Vlissingen - Stad aan de zee Slapen op z'n Zeeuws ... - Zilt Zeeland

nr 2 | nazomer 2009
ISSN 1877-7309
Vlissingen - Stad aan de zee
Slapen op z'n Zeeuws
Zeeland Nazomerfestival
Werken in Zeeland
• magazine over Zeeland • voor Zeeuwen en voor hen die dat willen worden •

Colofon
ZilZeelan is een magazine over Zeeland voor
Zeeuwen en voor hen die dat willen worden, naar
een idee van de Zeeuwse woningcorporaties.
Verspreiding vindt plaats via de Volkskrant samen
met Volkskrant magazine.
ZilZeelan verschijnt driemaal per jaar; in het
voorjaar, de nazomer en in de winter.
Redactieraad
Eric de Ceuster, Woongoed Middelburg
Antoine de Ceuster, Zeeuwland
Robert de Ridder, Clavis
Peter Oey, Management Support Zeeland
Raquel Jimenez, Provincie Zeeland, adviserend lid
Hoofd- en eindredactie
Anja de Groene
Uitgave
de Drvkkery | Podium, Middelburg
Tekst
Sonja Barentsen, Anja de Groene, Marga Haas,
Inge Heuff, Manon Veroude, Margot Verhaagen,
Elian van ’t Westeinde en Joeri Wisse
Fotografie
Mechteld Jansen, Lex de Meester, Ruben Oreel,
Maaike Vergouwe/Zuijver
Ontwerp & vormgeving
Iris Compiet en Karelien van IJsseldijk
de Drvkkery Middelburg
Druk
Roto Smeets Etten
Redactieadres
de Drvkkery | Podium, Markt 51, 4331 LK Middelburg
E-mail: info@ziltzeeland.nl
www.ziltzeeland.nl
Foto voor- en achterkant:
Maaike Vergouwe/Zuijver
ISSN: 1877-7309
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen,
vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke
toestemming van de uitgever (en/of andere auteursrechthebbenden).
Zilt Zeeland wordt mede mogelijk gemaakt door een
subsidie van de provincie Zeeland.
p.12
Inhou
3 Vlissingen
6 Zeeland Nazomerfestiva
8 Derk Sauer en Domburg
10 Voor het werk naar Zeeland
12 Eten uit Ze
13 Duiken in de Oosterscheld
14 Nieuwe Zeeuwen
15 Boeken over Zeeland
16 De Kop van Schouwen
18 Innovatief bedrijf: Sas Glas
20 Slapen op z'n Zeeuws
22 Het nieuwe leven van een veerhuis
verder:
p.18
p.6
p.14
9 Column Alexander Rinnooy Kan
23 Agend

VLISSINGEN
Stad aan de ze
Vlissingen: een havenstad, stad van arbeiders, scheepsbouwers en vissers; een stad
die leeft en een stad waar altijd iets gebeurt. Dat zie je aan alles: de architectuur,
de zee, de kunst en cultuur en de mensen. tekst: Sonja Barentsen, foto’s: Mechteld Jansen, Ruben Oreel
ZilZeelan 02/nazomer 2009
3

Meer informatie over Vlissingen op:
www.ziltzeeland.nl
www.bevrijdingsfestivalzeeland.nl
www.zeeland-seaports.com
www.scheldekwartier.nl
www.burobk.nl
www.onderstroom.nl
www.filmbythesea.nl
www.vlissingenmaritiem.nl
www.zeegat.nl
4
Cultuur op straat
Jachthaven van Vlissingen, met linksachter het Arsenaal
ZilZeeland 02/nazomer 2009
Michiel de Ruyter
De Gevangentoren

