aan het werk de ZIN - Schittering Filosofie

186 EPILOOG
En waarom? Dat zijn we dan vaak alweer vergeten. Bohm predikte
luisteren naar elkaar en de dialoog aangaan.
In dit boek heb ik getracht dit laatste idee handen en voeten te geven.
‘Wat als we uitgaan van een verbondenheid die er al is; als we vaste
denkbeelden steeds weer loslaten en zorgen dat menselijke oordelen
niet tussen ons in staan maar ons juist verder helpen op weg naar
verbeterde inzichten. Het is het eeuwig terugkerende verhaal; het
verhaal van de meeste levensbeschouwingen ter wereld.
Er zijn steeds meer mensen op zoek naar de sleutel in dit verhaal met
behulp van oefenpraktijken als mindfulness, yoga, meditatie, qigong,
tai chi. Maar veel mensen komen er ook van terug omdat ze verwacht
hadden dat de oplossing zich op het matje aandient en nalaten het
geleerde toe te passen in de praktijk.
In de praktijk van leven en werken staat ieders behoefte zichzelf – en
elkaar – te overstijgen de cohesie in de weg. Vandaar mijn suggestie
om Aristoteles’ wereldbeeld weer in ere te herstellen: dat we niet bezig
hoeven zijn met elkaar te overtreffen, maar dat excelleren betekent:
je unieke eigen potentie te voltooien. Niet alleen meditatie maar juist
de momenten van samen leven en samen werken zijn perfecte gelegenheden
om je potentieel en je diepere verlangens te leren kennen.
Levenskunst is je nergens door laten verstoren. Ik denk dat dat is
wat de stoïcijnen in de eeuwen rond Christus bedoelden met het
trainen van onaangedaan zijn. De levenshouding van innerlijke rust
en mededogen van de stoïcijn Marcus Aurelius ging niet over het
aanleren van ongevoeligheid, maar over het rustig ondergaan van de
meest kwetsende ervaringen; ze doorvoelen en los te laten en op die
manier mededogen en liefde leren opbrengen. Het is vergelijkbaar
met de lessen van hedendaagse wijzen uit hun eigen cultuur: van
Nelson Mandela uit het Afrikaanse Ubuntu, van Krishnamurti uit
de Indiase mystiek en de mindfulness van Thich Nhat Hanh uit het
Vietnamese boeddhisme.
Ze hebben allemaal dezelfde boodschap. Als iedereen zijn eigen hart
volgt dan ontstaat er een gedeeld perspectief op waar het werkelijk
om gaat, op de zin van samen leven en werken.
INHOUD