Lees het artikel in .pdf - Supply Chain Magazine

SUPPLY CHAIN MAGAZINE 04 / 2006
48
Met de huidige stand van de technologie – snelle internetverbindingen, mobiele communicatie, Global Position Systems en
nu ook RFID – lijkt in principe alles op elk moment te traceren. Maar wanneer is het zinvol en van strategische waarde?
Door ir. Martijn Lofvers, hoofdredacteur en Marieke Jansen, redacteur
Zicht op de keten
Auto-ID gemeengoed voor bedrijf en werknemers
Wanneer dreigt auto-ID het een speeltje van de IT-afdeling
te worden? En hoe kijken bedrijven en hun werknemers
in de praktijk tegen het onderwerp Tracking & Tracing
aan? SCM Supply Chain Magazine nodigde een drietal bedrijven
met praktijkervaring en een solution provider uit om over deze
vragen te discussiëren. François van Heurn bekleedt de functie
van hoofd ICT bij KLM Catering Services (KCS). Bij John Moleveld
staat op zijn visitekaartje General Manager Purchase en ICT
bij Duijvelaar Pompen. Roel van Dort is Manager Operations
bij voestalpine Polynorm Van Niftrik. Koos Boer, ten slotte, is al
jaren General Manager bij PHI DATA, leverancier van automatische
identificatie-oplossingen.
De praktische toepassing van automatische identificatie (auto-ID)
bij de drie gebruikende bedrijven aan tafel lopen uiteen. Duijvelaar
Pompen heeft in Nederland 40 serviceauto’s rondrijden die
zijn uitgerust met Tracking & Tracing voor navigatie en registratie.
Het bedrijf heeft naar eigen zeggen de grootste Nederlandse
(24-uurs) serviceorganisatie op het gebied van onderhoud aan
pompen. Voestalpine Polynorm Van Niftrik heeft recentelijk een
real-time logistiek registratiesysteem met barcodescanners in
haar magazijn in gebruik genomen. Hiervoor vond een batchgewijze
registratie van goederen plaats bij het verlaten van de
productielijn en het opslaan ervan in de magazijnstellingen. Pas
uren na de fysieke handelingen werden de wijzigingen in het
ERP-systeem doorgevoerd, waardoor onduidelijk was waar welke
goederen waren opgeslagen, en werden (half)producten tijdelijk
in het magazijn opgeslagen met administratieve fouten als
gevolg. Na de implementatie steeg de voorraadbetrouwbaarheid
tot boven de 99 procent en verminderde de personeelsbehoefte.
KCS gebruikt auto-ID voor het leveren van volgeladen trolleys
met maaltijden en (fris)dranken aan klaarstaande vliegtuigen,
ongeveer 280 per dag. Elke trolley heeft een etiket met daarop de
vluchtgegevens (vluchtnummer, datum en tijdstip), de inhoud
van de trolley, de beoogde positie in het vliegtuig en een barcode.

Die barcode legt de relatie tussen de fysieke trolley en de in het
ERP-systeem bijgehouden administratie van KCS. Het scannen
van de barcode gebeurt voor het controleren van de juistheid en
volledigheid van de aan boord te zetten vliegtuigbeladingen en
identificeert de trolley gedurende het gehele logistieke proces.
De chauffeurs van speciaal voor beladingsdoeleinden ontworpen
schaarwagens krijgen hun rijopdrachten binnen via GPRS op de
handterminal waarmee ze ook de barcodes van de trolleys kunnen
scannen. Dankzij die handterminal verloopt alle communicatie
in principe digitaal en is het gebruik van portofoons verleden
tijd. Dit zorgt voor aanzienlijke rust binnen de organisatie.
Beste of slimste jongetje
Met de toepassingen van auto-ID in het achterhoofd antwoorden
de deelnemers op de vraag waar hun bedrijven zich willen onderscheiden.
Van Heurn vertelt dat KCS op gebied van luchtvaartcatering
in omvang in Nederland marktleider is en zesde ter wereld.
‘We streven naar operational excellence en hebben de omslag
gemaakt van een echt kookbedrijf naar een logistieke dienstverlener,
die een groot deel van zijn goederen bij partners betrekt.