‘Kom en ervaar de betekenis
van de zee, leer de ziel van de
Zeeuw kennen,verwonder
u over het roerige Zeeuwse
verleden en bewonder de roem
en glorie van Zeelan’
Met zo’n slogan kun je het muZEEum aan de
Nieuwendijk niet links laten liggen...
In de pakhuizen is tot 28 september de tentoonstelling
‘Belgische Schonen’ met maritieme
topstukken uit het Koninklijk Museum voor
Schone Kunsten in Antwerpen te zien. Met werken
van Hendrik Willem Mesdag, James Ensor, Andreas
Achenbach, Jean Brusselmans, Constant Permeke
en Périclès Pantazis • De expositie ‘400 JAAR
MANHATTAN, Zeeland (her)ontdekt Amerika’ is
nog tot 8 februari 2010 te zien in de Scheldezaal.
Ruim twintig Amerikaanse kunstenaars hebben
op verzoek van het muZEEum het moment dat
hen het meeste aansprak uit de 400 jaar lange
relatie tussen Amerika en Nederland vastgelegd.
Het resultaat is een unieke doorkijk naar 400 jaar
geschiedenis. De tentoonstelling is eerder dit jaar te
zien geweest in New York • En daarnaast zijn foto’s
van fotografe Pauline van Lynden, getiteld ‘Donkere
Palissaden’, tentoongesteld. Bijzondere foto’s van
de houten palen die Zeeland al vijfhonderd jaar
beschermen tegen de zee. www.muzeeum.nl
Foto's: Zeeuws maritiem muZEEum
Film by the Sea
Van 11 t/m 20 september vindt in Cinecity het filmfestival Film by the Sea
plaats. Dit culturele evenement trekt jaarlijks zo’n 40.000 bezoekers naar
Vlissingen. Het festival opent met de wereldpremière van de indrukwekkende
film De Storm van Ben Sombogaart met een verhaal dat zich afspeelt in
Zeeland in 1953 ten tijde van de Watersnoodramp. Een jury van schrijvers en
filmprofessionals o.l.v. Rinus Ferdinandusse kiest ook dit jaar de beste film uit
de Film- & Literatuurcompetitie. Het festival kent verder veel premières en
unieke vertoningen. Een van de themaprogramma’s is Harbour Lights, waarin
water en havensteden centraal staan.
Daarnaast een tweedaags filmcollege, een workshop scenarioschrijven, de
DELTA Shorts competitie voor jonge filmmakers en the filmXperience waarbij
jongeren in workshops kennismaken met facetten uit de filmwereld. Voor
informatie en kaartverkoop: www.filmbythesea.nl
NS biedt u een 1e klas reis voor een 2e klas prijs!
Genieten van een dagje uit in Zeeland begint met lekker reizen. Probeer
daarom onze 1e klas eens! Met extra beenruimte en comfortabele stoelen.
Vul uw naam, adres en woonplaats in op www.ziltzeeland.nl.
Of vul uw gegevens in op de bon en stuur deze naar de Drukkery | Podium, Markt 51,
4331 LK Middelburg. Dan krijgt u van ons een Overgangsbewijs. Zo kunt u 1e klas reizen,
met een 2e klas treinkaartje. Maximaal 2 stuks per adres.
> U kunt tot twee weken na het verschijnen van dit magazine (tot 7 september)een
NS Overgangs-bewijs aanvragen. Het NS Overgangsbewijs is geldig tot en met eind
oktober 2009 vanaf elk station in Nederland naar een station op de Zeeuwse lijn
(Roosendaal – Vlissingen) en v.v. U krijgt hier automatisch een OV-fiets aanbieding bij.
> Kijk voor actuele reisinformatie op www.ns.nl en houdt u rekening met de
buitendienststelling op de Zeeuwse lijn in het weekend van 19 t/m 20
september, 26 t/m 27 september en 3 t/m 4 oktober 2009. NS zet bussen in
Ga mee
Na uw treinreis even uitwaaien op de fiets? Stap nu over op OV-fiets! Met OV-fiets
hebt u overal een fiets. Kibbeling eten in Middelburg, naar de reptielenzoo in
Vlissingen of een bezoek aan Deltapark Neeltje Jans vanaf Schouwen-Duiveland?
Met OV-fiets bepaalt u zelf uw route, vertrektijd en tempo en komt u precies waar u
zijn wilt. Gemakkelijk, gezond en milieubewust! Neem nu een abonnement op
OV-fiets (€ 9,50 per jaar) en krijg 2 ritten gratis! Meldt u aan op www.ov-fiets.nl
o.v.v. actiecode 1100ALG. Meer informatie: www.ov-fiets.nl.
Ja, ik ontvang graag een NS Overgangsbewijs! (inzenden mogelijk tot 7-9)
naam: Dhr./Mevr.
adres:
postcode + woonplaats:
e-mailadres:
aantal: 1 / 2 exemplaren (doorhalen wat niet van toepassing is)
Ja, ik wil vaker informatie over Zeeland ontvangen
5

