Inspirerende acties 'Laat naar je borsten kijken' - LOGO Antwerpen

Inspirerende
acties
‘Laat naar je borsten kijken’

Colofon
De map ‘Inspirerende acties Laat naar je borsten kijken’ is een project van VIGeZ vzw met
medewerking van de Vlaamse Logo’s en de Centra voor borstkankeropsporing.
Met de steun van de Vlaamse Overheid.
Vlaams instituut voor gezondheidspromotie en ziektepreventie vzw
Liesbet Dejaegere
Stafmedewerker borstkankeropsporing
G. Schildknechtstraat 9, 1020 Brussel
02/422 49 46
www.vigez.be
Logo Antwerpen
Maaike Van den Broeck
Themaverantwoordelijke borstkankeropsporing
Consciëncestraat 41
2018 Antwerpen
03/6051582
0497/409678
www.vlaamselogos.be
www.logoantwerpen.be
Centrum voor Borstkankeropsporing
Prof. Guido Van Hal
Secretariaat: Annick Thibaut
Gebouw R – 2 de verd.
Universiteitsplein 1
2610 Wilrijk
T: 03 265 28 52 of 03 265 25 59
Gratis nummer: 0800 84 684
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 2

Inleiding
Borstkanker is in Vlaanderen een belangrijk gezondheidsprobleem. Een derde van alle kankers bij
vrouwen is borstkanker. Eén op de 9 vrouwen krijgt borstkanker, maar ook 4 op de 5 vrouwen
geneest! We weten nog te weinig over de oorzaken om deze kanker te kunnen voorkomen. Het
beste wapen tegen de borstkankersterfte is vroege opsporing en optimale behandeling.
Het Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker spoort vrouwen van 50 tot 69 jaar aan (75% van
de borstkankers komt voor in deze leeftijdsgroep) om tweejaarlijks een gratis
screeningsmammografie te laten nemen. Dit onderzoek biedt de beste kansen om vroegtijdig
borstkanker op te sporen en zo de kans op genezing te vergroten. Toch nemen nog te weinig
vrouwen van 50 tot en met 69 jaar deel aan het onderzoek. Soms weten ze niet dat die mogelijkheid
bestaat. Of soms verwarren ze het met een ander onderzoek of hebben ze er een verkeerd beeld
van. Kortom: het Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker heeft dringend nood aan een
bredere bekendmaking en extra ondersteuning.
Het streefdoel van de Vlaamse overheid is dat 75 % van de vrouwen tussen 50 en 69 jaar tegen 2012
deelneemt aan het bevolkingsonderzoek. Uit de meest recente cijfergegevens (2010) blijkt dat in de
provincie Antwerpen 46,6% van de vrouwen tussen 50 en 69 jaar een screeningsmammografie heeft
laten uitvoeren. Aangezien het streefcijfer 75 % bedraagt is er dus nog groeimarge.
Deze map heeft als doel je inspiratie te bieden om acties in verband met ‘Laat naar je borsten kijken’
te organiseren. Via een interventiemix kan u de bevolking uit uw gemeente sensibiliseren en
motiveren tot deelname aan het bevolkingsonderzoek. Hierbij kan je op ondersteuning van je Logo
rekenen.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 3

Mix van acties
Bij het opstellen van een actieplan voor de sensibilisatie rond borstkankeropsporing is het belangrijk
om een goede mix van acties te kiezen. Je kan op ondersteuning van het Logo rekenen om een
actieplan samen te stellen, aangepast aan de specifieke context van je gemeente.
Een mix van acties biedt de meeste kans op slagen om vrouwen aan te zetten om deel te nemen aan
het bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Bij de uitwerking van deze mix is het belangrijk om na te
gaan of de acties gericht zijn op de verschillende doelgroepen in de gemeente. Zo zijn er acties die
zich richten naar de algemene bevolking, naar prioritaire doelgroepen (bijvoorbeeld vrouwen van 50
tot en met 69 jaar, allochtone vrouwen), naar lokale actoren of naar het eigen personeel. Ook is het
belangrijk dat er verschillende strategieën aan bod komen, namelijk educatie, facilitatie en
pleitbezorging.
o Educatie
Het aanbieden van informatie en sensibilisatie om zo de juiste kennis, attitude en
vaardigheden bij de doelgroep te beïnvloeden.
o Facilitatie
Voorzieningen creëren of aanpassen zodat gezonde keuzes voor de hand liggend zijn of
ongezonde keuzes ontmoedigd worden. Dit kan gaan over structurele maatregelen en over
het aanbod.
o Pleitbezorging
Een wetgeving, beleidskader of organisatorisch klimaat tot stand brengen dat gezond gedrag
in de hand werkt.
Om een kwaliteitsvol actieplan op te stellen is een afgewogen mix van deze doelgroepen en
strategieën belangrijk.
Deze doelgroepen en strategieën worden schematisch voorgesteld in een matrix. Deze matrix kan
gebruikt worden als ondersteunend werkmodel om het denkproces te structureren.
Andere informatie over de acties die in de matrix staat vind je verder in deze bundel terug.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 4

