen van tekeningobjecten, 

omsluitende kaders of aan het uiteinde van een lijn verschijnen, 

wanneer een object geselecteerd is. Als u de vorm of grootte 

van een object wijzigen wilt, sleept u aan de hendels. 

Shift-toets 

s De Shift-toets, ook wel hoofdlettertoets genoemd. 

Standaardwaarde 

Een standaardwaarde is een waarde, een handeling of een instelling die 

RagTime gebruikt zolang ze niet gewijzigd worden. Standaardwaarden 

worden ook ’voorkeuren’ genoemd. U kunt ze in het dialoogvenster Documentinstellingen 

of Instellingen invoeren.

Tab-toets 

t De Tab-toets of Tabulator-toets. 

Tab-toets 587 

Tekst 

Een tekst is een keten van willekeurige letters en andere tekens. 

In formules moet tekst tussen enkele of dubbele aanhalingstekens 

geplaatst worden (bijv. 'Dit is een tekst' of "Nee 

hè!*2$%&#@") 

Tijdsspanne 

Een tijdsspanne is een lengte in de tijd. 

In formules kan ze in de eenheden dag [d], uur [h], minuut [m], en 

seconde [s] aangegeven worden. (bijv. 3d 5h 2m 28s) 

Er moeten altijd twee eenheden aangegeven worden, wil een tijdsspanne 

herkend worden. Vul indien nodig aan met een 0: 5h 0m. 

Toepassingsbereik 

Het toepassingsbereik is het bereik waarin bepaalde handelingen, bijv. 

zoeken en vervangen of de spellingcontrole, uitgevoerd worden. Mogelijke 

toepassingsbereiken zijn componenten, lay-outs, vensters, alle open 

documenten enz. 

Transformatie 

De transformatie van een tekeningobject duidt een combinatie van alle 

op het object uitgevoerde draaiingen, schalingen en schuiningen aan. Ze 

beïnvloed zowel de vorm van het object als ook de weergave van in het 

object geïnstalleerde componenten. 

Transformeren 

’Transformeren’ betekent: een object door draaiing, schuining of schaling 

veranderen. 

Uitbreiding 

Onder ’Uitbreiding’ verstaat men een extern bestand, dat de functionaliteit 

van RagTime uitbreidt. Een uitbreiding kan bijv. functies of de eigenschappen 

van componenten uitbreiden, of zelfs geheel nieuwe componenttypen 

leveren. 

Vulling 

De vulling is het vlak van een tekeningobject, een spreadsheetcel of een 

grafieketiket of -titel, die een kleur, een patroon of een verloop kan hebben, 

of transparant kan zijn.

588 Zoektekst 

Waarde 

Een waarde is een getal, een tekst, een referentie, een datum, een waarheidswaarde 

of een foutwaarde. Deze uitdrukking omvat met andere 

woorden alle mogelijke soorten van functieargumenten die RagTime ondersteunt. 

WAARDE! (Foutwaarde) 

Een operand of functieargument heeft het foutieve type, bijv. een datum 

in plaats van een getal. (@ Foutwaarde) 

Waarheidswaarde 

Een waarheidswaarde is óf Waar óf Onwaar. 

Bij omzettingen naar numerieke waarden komt Onwaar overeen met 

nul en Waar met één. Worden getallen in waarheidswaarden geconverteerd, 

dan verandert 0 in Onwaar en alle getallen ≠ 0 veranderen in 

Waar. 

Zoektekst 

Onder een zoektekst verstaat men de letters, woorden of bijzondere tekens 

die met het commando Zoek gezocht moeten worden. Bij het zoeken 

kunnen ook formaten in acht worden genomen.

AANHANGSEL C 

Literatuurtips 

In dit hoofdstuk vindt u literatuurtips voor RagTime en uitbreidingen.

590 Aanhangsel C: Literatuurtips 

C.1 BUSINESS-PUBLISHING 

Business Publishing mit RagTime (Duits) 

Thomas Maschke (2001): Business Publishing mit RagTime 5.5 (Macintosh/Windows 

Version).- XIV + 298 pag. 245 Afb., 1 CD-ROM; Berlin/Heidelberg 

(Springer-Verlag) ISBN: 3-540-66438-6. 

http://www.springer.de 

Scannen, drukken en printen voor iedereen 

Cohen, Sandee/Williams, Robin (2001): Scannen, drukken en printen 

voor iedereen. 264 pag. Academic Service, Schoonhoven. ISBN: 

9039513600. 

http://www.academicservice.nl 

CD-ROM Colormanagement 

CR-ROM Colormanagement (hybride cd voor Macintosh en Windows). Uitgave 

in eigen beheer van Kenniscentrum GOC, Postbus 347, 3900 AH 

Veenendaal. tel. 0318-539111, fax 0318-529969. 

http://www.goc.nl

AANHANGSEL D 

Index

592 Index: A 

Algemene trefwoordingangen verwijzen over het algemeen naar een paragraaf, d.w.z. het 

aangegeven paginanummer heeft betrekking op de titel van een paragraaf (lichte letters 

op donkere achtergrond). Ingeval een paragraaf door een paginagrens gedeeld wordt, 

kan het trefwoord ook op de volgende pagina voorkomen. 

In de index zijn de commando’s, knoppen, menu-opties enz. zo opgevoerd als ze 

in het programma en in de documentatie voorkomen. De ingangen worden door lettertypen, 

stijlen en symbolen gekenmerkt, die in de @ legenda [blz. 571] samengevat zijn. 

Een groot aantal trefwoorden worden zowel in het alfabetisch register als ook onder 

de rubrieken commando’s, definities, documentinstellingen, invoervelden, functies, 

programma-instellingen, knoppen, menu’s, paletten, panelen, overzichten, stijlmodellen, 

gereedschappen en gereedschapsbalken opgevoerd. 

SYMBOLEN 

i … (Vulteken) . . . . . . . . . . . . . . 472, 483 

GETALLEN 

X 1,5 regelafstand . . . . . . . . . . . . . . . . 544 

3-D, grafiek (paneel) . . . . . . . . . . . . . . . . 228 

n 7-Bit ASCII PostScript. .410, 434, 442 

A 

i a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

A1-Notatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 


548 

X Aan het venster aanpassen. . . . . .548 

X Aan totdat aan tenminste één voorwaarde 

voor . . . . . . . . . . . . . . . . 254 

p Aanbevolen rasters . 344, 346, 347 

Aanduiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .454 

n Aangepast . . . 338, 398, 410, 418, 420, 

434 

y Aangepaste pagina-instelling. . . .229 

Aankruisvakken . . . . . . . . . . . . zie Knoppen 

Aanpassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427–429 

i Aantal cycli groter dan . . . . . . . 255 

i Aantal hoeken. . . . . . . . . . . . . . . . .386 

i Aantal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482, 510 

i Aantal kolommen . . . . . . . . . . . . . . 413 

y Aantal pagina’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502 


294 

i Aantal rijen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .413 

i Aantal tekens . . . . . . . . . . . . . 484, 510 

i Aanvangshoek. . . . . . . . . . . . . . . . .386 

i Aanvangshoek voor eerste sector 

270 

Absolute referenties (overzicht) . . . . . . 197 

p Accentkleur in druk. . . . . . .312, 313 


312, 313 

Actieve cel (definitie). . . . . . . . . . . . . . . .576 

y Actualiseer alle verbonden importen 

230 

X Actualiseer indien nodig, wanneer 

document geopend . . . . . . . . . 426 


document geopend wordt . . 208 

y Actualiseer uit bronbestand . . . . 231 

P Actualiseer uit bronbestand . 208, 

427 

P Advanced . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345 

p Afbreekstreepjes in . . . . . . . . . . . 263 

X Afbreking toegestaan alleen aan 

het einde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416

X Afbreking toegestaan voor ieder 

object . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 

Afdrukvolgorde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 

Afgeronde rechthoek (gereedschap). .231 

n Afgeronde veelhoek. . . . . . . .390, 492 

i Afknotlimiet . . . . 366, 369, 372, 377 

i Afkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 

y Afspatiëring en positionering . . . 232 

p Afspatiëringsparen . . . . . . . . . . . 432 

Afstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145, 146, 151 

i Afstand boven, ± . . . . . . . . . . 337, 481 

i Afstand . . . . . . . . . . . . . . 364, 482, 510 

i Afstand onder, ±. . . . . . . . . .337, 481 

i Afstand scheidingslijnen . . . . . 479 

i Afstand tussen basislijnen . . . 351, 

407 

i Afstand tussen inhoud en rand 

(horizontaal, verticaal) . . . . 473 


351, 407 

i Afstand van container (horizontaal, 

verticaal) . . . . . . . . . . . . . 390 

i Afstanden tussen categorieën 265 

Algemeen, Alineastijlmodellen (paneel) 

233 

Algemeen, Film (paneel) . . . . . . . . . . . . 400 

Algemeen, Foyerinformatie (paneel). .297 

Algemeen, Grafiek (paneel). . . . . . . . . .401 

Algemeen, Illustratie (paneel) . . . . . . . 403 

Algemeen, Knop (paneel) . . . . . . . . . . . 404 

Algemeen, Lay-out (paneel) . . . . . . . . . 406 

Algemeen, Letterstijlmodellen (paneel) 

408 

Algemeen, PDF-export (paneel) . . . . . . 234 

Algemeen, Printen Windows (paneel) 409 

Algemeen, Spreadsheet (paneel) . . . . . 411 

Algemeen, Tekening (paneel) . . . . . . . . 413 

Algemeen, Tekst (paneel) . . . . . . . . . . . . 415 

Alinea-einde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152, 253 

Alinea-omloop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 

Alinea’s (stijlmodel) . . 162, 233, 238, 336, 

Index: A 593 

471, 510 

Alineaformaat 80, 148, 149, 151, 152, 158, 

238, 253, 415, 480, 483 

y Alineaformaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 

Alineaformattering (overzicht) . . . . . . . 147 

y Alineanummer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 

P alineastijlmodel bewerken . . . . 545 

y Alineastijlmodel. . . . . . . . . . . . . . . . .238 

p Alineastijlmodel . . . . . . . . . 480, 483 

p alineastijlmodel. . . . . . . . . . . . . . .545 

p Alineastijlmodel voor volgende 

alinea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485 

y Alineastijlmodellen . . . . . . . . . . . . . 238 

X Alle exemplaren . . . . . . . . . . . . 458, 459 

n Alle films worden geluidloos afgespeeld 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 

X Alle gegevens in document.317, 319, 

426 

n Alle hoogtes en breedtes vast . . 448 

n Alle in dit dialoogvenster nietgenoemde 

instellingen . . . . . 437 

n Alle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 

X Alle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 

P Alle maten van lettertypes . . . . 362 

X Alle pagina’s . . . . . . . . . . 235, 407, 409 

P Alle verwijderen. . . . . . . . . . . . . . .542 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319, 

426 

X Alleen bij ctrl-klik of met de rechter 

muisknop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 

X Alleen celinhoud. . . . . . . . . . . . . . . .514 

X Alleen geluid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .441 

X Alleen handmatig . . . . . . . . . . 208, 426 

P Alleen horizontaal. . . . . . . . . . . .362 

n Alleen onderste derde deel . . . . . 269 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 

P Alleen verticaal . . . . . . . . . . . . . . . 362 

p Alleen woorden . . . . . . . . . . . . . . . 469 

n Alleen zichtbaar op het scherm wan-

594 Index: B 

neer geselecteerd 400, 401, 403, 

411, 414, 415 

n Allow PostScript File To Override 

Job Options . . . . . . . . . . . . . . . . . 345 

X als de gegeven formule de waarde 

WAAR geeft . . . . . . . . . . . . . . . . . 461 


424 

n Als papiergrootte . . . . . . . . . . . . . . . 421 

P Als papiergrootte . . . . . . . . . . . . . 398 

n Als sjabloondocument. . . . . . . . . .259 

Alt-toets (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 

AltGr-toets (definitie). . . . . . . . . . . . . . . .576 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480 

y Ander alineanummer . . . . . . . . . . . . 236 

P Ander . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 

y Ander patroon. . . . . . . . . . . . . . . . . . .239 

y Andere kleur . . . . . . . . . . . 240, 339, 341 

P Andere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 

y Andere stippellijn . . . . . . . . . . . . . . . 470 

P Annuleer . . 229, 236, 249, 250, 270, 

297, 300, 301, 322, 323, 325–328, 

330–332, 374, 396, 428, 433, 475, 

477, 516 

n Aparte printopdrachten. . . . . . . . .459 

Appeltoets (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . 578 

AppleScript . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224–226 

y AppleScript . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 

y Archief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 

Argument (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . 576 

As (2-D), grafiek (paneel). . . . . . . . . . . .242 

As (3-D), grafiek (paneel) . . . . . . . . . . . . 243 

Assen, grafiek (paneel). . . . . . . . . . . . . .245 

X Automatisch . . . . . . . . . . . . . . . . 424, 515 

Automatisch letterstijlmodel (stijlmodel) 

378 

Automatisch waardetype . . . . . . . . . . . . . 93 

n Automatische afbreking . . . . . . . . 378 

p Automatische afbreking. . . . . . .379 

n Automatische afstamming . . . . . . 400 

y Automatische datum (kort) . . . . . . 503 

y Automatische datum (lang) . . . . . . 502 

X Automatische herberekening . . . 254 

X Automatische herkenning . . . 93, 538 

y Automatische tijd . . . . . . . . . . . . . . . . 503 

Automatische vulling . . . . . . . . . . . . . . . . 513 

Autorisatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .321, 442 

y Autorisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . 247, 249 

i Autorisatienummer. . . . . . .248, 250 

y AutoText . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 

y AutoText-instellingen . . . . . . . . . . . . 251 

B 

i b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

n Balanceer kolommen aan het einde 

van de tekst . . . . . . . . . . . . . . . . 478 

X Balken en vlakken begin bij nul (binnen 

bereik) . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 

X Balken en vlakken begin op as . . 246 

i Basiseenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287 

Basislijn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .82 

i Basislijnverschuiving. . . . .354, 432 

Beeldgrootte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454 

i Beeldgrootte . . . . . . . . . . . . . . . . . 549 

y Beeldgrootte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 

Beeldscherm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454 


454 

i Beeldschermgrootte verticaal 454 

Beeldschermhaarlijn . . . . . . . . . . . . . . . . 142 

y Beeldschermweergave . . . . . . . . . . . 487 

y Begin alinea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253 

p Begin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234, 484 

n Begin met een rechthoek met tekst 

en pijplijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351 

n Begin met laatste pagina . . . 410, 434 

y Beginwaarde transformatie . . . . . 489 

n Behoud afbreektekens bij het importeren 

en plakken van tekst . 479


266, 465 

P Behoud. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .456 

n Behoud originele proporties . . . 316, 

318, 444 

Belichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 

Bereik (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 

i Bereik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 

X Bereik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412 

BEREIK! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 


402, 404, 411, 414, 415 

y Bereken alles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 

P Bereken breedte om container met 

kolommen te vullen . . . . . . . . 448 

P Bereken hoogte om container met 

rijen te vullen . . . . . . . . . . . . . . 448 

Berekening . . . . . . 188, 189, 254, 453, 533 

Berekening, Documentinstellingen (paneel) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 

Berekening, Programma-instellingen (paneel) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 

Berekening (Documentinstellingen) . . 254 

Berekening (Programma-instellingen) 255 

i Beschrijving naam. . . . . . . . . . . . .456 

Bestand (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 

y Bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 

n Bestandscompressie tijdens het 

sluiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 

i Bestandsnaam . . . . . . . . . . . . 259, 458 

X Bestandsnaam met nummering, te 

beginnen met . . . . . . . . . . . . . . . 458 

X Bestandsnamen worden door een 

formule bepaald. . . . . . . . . . . .458 

p Bestandstype . . . . . . . . . . . . . 259, 291 

p Bestandstypen . . . . . . . . . . . . . . . . 393 

Bestandsverbinding . . . . . . . 230, 231, 495 

y Beveiligd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .257 

n Beveiligd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46, 388 

Beveiliging . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45, 46, 104 

y Beveiliging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .257 

Index: B 595 

Beveiliging (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . 45 

y Bewaar als . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 

y Bewaar document . . . . . . . . . . . . . . . 260 


284 

Beweging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 

y Bewerk curve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 

P Bewerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 

n Bewerk sjabloondocument . . . . . . 393 

y Bewerk woordenboeken . . . . . . . . . 260 

Bewerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 

y Bewerken . . . . . . . . . . . . . . . 250, 251, 504 

Bewerken (stijlmodel) . . . . . . . . . . . . . . . 159 

Béziercurve (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . 577 

Béziercurven . . . . . . 57, 58, 260, 262, 305 

Béziercurven (gereedschap) . . . . . . . . . 262 

Bibliotheek (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . 66 

Bibliotheken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .457 

X Bij cellen met letterstijlmodel. .463 

n bij het activeren van RagTime zonder 

open document . . . . . . . . 297, 298 

n bij het sluiten van het laatste document 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297, 

298 

X Bij niet-lege sleutelcellen . . . . . . 463 

Bijsnijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87, 462 

Bijzondere tekens . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504 

Bijzondere tekens (definitie) . . . . . . . . . 577 

Bitdiepte (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 

Bitmap (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 

i Blauw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

Boog (gereedschap) . . . . . . . . . . . . . . . . 263 

Boole’se waarde (definitie). . . . . . . . . .588 

X Bovenkant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

i Bovenrand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446 

i Breedte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446 

i Breedte primaire interval . . . . . 246 


246 

i Breedte secundaire interval. . .246 

i Breedte secundaire maatstreepjes

596 Index: C 

246 

P Breek af . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 

y Breek woorden af . . . . . . . . . . . . . . . 263 

C 

y Calculatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 

Calibratie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .454 

Camera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 

Categorieën, grafiek (paneel) . . . . . . . . 264 

i Categorietitels. . . . . . . . . . . . . . . .264 

n Categorietitels . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 

Celbereik (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 

Celinhoud, Spreadsheet (paneel) . . . . 265 

X Celinhoud en formaat . . . . . . . . . . . 514 

Celranden . . . . . . . . . . . . . . . . . 100, 267, 411 

y Celranden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 

n Celranden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .267 

Celraster. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .411 

Celreferenties (overzicht) . . . . . . . . . . . . 195 

Celwaarde (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . 577 

Cijfer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .236 

CIRC! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 

Cirkeldiagram, grafiek (paneel) . . . . . . 270 

Cirkelreferentie (definitie) . . . . . . . . . . . 577 

p CMYK-illustraties . . . . . . . . . . . . . 272 

CMYK-kleuren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 

CMYK (kleurmodel) . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

Color-management, Programmainstellingen 

(paneel) . . . . . . . . . 270 

Color-management (Programmainstellingen) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . 270 

