Hulpverleningsmaterieel[pdf, 1693kb] - Provinciale Brandweerschool

BRANDWEERMAN
• HOOFDSTUK 11: Hulpverleningsmateriaal
Kapt. Bev. Marc Verkest
Provinciale brandweerschool van
Oost-Vlaanderen

HOOFDSTUK 11: Hulpverleningsmateriaal
• 1. Hydraulisch redgereedschap
– Algemene eigenschappen van redgereedschap
– Aandrijfunit en handpomp
– Hydraulische schaar
– Hydraulische spreider
– Hydraulische ram of vijzel
– Hydraulische slangen
• 2. Pneumatisch redgereedschap
– Hefkussens en toebehoren
• 3. Verlichtings- en signalisatiemateriaal
– Signalisatieuitrustingen
– Verlichtingsmateriaal

1. Hydraulisch redgereedschap
Voor bevrijding van geknelde personen
Belangrijk is de mogelijkheden en GEVAREN te kennen!
Systeem bestaat uit pomp – slangen - gereedschap

1. Hydraulisch redgereedschap
1.1 Algemene eigenschappen
Redgereedschap:
• Snel inzetbaar
• Min of meer mobiel
• Onafhankelijke werking
• Zware gereedschappen (2 hulpverleners)
• Ontwikkeling van grote krachten (gevaar!)
• Hoge werkdrukken (ca. 700 bar)
• Bediening door dodemansgreep

1. Hydraulisch redgereedschap
1.2 Aandrijfunit en handpomp
– Werkingsprincipe
• Vloeistof niet samendrukbaar
• Drukken planten zich voort in vloeistof
• Ontwikkelde kracht is afhankelijk van de druk op een
oppervlakte
F = p.A
met F de kracht in Newton
p de druk in Pascal (1 bar = 100.000 Pa)
A de oppervlakte in m²
=> hoe groter de druk hoe groter de kracht
=> hoe groter het oppervlak hoe groter de kracht

1. Hydraulisch redgereedschap
1.2 Aandrijfunit en handpomp
– Hand- en voetpomp
Door middel van
hefboom wordt kracht
omgezet in druk en via
leidingen overgebracht
naar het gereedschap
A. Hefboom
B. Oliereservoir
C. Ventiel
D. Steunplaat
E. Aansluiting slang

1. Hydraulisch redgereedschap
1.2 Aandrijfunit en handpomp
– Hand- en voetpomp
Manuele aandrijving => kortstondige inzet
Voorbeelden: pedaalknipper, deuropener,…
R overdrukventiel
T oliereservoir
X éénrichtingsventiel
Y éénrichtingsventiel
Z ventiel

1. Hydraulisch redgereedschap
1.2 Aandrijfunit en handpomp
– Motoraangedreven pomp
Werkingsprincipe gelijkaardig als bij de handpomp
Voordeel: langdurige werking
Type: semi vast=>minder mobiel- grotere capaciteit
mobiel

1. Hydraulisch redgereedschap
1.2 Aandrijfunit en handpomp
– Risico’s en aandachtspunten bij gebruik pompen
• Pomp rechtop plaatsen
• Vermijd contact (warme delen)
• Behoud goed overzicht (snel naar neutrale stand)
• Brandstofniveau controleren
• Oliepeil controleren
• Schakel na gebruik de pomp uit
• Niet gebruiken bij mankementen

1. Hydraulisch redgereedschap
1.3 Hydraulische schaar
– Doel:
Tactisch knippen om constructies te verzwakken om deze
dan te verplaatsen of te verwijderen.
Voornamelijk bij verkeersongevallen.

1. Hydraulisch redgereedschap
1.3 Hydraulische schaar
– Doel:
Verschillende types :

1. Hydraulisch redgereedschap
1.3 Hydraulische schaar
– Opbouw gereedschap:
Messen
Scharnierpunt
Draaggreep
Cylinder
Bedieningshandgreep
Koppeling hydraulische slang

1. Hydraulisch redgereedschap
1.3 Hydraulische schaar
– Risico’s en aandachtspunten:
• Onder 90° knippen
• Niet op de punten => tegen scharnier
• Opening maken
• Kijk waar je knipt (airbag’s, gordelspanners…)
• Correcte positie (niet tussen gereedschap en object)
• Bedien alleen met handgreep en dodemansknop
• Messen mogen niet uit elkaar gaan (gevaar voor breken)
• Goed overzicht behouden
• Na gebruik terug in beginstand (iets open)
• Na gebruik controleren

1. Hydraulisch redgereedschap
1.4 Hydraulische spreider
– Doel:
Delen uit elkaar
drukken, spreiden,
knijpen, trekken om
zo plaats te maken
om te knippen of
draaipunten te
creëren.

