Modefotografie in Nederland - Galerie Pennings

doen zelfs aan digitale beeldbewerking. Maar eigenlijk is
er met beeldbewerking, bijvoorbeeld door Photoshop, niets
nieuws onder de zon. Want vóór de introductie van de digitale
techniek werden foto’s regelmatig met de hand geretoucheerd.
Zo werden rimpels of pukkeltjes weggewerkt
en kon een taille wat smaller worden gemaakt. 21
Modefotografie biedt een schat aan informatie over de
ontwikkeling van de Nederlandse modeproductie. Ook
geeft het een beeld van de tijdgeest, van maatschappelijke
veranderingen, met name van de positie van de vrouw.
Lange tijd was de focus gericht op hoe de vrouw gezien
wilde worden. Meer een ideaalbeeld dus dat aan verandering
onderhevig was: van welgesteld naar voorvechtster
van vrouwenrechten; van glamour naar zelfbewust, jeugdig
en sexy.
1. Roland Barthes, Système de la Mode, Parijs 1967, 1983, 303.
2. José Teunissen (red.), Mode in Nederland, Arnhem 2006, 230.
Modefoto’s en illustraties werden lange tijd naast elkaar gebruikt,
illustraties vooral voor de verslaggeving van de modeshows.
Daar mochten aanvankelijk geen fotografen bij aanwezig zijn.
De Franse couturiers waren namelijk doodsbenauwd voor het
kopiëren van hun collectie.
3. Dit artikel is gebaseerd op de doctoraalscriptie van de auteur:
Irma van Bommel, Modefotografie in Nederland (doctoraalscriptie
Universiteit Leiden), 1987.
4. Elizabeth Ewing, History of twentieth Century Fashion, Londen
1974, 1986 (3de editie), 13.
5. Nancy Hall-Duncan, The History of Fashion Photography, New York
1978, 16.
6. Ietse Meij, ‘Modefotografie’. In: Fotografie in Nederland
1920-1940, Den Haag (Haags Gemeentemuseum) 1979, 98.
7. Carin Schnitger & Inge Goldhoorn, Reformkleding in Nederland,
Utrecht (Centraal Museum) 1984, 12.
8. Ewing, op. cit. (noot 4), 15-16.
9. Meij, op. cit. (noot 6), 98.
10. Hall-Duncan, op. cit. (noot 5), 32, 40.
11. Meij, op. cit. (noot 6), 102.
12. Meij, op. cit. (noot 6), 102.
13. Wim van Sinderen (red.), Fotografen in Nederland. Een anthologie
1852-2002, Amsterdam Gent (Fotomuseum Den Haag) 2002,
50-51.
NOTEN
Nancy Hall Duncan zegt hierover: ‘Het succes van een modefoto
is afhankelijk van de bekoring die van de kleding
uitgaat en van het geloof dat wij ons kunnen identificeren
met het model.’ 22 Haar uitspraak dateert van 1978. Sindsdien
is er toch wel wat veranderd. Niet altijd wordt nog
een ideaalbeeld getoond van de vrouw (of de man), maar
wel een herkenbaar beeld. En fotografen kiezen er niet altijd
meer voor om het mooiste moment vast te leggen.
Inez van Lamsweerde zegt dat ze bewust kiest voor momenten
van onzekerheid en imperfectie. 23 Ook al toont
modefotografie niet altijd meer een ideaalbeeld, het is
nog wel steeds theater. Het is immers geënsceneerd, ook
al lijkt het soms net een snapshot.
14. Irma van Bommel, ‘Lood van Bennekom’. In: Fotolexicon Geschiedenis
van de Nederlandse Fotografie, Antwerpen 8 (1991) nr. 17;
http://journal.depthoffield.eu/vol08/nr17/f02nl/en;
Pauline Terreehorst, Blondjes & Beauties. Fashion Photography /
Modefotografie 1950-1970. Hans Dukkers, Amsterdam 1996.
15. Irma van Bommel, ‘Paul Huf en Avenue’. In: Fotovoorkeuren.
50 auteurs kiezen een foto uit de collectie van het Leids Prentenkabinet,
Amsterdam 2007, 23-26.
16. Irma van Bommel, ‘Maarten Schets’. In: Modebeeld 84/85.
Zes Nederlandse modefotografen, Den Haag (Haags Gemeentemuseum)
1985, 17-20; Irma van Bommel, ‘De vrouw in het zand.
De mode verdwijnt in de ruimte’. In: Kunstschrift (Openbaar kunstbezit)
32 (1988), mei/juni, 102-105.
17. Van 1965 tot en met 1995 was Avenue toonaangevend in Nederland.
Het tijdschrift beleefde weliswaar een doorstart in 2001,
maar de uitgave bleek toch niet levensvatbaar. In 2003 verscheen
definitief het laatste nummer.
18. Teunissen, op. cit. (noot 2).
19. Terreehorst, op. cit. (noot 14).
20. Van Bommel, op. cit. (noot 14).
21. De auteur schreef haar scriptie vanuit de subvakgroep fotografie,
vandaar haar belangstelling voor de ontwikkelingen in de fotografie-
en druktechnieken.
22. Hall-Duncan, op. cit. (noot 5), 10.
23. Teunissen, op. cit. (noot 2), 130-131.
MODEFOTOGRAFIE IN NEDERLAND KOSTUUM 2012 77