De luchtvaart, waar marges laag zijn, vraagt nu eenmaal om een
efficiënte, kostenbewuste toeleverancier. Daarnaast is snel en op
tijd leveren cruciaal: een luchtvaartmaatschappij verdient nu eenmaal
geld door te vliegen en streeft dus naar een korte omdraaitijd.
Voor KCS betekent dat, dat binnen een beperkt timeslot de
belading aan boord moet worden gezet.’ Voestalpine Polynorm
Van Niftrik is gespecialiseerd in het ontwikkelen en produceren
De deelnemers aan het gesprek. V.l.n.r: Koos Boer, François van Heurn, John Moleveld en Roel van Dort.
van carrosseriedelen voor de automobielindustrie. ‘Vanuit productieoogpunt
willen we ervoor zorgen dat we het beste jongetje
in de klas zijn. Op zich geen bijzondere strategie, maar wel om
het te zijn en te blijven’, zegt Van Dort. ‘We meten dit middels de
klachten van klanten. Hoeveel afkeur hebben we op een miljoen
producten. Een normale hoeveelheid is 50 parts per million. Op
kwaliteitsgebied vergt dit veel aandacht. We willen direct in één
keer goed produceren.’
John Moleveld
(Duijvelaar Pompen):
‘Uiteindelijk ben je allemaal partners
van elkaar. Je hebt dezelfde belangen
en één ervan is geld verdienen.’
John Moleveld van Duijvelaar Pompen ziet in zijn markt een verschuiving
naar snellere levertijden. ‘Klanten zijn steeds minder
bereid om zelf voorraden aan te houden en daardoor moeten wij
sneller kunnen leveren. We zijn van vier weken naar vier dagen
gegaan. Idealiter zouden we naar vier uur willen.’ Van Dort
vraagt waar die vier uur vandaan komt. ‘In relatie tot de transporttijd
is dat toch niet haalbaar?’ Moleveld legt uit dat het niet
op een bepaalde datum moet zijn bereikt. ‘We hanteren het als
filosofie en bekijken logistiek of dit procesmatig kan. Doe dingen
in een keer goed. Efficiency in je bedrijfsprocessen, daar gaat het
SUPPLY CHAIN MAGAZINE 04 / 2006 49

SUPPLY CHAIN MAGAZINE 04 / 2006
50
‘
Als je pretendeert toegevoegde waarde te kunnen leveren,
dan moet je dat wel waarmaken’
om. We willen eerder het slimste jongetje van de klas zijn. We
mogen niet denken “we zijn er”. Uit strategisch oogpunt zullen
we nooit inboeten op kwaliteit, ook al worden we aangevallen
door derden.’
Ook PHI DATA streeft naar een excellent functionerende organisatie.
‘De medewerkers zijn continu bezig kennis en inzicht
te vergroten. We willen klanten kosten laten besparen met een
auto-ID-oplossing die past bij de behoeften van onze klanten. We
vragen aan klanten welke rol we mogen spelen, wat ze van ons
verwachten. En we streven naar korte reactietijden in offertetrajecten
en bij het verlenen van services’, zegt Koos Boer. Hoewel
de markt van auto identificatie last heeft van prijzendruk, prijst
Boer zich gelukkig dat PHI DATA zich steeds meer richt op het
aanbieden van oplossingen op maat, waarbij het gehele traject
van label tot integratie gedekt is voor de klanten.
Aanvragen zeven
Kennis delen blijkt een grote gemeenschappelijke deler te zijn in
de strategieën van elk van de bedrijven. Boer oppert dat het als
pROFIelen VAn De DeelneMeRs
John
Moleveld
VIsIteKAARtJe: General
Manager Purchase,
ICT and Facilities bij Duijvelaar
Pompen
tAKen: Verantwoordelijk voor
Purchase en ICT
sInDs: 1974
ARBeIDsVeRleDen: Geluidstechnicus,
Verebus
OpleIDIng: HBO strategisch
inkoopmanagement
eeRste BAAn: Ir.bureau Verebus
technisch tekenaar
Roel van Dort (voestalpine):
‘Openheid en eerlijkheid bij toepassing van
auto-ID is belangrijk. Wees duidelijk in wat
je doet en je ondervindt geen problemen.’
