vrijwilligersspel (met vrijwilligers blijf je bezig ... - Formaat

Met vrijwilligers
blijf je bezig
Handleiding bij het spel - Voor jeugdhuizen van Formaat
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
1

Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen
met uitdrukkelijke bronvermelding.
november 2007
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
De Wittestraat 2, 2600 Berchem
(T) 03 226 40 83 - (F) 03 226 40 85
info@formaat.be - www.formaat.be
rekeningnummer 001-0465548-24

Voorwoord
De idee voor het ontwikkelen van een ondersteuningsinstrument
voor het vrijwilligersbeleid van jeugdhuizen kwam tot
stand vanuit de ervaring dat veel jeugdhuizen met vragen zitten
rond het aantrekken en behouden van vrijwilligers.
Pasklare antwoorden bestaan er jammer genoeg niet, maar het
kan wel al helpen even stil te staan bij de jeugdhuiswerking. Dat
is wat dit spel jullie wil laten doen.
Dit spel maakt deel uit van een breder project rond vrijwilligers.
Enerzijds is de bedoeling van dit project mensen binnen de
jeugdhuiswerking te doen nadenken rond het vrijwilligerswerk
dat er plaatsvindt; dit is waar het gezelschapsspel toe dient.
Anderzijds wil dit project ook duidelijk maken wat het jeugdhuiswerk
met vrijwilligers is, het wil vrijwilligers zichtbaarder
maken. Het is immers belangrijk dat vrijwilligers binnen de
jeugdhuiswerking tot hun recht komen.
Formaat wenst er jullie veel succes (en plezier) mee!
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
3

5
7
8
9
10
17
Inhoudstafel
Voorwoord
Inhoudstafel
Eerst even dit
Het spel
Richtlijnen voor een kwartetspel
De thema’s
Meer weten?! Uitleg bij de vragen
Bibliografie
Bijlagen
Spelkaarten
Themafiches
Thematische overzicht
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
4

Eerst even dit
Een vrijwilligersbeleid?
Sommigen zullen de wenkbrauwen fronsen bij het lezen van dit
woord, bij anderen zal een lichtje gaan branden. De bedoeling
van dit spel is dat bij iedereen die het speelt, een lichtje gaat
branden. Met vrijwilligers blijf je immers bezig!
Je vrijwillig inzetten voor een jeugdhuis is namelijk niet zo vanzelfsprekend,
want waarom zou iemand zich inzetten als die
inspanning niet wordt opgemerkt en geapprecieerd? Wees je
hier bewust van; met vrijwilligers blijf je bezig!
En als dit nog niet overtuigend genoeg is om na te denken over
een vrijwilligersbeleid, vergeet dan dit niet: zonder vrijwilligers,
geen jeugdhuis. Zij zijn degenen die zich telkens weer inspannen
om een toffe jeugdhuiswerking op poten te zetten, dankzij
die vrijwilligers blijf je bezig!
Allemaal goed en wel als je nu begrijpt waarom je met vrijwilligers
bezig blijft, maar wat houdt een vrijwilligersbeleid dan
eigenlijk in?
Het antwoord hierop staat niet helemaal vast, want geen enkele
vrijwilliger is dezelfde en geen enkel jeugdhuis is hetzelfde. Bijgevolg
zal je beleid ook anders zijn dat het beleid van andere
jeugdhuizen.
Toch zijn er twee richtvragen die je al aardig op weg kunnen
helpen om te begrijpen wat een vrijwilligersbeleid is en wat het
kan inhouden:
- ‘Welke mensen wil ik graag als vrijwilliger aantrekken?’
Omdat een van de hoofdprincipes van het jeugdhuiswerk is
dat het jeugdhuis dient open te staan voor alle soorten jongeren,
moet er met deze vraag omzichtig omgesprongen
worden.
Toch zijn er enkele noodzakelijke kenmerken om actief te
zijn binnen het jeugdhuiswerk, zoals het kunnen samenwerken
en communiceren, constructief met kritiek kunnen
omgaan, zich bewust zijn van de eigen referentiekaders om
zo de andere te kunnen waarderen, durven experimenteren,
bereid zijn tot leren… Afhankelijk van de functie die ingevuld
dient te worden, kan dit profiel nog uitgebreid worden, maar
bedenk wel dat het jeugdhuiswerk voor iedereen bestemd is
en dat je de (nieuwe) vrijwilligers dus ook niet moet bedelven
onder een berg eisen. Vanuit zijn of haar inzet kan een
vrijwilliger trouwens snel en veel bijleren. Stimuleer hem of
haar hier eerder in dan op voorhand al af te remmen.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
5
- ‘Waarom zouden vrijwilligers bereid zijn om juist mijn organisatie
onbetaald hun vrije tijd te schenken?’
Voor wat hoort wat!
Waarom komen jongeren in de eerste plaats naar een jeugdhuis?
Hoe komen ze ertoe de overgang te maken van bezoeker
naar vrijwilliger? Waarom blijven ze actief binnen het
jeugdhuis?
Al deze vragen verwijzen naar de sterkten en zwakten van
het vrijwilligersbeleid binnen je jeugdhuis. Door even stil
te staan bij de jeugdhuiswerking, vind je de antwoorden op
deze bedenkingen misschien wel en dan kan je vanuit die
antwoorden op zoek gaan naar kansen tot verandering en
verbetering.
’De’ jeugdhuisvrijwilliger bestaat natuurlijk niet, maar toch
zijn er algemene kenmerken of behoeften waaraan je jeugdhuiswerking
kan tegemoetkomen om vrijwilligers aan te
trekken, tevreden te houden, of zich beter te doen voelen
binnen de werking. De functies, processen en principes van
het jeugdhuiswerk kunnen je al goed op weg helpen om een
antwoord te formuleren op de vraag wat vrijwilligers kan stimuleren
om zich voor de werking in te zetten.

Een berg informatie, denk je nu, maar wat ben je daarmee?
Het doel van dit spel en deze handleiding is dat vrijwilligers,
professionelen en zelfs bezoekers binnen een jeugdhuis op een
leuke en creatieve manier stil kunnen staan bij wat vrijwilligers
betekenen voor het jeugdhuiswerk en wat jeugdhuiswerk kan
betekenen.
Veel plezier ermee.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
6

Het spel
Om met dit spel te beginnen, moet de groep met minimum drie
en maximum zeven zijn (al kan er per twee gespeeld worden).
Hoe je dit spel speelt, is afhankelijk van de tijd en het werk dat
je erin wil steken. Wel is het de bedoeling dat er bij al deze vormen
aandachtig geluisterd wordt naar de mening van iedereen
die meespeelt.
Het is ten slotte niet het hoofddoel om te winnen. Het belangrijkste
is dat de spelers nadenken over de vrijwilligerswerking
en hoe deze op een aantrekkelijke manier verder uit te bouwen.
Er zijn verschillende manieren waarop gespeeld kan worden. In
overleg met de spelers en afhankelijk van de beschikbare tijd
kunnen jullie kiezen voor…
1. Veel blabla, weinig…
Jullie lezen gewoon de vragen in de handleiding en de groep vat
de discussie aan, jullie vertellen jullie verhaal… Je kan hierbij
kiezen om de extra uitleg ook door te nemen, of gewoon te focussen
op de richtvragen. Het spel zal hierdoor sneller gaan,
maar misschien ook eerder vervelen.
Om iedereen aan het woord te laten, is het een goede tip dat elk
thema door een andere persoon wordt geleid. Dit wil zeggen
dat iemand de vragen een voor een overloopt en eerst zijn of
haar eigen mening formuleert en er vervolgens over waakt dat
iedereen aan het woord komt en dat de opmerkingen genoteerd
worden.
2. Een vluggertje
Jullie kunnen ervoor kiezen om het kwartetspel te spelen,
maar de extra uitleg in de handleiding niet op te nemen in het
spel. Het voordeel hiervan is dat het spelen sneller gaat, maar
de achtergrondinformatie of extra uitleg bij de vragen krijg je
op deze manier niet. Zo duurt het spel een tweetal uur.
3. All the way
Tenslotte kan ervoor gekozen worden om het spel volledig te
spelen: nadat iedereen zijn eigen mening op de vraag geformuleerd
heeft, wordt er gekeken naar de extra uitleg bij de
betreffende vraag in de handleiding. Aan de hand hiervan kunnen
jullie misschien acties bedenken, aanvullingen maken of
de discussie hervatten. Houd er rekening mee dat het spel op
deze manier al snel twee à drie uur duurt. Maak dit mensen die
je uitnodigt om te spelen ook duidelijk.
Wanneer je ervoor kiest ‘een vluggertje’ of het spel ‘all the way’
te spelen, lees dan de richtlijnen voor een kwartetspel.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
7