Combineren van tekeningobjecten . . . . 58 

Command-toets (definitie). . . . . . . . . . .578 

X Commando . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405 

i Commando of formule . . . . . . . . 405 

Commando’s . . . . . . . . . . . . . 224, 241, 486 

y Aangepaste pagina-instelling . 229 

y Aantal pagina’s. . . . . . . . . . . . . . . .502 

y Actualiseer alle verbonden importen 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 

y Actualiseer uit bronbestand . . 231 

y Alineaformaten . . . . . . . . . . . . . . . 235 

y Alineastijlmodel . . . . . . . . . . . . . . 238 

y Alineastijlmodellen . . . . . . . . . . . 238 

y Ander alineanummer . . . . . . . . . . 236 

y Ander patroon . . . . . . . . . . . . . . . . 239 

y Andere kleur. . . . . . . . .240, 339, 341 

y Andere stippellijn . . . . . . . . . . . . . 470 

y Automatische datum (kort) . . . . 503 

y Automatische datum (lang) . . . . 502 

y Automatische tijd . . . . . . . . . . . . . 503 

y Autorisatie . . . . . . . . . . . . . . . 247, 249 

y AutoText. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .250 

y AutoText-instellingen . . . . . . . . . 251 

y Begin alinea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253 

y Beginwaarde transformatie. . .489 

y Bereken alles . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 

y Beveiligd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 

y Bewaar als . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 

y Bewaar document . . . . . . . . . . . . . 260 

y Bewerk curve. . . . . . . . . . . . . . . . . .260 

y Bewerk woordenboeken . . . . . . . 260 

y Breek woorden af . . . . . . . . . . . . . 263 

y Celranden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 

y Controleer spelling . . . . . . . . . . . 272 

y Datumstempel (kort) . . . . . . . . . . 503 

y Datumstempel (lang) . . . . . . . . . . 503 

y Diagramtype. . . . . . . . . . . . . . . . . . .280 

y Dichter bij elkaar . . . . . . . . . . . . . 232 

y Dimensie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282 

y Document ontgrendelen . . . . . . 258 

y Document vergrendelen. . . . . . .258 

y Documentdatum (kort) . . . . . . . . 502 

y Documentdatum (lang) . . . . . . . . 502 

y Documentinstellingen . . . . . . . . 282 

y Draai 90° naar links . . . . . . . . . . 489 

y Draai 90° naar rechts . . . . . . . . . 489 

y Dubbelzijdige sjabloonpagina . 286 

y Dupliceer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 

y Eenheden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .286 

y Egaliseer objecten . . . . . . . . . . . . 288

y Export naar HTML . . . . . . . . . . . . . 289 

y Exporteer. . . . . . . . . . . . . . . . .291, 292 

y Exporteer naar PDF . . . . . . . . . . . 292 

y Foyer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 

y Foyer-standaardactie. . . . . . . . . .387 

y Foyerpaneel toevoegen . . . . . . . . 300 

y Functies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 

y Ga naar pagina . . . . . . . . . . . . . . . . 302 

y Ga naar selectie . . . . . . . . . . . . . . . 302 

y Galerij. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .303 

y Gebruikt standaardfilminstellingen 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 

y Gecentreerd. . . . . . . . . . . . . . . . . . .492 

y Geforceerd uitgevuld . . . . . . . . . 492 

y Genereer index . . . . . . . . . . . . . . . . 304 

y Genereer inhoudsopgave . . . . . . 305 

y Gesloten curve . . . . . . . . . . . . . . . . 305 

y Groepeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 

y Hef groepering op. . . . . . . . . . . . .309 

y Hef vereniging op. . . . . . . . . . . . . .310 

y Herstel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 

y Hoofd-/kleine letters. . . . . . . . . .311 

y Illustratieoverzicht . . . . . . . . . . . 314 

y Importeer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .319 

y Indexingangen . . . . . . . . . . . . . . . . 320 

y Info, film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 

y Info, geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322 

y Info, grafiek. . . . . . . . . . . . . . . . . . .323 

y Info, illustratie . . . . . . . . . . . . . . . 326 

y Info, knoppen . . . . . . . . . . . . . . . . . 326 

y Info, lay-outen sjabloonlay-out 

328 

y Info, spreadsheet . . . . . . . . . . . . . 328 

y Info, tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . 330 

y Informatie, Foyer . . . . . . . . . . . . . . 332 

y Inhoudstype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332 

y Kleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 

y Kleur instellen. . . . . . . . . . . . . . . .240 

y Kleuren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 

y Kleurenkiezer . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 

y Knip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 

Index: C 597 

y Kopieer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 

y Koppel container en inhoud . . . 349 

y Koppel gegevens aan . . . . . . . . . . 454 

y Laag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 

y Letterstijlmodel. . . . . . . . . . . . . . .354 

y Letterstijlmodellen . . . . . . . . . . . 355 

y Lettertype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356 

y Lettertypeoverzicht . . . . . . . . . . . 361 

y Lijn uit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 

y Lijndikte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .364 

y Lijnformaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 

y Lijnstijlmodel . . . . . . . . . . . . . . . . . 376 

y Lijnstijlmodellen . . . . . . . . . . . . . . 376 

y Liniaal- en rasterinstellingen . 379 

y Linkslijnend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 

y Magnetisch raster . . . . . . . . . . . . 381 

y Markeer als hyperlink. . . . . . . . .383 

y Markeer voor index . . . . . . . . . . . 384 

y Naar achteren. . . . . . . . . . . . . . . . .466 

y Naar voren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 

y Namen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .386 

y Neem geluid op . . . . . . . . . . . . . . . . 387 

y Nieuw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .387 

y Nieuw document. . . . . . . . . . . . . . .387 

y Nieuwe component . . . . . . . . . . . . 388 

y Normale positie . . . . . . . . . . . . . . . 232 

y Normale spatiëring. . . . . . . . . . . .232 

y Normale spatiëring en positie . 232 

y Nummer van volgende pagina. .502 

y Objecttype. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .390 

y Onderbreek geluid . . . . . . . . . . . . 390 

y Ontwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 

y Opaciteit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .391 

y Open actuele bibliotheek . . . . . . 391 

y Open component . . . . . . . . . . . . . . 392 

y Open document. . . . . . . . . . . . . . . .392 

y Open inventaris . . . . . . . . . . . . . . . 393 

y Optimaliseer kolombreedte . . . 395 

y Optimaliseer rijhoogte . . . . . . . . 395 

y Pagina-instelling. . . . . . . . . . . . . .396 

y Paginanummer . . . . . . . . . . . . . . . . 502

598 Index: C 

y Paneel wissen, Foyer . . . . . . . . . . 296 

y Pas container aan illustratie aan 

427 

y Pas illustratie aan container aan 

428 

y Pas illustratie proportioneel aan 

container aan . . . . . . . . . . . . . . 429 

y Patroon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429 

y Patroon-venster. . . . . . . . . . . . . . .239 

y Plaats achteraan. . . . . . . . . . . . . .466 

y Plaats in nieuwe lay-outcomponent 

430 

y Plaats omhoog . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

y Plaats omlaag . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

y Plaats vooraan . . . . . . . . . . . . . . . 466 

y Plak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .430, 431 

y Plak speciaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431 

y Print . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433 

y Print eenmaal . . . . . . . . . . . . . . . . . 435 

y Programma-instellingen . . . . . . 440 

y Raster- en liniaalinstellingen . 379 

y Rechtslijnend . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 

y Reekstype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451 

y Reken deze component door . . . 453 

y Ruime spatiëring . . . . . . . . . . . . . . 232 

y Schaling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .455 

y Script bewerken . . . . . . . . . . . . . . . 456 

y Scripts beheren . . . . . . . . . . . . . . . 241 

y Scriptvenster . . . . . . . . . . . . . . . . . 456 

y Selecteer alles . . . . . . . . . . . . . . . . 457 

y Selecteer bibliotheek. . . . . . . . . .457 

y Selecteer bron . . . . . . . . . . . . . . . . 454 

y Sluit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .461 

y Sluit document . . . . . . . . . . . . . . . . 461 

y Smalle spatiëring . . . . . . . . . . . . . 232 

y Snijd Illustratie bij. . . . . . . . . . . .462 

y Sorteer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462 

y Speel geluid af . . . . . . . . . . . . . . . . 463 

y Spiegel boven onder. . . . . . . .489 

y Spiegel links rechts . . . . . . . . 489 

y Standardactie van de Foyer. . . .387 

y Start . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467 

y Stippellijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469 

y Stippellijnenvenster. . . . . . . . . . .470 

y Stop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470 

y Stop geluid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .463 

y Subscript . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

y Superscript . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

y Taal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471 

y Tekst links/getallen rechts . . . 492 

y Tekstformaten . . . . . . . . . . . . . . . . . 474 

y Tekstinfo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476 

y Tekststatistiek . . . . . . . . . . . . . . . . 483 

y Tijdstempel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503 

y Tint . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485 

y Toetsenbordafkortingen . . . . . . 486 

y Toon berekende tekst . . . . . . . . . 487 

y Toon bijzondere tekens. . . . . . . .487 

y Toon filcontroller . . . . . . . . . . . . 488 

y Toon filmposter . . . . . . . . . . . . . . . 488 

y Toon kolommen . . . . . . . . . . . . . . . 488 

y Toon linialen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 

y Toon niet-afdrukkende elementen 

487 

y Toon objectnamen . . . . . . . . . . . . . 487 

y Toon paginagrenzen . . . . . . . . . . . 487 

y Toon pijplijnen . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

y Toon raster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 

y Toon rijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488 

y Toon/Verberg gereedschapsbalk 

488 

y Toon verbonden importen . . . . . 487 

y Transformeer referentie . . . . . . 490 

y Uitgevuld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 

y Uitlijnend op decimaal teken . . 492 

y Uitlijning. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492 

y Vastgezet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 

y Vensters achter elkaar. . . . . . . .494 

y Vensters boven elkaar . . . . . . . . 494 

y Vensters naast elkaar. . . . . . . . .494 

y Verberg kolommen . . . . . . . . . . . . 488 

y Verberg rijen. . . . . . . . . . . . . . . . . .488

y Verbreek pijplijn. . . . . . . . . . . . . . .495 

y Verbreek verbinding met bestand 

495 

y Verder van elkaar . . . . . . . . . . . . . 232 

y Vereniging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495 

y Vervang en zoek . . . . . . . . . . . . . . . 496 

y Verwijder cellen. . . . . . . . . . . . . . .497 

y Verwijder hyperlink-markering 497 

y Verwijder kolommen. . . . . . . . . . .497 

y Verwijder laag . . . . . . . . . . . . . . . . 498 

y Verwijder linkersjabloonpagina 

498 

y Verwijder pagina-einde . . . . . . . . 498 

y Verwijder rechtersjabloonpagina 

499 

y Verwijder rijen . . . . . . . . . . . . . . . . 497 

y Verwijder transformatie . . . . . . 489 

y Voeg cellen in . . . . . . . . . . . . . . . . . 499 

y Voeg kolommen in . . . . . . . . . . . . . 500 

y Voeg laag toe . . . . . . . . . . . . . . . . . 500 

y Voeg niet-afbrekend spatie in. .503 

y Voeg niet-afbrekend streepje in503 

y Voeg nieuwe regel in . . . . . . . . . . 503 

y Voeg pagina-einde in . . . . . . . . . . . 501 

y Voeg pagina in. . . . . . . . . . . . . . . . .500 

y Voeg reeks toe. . . . . . . . . . . . . . . . .501 

y Voeg rijen in . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500 

y Voeg symbool in. . . . . . . . . . . . . . .504 

y Voeg voetnoot in . . . . . . . . . . . . . . 507 

y Voeg zacht afbreekstreepje in . 503 

y Vul reeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513 

y Vulformaten. . . . . . . . . . . . . . . . . . .516 

y Vulstijlmodel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519 

y Vulstijlmodellen . . . . . . . . . . . . . . 519 

y Waardeformaat . . . . . . . . . . . . . . . 523 

y Waardeformaten . . . . . . . . . . . . . . 525 

y Waarom? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526 

y Wis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527 

y Wis geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527 

y Wissel twee tekens om. . . . . . . . .527 

y Zoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530 

Index: C 599 

y Zoek en vervang . . . . . . . . . . . . . . . 527 

y Zoek opnieuw . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530 

Commando’s (overzicht) . . . . . . . . . . . . 279 

Commando’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 

COMPLEX! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . 578 

Component . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 

n Component beveiligd . . . . . . . . . . . . . 30 

Component (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . 578 

X Componenteinde . . . . . . . . . . . . . . . . 509 

Componenten. . .24–29, 46, 50, 133, 332, 

388, 392, 554 

Componenten (overzicht). . . . . . . . . . . . .24 

X Composietkleur. . . . . . . .343, 347, 434 

Container . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87, 92, 332 

Container (definitie). . . . . . . . . . . . . . . . .578 

p Container in lay-outs krijgen. .367 

X Containereinde . . . . . . . . . . . . . . . . . 509 

n Contour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360, 552 

p Contour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 

Control-toets (definitie) . . . . . . . . . . . . . 578 

y Controleer spelling . . . . . . . . . . . . . 272 

p Controleer spelling in . . . . . . . . 272 

P Controleer spelling. . . . . . . . . . .544 

X Converteer alles naar beelden . 290 

X Converteer bij twijfel naar beeld290 

n Converteer proceskleuren naar 

grijs . . . . . . . . . . . . . . 344, 347, 348 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344, 347, 

348 

X Converteer zo min mogelijk naar 

beelden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .290 

Converter (definitie). . . . . . . . . . . . . . . . .578 

Converters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213–221 

Coördinaten, tekening (paneel) . . . . . . 274 

P Creëer plaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343 

P Creëer van selectie . . 239, 355, 376, 

520 

n Cursief. . . . . . . . . . . . . . . . .360, 543, 551 

p Cursief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .408 

Curve splitsen (gereedschap) . . . . . . . . 276

600 Index: D 

Curvebewerking . . . . . . . . . . . . . . . 276–279 

Curvebewerking (palet). . . . . . . . . . . . . .533 

Curven . . . . . . . . . . . . . . . . . 57, 58, 260, 305 

Curvepunt glad maken (gereedschap) 278 

Curvepunt invoegen (gereedschap) . . 277 

Curvepunt knikken (gereedschap) . . . 278 

Curvepunt verwijderen (gereedschap) 279 

i Cyaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

D 

Datum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93, 523 

p Datum- en tijd-tekens . . . . . . . . . . 525 

Datum- en tijdsspanneformaten . . . . . 194 

Datum (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 

X Datum (rekenkundig) . . . . . . . . . . . . 515 

DATUM! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

Datums. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .186, 188 

y Datumstempel (kort) . . . . . . . . . . . . . 503 

y Datumstempel (lang). . . . . . . . . . . . .503 

i Decimale plaatsen . . . . . . . . . . . . . 287 

p Deel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 

Definities 

Actieve cel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 

Alt-toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 

AltGr-toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 

Appeltoets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 

Argument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 

Bereik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 

BEREIK! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 

Bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 

Béziercurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 

Bijzondere tekens . . . . . . . . . . . . . . . . 577 

Bitdiepte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 

Bitmap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 

Boole’se waarde . . . . . . . . . . . . . . . . . 588 

Celbereik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 

Celwaarde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .577 

CIRC!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .577 

Cirkelreferentie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 

Command-toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 

COMPLEX!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .578 

Component . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 

Container . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 

Control-toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 

Converter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 

Datum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 

DATUM! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

DIV/0! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

Draaipunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

Enter-toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

Escape-toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

EVAL! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

Export . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

Formaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

Formule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

FOUT!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .580 

Foutwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580 

Functie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580 

Gegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580 

Gemengd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580 

Getal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580 

Halftoonraster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 

Hoofdlettertoets. . . . . . . . . . . . . . . . . .586 

Hulpmiddelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .580 

ILLEGAAL! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 

Import/Importeren. . . . . . . . . . . . . . . .581 

Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 

Interval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 

Inventaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 

Invoegpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 

Lijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 

Lijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582 

Links en rechts bij assen en lijnen . 582 

Logische waarde . . . . . . . . . . . . . . . . . 588 

Magnetisch raster . . . . . . . . . . . . . . . . 582 

Meerregelige tekst. . . . . . . . . . . . . . . .582 

Menu’s afscheuren . . . . . . . . . . . . . . . 582 

NA! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582 

NAAM! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582 

Niet-samenhangend celbereik . . . . . 583 

NUL! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583

NUM! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583 

Object . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583 

Omsluitend kader . . . . . . . . . . . . . . . . 583 

Operand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583 

Operatoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584 

Option-toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584 

Pagina-overgang . . . . . . . . . . . . . . . . . 584 

Paginagrootte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584 

Paginaruiter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584 

Palet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .584 

Paneel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 

PgDn-toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 

PgUp-toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 

Pijltoets. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .585 

Rand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .585 

Rastering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 

REF! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 

Regelafstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586 

Resultaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586 

Return-toets. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .586 

Rotatiepunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

Script. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .586 

Selectiehendels . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586 

Shift-toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586 

Standaardwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . 586 

Tab-toets. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .587 

Tabs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 

Tabulator-toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587 

Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587 

Tijdsspanne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587 

Tijdstip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 

Toepassingsbereik. . . . . . . . . . . . . . . .587 

Transformatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587 

Transformeren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .587 

Uitbreiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587 

Vulling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587 

Waarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588 

WAARDE! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588 

Waarheidswaarde . . . . . . . . . . . . . . . . 588 

Zoektekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588 

n Diagram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511 

Index: D 601 

y Diagramtype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 

y Dichter bij elkaar . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

i Diepsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 439 

Digitale camera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 

i Dikte in relatie tot breedte van categorieën 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375 

i Dikte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377, 512 

y Dimensie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .282 

DIV/0! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

Document, Documentinstellingen (paneel) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283 