Roel van Dort
VIsIteKAARtJe: Manager
Operations voestalpine
Polynorm Van Niftrik
tAKen: verantwoordelijk voor productie,
assemblage, TD en logistiek
binnen voestalpine Polynorm Van
Niftrik. ‘Zorgen dat we het beste
jongetje van de klas zijn.’
sInDs: 2005
ARBeIDsVeRleDen: Sinds 1983 werkzaam
binnen bedrijf (toen nog
Niftrik) in verschillende functies.
OpleIDIng: Hogere Zeevaartschool,
Maritiem Instituut de Ruijter in
Vlissingen
eeRste BAAn: Verkoper Binnendienst
Verpakkingen Niftrik
bedrijf een rol van kennisoverdracht heeft voor de branche van
auto-ID en daarmee tegelijkertijd de totale markt ervan vergroot.
Van Dort: ‘Samenwerken aan de beste oplossing in kunststof
doen we intern met elkaar en als geheel door de hele flow heen.
Samen bereiken waar onze klanten naar op zoek zijn. Daar waar
nodig werken we samen met Original Equipment Manufacturers
om bijvoorbeeld een specifiek product, en zelfs indien nodig met
de grondstoffenfabrikant een specifieke kunststof, te ontwikkelen.
Wij zijn altijd op zoek naar complementaire kennis. Je gaat
op zoek naar partners die het jou makkelijker maken in dat specifieke
gebied en waarin je gelooft.’
Duijvelaar Pompen betrekt bij grote aanvragen vanuit sales ook
andere disciplines, aldus Moleveld. ‘We gaan een zeeftraject in en
beantwoorden vragen zoals: is het wel onze core business? Wat
zijn onze kansen? Wat zijn onze mogelijkheden? Als je pretendeert
toegevoegde waarde te kunnen leveren, dan moet je dat wel
waarmaken.’
Volgens Moleveld ben je uiteindelijk allemaal partners van elkaar
met dezelfde belangen. Eén ervan is dat bedrijven geld moeten
verdienen. ‘Ga gewoon open de dialoog in’, tipt Boer. ‘Zeg wat je
te besteden hebt. Ze verkopen het echt niet als er geen geld op te
verdienen is. Ik heb nog nooit iets met verlies verkocht. In Indonesië
verkopen ze ondanks het spel van afdingen ook nooit iets
zonder er iets op te verdienen.’ Van Dort sluit hierop aan dat zijn
bedrijf voor producten en diensten een bepaalde prijs wil betalen
en vervolgens op zoek gaat naar een leverancier die de meeste
toegevoegde waarde levert.
Duijvelaar Pompen, voestalpine Polynorm Van Niftrik en KCS
hebben ieder verschillende toepassingen voor auto-ID. ‘Wij stel-
Koos Boer
VIsIteKAARtJe: General
Manager PHI DATA
tAKen: algeheel management
sInDs: 1982
ARBeIDsVeRleDen: Nederland Haarlem,
Rank Xerox, C. N. Rood
OpleIDIng: Electronica
eeRste BAAn: assistent-verkeersleider
bij Nederland Haarlem
François
van Heurn
VIsIteKAARtJe: Hoofd
Information & Communication
Technology bij KLM
Catering Services
tAKen: detectie van nieuwe ICT-toepassingen
die voor de logistieke
activiteiten van KCS waarde
kunnen toevoegen, implementatie
hiervan en het beheer van
toepassingen en bijbehorende
infrastructuur.
sInDs: 2000
ARBeIDsVeRleDen: diverse functies,
waaronder consultant bij een
softwarehuis en een organisatieadviesbureau
OpleIDIng: Economie
eeRste BAAn: order-picker bij een
groothandel in drogisterij-artikelen

len met barcodes vast of de lading compleet is. Het is zo vervelend
als je net tien kilometer onderweg bent en je mist een kurkentrekker,’
vertelt Van Heurn van de luchtcateraar. ‘We scannen
niet de kurkentrekker, maar de positie waar het had moeten liggen.