educatie
(informeren en
sensibiliseren)
facilitatie
(aanbod en
structurele
maatregelen)
pleitbezorging
(regularisatie/
afspraken)
bevolking (als groep) prioritaire doelgroepen
- Tentoonstelling ‘Laat naar
je borsten kijken’
- Infostand (marktactie –
infostand in bibliotheek)
- Kunsttentoonstelling
- Toneelvoorstelling
- Artikel in gemeenteblad – website -
lokale media
- Ambassadrices
- Versierde etalages
- Lingerieactie
- Roze lintjes actie
- Roze gebouwen
- BH-inzameling
- Verspreiden van folders, brochures
en affiches
WIJKPROJECT:
- Mamma’Care (verhoging
participatie in Antwerpen
Noord) is een combinatie
van alle
- Rondleiding bij de
tentoonstelling ‘Laat naar
je borsten kijken’
- Arrangementen bij de
tentoonstelling
- Mammobox
- Infosessies over borstkanker
- Versturen en uitdelen ‘Tell a friend
kaartjes’
- Verspreiden van folders, brochures
en affiches
- Groepsbezoek
mammografische eenheid
- Bekendmaking
mammografische
eenheden in de gemeente
- Mammobiel
- Taalondersteuning (bv.
tolken bij mammobiel)
lokale actoren
(organisaties)
Pakket voor huisartsen
- Vorming voor deskundigen
(bv. artsen)
- Ambassadrices
- Bakkeractie
- Roze lintjes actie
- Roze gebouwen
- Persoonlijke brief met
uitnodiging van huisarts
om deel te nemen aan de
screening
- Aangepaste brief/folder
voor doelgroep
- Aanspreken tijdens
consultatie van klant
(ocmw) of patiënt
- Dienstvrijstelling voor
personeel
- Oprichten platform of
werkgroep (met bv.
lokale handelaars,
artsen, apothekers,
verenigingen, thuiszorg,
OCMW,….)
lokaal bestuur als werkgever
- Vorming voor deskundigen
- Verspreiden van folders, brochures en
affiches
- Ambassadrices
- Artikel op website – nieuwsbrief voor
personeel
- Groepsbezoek
mammografische eenheid
- Ondersteuning door lokale
organisaties/lokaal bestuur
om vrouwen fysiek naar
mammografische éénheid te
krijgen
- Dienstvrijstelling voor
personeel
5

Interactieve tentoonstelling ‘Laat naar je borsten kijken’
De tentoonstelling ‘Laat naar je borsten kijken’ is een initiatief van de Vlaamse overheid om vrouwen
te informeren over borstkankeropsporing. Je kan deze tentoonstelling huren en zo vrouwen
motiveren om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek.
In de tentoonstelling wordt wetenschappelijke informatie
afgewisseld met sociaal-maatschappelijke aspecten van borsten
en borstkanker:
o De borst in diverse culturen en door de eeuwen heen
o Informatie over het bevolkingsonderzoek
o Hoe kijken vrouwen en mannen aan tegen de ziekte?
o …
De getuigenissen van Katia (een vrouw uit de doelgroep), Liliane (een vrouw die borstkanker
doormaakte), Naima (een medewerkster van een mammografische eenheid) en Stefaan (echtgenoot
van een vrouw uit de doelgroep) vormen de rode draad. De grote portretten met persoonlijke
uitspraken zetten bezoekers aan tot nadenken over gezondheid en borstkankeropsporing als
belangrijk wapen in de strijd tegen borstkanker.
De bezoeker wordt uitgenodigd tot interactie: gluren achter luikjes, snuffelen in schuiven, luisteren
naar persoonlijke verhalen en genieten van de stijlvolle portretten van Lieve Blancquaert. Individueel
of in groep, met of zonder gids, geeft de tentoonstelling antwoord op een aantal vragen en
misvattingen die bij vrouwen leven. Ze gaat redenen om niet deel te nemen, zoals tijdsgebrek, angst
voor pijn of straling, … niet uit de weg.
Deze tentoonstelling wordt een écht succes als je er rondleidingen en activiteiten aan koppelt. Om
dit te realiseren kan je in deze map veel inspiratie vinden.
Praktisch
De tentoonstelling bestaat uit zes modules. Je kan de tentoonstelling opstellen in een publieke
ruimte (zoals een bibliotheek, ziekenhuis, cultureel centrum, bedrijf, …) van minimum 100m² die op
het gelijkvloers gelegen is. De levering en de opbouw van de tentoonstelling gebeurt door een
gespecialiseerde firma. Je kan de tentoonstelling huren voor een periode van twee weken of voor
een volledige maand. De prijs per ontlening is 525 EUR, exclusief 21% BTW.
Tip:
o Stuur vrouwen uit de doelgroep een persoonlijke uitnodiging om naar de tentoonstelling te
komen.
Terecht bij het Logo?
o Ben je nieuwsgierig naar meer? Neem dan contact op met het Logo!
o Het Logo kan je een draaiboek bezorgen met alle praktische informatie over de
tentoonstelling ‘Laat naar je borsten kijken’. Je kan daarnaast op het Logo beroep doen voor
advies en informatie over ondersteunend sensibilisatiemateriaal.

Rondleidingen bij de tentoonstelling ‘Laat naar je borsten kijken’
De tentoonstelling ‘Laat naar je borsten kijken’ kan individueel bezocht worden, maar er kan ook een
rondleiding met een gids georganiseerd worden. Het Logo beschikt over gidsen die speciaal hiervoor
opgeleid zijn. Een rondleiding duurt ongeveer een uur.
Rondleidingen kunnen georganiseerd worden voor bestaande groepen, zoals vrouwen- of
allochtonenverenigingen, maar ook voor individuele bezoekers die zich op voorhand inschrijven.
Voor mensen die de tentoonstelling alleen bezoeken worden er bij de tentoonstelling papieren
bezoekersgidsen voorzien.
Tips:
o Een rondleiding kan eventueel deel uitmaken van een arrangement of uitgebreid worden
met een bezoek aan een mammografische eenheid of een nabespreking met het mammobox
spel. Zie verder.
o Voor anderstalige groepen kan een tolk ingeschakeld worden.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 7