www.nazomerfestival.nl
Vier voorstellingen op locatie
De Storm - William Shakespeare
Het festival opent op de weidse
akkers van de Wilhelminapolder
met ‘De Storm’ van William
Shakespeare, een van zijn meest
bekende toneelstukken.
Onder het Melkwoud - Dylan Thomas
De bekende Vlaamse acteur
Jan Decleir treedt als meesterverteller
op in ‘Onder het
Melkwoud’ aan de oevers van
de Oosterschelde op Schouwen-
Duiveland.
Zittend Meisje - Nirav Christophe
Westkapelle staat symbool voor
eenvoud in het leven van kunstena
res Charley Toorop, dochter van
schilder Jan Toorop. ‘Zittend Meisje’
gaat onder andere over haar relatie
met een Zeeuwse boer.
Wiek - Boukje Schweigman
Dansers gaan een spel aan met
een grote horizontale wiek,
die langzaam begint te draaien.
‘Wiek’ wordt gedanst op speciaal
gecomponeerde muziek van de
Middelburgse componist Douwe
Eisinga.
Foto: Anne Zorgdrager
6
ZilZeeland 02/nazomer 2009
Vier voorstellingen op
onver wachte locaties in Zeeland.
Magie, spektakel, poëtisch
verteltheater, meeslepend
danstheater: het Zeeland
Nazomerfestival is er in geslaagd
om ook voor de negende editie
bijzondere producties te maken.
Het Zeeuwse landschap als
inspiratiebron én decor voor
de theaterproducties.
tekst: Anja de Groene, foto’s: Lex de Meester

Deze editie zit volgens Alex Mallems,
artistiek leider van het Zeeland
Nazomerfestival, heel dicht bij de
uitgangspunten van het festival:
theater op locatie waarbij het landschap
van Zeeland als speelplek wordt
ingericht. Dit is zeker gelukt bij de
openingsvoorstelling ‘De Storm’
van Shakespeare. In de agrarische
omgeving van de Koninklijke Maatschap
de Wilhelminapolder is een
bijzondere plek gemaakt. Speciaal voor
deze productie is in het voorjaar een
labyrint van graancirkels ingezaaid
op een uitgestrekte akker. Dit unieke
land art decor vormt het eiland van
Prospero. In de binnencirkel is het
gestrande schip nagebouwd. Zo’n
voorstelling is alleen maar te zien
bij het Nazomerfestival in Zeeland;
het unieke van de locatie is in alle
consequenties doorgevoerd.
De Storm is voor het Nazomerfestival
de grootste theatervoorstelling ooit.
Er is een tribune met 800 plaatsen,
een speelvlak van 2500m 2 meter en
er spelen 10 acteurs en musici mee.
De medewerking van het landbouwbedrijf
is natuurlijk erg belangrijk.
Ook bij de andere voorstellingen
speelt de landschappelijke omgeving
een bepalende rol zoals een duinpan,
ZEELAND NAZOMERFESTIVAL
25 | 08 tot en met 05 | 09
Cultuur&natuu
verbonden
de oever van de Oosterschelde en
een windmolenpark. ‘Maar,’ zegt
Alex Mallems ‘het niveau van de
theatermakers blijft ook belangrijk.
Daarom trekken we regisseurs aan als
Koen de Sutter en Niek Kortekaas die
werken met topacteurs als Jan Decleir,
Maarten Wansink of Chris Thys.
Het artistiek concept en de acteurs
moeten goed zijn; het is niet alleen de
idyllische plek. De kwaliteit van de
theatervoorstelling moet opboksen
tegen de kracht van de locatie. De
twee componenten moeten elkaar
versterken’.
Voor de voorstellingen worden oude
stukken in een nieuw jasje gestoken
en/of worden stukken speciaal geschreven.
Steeds met gebruikmaking
van het speciale karakter van Zeeland.
In elke voorstelling wordt creatief
omgegaan met dit uitgangspunt.
Mallems: ‘Universele kunst heeft locale
wortels. Onze producties zijn geworteld
in het Zeeuwse landschap. Kunst
zonder wortels bestaat niet, moet
ergens vandaan komen. Het Zeeland
Nazomerfestival wordt gewaardeerd
omdat het zo Zeeuws is in zijn wortels.
Dat is de aantrekkingskracht van het
festival, voor die unieke projecten moet
je naar Zeeland komen’.
Festivalhart Middelburg
Vanaf 28 augustus, als alle
locatievoorstellingen in première
zijn gegaan, t/m 5 september,
is de Zeeuwse hoofdstad het
bruisende ontmoetingscentrum
van het Nazomerfestival met
een uiteenlopend programma
op verschillende locaties. Veel
muziek op het historische
Abdijplein met concerten van
o.a. Bart Peeters, Smaak & Kraak,
Tom Helsen en Selah Sue. Maar
ook kindervoorstellingen, dans,
concerten, workshops, lezingen
en interviews. Door de straten, op
zolders, in kerken of in de open
lucht. Iedere dag vanaf 10u00
tot in de late uurtjes is er iets te
beleven. Voor jong en oud.
Overdag is Boekhandel de
Drvkkery aan de Markt in
Middelburg de ontmoetingsplaats
en festivalcafé. Hier kunt u
toegangskaartjes kopen, elke
dag een talkshow (Nazomertafel)
bijwonen, een ZNF lunch bestellen
en een foto-expositie van vorige
edities van het ZNF bekijken.
Zie voor het programma
van de Nazomertafel:
www.drukkerijmiddelburg.nl
ZilZeelan 02/nazomer 2009
7

