normen van aluminium gietlegeringen - Het Aluminium Centrum

Normen van
Aluminium gietlegeringen
Inleiding
Na het besluit van de ministerraad van de EEG
in 1985 dat er voor technische specificaties
moet worden verwezen naar de Europese
normen (EN) is de CEN (Commissie Europese
Normen) opgericht. De technische commissie
voor aluminium (CEN/TC 132) heeft voor
gietlegeringen in 1997 de norm EN 1780 deel
1 tot en met 3 uitgebracht. Op dat moment
zijn oude nationale normen ingetrokken.
Nog steeds wordt in de markt veelvuldig
gebruik gemaakt van oude normen. Hierdoor
dienen veel partijen conversietabellen te
gebruiken. Dit kan niet alleen verwarrend zijn,
maar ook tot conflictueuze situaties leiden.
Immers een norm beschrijft de minimale
voorwaarden waaraan het geleverde product
dient te voldoen en deze kunnen per norm
uiteen lopen. Tabel 1 toont een
vergelijkingstabel normen voor gietlegeringen.
Ongelegeerd aluminium en
aluminiumlegeringen bedoeld voor
gietstukken, blokken om opnieuw te smelten
en moederlegeringen worden omschreven in
de EN-norm 1780 delen 1 tot en met 3. Het
eerste deel 1 beschrijft de chemische
samenstelling van legeringen volgens het
numeriek aanduidingssysteem. Deel twee is
een alternatieve aanduiding gebaseerd op de
chemische samenstelling. Regels voor notatie
volgens deel twee worden gegeven in deel
drie. Dit artikel zal alleen ingaan op de
numerieke notatie; EN 1780-1.
De notatie van een specifieke legering volgens
de Europese Norm wordt voorafgegaan door
de letters EN. Na een spatie volgt de letter A,
wat aanduidt dat het een aluminiumlegering
betreft. De daarop volgende letter beschrijft
de vorm van het product. De letter B voor
blokken om opnieuw te smelten, de M voor
moederlegeringen. Voor gietstukken wordt de
letter C gebruikt. Na de lettercombinatie wordt
een liggend streepje geplaatst, aansluitend
gevolgd door vijf cijfers. Voorbeeld EN AC-
44400 (AlSi9).
Infoblad
EN
1780-1
EN 1780-2 VDG DIN 1725
EN AC
45000
EN AC-AlSi6Cu4 225 AlSiCu4
EN AC EN AC-
226 AlSi9Cu3
46000 AlSi9Cu3(Fe)
EN AC- EN AC-AlSi8Cu3 226 AlSi9Cu3
46200
a
EN AC- EN AC-
230 AlSi12
44300 AlSi12(Fe)
EN AC- EN AC-AlSi12(a) 230 AlSi12
44200
a
EN AC- EN AC-
231 AlSi12(CU)
47100 AlSi12Cu(Fe)
EN AC- EN AC-
231 AlSi12(Cu)
47000 AlSi12(Cu) a
EN AC- EN AC-
233 AlSi10Mg(Cu)
43200 AlSi10Mg(Cu)
EN AC- EN AC-
239 AlSi10Mg
43400 ALSi10Mg(Fe)
EN AC- EN AC-
239 AlSi10Mg
43000 AlSi10Mg(a) a
- - 241 AlMg3(Cu)
EN AC-
51100
EN AC-AlMg3(a) 242 Al Mg3
- - 243 AlMg3Si
EN AC-
51300
EN AC-AlMg5 244 AlMg5
EN AC- EN AC-
245 AlMg5Si
51400 AlMg6(Si)
- - 260 AlSi12CuNiMg
EN AC-
51200
EN AC-AlMg9 349 AlMg9
Tabel 1, vergelijkingstabel gietlegeringen.
Aanduidingsysteem met vijf cijfers. Om de
chemische samenstelling van een specifieke
gietlegering aan te duiden wordt gebruik
gemaakt van een systeem van vijf cijfers,
waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen
ongelegeerd en gelegeerd aluminium. Het
eerste cijfer geeft de hoofdgroep aan.
Ongelegeerd aluminium
Wanneer de samenstelling voor meer dan
99% uit aluminium bestaat dan komt het
systeem van aanduiden overeen met
aluminium kneedlegeringen. Het eerste cijfer

uit de reeks van vijf is dan een één. Het
tweede cijfer een nul. Het derde en het vierde
cijfer geven het minimale percentage
aluminium aan achter de komma in
honderdsten. Voorbeeld: aluminium
blokmateriaal met een zuiverheid van 99,97%
aluminium wordt aangeduid als EN AB-10970.
In algemene toepassingen is het vijfde cijfer
een nul. Bijzondere situaties worden genoemd
in EN 576.
Gelegeerd aluminium
De eerste van de vijf cijfers in de aanduiding
geeft de belangrijkste legeringselementen aan,
zie tabel 2. Het tweede cijfer beschrijft de
legeringsgroep, tabel 3. Het derde en vierde
cijfer beschrijven de specifieke samenstelling,
waarbij het vierde cijfer gewoonlijk een nul is.
Het vijfde cijfer is met uitzondering van
luchtvaarttoepassingen altijd een nul, nader
beschreven in EN 2032-1.
CijfercomHoofdlegeringsSamenbinatieelementstelling 2xxxx Koper AlCu
4xxxx Silicium AlSi
5xxxx Magnesium AlMg
7xxxx
Tabel 2
Zink AlZn
Cijfercombinatie Legeringsgroep
21xxx AlCu
41xxx AlSiMgTi
42xxx AlSi7Mg
43xxx AlSi10Mg
44xxx AlSi
45xxx AlSi5Cu
46xxx AlSi9Cu
47xxx AlSi(cu)
48xxx AlSiCuNiMg
51xxx AlMg
71xxx AlZnMg
Tabel 3
Aluminium Centrum
Voorveste 2
Postbus 107
3990 DC Houten
Tel: 030-638 55 66
Fax: 030-638 55 67
e-mail: info@aluminiumcentrum.nl
Internet: www.aluminiumcentrum.nl
Voorbeeld: Uit de eerste 5 cijfers van de code:
EN AC-46100 kan het volgende worden
opgemaakt:
De vier staat voor de groep legeringen met
het hoofdlegeringselement silicium (AlSi).
Zes staat voor de groep legeringen met 9%
silicium en koper.
De laatste drie cijfers (100) duiden op de
geregistreerde legering AlSi11Cu2(Fe), met als
chemische samenstelling: Si 10.0-12.0, Fe
1.1, Cu 1.5-2.5, Mn 0.55, Mg 0.33, Cr 0.15, Ni
0.45, Zn 1.7, Pb 0.25, Sn 0.25 en overige
elementen 0.05-0.25.
Figuur 1
Alhoewel dit informatieblad met de grootst mogelijke zorg is samengesteld kan het
Aluminium Centrum op geen enkele wijze aansprakelijkheid aanvaarden voor de
inhoud of juistheid van de verstrekte informatie. Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd of openbaar gemaakt, zonder schriftelijke toestemming van het
Aluminium Centrum. ® Copyright Aluminium Centrum,2011.