Arrangementen
Een geleid bezoek aan de tentoonstelling ‘Laat naar je borsten kijken’ kan gecombineerd worden
met een aantrekkelijke activiteit. Zo kunnen mensen op een interactieve, ludieke en ontspannen
manier kennis maken met het thema borsten en vroegtijdige opsporing van borstkanker. Deze acties
bieden een unieke kans om niet enkel vrouwen uit de doelgroep, maar ook vrienden, collega’s en
partners te betrekken. Ook organisaties en verenigingen kunnen hieraan deelnemen.
Enkele smaakmakers:
o Film – ladies@themovie
Bij een filmvoorstelling kan gekozen worden voor een ‘goed-gevoel-film’ of voor een film die het
thema borstkanker behandeld. Zo worden vrouwen aangezet om over het onderwerp na te
denken en wordt het thema zo gemakkelijk bespreekbaar gemaakt.
Voorbeelden van films:
o Calender Girls
o Zadelpijn en ander vrouwenleed
o My life without me
o Stepmom
o Wandeltocht – ladies@thecity
Tijdens een begeleide wandeltocht bezoekt men verschillende plaatsen in de regio en wordt op
verschillende plaatsen de link gemaakt met borsten en borstkankerscreening. Dit kan door
middel van een bezoekje aan de tentoonstelling ‘Laat naar je borsten kijken’, een korte
tentoonstelling van de evolutie van de beha, een stopplaats met hapjes of gebakjes rond het
thema borsten, een korte voordracht, bezoek aan een mammografische eenheid, ...
Tip: Ga na of je hiervoor eventueel beroep kan doen op stadsgidsen.
o Lingerieshow
Een bezoek aan de tentoonstelling kan gekoppeld worden aan een modeshow met lingerie. Werk
hiervoor samen met lokale lingeriezaken.
o Fotosessie
In samenwerking met een lokale fotograaf of kunstacademie kan een fotosessie georganiseerd
worden. Na de fotosessie krijgt elke vrouw als souvenir een mooi portret mee naar huis.
o Kleur- en stijladvies
o Huidverzorging, manicure – pedicure
o Proeven van streekproducten
o Bezoek aan een museum in de buurt
o Workshop cupcakes versieren
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 8

Tips
o Je kan terecht bij het Logo voor materiaal om de activiteiten aan te kleden. Zie ook pagina
25.
o De activiteiten wordt best op verschillende momenten georganiseerd. Je kan bijvoorbeeld
een woensdagnamiddag of –avond afwisselen met een zaterdagochtend of – middag. Zo
krijgen zoveel mogelijk vrouwen de kans deel te nemen.
o Je kan ook een ladies night organiseren en alle activiteiten laten samenvallen op 1 avond.
Vrouwen die de tentoonstelling bezocht hebben kunnen dan op deze avond deelnemen aan
verschillende workshops.
o De activiteiten kunnen gebeuren aan de hand van een doorschuifsysteem, zo kunnen
verschillende groepen op hetzelfde moment deelnemen. Goed bewaken van de timing is dan
essentieel.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 9

Mammobox
De mammobox is een spel over borsten en alles wat daarbij komt kijken. Het mammoboxspel geeft
vrouwen de kans om in een kleine groep, onder vriendinnen, over diverse borstthema’s te
praten. Het is geschikt voor eender welke groep vrouwen, zowel jong als oud. De groep bestaat best
uit 8 tot 15 spelers.
Het spel heeft als doel de dialoog over borstkanker(screening) tussen de deelnemers op gang te
brengen. De vragen zijn eenvoudig, maar toch leerrijk opgesteld en worden ondersteund door
visueel materiaal.
Het spel bestaat uit een draaischijf en kaartjes met vragen. Op de
draaischijf komen er zes thema’s met vragen. Drie thema’s liggen vast:
borstbewustzijn, borstkanker en borstkankerscreening. Voor de andere
drie thema’s kan een keuze gemaakt worden uit: de thema’s borsten,
beha, screening praktisch, doe-vragen en vragen uit de Koran. De
begeleidster van het spel kan deze keuze maken naargelang de interesse
van de groep.
Tips
o Je kunt terecht bij je Logo voor het reserveren en uitlenen van de mammobox en bijhorend
ondersteunend materiaal.
o Uitlenen van het spel is gratis mits het betalen van een waarborg. Voor een
mammoboxbegeleidster kan je vanaf september 2012 ook bij het Logo terecht. De
vergoeding voor deze begeleidster moet nog afgesproken worden (richtlijn: 50 euro/uur)
o Geïnteresseerden kunnen ook eventueel zelf een mammoboxvorming volgen om zo zelf het
mammoboxspel te begeleiden. Voor verdere informatie over deze vorming kun je terecht bij
het Logo.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 10