Richtlijnen voor een kwartetspel
1. Leg het thematisch overzicht (vanaf pagina 10) en de handleiding
deel ‘Meer weten?! Uitleg bij de vragen’ in het midden
van de tafel. Kies een viertal thema’s die jullie zeker willen
behandelen. Jullie kunnen je keuze maken door de uitleg
van de thema’s zoals die staat op het thematisch overzicht te
lezen.
2. Schud de uitgeknipte kwartetkaartjes goed door elkaar en
verdeel deze onder de spelers. Zorg dat iedereen evenveel
kaarten heeft. De kaarten die overblijven, worden in het midden
van de groep gelegd. De jongste speler begint te spelen.
3. De bedoeling is dat er zo snel mogelijk een ‘kwartet’ wordt
verzameld, of met andere woorden, dat iemand vier richtvragen
van een thema bijeen sprokkelt. Dit kan door tijdens
de spelbeurt een nummer van een bepaalde vraag aan een
specifieke ‘bevraagde’ te stellen. De ‘vrager’ moet wel zelf
minstens een kaart van dat thema hebben. Heeft de bevraagde
deze vraag, dan kan de vrager bij iemand een volgende
kaart eisen. Wanneer de bevraagde de kaart niet heeft, wordt
de bevraagde vrager en mag hij een kaart opvragen, tot ook
hij fout gokt. Je kan er als vrager ook voor kiezen om in
plaats van een kaart van een andere speler te eisen, er een
van de stapel in het midden te nemen. Deze kaart mag je dan
houden, maar de beurt gaat wel naar de speler links van je.
Een voorbeeldje hiervan: Jan (= de vrager) heeft al twee
kaarten van het thema ‘Stoppen=droppen?!’. Hij wil nu kaart 4
van dit thema verkrijgen en vraagt deze aan Hanne. Wanneer
Hanne (= de bevraagde) deze heeft, krijgt Jan ze en mag Jan
aan Hanne of een andere speler een volgende kaart vragen.
Jan mag zolang kaarten eisen totdat hij verkeerd gokt en de
bevraagde de gewenste kaart niet kan voorleggen. Wanneer
Hanne dus kaart 4 niet kan geven, mag zij vrager worden en
een kaart eisen van een andere speler. Het principe herhaalt
zich telkens weer.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
8
4. Als iemand op deze manier vier kaarten van een thema heeft
verzameld, heeft deze persoon een ‘kwartet’. Als het gaat
om een thema dat jullie als groep hebben gekozen, mag de
persoon met de kaarten het thema ‘leiden’. Dit wil zeggen:
de overeenkomstige themafiche bij zich nemen, de vragen
overlopen en de discussie op gang trachten te brengen. De
vragen die op de themafiche staan en de uitleg die de handleiding
per vraag bevat, kunnen de leider daarbij helpen.
Het is echt belangrijk dat deze persoon het maximum uit
het thema probeert te halen. Wanneer er hierbij discussies
ontstaan, tracht hiervoor dan compromissen te zoeken en
bedenk zo mogelijk concrete acties die tegemoet komen aan
de opmerkingen, noden en wensen van de spelers. Gaat het
om een kwartet van een thema dat niet werd gekozen, dan is
dit ook een punt voor de speler die de kaarten heeft verzameld.
Deze kaarten worden echter zonder te bespreken opzij
gelegd. Als er is op het einde tijd over, kunnen ze nog altijd
hernomen worden.
5. Wanneer alle kwartetten zijn gevormd, is het spel ten einde.
Degene met de meeste kwartetten is de winnaar van het
spel. Het is raadzaam na te gaan of er wel degelijk iets uit de
bus is gekomen tijdens het spelen van dit spel. Zijn de ideeën
genoteerd, heeft iedereen zijn zegje kunnen doen, zijn de onenigheden
uitgeklaard… ? Als blijkt dat er nog iets ontbreekt,
kan dit onderdeel nog (kort) hernomen worden.
DUS, kort samengevat:
thema’s en uitleg bij de vragen op tafel leggen
kaartjes schudden en verdelen
kwartetspel spelen
gekozen thema compleet = thema leiden
meeste kwartetten aan einde spel = winnaar
wat heeft het spel nu opgeleverd?

De thema’s
Het thematisch overzicht kan helpen om een selectie te maken aan het begin van het spel.
Hierbij volgt een korte toelichting van de
verschillende thema’s.
Samen in het jeugdhuis.
Of: Jeugdhuis:samen uit én thuis
Een van de basisprocessen en -
principes binnen het jeugdhuis is
samenwerking. In welke mate is
hiervan sprake binnen je jeugdhuis,
hoe verloopt die samenwerking,
hoe wordt er omgegaan met
conflicten…
Het jeugdhuis is een plaats waar jongeren samenkomen. Tegelijkertijd
is het een plaats waar jongeren zich thuis moeten
kunnen voelen, waar ze voelen dat het mogelijk is zichzelf te
zijn en zichzelf te uiten.
Hoe ziet je jeugdhuis eruit?
Of: Toogbeeld van een jeugdhuis
Hierbij komen vooral de ‘zakelijke’
vragen aan bod: hoe is de relatie
met de gemeente, hoe staat het
met het budget en wie heeft hier
inspraak in… Het antwoord op deze
vragen geeft aan hoe je jeugdhuis
werkt, hoe dingen veranderd kunnen worden, wat jullie mogelijkheden
zijn…
Wat is vrijwilligerswerk in jouw
jeugdhuis?
Of: Vrijwilligerswerk! Wadisda?
In deze categorie komen vragen
aan bod die betrekking hebben
op welke rol vrijwilligers kunnen
spelen binnen verschillende verenigingen,
wat de spelers vinden
dat vrijwilligerswerk binnen het jeugdhuis betekent, over de
wetgeving en ten slotte over de taken die vrijwilligers binnen
het jeugdhuis doen.
Werven van vrijwilligers.
Of: Trek (het je) aan!
Omdat er veel jeugdhuizen zijn die
zich pas echt met een vrijwilligerswerving
bezig houden wanneer er
zich een tekort aan vrijwilligers
voordoet, laat dit thema je stilstaan
bij waarom iemand eigenlijk vrijwilliger
zou worden, het mogelijke selectieproces, het toetreden
van vrijwilligers…
Vrijwilligers blijvend motiveren.
Of: Hou ze b(l)ij!
Vrijwilligers bijhouden, of voor
een tijdje op hen kunnen rekenen,
houdt in ze kunnen motiveren en
tevreden houden. Bijhouden komt
dus overwegend neer op ‘blij houden’.
Hierin wordt stilgestaan bij
richtvragen die peilen naar de mate waarin hiermee rekening
wordt gehouden, die nagaan welke motivaties er allemaal kunnen
zijn om je te engageren binnen de jeugdhuiswerking en hoe
met deze motivaties omgegaan wordt. Ook de mogelijkheid tot
flexibiliteit binnen het jeugdhuiswerk komt aan bod.
Beëindigen van de samenwerking.
Of: Stoppen=droppen?!
Nog te vaak wordt er niet genoeg
aandacht besteed aan het einde
van de ‘carrière’ van de vrijwilliger,
terwijl deze persoon zich toch hard
heeft ingezet om de jeugdhuiswerking
mee te maken tot wat ze
is. Waarom kan het belangrijk zijn hier toch aandacht aan te
besteden en hoe kan dit dan gebeuren? Wat kan de vrijwilliger
overhouden aan de werking?
Stoppen zou niet zomaar ‘droppen’ mogen betekenen, maar het
dient een doordachte actie te zijn, niet enkel vanuit de vrijwilliger,
maar vanuit de hele jeugdhuiswerking.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
9
Mix van thema’s.
Of: ‘Achter de hand’-vragen
In deze categorie komen restvragen
aan bod die vooral naar persoonlijke
wensen, ideeën… peilen. Ook
vragen die niet onder de vorige thema’s
vallen, zijn bij dit onderwerp
geplaatst.

Meer weten?! Uitleg bij de vragen
Jeugdhuis: samen uit én thuis
1. Doe een brainstorm rond het woord ‘samen’
in het jeugdhuis. Bespreek deze woorden achteraf.
Het samenzijn, samenwerken en samenleven zijn belangrijke
functies binnen het jeugdhuiswerk en het werd al eerder aangegeven:
geen jeugdhuis zonder verenigde krachten. De groep mensen
binnen het jeugdhuis is meer dan de som van iedereen apart: elk
heeft zijn eigen mogelijkheden, maar doordat er zoveel mogelijkheden
bij elkaar komen, verkrijgt het jeugdhuiswerk net dat beetje
extra. Door het samenwerken krijg je de mogelijkheid je eigen talenten,
ideeën… te versterken en verder te ontwikkelen. Of leer je
net je ideeën aan te passen of beter te verwoorden.
Samenzijn begint met een open houding tegenover elkaar. Samenwerken
veronderstelt dan weer samen verantwoordelijkheid
opnemen, de werking samen vorm geven, hierin eigen keuzes maken
en tegelijkertijd overleggen met de andere. Het jeugdhuis is
er voor en door jongeren. Door samen te leven in het jeugdhuis,
samen feestjes en activiteiten te organiseren en verantwoordelijkheid
op te nemen ontwikkelen gedeelde afspraken, waarden en
normen. Je krijgt er een plaats (het jeugdhuis) en geeft er betekenis
aan.
In het jeugdhuis krijg je de kans om je vrienden- en kennissenkring
uit te breiden. Door dit ‘sociale netwerk’ kan je jezelf ontwikkelen
en wanneer er iets misloopt, is dit netwerk het vangnet waardoor
problemen plots minder erg kunnen lijken of makkelijker worden
opgelost.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
10
2. Wie Wie zit er in het jeugdhuis, zowel bezoekers
als vrijwilligers?
Gezien er binnen de jeugdhuiswerking zo weinig mogelijk onderscheid
gemaakt wordt tussen de verschillende jongeren en de verschillen
tussen hen als iets goed gezien worden, is het goed dat dit
ook aan vrijwilligers en jongeren toe duidelijk gemaakt wordt. Het
jeugdhuis wordt gezien als een experimenteerruimte voor de latere
wereld; hopelijk een wereld waarbij verschillen tussen mensen
als iets goed worden gezien.
Als jongeren op een positieve manier met deze verschillen leren
omgaan, kan dit een eerste voorzichtige stap betekenen naar een
betere toekomst in de multiculturele samenleving.
3. Gebeurt in het jeugdhuis alles in samenwerking
of is er ook ruimte om iets alleen te ondernemen?
Ook al is ‘samen’ een van de belangrijkste woorden binnen de jeugdhuiswerking,
toch moet beseft worden dat ‘alleen’ voor sommigen
een opluchting kan zijn. Samenwerken mag ook geen verplichting
worden. Geef je vrijwilligers ook de kans om af en toe zich alleen te
kunnen uitleven binnen een taak, wanneer zij dit wensen.
4. Hoe gaan jullie om met conflicten?
‘Een van de jongens binnen het jeugdhuis is dronken en hangt rond
een groepje meisjes. Zij laten hem wat links liggen, maar op een
gegeven moment komt de vriend van een van de meisjes binnen.
Hij ziet de andere jongen rond zijn vriendin hangen en kan hier helemaal
niet mee lachen. Hij verkoopt hem een dreun in zijn gezicht.
De dronken jongen reageert niet meteen, maar het is duidelijk dat
iemand zal moeten ingrijpen, om te vermijden dat de situatie uit
de hand loopt.’
‘Jeugdhuis Xienix heeft een grote groep vrijwilligers en bezoekers
en heeft nooit veel problemen gehad in verband met een tekort aan
volk. Nu is er in het jeugdhuis sinds enkele maanden een nieuw
bestuurslid, Pieter, die zich echt wel als het ‘hoofd’ ziet en zo veel
mensen tegen hem in het harnas jaagt. De sfeer tijdens vergaderingen
is aan het verzieken en het lijkt nog maar een kwestie van tijd
voor de anderen beginnen af te haken. Iedereen is dezelfde mening
aangedaan, maar er is niemand in de groep die zich geroepen voelt
om erover te beginnen. Uiteindelijk doet Pieter ook wel heel veel
voor het jeugdhuis en dat beseffen de andere jongeren ook…’