Daarnaast is Tracking & Tracing erg belangrijk zodat we kunnen
aantonen wat er aan boord van een vliegtuig is gezet en hoe
laat we daar waren. We hebben namelijk vaak niet meer dan een
kwartier om de handel aan boord te brengen en dit geldt ook voor
andere afhandelaars die met hun wagens met kerosine, bagage
en toiletspullen willen beladen, waarbij je elkaar soms in de weg
loopt. Een vliegtuig bevoorraden is net als parkeren in Amsterdam.
Het is moeilijk om een plek te vinden en je krijgt een boete
als je te laat weg bent. In het verleden werd bij vertraging nogal
eens een welles-nietes discussie gevoerd of we op tijd waren.’
Nu kan KCS de tijdstippen van alle leveringen exact aantonen en
heeft het aanzienlijk minder penalty’s.
Van Moleveld herkent het wel. Duijvelaar Pompen heeft een
soortgelijke bewijslast te leveren. ‘We hebben veel eigen sleutels
van de flats die we in onderhoud hebben. We moeten kunnen
aantonen dat de auto er daadwerkelijk heeft gestaan. Dat is een
jaar na dato nog te traceren. Het geeft veel transparantie naar de
klant.’ Van Heurn is het hier helemaal mee eens: ‘Precies. Dan
heb je die discussie gewoon niet meer.’
Verder controleert voestalpine Polynorm Van Niftrik met barcodes
welke artikelen in de vrachtwagen zijn gegaan. De afhalende
partij tekent daarvoor. ‘We scannen alles 100 procent en kunnen
tot op de seconde nauwkeurig aantonen wanneer iets is afgeleverd.
We registreren zendingen met EDI; klanten weten uren van
tevoren wat er aan komt. We hebben een barcode gekoppeld aan
onze ERP-applicatie van Baan en aan de andere systemen. Met
een druk op de knop hebben we een pakbon. Hiermee hebben
we een grote slag gemaakt in fte’s; vroeger zaten daar poppetjes
bestanden over te typen. En als we bij het overtypen een fout
maken in het label, dan gaat dat ook ten koste van die 50 parts per
million.’
Het ontsluiten van informatie via websites is volgens Boer wel
handig, maar heeft nog niet echt doorgezet. ‘Veel partijen hebben
angst om informatie te ontsluiten. Hier ligt ook de grote uitdaging
voor EPC global initiatieven.’
‘Dat heeft meer met prioriteiten te maken. Automotive is een
positieve uitzondering. Daar is het al wel gemeengoed’, zegt
Moleveld. Volgens Van Dort is in de automotive alles zeer gestructureerd:
‘Wij willen het stukje papier bij voorkeur niet in handen
krijgen. Zeker niet als je al weet wat er op staat.’ Van Dort maakt
hierbij kanttekeningen. ‘Het is met de opkomst van internet voorgekomen
dat bedrijven gekozen hebben om gegevens aan derden
op het internet beschikbaar te stellen. Dat vind ik suboptimaal,
want het betekent bij ons weer een extra handeling. Ik wil niet
hoeven kijken, hooguit uitzonderingsboodschappen behandelen.
Voor de rest wil ik gegevens direct in onze systemen kunnen
laden.’
Desillusie
Op gebied van RFID zijn de bedrijven nog niet heel actief en ook
niet iedereen ziet evenveel toepassingen voor zijn bedrijf. Boer:
‘Wij zien voor de toekomst veel uiteenlopende en uitdagende toepassingen.’
‘Op afstand onderhoud plegen is een van de zaken
waar wij naar kijken’, haakt Moleveld erop in. ‘Het is een ramp
om in Amsterdam onderhoud te plegen. Monteurs kunnen
amper parkeren met hun wagens. Dan bestaat er nog wel de
transportfiets, maar daar zijn monteurs ’s zomers wat enthousiaster
over dan ’s winters. Onderhoud op afstand zou daar wel
SUPPLY CHAIN MAGAZINE 04 / 2006 51

SUPPLY CHAIN MAGAZINE 04 / 2006
52
een uitkomst kunnen bieden.’ Boer meldt met KCS in gesprek te
zijn om ook een slag te maken. Bijvoorbeeld met het monitoren
van temperatuursveranderingen, omdat de maaltijden volgens de
norm tijdens het logistieke proces niet boven zeven graden Celsius
mogen komen. ‘Volgens strikte procedures steken we eens
pROFIelen VAn De BeDRIJVen
Duijvelaar pompen
ActIVIteIt: leverancier van producten
en diensten voor schoon- en
vuilwatertransport. Is onderdeel
van de KSB Groep, met wereldwijd
23 productieplants en 100 vestigingen.