Bezoek aan een mammografische eenheid
Een mammografie laten nemen is voor veel vrouwen niet evident. Tijdens
een bezoek aan een mammografische eenheid kunnen vrouwen samen de
eerste stap zetten en in een positieve sfeer kennis maken met een
mammografische eenheid in de buurt. De deelnemers krijgen er een
antwoord op vragen, zorgen en twijfels, waardoor drempels voor het laten
nemen van een mammografie kunnen verminderen.
De rondleiding gebeurt best door een vrouwelijke verpleegkundige of
radiologe die ervaring heeft met het maken van mammografieën. Aan de
hand van anekdotes, voorbeelden en getuigenissen ontstaat er ruimte voor
open gesprekken en interactie. Laat de groep vragen stellen of stel zelf de
vragen waarvan je weet dat ze leven in de groep.
Deze activiteit is gericht naar alle vrouwen die tot de doelgroep
behoren. Speciale aandacht kan gegeven worden aan vrouwen in
verenigingen, allochtone of kansarme vrouwen. Nodig ook vrouwen uit
die al overtuigd deelnemen aan de screening. Zij kunnen de groep
geruststellen met eerlijke ervaringsuitwisseling.
Een bezoek aan de mammografische eenheid kan ook gecombineerd worden met een
groepsscreening. Tijdens een groepsscreening is het mogelijk individuele afspraken voor
screeningsmammografie op elkaar te laten volgen. De vrouwen wachten dan op elkaar terwijl ze zich
beurtelings laten onderzoeken.
Tips
o Overleg met het Logo van je regio hoe je dit bezoek zowel informatief als toegankelijk maakt. Het
Logo helpt je graag met het maken van een afspraak in een mammografische eenheid in de
buurt, in samenwerking met het centrum voor borstkankeropsporing (CBO).
o Het Logo beschikt ook over een infofiche voor de mammografische eenheid.
o Het Logo kan eventueel zorgen voor een tolk of intercultureel bemiddelaar voor rondleidingen
met allochtone vrouwen.
o Normaal zijn er aan een bezoek aan een mammografische eenheid geen kosten verbonden. Als
de dienst verder uit de buurt is gelegen, kunnen vervoerskosten worden gemaakt.
o Bied na de rondleiding koffie aan in een gezellige ruimte, zodat er mogelijkheid is om na te
praten. Je kunt bijvoorbeeld ook gebruik maken van de mammobox om na de rondleiding een
gesprek op gang te brengen.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 11

Toneelvoorstelling
Wintertulpen
‘Wintertulpen’ is een bewerking door Steph Goossens van het ontroerende
boek ‘Chemo’ van Christine Lafaille. Het is een boeiende en positieve
monoloog die vertolkt wordt door Marleen Merckx. ‘Wintertulpen’ neemt je
mee in de gevoelswereld van een vrouw die verneemt dat ze borstkanker
heeft. Op een heel gewone en soms zelfs grappige manier vertelt ze over het
mentale en fysieke proces dat je doorloopt wanneer je deze ziekte hebt. Na de
toneelvoorstelling is er mogelijkheid tot een nabespreking waar eventuele
vragen gesteld kunnen worden. De nabespreking door Marleen Merckx is
zeker een aanrader.
De toneelvoorstelling is uiterst geschikt voor vrouwen tussen 50 en 69 jaar, al kan elke persoon in
principe iets opsteken van deze voorstelling.
Het toneelstuk Wintertulpen kan aangevraagd worden via vzw Paljas,
http://www.paljas.be/wintertulpen.htm .
Ode aan de Vrouw - Peter Van Laet
Al eeuwenlang is het wonderlijke mysterie van de vrouw een inspiratie voor dichters, schrijvers,
muzikanten, schilders en beeldhouwers. Peter Van Laet gaat in deze theatertour op zoek in en buiten
het repertoire van Mama’s Jasje naar de mooiste zinnen ooit over de vrouw geschreven. Hij wordt
hiervoor bijgestaan door het strijkkwartet Meret, Gunter Van Campenhout en Bert Verschueren.
Meer info: http://www.garifuna.be/voorstelling_detail.php?program=680
Tips:
o Je kan rekenen op ondersteuning van het Logo om het toneelstuk in te leiden of om een
nabespreking te voorzien.
o In de inkomhal kan een infostand geplaatst worden. Zie pagina 13.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 12

Infostand
Een infostand kan multifunctioneel gebruikt worden: op de markt, in de inkomhal van het
gemeentehuis, in de bibliotheek, mutualiteit, ziekenhuis, dienstencentra, op een gezondheidsbeurs,
… De bedoeling is eerst en vooral de aandacht vestigen op borstkankeropsporing. Een infostand
moet daarom sterk visueel prikkelen en in het oog springen. Daarnaast moet hij ook informeren,
bijvoorbeeld door informatie op panelen en extra informatie in folders of brochures. Vermeld ook
waar vrouwen terecht kunnen voor meer informatie.
Een infostand kan je uitlenen bij je Logo en eventueel aanvullen met extra materiaal. De infostand
kan ook aangekleed worden met de displays, affiches, flyers en spandoeken van de tentoonstelling
‘Laat naar je borsten kijken’. Zie pagina 25.
Tips
o Hou er rekening mee dat mensen die langs je infostand lopen meestal niet eindeloos de tijd
hebben. Gebruik korte slagzinnen, wees ‘to the point’ (maar niet angstaanjagend).
o Wees creatief. Je kan bijvoorbeeld een interactief stuk inbouwen met quizvragen of een
wedstrijd organiseren.
o Voorzie een gadget die bezoekers kunnen meenemen. Zo lok je passanten naar je stand en
kan je interactie op gang brengen. Zie pagina 27. Een kop koffie of soep zorgt ervoor dat
mensen langer aan je stand blijven staan.
a. Marktactie
De markt is nog steeds een druk bezochte plaats, waar veel vrouwen
hun inkopen doen. Ook op de markt kan borstkankeropsporing in de
kijker gezet worden. Het is een unieke kans om een zeer ruim
publiek te bereiken. Ook vrouwen die via andere acties moeilijk te
bereiken zijn, bijvoorbeeld kansarmen en allochtonen.
Marktactie Stekene
Op de markt kan je een infostand plaatsen, waarbij informatie over borstkankerscreening
meegegeven wordt. Er kunnen ook actief folders uitgedeeld worden en mensen kunnen persoonlijk
aangesproken worden. Het is een kans antwoorden te geven op hun vragen en zo mogelijke angsten
te reduceren. Deze formule kan ook worden gebruikt om een actie in de gemeente of stad bekend te
maken.
Marktactie Lokeren 2010
Voorzie voor de bemanning van de infostand vrouwen die zelf
deelnemen aan het Vlaams bevolkingsonderzoek en een
ervaringsdeskundige. Voor hen is het eenvoudiger om andere
vrouwen aan te spreken. De eigen ervaringen versterken de
communicatie en de herkenbaarheid.
Tips
o Een plaats op de markt kan verkregen worden via de gemeente of stad.
o Soms kan je ook bij de gemeente of stad een kraampje lenen.
o Er kan ook een stand opgezet worden aan een supermarkt.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 13