1. Hydraulisch redgereedschap
1.4 Hydraulische spreider
– Doel:
Verschillende type

1. Hydraulisch redgereedschap
1.4 Hydraulische spreider
– Opbouw gereedschap:
Koppeling hydraulische slang
Bedieningshandgreep
Cylinder
Draaggreep
Scharnierpunt
Spreidarmen
Spreidpunten

1. Hydraulisch redgereedschap
1.4 Hydraulische spreider
– Risico’s en aandachtspunten:
• Spreidpunten optimaal gebruiken (niet de
spreidarmen)
• Spreidpunten kunnen verschuiven!
• Goede afzetpunten zoeken (herneem bij
schuiven)
• Gereedschap laten werken, niet proberen wringen
• Correcte positie (niet tussen gereedschap en
object)
• Bedien alleen met handgreep en dodemansknop
• Goed overzicht behouden
• Na gebruik terug in beginstand
• Na gebruik controleren

1. Hydraulisch redgereedschap
1.5 Hydraulische ram of vijzel
– Doel:
Wordt gebruikt om
voertuigonderdelen uit elkaar te
drukken.
Enkel- en dubbelwerkende
uitvoeringen

1. Hydraulisch redgereedschap
1.5 Hydraulische ram of vijzel
– Opbouw gereedschap:
Kruiskop
Plunjer
Cylinder
Koppeling hydraulische slang
Bedieningshandgreep

1. Hydraulisch redgereedschap
1.5 Hydraulische ram of vijzel
– Risico’s en aandachtspunten:
• Zo plaatsen dat bediening steeds bereikbaar is
• Goede afzetpunten zoeken (ramsteun gebruiken)
• Bij gripverlies => andere afzetpunten
• Bijkomende stabilisatie onder het laagste
afzetpunt
• Goed overzicht behouden
• Na gebruik terug in beginstand
• Na gebruik controleren

1. Hydraulisch redgereedschap
1.6 Hydraulische slangen
– Doel:
• Verbinding tussen pomp en gereedschap
• Man/vrouw koppeling met beschermkap
– Type:
• Tweeslangensysteem

1. Hydraulisch redgereedschap
1.6 Hydraulische slangen
– Type:
• Enkel slangsysteem (2 in 1)

1. Hydraulisch redgereedschap
1.6 Hydraulische slangen
– Risico’s en aandachtspunten:
• Goede schikking => overzicht werkzaamheden
• Slangen zijn gevoelig voor schade : opgelet!
• Beschadigde slangen buiten dienst stellen
• Na gebruik controleren

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
Gesloten elastisch vat te vullen met lucht onder
druk (cfr. Ballon)

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
Systeem => pomp, remluchtketel of cylinder,
bedienblok, leiding, hefkussen …

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Soorten hefkussens (afhankelijk van de werkdruk)
• Lage druk kussen
– Werkdruk + 1 bar
– Hefdruk: 40 – 157 kN
– Hefhoogte 30 – 80 cm
– Barstdruk 2 tot 3x werkdruk

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Soorten hefkussens (afhankelijk van de werkdruk)
• Hoge druk kussen
– Werkdruk: 6 – 8 bar
– Hefdruk: 100 – 670 kN
– Hefhoogte: 15 – 52 cm
– Barstdruk 4 tot 6 x werkdruk

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Uitvoering kussens
• Vierkant, afgerond tot rond
• Hoge druk
– Versterkt neopreenrubber voorzien van
staalmatten of kevlararamidevezel
Deklaag
– Volledig antislip
Staaldraad van aramid
Tussenlaag (beschermlaag)
Staaldraad van aramid
Tussenlaag (beschermlaag)
Binnenlaag