HOOFDKAntOOR In: Alphen aan de Rijn
AAntAl VestIgIngen: 1
AUtO-ID pROJecten: 1
WeBsIte: www.dp.nl
voestalpine
polynorm Van niftrik
ActIVIteIt: specialist in het ontwikkelen
en produceren van carrosseriedelen
voor de automobielindustrie
HOOFDKAntOOR In: Putte
AAntAl VestIgIngen: 1
AUtO-ID pROJecten: 1
WeBsIte: www.voestalpine.com/
polynorm
in de zoveel tijd een thermometer in de maaltijden. Een externe
onafhankelijke organisatie controleert hoe je dit hebt geregeld’,
legt Van Heurn van KCS uit. ‘We onderzoeken of we die meldingen
en registraties verder kunnen vereenvoudigen door automatische
vastleggingen. En in geval van een recall, zoals laatst bij de
pHI DAtA
ActIVIteIt: solution provider in automatische
identificatie en printsystemen
HOOFDKAntOOR In: Woerden
AAntAl VestIgIngen: 3 (Nederland, België,
Luxemburg)
AUtO-ID pROJecten: in de 25 jaar van haar
bestaan vele honderden auto-ID-projecten
geleverd aan uiteenlopende gebruikers in
industrie, retail, defensie en logistiek
WeBsIte: www.phidata.nl en www.rfidsolutions.nl
KlM catering
services
ActIVIteIt: luchtvaartcateraar
HOOFDKAntOOR In: Schiphol
AAntAl VestIgIngen: 2
AUtO-ID pROJecten: 1
WeBsIte: www.kcs.nl

paniek rond Olvarit waar glas in zou zitten, halen we informatie
uit ons ERP-systeem. Welke producten zijn waar naartoe gegaan?
We hebben gedetailleerde informatie over de samenstelling van
de beladingen en maaltijden en weten precies in welke maaltijden
dat rotte tomaatje is gebruikt. Als een verdachte lading al aan
boord van een reeds vertrokken vliegtuig staat, zoeken we contact
met de crew om hen te informeren. Dit gebeurt overigens hoogst
zelden. We gaan dus niet een RFID-tag onder elk kopje plakken,
maar we denken wel in overleg met de klant na over toepassing
op trolleys om de beschikbaarheid te kunnen managen.’
Ook Van Dort ziet nog niet zo een, twee, drie een toepassing van
RFID bij voestalpine Polynorm Van Niftrik: ‘Aan hoogwaardige
matrijzen hoef je geen RFID te hangen. Dat kan eenvoudiger. De
matrijzen liggen op de plek waar je produceert, op voorraad of ter
reparatie. Het is altijd een inpandige beweging en die haal je uit
je ERP. Ik zie voor ons geen toepassingen.’ Dit tot grote opluchting
van RFID-leverancier Boer. ‘Ik heb liever dat kritische klanten
zeggen: “We zien het niet zitten, het is te duur of we doen het
niet.” Hype is niet goed, dat kan een desillusie worden.’
Een belangrijk criterium voor de toepasbaarheid van RFID is de
betrouwbaarheid bij het uitlezen van meerdere tags tegelijkertijd.
Van Dort: ‘Ik schrok eigenlijk van de huidige onbetrouwbaarheid
van RFID. Die 50 parts per million zijn dermate leading dat ik
er niet aan begin zolang de systemen nog niet aan de gewenste
betrouwbaarheid voldoen. Ik kan per product een RFID-chip mee
laten spuiten, maar wat kan ik ermee? Het heeft alleen nut als we
in de keten afspraken maken over standaarden. Je zou alle producten
een unieke RFID-code kunnen meegeven die de garage
in Azië, maar ook die om de hoek moet kunnen lezen. Het moet
qua kosten/opbrengstenverhouding interessant zijn, wil je eraan
beginnen. Een tag zou alleen toe kunnen voegen dat ik die scan
niet hoef te maken.’ Boer bevestigt dat Tracking & Tracing in
een dergelijk gesloten systeem sneller te automatiseren is dan in
open ketens.