Infohoek in de bibliotheek
De bibliotheek is nog altijd een vaak bezochte plaats in een
gemeente. Het is een belangrijke informatiebron voor alle lagen
van de bevolking. Vaak zetten bibliotheken gedurende een
bepaalde periode boeken rond een bepaald thema in de kijker.
Waarom niet borstkanker? In de bibliotheek kan een infostand
rond het thema borstkanker(screening) opgesteld worden. Deze
stand kan opgefleurd worden met kunstwerken, posters, folders,
foto’s en poëzie.
De doelgroep van deze actie zijn zowel vrouwen als mannen, die graag lezen maar daarom niet
noodzakelijk op zoek zijn naar informatie over borstkanker.
Bij het uitlenen van boeken over dit thema kan ook een informatieve folder (Zie pagina 25) of een
flyer met geplande acties meegeven worden.
Tips
o Het Logo kan een literatuurlijst met boeken rond het thema borstkanker geven.
o Er kan eventueel een vertel- of poëzieavond georganiseerd worden in de bibliotheek. Een
vrouw die borstkanker heeft gehad kan ook een getuigenis doen.
o Indien mogelijk kan je ook lokale boekenwinkels motiveren om aan deze actie mee te
werken.
o Je kan gebruik maken van de tentoonstelling ‘Bustehouder’. Zie pagina 27.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 14

Voordracht
Tijdens een voordracht biedt een deskundige informatie aan, die vrouwen kan motiveren deel te
nemen aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker. De voordrachtgever kan door zijn kennis en
overtuiging het nut en de noodzaak van borstkankeropsporing aantonen. De spreker kan ook op een
klare en volledige manier vragen van de vrouwen beantwoorden en de twijfels en angsten doen
verminderen.
De doelgroep kunnen zowel vrouwen uit de doelgroep van het bevolkingsonderzoek zijn als een
breder publiek, namelijk partners, collega’s en vrienden.
Er kan ook een voordracht georganiseerd worden voor intermediairs of deskundigen, zoals
verpleegkundigen, maatschappelijk werkers, artsen, … Een voordracht of bezoek aan de
tentoonstelling ‘Laat naar je borsten kijken’ kan gezien worden als een vormingsuur. Voor studenten
kan dit deel uitmaken van hun basisopleiding.
Tips
o Je kan terecht bij je Logo voor de ondersteuning van een vorming, in samenwerking met het
Centrum voor Borstkankeropsporing.
o Het Logo beschikt ook over een lijst van mogelijke sprekers.
o De kostprijs voor het inhuren van een spreker bedraagt ongeveer 50 euro/uur met
bijkomende verplaatsingskosten. Het Logo kan vaak deze kost laten vallen omwille van hun
contacten met borstklinieken.
o Ook moet je rekening houden met de kost voor de bekendmaking en de huur van het lokaal
waar de voordracht plaatsvindt en de eventuele huur van materiaal zoals LCD-projector,
scherm en laptop.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 15

Kunsttentoonstelling
Zet borstkankeropsporing eens op culturele wijze in de kijker. Je kan zelf een culturele activiteit
organiseren of gebruik maken van een bestaande tentoonstelling.
Een tentoonstelling kan je heel verschillend opvatten: louter informatief of interactief, als zetje om
vrouwen te laten nadenken, met kunst over of van vrouwen, met verhalen van vrouwen die al met
borstkanker te maken hadden…
Enkele voorbeelden:
o kunstwerken van bekende kunstenaars, bijvoorbeeld keramieken beelden van Ronny
Seeuws
o kunstwerken gemaakt door kinderen uit scholen in de gemeente of jeugdverenigingen,
o kunstwerken van de lokale kunstacademie,
o kunstwerken van lokale kunstenaars,
o gedichten over borsten,
o …
Tips
o Vergeet niet de cultuurraad en het cultureel centrum te betrekken bij het uitwerken van je
actie.
o Zorg ervoor dat in de rand van het evenement voldoende informatie beschikbaar is rond de
vroegtijdige opsporing van borstkanker.
o Nodig de mensen na de tentoonstelling uit voor een drankje zodat er tijd is voor een babbel
en eventuele nabeschouwingen.
o Denk ook aan mooie aankleding van de ruimte en eventueel aan een in het oog springend
aandenken.
o Je kan een tentoonstelling ook koppelen aan een wedstrijd.
o Om extra bezoekers aan te trekken kan je de tentoonstelling organiseren op het moment van
de jaarlijkse kermis, de Week van de Bibliotheek, de Week van de Amateurkunsten …
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 16