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Uitvoering kussens
• Lage druk
– Versterkt neopreenrubber
– Boven en onderkant antislip
– Bandversterking binnenin

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Uitvoering kussens
• Identiteitskaart (etiket of label) van het kussen
– Hefkracht
– Hefhoogte
– Luchtinhoud
– Waterinhoud
– Werkdruk

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Werkingsprincipe
• Lucht onder druk in het kussen
• Door het grote oppervlak ontstaat een hefkracht
• Lucht meestal uit fles
• Druk wordt gereduceerd tot de juiste waarde
• Via bedienblok en slangen lucht in kussen

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Hefkracht bepaald door
• Ontwikkelde kracht is afhankelijk van de druk op
een oppervlakte
F = p.A
met F de kracht in Newton
p de druk in Pascal (1 bar = 100.000 Pa)
A de oppervlakte in m²
=> hoe groter de druk hoe groter de kracht
=> hoe groter het oppervlak hoe groter de kracht
• Praktijk => aangegeven hefkracht slechts
haalbaar bij maximaal contact met de last
• Hefkussen slechts bruikbaar tot 2/3 van de
hefhoogte

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Toepassingen :
Om last te heffen of ruimte te maken
• Voordelen :
– Snel inzetbaar
– Weinig ruimte nodig
– Bijna overal inzetbaar
– Grote hefkracht
– Ingezet in ex omgeving
• Nadelen :
– Beperkte hoogte
– Zijdelings verplaatsbaar

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Toepassingen

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Inzetprocedure
1. Neem hefkussens, ademluchtcilinder, hulpstukken en eventueel
stutmaterieel uit het voertuig en plaats dit alles bij het object.
2. Controleer of de ontlastkraan aan de reduceerinrichting en het
ontlastventiel aan het bedienblok aangesloten zijn.
3. Sluit de volgende hulpstukken aan:
• De reduceerinrichting op de persluchtfles
• De slang aan het hefkussen, eventueel kan hiertussen nog een afsluiter geplaatst
worden
• Het bedienblok aan de slang(en)
• Afhankelijk van de aard van de werkzaamheden moeten eventueel werklijnen aan
de hefkussens worden aangesloten
4. Plaats het hefkussen
• Zoek een goed steunpunt (vooral een goede ondergrond en een stevig steunpunt
bij de te heffen last zijn hier belangrijk)
• Let op met scherpe kanten en hete voorwerpen (bv. Uitlaat van een voertuig)
• Zorg dat er voldoende stophout in de buurt is om de gewonnen hoogte op te
vullen
• Let op het maximale hefvermogen van het hefkussen!

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Inzetprocedure
5. Hef de last
– Open de afsluitkraan van de ademluchtcilinder en stel de juiste druk in op de
reduceerinrichting
– Open de kraan van het bedienblok en blijf de verrichtingen van het
hefkussen goed in de gaten houden.
– Vul de ontstane ruimte op (desnoods kunnen de hefwerkzaamheden
hiervoor even gestaakt worden
– De reduceerinrichting blaast af wanneer het kussen zijn maximale
hefvermogen heeft bereikt. Als dit het geval is moet de kraan op het
bedienblok gesloten worden.
– Indien twee kussens gebruikt worden kan het zijn dat één ademluchtcilinder
niet volstaat om beide kussens op spanning te brengen, zorg voor een
voldoende luchtvoorraad voor aanvang.
6. Na de werkzaamheden
– Verwijder stelselmatig het stophout, niet alles in één keer en laat de last
geleidelijk zakken
– Zet de ontlastkraan aan de reduceerinrichting “open”
– Indien gebruik gemaakt werd van afsluitkranen aan de kussens kunnen deze
nu ook “open” gezet worden
– Koppel de slangen los
– Verwijder en ontlast de reduceerinrichting van de fles
– Laat de kussens volledig leeglopen en sluit het ontlastventiel
– Verwijder eventuele werklijnen
– Berg alles op in het voertuig volgens plaatselijk voorschrift

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Veiligheid (specifiek veiligheidsmaatregelen)
• De inzet gebeurt steeds in volledige
interventiekledij.
• De stabiliteit van de werkplek en last moet
steeds gecontroleerd worden (stophout niet
vergeten) ook tijdens de hefwerkzaamheden.
• De werkplek dient te allen tijde vrij gehouden te
worden.
• Kies goede steunpunten bij het op te heffen
obstakel en let op scherpe randen en hete
delen.
• Plaats geen twee kussen op elkaar, behalve
wanneer ze hiervoor geconstrueerd zijn.