Document (Documentinstellingen) . . . 283 

y Document ontgrendelen . . . . . . . . 258 

y Document vergrendelen . . . . . . . . . 258 

Documentdatum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .502 

i Documentdatum. . . . . . . . . . . . . . .284 

y Documentdatum (kort) . . . . . . . . . . 502 

y Documentdatum (lang) . . . . . . . . . . 502 

Documenten.38–40, 258, 260, 296, 387, 

392, 461, 470 

n Documenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

Documenten (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . 37 

Documentinstellingen . . . . . . . . . . . . . . . 153 

Berekening. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .254 

Document . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283 

Film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 

Geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304 

Grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 

Hyperlinks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 

Illustratie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .315 

Lay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 

Lijnen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .365 

Multigoon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .385 

Print . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438 

Spreadsheet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465 

Tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472 

Tekst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .477 

Vulling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516 

y Documentinstellingen . . . . . . . . . . 282 

X Documentlettertypen . . . . . . . . . . . 359 

i Doel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314

602 Index: F 

p Doorhalen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469 

n Doorstrepen. . . . . . . . . . .360, 543, 552 

y Draai 90° naar links . . . . . . . . . . . . . 489 

y Draai 90° naar rechts . . . . . . . . . . . 489 

n Draai horizontaal om . . . . . . 423, 425 

n Draai verticaal om. . . . . . . . . .423, 425 

Draaiing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59, 118, 274 

i Draaiing . . . . . . . . 228, 243–245, 453 

Draaipunt (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

Druk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88, 89, 435 

Druk, illustratie (paneel) . . . . . . . . . . . . 435 

n Drukkend . . . 268, 352, 366, 369, 372, 

468, 517, 518, 523, 547 

Drukvoorvertoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

X Dubbel onderstreept . . 360, 543, 552 

X Dubbele regelafstand. . . . . . . . . . .544 

n Dubbelzijdig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406 

n Dubbelzijdig printen . . . . . . . 410, 434 

y Dubbelzijdige sjabloonpagina . . . 286 

y Dupliceer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 

Dupliceren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53 

E 

Eenheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380, 555 

y Eenheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 

X Eerste kleur . 269, 366, 369, 372, 517, 

518, 521, 522 

i Eerste pagina. . . . . . . . . . . . .289, 407 

i Eerste regel met tekst . . . . 484, 510 

y Egaliseer objecten . . . . . . . . . . . . . . 288 

P Eigenschappen . . . . . . . . . . . . 410, 437 

p Element . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339, 429 

n Emit Halftones . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345 

X Enkele regelafstand . . . . . . . . . . . . 544 

X Enkelvoudig onderstreept.360, 543, 

552 

Enter-toets (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . 579 

Escape-toets (definitie) . . . . . . . . . . . . . 579 

EVAL! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

i Exemplaren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .409 

Export . . . . . . . . . . . . . . . 210–214, 289, 291 

Export (definitie). . . . . . . . . . . . . . . . . . . .579 

y Export naar HTML . . . . . . . . . . . . . . . 289 

Export (overzicht). . . . . . . . . . . . . . . . . . .206 

n Exporteer alles naar één enkele 

HTML-pagina . . . . . . . . . . . . . . . . 290 

p Exporteer als . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 

y Exporteer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291, 292 

n Exporteer JPEG- en PNG-beelden 

naar originele formaat . . . . 290 

p Exporteer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292 

y Exporteer naar PDF . . . . . . . . . . . . . . 292 

P Extended . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345 

y Extras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 

F 

i Factor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515 

Favorieten, Foyerinformatie (paneel) . 293 

Favorietenmappen in de Foyer . . . . . . . . 36 

i Feitelijke grootte (horizontaal, 

verticaal) . . . . . . . . . . . . . . 401, 444 

Film, Documentinstellingen (paneel) . 295 

Film, Programma-instellingen (paneel) 

295 

Film (Documentinstellingen). . . . . . . . .295 

Film (gereedschapsbalk) . . . . . . . . . . . . 537 

n Film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

y Film. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .294 

Film (Programma-instellingen) . . . . . . . 295 


496 


496 

n Film wordt van voren naar achteren 

en terug afgespeeld . . . . . . . . 496 

Filmposter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488 

Films . . . . . . . . . . . . 169, 303, 321, 467, 488 

Films (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 

Formaat (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

p Formaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393

Formule (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 

i Formule. . . . . . . . . . . . . . . . . . .458, 513 

n Formule. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .405 

X Formule. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .405 

Formules . . . 109, 126, 186, 187, 196, 202, 

533 

Formules (palet) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533 

FOUT! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580 

Foutwaarde (definitie) . . . . . . . . . . . . . . 580 

Foyer. . . . . . . . . . . . . . . . . . .35, 36, 300, 332 

Foyer, Programma-instellingen (paneel) 

297 

y Foyer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 

y Foyer-context. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .298 

Foyer (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 

Foyer (Programma-instellingen) . . . . . . 297 

y Foyer-standaardactie . . . . . . . . . . . . 387 

P Foyerinformatie . . . . . . . . . . . . . . . 296 

y Foyerpaneel toevoegen . . . . . . . . . . 300 

i Frequentie per cm . . . . . . . . 436, 439 

Functie (definitie). . . . . . . . . . . . . . . . . . .580 

Functies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533 

ƒ ZetCel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 

y Functies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 

P Functies . . . . 405, 406, 459, 461, 513 

G 

Ga naar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302 

y Ga naar pagina . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302 

y Ga naar selectie . . . . . . . . . . . . . . . . . 302 

y Galerij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 

n Gebruik afspatiëringsparen . . . . . 354 

n Gebruik de door Distiller gecontroleerde 

map. . . . . . . . . . . . . . . . . .336 

n Gebruik kleuren van RagTime 5 . . 308 

n Gebruik minimumkantlijnen 338, 418 

n Gebruik overlay . . . . . . . . . . . . . . . . . 450 

X Gebruik scheidingstekens zoals gedefinieerd 

in de. . . . . . . . . . . . .256 

Index: G 603 

n Gebruik staafafstand in gestapelde 

reeksen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .265 


478 

i Gebruikersnaam . . . . . . . . . . 248, 250 

y Gebruikt standaardfilminstellingen 

303 

i Gebruikte reeks . . . . . . . . . . . . . . . 270 

y Gecentreerd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 

X Gecentreerd.268, 365, 368, 371, 482, 

541, 544 

X Geef altijd bericht . . . . . . . . . . 334, 335 

X Geef bericht in geval van foutmelding. 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .334, 

335 

n Geef met voorkeurslettertype weer 

505 

i Geel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

X Geen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .521 

X Geen kolombalans laatste alinea416 

X Geen titelkolommen . . . . . . . . . . . . . 413 

X Geen titelrijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 

X Geen wijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 

y Geforceerd uitgevuld . . . . . . . . . . . 492 

X Geforceerd uitgevuld. .482, 541, 544 

Gegevens (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . 580 

Gegevensuitwisseling 206, 207, 213, 214, 

289, 291, 319, 454 

Gegevensuitwisseling (overzicht) . . . . 206 

X Geheel woord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528 

X Gehele tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412 

n Geïnstalleerde component . . . . . . 288 

X Geïnstalleerde lettertypen. . . . . .359 

Geluid . 134, 135, 322, 387, 390, 463, 527, 

534 

Geluid, Documentinstellingen (paneel) 

304 

Geluid (Documentinstellingen) . . . . . . 304 

Geluid (gereedschapsbalk) . . . . . . . . . . 535 

y Geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 

Geluid (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

604 Index: G 

Geluidsregeling (palet) . . . . . . . . . . . . . . 534 

i Geluidssterkte . . . . . . . . . . . . . . . . 496 

Gemengd (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . 580 


458 

y Genereer index . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304 

y Genereer inhoudsopgave . . . . . . . . 305 

X Geometrische reeks . . . . . . . . . . . . . 514 

Gereedschappen 

Afgeronde rechthoek. . . . . . . . . . . . . .231 

Béziercurven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262 

Boog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 

Curve splitsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276 

Curvepunt glad maken . . . . . . . . . . . . 278 

Curvepunt invoegen . . . . . . . . . . . . . . 277 

Curvepunt knikken . . . . . . . . . . . . . . . 278 

Curvepunt verwijderen . . . . . . . . . . . . 279 

Grafiek draaien. . . . . . . . . . . . . . . . . . .306 

Grafiek verplaatsen of schalen . . . . 307 

Grafische tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475 

Illustratie schalen . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 

Illustratie verplaatsen. . . . . . . . . . . . .318 

Lijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374 

Loep. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .382 

Multigoon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .385 

Ovaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 

Rechthoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449 

Sector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456 

Veelhoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493 

Gereedschappen (palet). . . . . . . . . . . . .534 

Gereedschapsbalken. . . . . . . . . . . . . . . .532 

Film. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .537 

Geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535 

Grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535 

Illustratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536 

Knop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .537 

Lay-out. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .537 

Sjabloonlay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537 

Spreadsheet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538 

Tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539 

Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 540 

Gereedschapsbalken (overzicht) . . . . . 532 

y Gesloten curve . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 

n Gestapelde rijen . . . . . . . . . . . . . . . . 265 

n Gestreepte reeksen even dik . . . . . 375 

Getal (definitie). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .580 

p Getal-tekens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525 

Getallen . . . . . . 80, 93, 186–189, 523, 525 

Getallenformaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 

Grafiek, Documentinstellingen (paneel) 

308 

Grafiek (Documentinstellingen). . . . . .308 

Grafiek draaien (gereedschap). . . . . . .306 

Grafiek (gereedschapsbalk). . . . . . . . . .535 

n Grafiek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .294 

y Grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 

Grafiek verplaatsen of schalen (gereedschap) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 

Grafiekas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120–122 

Grafiekassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 

Grafieken . . . . 108, 110, 114, 115, 119, 122, 

169, 323, 564 

Grafieken (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . 108 

Grafiekformaat . . 109, 116–120, 280, 282, 

303, 323, 455 

Grafieklabels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 

Grafiekopschrifen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 

Grafiekrasterlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 

Grafiektitel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 

Grafische tekst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76 

Grafische tekst (gereedschap) . . . . . . . 475 

X Grijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345, 348, 435 

i Groen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

y Groepeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 

P Groeperen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 

Grootte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56, 274 


275 

i Grootte horizontaal . . . . . . . . . . 384 

y Grootte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .310 

i Grootte verticaal . . . . . . . . . . . . . 384

H 

Haarlijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 

Halftoonraster (definitie) . . . . . . . . . . . . 585 

Handmatig waardetype. . . . . . . . . . . . . . .93 

X Hangende interpunctie. . . . . . . . . .481 

n Hangende interpunctietekens . . . 336 

y Hef groepering op . . . . . . . . . . . . . . . 309 

P Hef groepering op . . . . . . . . . . . . 309 

y Hef vereniging op . . . . . . . . . . . . . . . . 310 

y Help . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 

X Herberekening op verzoek . . . . . . 254 

y Herstel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .311 

X Het commando ’Nieuw’ opent de Foyer. 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .297 

X Het commando ’Nieuw’ zet de standaardactie 

van de Foyer . . . . 298 

Hiërarchische lijsten . . . . . . . . . . . . . . . . 558 

i Hoek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .436, 439 

p Hoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 

n Hoofd- en kleine letters . . . . . . . . 528 

p Hoofd- en kleiner letters . . . . . 361 

y Hoofd-/kleine letters . . . . . . . . . . . . 311 

p Hoofd-/kleine letters . . . . . . . . . 432 

Hoofdletters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 

Hoofdlettertoets (definitie) . . . . . . . . . . 586 

i Hoogsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 439 

i Hoogte in regels . . . . . . . . . 484, 510 

i Hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447 

p Horizontaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 

i Horizontaal/verticaal. . . . . . . . .428 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389, 

546 

n Horizontale celranden vooraan 466 

X Horizontale celranden vooraan 412 

n Horizontale en verticale assen verwisseld 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512 

i Horizontale positie . . . . . . . 274, 511 

Hulplijnen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .541, 557 

Index: I 605 

Hulplijnen (palet) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541 

p Hulplijnkleur . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 

Hulpmiddelen . . 225, 238, 241, 286, 320, 

340, 376, 380, 386, 486, 519, 523, 

525, 555, 558 

Hulpmiddelen (definitie) . . . . . . . . . . . . 580 

y Hulpmiddelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .493 

Hulpmiddelen (overzicht). . . . . . . . . . . . .32 

Hyperlinks, Documentinstellingen (paneel) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 

Hyperlinks (Documentinstellingen). . .312 

Hyperlinks-paneel, Info-dialoogvenster 

(paneel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 

I 


. . . . . . . . . . . . . . . . . 270 

i Ieder …de maatstreepje labelen246 

i Iedere n rasterpunten een lijn.381 

ILLEGAAL! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . 581 

Illustratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88, 491 

Illustratie, Documentinstellingen (paneel) 

315 

n Illustratie als negatief . . . . . 316, 444 

Illustratie (Documentinstellingen) . . . . 315 

Illustratie (gereedschapsbalk) . . . . . . . 536 

n Illustratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

y Illustratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 

Illustratie schalen (gereedschap) . . . . . 317 

Illustratie verplaatsen (gereedschap).318 

y Illustratieoverzicht . . . . . . . . . . . . . 314 

p Illustratieprofiel . . . . . . . . . . . . . 404 

Illustraties . . . 86–89, 168, 231, 314, 326, 

349, 427–429, 455, 462, 495, 569 

Illustraties (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . 86 

Import . . . . . . . . . . . . . . . 210–214, 319, 425 

Import/Importeren (definitie) . . . . . . . . 581 

Import (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 

y Importeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319 

Importverbinding (paneel). . . . . . . . . . .425

606 Index: I 

Importverbindingen . . . . . . . . 211, 319, 425 

n In druk: horizontaal . . . . . . . 412, 466 

n In druk: verticaal . . . . . . . . . . 412, 466 

n In druk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .312, 313 

p In . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528 

Index . . . . . . . . . . . . . . . . 179, 304, 320, 384 

X Index is resultaat . . . . . . . . . . . . . . . 406 

Index (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 

i Indexingang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320 

y Indexingangen. . . . . . . . . . . . . . . . . . .320 

y Info, film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 

y Info, geluid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .322 

y Info, grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 

y Info, illustratie . . . . . . . . . . . . . . . . . 326 

y Info, knoppen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .326 

y Info, lay-outen sjabloonlay-out 328 

y Info, spreadsheet . . . . . . . . . . . . . . . 328 

y Info, tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330 

y Info . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 

y Informatie, Foyer . . . . . . . . . . . . . . . . 332 

i Ingevoerd onder . . . . . . . . . . . . . . 320 

Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 

Inhoud (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 

p Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 

i Inhoud van de actieve cel . . . . . . 538 

Inhoudsopgave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 

Inhoudsopgave (overzicht) . . . . . . . . . . 178 

y Inhoudstype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332 

n Inhoudstype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 

Initialen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483 

i Inspringing eerste regel . 336, 481 

Installeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25, 26 

P Instellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435 

X Instellingenbestand . . . . . . . . . . . . 334 

X Interpreteer ’,’ of ’.’ als decimaal 

scheidingsteken . . . . . . . . . . . . 256 

Interval (definitie). . . . . . . . . . . . . . . . . . .581 

Inventaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 

Inventaris (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . 581 

Inventaris (overzicht). . . . . . . . . . . . . . . . .29 

P Inverteer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 

Invoegen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 

Invoegpunt (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . 581 

Invoervelden 

i … (Vulteken) . . . . . . . . . . . . 472, 483 

i a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

i Aantal . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482, 510 

i Aantal cycli groter dan . . . . . 255 

i Aantal hoeken . . . . . . . . . . . . . . 386 

i Aantal kolommen. . . . . . . . . . . .413 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

i Aantal rijen . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 

i Aantal tekens . . . . . . . . . . 484, 510 

i Aanvangshoek . . . . . . . . . . . . . . 386 

i Aanvangshoek voor eerste sector 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270 

i Afknotlimiet . . 366, 369, 372, 377 

i Afkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 

i Afstand. . . . . . . . . . . .364, 482, 510 

i Afstand boven, ±. . . . . . . .337, 481 

i Afstand onder, ± . . . . . . . 337, 481 

i Afstand scheidingslijnen . . . 479 

i Afstand tussen basislijnen . 351, 

407 

i Afstand tussen inhoud en rand 

(horizontaal, verticaal) . . . . 473 

i Afstand van bovenkant van papier. 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .351, 

407 

i Afstand van container (horizontaal, 

verticaal) . . . . . . . . . . . . . 390 

i Afstanden tussen categorieën 

265 

i Autorisatienummer . . . . 248, 250 

i b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

i Basiseenheid . . . . . . . . . . . . . . . . 287 

i Basislijnverschuiving . . 354, 432 

i Beeldgrootte . . . . . . . . . . . . . . . 549 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454 

i Beeldschermgrootte verticaal

454 

i Bereik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 

i Beschrijving naam . . . . . . . . . . 456 

i Bestandsnaam. . . . . . . . . .259, 458 

i Blauw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

i Bovenrand . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446 

i Breedte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446 

i Breedte primaire interval . . . 246 


246 

i Breedte secundaire interval 246 

i Breedte secundaire maatstreepjes 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 

i Categorietitels . . . . . . . . . . . . . 264 

i Commando of formule . . . . . . 405 

i Cyaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

i Decimale plaatsen. . . . . . . . . . .287 

i Diepsel . . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 439 

i Dikte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377, 512 

i Dikte in relatie tot breedte van 

categorieën. . . . . . . . . . . . . . . . .375 

i Documentdatum . . . . . . . . . . . . 284 

i Doel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 

i Draaiing . . . . . . 228, 243–245, 453 

i Eerste pagina . . . . . . . . . . 289, 407 

i Eerste regel met tekst. .484, 510 

i Exemplaren . . . . . . . . . . . . . . . . . 409 

i Factor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515 

i Feitelijke grootte (horizontaal, 

verticaal) . . . . . . . . . . . . . . 401, 444 

i Formule . . . . . . . . . . . . . . . . 458, 513 

i Frequentie per cm . . . . . . 436, 439 

i Gebruikersnaam . . . . . . . 248, 250 

i Gebruikte reeks . . . . . . . . . . . . . 270 

i Geel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

i Geluidssterkte. . . . . . . . . . . . . .496 

i Groen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 


275 

i Grootte horizontaal . . . . . . . . 384 

i Grootte verticaal . . . . . . . . . . . 384 

Index: I 607 

i Hoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 439 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 

i Hoogsel . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 439 

i Hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447 

i Hoogte in regels . . . . . . . 484, 510 

i Horizontaal/verticaal . . . . . . 428 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389, 