Big Brother
‘Hype is niet goed, dat kan een desillusie worden’
Koos Boer (PHI DATA):
‘Veel partijen hebben angst om informatie
te delen en te ontsluiten.’
Bij het mogelijke gebruik van RFID is het gevoel dat ‘Big Brother
is watching you’ vaak aanwezig: medewerkers hebben het gevoel
dat ze continu op de vingers gekeken en gecontroleerd worden.
Hoe gaan de bedrijven met hun personeel om? Moleveld: ‘Onze
servicebussen zijn uitgerust met Tracking & Tracing-navigatie.
Het risico op Big Brother-gevoel is zeker aanwezig, maar we hebben
intern afgesproken dat we na het uitklokken niet meer monitoren.
De wereld verandert en je moet mee veranderen. Nu staat
er ook niemand raar meer te kijken dat er een camera in de Kalverstraat
hangt, of dat je je pasje door een sleuf haalt op je werk.
Het wordt gemeengoed.’
Volgens Van Dort helpt het als bedrijven gewoon goed aan hun
medewerkers uitleggen dat ze het nodig hebben om de markt
goed te bedienen. ‘Openheid en eerlijkheid is belangrijk. Wees
duidelijk in wat je doet en je ondervindt geen problemen.’
Toch geeft Van Heurn aan dat er binnen KCS discussie was om
hun auto’s met GPS uit te rusten om zo te weten waar die zich
bevinden. ‘We hebben er toch bewust voor gekozen om dat nog
maar even niet te doen. Wat voor waarde voegt het toe? Je geeft
iemand een opdracht en je gaat ervan uit dat hij professioneel zijn
werk doet. Als er niks spannends gebeurt, dan moet je dat vooral
niet willen weten.’
Moleveld is het daar niet helemaal mee eens: ‘Wij kunnen nu
tegen onze klanten zeggen dat er over vijftien minuten een monteur
voor de deur staat. Dat doet veel voor de perceptie: het geeft
een professionele indruk.’
Geen hobbyproject
Uit het rondetafelgesprek komt duidelijk naar voren dat de keten
de toegevoegde waarde van auto-ID bepaalt. De deelnemers zeggen
dat er nog veel verzonnen cases de ronde gaan, bijvoorbeeld
bij het scheiden van bonte en witte was. Of onderdelen die een
signaal afgeven dat ze aan vervanging toe zijn, waarop de reactie
is dat er nog zoiets bestaat als preventief onderhoud en dat een
onderdeel werkt of niet en niet half. De suggestie om met opzet
foutieve onderdelen of producten in het proces te doen en te volgen
kan volgens de deelnemers wel interessant zijn, bijvoorbeeld
om ketenonderzoek te verrichten. En ook de ontwikkeling van
techniek is nog volop in beweging. Het kan volgens Boer nog wel
vijf tot tien jaar duren voordat de tot standaard verheven UHF
François van Heurn (KCS):
‘een vliegtuig bevoorraden is net als
parkeren in Amsterdam. Het is moeilijk
om een plek te vinden en je riskeert een
boete als je te laat weg bent.’
RFID-tags goed en in grotere aantallen tegelijk kunnen worden
uitgelezen, als het er al van komt. De UHF-techniek is wellicht
niet toepasbaar in de praktijk vanwege reflecties en absorptie van
stralingen tijdens het scannen. Naast het behalen van meer efficiency
door manuele handelingen te automatiseren is het belangrijkste
pluspunt van auto-ID het leveren van informatie, al dan niet
als bewijslast uit defensief oogpunt, richting afnemers. Bedrijven
moeten echter steeds oppassen dat dit soort projecten niet leidt
tot een spannend hobbyproject, waarbij betrokkenen zeggen: ‘Het
levert niets op, maar we hebben wel een leuke tijd gehad.’
U kunt reageren op dit artikel via redactiescM@springeruitgeverij.nl
SUPPLY CHAIN MAGAZINE 04 / 2006 53