Dr. Frits Winter: De heilzame taak- en rolverdeling bij Sorc ... - NIP

Solk
De heilzame taak- en
rolverdeling
Niet medicaliseren, niet
psychologiseren
Dr Frits Winter
1

Directeur Medisch Centrum Winter
Praktijkhouder:Medisch Psychologie
Haaksbergen
Gezondheidpsycholoog
Ontwikkelingspsycholoog
Beroepskeuzepsycholoog
1 e lijnspsycholoog, lid LVE
Curriculum vitae
1974- 1980 -Directeur Beroepskeuze Bureau, Almelo
1980- 1982 -Directeur C.A. D Arnhem
1982- 1992 -Hoofd Ps. Dienst het Roessingh,
1992- 2002 - Hoofd Pijndivisie het Roessingh
2002 - heden - Direkteur Medisch Centrum Winter,
centrum voor pijn, stress en burn-out
2

Expertise behandeling Chronische Pijn en Burn-out
1983 Initiator van de cognitief-gedragsmatige behandeling
van chronische pijnpatiënten Revalidatie Centrum het
Roessingh .
November eerste poliklinische groep, 8x twee dagdelen
1986 gestart met een semi-klinische variant.
De patiënten zijn 8 weken 2½ intern.
De andere 4½ dag gaan ze het geleerde thuis toepassen.
1989 gestart met klinische pijn. De ernstig geïnvalideerde
patiënten zijn 8x alternerend een week thuis en een week
klinisch opgenomen.
2000 gestart met cognitief gedragsmatige aanpak van
Chronische Vermoeidheid op de Universiteit Twente
2000 – heden Med. Centr Winter
3

Epidemie
Eén miljoen mensen met onbegrepen
klachten
Pijn, vermoeidheid, stress
4

Wanhopig
• We kunnen niets meer voor u doen
• Levenslang pijn
• Er MOET een oplossing komen
• Alternatief
– Serieus genomen, begrepen voelen
– Geven hoop
– Heel de mens
– Je gelooft wat je wilt geloven,
– Je te bekeren tot geloof in:
• Chakra’s, energiebanen, magnetisme,
• aardstralen, aura, enz.
5

Meer Heilzaam
• Vroeg
• Betaalbaar
• Simpel, transparant
• Kort
• Eigen bijdrage
• Multi-modaal
Interventies
Minder heilzaam
• Te laat
• Duur
• Ingewikkeld
• Lang
• Gratis
• Multi-disciplinair
6

Diagnose-recept model
• Hiërarchisch, de behandelaar kijkt wat er aan
de hand is en beslist wat er gaat gebeuren.
• De patiënt moet luisteren, ondergaan.
• De verantwoordelijkheid ligt bij de deskundige
.
• Dit werkt goed bij begrepen klachten,
tandarts, orthopeed enz..
7

• Gelijkwaardig,
Participatie model
• De wensen en behoeften van de cliënt centraal,
• De therapeut is dienstbaar, luistert en geeft
informatie, feedback en support.
• De cliënt besluit op grond van de informatie of de
behandeling voor hem verbetering brengt.
• De verantwoordelijkheid ligt bij de cliënt.
• Dit werkt goed bij onbegrepen klachten.
8

Diagnose – receptmodel
• Het diagnose-recept model helpt niet bij
onbegrepen klachten
• DSM IV van 100 in 1954 naar 800 stoornissen in
1994. In 2013 …….. Mode in diagnoses en
behandelingen?
• Blijft gangbaar voor artsen als psychologen.
– Voelt belangrijk, geleerd, deskundig
– Wordt verwacht
– Wordt betaald
– Interessant voor onderzoek
9

Diagnose-recept model
• Intake, vragenlijst, onderzoek, observatie, de
deskundige moet veel weten en besluit op grond
daarvan wat er moet gebeuren.
• Als de behandeling niet werkt is de selectie niet
goed
• De patiënt moet vertrouwen hebben en zich
overgeven.
• Top-down, het protocol, de gaarkeuken
10

Participatie model
• Kennismaking. De cliënt moet veel weten en op
grond daarvan besluiten wat er moet gebeuren.
Socratische dialoog. De cliënt weet al veel, is zich
daar alleen niet van bewust.
• De deskundige moet vertrouwen hebben in het
eigen probleemoplossend vermogen van de cliënt
en zijn rol als coach, adviseur en supporter
duidelijk maken.
• Help de cliënt zichzelf helpen.
• Bottom – up, divers, restaurant
11

Reguliere behandelaars
• De arts (afhankelijk van waar de pijn zit)
– internist (buikpijn),
– neuroloog (hoofdpijn, aangezichtspijn),
– revalidatie arts (houding- en bewegingsapparaat)
– Reumatoloog, (fibromyalgie),
Verwijst, schakelt in: Fysiotherapeut, psycholoog
12

Diagnose – Recept
Stelt de persoon ter discussie, playing God,
Eigen schuld
• Je bent perfectionistisch
• Je denkt niet positief
• Je bent nog altijd aan het vechten
• Je moet meer aan jezelf denken
• Je moet aanvaarden
13

Participatie: Respecteert de persoon
• Je mag jezelf blijven. Je hoef niet bekeerd
• Iedereen kan Chronisch Pijn, Burn-out krijgen
• Je situatie is daardoor veranderd
• Nieuwe situatie dus nieuwe spelregels
• Jij alleen kent je klachten
• Jij alleen kent je situatie
• Je eigen therapeut worden
14