546 

i Horizontale positie . . . . . 274, 511 

i Ieder …de maatstreepje labelen 

246 

i Iedere n rasterpunten een lijn 

381 

i Indexingang. . . . . . . . . . . . . . . . .320 

i Ingevoerd onder . . . . . . . . . . . . 320 

i Inhoud van de actieve cel . . . 538 

i Inspringing eerste regel . . . 336, 

481 

i Kantlijn links/boven . . . 338, 418, 

423 

i Kantlijn rechts/onder . 338, 418, 

423 

i Kleur, tint . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444 

i Kortste lettergreep . . . . 378, 379 

i Kortste woord . . . . . . . . . 378, 379 

i L . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

i Laatste pagina . . . . . . . . . 289, 408 

i Lengte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .275 

i Lengte (percentage van containerbreedte) 

. . . . . . . . . . . . . . . . 509 

i Lengte primaire maatstreepjes 

512 

i Lengte scheidingslijnen. . . . .479 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512 

i Lettergrootte 353, 359, 409, 431, 

543, 551 

i Letterspatiëring . . . . . . . . 354, 431 

i Lettertypen filteren . . . . . . . . . 359

608 Index: I 

i Letterverbreding . . . . . . . 353, 431 

i Lichtpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 

i Lijndikte. .268, 365, 368, 371, 547 

i Linialenlijst. . . . . . . . . . . . . . . . .380 

i Linkerrand . . . . . . . . 336, 445, 481 

i Links, boven . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 

i Magenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

i Markering . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508 

i Markeringslijst . . . . . . . . 478, 508 

i Maximale absolute verandering 

kleiner dan of gelijk aan. . . .255 

i Maximale relatieve verandering 


i Maximumaandeel van gaten in 

het bestand . . . . . . . . . . . . . . . . 442 

i Maximumaantal te onthouden 

bestanden . . . . . . . . . . . . . 298, 441 

i Minimumregels in weduwen 234, 

484 

i Minimumregels in wezen234, 485 

i Naam245, 259, 388, 449, 460, 542 

i Namen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .287 

i Nieuwe eenheid. . . . . . . . . . . . . .287 

i Nulpunt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .380 

i Nummer van de eerste pagina351, 

407 

i Nummering begint bij . . . . . . . 458 

i Omschrijving. . . . . . . . . . . . . . . .506 

i Onderrand . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447 

i Opaciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269, 

352, 367, 370, 372, 389, 468, 517, 

518, 520, 521, 523, 545, 546 

i Overlapping . . 338, 399, 419, 421, 

423 

i Pagina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 


398, 421, 422 

i Paneelnaam . . . . . . . . . . . . 294, 383 

i Papierbreedte/Papierhoogte418, 

420 

i Positie . . . . . . . . . . . . . 471, 482, 541 

i Positie basislijn. . . . . . . . . . . . .446 

i Positie decimale komma . . . . . 445 

i Positie (horizontaal, verticaal) 

443 

i Primaire intervalbreedte . . . . 381 

i Rasterhoek . . . . . . . . 344, 346, 348 

i Rasterliniatuur lijnen/inch 344, 

346, 348 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 

i Rechterrand . . . . . . . 336, 446, 481 

i Rechts, onder . . . . . . . . . . . . . . . 274 

i Regelafstand, ± . . . . . . . . . 337, 481 

i Resolutie horizontaal . . . . . . 454 

i Resolutie verticaal. . . . . . . . . .454 

i Ronding afgeronde rechthoeken 

(horizontal, verticaal) . 473 

i Rood . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

i Rotatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276 

i Schaal . . . . . . . . . . . . . 338, 418, 420 

i Schaling . . . . . . . . . . . . . . . 484, 510 


354, 432 

i Schaling (horizontaal, verticaal). 

. . . . . . . . . . . . . . . . . .275, 401, 

444 

i Schaling verkleinde kapitalen 

(horizontaal) . . . . . . . . . . 353, 433 

i Schaling verkleinde kapitalen 

(verticaal). . . . . . . . . . . . . .353, 433 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 

i Sectoruitspringingen. . . . . . .270 

i Secundaire eenheid . . . . . . . . . 287 

i Secundaire intervallen per primaire 

interval . . . . . . . . . . . . . . 381 

i Slotwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515 

i Snelheidsfactor . . . . . . . . . . . . 496 

i Standpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 

i Stap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514, 515 

i Start . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275

i Staven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .265 

i Super-/subscript . . . . . . . 353, 432 

i t/m . . . . . . . . . . . 235, 409, 458, 459 

i Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252, 528 

i Tekstafstand . . . . . . . . . . . . . . . . 512 

i Tint . 269, 339, 352, 367, 370, 373, 

468, 517, 519–521, 523, 547 

i Titellijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405 

i tot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 

i Totaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446, 447 

i Uitgangspunt x . . . . . . . . . . . . . 522 

i Uitgangspunt y. . . . . . . . . . . . . .522 

i Van . . . . . . . . . . . 235, 409, 458, 459 

i van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 

i Verklein lettergrootte met x 

pixels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 

i Verlooprichting . . . . . . . . . . . . 522 

i Verplaatsing (horizontaal) . 229 

i Verplaatsing (verticaal). . . . .229 

i Verschuiving bij dupliceren (horizontaal, 

verticaal) . . . . . . . . 474 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389, 

546 

i Verticale kantlijnen (ten opzichte 

van lijndikte). . . . . . . . . . . . .509 

i Verticale positie . . . . . . . . 274, 511 

i Vervanging voor " . . . . . . . . . . . 441 

i Vervanging voor ' . . . . . . . . . . . 441 

i Voorstel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272 

i Waarde, formule . . . . . . . . . . . . 461 

i Waarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449 

i Weergavekwaliteit voor cilinders 

en kegels . . . . . . . . . . . . . . 453 

i Woordafstand (Minimum, Optimum, 

Maximum) . . . . . . . . . . . . 233, 

483 

i x . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 

i Zoekbegrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528 

i Zwart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

J 

Index: J 609 

Japans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 

Job, PDF-exportinstellingen (paneel) . 333 

K 

i Kantlijn links/boven . 338, 418, 423 

i Kantlijn rechts/onder . . . 338, 418, 

423 

Kantlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 

Kantlijnen, Alineastijlmodellen (paneel) 

336 

Kantlijnen, Pagina-instelling Mac OS (paneel) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337 

P Kantlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 

Keuzevelden . . . . . . . . . . . . . . . zie Knoppen 

P Kies. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .334, 336 

KLeine letters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 

Kleur88, 114, 140, 167, 191, 240, 391, 485 

Kleur, Printen Mac OS (paneel) . . . . . . 346 

Kleur, Printen Windows (paneel) . . . . . 347 

i Kleur, tint. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .444 

P Kleur bevestigen . . . . . . . . . . . . . . 342 

y Kleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 

y Kleur instellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 

p Kleur. .269, 341, 352, 367, 370, 372, 

468, 517, 518, 520–522, 541, 543 

Kleur (palet) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 

Kleuren, PDF-exportinstellingen (paneel) 

343 

y Kleuren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .340 

Kleuren (stijlmodel). . . . . . . . . . . . . . . . .340 

y Kleurenkiezer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 

X Kleurgescheiden. . . . . . .343, 347, 435 

Kleurkiezer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339, 341 

Kleurscheiding . . . 167, 343, 346, 347, 435 

Kleurvenster . . . . . . . . . . . . . . 240, 339, 341 

Kleurverloop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .140 

y Knip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 

Knop (gereedschapsbalk) . . . . . . . . . . . 537 

y Knop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .349

610 Index: K 

Knoppen. . . . . . . . . . . . .126–129, 202, 326 

X 1,5 regelafstand . . . . . . . . . . . . . . 544 

n 7-Bit ASCII PostScript . . . 410, 434, 

442 


548 

X Aan het venster aanpassen . . . 548 

X Aan totdat aan tenminste één 

voorwaarde voor . . . . . . . . . . . 254 

n Aangepast.338, 398, 410, 418, 420, 

434 


document geopend . . . . 426 


document geopend wordt 

208 

P Actualiseer uit bronbestand 

208, 427 

P Advanced. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .345 

X Afbreking toegestaan alleen aan 

het einde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 

X Afbreking toegestaan voor ieder 

object . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 

n Afgeronde veelhoek . . . . . 390, 492 

P alineastijlmodel bewerken . . 545 

n Alle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 

X Alle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 

X Alle exemplaren. . . . . . . . . .458, 459 

n Alle films worden geluidloos afgespeeld. 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .295 

X Alle gegevens in document . . . 317, 

319, 426 

n Alle hoogtes en breedtes vast 448 

n Alle in dit dialoogvenster nietgenoemde 

instellingen . . . . . 437 

P Alle maten van lettertypes . . 362 

X Alle pagina’s . . . . . . . . 235, 407, 409 

P Alle verwijderen . . . . . . . . . . . . 542 

X Alleen beeldschermweergave in 

document . . . . . . . . . . . . . . 319, 426 

X Alleen bij ctrl-klik of met de rech- 

ter muisknop . . . . . . . . . . . . . . . 442 

X Alleen celinhoud . . . . . . . . . . . . . 514 

X Alleen geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . 441 

X Alleen handmatig. . . . . . . .208, 426 

P Alleen horizontaal . . . . . . . . . 362 

n Alleen onderste derde deel. . .269 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 

P Alleen verticaal. . . . . . . . . . . . .362 

n Alleen zichtbaar op het scherm 

wanneer geselecteerd.400, 401, 

403, 411, 414, 415 

n Allow PostScript File To Override 

Job Options . . . . . . . . . . . . . . . . . 345 

X als de gegeven formule de waarde 

WAAR geeft . . . . . . . . . . . . . . . . . 461 


424 

n Als papiergrootte. . . . . . . . . . . . .421 

P Als papiergrootte . . . . . . . . . . 398 

n Als sjabloondocument . . . . . . . 259 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480 

P Ander . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 

P Andere. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .308 

P Annuleer229, 236, 249, 250, 270, 

297, 300, 301, 322, 323, 325–328, 

330–332, 374, 396, 428, 433, 475, 

477, 516 

n Aparte printopdrachten . . . . . . 459 

X Automatisch. . . . . . . . . . . . . .424, 515 

n Automatische afbreking . . . . . . 378 

n Automatische afstamming . . . . 400 

X Automatische herberekening . 254 

X Automatische herkenning . 93, 538 

n Balanceer kolommen aan het einde 

van de tekst . . . . . . . . . . . . . 478 

X Balken en vlakken begin bij nul 

(binnen bereik) . . . . . . . . . . . . . 246 

X Balken en vlakken begin op as 246 

n Begin met een rechthoek met

tekst en pijplijn . . . . . . . . . . . . . 351 

n Begin met laatste pagina . 410, 434 

P Behoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456 

n Behoud afbreektekens bij het importeren 

en plakken van tekst 

479 

n Behoud formule bij waardeinvoer 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266, 

465 

n Behoud originele proporties.316, 

318, 444 

X Bereik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .412 


. . . . . . . . . . 402, 404, 411, 414, 

415 

P Bereken breedte om container 

met kolommen te vullen . . . . 448 

P Bereken hoogte om container 

met rijen te vullen. . . . . . . . . .448 

n Bestandscompressie tijdens het 

sluiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 

X Bestandsnaam met nummering, te 

beginnen met . . . . . . . . . . . . . . . 458 

X Bestandsnamen worden door een 

formule bepaald. . . . . . . . . . . .458 

n Beveiligd . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46, 388 


284 

P Bewerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 

n Bewerk sjabloondocument . . . 393 

X Bij cellen met letterstijlmodel463 

n bij het activeren van RagTime zonder 

open document . . . . . . . . 297, 

298 

n bij het sluiten van het laatste document. 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .297, 

298 

X Bij niet-lege sleutelcellen . . . . 463 

X Bovenkant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

P Breek af. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .264 

n Categorietitels. . . . . . . . . . . . . . . .110 

Index: K 611 

X Celinhoud en formaat . . . . . . . . 514 

n Celranden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 

X Commando . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405 

n Component beveiligd. . . . . . . . . . .30 

X Componenteinde . . . . . . . . . . . . . . 509 

X Composietkleur . . . . . 343, 347, 434 

X Containereinde . . . . . . . . . . . . . . . 509 

n Contour . . . . . . . . . . . . . . . . . 360, 552 

P Controleer spelling . . . . . . . . 544 

X Converteer alles naar beelden290 

X Converteer bij twijfel naar beeld 

290 

n Converteer proceskleuren naar 

grijs . . . . . . . . . . . . . . 344, 347, 348 


. . . . . . . . . . . . . . . 344, 347, 

348 

X Converteer zo min mogelijk naar 

beelden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .290 

P Creëer plaat . . . . . . . . . . . . . . . . 343 

P Creëer van selectie239, 355, 376, 

520 

n Cursief . . . . . . . . . . . . . . 360, 543, 551 

X Datum (rekenkundig) . . . . . . . . . . 515 

n Diagram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511 

n Documenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

X Documentlettertypen . . . . . . . . . 359 

n Doorstrepen . . . . . . . . 360, 543, 552 

n Draai horizontaal om . . . . 423, 425 

n Draai verticaal om . . . . . . . 423, 425 

n Drukkend . 268, 352, 366, 369, 372, 

468, 517, 518, 523, 547 

X Dubbel onderstreept360, 543, 552 

X Dubbele regelafstand . . . . . . . . 544 

n Dubbelzijdig . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406 

n Dubbelzijdig printen . . . . . 410, 434 

X Eerste kleur . . . 269, 366, 369, 372, 

517, 518, 521, 522 

P Eigenschappen. . . . . . . . . .410, 437 

n Emit Halftones. . . . . . . . . . . . . . . .345 

X Enkele regelafstand . . . . . . . . . . 544

612 Index: K 

X Enkelvoudig onderstreept . . . 360, 

543, 552 

n Exporteer alles naar één enkele 

HTML-pagina . . . . . . . . . . . . . . . . 290 

n Exporteer JPEG- en PNG-beelden 

naar originele formaat . . . . 290 

P Extended . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345 

n Film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496 


496 

n Film wordt van voren naar achteren 

en terug afgespeeld. . . .496 

n Formule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405 

X Formule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405 

P Foyerinformatie . . . . . . . . . . . . 296 

P Functies . . 405, 406, 459, 461, 513 

n Gebruik afspatiëringsparen. . .354 

n Gebruik de door Distiller gecontroleerde 

map . . . . . . . . . . . . . . 336 

n Gebruik kleuren van RagTime 5308 

n Gebruik minimumkantlijnen . . 338, 

418 

n Gebruik overlay. . . . . . . . . . . . . . .450 

X Gebruik scheidingstekens zoals 

gedefinieerd in de . . . . . . . . . . 256 

n Gebruik staafafstand in gestapelde 

reeksen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 


478 

X Gecentreerd . . . 268, 365, 368, 371, 

482, 541, 544 

X Geef altijd bericht . . . . . . . 334, 335 

X Geef bericht in geval van foutmelding. 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .334, 