‘De jongeren in Den Appel vinden het moeilijk om bezoekers drank
te weigeren, ook wanneer ze duidelijk dronken worden. De laatste
tijd lijkt het echter echt uit de hand te lopen: er zijn er al enkelen
ziek geweest en de sfeer gaat er ook niet op vooruit. Kunnen ze
drank weigeren, hoe kunnen ze ervoor zorgen dat jongeren niet
dronken worden, is het nodig hier een activiteit rond te maken of
kunnen ze gaan samenwerken met iemand buiten het jeugdhuis,
die beter weet hoe om te gaan met dit probleem?’
Dé oplossing bestaat niet wanneer je jeugdhuis te maken krijgt
met conflicten binnen de groep, of met agressieve en/of dronken
jongeren. Alles hangt af van de situatie waarin je je bevindt. Wel
kan het een gouden tip zijn om de dingen niet te veel op te blazen,
erover te praten (wanneer iedereen gekalmeerd is) en om
ook het gebeurde te kunnen vergeven. Het is ook belangrijk om
als een groep op te treden bij problemen en om elkaar te ondersteunen,
zodat jullie achteraf vooral het gevoel hebben dat het
voorval niet enkel negatief was. Problemen en het oplossen van
problemen kunnen je als groep sterker en rijker maken.
Toogbeeld van een jeugdhuis
1. Wat is de doelstelling van jullie jeugdhuis?
In een jeugdhuis ontwikkelen jongeren een positiever beeld over
zichzelf, doordat ze er al (mee)doende leren, ze er zichzelf mogen
en kunnen zijn. Het jeugdhuiswerk biedt jongeren kansen, er moet
veel kunnen en gebeuren binnen het jeugdhuis. Het is een plek waar
je elkaar leert kennen en met elkaar omgaat, waar mensen leren
opkomen voor elkaar en voor de belangen van het jeugdhuis. Wie
naar het jeugdhuis komt, wordt gestimuleerd om verantwoordelijkheid
op te nemen. Sleutelwoorden daarbij zijn participatie en inzet.
Bovenal wil het jeugdhuis een plek zijn waar jongeren zich thuis
voelen en waar ze zo samen een eigen jeugdsubcultuur kunnen
ontwikkelen. Ook het jeugdhuis zelf levert een bijdrage aan die
cultuur door de keuzes die gemaakt worden in activiteiten, de
muziek, inrichting… Deelnemen aan activiteiten is een manier om
je uit te drukken. Het versterkt de (vriendschaps)banden tussen
jongeren en kan bijdragen tot een betere samenleving.
Een aantrekkelijke werking is er een die tegemoet komt aan
deze positieve aspecten. Het is belangrijk te beseffen dat deze
werking door iedereen anders wordt ingevuld. Je hiervan bewust
zijn en hier trachten rekening mee te houden door genoeg afwisseling
in het jeugdhuis toe te laten, is een belangrijke stap in de
goede richting.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
11
2. Hoe zit het met de communicatie tussen
vrijwilligers onderling, tussen vrijwilligers en
bezoekers, met toekomstige bezoekers of vrijwilligers…?
Is er een ledenblad of een website? Worden er folders rondgedragen
binnen de gemeente? Letten jullie erop dat je de buurtbewoners
informeert omtrent activiteiten? Is er in het jeugdhuis
een ideeënbus en werkt dit communicatiemiddel? Enkele leuke
informatie- of communicatiecampagnes kan je terugvinden in de
handleiding ‘Vrijwilligers aantrekken is een kunst’ van de Steunpunten
vrijwilligerswerk 1 .
3. Wat is de relatie met de gemeente?
Sinds 1993 is het jeugdwerk een gemeentelijke aangelegenheid. Dit
houdt in dat de subsidiegelden vanuit de Vlaamse overheid worden
verdeeld onder de gemeenten, die dit op hun beurt verdelen onder
de verschillende jeugdverenigingen in de gemeente. Dit maakt
communicatie tussen de jeugdverenigingen, waaronder het jeugdhuis,
en de gemeente noodzakelijk. Zo moet er driejaarlijks een
jeugdwerkbeleidsplan opgemaakt worden in samenwerking met
de verschillende jeugdverenigingen, betrokken jongeren, kinderen
en deskundigen in jeugdaangelegenheden. Ook de jeugdraad is
een deel van de link tussen gemeente en jeugdhuis. Hierin komen
verschillende jeugdverenigingen samen met mensen binnen de
gemeente die in verband staan met de jeugdwerking.
4. Hoe tevreden zijn de mensen in het jeugdhuis?
Ook al loopt alles goed binnen het jeugdhuis, het kan nooit
kwaad om af en toe eens te vragen naar de mening van bezoekers
en medewerkers over de gang van zaken. Soms zijn zulke
onderwerpen gemakkelijker ter sprake te brengen tijdens
een gewone babbel achter de toog. Op vergaderingen zullen
sommige mensen misschien minder snel hun mening durven
zeggen, terwijl deze wel degelijk van belang kan zijn voor een
betere jeugdhuiswerking. Vat opmerkingen ook niet meteen op
als negatief, maar eerder als een nuttige tip voor een nog toffer
jeugdhuis.

Vrijwilligerswerk! Wadisda?
1. Wat versta je onder vrijwilligers en vrijwilligerswerk?
Wat wint de vrijwilliger zelf bij zijn of haar inzet? Ten eerste krijgt
de vrijwilliger de mogelijkheid te tonen wat hij of zij kan, en het
vrijwilligerswerk kan de kans bieden die talenten verder uit te bouwen.
Het is dus een vorm van sociale, creatieve… zelfontplooiing.
Vrijwilligerswerk bezorgt de vrijwilliger kennis, ervaring en vaardigheden,
het bevordert zijn of haar contacten en levert erkenning
op. Vrijwilligerswerk blijkt het zelfrespect te verhogen en komt
tegemoet aan de behoefte om van elkaar te leren.
De vrijwilliger zelf heeft vaak een sterke persoonlijke motivatie
om het werk te doen en dit is op zich al een grote meerwaarde;
het is niet het geld dat hem of haar drijft en de bijdrage kan hierdoor
langduriger en intenser of enthousiaster zijn. Ook de ‘ervaringskennis’
die de vrijwilliger heeft, of opdoet, is een belangrijk
pluspunt.
Vrijwilligerswerk wordt ook belangrijk geacht in het verkrijgen,
behouden of versterken van een solidaire samenleving. Het vrijwilligerswerk
en jeugdhuiswerk worden hierbij gezien als onderdeel
van de ‘sociale ruimte’. Zonder deze sociale ruimte, zou er
minder gemeenschapsgevoel of een verminderd gelijkwaardig
samenleven kunnen zijn.
Deze positieve effecten van vrijwilligers(werk) zal je enkel zien
wanneer je de vrijwilliger ten eerste de kans geeft te tonen wat
hij in zijn mars heeft en ten tweede, wanneer je jeugdhuis een degelijk
vrijwilligersbeleid heeft. Inderdaad, ook hieruit blijkt weer:
voor wat hoort wat! Vooraleer je vrijwilligers je zullen willen laten
ontdekken wat ze allemaal waard zijn, zal jij ook aan hen moeten
bewijzen dat je hiervoor waardering hebt. Met vrijwilligers moet
je bezig blijven. Communicatie met de vrijwilligers is daarom een
sleutelwoord: wat verwachten zij, waar hebben ze nood aan, wat
vinden ze goed en slecht aan de werking, wat werkt belemmerend…?
Let er ook op dat je niet alles in regeltjes gaat gieten. Al is een
minimum aan afspraken nodig, het gevoel hebben dat er nog veel
meer mogelijk is, is een van de drijvende krachten van de jeugdhuiswerking.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
12
2. Doe een pictionary rond de verschillende taken
die er in het jeugdhuis zijn.
Het kan ook nuttig zijn om te kijken naar de ‘eigenschappen’ van
de mensen die op je lijst staan. Wanneer deze groep bijvoorbeeld
een vriendenkring vormt, zonder dat er anderen bij betrokken zijn,
kan dit er op langere termijn voor zorgen dat er geen vernieuwing
binnen de organisatie kan plaatsvinden. Zijn het vooral oudere jongeren,
dan kan het nuttig zijn eens tussen de bezoekers te gaan
zoeken naar ‘jong bloed’. Zijn er weinig vrijwilligers, maar nemen
die elk veel verantwoordelijkheid op? Ga dan na of ze hier wel gelukkig
mee zijn, probeer hun takenlast eventueel te verminderen.
Samenwerken en zo het jeugdhuis samen dragen, is namelijk een
belangrijke pijler binnen het jeugdhuis. Zijn er vrijwilligers bij die
regelmatig hun steentje bijdragen? Wat kan dit naar de toekomst
toe betekenen? Ook plannen is belangrijk voor de continuïteit van
een jeugdhuiswerking.
3. Stel jullie volgende situatie voor: na een fuif
heeft niemand nog zin om op te kuisen. Wie
neemt initiatief, hoe reageert de groep…
Het kan misschien een goede oplossing zijn om taken samen te
doen, ook die taken die niet graag gedaan worden. ‘Samen’ betekent
immers sneller én leuker!
Zorg ook voor voldoende flexibiliteit binnen je taken: het is maar
eerlijk als ook de minder aantrekkelijke taken door iedereen eens
uitgevoerd worden en als iedereen zowel van de leuke als van de
minder leuke taken kan ‘genieten’. De jeugdhuiswerking tracht
immers een democratische structuur te zijn! Een andere nuttige
tip is aan zoveel mogelijk taken een zinvolle invulling te geven, of
ze amusanter te maken dan ze zijn. Waarom zou de ‘opkuis’ saai
moeten zijn als je er af en toe eens een zeep- en watergevecht van
kan maken?
Tenslotte is het ook belangrijk om duidelijke afspraken te maken
over deze klussen en erover te waken dat ze wel degelijk worden
uitgevoerd. Onenigheden hierover kunnen het best meteen aangekaart
worden, want anders kunnen ze tot grote frustraties leiden.
4. Waar halen jullie informatie over bijvoorbeeld
wetgeving?
Meer over de wetgevingen die van toepassing zijn op de jeugdhuiswerking,
kan je vinden op www.formaat.be , onder ‘Jeugdhuis &
wet’. Onder deze link staat een handige én verstaanbare samenvatting
van de verschillende wetteksten. Je kan ook altijd bij de
medewerkers van Formaat terecht voor meer gerichte informatie
(en dan niet enkel over wetgeving).