Interview
Derk Saue
Verbonden met Zeelan
Zijn zoon vindt het heerlijk om te winkelen in de C1000 in Domburg. En je kunt er
gewoon op je fiets naar toe. Typisch Hollands vindt de familie Sauer dat. Je wandelt hier
naar het strand en alles is binnen handbereik. In Rusland is het leven zo anders, het is
er veel meer een gedoe. Een gesprek met Derk Sauer over Zeeland gaat ook heel veel
over Rusland. ‘In Zeeland is alles anders’. tekst: Anja de Groene
8
ZilZeeland 02/nazomer 2009
Hoe ben je in Domburg terechtgekomen?
‘Ik ben op verschillende manieren verbonden met Zeeland. Mijn familie
is er geworteld. De grootouders van beide kanten zijn Zeeuwen geboren
in Wemeldinge en Sluis. Mijn moeder is hertrouwd met een boer uit
Tholen en heeft een huis in Gapinge. Mijn ene broer woont in Vlissingen
en mijn andere broer in Groningen maar heeft een huis in Meliskerke’.
Zelf is hij in Amsterdam geboren, maar sinds zijn achtste jaar komt hij
voor vakantie naar Walcheren. Zijn ouders hadden een huis in Gapinge
en een strandhokje in Domburg. Toen Derk Sauer in 1989 naar Rusland
vertrok wilde hij een basis in
Nederland hebben. Na een
aantal jaren Middelburgwerd
dat in 2000 Domburg waar
hij in een prachtig huis woont.
‘Kijk daar loopt een hert…’
Derk Sauer ging als journalist
naar Rusland en richtte
daar in 1982 het concern
Independent Media op,
uitgever van kranten en
‘De openheid van
Zeeland heeft iets heel
overdonderends en
steeds blijf je je
er over verbazen hoe
mooi het is’
tijdschriften waaronder het onafhankelijke dagblad Moscow Times.
Daarnaast is hij eigenaar van een kleine uitgeverij die o.a. het tijdschrift
Yoga Journal uitgeeft. In Nederland zit Derk Sauer ook niet stil: hij is
eigenaar van uitgeverij Nieuw Amsterdam en is een van de oprichters van
de televisiezender Het Gesprek.‘Eerst deed ik kranten en tijdschriften,
toen boeken omdat ik van mooie boeken houd, en nu televisie. Ik heb dat
nog nooit gedaan en ik vind het boeiend om die ervaring op te doen, niet
voor het geld maar omdat ik het interessant vind.’ Ook is Sauer voorzitter
van het IDFA, het internationale Documentaire film Festival Amsterdam.
Hoe is het wonen hier?
‘We zij hier enkele maanden per jaar, altijd in de zomer . Onze kinderen
hebben van eind mei tot september vakantie. Zij vinden het hier ook