335 

n Geef met voorkeurslettertype 

weer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505 

X Geen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521 

X Geen kolombalans laatste alinea 

416 

X Geen titelkolommen. . . . . . . . . . .413 

X Geen titelrijen . . . . . . . . . . . . . . . . 413 

X Geen wijziging . . . . . . . . . . . . . . . . 363 

X Geforceerd uitgevuld . . . 482, 541, 

544 

X Geheel woord. . . . . . . . . . . . . . . . .528 

X Gehele tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412 

n Geïnstalleerde component . . . 288 

X Geïnstalleerde lettertypen . . . 359 


458 

X Geometrische reeks . . . . . . . . . . . 514 

n Gestapelde rijen . . . . . . . . . . . . . . 265 

n Gestreepte reeksen even dik. . .375 

n Grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

X Grijs . . . . . . . . . . . . . . . . 345, 348, 435 

P Groeperen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 

X Hangende interpunctie . . . . . . . 481 

n Hangende interpunctietekens.336 

P Hef groepering op . . . . . . . . . . 309 

X Herberekening op verzoek . . . . 254 

X Het commando ’Nieuw’ opent de 

Foyer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 

X Het commando ’Nieuw’ zet de standaardactie 

van de Foyer . . . . 298 

n Hoofd- en kleine letters . . . . . . 528 

n Horizontale celranden vooraan 

466 

X Horizontale celranden vooraan 

412 

n Horizontale en verticale assen 

verwisseld . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512 


. . . . . . . . . . . . . 270 

n Illustratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

n Illustratie als negatief. . .316, 444 

n In druk: horizontaal . . . . . 412, 466 

n In druk: verticaal . . . . . . . . 412, 466 

n In druk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312, 313 

X Index is resultaat. . . . . . . . . . . . .406

n Inhoudstype . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 

P Instellingen. . . . . . . . . . . . . . . . .435 

X Instellingenbestand . . . . . . . . . . 334 

X Interpreteer ’,’ of ’.’ als decimaal 

scheidingsteken . . . . . . . . . . . . 256 

P Inverteer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .240 

P Kantlijnen. . . . . . . . . . . . . . . . . . .397 

P Kies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334, 336 

P Kleur bevestigen . . . . . . . . . . . . 342 

X Kleurgescheiden . . . . 343, 347, 435 

X Kolombalans laatste alinea. . .416 

X Kolommen 1 tot . . . . . . . . . . . . . . . 413 

n Koppel container en inhoud . . 316, 

443, 448, 513 

n Kuromaru . . . . . . . . . . . . . . . . 360, 552 

n Lay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

n Legenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511 

P letterstijlmodel bewerken . . 545 

X Lijn uit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363, 364 

X Lijninstellingen . . . . . . . . . . . . . . 546 

X Lijnraster . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 439 

P lijnstijlmodel bewerken. . . . .548 

n Links, rechts, buiten. . . . . . . . . .244 

n Links, rechts. . . . . . . . . . . . .242, 244 

X Links. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .364 

X Links/buiten. . . .268, 365, 368, 371 

X Linkslijnend . . . . . . . . . 482, 541, 544 

X Loopt door in de component/Begint 

in ieder container 

509 

P Maak aan 159, 190, 242, 261, 343, 

486 

P Maak automatische stijl aan 379 

n Maak nieuwe objecten aan . . . . 289 


506 

P Markeer als favoriet . . . . . . . . 507 

n Markeer gegevens die buiten het 

bereik van de assen uitgaan 402 

n Markeer onderkant staaf. . . . .402 

X Markeringslijst . . . . . . . . . . . . . . 508 

Index: K 613 

X Maximum . . . . . . . . 403, 412, 414, 416 

P Meer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 

X Meerregelige tekst. . . . . . . .93, 538 

n Meervoudige woordafbreking bij 

tekstomloop toegestaan . . . 478 

n Met bestand verbonden. .207, 317, 

319 

X met de gegeven, van achteren getelde 

index . . . . . . . . . . . . . . . . . 460 

X met de gegeven, van voren getelde 

index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460 

P Met formaten . . . . . . . . . . . . . . . 529 

X met het gegeven nummer . . . . . 460 

X Midden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

X Na vast aantal elementen . . . . . 463 

n Naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 

X Naam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .314 

X Naar beneden . . . . . . . . . . . . . . . . . 513 

X Naar boven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .513 

X Naar links . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514 

X Naar rechts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514 

X Nadat de linker muisknop x seconden 

ingedrukt werd . . . . . . . . 442 

n Neem pagina-instelling over . . 422 

n Negatief . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423, 425 

P Negeer alle . . . . . . . . . . . . . . . . . 273 

n Negeer tekenbreedte (vol/half) in 

teksten uit het Verre Oosten528 

n Negeer uitknippad . . . . . . . . . . . . 404 

X Nergens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 

X Niet onderstreept . . . 360, 543, 552 

P Nieuw. . . .225, 239, 252, 287, 355, 

376, 380, 386, 471, 482, 520, 525 

P Nieuw alineastijlmodel. . . . . .545 

n Nieuw begin met . . . . . . . . . . . . . . 294 

P Nieuw document . . . . . . . . . . . . 297 

P Nieuw (horizontaal) . . . . . . . . . 541 

P Nieuw letterstijlmodel . . . . . . 545 

P Nieuw lijnstijlmodel . . . . . . . . 548 

P Nieuw Synoniem. . . . . . . . . . . . .320 

P Nieuw synoniem . . . . . . . . . . . . . 180

614 Index: K 

P Nieuw (verticaal) . . . . . . . . . . . . 541 

P Nieuw vulstijlmodel . . . . . . . . 548 

P Nieuwe map . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 

n Nieuwe voetnotentelling voor iedere 

container . . . . . . . . . . . . . 479 

X Nooit aanpassen. . . . . . . . . . . . . .480 

X Normaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521 

X Normale interpunctie . . . . . . . . . 481 

X Normale positie. . . . . . . . . . . . . . .543 

n Nulwaarden verborgen . . 267, 466 

X Numeriek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508 

n Object wordt geprint . . . . 389, 546 

n Objecteigenschappen . . . . . . . . . 289 

n Objecttype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 

P OK . . 230, 236, 249, 250, 270, 276, 

322, 323, 325–328, 330–332, 374, 

396, 428, 431, 433, 475, 477, 516 

n Omgekeerde asrichting . . . . . . . 245 

n Omgekeerde reeksvolgorde. . .450 

X Onderkant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

n Onderstreept. . . . . . . . . . . . .312, 313 


441 

n Ook celformaten . . . . . . . . . . . . . 462 

n Op 100% gestapeld. . . . . . . . . . . .265 

n Op basislijnraster . . . . . . . 337, 482 

n Op het beeldscherm . . . . . . 312, 313 

n Op het scherm: horizontaal . . 412, 

466 

n Op het scherm: verticaal . 412, 466 

X Op het scherm . . . . . . . . . . . . . . . . 267 

X Op het scherm en in druk . . . . . 267 

X Op rij/op kolom. . . . . . . . . . . . . . .462 

P Open . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 

n Open als alleen-lezen . . . . . . . . . 392 

P Open document . . . . . . . . . . . . . 297 

n Open info bij dubbelklikken van 

alle objecttypen . . . . . . . . . . . . 473 

P Open paneel . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 

n Openen als alleen-lezen . . . . . . 392 

n Opgetelde alinea-afstanden . . 478 

P Opties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .292 

X Originele grootte . . . . . . . . . . . . 548 

n Overdruk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 

n Overdwars . . . . . . . . . . . . . . . 398, 421 

X Overdwars . . . . . . . . . . 418, 420, 422 

P Overschrijf met selectie. . . .239, 

355, 376, 520 

P Paginagrootte . . . . . . . . . 230, 397 


230, 397 

X Paneel met favorieten . . . . . . . . 300 

P Paneel toevoegen . . . . . . . . . . . 296 

X Paneel voor een map . . . . . . . . . . 300 

P Paneel wissen . . . . . . . . . . . . . . . 296 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 

X Pas container om uitknippad . . 427 

n Pas gebruikte documenten. . . .294 

P Pas toe . . . . . . . . . . . . . . . . . 193, 235, 

252, 270, 276, 322, 323, 325–329, 

331, 373, 475, 477, 516, 525 

n Pijlpunt aan het begin 59, 388, 547 

n Pijlpunt aan het eind . 59, 389, 547 

n Pijlpunten aan het begin voor 

open objecten . . . . . . . . . . . . . . 473 

n Pijlpunten aan het einde voor 

open objecten . . . . . . . . . . . . . . 473 

n Plaat genereren. . . . .344, 346, 348 

n Positie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .288 

X Positie bij markeringen . . . . . . . 265 

X Positie tussen markeringen . . 265 

n Precisie zoals geformatteerd 267, 

466 

n Print naar bestand . . . . . . . . . . . 410 

X Proceskleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 

n Projectie op x-/categories . . . . 453 

n Projectie op y-as . . . . . . . . . . . . . . 453 

n Projectie op z-/reeksas . . . . . . . 453 

X Puntraster. . . . . . . . . . . . . . .436, 439 

X Radiaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522 

n Raster magnetisch. . . . . . . . . . . .380

X Rechtop . . . . . . . . . . . . . 418, 420, 422 

X Rechts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

X Rechts/binnen. .268, 365, 368, 371 

X Rechtslijnend . . . . . . . 482, 541, 544 

X Reeksen in kolommen/in rijen . 110 

X Reeksen met kleuren. . . . . . . . . .308 

X Reeksen met kleuren/patronen 

402 

X Reeksen met patronen . . . . . . . . 309 

n Regels met één woord uitvullen 

233 

X Registertekenkleur . . . . . . . . . . . 341 

X Rekenkundige reeks . . . . . . . . . . . 514 

X Rijen 1 tot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 

X Rond . . . . . . . . . . . . . . . . 366, 369, 371 

X Ronde hoeken . . . . . . . 366, 369, 371 

n Schaduw . . . . . . . . . . . . . . . . . 360, 552 

X Scherpe hoeken . . . . . 366, 369, 371 

P Scheur af . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 

X Schuine hoeken . . . . . 366, 369, 372 

n Serienamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 

n Simuleer kleuren van printer op 

beeldscherm . . . . . . . . . . . . . . . . 271 


proefprinter . . . . . . . . . . . . . . . . 271 

n Sjabloondocument . . . . . . . . . 42–44 

n Sjabloondocumenten om af te 

scheuren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

n Sjabloonlay-out . . . . . . . . . . . . . . 294 

P Sla over. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .273 

n Slim sorteren . . . . . . . . . . . . . . . . 450 

P Slot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248, 249 

P Sluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252, 507 

X Sluit aan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

n SmartReferences . . . . . . . . . . . . . 462 

n Snijtekens . 338, 346, 399, 419, 421, 

423, 425 

X Som . . . . . . . . . . . . . 402, 412, 414, 416 

n Sorteer . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409, 434 

X Speciale posities . . . . . . . . . . . . . . 511 

P Specificeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529 

Index: K 615 

n Spreadsheet . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

n Standaard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359 

P Standaard . . . . . . . . . . 61, 228, 276 

X Standaard posities . . . . . . . . . . . . 511 

X Standaardraster. . . . . . . . .436, 439 

X Steunkleur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .341 

X Stomp . . . . . . . . . . . . . . . 365, 369, 371 

n Stuur OPI-commentaren voor alle 

illustraties in dit document 317 

X Subscript . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544 

X Superscript . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543 

n Tategaki . . . . . . . . . . . . . 389, 415, 448 

n Tategaki voor grafische tekst.473 

n Teken as . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242, 243 

n Teken assen en labels in beste positie. 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .242, 

243 


242 

n Teken reekslijnen . . . . . . . . . . . . . 374 

n Teken vanuit middelpunt . . . . . . 474 

n Tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

n Tekst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .294 

X Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93, 538 


416, 478 

n Tekst loopt om object . . . 389, 473, 

546 

n Titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511 

X Titel is resultaat. . . . . . . . . . . . . .406 

n Titels met breedte-/hoogteschaal 

380 

n Toon basislijnraster . . . . . 407, 544 

n Toon berekende tekst . . . . . . . . . 544 

n Toon bijzondere tekens . . . . . . . 545 

P Toon bron . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320 

X Toon dialoogvenster altijd . . . 480 

n Toon filmkenmerken in afdruk 295 

n Toon filmposter, wanneer niet geselecteerd.. 

. . . . . . . . . . . . . . . .295, 

401

616 Index: K 

n Toon linealen . . . . . . . . . . . . . . . . . 549 

n Toon liniaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . .379 


549 

n Toon paginagrenzen . . . . . . . . . . 549 

n Toon paneel ’Pas gebruikte documenten’ 

in de Foyer . . . . . . . . . 298 

X Toon PDF-document . . . . . . 334, 335 

n Toon raster . . . . . . . . . . . . . . 380, 549 

X Toon waarschuwing. . . . . . . . . . .441 

X tot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 

X Transparant . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 

X Tweede kleur . . 269, 366, 369, 372, 

517, 518, 521, 522 

X Uit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 

X Uitgevuld. . . . . . . . . . . .482, 541, 544 

X URL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 

X Van . . . . . . . . 235, 288, 409, 458, 459 

X Van/tot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407 

n Vastgezet . . . . . . . . . . . . . . . . 388, 443 

n Verbonden importen kenbaar op 

scherm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 

n Verborgen . . . . . . . . . . . . . . . 446, 447 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208, 

426 

X Verdeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

P Verder. . . . . . . . . . . . .248, 291, 300 

n Verkleinde kapitalen . . . . . 360, 552 

n Verschoven basislijn aan het begin 

van tekst. . . . . . . . . . . . . . . .416 

X Verticaale celranden vooraan 412 

P Vervang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529 

P Vervang alles . . . . . . . . . . . . . . . 529 

P Vervang en zoek. . . . . . . . . . . . .529 

P Vervang letterfamilie . . . . . . . 362 

P Vervang lettertype . . . . . . . . . . 363 

P Verwijder aangepaste paginainstelling 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 

P Verwijder afbreekstreepjes . 263 

P Verwijder autorisatie. .247, 248, 

250 

P Verwijder favoriet . . . . . . . . . . 507 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506 

P Verzamelen documentkleuren 

343 

n Vet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359, 543, 551 

n Vierkant basisvlak . . . . . . . . . . . . 228 

P Voeg in . . . . . . . . . . . . . . . . . 301, 302 

n Voeg in met argumenten . . . . . . 301 

P Voeg symbool in. . . . . . . .507, 544 

P Voeg toe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 

n Voetnoten aan het eind van de 

tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479 

X Voor ’Mijn account’ . . . . . . . . . . 249 

X Voor alle gebruikers . . . . . . . . . 249 

X Vooringestelde instellingen . 334 

X Vooruitspringend vierkant . . 366, 

369, 371 

n Vul regels met één enkel woord 

uit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484 

X Vullinginstellingen . . . . . . . . . . 546 

P vulstijlmodel bewerken . . . . . 548 

X waarop geen bijzondere regel van 

toepassing is . . . . . . . . . . . . . . . 460 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 

P Wijzig . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273, 383 

P Wijzig alle. . . . . . . . . . . . . . . . . . .273 

P Wis . . . . . . . . . . . 160, 239, 242, 261, 

287, 320, 343, 355, 377, 380, 386, 

471, 482, 486, 520, 525, 529, 542 

P Wissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 

n Wist automatisch . . . . . . . . . . . . . . 30 

X Woorddeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528 


. . . . . . . . . . 360, 

552 

n Wordt ook afgescheurd indien in

geen enkele . 322, 400, 402–404, 

408, 411, 414, 415 

n Wordt ook afgescheurd indien in 

geen enkele container . . . . . . 285 

n Wordt volledig afgescheurd . 285 

P Zet alle toetsenbordafkortingen 

terug op standaard fabrieksinstelling 

. . . . . . . . . . . . 487 

P Zet scheidingstekens en kalendernamen 

op beginwaarde terug 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 

n Zichtbaar in menu . . . . . . . . . . . . 456 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436 

P Zoek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .529 

n Zoek achterwaarts . . . . . . . . . . . . 528 

P Zoek van begin af . . . . . . . . . . . 529 

P Zonder formaten. . . . . . . . . . . .529 

n Zonder linkerpagina’s . . . . . . . . 289 

n Zonder rechterpagina’s . . . . . . 289 

Knoppen (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . 126 

X Kolombalans laatste alinea . . . . . 416 

p Kolomlijnstijlmodel . . . . . . 415, 478 

Kolommen 80, 95, 97, 395, 415, 488, 497 

X Kolommen 1 tot . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 

y Kopieer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 

y Koppel container en inhoud . . . . . 349 

n Koppel container en inhoud316, 443, 

448, 513 

y Koppel gegevens aan . . . . . . . . . . . . . 454 

Koppelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .349 

i Kortste lettergreep . . . . . . 378, 379 

i Kortste woord. . . . . . . . . . . .378, 379 

n Kuromaru . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360, 552 

p Kuromaru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409 

L 

i L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .342 

y Laag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 

i Laatste pagina. . . . . . . . . . . .289, 408 

Index: L 617 

Lab (kleurmodel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

p Labelformaat. . . . . . . . . . . . . . . . . .453 

p Labels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 

Lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96, 498, 500 

Lay-out66–70, 76, 80, 82, 286, 302, 328, 

391, 498–500, 555–557 

Lay-out, Documentinstellingen (paneel) 

350 

Lay-out, Programma-instellingen (paneel) 

351 

Lay-out (Documentinstellingen). . . . . .350 

Lay-out (gereedschapsbalk) . . . . . . . . . 537 

n Lay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

y Lay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 

Lay-out (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 

Lay-out (Programma-instellingen) . . . . 351 

n Legenda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .511 

i Lengte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 

i Lengte (percentage van containerbreedte) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509 

i Lengte primaire maatstreepjes . 512 

i Lengte scheidingslijnen . . . . . . . 479 


512 

Letterformaat . . . . 143–147, 152, 232, 311, 

352–355, 358, 361, 378, 408, 431, 

467, 468, 490, 524, 551 

letterformattering (overzicht) . . . . . . . . 143 

i Lettergrootte . . 353, 359, 409, 431, 

543, 551 

Letters (stijlmodel) . . . 162, 355, 378, 408, 

431, 468 

i Letterspatiëring . . . . . . . . . . 354, 431 

Letterstijlmodel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 

P letterstijlmodel bewerken . . . . 545 

y Letterstijlmodel . . . . . . . . . . . . . . . . . 354 

p Letterstijlmodel 233, 352, 353, 358, 

378, 524 

p letterstijlmodel. . . . . . . . . . . . . . .545 

y Letterstijlmodellen. . . . . . . . . . . . . .355 

Lettertype, illustratie (paneel). . . . . . . .417

618 Index: M 

y Lettertype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356 

p Lettertype . . . . . . . . . . . 408, 505, 506 

p Lettertypefamilie . . . . . . . . . . . . . . 542 

Lettertypeformaat . . . . . . . . . . . . . . 310, 356 

i Lettertypen filteren . . . . . . . . . . . 359 

y Lettertypeoverzicht . . . . . . . . . . . . . . 361 

p Lettertypevariant . . . . . . . . . . . . . 542 

i Letterverbreding . . . . . . . . . 353, 431 

i Lichtpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 

y Lijn uit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .363 

X Lijn uit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363, 364 

y Lijndikte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

i Lijndikte . . . . 268, 365, 368, 371, 547 

p Lijndikten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 

Lijnen.51, 58, 59, 141, 142, 158, 364, 376, 

492 

Lijnen, Documentinstellingen (paneel) 

365 

Lijnen, grafiek (paneel) . . . . . . . . . . . . . 368 

Lijnen, tekening (paneel) . . . . . . . . . . . . 370 

Lijnen (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 

Lijnen (Documentinstellingen) . . . . . . . 365 

Lijnen (gereedschap) . . . . . . . . . . . . . . . . 374 

Lijnen (stijlmodel) . . . . . . . . . . . . . . 161, 376 

y Lijnformaten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .373 

X Lijninstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . 546 

X Lijnraster . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 439 

Lijnreeksen, grafiek (paneel) . . . . . . . . 374 

P lijnstijlmodel bewerken . . . . . . . 548 

y Lijnstijlmodel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .376 

p Lijnstijlmodel . . 268, 365, 368, 371, 

469, 509 

p lijnstijlmodel . . . . . . . . . . . . . . . . . 548 


466 

p Lijnstijlmodel voor randen . . . 384 

y Lijnstijlmodellen . . . . . . . . . . . . . . . . 376 

Lijst (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582 

Linguïstiek, Letterstijlmodellen (paneel) 

378 

y Liniaal- en rasterinstellingen . . . 379 

p Liniaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .379 

Linialen . . . . . . . . . 286, 380, 381, 555–557 

y Linialen en rasters. . . . . . . . . .381, 493 

i Linialenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 

i Linkerrand . . . . . . . . . . . 336, 445, 481 

i Links, boven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 

n Links, rechts, buiten . . . . . . . . . . . . 244 

n Links, rechts . . . . . . . . . . . . . . . 242, 244 

X Links/buiten . . . . . . 268, 365, 368, 371 

Links en rechts bij assen en lijnen (definitie). 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .582 