Trek (het je) aan!
1. Waarom zijn jullie vrijwilliger geworden of
waarom blijf je liever bezoeker?
2. Zoeken jullie nieuwe vrijwilligers of wordt
hier niet bij stil gestaan?
Vaak gaan jeugdhuismedewerkers ervan uit dat vrijwilligers wel
vanzelf komen en gebruiken dan ook de ‘simpele technieken’ om
vrijwilligers te werven: de bezoekers vragen om enkele uren mee
te staan achter de toog, een activiteit mee te begeleiden… Zo rollen
de meesten in het vrijwilligerswerk.
Toch is het soms niet slecht om eens een echte ‘wervingscampagne’
op te zetten. Het evalueren van de eigen werking wordt
dan meestal de eerste grote opdracht; wat hebben we de vrijwilligers
te bieden, wat zouden we hen willen aanbieden en wat heeft
de jeugdhuiswerking nodig? Stel de werking in vraag en pas deze
zonodig aan. Pas daarna kan je beginnen met de ‘campagne’. Ga
je voor een klassieke techniek, zoals folders verdelen, advertenties
plaatsen… of meer voor een ‘we trekken er op uit’-techniek,
waarbij je de werking aan een ruimer publiek gaat voorstellen om
zo mensen warm te maken voor de jeugdhuiswerking. Er zijn ook
de zogenaamde ‘piektechnieken’, waarbij je een actie gaat organiseren
in de buurt van de werking, een zoektocht op poten zet,
zodanig dat er nieuwe mensen worden betrokken bij een jeugdhuisactiviteit…
Als deze technieken je wel wat lijken, of je wil er meer over
te weten komen en nog andere ideeën opdoen, is het zeker de
moeite waard een kijkje te nemen in de handleiding ‘Vrijwilligers
aantrekken is een kunst’, uitgegeven door de Steunpunten
Vrijwilligerswerk. Je kan deze handleiding gratis bestellen bij
de Steunpunten Vrijwilligerswerk, of deze downloaden op hun
website: www.vrijwilligerswerk.be
Wanneer je campagne voert, is het belangrijk om dit op verschillende
manieren te doen. Niet iedereen leest plaatselijke krantjes
of komt op de website van het jeugdhuis. Je hebt het minst
kans op succes door enkel binnen het jeugdhuis actie te voeren.
Hoe meer manieren je uitprobeert om jongeren te bereiken, hoe
groter de kans op succes wordt.
Een voorbeeld uit jeugdhuis Xienix kan dit duidelijk maken. Ze waren
daar al een tijdje op zoek naar ‘jong bloed’ om de huidige ploeg
van medewerkers te versterken en uiteindelijk hun taken over te
nemen. Ze hadden al veel geprobeerd: affiches in het jeugdhuis
waarop hun oproep stond, het aanspreken van de bezoekers en
een oproep in het gemeentekrantje. Veel succes had dit niet: in
het jeugdhuis kwamen vaak dezelfde mensen en de meesten ervan
hadden wel al meegewerkt in het jeugdhuis en wilden niet opnieuw
herbeginnen. Het gemeentekrantje kon ook niet helpen om nieuwe
mensen aan te brengen, het bleek voor veel jongeren een te grote
stap om te bellen naar de jeugdhuisverantwoordelijke.
Totdat twee jaar geleden enkele medewerkers het idee kregen om
op een speciale manier actie te voeren; ze zouden de aandacht
trekken en zo mensen aanspreken om het jeugdhuis te bezoeken
en om vrijwilligers aan te trekken. Hun zoektocht naar leuke acties
op internet leidde tot het volgende ‘promoplan’, waar veel tijd,
moeite en samenwerking in kroop, maar de resultaten waren er
dan ook naar.
In de jeugdraad stelden Lore en Bram voor om, samen met de andere
verenigingen in het dorp, een soort opendeurdag op te zetten.
De samenwerking met andere organisaties, kon ertoe leiden
dat er meer reclame gemaakt kon worden (via de verschillende
verenigingen mond-aan-mond-reclame, in de plaatselijke krantjes,
overal grote affiches, reclame via mails en op verschillende
websites…) én dat ook een ander publiek werd aangesproken
dan het huidige jeugdhuispubliek. Het jeugdhuis kon op deze manier
meer aandacht trekken. De tweede stap was op die dag een
spectaculaire activiteit te organiseren die verschillende mensen
aansprak. Het jeugdhuis koos voor een ‘Water Adventure’, een
avontuurlijk parcours met veel water. Inschrijven vooraf was niet
nodig. Rondom het parcours hingen foto’s op van activiteiten van
het jeugdhuis, van de vrijwilligers en de bezoekers. De mensen
die het jeugdhuis bezochten, kregen de kans muziek te draaien
onder begeleiding van de ‘jeugdhuis-DJ’, er werd uitgelegd hoe
je een pintje moest tappen, een vat moest aansluiten, je kon zelf
voorstellen doen voor activiteiten… Tijdens de dag stond er een
barbecue-kraam en de dag werd afgesloten met een fuif in het
jeugdhuis, waarop de vrijwilligers van andere organisaties ook
meehielpen.
Deze actie heeft haar vruchten afgeworpen, de opendeurdag
had de belangstelling gewekt voor de activiteiten van het jeugdhuis
(en voor de andere verenigingen) en er waren nieuwe bezoekers
gekomen, die ook geïnteresseerd bleken om mee te
werken. Ondertussen is deze opendeurdag een jaarlijks succes
geworden, en dat dankzij de samenwerking met de verschillende
organisaties in de gemeente en met de gemeente zelf.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
13

3. Hoe kies je wie vrijwilliger wordt en wie niet?
Centraal binnen de jeugdhuiswerking is de openheid, waarbij niemand
uitgesloten wordt. Diversiteit wordt in de jeugdhuiswerking
gezien als iets positief, maar je moet er wel wat voor doen. Zorg
daarom zeker voor voldoende variatie in je aanbod.
Deze openheid geldt niet alleen naar bezoekers toe, ook ‘dé vrijwilliger’
bestaat niet. Variatie kan je werking ten goede komen.
Het jeugdhuis dient te werken volgens het principe van ‘zelforganisatie’:
het is niet de bedoeling dat iemand bewust structuren
aanbrengt, maar wel dat het mogelijk wordt gemaakt dat het
jeugdhuiswerk zichzelf organiseert. Belangrijk hierbij is dat je als
medewerker jongeren de kans geeft zich te ontwikkelen, zich te
ontplooien en talenten te ontdekken.
Het kan natuurlijk niet ontkend worden dat er voor bepaalde
taken, zoals die van voorzitter, penningmeester… enkele vaardigheden
of ervaring nodig zijn. Toch is het beter je ook hier
niet op blind te staren: iemand kan mits het nodige geloof , vertrouwen
en voldoende motivatie snel in zijn of haar rol groeien.
Binnen Formaat worden er dan ook cursussen voorzien die op
deze vaardigheden focussen.
Binnen het jeugdhuis gaat men ervan uit dat jongeren de nodige
‘bagage’ kunnen verwerven en verder ontwikkelen om de belangrijkste
uitdagingen in het jeugdhuiswerk aan te kunnen. Een
gunstige en stimulerende omgeving is cruciaal in dit proces; het
jeugdhuis dient daarom aanzien te worden als een experimenteerruimte,
een laboratorium of oefenplaats.
4. Hoe worden nieuwe vrijwilligers ingewijd?
Net zoals bij de voorgaande vraag, is hierbij de boodschap: onderschat
de mogelijkheden van de jongeren niet! Jongeren vertrekken
binnen het jeugdhuiswerk meestal vanuit de ervaringen en
mogelijkheden die ze al bezitten en zullen via allerhande uitdagingen
meer kennis opdoen, vaardigheden bijleren en houdingen wijzigen
of versterken. Geef hen de mogelijkheid zich te ontplooien,
verstik hen niet.
Hou ze b(l)ij!
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
14
1. Waarom doen jullie dit vrijwilligerswerk al
een tijdje?
Wanneer men het heeft over het jeugdhuiswerk afstemmen op de
vrijwilligers, verwijst men algauw naar de motivaties voor vrijwilligerswerk.
Over motivaties is er vanuit de praktijk al veel gezegd
en geschreven. We lichten dit kort toe.
Traditioneel verwijst men binnen vrijwilligerswerkingen al snel
naar de tweefactorentheorie van Herzberg, waarbij een onderscheid
wordt gemaakt tussen ‘instandhoudende’ en ‘motiverende’
factoren. Instandhoudende factoren zijn kenmerken van de werking
of van het omgaan met vrijwilligers die kunnen leiden tot
ontevredenheid, omdat ze het bevredigen van behoeften kunnen
afremmen. Motiverende factoren zorgen voor tevredenheid en
houden vrijwilligers langer betrokken bij de werking. Voorbeelden
van motiverende factoren zijn succeservaringen, erkenning
en waardering, vooruitgang… Instandhoudende factoren kunnen
(slechte) intermenselijke relaties, (slechte) beloning, (slechte)
arbeidsomstandigheden… zijn. Wanneer de beloning bijvoorbeeld
slecht is, wordt deze factor een struikelblok. Anderzijds zijn de
instandhoudende factoren ook niet extra motiveren wanneer ze
wel toegepast worden; ze worden dan eerder als ‘vanzelfsprekend’
beschouwd. De boodschap binnen de jeugdhuiswerking is
de volgende: zorg ervoor dat de ‘instandhoudende factoren’ niet
verzwakken en wanneer deze basis stabiel is, richt dan je inspanningen
op de motiverende factoren.
Clary en Schnyder wijzen op nog andere motivaties. Een eerste
reden voor vrijwilligerswerk kan het uitdrukken van belangrijke
waarden zijn, zoals het rekening trachten te houden met anderen.
Ook meer leren over de wereld of het trainen van tot dan toe ongebruikte
vaardigheden kunnen een motivatie vormen. Dat vrijwilligerswerk
ertoe kan bijdragen dat mensen zich beter voelen over
zichzelf, is ook een bemoedigende factor.

