Amsterdam, stadwandeling langs de oudste grenzen van de stad ...

4. Ons’ Lieve Heer op Solder, Oudezijds Voorburgwal 40
Het gebouw
Deze kerk is ontstaan in de tijd na de Reformatie, toen katholieken
geen openbare kerkdiensten meer mochten houden. Evenals
vroeger de nabijgelegen Oude Kerk was deze schuilkerk aan Sint
Nicolaas gewijd, maar stond bekend onder de namen Het Haantje
en Het Hert. De naam Ons' Lieve Heer op Solder dateert uit de 19e
eeuw. De schuilkerk heeft meer dan twee eeuwen dienst gedaan
totdat de grote nieuwe St. Nicolaaskerk tegenover het Centraal
Station het verving. In 1888 is het toen als museum ingericht.
Gewoon grachtenhuis
Oudezijds Voorburgwal 40 lijkt een gewoon grachtenhuis. Het is
een vier ramen breed woonhuis met een stoep en een gedeeltelijk
houten onderpui met puibalk. Aan de puibalk kunnen we zien dat
het pand 17e eeuws is; het dateert uit ±1630. De topgevel is in de
18e eeuw versoberd van een classicistische halsgevel in een
tuitgevel. Bijzonder is dat zich aan de voorgevel geen hijsbalk
bevindt. Aan de zijgevel, in de Heintje Hoeksteeg, vinden we een
hijsinstallatie die vaak bij pakhuizen wordt toegepast: een
windkast. In de steeg valt op hoe diep het pand is.
1661 - Inrichting als schuilkerk
Het huis werd in 1661 gekocht door kousenkoopman Jan Hartman.
Hij liet het verbouwen en uit deze periode dateert het fraaie
interieur. Het pand staat in de eerste plaats bekend om zijn
zolderkerk, gebouwd over de volle diepte van de zolders van het
huis aan de Oudezijds Voorburgwal en het daarachter gelegen
huisje in de Heintje Hoeksteeg. In de zolder van het woonhuis is
een rooms-katholieke kerk gebouwd. De kerkgangers kwamen
binnen via een ingang aan het naast het pand gelegen steegje.
Nieuwe functie
De schuilkerk is niet langer in gebruik voor de rooms-katholieke
eredienst. Heden is in dit voormalige woonhuis het - louter
cultuurhistorische - Museum Ons' Lieve Heer op Solder gehuisvest.
Er vinden in het gebouw thans geen heilige missen meer plaats.
We bezichtigen deze voormalige schuilkerk.
Vervolgens lopen we terug naar de zeedijk en slaan deze rechtsaf
in, richting Nieuwmarkt.