Persoonlijke brief
Als lokaal bestuur kan je je personeelsleden of inwoners een persoonlijke brief sturen. Direct mail is
een begrip in de reclamewereld. Het is duidelijk dat een brief gericht aan ‘mevrouw Hendrickx’ meer
effect heeft dan een onpersoonlijke folder.
Een persoonlijke brief kan verschillende doelen dienen:
Vrouwen informeren over het bevolkingsonderzoek
Vrouwen motiveren en oproepen om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek
Vrouwen uitnodigen om de tentoonstelling te bezoeken of deel te nemen aan een actie.
Tips
o Bij het Logo kan je terecht voor een basisbrief of voor advies bij de opmaak van een brief.
o Betrek en informeer zoveel mogelijk partners uit je gemeente bij een rondschrijven,
bijvoorbeeld de huisartsen.
o Je kan ook samenwerken met het CBO om jouw brief samen met de officiële
uitnodigingsbrief te versturen. Dan wordt ook het risico vermeden dat vrouwen die recent
deelnamen of verdere controle moeten hebben, een brief krijgen.
o Let er op dat je in de brief duidelijk maakt dat dit geen officiële uitnodigingsbrief is. In het
verleden merkten we dat de vrouwen dergelijke brieven vaak aanzien als een verwijsbrief en
er rechtstreeks mee naar een radiologische dienst stappen.
o Een ander obstakel waar je best rekening mee houdt, is dat de brieven ook terechtkomen bij
vrouwen die recent nog een screeningsmammografie lieten maken of bij vrouwen die niet
kunnen deelnemen omdat ze intensere controles nodig hebben of in behandeling zijn voor
borstkanker.
-
Oudenaarde 2010 Antwerpen 2009
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 17

Pakket voor huisartsen
Je kan een pakket voor huisartsen samenstellen met folders, brochures en ander actiemateriaal. Zie
pagina 25.
Je kan ook een extra flyer voor huisartsen aanmaken. Deze flyer heeft een dubbele functie: op de
voorzijde staat informatie over de lopende acties en op de achterkant van de flyer is een
aanvraagformulier voor een screeningsmammografie voorzien dat kan ingevuld worden door de
huisarts. De huisarts kan deze flyers in de wachtzaal of in zijn consultatiekabinet leggen. Het
aanvraagformulier kan gebruikt worden voor alle vrouwen tussen 50 en 69 jaar die klachtenvrij zijn.
Tips
o Je kan terecht bij het Logo voor informatie betreffende ontwerp en druk van een dergelijke
flyer met eigen campagnebeeld en invulling.
o Indien deze formulieren gebruikt worden, kan aan het CBO (Centrum voor
Borstkankeropsporing) en de mammografische eenheden gevraagd worden om deze
aanvragen apart te tellen, zodat een evaluatie van deze actie mogelijk is.
Voorbeelden
Provincie Antwerpen
Langemark Poelkapelle
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 18

Organiseren van dienstvrijstelling
Veel werkende vrouwen uit de doelgroep die momenteel niet deelnemen aan het
bevolkingsonderzoek naar borstkanker geven aan dat tijd een limiterende factor is.
De gemeente, als werkgever, kan vrouwelijke personeelsleden uit de doelgroep de kans bieden om
tijdens de werkuren een screeningsmammografie te laten nemen. De gemeente kan aan vrouwen die
een screeningsmammografie wensen te laten nemen dienstvrijstelling geven, bijvoorbeeld een paar
uur of een halve dag. Dat kan bijvoorbeeld aan de hand van de officiële uitnodigingsbrief.
Het is belangrijk om na te gaan hoeveel werknemers in aanmerking komen voor de screening. Dit zijn
er meestal niet zo heel veel.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 19

Zet je acties extra in de kijker
Website gemeente of stad – gemeentelijk infoblad of stadskrant
Maak gebruik van de communicatiekanalen van je gemeente om het bevolkingsonderzoek naar
borstkanker en de georganiseerde acties bekend te maken.
Aandacht in de lokale media
Zorg voor bekendmaking in de lokale bladen, op de lokale radio ... Hou het niet enkel op het
bekendmaken van een activiteit, maar geef ook informatie mee over het bevolkingsonderzoek en
probeer vrouwen te motiveren om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker.
Welke doelgroep je met het artikel bereikt, hangt sterk af van waar het artikel geplaatst wordt. Dit
kunnen zowel vrouwen zijn - al dan niet uit de doelgroep - als partners, vrienden, kennissen, … van
de specifieke doelgroep 50-69 jaar.
Tips:
o Houd je tekst altijd kort en eenvoudig (zeker bij radio en TV), zodat de boodschap haar kracht
niet verliest. Gebruik mooi beeldmateriaal als aandachtstrekker.
o Elke gemeente geeft een lokaal informatieblaadje uit. Neem met hen contact op.
o Plaats een artikel en bijhorende activiteitenkalender op de website van de gemeente. Je kan
bij het Logo terecht voor beeldmateriaal en filmpjes.
o Ook sommige socioculturele verenigingen voor vrouwen of senioren hebben een ledenblad
waarin je wellicht iets kan publiceren.
o Een lokale BV kan misschien getuigen over haar motivatie om deel te nemen.
o Bij je Logo kun je terecht voor een basisartikel of om je artikel te laten nalezen en eventueel
aan te vullen met de recentste informatie.
o Nodig de plaatselijke pers (ook plaatselijke radio- en televisiejournalisten) altijd uit op jullie
acties. Zo kun je hen het best uitleggen waar je precies mee bezig bent.
o Neem contact op met regionale televisie en bekijk of er mogelijkheden zijn om een reportage
of interview op te nemen.
Uitwerken van eigen campagnebeeld
Je kan gebruik maken van het Vlaamse promotiemateriaal (zie pagina 25), maar je kan ook een eigen
campagnebeeld uitwerken om de herkenbaarheid nog te vergroten. Werk dit uit in overleg met je
Logo zodat je ontwerp aansluit bij de Vlaamse huisstijl.
Oudenaarde Tielt Herne
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 20