X Links . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

y Linkslijnend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 

X Linkslijnend . . . . . . . . . . . 482, 541, 544 

Loep (gereedschap). . . . . . . . . . . . . . . . .382 

Logische waarde (definitie). . . . . . . . . .588 

X Loopt door in de component/Begint 

in ieder container . . . . . . . . . . 509 

M 

P Maak aan. . .159, 190, 242, 261, 343, 

486 

P Maak automatische stijl aan . . 379 

n Maak nieuwe objecten aan . . . . . . 289 


506 

Maatstreepjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121, 122 

i Magenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

y Magnetisch raster. . . . . . . . . . . . . . .381 

Magnetisch raster (definitie). . . . . . . . .582 

Map, Foyerinformatie (paneel) . . . . . . . 383 

P Markeer als favoriet . . . . . . . . . . 507 

y Markeer als hyperlink . . . . . . . . . . . 383 

n Markeer gegevens die buiten het bereik 

van de assen uitgaan. . .402 

n Markeer onderkant staaf . . . . . . . 402 

y Markeer voor index . . . . . . . . . . . . . 384 

i Markering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .508 

i Markeringslijst . . . . . . . . . . 478, 508 

X Markeringslijst. . . . . . . . . . . . . . . . .508

i Maximale absolute verandering 


i Maximale relatieve verandering 


X Maximum . . . . . . . . . . 403, 412, 414, 416 

i Maximumaandeel van gaten in het 

bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 

i Maximumaantal te onthouden bestanden. 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .298, 

441 

Meelopende objecten. . . . . . .79, 384, 415 

Meelopende objecten, tekst (paneel) 384 

P Meer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 

Meerregelige tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 

Meerregelige tekst (definitie) . . . . . . . . 582 

X Meerregelige tekst . . . . . . . . . . 93, 538 

n Meervoudige woordafbreking bij 

tekstomloop toegestaan . . . 478 

Menu’s 

p Aanbevolen rasters . . . 344, 346, 

347 

p Accentkleur in druk . . . . 312, 313 


312, 313 

p Afbreekstreepjes in . . . . . . . . . 263 

y Afspatiëring en positionering . 232 

p Afspatiëringsparen . . . . . . . . . 432 

y Alineanummer . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 

p Alineastijlmodel . . . . . . . 480, 483 

p alineastijlmodel . . . . . . . . . . . . 545 

p Alineastijlmodel voor volgende 

alinea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485 

p Alleen woorden . . . . . . . . . . . . 469 

y AppleScript . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 

y Archief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 

p Automatische afbreking . . . . 379 

y Beeldgrootte. . . . . . . . . . . . . . . . . .252 

y Beeldschermweergave . . . . . . . . . 487 

p Begin. . . . . . . . . . . . . . . . . . .234, 484 

y Bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 

p Bestandstype . . . . . . . . . . . 259, 291 

Index: M 619 

p Bestandstypen . . . . . . . . . . . . . . 393 

y Beveiliging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 

y Bewerken. . . . . . . . . . . . .250, 251, 504 

y Calculatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 

p CMYK-illustraties . . . . . . . . . . . 272 

p Container in lay-outs krijgen367 

p Contour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 

p Controleer spelling in . . . . . . 272 

p Cursief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 

p Datum- en tijd-tekens. . . . . . . .525 

p Deel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 

p Doorhalen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469 

p Element . . . . . . . . . . . . . . . . 339, 429 

p Exporteer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292 

p Exporteer als . . . . . . . . . . . . . . . 291 

y Extras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 

y Film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

p Formaat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .393 

y Foyer-context . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 

y Geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 

p Getal-tekens. . . . . . . . . . . . . . . . .525 

y Grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 

y Grootte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 

y Help . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 

p Hoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377 

p Hoofd- en kleiner letters . . . 361 

p Hoofd-/kleine letters . . . . . . . 432 

p Horizontaal . . . . . . . . . . . . . . . . 284 

p Hulplijnkleur . . . . . . . . . . . . . . . 473 

y Hulpmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . 493 

y Illustratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 

p Illustratieprofiel . . . . . . . . . . . 404 

p In . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528 

y Info . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 

p Inhoud. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .289 

p Kleur269, 341, 352, 367, 370, 372, 

468, 517, 518, 520–522, 541, 543 

y Knop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 

p Kolomlijnstijlmodel . . . . 415, 478 

p Kuromaru. . . . . . . . . . . . . . . . . . .409 

p Labelformaat . . . . . . . . . . . . . . . 453

620 Index: M 

p Labels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .243 

y Lay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 

p Letterstijlmodel . . 233, 352, 353, 

358, 378, 524 

p letterstijlmodel . . . . . . . . . . . . 545 

p Lettertype . . . . . . . . . 408, 505, 506 

p Lettertypefamilie. . . . . . . . . . . .542 

p Lettertypevariant . . . . . . . . . . . 542 

p Lijndikten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 

p Lijnstijlmodel 268, 365, 368, 371, 

469, 509 

p lijnstijlmodel . . . . . . . . . . . . . . . 548 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 

p Lijnstijlmodel voor randen . 384 

p Liniaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 

y Linialen en rasters . . . . . . . 381, 493 

y Menubalk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 

p Monitor (alleen Z) . . . . . . . . . 271 

p Objectkleur . . . . . . . . . . . . . . . . . 546 

p Onbruikbare waarden. . . . . . .452 

p Onderstreept . . . . . . . . . . . . . . . 469 

p Onderstrepingslijnstijlmodel 

352 

y Opmaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 

p Opnamekwaliteit . . . . . . . . . . . . 304 

p Overgeërfd. . . . . . . . . . . . . . . . . .159 

p Paginagrootte . . . . . . . . . 398, 421 

y Paletten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493 

p Papiergrootte . . . . . . . . . . 417, 420 

p Papierinvoer . . . . . . . . . . . 418, 420 

p Patronen 269, 367, 370, 373, 517, 

519, 523, 547 

p Positie. . . . . . . . . . . . . . . . . .377, 453 

y Positionering . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

p Printer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271 

p Printers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .410 

p Proefprinter . . . . . . . . . . . . . . . . 271 

y RagTime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 

p Rand/Extra . . . . . . . . . . . . . . . . . 368 

p Relatie staaf/overlay-staaf . 450 

p RGB-illustraties . . . . . . . . . . . . 272 

y Scanners en camera’s . . . . . . . . . 454 

p Schaduw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 

p Scheidingslijnstijlmodel. . . .479 

p Selecteer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 

p Sjabloonlay-out . . . . . . . . . . . . 406 

p Sjabloonpagina . . . . . . . . . . . . . 400 

p Soort . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472, 483 

p Speciale tekens . . . . . . . . . . . . . 252 

y Spreadsheet. . . . . . . . . . . . . . . . . . .464 

p Standaardtype . . . . . . . . . 266, 465 

y Stapeling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .466 

p Stijl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505, 506 

y Stijl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 

p Stippellijn. . . .268, 365, 368, 371, 

377, 547 

p Symbolen getekend parallel 

aan…. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .375 

p Symbool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375 

p Taal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378 

p Teken astitel . . . . . . . . . . . . . . . . 244 

p Teken labels . . . . . . . . . . . . . . . . 245 

y Tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472 

p Tekenvlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 

p Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453 

p Tekstgrootten . . . . . . . . . . . . . . 284 

y Text. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .474 

p Tijdinhoud. . . . . . . . . . . . . . . . . . .515 

p Titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 

p Toon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387 

y Toon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487, 493 

y Transformatie. . . . . . . . . . . . . . . . .489 

p Type. . . . . . . . . . . . . . . .390, 405, 453 

p Uiteinden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377 

y Uitlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491 

p Uitlijning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510 

y Uitlijning. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492 

p Uitvoerprofiel . . . . . . . . . . . . . . 345 

y Vensters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493

p Verkleinde kapitalen . . . . . . . . 432 

p Verticaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .284 

p Vet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .408 

p Voeg speciale tekst in . . . . . . . 544 

y Voeg speciale tekst in . . . . . . . . . 502 


512 

p Voor-/Achtergrond . . . . . . . . . 339 

p Vulstijlmodel268, 352, 366, 369, 

372, 377, 465, 468, 517, 518 

p vulstijlmodel . . . . . . . . . . . . . . . 547 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384 

p Waardeformaat . . . 243, 245, 267, 

407, 450, 466, 468, 524 

p Wanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 

p Weergave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512 

y Weergave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

y Wijzig . . . . . . . . . . . . . . . . 250, 251, 504 

y Wijzigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526 

p Zichtbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . 465 

y Zichtbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

Menu’s afscheuren (definitie) . . . . . . . 582 

Menu’s (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 

y Menubalk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 

n Met bestand verbonden 207, 317, 319 

X met de gegeven, van achteren getelde 

index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460 

X met de gegeven, van voren getelde 

index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460 

P Met formaten . . . . . . . . . . . . . . . . . 529 

X met het gegeven nummer . . . . . . . 460 

X Midden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .364 

i Minimumregels in weduwen. . .234, 

484 

i Minimumregels in wezen. .234, 485 

Modificatietoetsen . . . 562, 564, 565, 568, 

569 

p Monitor (alleen Z). . . . . . . . . . . .271 

Multigoon, Documentinstellingen (paneel) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385 

Index: N 621 

Multigoon, tekening (paneel) . . . . . . . . 386 

Multigoon (Documentinstellingen) . . . 385 

Multigoon (gereedschap). . . . . . . . . . . .385 

N 

X Na vast aantal elementen . . . . . . . 463 

NA! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582 

i Naam . . 245, 259, 388, 449, 460, 542 

n Naam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .288 

X Naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 

NAAM! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582 

y Naar achteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 

X Naar beneden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513 

X Naar boven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513 

X Naar links. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .514 

X Naar rechts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514 

y Naar voren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 

X Nadat de linker muisknop x seconden 

ingedrukt werd . . . . . . . . 442 

Namen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

y Namen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 

i Namen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287 

y Neem geluid op . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387 

n Neem pagina-instelling over . . . . 422 

n Negatief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423, 425 

P Negeer alle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .273 

n Negeer tekenbreedte (vol/half) in 

teksten uit het Verre Oosten528 

n Negeer uitknippad. . . . . . . . . . . . . . .404 

X Nergens. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .267 

X Niet onderstreept . . . . . 360, 543, 552 

Niet-samenhangend celbereik (definitie) 

583 

P Nieuw alineastijlmodel . . . . . . . . 545 

n Nieuw begin met . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

y Nieuw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387 

y Nieuw document . . . . . . . . . . . . . . . . . 387 

P Nieuw document. . . . . . . . . . . . . . .297 

P Nieuw (horizontaal) . . . . . . . . . . . 541

622 Index: O 

P Nieuw . 225, 239, 252, 287, 355, 376, 

380, 386, 471, 482, 520, 525 

P Nieuw letterstijlmodel . . . . . . . . 545 

P Nieuw lijnstijlmodel. . . . . . . . . . .548 

P Nieuw Synoniem . . . . . . . . . . . . . . . 320 

P Nieuw synoniem . . . . . . . . . . . . . . . 180 

P Nieuw (verticaal) . . . . . . . . . . . . . . 541 

P Nieuw vulstijlmodel . . . . . . . . . . . 548 

y Nieuwe component. . . . . . . . . . . . . . .388 

i Nieuwe eenheid . . . . . . . . . . . . . . . . 287 

P Nieuwe map . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 

n Nieuwe voetnotentelling voor iedere 

container . . . . . . . . . . . . . . . . 479 

X Nooit aanpassen . . . . . . . . . . . . . . . . 480 

X Normaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .521 

X Normale interpunctie . . . . . . . . . . . 481 

y Normale positie . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

X Normale positie . . . . . . . . . . . . . . . . . 543 

y Normale spatiëring . . . . . . . . . . . . . . 232 

y Normale spatiëring en positie . . . 232 

Notatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 

NUL! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583 

Nulpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556 

i Nulpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 

n Nulwaarden verborgen . . . . 267, 466 

NUM! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583 

X Numeriek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508 

i Nummer van de eerste pagina . 351, 

407 

y Nummer van volgende pagina . . . . 502 

Nummering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 

i Nummering begint bij . . . . . . . . . 458 

O 

Object, tekening (paneel) . . . . . . . . . . . 388 

Object (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583 

n Object wordt geprint . . . . . . 389, 546 

Objectcoördinaten (palet) . . . . . . . . . . . 542 

n Objecteigenschappen . . . . . . . . . . . 289 

Objecten. . .158, 231, 239, 262, 263, 288, 

309, 330, 363, 374, 390, 395, 429, 

449, 456, 466, 493, 542, 550 

p Objectkleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546 

y Objecttype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390 

n Objecttype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 

P OK . . . . 230, 236, 249, 250, 270, 276, 

322, 323, 325–328, 330–332, 374, 

396, 428, 431, 433, 475, 477, 516 

n Omgekeerde asrichting . . . . . . . . . 245 

n Omgekeerde reeksvolgorde . . . . . 450 

Omlopen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 

i Omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506 

Omsluitend kader (definitie). . . . . . . . .583 

p Onbruikbare waarden . . . . . . . . . 452 

y Onderbreek geluid . . . . . . . . . . . . . . 390 

X Onderkant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

i Onderrand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447 

n Onderstreept . . . . . . . . . . . . . . . 312, 313 

p Onderstreept . . . . . . . . . . . . . . . . . 469 

p Onderstrepingslijnstijlmodel . 352 

Ontkoppelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 

y Ontwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 


441 

n Ook celformaten. . . . . . . . . . . . . . . .462 

n Op 100% gestapeld . . . . . . . . . . . . . . 265 

n Op basislijnraster. . . . . . . . . .337, 482 

n Op het beeldscherm. . . . . . . . .312, 313 

n Op het scherm: horizontaal 412, 466 

n Op het scherm: verticaal . . . 412, 466 

X Op het scherm en in druk . . . . . . . 267 

X Op het scherm . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 

X Op rij/op kolom . . . . . . . . . . . . . . . . . 462 

Opaciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 

y Opaciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 

i Opaciteit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .269, 

352, 367, 370, 372, 389, 468, 517, 

518, 520, 521, 523, 545, 546 

y Open actuele bibliotheek . . . . . . . . 391 

n Open als alleen-lezen . . . . . . . . . . . 392 

y Open component. . . . . . . . . . . . . . . . .392

y Open document . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 

P Open document. . . . . . . . . . . . . . . .297 

n Open info bij dubbelklikken van alle 

objecttypen . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 

y Open inventaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 

P Open . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 

P Open paneel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 

Openen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29, 39, 40 

n Openen als alleen-lezen. . . . . . . . .392 

Operand (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . 583 

Operatoren (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . 584 

n Opgetelde alinea-afstanden. . . . .478 

OPI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 

Opmaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 

y Opmaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 

Opmaak (palet) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542 

p Opnamekwaliteit . . . . . . . . . . . . . . 304 

P Opties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292 

y Optimaliseer kolombreedte . . . . . . 395 

y Optimaliseer rijhoogte . . . . . . . . . . 395 

Option-toets (definitie). . . . . . . . . . . . . .584 

Oriënteren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100 

X Originele grootte . . . . . . . . . . . . . . 548 

Ovaal (gereedschap) . . . . . . . . . . . . . . . . 395 

n Overdruk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 

n Overdwars . . . . . . . . . . . . . . . . . 398, 421 

X Overdwars . . . . . . . . . . . . 418, 420, 422 

Overerven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 

Overerving (stijlmodel) . . . . . . . . . 158, 159 

Overgeërfd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 

p Overgeërfd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 

i Overlapping 338, 399, 419, 421, 423 

P Overschrijf met selectie . 239, 355, 

376, 520 

Overzichten 

Absolute referenties . . . . . . . . . . . . . . 197 

Alineaformattering . . . . . . . . . . . . . . . . 147 

Beveiliging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 

Bibliotheek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 

Celreferenties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 

Commando’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 

Index: P 623 

Componenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 

Documenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 

Export . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 

Films. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .138 

Foyer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 

Gegevensuitwisseling . . . . . . . . . . . . 206 

Geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 

Gereedschapsbalken . . . . . . . . . . . . . 532 

Grafieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 

Hulpmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 

Illustraties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 

Import . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 

Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 

Inhoudsopgave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 

Inventaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 

Knoppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 

Lay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 

letterformattering . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 

Menu’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 

Paletten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .532 

Pijplijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 

Referenties . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195, 197 

Relatieve referenties . . . . . . . . . . . . . . 197 

Scripts. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .224 

Sjabloondocumenten . . . . . . . . . . . . . . 40 

Sjabloonlay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 

Spreadsheets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 

Stijlmodellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 

Tekenformattering . . . . . . . . . . . . . . . . 143 

Tekeningobjecten. . . . . . . . . . . . . . . . . .50 

Tekst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76 

Uitbreidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 

Waardeformaten. . . . . . . . . . . . . . . . . .189 

Woordenboeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 

P 

Pagina- en papiergrootte, Paginainstelling 

Windows (paneel) . . 419 

Pagina-instelling, PDF-exportinstellingen 

(paneel) . . . . . . . . . . . . . . . . 422, 423

624 Index: P 

y Pagina-instelling . . . . . . . . . . . . . . . . 396 

i Pagina. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .399 

Pagina-overgang (definitie) . . . . . . . . . . 584 

Pagina’s . . . . . . . . . . . . 66–70, 72, 498, 501 

Pagina’s, lay-out (paneel) . . . . . . . . . . . 399 

i Paginabreedte/Paginahoogte . 398, 

421, 422 

Paginagrootte, Pagina-instelling Windows 

(paneel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 


230, 397 

Paginagrootte (definitie) . . . . . . . . . . . . 584 

P Paginagrootte. . . . . . . . . . . .230, 397 

p Paginagrootte. . . . . . . . . . . .398, 421 

y Paginanummer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502 

Paginaruiter (definitie) . . . . . . . . . . . . . . 584 

Palet (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584 

Paletten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532 

Curvebewerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533 

Formules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533 

Geluidsregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534 

Gereedschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . 534 

Hulplijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541 

Kleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 

Objectcoördinaten. . . . . . . . . . . . . . . .542 

Opmaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542 

Spreadsheetcommando’s . . . . . . . . . 549 

Standaardcommando’s . . . . . . . . . . . 549 

Tekencommando’s . . . . . . . . . . . . . . . 550 

Typografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551 

y Paletten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493 

Paletten (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . 532 

Paneel (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 

X Paneel met favorieten. . . . . . . . . . .300 

P Paneel toevoegen . . . . . . . . . . . . . 296 

X Paneel voor een map . . . . . . . . . . . . 300 

y Paneel wissen, Foyer. . . . . . . . . . . . .296 

P Paneel wissen . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 

i Paneelnaam. . . . . . . . . . . . . . .294, 383 

Panelen 

3-D, grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 

Algemeen, Alineastijlmodellen . . . . 233 

Algemeen, Film. . . . . . . . . . . . . . . . . . .400 

Algemeen, Foyerinformatie . . . . . . . . 297 

Algemeen, Grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . 401 

Algemeen, Illustratie. . . . . . . . . . . . . .403 

Algemeen, Knop. . . . . . . . . . . . . . . . . .404 

Algemeen, Lay-out . . . . . . . . . . . . . . . 406 

Algemeen, Letterstijlmodellen . . . . 408 

Algemeen, PDF-export . . . . . . . . . . . . 234 

Algemeen, Printen Windows . . . . . . 409 

Algemeen, Spreadsheet . . . . . . . . . . . 411 

Algemeen, Tekening . . . . . . . . . . . . . . 413 

Algemeen, Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415 

As (2-D), grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 

As (3-D), grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 

Assen, grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 

Berekening, Documentinstellingen 254 

Berekening, Programma-instellingen 

255 

Categorieën, grafiek . . . . . . . . . . . . . . 264 

Celinhoud, Spreadsheet . . . . . . . . . . 265 

Cirkeldiagram, grafiek . . . . . . . . . . . . 270 

Color-management, Programmainstellingen. 