Vooral voor de jonge vrijwilliger in het jeugdhuis kan het belangrijk
zijn om het jeugdhuiswerk te kunnen gebruiken als een opstap
voor een verdere job of loopbaan. Het opdoen van werkervaring
is met andere woorden ook motiverend. Tenslotte kan het (jong
eren)vrijwilligerswerk ook gebruikt worden ter versterking van
relaties of als een uitlaatklep, waardoor negatieve gevoelens verminderd
kunnen worden of waardoor aan persoonlijke problemen
een plaats gegeven kan worden. Al deze motivaties kunnen zowel
afzonderlijk als in verschillende combinaties voorkomen en zijn
ook afhankelijk van persoon tot persoon.
Gezien het gedrag van jongeren niet zomaar in regeltjes is te
gieten en er dus geen kant-en-klare oplossingen zijn om vrijwilligers
te motiveren, is het belangrijk de mogelijkheden open te
houden, zodat jongeren zich begrepen en aanvaard voelen en
weten dat ze binnen het jeugdhuis de kans krijgen om zichzelf te
zijn en hun motivaties binnen het jeugdhuis te verwezenlijken
Cockx heeft het over ‘ecocipatief handelen’, dat het motiveren in
vrijwilligerswerk ook kan verklaren. Betekend leren maakt daarvan
de kern uit. Jongeren zetten zich in voor het jeugdhuis en geven
op die manier betekenis aan de wereld rondom hen of zo proberen
ze van betekenis te zijn in de wereld. Zo leren ze ook bij.
Jongeren vertrekken volgens deze theorie vanuit hun onmiddellijke
omgeving waarin ze de mogelijkheid krijgen om dingen uit te
proberen. Wat de jongeren bijleren, sluit meestal aan bij hetgeen
zij al weten, kunnen of doen.
Als een jongere in het jeugdhuis bijvoorbeeld muziek wil draaien,
is dat om zichzelf te tonen en een plaats te verwerven in het jeugdhuis.
Door zijn eigen interesses uit te spelen, wil hij iemand van
betekenis worden binnen de groep. Een gevolg hiervan is dat de
jongere door het draaien in het jeugdhuis, bijvoorbeeld beter zal leren
mixen, nieuwe muziek zal leren kennen, tips zal krijgen van anderen
waardoor hij steeds beter wordt in het draaien van plaatjes.
De motivatie om bezig te zijn met en/of binnen het jeugdhuis, is
om zichzelf te kunnen tonen en bewijzen. De taak van het jeugdhuiswerk
kan er dan uit bestaan om de kans te bieden initiatief
te nemen en dingen uit te proberen, aanmoedigen om een eigen
weg daarbinnen te zoeken.
2. Worden je vrijwilligers uitgedaagd in het werk
of gaat het enkel en alleen om routine?
De uitdaging voor het jeugdhuiswerk bestaat er bij dit thema
uit om te kijken waaraan de vrijwilliger nood heeft en signalen
hierover op te vangen. Je moet erop letten dat de vrijwilliger
wordt uitgedaagd, zodat zijn of haar werk niet gaat vervelen.
Tegelijkertijd moet je er ook over waken dat het werk niet te
veel wordt, of dat de uitdaging de vrijwilliger niet afschrikt. In
de praktijk komt het erop aan om een evenwichtige uitdaging
te zoeken, in overleg met de vrijwilligers zelf. Je moet je er ook
van bewust zijn dat de behoeften van de vrijwilligers veranderen,
dus zal je af en toe moeten nagaan of de vrijwilliger zich
nog wel steeds goed voelt bij het werk dat hij doet.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
15
3. Hoe worden vrijwilligers beloond?
‘Jeugdhuis De Pollepel bestaat al enkele jaren en heeft nooit
iets speciaal gedaan om haar vrijwilligers te belonen. Er is altijd
genoeg volk geweest om te helpen en ook nu nog zijn er
geen echte problemen in het vinden en behouden van vrijwilligers.
Wanneer de jongeren in het bestuur gevraagd wordt wat
ze doen om hun vrijwilligers te belonen, kijken ze vreemd op.
Vrijwilligerswerk doe je toch uit je eigen vrije wil; het is geven
en beloond worden via het werk dat je kan verrichten. Het is
toch niet nodig om nog eens speciale activiteiten in te richten
voor de medewerkers?’
‘In Den Appel zien ze het ietwat anders dan bij De Pollepel. Zo
geven ze een kilometervergoeding voor jongeren die naar vergaderingen
komen, zorgen ze ervoor dat de jongeren die meehelpen
extra drankbonnen krijgen en twee maal per jaar doen
ze iets origineels met alle medewerkers: gaan paintballen, een
etentje… Het is niet omdat ze hun vrijwilligerswerk zogezegd
belangeloos uitvoeren, dat je hen niet op een speciale manier
hoeft te tonen hoezeer je dit waardeert.
4. Krijgen de vrijwilligers zelf de mogelijkheid
om van taak te veranderen wanneer ze hier zin
in hebben?
Jongeren moeten in het jeugdhuis op eigen initiatief en volgens
hun eigen wensen kunnen handelen. Dit houdt in dat ze ook de
kans moeten krijgen te veranderen van taak. De werking van het
jeugdhuis moet vertrekken van de interesses, wensen of talenten
die iemand heeft en is steeds gericht op het ontwikkelen en
benutten van de mogelijkheden van zijn bezoekers en vrijwilligers.

Stoppen=droppen?!
1. Hoe lang blijven vrijwilligers ongeveer binnen
de werking of varieert dit?
Momenteel is er binnen het verenigingswerk veel sprake van de
zogenaamde ‘nieuwe’ vrijwilliger die als tegengesteld wordt gezien
aan de ‘traditionele’ vrijwilliger. De nieuwe vrijwilliger zou
korter actief blijven binnen de vereniging van zijn keuze en vervolgens
overschakelen naar een andere vereniging, die meer tegemoetkomt
aan zijn of haar veranderende eisen. In tegenstelling
tot de traditionele vrijwilliger, zou de nieuwe vrijwilliger het vrijwilligerswerk
meer zelf trachten te sturen. Men stelt het wel heel
cru: de nieuwe, individualistische vrijwilligers zijn slecht voor het
verenigingsleven, terwijl je op de traditionele vrijwilliger tenminste
kon rekenen. Het was gemakkelijker een vereniging te laten
voortbestaan, gezien het vrijwilligerswerk altijd kon doorgaan op
dezelfde manier.
In de realiteit is dit verschil niet zo groot of belangrijk. Ten eerste
is het onderscheid tussen ‘traditionele’ en ‘nieuwe’ vrijwilliger helemaal
niet zo duidelijk aanwezig. Ook vroeger zullen mensen zich
slechts voor korte termijn hebben ingezet en nu zijn er ook nog
steeds mensen die zich hun leven lang inzetten voor de vereniging
waar de ouders ook actief bij waren, zonder zich hier veel vragen
bij te stellen. Ten tweede hoeft de zogenaamde nieuwe vrijwilliger
niet het einde van de werking te betekenen: hij of zij is zich heel
bewust van wat er te doen is en zal zich misschien minder lang,
maar daarom niet minder succesvol inzetten. Ten derde vormt
deze zogenaamde kloof tussen vroeger en nu vooral een probleem
omdat men ervan uitgaat dat het niet nodig is om de eigen jeugdhuiswerking
in vraag te stellen. Waarom raakt een vrijwilliger
uitgekeken op de werking? Wat kan ons jeugdhuis hem of haar
nog meer bieden?
2. Doen jullie iets speciaal voor de mensen die
stoppen?
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
16
3. Houden jullie contact met de vroegere vrijwilligers
of niet?
Er zijn verschillende redenen om degelijk afscheid te nemen
van je vrijwilligers en om contact met hen te blijven houden. Zij
zijn degenen die de jeugdhuiswerking zolang mee hebben helpen
dragen, die het jeugdhuis mee gemaakt hebben tot wat het
nu is. Op een speciale manier afscheid nemen, maakt zichtbaar
hoe belangrijk je de vrijwilligers vindt binnen de jeugdhuiswerking.
Als je achteraf ook nog contact houdt, zullen zij zich de tijd
bij het jeugdhuis ook nog lang positief herinneren, erover aan
anderen vertellen… Betere reclame bestaat er niet!
Ook bezitten zij vaak veel kennis, hebben ze veel meegemaakt
en kunnen hun verhalen, ideeën, contacten en ervaringen de
huidige en toekomstige jeugdhuiswerking misschien ten goede
komen.
4. Wat houden de vrijwilligers achteraf over aan
de werking?
Buiten de vele positieve herinneringen en contacten die je
overhoudt aan je tijd binnen het jeugdhuis, zal je er ook veel
bijleren, of je nu bezoeker of vrijwilliger bent. Je krijgt de kans
om vormingscursussen te volgen, die kunnen leiden tot het attest
animator in het jeugdwerk, hoofdanimator… Ook kan het
jeugdhuisvrijwilligerswerk een goede referentie op je CV zijn
wanneer je naar werk zoekt en je kan ervan op aan dat je in het
jeugdhuis heel wat kennis hebt opgedaan die bruikbaar kan zijn
binnen je (toekomstige) job.
Formaat wil er in de toekomst ook werk van maken om hetgeen
je geleerd hebt binnen het jeugdhuis om te zetten in een soort
diploma of erkenning .
‘Achter de hand’-vragen
1. Bespreek beurtelings wat jullie zelf nog willen
verwezenlijken of wat jullie nog verwezenlijkt
willen zien binnen het jeugdhuis.
2. Schrijf elk anoniem op een papiertje iets wat
zeker beter kan binnen de jeugdhuiswerking en
op een ander papiertje iets positief binnen het
jeugdhuis.
3. Hoe zien jullie de toekomst van de jeugdhuiswerking
in?
4. Zijn er buiten het jeugdhuis nog andere uitgaansmogelijkheden
in de buurt voor jongeren?