geweldig. We hebben hier vakantie en tegelijkertijd
is het een invasie van familie en vrienden.
Binnenkort komen er 12 Russische vriendjes van
onze zonen en dan wordt er veel gevoetbald’.
Maar hij heeft wel commentaar op de Nederlanders
en de Zeeuwen.‘Russen hebben een soort
verpletterende gastvrijheid waar we hier nog
veel van kunnen leren. In Rusland is alles niet
zo hetzelfde, het leven heeft meer kleur en is
meer een feest. Zeeuwen zijn daarentegen wel
heel recht door zee’. ‘Maar het landschap is hier
fantastisch, in Rusland is alles bos en lijkt heel
erg op elkaar. Er is daar weinig afwisseling en
er is geen zee’. Op de vraag of hij In Nederland
zou willen wonen is het antwoord toch duidelijk
nee. ‘Er gebeurt hier te weinig, je raakt verslaafd
aan een leven midden in het brandpunt van
economie, kunst, cultuur’. Dat geldt ook voor
Amsterdam ­ waar hij ook nog een pied à terre
heeft­ want Amsterdam vindt hij ook een dorp
vergeleken met Moskou.
Wat doe je zoal tijdens je vakantie in Zeeland?
‘Ik werk zo weinig mogelijk, alleen ’s avonds zit ik
een paar uur achter mijn computer’. Eens in de
1 à 2 weken gaat hij even naar Amsterdam. ‘Ik vier
echt vakantie, ik ga naar het strand, zeil, voetbal
wat en heb het fietsen weer opgepakt. Ik moet hier
weer trainen en mijn conditie opbouwen. Fietsen is
in Rusland niet mogelijk. Men houdt geen rekening
met fietsers, er zijn niet veel wegen en de wegen
die er zijn zijn slecht. Fietsen is daar zelfmoord en
bovendien is het driekwart van het jaar koud’. Elk
jaar fietst hij met de gehele familie Sauer de Terre
des Hommes­Dorpentocht op Walcheren. Zelfs zijn
moeder van 88 doet mee.
‘Wat we hier echt geweldig vinden is het biologische
eten. We zijn ecologisch ingesteld, zodra we in
Zeeland zijn gaan we ecologische spullen inslaan.
Heerlijk dat eten van de boer. In Rusland missen
we dat enorm. Biologisch eten is daar niet te
vinden. In buitenhuizen, datsja’s, verbouwt de
Rus zijn groenten en fruit’. Ook mosselen, zeekraal
en lamsoren gaan er bij de familie Sauer graag in.
Buitenshuis eten ze hier niet zo veel. ‘We zijn te veel
verwend in Rusland’.
Tenslott
Het belangrijkste van Zeeland is voor Sauer de
hemel, de lucht. ‘In Rusland is de hemel maar heel
klein, je ziet er weinig lucht. De openheid van
Zeeland heeft iets heel overdonderends en steeds
blijf je je erover verbazen hoe mooi het is. Elke keer
is dat weer een magische ervaring’.
Zeeuwse herinneringen
Vier julidagen ondergedompeld in Zeeland,
dat is voor een niet-Zeeuw een onvergetelijke
ervaring. Voor een Zeeuw is het niet alleen
normaal, maar onvervangbaar: van de Zeeuwse
kinderen die de provincie uittrekken op zoek
naar de beste vervolgopleiding, weet de helft
nu al zeker ooit terug te zullen keren. De helft!
Uiteindelijk komen ze allemaal terug, ik weet het
zeker. Zeeland verslaaft.
Mijn vierdaagse onderdompeling was voorbeeldig
georganiseerd door de Zeeuwse Bibliotheek en
duurde van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds zeer
laat. Als Zeeuwen eenmaal op gang komen, zijn
ze niet meer te stuiten. En trots op hun provincie:
op de rust en de ruimte, maar ook op ondernemendheid
en de innovatie. Op het roemruchte
verleden, maar ook op de kansrijke toekomst. Op
de lamsoren en de zeekraal. En natuurlijk op de
magnifieke platte oesters, onvolprezen, en met wat
goede wil zelfs buiten het seizoen wel te regelen.
Zeeland is groot in oppervlak en klein in inwonersaantal.
Dat heeft zo zijn voordelen: na twee dagen
ga je gezichten herkennen. Maar het heeft ook
nadelen: het nationale beleid wordt vooral door
het laatste bepaald. Zo raakt Zeeland voorzieningen
kwijt die elke provincie zou moeten koesteren.
Daar moet vooral vaak tegen geprotesteerd
worden, dat hoeft de Commissaris van de
Koningin niet uitgelegd te worden. Maar af en toe
een flinke Zeeuwse onderdompeling voor wat
landelijke politici zou vast ook reuze helpen. En
waar kwam die Balkenende ook alweer vandaan?
Gedeelde Zeeuwse herinneringen: als dat geen
band schept,dan weet ik het niet.
Alexander Rinnooy Kan
Voorzitter Sociaal-Economische Raad
ZilZeelan 02/nazomer 2009
Column
9