Bekende personen – ambassadrices - promoteam
Mensen zoeken heel dikwijls herkenning in bekende personen. Als die bekenden dan nog vrouwen
zijn uit hun eigen gemeente, die hen aanmoedigen iets te doen, heeft dat een dubbel effect. Denk
bijvoorbeeld aan vrouwelijke politici, trekkers van een vrouwenvereniging, sociale werksters,
buurtwerksters, bekende figuren zoals zangeressen, kunstenaressen, sportvrouwen, …
De bekende vrouwen worden dan ambassadrices van borstkankeropsporing in je gemeente. Deze
vrouwen kunnen mee promotie voeren door hun achterban te informeren en te motiveren tot
preventief onderzoek en een bezoek aan de tentoonstelling.
Tip: Let er wel op dat de geselecteerde vrouwen wel degelijk pro bevolkingsonderzoek zijn en bij
voorkeur uit de leeftijdsgroep.
S
i
S
Sint Niklaas Zoersel
Bakkersactie
Lokale bakers of bakkersverenigingen kunnen aangesproken en gemotiveerd worden om gebakjes
te maken rond het thema borsten.
Ook kunnen broodzakken of taartdozen bedrukt worden met het campagnebeeld of met reclame
voor de acties.
Tip: Voorzie affiches, flyers of folders met extra informatie over het bevolkingsonderzoek naar
borstkanker en de acties in je gemeente.
Frivole framboosje Lokeren 2010 Broodzakken – Waregem 2011
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 21

Versierde etalages
Het versieren van etalages met werken van lokale kunstenaars, tekenacademies en tekenateliers zet
het thema op een positieve manier in de kijker voor een breed publiek.
Voorbeelden
o In Lichtervelde werden bustes gegoten en aangeboden aan de handelaars. De handelaars
kunnen deze naar eigen smaak versieren, bijvoorbeeld een logopediste met lettertje, een
bakker met broodjes, …
Lichtervelde Koester ze' campagne Sint-Niklaas
Postkaartenactie
Met postkaartjes kan je een positieve boodschap verspreiden en het vroegtijdig opsporen van
borstkanker onder de aandacht brengen bij de doelgroep. Via de postkaartjes kan je vrouwen
informeren over het bevolkingsonderzoek en lokale acties of activiteitenkalender. De postkaartjes
zijn bedoeld voor vrouwen specifiek uit de doelgroep 50-69 jaar.
De postkaartjes kunnen verspreid worden via verschillende kanalen:
o socioculturele verenigingen,
o thuiszorg,
o openbare plaatsen,
o huisartsen,
o apothekers,
o lokale middenstand,
o ziekenhuizen,
o lingeriezaken,
o culturele centra,
o via vrouwen (tell-a-friend actie),
Voorbeelden
Vlaams postkaartje Tielt
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 22

Lingerieactie
Lingeriezaken kunnen op verschillende manieren betrokken worden bij acties. Bh’s kunnen voorzien
worden van labels met een boodschap, er kunnen passessies of informatiesessies over de juist bhmaat
(a.d.h.v. een model) georganiseerd worden.
Dit kan gekoppeld worden aan een display op toonbank , affiches en folders om mee te nemen. Ook
in de etalage van de lingeriezaak kan een andere verwijzing gedaan worden naar het thema of de
actie.
Tips
o Informeer bij het Logo voor het gebruik van materialen.
o Organiseer deze actie in de aanloop van drukke koopperiodes, zoals kerst, nieuwjaar,
Valentijn of de solden.
Bh label Informatiesessie
Roze lintjes actie
Het internationale symbool voor borstkanker en borstkankeropsporing is het roze lintje. Dit kan
creatief worden vertaald in het eigen straatbeeld. Denk maar aan het aankleden van etalages van
lokale middenstand en het uitdelen van roze lintjes.
Door het roze lintje tijdens de actieperiode te dragen, geven mensen aan dat je hen kan aanspreken
over borstkanker en dat zij achter het Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker staan. De lintjes
zijn bij het Logo te verkrijgen.
Beveren
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 23

Roze gebouwen
Opvallende gebouwen in de gemeente kunnen door aangepaste verlichting in een roze kleedje
gestopt worden, om zo de acties extra in de kijker te zetten!
Kasteel Cortewalle 'Rozelintjesactie' Beveren 2010
BH-inzameling
Het ophangen van een BH-slinger of het versieren van een boom met BH’s kan een ludieke
aandachtstrekker zijn voor jouw actie.
B’s kunnen verzameld worden door een oproep te doen aan alle vrouwen uit de gemeente. Als elke
vrouw 1 bh schenkt dan geraak je al een eind ver! Er kan ook samengewerkt worden met lokale
lingeriezaken.
‘Fata Morgana Borstkanker project’ Bellegem 2009
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 24

