aan het werk de ZIN - Schittering Filosofie

ZIN IN HET DAGELIJKS LEVEN 23
iets beters is waar naar zij op weg zijn en verwees zo het aardse leven
naar de tweede plaats. Hij meende zelfs dat alles dat wij op aarde zijn
en doen slechts schijn is. Alles wat bezield is treft in zichzelf volgens
hem een zwakke afspiegeling aan van het eeuwige schone, ‘de idee’,
die de enige ware werkelijkheid vertegenwoordigt.
Hoezeer Plato ook afstand tot de aardse werkelijkheid nam, hij was
tegelijkertijd praktijkgericht, een opvoeder. Voor hem was de ziel iets
dat richting geeft aan het aardse leven. De drie zielsdelen verschaffen
ons verlangens en daarmee drijfveren voor het leven: het begerend
zielsdeel in de buik is de bron van zinnelijk verlangen, het strevende
zielsdeel in het hart is de bron van vuur, liefde en passie en het kennende
zielsdeel in het hoofd is de bron van wijsheid. Plato legde een
rangorde aan tussen de verlangens en de zielsdelen. De verlangens
van de buik zijn inferieur aan de verlangens van het hart en alleen het
kennende zielsdeel, de ratio is in staat het eeuwige schone te benaderen
(maar nooit om die helemaal te kennen).
Maar helemaal definitief sprak Plato zich nooit uit. Gedurende zijn
leven bleef hij zijn eigen inzichten onderzoeken. In Politeia 1 legde
hij een hele praktische relatie tussen de zielsdelen en iemands rol in
de samenleving. Was je het meest geïnspireerd door het begerende
zielsdeel, dan was je een boer of een handwerksman. Als het vurige
streven van het hart je inspireerde, dan behoorde je tot de middenklasse
en als je geïnspireerd was door het kennende zielsdeel, dan was
je bestuurder of filosoof.
Het hoogste verlangen was zoals eerder gezegd het overkoepelende
verlangen naar verbinding met het eeuwige schone. Als de drie
zielsdelen op orde waren en in harmonie met elkaar, dan kon gevolg
worden gegeven aan dit hoogste verlangen en was de mens in balans.
Voor de maatschappij gold hetzelfde: als de drie invloeden van het
begerende, het strevende en het kennende op orde waren en met
elkaar in harmonie, dan was er balans en rechtvaardigheid in de
samenleving.
De Amerikaanse Filosofe Martha Nussbaum verwijt Plato in De
Breekbaarheid van het Goede 2 dat hij zich op een rationeel eiland
terugtrekt uit de aardse realiteit van gevoelens, kwetsbaarheid en
toeval.
In Wat Liefde Weet 3 toont Nussbaum aan dat Plato niet consequent
was in zijn diskwalificatie van het niet-intellectuele. In dit boek haalt
INHOUD