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Veiligheid (specifiek veiligheidsmaatregelen)
• Zorg dat de last tijdens het opdrukken niet kan
verschuiven.
• Bewaar tijdens het heffen van de last
voldoende afstand.
• Bij inzetten van LD hefkussens dienen steeds
minimum twee kussens ingezet te worden
• Gebruik nooit twee LD hefkussens op elkaar.
• De last kan onstabiel worden bij gebruik van
lage druk hefkussens
• Neopreenrubber kan niet tegen bepaalde
vloeistoffen (thinner en dergelijke)
• Communiceer met elkaar tijdens de inzet,
evalueer regelmatig de werken

2. Pneumatisch redgereedschap
2.1 Hefkussens en toebehoren
– Onderhoud
• Inspecteer en controleer
• Maak proper
• Droog en schoon opbergen

3. Verlichting– en signalisatiemateriaal
3.1 Signalisatieuitrusting
Deugdelijk, duidelijk en ondubbelzinnig
– Zwaailichten
• Strikte reglementering
• Blauw mag voor elke opdracht
• Blauw op plaats van interventie als
aandachtstrekker
– Traffic advisor en signalisatie wagens
• Betere zichtbaarheid

Om veiligheidsredenen wordt deze signalisatiewagen
steeds ingezet bij interventies op de openbare wegen
om het aankomend verkeer attent te kunnen maken op
een wegobstructie. Een uitgebreid gamma aan
signalisatie zit netjes achteraan opgeborgen.

3. Verlichting– en signalisatiemateriaal
3.1 Signalisatieuitrusting
– Signalisatiehulpmiddelen

3. Verlichting– en signalisatiemateriaal
3.1 Signalisatieuitrusting
– Signalisatiekledij
• Opgelegd bij KB van 07/08/95 en 11/01/99
• Conform EN 471 waarin 3 klassen zijn
– Klasse 1: voor prive gebruik
– Klasse 2: steeds gedragen bij werken op
openbare weg
– Klasse 3: bij invallende duisternis en slechte
weersomstandigheden
– Aandachtspunten signalisatie
• Gezien worden
• Alle hulpmiddelen gebruiken
• Ondubbelzinnig opstellen
• Eventueel zelf verkeer regelen

3. Verlichting– en signalisatiemateriaal
3.2 Verlichtingsmateriaal
– Stroomaggregaten
In verschillende uitvoeringen 230/400V
Dubbel geïsoleerd (geen aarding noodzakelijk)
Vermogen bepaalt maximaal aan te sluiten verbruikers.
• Werking en bediening
- eerst laten draaien, dan aansluiten
• Veiligheid
- buiten opstellen!
- opgelet bij uitgeschoven lade
• Storingen
- niet overbelasten
- opgelet bij bijvullen benzine

3. Verlichting– en signalisatiemateriaal
3.2 Verlichtingsmateriaal
– Kabelhaspels
Om stroom te transporteren
Verlengsnoer helemaal uitrollen
(tenzij thermisch beveiligd)
- Kortsluiting door smelten isolatie
• Veiligheid
- beperk de belasting
- goed zichtbaar opstellen
- volledig afrollen
- orde met kabels (water – warmte)

3. Verlichting– en signalisatiemateriaal
3.2 Verlichtingsmateriaal
– Vaste verlichtingssysteem op voertuig
Om werkplek te verlichten
Ook specifieke aanhangers
• Veiligheid : - bovenliggende kabels !
- voldoende laten afkoelen !
- terug inschuiven na interventie !
– Draagbaar verlichtingssysteem
Op batterijen
– Lampen op statief
Stroom nodig

3. Verlichting– en signalisatiemateriaal
3.2 Verlichtingsmateriaal
– Verlichtingsballonen
Zeer grote lichtopbrengst
Lichttemperatuur welk daglicht benaderd
Afkoeltijd 10 min.
Verschillende uitvoeringen
– Op drietand
– Met gas lichter dan lucht