Folders en brochures
Ondersteunende materialen
Folders zijn een goed middel om op een beknopte, gestructureerde en eenvoudige wijze informatie
over te brengen. Folders zijn vaak gericht op een breed publiek. Folders kunnen gemakkelijk bewaard
worden, zodat men alles later nog eens kan nalezen en nuttige adressen, telefoonnummers,… terug
te vinden zijn. De manier van verspreiden bepaalt welke doelgroep er bereikt wordt, bijvoorbeeld
het algemene publiek, vrouwen uit de doelgroep, allochtone vrouwen, vrienden, collega’s of partners
van de vrouw.
Folders kunnen actief en gericht uitgedeeld worden. Men kan ze bijvoorbeeld op een marktactie of
wandelactiviteit uitdelen. Ook kan men deze bijvoegen bij brieven. De folder kan ook ter beschikking
gelegd worden in wachtzalen en vergaderzalen, bij de apotheker, in dienstencentra, … zodat deze
vrijblijvend meegenomen kan worden.
Voorbeelden
o Naar je borsten laten kijken? Zeker weten!
Algemene folder met informatie over veel gestelde vragen over het bevolkingsonderzoek
naar borstkanker
o Belangrijk voor vrouwen vanaf 50 jaar
Folder met praktische informatie over het bevolkingsonderzoek naar borstkanker voor
laaggeletterden en anderstaligen
Deze folders zijn gratis en kunnen besteld worden bij het Logo. Zolang de voorraad strekt.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 25

Affiches
Het doel van affiches is aandacht trekken en een boodschap bekend maken. Ook kunnen ze
informeren over bepaalde geplande activiteiten.
Affiches worden best aangebracht op plaatsen waar veel mensen moeten wachten en zich
verzamelen. Dit bijvoorbeeld in vergaderzalen, wachtzalen, inkomhal,… Als de affiches op openbare
plaatsen te vinden zijn, is het bereik de algemene bevolking, dus ook de kansarmen en allochtonen.
Door de affiches in privévertrekken op te hangen, bijvoorbeeld in de vergaderlokalen van
vrouwenorganisaties, wachtzalen en bureaus van huisartsen en ziekenhuizen,… wordt een
specifiekere doelgroep bereikt.
Spandoek ‘Laat naar je borsten kijken’
Spandoeken worden meestal op openbare wegen aangebracht. Het spandoek kan aan de gevel
aangebracht worden, zodat het zichtbaar is voor voorbijrijdend verkeer en toevallige passanten. Een
spandoek kan ook binnen worden opgehangen tijdens een infoavond of voordracht.
Bij het Logo kan je de spandoek ‘Laat naar je borsten kijken’ uitlenen. Dit is een PVC-spandoek (3 x
1m) zo breed als de straat met daarop de slogan ‘Laat naar je borsten kijken’, het beeld met de drie
vrouwen, het logo van het Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker en een verwijzing naar de
website www.borstkankeropsporing.be. Het spandoek wordt best tegen een muur opgehangen.
Display ‘Laat naar je borsten kijken’
Bij het Logo kan je de display ‘Laat naar je borsten kijken’
ontlenen. Deze display kan gebruikt worden om reclame te maken
voor de tentoonstelling en bijhorende acties, om een zaal of
infostand aan te kleden, tijdens een voordracht, …
De display is 2,4 m hoog en 2,8 m breed. De display is verpakt in
harde koffer die kan worden omgebouwd tot toog met visual of
doek ervoor.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 26

Tentoonstelling Bustehouder
‘Bustehouder’ brengt een verhaal in beeld over geboren worden en groeien, over liefde voor en
behoud van de borsten, maar ook over borstkanker en een leven erna. Dit aan de hand van een 20tal
banners. Verschillende vrouwen vertellen elk hun verhaal over hun kijk op hun lichaam, vrouwzijn,
ouder worden, hun gezondheid, enz. Elke banner bevat een foto van een welbepaalde vrouw en
haar verhaal.
Met deze tentoonstelling kan men alle vrouwen bereiken, specifiek vrouwen uit de doelgroep.
Speciale aandacht kan gegeven worden aan allochtone vrouwen, vrouwen in verenigingen en
vrouwen in kansarmoede. De tentoonstelling kan bijvoorbeeld opgezet worden in een bibliotheek,
ziekenhuis, gemeentehuis, …
Je kan de tentoonstelling ‘Bustehouder gratis uitlenen (mits reservatie) bij het Logo. Bij de
tentoonstelling hoort een DVD met een informatief luik. Deze is ook gratis te uit te lenen bij het
Logo.
Gadgets
Een leuk en betaalbaar gadget of attentie kan als reminder mee gegeven worden bij acties. Een
gadget kan eventueel gepersonaliseerd worden met het logo van de gemeente of van de actie.
Voorbeelden
o lippenbalsem
o zakdoek met knoop
o klein doosje met pralines
o boodschappentasje
o winkelwagenmuntje
o douchehanger met kernboodschappen rond borstkankerscreening
o lingeriezakje om bh's te wassen in de wasmachine
o zakspiegeltje
o roze zakje met roze suikerboontjes in en een kaartje aan met de boodschap 'Laat
naar je borsten kijken'
o doosje met zeepblaadjes
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 27

Video’s en DVD’s
Het Logo beschikt over verschillende filmpjes rond borstkankeropsporing. Je kan deze filmpjes
bijvoorbeeld op de website van de gemeente plaatsen, laten afspelen op schermen in openbare
ruimtes, …
Voorbeelden:
o Filmpje over het maken van een mammografie (Interactieve Tentoonstelling)
o Filmpje met getuigenissen (Interactieve Tentoonstelling)
o Filmpje over het bevolkingsonderzoek (Stichting Tegen Kanker)
o Bevolkingsonderzoek in het Turks
o Bevolkingsonderzoek in het Marokkaans
o Borstkanker ontsluierd van Integraal Kankercentrum Nederland (september 2009): film met
getuigenissen van allochtone vrouwen over preventie, behandeling en beleving van
borstkanker.
Inspirerende acties ‘Laat naar je borsten kijken’ 28