Bibliografie
- Bouverne-De Bie, M. (2002). Vrijwilligerswerk in het welzijnswerk:
een specifieke vorm van arbeid? In: Vlerick, P., Lievens,
F., en Claes, F. (red.) Mens en organisatie. Liber Amoricum
Pol Coetsier. (pp. 221-234). Gent: Academia Press.
- Cockx, F.(2005) In de ban van de biografie. Biografisch onderzoek,
biografisch werk en biografisch leren. In: Cockx,F. en De
Vriendt, J. (2005) Wisselwerk. Cahier ’05. Biografisch leren
en werken. November 2005-januari 2006. Gent: Druk in de
Weer.
- Formaat (2007). Open huis houden. Welkom in de jeugdhuismethodiek!
Gent: ACDC.
- Fraters, D. en Vancriekinge, S. (2001). Jeugdhuizen en de
nieuwe jonge vrijwilliger. Aanpassen of sluiten! In: VFJ, Kruu.
Antwerpen: VFJ.
- Hambach, E. (oktober 2002). Vrijwilligers aantrekken is een
kunst. Een praktisch handleiding. Steunpunten vrijwilligerswerk.
Antwerpen: drukkerij Halewijn.
- Rommel, W., Opdebeeck, S., Lammertyn, P. en Bouverne-De
Bie, M. (1997). Vrijwillige inzet in Vlaanderen, een exploratie.
Leuven: Lucas.
- Steunpunten Vrijwilligerswerk. (mei 2000). Vrijwilligerswerk
organiseren. (Bij)houden is de kunst. Vrijwilligers motiveren.
Steunpunten vrijwilligerswerk. Hasselt: drukkerij Leen.
- http://www.vrijwilligerswerk.be
- http://www.formaat.be
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
17

1. Jeugdhuis: samen uit én thuis
3. Jeugdhuis: samen uit én thuis
Jeugdhuis: samen uit én thuis
1.
Doe een brainstorm rond
het woord ‘samen’ in het
jeugdhuis. Bespreek deze
woorden achteraf.
Jeugdhuis: samen uit én thuis
Jeugdhuis: samen uit én thuis
3.
Gebeurt in het jeugdhuis alles
in samenwerking of is er
ook ruimte om iets alleen te
ondernemen?
Jeugdhuis: samen uit én thuis
Spelkaarten
Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.
1. Jeugdhuis: samen uit én thuis
3. Jeugdhuis: samen uit én thuis
2. Jeugdhuis: samen uit én thuis
4. Jeugdhuis: samen uit én thuis
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Jeugdhuis: samen uit én thuis
2.
Wie zit er in het jeugdhuis,
zowel bezoekers als
vrijwilligers?
Jeugdhuis: samen uit én thuis
Jeugdhuis: samen uit én thuis
4.
Hoe gaan jullie om met
conflicten?
Jeugdhuis: samen uit én thuis
2. Jeugdhuis: samen uit én thuis
4. Jeugdhuis: samen uit én thuis

1. Toogbeeld van een jeugdhuis
3. Toogbeeld van een jeugdhuis
Toogbeeld van een jeugdhuis
1.
Wat is de doelstelling van jullie
jeugdhuis?
Toogbeeld van een jeugdhuis
Toogbeeld van een jeugdhuis
3.
Wat is de relatie met de
gemeente?
Toogbeeld van een jeugdhuis
Spelkaarten
Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.
1. Toogbeeld van een jeugdhuis
3. Toogbeeld van een jeugdhuis
2. Toogbeeld van een jeugdhuis
4. Toogbeeld van een jeugdhuis
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Toogbeeld van een jeugdhuis
2.
Hoe zit het met de
communicatie tussen
vrijwilligers onderling, tussen
vrijwilligers en bezoekers,
met toekomstige bezoekers of
vrijwilligers…?
Toogbeeld van een jeugdhuis
Toogbeeld van een jeugdhuis
4.
Hoe tevreden zijn de mensen in
het jeugdhuis?
Toogbeeld van een jeugdhuis
2. Toogbeeld van een jeugdhuis
4. Toogbeeld van een jeugdhuis

1. Vrijwilligerswerk! Wadisda?
3. Vrijwilligerswerk! Wadisda?
Vrijwilligerswerk! Wadisda?
1.
Wat versta je onder
vrijwilligers en
vrijwilligerswerk?
Vrijwilligerswerk! Wadisda?
Vrijwilligerswerk! Wadisda?
3.
Stel jullie volgende situatie voor:
na een fuif heeft niemand nog
zin om op te kuisen. Wie neemt
initiatief, hoe reageert de groep…
Vrijwilligerswerk! Wadisda?
Spelkaarten
Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.
1. Vrijwilligerswerk! Wadisda?
3. Vrijwilligerswerk! Wadisda?
2. Vrijwilligerswerk! Wadisda?
4. Vrijwilligerswerk! Wadisda?
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Vrijwilligerswerk! Wadisda?
2.
Doe een pictionary rond de
verschillende taken die er in
het jeugdhuis zijn.
Vrijwilligerswerk! Wadisda?
Vrijwilligerswerk! Wadisda?
4.
Waar halen jullie informatie
over bijvoorbeeld wetgeving?
Vrijwilligerswerk! Wadisda?
2. Vrijwilligerswerk! Wadisda?
4. Vrijwilligerswerk! Wadisda?

1. Trek (het je) aan!
3. Trek (het je) aan!
Trek (het je) aan!
1.
Waarom zijn jullie vrijwilliger
geworden of waarom blijf je
liever bezoeker?
Trek (het je) aan!
Trek (het je) aan!
3.
Hoe kies je wie vrijwilliger wordt
en wie niet?
Trek (het je) aan!
Spelkaarten
Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.
1. Trek (het je) aan!
3. Trek (het je) aan!
2. Trek (het je) aan!
4. Trek (het je) aan!
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Trek (het je) aan!
2.
Zoeken jullie nieuwe
vrijwilligers of wordt hier niet
bij stil gestaan?
Trek (het je) aan!
Trek (het je) aan!
4.
Hoe worden nieuwe
vrijwilligers ingewijd?
Trek (het je) aan!
2. Trek (het je) aan!
4. Trek (het je) aan!

1. Hou ze b(l)ij!
3. Hou ze b(l)ij!
Hou ze b(l)ij!
1.
Waarom doen jullie dit
vrijwilligerswerk al een tijdje?
Hou ze b(l)ij!
Hou ze b(l)ij!
3.
Hoe worden vrijwilligers beloond?
Hou ze b(l)ij!
Spelkaarten
Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.
1. Hou ze b(l)ij!
3. Hou ze b(l)ij!
2. Hou ze b(l)ij!
4. Hou ze b(l)ij!
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Hou ze b(l)ij!
2.
Worden je vrijwilligers
uitgedaagd in het werk of
gaat het enkel en alleen om
routine?
Hou ze b(l)ij!
Hou ze b(l)ij!
4.
Krijgen de vrijwilligers zelf de
mogelijkheid om van taak te
veranderen wanneer ze hier
zin in hebben?
Hou ze b(l)ij!
2. Hou ze b(l)ij!
4. Hou ze b(l)ij!

1. Stoppen=droppen?!
3. Stoppen=droppen?!
Stoppen=droppen?!
1.
Hoe lang blijven vrijwilligers
ongeveer binnen de werking of
varieert dit?
Stoppen=droppen?!
Stoppen=droppen?!
3.
Houden jullie contact met de
vroegere vrijwilligers of niet?
Stoppen=droppen?!
Spelkaarten
Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.
1. Stoppen=droppen?!
3. Stoppen=droppen?!
2. Stoppen=droppen?!
4. Stoppen=droppen?!
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Stoppen=droppen?!
2.
Doen jullie iets speciaal voor
de mensen dit stoppen?
Stoppen=droppen?!
Stoppen=droppen?!
4.
Wat houden de vrijwilligers
achteraf over aan de werking?
Stoppen=droppen?!
2. Stoppen=droppen?!
4. Stoppen=droppen?!

1. ‘Achter de hand’-vragen
3. ‘Achter de hand’-vragen
‘Achter de hand’-vragen
1.
Bespreek beurtelings wat jullie
zelf nog willen verwezenlijken
of wat jullie nog verwezenlijkt
willen zien binnen het
jeugdhuis.
‘Achter de hand’-vragen
‘Achter de hand’-vragen
3.
Hoe zien jullie de toekomst van de
jeugdhuiswerking in?
‘Achter de hand’-vragen
Spelkaarten
Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.
1. ‘Achter de hand’-vragen
3. ‘Achter de hand’-vragen
2. ‘Achter de hand’-vragen
4. ‘Achter de hand’-vragen
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
‘Achter de hand’-vragen
2.
Schrijf elk anoniem op
een papiertje iets wat
zeker beter kan binnen de
jeugdhuiswerking en op een
ander papiertje iets positief
binnen het jeugdhuis.
‘Achter de hand’-vragen
‘Achter de hand’-vragen
4.
Zijn er buiten het jeugdhuis nog
andere uitgaansmogelijkheden
in de buurt voor jongeren?
‘Achter de hand’-vragen
2. ‘Achter de hand’-vragen
4. ‘Achter de hand’-vragen