. . . . . . . . . . . . . . . . .270 

Coördinaten, tekening . . . . . . . . . . . . 274 

Document, Documentinstellingen . 283 

Druk, illustratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435 

Favorieten, Foyerinformatie . . . . . . . 293 

Film, Documentinstellingen . . . . . . . 295 

Film, Programma-instellingen . . . . . 295 

Foyer, Programma-instellingen . . . . 297 

Geluid, Documentinstellingen . . . . . 304 

Grafiek, Documentinstellingen . . . . 308 

Hyperlinks, Documentinstellingen . 312 

Hyperlinks-paneel, Info-dialoogvenster 

313 

Illustratie, Documentinstellingen . . 315 

Importverbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . 425 

Job, PDF-exportinstellingen. . . . . . . .333 

Kantlijnen, Alineastijlmodellen . . . . 336 

Kantlijnen, Pagina-instelling Mac OS

337 

Kleur, Printen Mac OS. . . . . . . . . . . . .346 

Kleur, Printen Windows . . . . . . . . . . . 347 

Kleuren, PDF-exportinstellingen . . . 343 

Lay-out, Documentinstellingen . . . . 350 

Lay-out, Programma-instellingen. . . 351 

Lettertype, illustratie . . . . . . . . . . . . . . 417 

Lijnen, Documentinstellingen . . . . . 365 

Lijnen, grafiek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .368 

Lijnen, tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370 

Lijnreeksen, grafiek . . . . . . . . . . . . . . . 374 

Linguïstiek, Letterstijlmodellen . . . . 378 

Map, Foyerinformatie . . . . . . . . . . . . . 383 

Meelopende objecten, tekst . . . . . . 384 

Multigoon, Documentinstellingen . 385 

Multigoon, tekening . . . . . . . . . . . . . . 386 

Object, tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . 388 

Pagina- en papiergrootte, Paginainstelling 

Windows . . . . . . . . . . . 419 

Pagina-instelling, PDFexportinstellingen 

. . . . . . . . . . . 422, 

423 

Pagina’s, lay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 

Paginagrootte, Pagina-instelling Windows 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 

Papiergrootte, Pagina-instelling 

Mac OS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .397 

Positionering, Letterstijlmodellen . . 431 

Print, Documentinstellingen. . . . . . .438 

Printer, Pagina-instelling . . . . . . . . . . 437 

Programma, Programma-instellingen 

440 

Rangschikking, Illustratie . . . . . . . . . 443 

Rangschikking, Spreadsheet . . . . . . 445 

Reeksgegevens, grafiek . . . . . . . . . . . 449 

Reeksweergave, grafiek . . . . . . . . . . . 452 

Resolutie, Programma-instellingen 454 

Serie-exportpaneel, PDFexportinstellingen 

. . . . . . . . . . . 458 

Serieprinten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .459 

Sjabloonpagina’s, lay-out. . . . . . . . .460 

Index: P 625 

Spreadsheet, Documentinstellingen 

465 

Stijlen, Letterstijlmodellen . . . . . . . . 468 

Tabs, alineastijlmodellen. . . . . . . . . .471 

Tekening, Documentinstellingen. . .472 

Tekening, Programma-instellingen . 473 

Tekst, Documentinstellingen . . . . . . 477 

Tekst, Programma-instellingen . . . . 479 

Tekstranden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480 

Tekstvolgorde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483 

Typografie 352, 353, 358, 378, 490, 524 

Veelhoek, tekening . . . . . . . . . . . . . . . 492 

Vertoning, Film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496 

Voetnoten, Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . 508 

Volgorde, alineastijlmodellen. . . . . .510 

Volgorde, grafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . 510 

Volgorde, Knop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512 

Vulling, Documentinstellingen . . . . . 516 

Vulling, tekening. . . . . . . . . . . . . . . . . .518 

Panelen voor mappen in de Foyer . . . . . 35 

i Papierbreedte/Papierhoogte . . 418, 

420 

Papiergrootte, Pagina-instelling Mac OS 

(paneel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 

p Papiergrootte . . . . . . . . . . . . 417, 420 

p Papierinvoer. . . . . . . . . . . . . .418, 420 

y Pas container aan illustratie aan427 


427 

X Pas container om uitknippad . . . . 427 

n Pas gebruikte documenten . . . . . . 294 

y Pas illustratie aan container aan428 

y Pas illustratie proportioneel aan 

container aan . . . . . . . . . . . . . . 429 

P Pas toe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193, 235, 

252, 270, 276, 322, 323, 325–329, 

331, 373, 475, 477, 516, 525 

p Patronen . . . 269, 367, 370, 373, 517, 

519, 523, 547 

Patroon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 

y Patroon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429

626 Index: P 

y Patroon-venster . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 

PDF-export. .234, 292, 333, 343, 422, 423 

Perspectief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 

PgDn-toets (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . 585 

PgUp-toets (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . 585 

Phoenix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351 

n Pijlpunt aan het begin . . 59, 388, 547 

n Pijlpunt aan het eind . . . 59, 389, 547 

Pijlpunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 

n Pijlpunten aan het begin voor open 

objecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 

n Pijlpunten aan het einde voor open 

objecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 

Pijltoets (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 

Pijplijnen . . . . . . . . . . . 66, 71, 72, 487, 495 

Pijplijnen (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 

n Plaat genereren . . . . . . . 344, 346, 348 

y Plaats achteraan . . . . . . . . . . . . . . . . 466 

y Plaats in nieuwe lay-outcomponent 

430 

y Plaats omhoog . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

y Plaats omlaag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

y Plaats vooraan . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 

Plaatsen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54 

y Plak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430, 431 

y Plak speciaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .431 

i Positie basislijn . . . . . . . . . . . . . . . 446 

X Positie bij markeringen . . . . . . . . . 265 

i Positie decimale komma . . . . . . . 445 

i Positie (horizontaal, verticaal)443 

i Positie . . . . . . . . . . . . . . . 471, 482, 541 

n Positie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 

p Positie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377, 453 

X Positie tussen markeringen. . . . .265 

Positionering, Letterstijlmodellen (paneel) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431 

y Positionering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

PPD (PostScript Printer Description) . 344, 

346, 347 

n Precisie zoals geformatteerd . . 267, 

466 

i Primaire intervalbreedte . . . . . . 381 

Print, Documentinstellingen (paneel) 438 

y Print. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .433 

Print (Documentinstellingen) . . . . . . . . 438 

y Print eenmaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .435 

n Print naar bestand. . . . . . . . . . . . . .410 

Printen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166–170, 229, 

234, 292, 333, 337, 343, 346, 347, 

396, 397, 409, 417, 419, 422, 423, 

433, 435, 437, 458, 459 

Printer, Pagina-instelling (paneel) . . . . 437 

p Printer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271 

Printerfamilies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 

p Printers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410 

Printinstellingen . . . . . . . . . . 166–170, 229, 

234, 292, 333, 337, 343, 346, 347, 

396, 397, 409, 417, 419, 422, 423, 

433, 435, 437, 458, 459 

Printvoorvertoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

X Proceskleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 

Proceskleurenscheiding . . . . . . . . . . . . . 167 

Proeflezen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .174–177 

p Proefprinter . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271 

Programma, Programma-instellingen (paneel) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440 

Programma-instellingen . . . . . . . . . . . . . 153 

Berekening. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .255 

Color-management . . . . . . . . . . . . . . . 270 

Film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 

Foyer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 

Lay-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351 

Programma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440 

Resolutie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454 

Tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 

Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479 

y Programma-instellingen . . . . . . . . 440 

Programma (Programma-instellingen)440 

n Projectie op x-/categories. . . . . . .453 

n Projectie op y-as . . . . . . . . . . . . . . . . 453 

n Projectie op z-/reeksas . . . . . . . . . . 453 

X Puntraster . . . . . . . . . . . . . . . . . 436, 439

R 

R1K1-Notatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 

X Radiaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .522 

Radioknoppen . . . . . . . . . . . . . zie Knoppen 

y RagTime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 

Rand (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 

p Rand/Extra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .368 

Randen . . . 61, 99, 141, 142, 148, 368, 370 

Rangschikking, Illustratie (paneel) . . . 443 

Rangschikking, Spreadsheet (paneel) 445 

Raster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82, 122 

y Raster- en liniaalinstellingen . . . 379 

n Raster magnetisch . . . . . . . . . . . . . . 380 

i Rasterhoek . . . . . . . . . . 344, 346, 348 

Rastering (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 

i Rasterliniatuur lijnen/inch . . 344, 

346, 348 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 

Rasters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381, 555, 557 

i Rechterrand . . . . . . . . . 336, 446, 481 

Rechthoek (gereedschap) . . . . . . . . . . . 449 

X Rechtop . . . . . . . . . . . . . . . 418, 420, 422 

i Rechts, onder . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 

X Rechts/binnen . . . . 268, 365, 368, 371 

X Rechts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

y Rechtslijnend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 

X Rechtslijnend. . . . . . . . . .482, 541, 544 

Reeks . . . . . . . . . . . . 109, 110, 119, 451, 501 

Reeks vullen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513 

Reeksen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110, 120 

X Reeksen in kolommen/in rijen . . . 110 

X Reeksen met kleuren . . . . . . . . . . . . 308 

X Reeksen met kleuren/patronen . 402 

X Reeksen met patronen . . . . . . . . . . 309 

Reeksgegevens, grafiek (paneel) . . . . 449 

y Reekstype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451 

Reeksweergave, grafiek (paneel). . . . .452 

REF! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 

Referentie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 

Referenties . . 95, 196, 198, 201–203, 490 

Index: S 627 

Referenties (overzicht) . . . . . . . . . . 195, 197 

i Regelafstand, ± . . . . . . . . . . . 337, 481 

Regelafstand (definitie) . . . . . . . . . . . . . 586 

n Regels met één woord uitvullen 233 

X Registertekenkleur . . . . . . . . . . . . . 341 

y Reken deze component door . . . . . 453 

X Rekenkundige reeks . . . . . . . . . . . . . 514 

p Relatie staaf/overlay-staaf . . . . 450 

Relatieve referenties (overzicht). . . . . .197 

Resolutie, Programma-instellingen (paneel) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454 

i Resolutie horizontaal . . . . . . . . . 454 

Resolutie (Programma-instellingen) . . 454 

i Resolutie verticaal . . . . . . . . . . . . 454 

Resultaat (definitie). . . . . . . . . . . . . . . . .586 

Return-toets (definitie) . . . . . . . . . . . . . . 586 

p RGB-illustraties. . . . . . . . . . . . . . .272 

RGB-kleuren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .240 

RGB (kleurmodel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

Rijen . . . . . . . . . . . . . . 95, 97, 395, 488, 497 

X Rijen 1 tot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 

Rijen en kolommen . . . . . . . . . . . . . . . . . 500 

Rijencalculatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513 

X Rond . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366, 369, 371 

X Ronde hoeken . . . . . . . . . 366, 369, 371 

i Ronding afgeronde rechthoeken 

(horizontal, verticaal). . . . . .473 

i Rood . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 

Rotatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 

i Rotatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276 

Rotatiepunt (definitie). . . . . . . . . . . . . . .579 

y Ruime spatiëring . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

S 

Scanners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 

y Scanners en camera’s . . . . . . . . . . . 454 

i Schaal . . . . . . . . . . . . . . . 338, 418, 420 

n Schaduw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360, 552 

p Schaduw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 

Schaling . . . . . . 59, 87, 252, 274, 349, 455

628 Index: S 

i Schaling bij super-/subscript 354, 

432 

y Schaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455 

i Schaling (horizontaal, verticaal) 

275, 401, 444 

i Schaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484, 510 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . 353, 

433 

i Schaling verkleinde kapitalen (verticaal). 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .353, 

433 

p Scheidingslijnstijlmodel . . . . . . 479 

X Scherpe hoeken. . . . . . . .366, 369, 371 

P Scheur af . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 

Schuin zetten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 

X Schuine hoeken . . . . . . . 366, 369, 372 

Schuinte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 


275 

y Script bewerken . . . . . . . . . . . . . . . . . 456 

Script (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586 

Scripts . . . . . . . . . . . . . . . 129, 225, 226, 241 

y Scripts beheren . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 

Scripts (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 

y Scriptvenster. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .456 

Sector (gereedschap) . . . . . . . . . . . . . . . 456 

i Sectoruitspringingen . . . . . . . . . 270 

i Secundaire eenheid . . . . . . . . . . . 287 

i Secundaire intervallen per primaire 

interval . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 

y Selecteer alles . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457 

y Selecteer bibliotheek . . . . . . . . . . . . 457 

y Selecteer bron . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454 

p Selecteer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .323 

Selecteren . . 52, 68, 78, 86, 126, 134, 457 

Selectie zoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 

Selectiehendels (definitie) . . . . . . . . . . 586 

Serie-exportpaneel, PDFexportinstellingen 

(paneel) . . . 458 

Seriebrieven . . . . . . . . . . . . . . 210, 458, 459 

n Serienamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 

Serienummer . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321, 442 

Serieprinten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458, 459 

Serieprinten (paneel) . . . . . . . . . . . . . . . 459 

Shift-toets (definitie). . . . . . . . . . . . . . . .586 


beeldscherm . . . . . . . . . . . . . . . . 271 


proefprinter . . . . . . . . . . . . . . . . 271 

n Sjabloondocument . . . . . . . . . . . 42–44 

Sjabloondocumenten . . . . . . . . . . . . . . . . 66 

n Sjabloondocumenten om af te 

scheuren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

Sjabloondocumenten (overzicht) . . . . . 40 

Sjabloonlay-out . . . 66–70, 286, 328, 391, 

498–500, 556, 557 

Sjabloonlay-out (gereedschapsbalk) . 537 

n Sjabloonlay-out . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

p Sjabloonlay-out . . . . . . . . . . . . . . 406 

Sjabloonlay-out (overzicht) . . . . . . . . . . . 65 

p Sjabloonpagina . . . . . . . . . . . . . . . 400 

Sjabloonpagina’s, lay-out (paneel) . . 460 

P Sla over . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273 

Slepen en neerzetten . . . . . . . . . . . . . . . 209 

n Slim sorteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450 

P Slot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248, 249 

i Slotwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515 

X Sluit aan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .364 

y Sluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461 

y Sluit document . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461 

P Sluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252, 507 

y Smalle spatiëring. . . . . . . . . . . . . . . .232 

n SmartReferences . . . . . . . . . . . . . . . 462 

i Snelheidsfactor . . . . . . . . . . . . . . 496 

y Snijd Illustratie bij . . . . . . . . . . . . . . 462 

n Snijtekens . . . 338, 346, 399, 419, 421, 

423, 425 

X Som . . . . . . . . . . . . . . . 402, 412, 414, 416 

p Soort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472, 483 

y Sorteer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .462 

n Sorteer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409, 434

Sorteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 

Spatiëring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 

X Speciale posities . . . . . . . . . . . . . . . . 511 

p Speciale tekens. . . . . . . . . . . . . . . .252 

P Specificeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529 

y Speel geluid af . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463 

Spelling . . . . . . . . . . 145, 174, 175, 177, 272 

y Spiegel boven onder . . . . . . . . . . 489 

y Spiegel links rechts . . . . . . . . . . 489 

Spreadsheet . . . . . . . . . . . . . . 169, 328, 462 

Spreadsheet, Documentinstellingen (paneel) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465 