Pijn is een Signaal?
• Painkillers? Don’t kill the messenger
• Begrijp de boodschap? Situatie en methode
– Structurele overbelasting of onderbelasting
– Niet functionele vecht- en vluchtreacties
– Machteloosheid, besluiteloosheid
• De oplossing?
– Herstel evenwicht
• draagkracht – draaglast
• Inspanning – ontspanning
• Schade – herstel
• Keuzes maken, besluitvaardigheid
15

Recepten: afhankelijk maken
• Medicatie,
• Instrumenten: bio-stabiel, ultra-geluid,
• Therapeuten, goeroes:
– Reiky
– Voetzool reflex therapie
• Overtuigingen, geloven, filosofieën
– New Age therapies, zoals RMT (Recovered Memory
Therapy), Rebirthing, Regressietherapie, Past Lives
Therapy, Body Memory, Innerlijke Kind Therapie,
Reïncarnatietherapie, Mindfulness
Positief denken, alles is mogelijk
16

Competenties
• Technieken en vaardigheden bijbrengen
– Ontspanningstechnieken
– Coping: De Regie nemen, Gedragsbeïnvloeding,
– R.E.T. Cognities: betrouwbaar, effectief
– Sociale vaardigheden – Gesprekstechnieken
– Kracht- en conditie opbouw
• Graded activity
• Running therapie
– Reïntegratie werk, sociaal leven
17

Hypervigilantie - Sensitisatie
• Te bewust, waakzaam. alert
• Extern lots-bepaald, doe ik het goed?
• Te veel denken en voelen (mindfull)
• Op veilig, op zeker, risico mijdend
• Belasting: Weinig en lang, blaren
18

Desensitisatie
• Automatische piloot, structuur, schema
• Intern lotsbepaald: jouw manier
• Niet te veel denken en voelen, mind
emptiness
• Uitproberen, risico’s nemen
• Vaak en kort
• Vertrouwd, eigen maken
19

Inspanning
• Kracht en Conditie opbouw
• Fietsen, wandelen, zwemmen
• Running therapie
• Fysiek sterker, mentaal sterker
• Moe: problemen zien
• Uitgerust: oplossingen zien
20

Ontspanningstherapie
• Ontspanningstherapie: desensitisatie, herstelt
verzuring van de spieren, bevordert een gezonde
energie huishouding.
– Jacobson, systematische spierrelaxatie, aantrekken en
ontspannen van spieren.
– Autogene training, aandachtsoefening
– Hypnose en visualisaties kunnen zorgen voor diepe
spierrelaxatie
– Haptonomie, aanraken, hand oplegging, betrokken,
belangeloos contact werkt positief door ontspanning
en overgave
– Reiki, idem
21

Ontspanning natuurlijk
• Lol maken, Vrienden zien
• Family time
• Lekker eten
• Babbelen, knuffelen, spelen
• Muziek
• Mediteren en bidden
• Natuur: strand, bergen, bos
• Massage, sauna
22

Chillen
23

Gedragstherapie
• Leert je de wetten achter jouw gedrag en dat
anderen te begrijpen en te hanteren
– Aandacht voor gewenst (gezond) gedrag
– Negeren van ongewenst (klachten) gedrag
– Graded activity
– Verantwoord risico gedrag, Systematische
desensitisatie
24

Realistisch denken
• Zijn de aannames waar, kloppen ze?
• Werken de aannames, leveren ze voordeel op?
• Niet werkzame hypothese
– Pijnklachten duiden altijd op een medisch probleem,
gevolg medisch winkelen
– Als pijnklachten niet medisch zijn, dan is er een
psychologisch probleem, ps winkelen
• Werkbare en toetsbare hypothese
– Dysbalans: draaglast, draagkracht
– Bio-psycho-sociaal probleem
25

Sociale vaardigheden
• Alleen gaat het niet, eenzaamheid en het
gevoel er alleen voor te staan geeft spanning
• Sociaalvaardig zijn is het vermogen anderen
bij je herstel te betrekken, maakt het veilig
• Krachten losmaken in de omgeving, buren,
kennissen, vrienden, familie
• Anderen belangrijk maken, maar zelf de regie
in handen houden
26

Reintegratie – Werk - Sociaal
• Je hebt minder pijn, als je iets beters hebt te
doen, W. Fordyce
• Minder met je zelf bezig zijn
• Je kunnen verliezen in werk, in anderen, in
idealen: met pijn aan het werk
• Opbouw schema’s
• Stappenplan
27

Tot Slot: Wat niet, wat wel
• Niet: Mono-of multidisciplinair psychologiseren of
medicaliseren
• Wel: multi-modaal (fysiek en psycho-sociaal)
– Psycholoog, fysiotherapeut
– Mentale- en fysieke belastbaarheid,
• Herstel van het evenwicht tussen draaglast en draagkracht.
– Inzicht: wat zegt de pijn jou, waar knelt het?
– Invloed van ervaringen, gedrag, emoties, cognities en
omstandigheden
– Educatie, wat kun je doen, coping
– Coaching, wat ga je doen
– Herstel fysieke en mentale draagkracht
– Simpel, duidelijk begrijpelijk
28