Kaaswandeling door Edam - Vereniging Oud Edam

De Edammers hebben van het nadeel van
de drassige grond, waar alleen veeteelt
mogelijk was, door zich toe te leggen op
kaasbereiding hun voordeel gemaakt.
Tussen 1600 en 1800 veroverde de
Edammer kaas de wereld. Omdat hij
handzaam en klein was, omdat hij niet
vatbaar was voor beschadiging en
uitdroging en omdat Edammer kaas in
steeds grotere aantallen in deze omgeving
geproduceerd kon worden.
De drooggemaakte polders Beemster
(1612) en Purmer (1633) droegen bij aan
een enorme groei van de productie. Tot in
de overzeese gebiedsdelen werd de rode
Edammer bekend, met zijn rode
beschermlaagje parafine. Edammer kaas is
wereldberoemd geworden, behalve in
Nederland. Want in Nederland is sedert
het midden van de vorige eeuw de
Goudse kaas het populairst.
Via het Spui loopt u weer naar de Dam, langs het Edams Museum. Dit museum bewaart nog
menige herinnering aan het rijke, Edamse verleden, waar behalve kaas ook scheepsbouw de stad
in de 16 e en 17 e eeuw tot grote bloei bracht. Daarna gaat u links af, de Breestraat in.
Breestraat
Deze straat heet op oude kaarten nog Kaasstraat. Hij was in de ogen van zijn naamgevers breed; dat
moest ook wel, want dit is de plaats waar voor 1778 de Kaasmarkt werd gehouden en waar, op de
hoek van Voorhaven en Breestraat, de kaas werd gewogen. De aanvoer was aan het einde van de
Breestraat, waar de Eilandsgracht (nu gedempt) vol lag met kaasbootjes die uit de polder de kaas
kwamen aanvoeren.
U loopt de Breestraat uit, aan het einde gaat u rechtsaf langs het oudste houten huis van Edam, en
daarna de eerste straat links, het Nieuwvaartje op.
Nieuwvaartje en Groenland
De Edammers noemen dit gedeelte van de
stad het ‘Boerenbuurtje’. Het Nieuwvaartje
werd aangelegd in 1566 zodat de scheepjes
met kaas makkelijker de markt konden
bereiken. Langs het Nieuwvaartje, en langs
het Groenland aan de overkant, stonden veel
boerderijen; zie bijvoorbeeld de nummers
Nieuwvaartje 4, 12 en 16. In 1940 waren er in
deze buurt nog 17 veehouders werkzaam.
Onlangs is de laatste veehouder gestopt.
Vanuit de boerderijen werden de koeien per
schuit naar het land gebracht. Aan het einde
van dit vaartje heeft u een prachtig uitzicht
over de Zeevang, de bakermat van de
Edammer.
U gaat linksaf om de kerk heen; in de zomer is
deze monumentale drie-beukige hallenkerk
regelmatig opengesteld voor bezoek.
Via de Mathijs Tinxgracht bereikt u weer de
Kaasmarkt.