Themafiche
Toogbeeld van een jeugdhuis
Themafiche
Jeugdhuis: samen uit én thuis
3. Wat is de relatie met de gemeente?
- Is er regelmatig contact, zijn jullie vertegenwoordigd
in de jeugdraad?
- Krijgen jullie ondersteuning vanuit de gemeente?
- Hoe denken jullie over die ondersteuning?
- Is er iemand die regelmatig verslag uitbrengt aan
de gemeente?
- Vragen zij zelf om verslagen, komen ze soms eens
langs?
- Indien jullie niet zoveel contact hebben, willen jullie
dit dan anders? Hoe kunnen jullie dit aanpakken?
2. Wie Wie zit er in het jeugdhuis, zowel bezoekers
als vrijwilligers?
- Zijn er verschillende groepen of houdt iedereen
er dezelfde ideeën op na, houdt iedereen van dezelfde
muziek, hebben ze dezelfde smaak…?
- Zien jullie dit als iets goed of slecht en hoe gaan
jullie hiermee om?
- Willen jullie zoveel mogelijk diversiteit in jullie
groep, zowel op vlak van afkomst, als geslacht,
als muziekstijk… of zit er in jullie jeugdhuis een
bepaalde jongerencultuur?
- Willen jullie net meer of minder diversiteit en hoe
zouden jullie dat dan kunnen bereiken?
- Welke drempels kunnen nieuwe mensen ervaren?
4. Hoe tevreden zijn de mensen in het jeugdhuis?
- Krijgen jullie soms klachten op jullie werking
of vinden de bezoekers en medewerkers alles
okee?
- Hoe tevreden zijn jullie zelf?
- Horen jullie regelmatig positieve reacties of is het
net omgekeerd?
- Hoe gaan jullie om met zulke reacties?
1. Wat is de doelstelling van jullie jeugdhuis?
- Weten jullie bezoekers of medewerkers wat een
jeugdhuis is, wat vrijwilligerswerk binnen het
jeugdhuis is…
- Vinden jullie het belangrijk dat de mensen die komen
weten wat een jeugdhuis is, wat de bedoeling
ervan is?
- Kent iedereen dit meewerkt dit doel en wordt daar
af en toe over gepraat?
3. Gebeurt in het jeugdhuis alles in samenwerking of
is er ook ruimte om iets alleen te ondernemen?
- Waarom is dit zo? Bedenk enkele taken waarvoor
zeker samenwerking vereist is en zoek voor elk
van deze taak een ‘tegenhanger’ die alleen ondernomen
kan worden.
- Wie in de groep werkt graag alleen, wie wil er het
liefst altijd samenwerken?
- Wordt daar rekening mee gehouden?
2. Hoe zit het met de communicatie tussen vrijwilligers
onderling, tussen vrijwilligers en bezoekers,
met toekomstige bezoekers of vrijwilligers…?
- Wordt hierover bewust nagedacht en welke acties
worden dan ondernomen?
- Is er iemand speciaal die zich hiermee bezig
houdt?
- Is er voldoende overleg of hebben jullie het gevoel
dat jullie soms met zaken blijven zitten die je aan
niemand kwijt kan?
4. Hoe gaan jullie om met conflicten?
- In de handleiding staan enkele verhaaltjes. Bespreek
hoe jullie dit zouden aanpakken. Haal
eventueel een/enkele voorval(len) uit jullie jeugdhuis
aan.
- Houd daarbij rekening met de situatie in jullie
jeugdhuis: met hoeveel staan jullie achter de toog,
wie is verantwoordelijk, hoe dien je het conflict in
te schatten…
- Worden conflicten achteraf nog eens besproken
op een vergadering?
- Steunen jullie elkaar wanneer er zich een probleem
voordoet?
1. Doe een brainstorm rond het woord ‘samen’ in het
jeugdhuis. Bespreek deze woorden achteraf.
Laat de deelnemers in het midden van een blad ‘samen’
noteren. Schrijf hierrond alle woorden die er
in jullie opkomen. Wanneer dit is gebeurd, bespreek
dan gedurende een vijftal minuten de meest interessante
associaties.
- Zijn er associaties die opgenoemd werden omdat
er problemen mee zijn geweest? Bijvoorbeeld:
samen opkuisen na een activiteit; iemand haalt dit
aan omdat de helpers die zich hadden opgegeven,
na de fuif vorige week plotseling waren verdwenen.
- Waarom werd dit gezegd?
- Is deze discussie eerder al eens uitgepraat?
- Hoe kan daar in de toekomst beter mee omgegaan
worden?
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Themafiche
Trek (het je) aan!
Themafiche
Vrijwilligerswerk! Wadisda?
3. Hoe kies je wie vrijwilliger wordt en wie niet?
- Maken jullie hier een keuze in, is er een ‘screening’
voor vrijwilligers?
- Zijn er mensen die jullie bewust (niet) aanspreken?
- Hebben jullie ooit al iemand ‘afgeweerd’ wanneer
die wou helpen?
- Vinden jullie dat dit kan?
Bedenk enkele taken waarvoor iedereen inzetbaar
is.
3. Stel jullie volgende situatie voor: na een fuif heeft
niemand nog zin om op te kuisen. Wie neemt initiatief,
hoe reageert de groep…
- Gebeurt het bij jullie vaak dat mensen hun taken
niet nakomen?
- Treden de mensen in het jeugdhuis als een groep
op wanneer er iets minder leuk gedaan moet worden?
- Zijn er mensen die het gevoel hebben dat de nare
taken vaak op hen terecht komen?
- Hoe kunnen jullie situaties zoals deze vermijden?
4. Hoe worden nieuwe vrijwilligers ingewijd?
- Beginnen ze met kleine taken, werken ze in het
begin altijd samen of ook alleen, wordt er gekeken
naar hun ervaring…?
- Is er iemand die zich bezig houdt met het inwerken
van de nieuwe mensen of worden ze aan hun
lot over gelaten?
- Vinden jullie het belangrijk dat zij degelijk ondersteund
worden?
- Hoe ging het er bij jezelf aan toe wanneer je begon?
1. Waarom zijn jullie vrijwilliger geworden of waarom
blijf je liever bezoeker?
- Waarom zou iemand zich voor de werking willen
inzetten?
- Is het aantrekkelijk om mee te beginnen helpen in
de jeugdhuis; wat verdienen medewerkers bij hun
inzet (en dan niet noodzakelijk financieel)?
- Is het belangrijk soms eens na te gaan waarom
mensen zich inzetten, zodat je hierop kan inspelen?
4. Waar halen jullie informatie over bijvoorbeeld
wetgeving?
In jullie mailbox zit een vraag van een vijftienjarig
meisje dat wil weten of ze wel al binnen mag in het
jeugdhuis. Of ze wel naar fuiven van het jeugdhuis
mag komen die plaatsvinden in het zaaltje achter het
café in de buurt.
- Weet iedereen hoe dit wettelijk ineen zit? En als
jullie het niet (zeker) weten, waar kunnen jullie
dan terecht?
- Is er iemand die wettelijke verplichtingen en rechten
opvolgt?
Het jeugdhuis kan met alle vragen in verband met
de werking terecht bij Formaat. De mensen die daar
werken, helpen jullie graag vooruit.
1. Wat versta je onder vrijwilligers en vrijwilligerswerk?
- Wat kan er goed aan zijn en hoe kan deze meerwaarde
tot uiting komen?
- Waarom wil iemand zich onbetaald inzetten voor
een werking, terwijl extra geld wel altijd welkom
is?
- In welke mate is het engagement vrijblijvend?
Mag je je vrijwilligerswerk volledig zelf invullen,
of moet er ook een regelmaat zijn?
- Kan je op je vrijwilligers rekenen?
2. Zoeken jullie nieuwe vrijwilligers of wordt hier
niet bij stil gestaan?
- Wat hapert er aan jullie techniek of wat is er net
goed aan?
- Weet je manieren die in andere jeugdhuizen of
verenigingen worden toegepast voor het werven
van vrijwilligers?
- Houden jullie het bij mensen aanspreken of folders
bespreken, of pakken jullie het anders aan?
- Hoe ben je zelf betrokken geraakt?
Bedenk nu in groep een ludiek plan om vrijwilligers
te verleiden om mee te werken.
2. Doe een pictionary rond de verschillende taken
die er in het jeugdhuis zijn.
Bespreek deze taken.
- Wie voert de taken uit?
- Zijn de taken eerlijk verdeeld?
- Zit iedereen op zijn plaats?
- Zijn er genoeg medewerkers?
- Worden de taken regelmatig herbekeken?
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Themafiche
Stoppen=droppen?!
Themafiche
Hou ze b(l)ij!
3. Houden jullie contact met de vroegere vrijwilligers
of niet?
- Bespreek enkele voordelen van contact houden.
- Wat hebben jullie nog aan de oude medewerkers?
- Zijn er dit nog regematig over de vloer komen?
- Hoe voelen zij er zich bij als jullie hen raad vragen?
- Hebben jullie een goede band?
3. Hoe worden vrijwilligers beloond?
- Is er iemand die hier af en toe eens bij stilstaat?
Lees en bespreek de voorbeelden van andere verenigingen.
- Vinden jullie dat vrijwilligerswerk vrijwillig is en
dat een beloning dus niet nodig is?
- Worden vrijwilligers vergoed voor de onkosten die
ze maken?
- Vinden de spelers dat nodig of niet?
- Kan hierover gepraat worden?
- Hoe kan je je appreciatie voor hun werk tonen?
4. Wat houden de vrijwilligers achteraf over aan de
werking?
- Kennen jullie hierbij enkele mogelijkheden vanuit
andere verenigingen?
4. Krijgen de vrijwilligers zelf de mogelijkheid om
van taak te veranderen wanneer ze hier zin in
hebben?
- Kan iedereen doen waar hij of zij zin in heeft?
- Waarom kan het goed zijn af en toe eens te kunnen
veranderen?
1. Hoe lang blijven vrijwilligers ongeveer binnen de
werking of varieert dit?
- Is dit goed of slecht?
- Hoe denken jullie dat dit komt?
- Proberen jullie mensen soms te overtuigen om
langer te blijven?
- Denken jullie dat mensen om speciale redenen
weggaan?
- Hoe gaan jullie daarmee om?
1. Waarom doen jullie dit vrijwilligerswerk al een
tijdje?
- Zijn je motivaties veranderd tegenover wanneer je
begon?
- Zorgen jullie ervoor dat ook jullie vastere medewerkers
