sep/okt - Academisch Genootschap

Evenementen op het AG: verslag
De Arabische Lente
Ruud Hoff, onze inleider van vanavond, ook
reisleider, nam een overvolle zaal, waarin stoelen
moesten worden bijgehaald, mee langs 22
Arabische landen in de strook van Marokko
in Afrika tot Qatar in Azië. Hij deed dit met
behulp van opvallend helder beeldmateriaal,
bestaande uit kaarten, recente en historische
foto’s. Gemeenschappelijk hebben deze landen
de Arabische taal en oude, lang zittende
dictatoriale leiders, die vaak uit minderheden
in religieus of etnisch opzicht voortkomen. De
islamitische wereld is groter. Denk aan Iran,
Indonesië en Turkije. Deze landen kenmerken
zich niet door het bestaan van veel westerse
vrijheden.
Wat begon in Tunesië kon zich als een golf
verspreiden door de televisie-uitzendingen van
Aljazeera. In tegenstelling tot staatszenders
bezigt deze zender wel de journalistieke mores
van hoor en wederhoor en beschikt over heel
goede faciliteiten, beter dan die van de NOS.
Zoals de radio de komst van Nasser en Kadhafi
eind jaren zestig kenbaar maakte bij de
bevolking, zo maakte de tv de wanhoopsdaad
van een Tunesiër wereldkundig. Dit leidde tot
vertrek van de president uit het land, demonstraties
in Egypte, opstand in Libië, tot Jemen
en Syrië toe.
Alle situaties zijn ook weer anders. Leidde het
ingrijpen van het leger in Egypte wel tot de val
van Mubarak en de aanzet tot hervormingen,
Kadhafi in Tripoli en Bashar-al Assad in Damascus
wijken niet zo snel. Het is de vraag of,
wat wij ‘het verlangen naar democratie’ noemen,
de opstandelingen drijft. Men verwijt de
machthebbers natuurlijk deels de inperking
van vrijheden en meningsuitingen, maar zeker
ook de gebrekkige verdeling van welvaart en
werk en vooral de goede zorg voor de eigen
familie en kliek rond de machthebbers zelf.
Internationaal politiek is het westen niet in
staat veel invloed uit te oefenen. Dat wordt ook
niet gewenst. Men wil hervormingen die van
binnenuit komen. Verder dan de Libiëresolutie
nr.1973 van de Veiligheidsraad en de uitwerking
ervan zijn we niet.
Opvallend is natuurlijk wel het contrast tussen
jarenlange vriendschappelijke betrekkingen
van het westen met een Mubarak en Kadhafi
en de recente politieke opstelling: vriendschap
uit eigenbelang. Voor de 80-jarige autoritaire
koning van Saoedi-Arabië met zijn olie geldt
waarschijnlijk hetzelfde.
Landen met een minder sterk centraal gezag
dan Jemen, waar iedereen van het volk een
wapen bezit, kunnen gemakkelijk een uitvalsbasis
van terreurgroepen worden, zoals in Afghanistan
is gebeurd.
En het Midden-Oosten en zeker Noord-Afrika
liggen dicht bij Europa, hetgeen leidt tot instroom
van mensen, die op de vlucht slaan
voor oorlogsgeweld en stammenstrijd en die
een betere toekomst zoeken.
Hoewel er in de discussie waardevolle aanzetten
tot analyse en oplossingsstrategieën
konden worden geopperd, bleek het uitermate
moeilijk om in het beschikbare tijdsbestek
diepgravende conclusies te trekken. Er werd
ook benadrukt dat het levenstempo daar onvergelijkbaar
is met ons westerse en dat we
dus ook geduld moeten hebben. “De Nederlander
geeft zijn geit gras en wil meteen al beginnen
te melken.” Zo werkt dat daar dus niet.
Jos Huijnen
19