Spreadsheet (Documentinstellingen) 465 

Spreadsheet (gereedschapsbalk) . . . . 538 

n Spreadsheet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

y Spreadsheet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464 

Spreadsheetcommando’s (palet) . . . . 549 

Spreadsheetformaat 95, 97, 99, 100, 265, 

267, 445, 498, 501 

Spreadsheetgegevens . . . . . . . . . . . . 93, 96 

Spreadsheets. . . .100, 102, 104, 110, 126, 

186, 187, 549, 562 

Spreadsheets (overzicht) . . . . . . . . . . . . . 92 

Spreadsheetstructuur . . 95, 96, 310, 350, 

395, 488, 495, 497–500 

n Standaard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359 

P Standaard . . . . . . . . . . . . 61, 228, 276 

X Standaard posities . . . . . . . . . . . . . . 511 

Standaardcommando’s (palet) . . . . . . 549 

X Standaardraster . . . . . . . . . . . 436, 439 

p Standaardtype. . . . . . . . . . . .266, 465 

Standaardwaarde (definitie). . . . . . . . .586 

Standaardwaarden . . . . . . . . . . . . . 153, 155 

y Standardactie van de Foyer . . . . . . 387 

i Standpunt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .228 

i Stap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514, 515 

Stapeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55, 466 

y Stapeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 

y Start . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467 

i Start . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 

i Staven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 

Index: S 629 

X Steunkleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 

Steunkleurscheiding . . . . . . . . . . . . . . . . 167 

Stijl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143, 354, 376 

p Stijl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505, 506 

y Stijl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .467 

Stijlen. . . . . . . . . . . . . . . .238, 376, 519, 558 

Stijlen, Letterstijlmodellen (paneel). .468 


234 

Stijlmodellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 

Alinea’s. . .162, 233, 238, 336, 471, 510 

Automatisch letterstijlmodel . . . . . . 378 

Bewerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 

Kleuren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 

Letters . . . 162, 355, 378, 408, 431, 468 

Lijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161, 376 

Overerving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158, 159 

Stijlmodellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 

Vulling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160, 519 

Stijlmodellen (overzicht) . . . . . . . . . . . . 158 

Stijlmodellen (stijlmodel). . . . . . . . . . . .158 

Stippellijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142, 376 

p Stippellijn . 268, 365, 368, 371, 377, 

547 

Stippellijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470 

y Stippellijnen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .469 

y Stippellijnenvenster . . . . . . . . . . . . . 470 

X Stomp. . . . . . . . . . . . . . . . . .365, 369, 371 

y Stop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470 

y Stop geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463 

n Stuur OPI-commentaren voor alle illustraties 

in dit document. .317 

y Subscript. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .232 

X Subscript . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544 

i Super-/subscript . . . . . . . . . 353, 432 

y Superscript. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .232 

X Superscript . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543 

Symbolen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504 

p Symbolen getekend parallel aan… 

375 

p Symbool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375

630 Index: T 

T 

i t/m. . . . . . . . . . . . . .235, 409, 458, 459 

Taal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145, 147, 471 

y Taal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471 

p Taal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378 

Tab-toets (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . 587 

Tabs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 

Tabs, alineastijlmodellen (paneel) . . . 471 

Tabs (definitie). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .150 

Tabulator-toets (definitie) . . . . . . . . . . . 587 

n Tategaki. . . . . . . . . . . . . . . .389, 415, 448 

n Tategaki voor grafische tekst . . . 473 

Tegengestelde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 

n Teken as . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242, 243 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242, 

243 

p Teken astitel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 

p Teken labels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 


242 

n Teken reekslijnen. . . . . . . . . . . . . . . .374 

n Teken vanuit middelpunt . . . . . . . . 474 

Tekencommando’s (palet) . . . . . . . . . . . 550 

Tekenformattering (overzicht) . . . . . . . . 143 

Tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489 

Tekening, Documentinstellingen (paneel) 

472 

Tekening, Programma-instellingen (paneel) 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 

Tekening (Documentinstellingen) . . . . 472 

Tekening (gereedschapsbalk). . . . . . . .539 

n Tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

y Tekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472 

Tekening (Programma-instellingen) . . 473 

Tekeningen . . . . . . . . . . . . 50, 168, 330, 555 

Tekeningobjecten . . . . . . 45, 51–57, 59, 61, 

140–142 

Tekeningobjecten combineren . . . . . . . . 58 

Tekeningobjecten (overzicht) . . . . . . . . . 50 

p Tekenvlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 

Tekst . . . 53, 76–80, 82, 93, 115, 152, 158, 

178, 179, 236, 391, 475, 476, 483, 

568 

Tekst, Documentinstellingen (paneel) 477 

Tekst, Programma-instellingen (paneel) 

479 

n Tekst alleen in breedste ruimte.416, 

478 

Tekst (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587 

Tekst (Documentinstellingen) . . . . . . . . 477 

Tekst (gereedschapsbalk) . . . . . . . . . . . 540 

i Tekst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .252, 528 

n Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 

X Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93, 538 

y Tekst links/getallen rechts . . . . . 492 

n Tekst loopt om object . 389, 473, 546 

p Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453 

Tekst (overzicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 

Tekst (Programma-instellingen) . . . . . . 479 

i Tekstafstand. . . . . . . . . . . . . . . . . . .512 

Tekstformaat 158, 311, 352, 353, 355, 358, 

361, 378, 408, 431, 468, 490, 524, 

551 

Tekstformaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 

y Tekstformaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474 

p Tekstgrootten . . . . . . . . . . . . . . . . 284 

y Tekstinfo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476 

Tekstranden (paneel) . . . . . . . . . . . . . . . 480 

y Tekststatistiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483 

Tekstvolgorde (paneel) . . . . . . . . . . . . . . 483 

y Text . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474 

Thema’s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80 

Tijd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93, 188, 523 

Tijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 

p Tijdinhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515 

Tijdlimiet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321, 442 

Tijdsspanne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 

Tijdsspanne (definitie) . . . . . . . . . . . . . . 587 

Tijdsspannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 

y Tijdstempel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503 

Tijdstip (definitie). . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578

y Tint . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485 

i Tint . . . 269, 339, 352, 367, 370, 373, 

468, 517, 519–521, 523, 547 

X Titel is resultaat . . . . . . . . . . . . . . . . 406 

n Titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511 

p Titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 

i Titellijst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .405 

n Titels met breedte-/hoogteschaal 

380 

Toepassingsbereik (definitie) . . . . . . . . 587 

y Toetsenbordafkortingen . . . . . . . . 486 

Tonen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26, 72, 487 

n Toon basislijnraster . . . . . . . 407, 544 

y Toon berekende tekst. . . . . . . . . . . .487 

n Toon berekende tekst . . . . . . . . . . . 544 

y Toon bijzondere tekens . . . . . . . . . . 487 

n Toon bijzondere tekens . . . . . . . . . 545 

P Toon bron. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .320 

X Toon dialoogvenster altijd . . . . . 480 

y Toon filcontroller . . . . . . . . . . . . . . 488 

n Toon filmkenmerken in afdruk . . 295 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295, 

401 

y Toon filmposter . . . . . . . . . . . . . . . . . 488 

y Toon kolommen. . . . . . . . . . . . . . . . . .488 

n Toon linealen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549 

n Toon liniaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 

y Toon linialen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 

p Toon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387 

y Toon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487, 493 

y Toon niet-afdrukkende elementen487 


549 

y Toon objectnamen . . . . . . . . . . . . . . . 487 

y Toon paginagrenzen . . . . . . . . . . . . . 487 

n Toon paginagrenzen. . . . . . . . . . . . .549 

n Toon paneel ’Pas gebruikte documenten’ 

in de Foyer . . . . . . . . . 298 

X Toon PDF-document . . . . . . . . 334, 335 

y Toon pijplijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

Index: U 631 

y Toon raster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 

n Toon raster . . . . . . . . . . . . . . . . 380, 549 

y Toon rijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488 

y Toon/Verberg gereedschapsbalk 488 

y Toon verbonden importen . . . . . . . 487 

X Toon waarschuwing . . . . . . . . . . . . . 441 

i tot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 

X tot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 

i Totaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446, 447 

Transformatie . . . . . . . . . . . . . . 59, 274, 489 

Transformatie (definitie). . . . . . . . . . . . .587 

y Transformatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489 

y Transformeer referentie . . . . . . . . 490 

Transformeren (definitie) . . . . . . . . . . . . 587 

X Transparant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 

Transparantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 

TWAIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 

X Tweede kleur 269, 366, 369, 372, 517, 

518, 521, 522 

p Type . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390, 405, 453 

Typografie. . .355, 378, 408, 431, 468, 551 

Typografie (palet) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551 

Typografie (paneel). . .352, 353, 358, 378, 

490, 524 

U 

X Uit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 

Uitbreiding (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . 587 

Uitbreidingen (overzicht) . . . . . . . . . . . . . 31 

p Uiteinden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377 

i Uitgangspunt x . . . . . . . . . . . . . . . . 522 

i Uitgangspunt y . . . . . . . . . . . . . . . . 522 

y Uitgevuld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 

X Uitgevuld . . . . . . . . . . . . . . 482, 541, 544 

Uitknippad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 

Uitlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556, 557 

y Uitlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491 

y Uitlijnend op decimaal teken . . . . 492 

Uitlijning54, 82, 86, 97, 148, 149, 151, 557 

y Uitlijning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492

632 Index: V 

p Uitlijning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510 

y Uitlijning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 

p Uitvoerprofiel . . . . . . . . . . . . . . . . 345 

X URL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .314 

V 

i Van. . . . . . . . . . . . . .235, 409, 458, 459 

i van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 

X Van . . . . . . . . . . 235, 288, 409, 458, 459 

X Van/tot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407 

y Vastgezet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 

n Vastgezet . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388, 443 

Vastzetten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 

Veelhoek, tekening (paneel). . . . . . . . .492 

Veelhoek (gereedschap) . . . . . . . . . . . . 493 

Veelhoeken. . . . . . . . . . . . .57, 58, 260, 305 

Vensters . . . . . . . . . . . . . . 29, 252, 494, 554 

y Vensters achter elkaar . . . . . . . . . . 494 

y Vensters boven elkaar. . . . . . . . . . .494 

y Vensters. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .493 

y Vensters naast elkaar . . . . . . . . . . . 494 

y Verberg kolommen . . . . . . . . . . . . . . 488 

y Verberg rijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488 

Verbinding met bestand . . . 230, 231, 495 

Verbonden importen . . . . . . . 211, 319, 425 

n Verbonden importen kenbaar op 

scherm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 

n Verborgen . . . . . . . . . . . . . . . . . 446, 447 

y Verbreek pijplijn . . . . . . . . . . . . . . . . . 495 

y Verbreek verbinding met bestand495 


208, 426 

X Verdeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 

P Verder . . . . . . . . . . . . . . . 248, 291, 300 

y Verder van elkaar . . . . . . . . . . . . . . . 232 

y Vereniging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .495 

i Verklein lettergrootte met x 

pixels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 

n Verkleinde kapitalen . . . . . . . 360, 552 

p Verkleinde kapitalen . . . . . . . . . . 432 

i Verlooprichting . . . . . . . . . . . . . . . 522 

Verplaatsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 

i Verplaatsing (horizontaal). . . .229 

i Verplaatsing (verticaal) . . . . . . . 229 

n Verschoven basislijn aan het begin 

van tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 

i Verschuiving bij dupliceren (horizontaal, 

verticaal) . . . . . . . . . . 474 

Versienummer . . . . . . . . . . . . . . . . . 321, 442 

p Verticaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 

X Verticaale celranden vooraan . . 412 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389, 

546 

i Verticale kantlijnen (ten opzichte 

van lijndikte) . . . . . . . . . . . . . . . 509 

i Verticale positie. . . . . . . . . . .274, 511 

Vertoning, Film (paneel). . . . . . . . . . . . .496 

Vervaldatum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321, 442 

P Vervang alles . . . . . . . . . . . . . . . . . 529 

y Vervang en zoek . . . . . . . . . . . . . . . . . 496 

P Vervang en zoek . . . . . . . . . . . . . . . 529 

P Vervang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529 

P Vervang letterfamilie . . . . . . . . . 362 

P Vervang lettertype . . . . . . . . . . . . 363 

Vervangen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527 

i Vervanging voor " . . . . . . . . . . . . . 441 

i Vervanging voor ' . . . . . . . . . . . . . 441 

P Verwijder aangepaste paginainstelling 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 

P Verwijder afbreekstreepjes. . . .263 

P Verwijder autorisatie 247, 248, 250 

y Verwijder cellen . . . . . . . . . . . . . . . . . 497 

P Verwijder favoriet . . . . . . . . . . . . . 507 

y Verwijder hyperlink-markering . . 497 

y Verwijder kolommen . . . . . . . . . . . . . 497 

y Verwijder laag. . . . . . . . . . . . . . . . . . .498 

y Verwijder linkersjabloonpagina . 498 

y Verwijder pagina-einde . . . . . . . . . . 498 

y Verwijder rechtersjabloonpagina 

499

y Verwijder rijen. . . . . . . . . . . . . . . . . . .497 


506 

y Verwijder transformatie . . . . . . . . 489 

Verwijderen . . . . . . . . . . . . . . . . 72, 497, 498 

P Verzamelen documentkleuren . 343 

n Vet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359, 543, 551 

p Vet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 

n Vierkant basisvlak . . . . . . . . . . . . . . 228 

Vierkleurenscheiding . . . . . . . . . . . . . . . . 167 

y Voeg cellen in . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499 

P Voeg in . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301, 302 

n Voeg in met argumenten . . . . . . . . 301 

y Voeg kolommen in . . . . . . . . . . . . . . . 500 

y Voeg laag toe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 

y Voeg niet-afbrekend spatie in . . . . 503 

y Voeg niet-afbrekend streepje in. .503 

y Voeg nieuwe regel in. . . . . . . . . . . . .503 

y Voeg pagina-einde in . . . . . . . . . . . . . 501 

y Voeg pagina in . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500 

y Voeg reeks toe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501 

y Voeg rijen in . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500 

p Voeg speciale tekst in . . . . . . . . . 544 

y Voeg speciale tekst in . . . . . . . . . . . 502 

y Voeg symbool in . . . . . . . . . . . . . . . . . 504 

P Voeg symbool in . . . . . . . . . . 507, 544 

P Voeg toe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .274 

y Voeg voetnoot in . . . . . . . . . . . . . . . . 507 

y Voeg zacht afbreekstreepje in . . . 503 

Voetnoten . . . . . . . . . . . . . . . . . 82, 507, 508 

Voetnoten, Tekst (paneel) . . . . . . . . . . . 508 

n Voetnoten aan het eind van de tekst 

479 

Volgorde, alineastijlmodellen (paneel)510 

Volgorde, grafiek (paneel) . . . . . . . . . . . 510 

Volgorde, Knop (paneel) . . . . . . . . . . . . . 512 


512 

p Voor-/Achtergrond . . . . . . . . . . . 339 

X Voor ’Mijn account’ . . . . . . . . . . . . . 249 

X Voor alle gebruikers . . . . . . . . . . . 249 

Index: W 633 

X Vooringestelde instellingen . . . . 334 

Voorkeuren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .282, 440 

i Voorstel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272 

X Vooruitspringend vierkant366, 369, 

371 

Voorvertoning, druk- . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

Voorvertoning, print- . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

y Vul reeks. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .513 

n Vul regels met één enkel woord uit 

484 

y Vulformaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516 

Vulling . . . . . . . 99, 140, 158, 239, 429, 518 

Vulling, Documentinstellingen (paneel) 

516 

Vulling, tekening (paneel) . . . . . . . . . . . 518 

Vulling (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587 

Vulling (Documentinstellingen) . . . . . . 516 

Vulling (stijlmodel) . . . . . . . . . . . . . 160, 519 

X Vullinginstellingen. . . . . . . . . . . . .546 

Vulstijlmodel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519 

P vulstijlmodel bewerken . . . . . . . 548 

y Vulstijlmodel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519 

p Vulstijlmodel . . 268, 352, 366, 369, 

372, 377, 465, 468, 517, 518 

p vulstijlmodel. . . . . . . . . . . . . . . . . .547 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384 

y Vulstijlmodellen. . . . . . . . . . . . . . . . .519 

Vulteken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .191 

W 

i Waarde, formule . . . . . . . . . . . . . . 461 

Waarde (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588 

WAARDE! (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . . 588 

Waardeformaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 

y Waardeformaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523 

p Waardeformaat 243, 245, 267, 407, 

450, 466, 468, 524 

Waardeformaten. . . . . . . . . . .116, 190–194 

y Waardeformaten. . . . . . . . . . . . . . . . .525

634 Index: Z 

Waardeformaten (overzicht) . . . . . . . . . 189 

i Waarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449 

Waardetype . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 

Waarheidswaarde (definitie) . . . . . . . . 588 

y Waarom? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526 

X waarop geen bijzondere regel van 

toepassing is . . . . . . . . . . . . . . . 460 

p Wanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 

p Weergave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512 

y Weergave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

i Weergavekwaliteit voor cilinders 

en kegels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 

P Wijzig alle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273 

P Wijzig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273, 383 

y Wijzig. . . . . . . . . . . . . . . . . . .250, 251, 504 

y Wijzigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526 

y Wis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527 

y Wis geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527 

P Wis . . . . . . . . . . . . . 160, 239, 242, 261, 

287, 320, 343, 355, 377, 380, 386, 

471, 482, 486, 520, 525, 529, 542 

y Wissel twee tekens om . . . . . . . . . . . 527 

Wissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28, 310, 495 

P Wissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 

Wist automatisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 

n Wist automatisch . . . . . . . . . . . . . . . . 30 

Woordafbreking . . . . . . . . . . . . . . . . 174–176 

i Woordafstand (Minimum, Optimum, 

Maximum) . . . . . . . . . . . . 233, 

483 

X Woorddeel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .528 


. . . . . . . . . . 360, 

552 

Woordenboek . . . . . . . . . 175–177, 260, 471 

Woordenboeken (overzicht). . . . . . . . . . 174 


geen enkele container . . . . . . 285 


geen enkele . 322, 400, 402–404, 

408, 411, 414, 415 

n Wordt volledig afgescheurd. . . .285 

X 

i x . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 

Z 

P Zet alle toetsenbordafkortingen 

terug op standaard fabrieksinstelling 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 

P Zet scheidingstekens en kalendernamen 

op beginwaarde terug 

255 

ƒ ZetCel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 

n Zichtbaar in menu. . . . . . . . . . . . . . .456 

Zichtbaarheid. . . . . .26, 99, 100, 388, 413 

p Zichtbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . 465 

y Zichtbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 


436 

n Zoek achterwaarts . . . . . . . . . . . . . . 528 

y Zoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530 

y Zoek en vervang. . . . . . . . . . . . . . . . . .527 

P Zoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529 

y Zoek opnieuw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530 

P Zoek van begin af . . . . . . . . . . . . . . 529 

i Zoekbegrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528 

Zoeken . . . . . . . . . . . . . . . . 68, 174, 496, 530 

Zoektekst (definitie) . . . . . . . . . . . . . . . . 588 

P Zonder formaten . . . . . . . . . . . . . . 529 

n Zonder linkerpagina’s . . . . . . . . . . 289 

n Zonder rechterpagina’s. . . . . . . . .289 

i Zwart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342

Bereken alles - RagTime GmbH

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?