een reden hebben om verder te doen?
- Vinden jullie dit zelf nodig?
- Hebben jullie het gevoel gewaardeerd te worden
of beschouwt men jullie inzet als vanzelfsprekend?
2. Doen jullie iets speciaal voor de mensen die stoppen?
- Waarom doen jullie dit wel of niet?
- Zouden jullie het zelf vreemd vinden om te stoppen
zonder dat er iets speciaals gebeurt?
- Hangt dit af van de manier waarop mensen stoppen?
Bedenk enkele leuke afsluiters voor de weggaande
vrijwilligers, zodat ze zich het jeugdhuiswerk steeds
positief kunnen blijven herinneren.
2. Worden je vrijwilligers uitgedaagd in het werk of
gaat het enkel en alleen om routine?
Maak een lijst met taken die vaak weerkeren en een
lijst met taken die ter afwisseling kunnen gebeuren.
- Vinden jullie het nodig dat je af en toe van taak kan
veranderen of is het net nodig dat vaste mensen
de taken doen?
- Hoe kan je ervoor zorgen dat iedereen wel eens
kan tappen, kan draaien… ?
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Themafiche
‘Achter de hand’-vragen
4. Zijn er buiten het jeugdhuis nog andere uitgaansmogelijkheden
in de buurt voor jongeren?
- Hoe gaan jullie om met mogelijke concurrentie,
wat is met andere woorden de meerwaarde van
het jeugdhuis tegenover die andere mogelijkheden?
- Wat vinden jullie daar zelf van?
- Doen jullie dingen in samenwerking met andere
verenigingen?
1. Bespreek beurtelings wat jullie zelf nog willen
verwezenlijken of wat jullie nog verwezenlijkt
willen zien binnen het jeugdhuis.
Laat je hierbij niet beperken door budget of andere
praktische bezwaren. Ga vervolgens na wat de mogelijkheden
zijn, of welke alternatieven er bedacht
kunnen worden.
2. Schrijf elk anoniem op een papiertje iets wat zeker
beter kan binnen de jeugdhuiswerking en op een
ander papiertje iets positief binnen het jeugdhuis.
Gooi deze papiertjes door elkaar en bespreek vervolgens
de opmerkingen.
Zoek oplossingen of compromissen met betrekking
tot de negatieve opmerkingen en ga na hoe je het
positieve kan behouden of versterken.
3. Hoe zien jullie de toekomst van de jeugdhuiswerking
in?
- Welke rol speel je daar zelf in?
- Is dat positief of negatief?
- Heeft iedereen dezelfde verwachtingen?
- Hoe trachten jullie dit te bereiken?
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Thematisch overzicht
(Leg deze bladzijden in het midden van de tafel, zodat iedereen kan zien welke vragen er te verzamelen zijn.)
Samen in het jeugdhuis. Of: Jeugdhuis:samen uit én thuis
Een van de basisprocessen en -principes binnen het jeugdhuis is samenwerking. In welke mate is
hiervan sprake binnen je jeugdhuis, hoe verloopt die samenwerking, hoe wordt er omgegaan met
conflicten…
Het jeugdhuis is een plaats waar jongeren samenkomen. Tegelijkertijd is het een plaats waar jongeren
zich thuis moeten kunnen voelen, waar ze voelen dat het mogelijk is zichzelf te zijn en zichzelf
te uiten.
Hoe ziet je jeugdhuis eruit? Of: Toogbeeld van een jeugdhuis
Hierbij komen vooral de ‘zakelijke’ vragen aan bod: hoe is de relatie met de gemeente, hoe staat het
met het budget en wie heeft hier inspraak in… Het antwoord op deze vragen geeft aan hoe je jeugdhuis
werkt, hoe dingen veranderd kunnen worden, wat jullie mogelijkheden zijn…
Wat is vrijwilligerswerk in jouw jeugdhuis? Of: Vrijwilligerswerk! Wadisda?
In deze categorie komen vragen aan bod die betrekking hebben op welke rol vrijwilligers kunnen
spelen binnen verschillende verenigingen, wat de spelers vinden dat vrijwilligerswerk binnen het
jeugdhuis betekent, over de wetgeving en ten slotte over de taken die vrijwilligers binnen het jeugdhuis
doen.
Werven van vrijwilligers. Of: Trek (het je) aan!
Omdat er veel jeugdhuizen zijn die zich pas echt met een vrijwilligerswerving bezig houden wanneer
er zich een tekort aan vrijwilligers voordoet, laat dit thema je stilstaan bij waarom iemand eigenlijk
vrijwilliger zou worden, het mogelijke selectieproces, het toetreden van vrijwilligers…
Vrijwilligers blijvend motiveren. Of: Hou ze b(l)ij!
Vrijwilligers bijhouden, of voor een tijdje op hen kunnen rekenen, houdt in ze kunnen motiveren en
tevreden houden. Bijhouden komt dus overwegend neer op ‘blij houden’. Hierin wordt stilgestaan
bij richtvragen die peilen naar de mate waarin hiermee rekening wordt gehouden, die nagaan welke
motivaties er allemaal kunnen zijn om je te engageren binnen de jeugdhuiswerking en hoe met deze
motivaties omgegaan wordt. Ook de mogelijkheid tot flexibiliteit binnen het jeugdhuiswerk komt
aan bod.
Beëindigen van de samenwerking. Of: Stoppen=droppen?!
Nog te vaak wordt er niet genoeg aandacht besteed aan het einde van de ‘carrière’ van de vrijwilliger,
terwijl deze persoon zich toch hard heeft ingezet om de jeugdhuiswerking mee te maken tot
wat ze is. Waarom kan het belangrijk zijn hier toch aandacht aan te besteden en hoe kan dit dan
gebeuren? Wat kan de vrijwilliger overhouden aan de werking?
Stoppen zou niet zomaar ‘droppen’ mogen betekenen, maar het dient een doordachte actie te zijn,
niet enkel vanuit de vrijwilliger, maar vanuit de hele jeugdhuiswerking.
Mix van thema’s. Of: ‘Achter de hand’-vragen
In deze categorie komen restvragen aan bod die vooral naar persoonlijke wensen, ideeën… peilen.
Ook vragen die niet onder de vorige thema’s vallen, zijn bij dit onderwerp geplaatst.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Thematisch overzicht
(Leg deze bladzijden in het midden van de tafel, zodat iedereen kan zien welke vragen er te verzamelen zijn.)
Samen in het jeugdhuis. Of: Jeugdhuis:samen uit én thuis
Een van de basisprocessen en -principes binnen het jeugdhuis is samenwerking. In welke mate is
hiervan sprake binnen je jeugdhuis, hoe verloopt die samenwerking, hoe wordt er omgegaan met
conflicten…
Het jeugdhuis is een plaats waar jongeren samenkomen. Tegelijkertijd is het een plaats waar jongeren
zich thuis moeten kunnen voelen, waar ze voelen dat het mogelijk is zichzelf te zijn en zichzelf
te uiten.
Hoe ziet je jeugdhuis eruit? Of: Toogbeeld van een jeugdhuis
Hierbij komen vooral de ‘zakelijke’ vragen aan bod: hoe is de relatie met de gemeente, hoe staat het
met het budget en wie heeft hier inspraak in… Het antwoord op deze vragen geeft aan hoe je jeugdhuis
werkt, hoe dingen veranderd kunnen worden, wat jullie mogelijkheden zijn…
Wat is vrijwilligerswerk in jouw jeugdhuis? Of: Vrijwilligerswerk! Wadisda?
In deze categorie komen vragen aan bod die betrekking hebben op welke rol vrijwilligers kunnen
spelen binnen verschillende verenigingen, wat de spelers vinden dat vrijwilligerswerk binnen het
jeugdhuis betekent, over de wetgeving en ten slotte over de taken die vrijwilligers binnen het jeugdhuis
doen.
Werven van vrijwilligers. Of: Trek (het je) aan!
Omdat er veel jeugdhuizen zijn die zich pas echt met een vrijwilligerswerving bezig houden wanneer
er zich een tekort aan vrijwilligers voordoet, laat dit thema je stilstaan bij waarom iemand eigenlijk
vrijwilliger zou worden, het mogelijke selectieproces, het toetreden van vrijwilligers…
Vrijwilligers blijvend motiveren. Of: Hou ze b(l)ij!
Vrijwilligers bijhouden, of voor een tijdje op hen kunnen rekenen, houdt in ze kunnen motiveren en
tevreden houden. Bijhouden komt dus overwegend neer op ‘blij houden’. Hierin wordt stilgestaan
bij richtvragen die peilen naar de mate waarin hiermee rekening wordt gehouden, die nagaan welke
motivaties er allemaal kunnen zijn om je te engageren binnen de jeugdhuiswerking en hoe met deze
motivaties omgegaan wordt. Ook de mogelijkheid tot flexibiliteit binnen het jeugdhuiswerk komt
aan bod.
Beëindigen van de samenwerking. Of: Stoppen=droppen?!
Nog te vaak wordt er niet genoeg aandacht besteed aan het einde van de ‘carrière’ van de vrijwilliger,
terwijl deze persoon zich toch hard heeft ingezet om de jeugdhuiswerking mee te maken tot
wat ze is. Waarom kan het belangrijk zijn hier toch aandacht aan te besteden en hoe kan dit dan
gebeuren? Wat kan de vrijwilliger overhouden aan de werking?
Stoppen zou niet zomaar ‘droppen’ mogen betekenen, maar het dient een doordachte actie te zijn,
niet enkel vanuit de vrijwilliger, maar vanuit de hele jeugdhuiswerking.
Mix van thema’s. Of: ‘Achter de hand’-vragen
In deze categorie komen restvragen aan bod die vooral naar persoonlijke wensen, ideeën… peilen.
Ook vragen die niet onder de vorige thema’s vallen, zijn bij dit onderwerp geplaatst.
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’
Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Hier hoeft het niet te stoppen!
Jullie jeugdhuis blijft draaien dankzij
vrijwilligers, dus is het de moeite waard
om dit spel af en toe eens te hernemen.
Nog een andere tip kan zijn om elke
vergadering een thema te bespreken.
Tenslotte hebben wij graag dat jullie
opmerkingen of ideeën omtrent dit spel
aan ons laten weten.
Zo kunnen we het blijven verbeteren.