10
VOOR
HET WERK
NAAR
ZEELAND
Zeeland doet denken aan strand, bloemdijken en groen begroeide akkers. Maar in
Zeeland is ook hoogwaardige werkgelegenheid met werk voor afgestudeerde specialisten.
Vaak verlaten ze voor het werk de Randstad en dan blijkt wonen en werken in Zeeland
onverwacht erg aantrekkelijk.
tekst: Elian van ‘t Westeinde, foto’s: Maaike Vergouwe
Management Support
Zeeland is een Zeeuws
wervingsbureau dat zich
richt op HBO-ers en
universitair geschoolden.
Sinds 2000 zijn meer
dan 4.000 kandidaten
ingeschreven en de meeste
grote bedrijven zijn klant
van het bureau. Als extra
faciliteit biedt het bureau
een partnerprogramma
aan; ook voor de partner
van de kandidaat wordt
een passende baan gezocht.
Meer informatie via:
www.werkeninzeeland.nl.
ZilZeeland 02/nazomer 2009
Wakker worden van de schreeuw van een fazan
Drea Berghorst (39) koos na een carrière bij de overheid voor het bedrijfsleven.
Ze werkt sinds vorig jaar als Public Affairs manager bij Dow Benelux B.V.
in Terneuzen. Een wending in haar leven die verwondering en verrassingen
teweeg bracht.
‘Mijn partner wees me op de vacature. Ik zei tegen hem: weet je wel dat het in
Zeeland is?’ Wij woonden in het midden van het land en ik werkte in Amsterdam.
Mijn partner heeft een eigen bedrijf en werkt vanuit huis. Plotseling werd het
een issue: wel of niet naar Zeeland. Maar al vrij snel trok het avontuur. Het idee
om meer vrijheid te ervaren was aanlokkelijk. Ik kreeg de baan. Daarna zijn we
meteen de omgeving gaan verkennen. Ik was nog nooit in Zeeuws­Vlaanderen
geweest. Inmiddels hebben we onze plek in de polder bij Axel gevonden. Het voelt
als emigratie in eigen land. De mensen zijn hier minder jachtig. Soms worden we
wakker van de schreeuw van een fazant. En het wordt ’s avonds écht donker,
waar vind je dat nog? De stilte, de ruimte en het gevoel van vrijheid zijn heerlijk.
Mooi is dat ik dat hier kan combineren met werken in een groot en dynamisch
internationaal bedrijf.’

De sfeer is gemoedelijk
Mirjam Dieho (25) deed op de Hogeschool Van
Hall Larenstein in Velp een HBO­opleiding
biotechnologie. Ze vond passend werk bij
Nederlands grootste zadenveredelaar Limagrain
in Rilland. Met een team van werknemers maakt
ze van aangeleverde tarwekruisingen 100%
zuivere rassen.
‘Eigenlijk was ik op zoek naar een onderzoeksbaan,
maar die waren schaars en bleken ook nog
voornamelijk uit computerwerk te bestaan. Mijn
opa en oma uit het Zeeuws­Vlaamse Sluis knipten
de advertentie voor deze functie uit de regionale
krant en stuurden hem op. Dit werk is mij op het
lijf geschreven. De sfeer in het bedrijf is gemoedelijk,
maar er wordt hard gewerkt. Vrienden van mij
zeiden: ‘Huh? Zeeland?’ Hen moet ik wel eens
uitleggen waar Rilland ligt. Ze denken dat dit
het einde van de wereld is, maar voor mij is het
hier aangenaam. Ik woon nu in een appartement
in het dorp en het is er lekker rustig. Mijn motor
is ook mee verhuisd. Motorrijden en skaten zijn
twee van mijn hobby’s en Zeeland is daar uitermate
geschikt voor. De dijkweggetjes in de Zak van
Zuid-Beveland langs de boomgaarden zijn favoriet
voor de zondagmorgen. Ik woon in een provincie
met veel vakantiegangers, dat geeft mij ook een
vakantiegevoel!’
Het internationale karakter van het bedrijf
spreekt me aa
Scheldebouw B.V. is de eerste werkgever van
Ingrid Weegels (33) na haar studie bouwkunde
aan de TU Delft. Het bedrijf in Middelburg
bouwt eenmalige specifieke gevels. Als Project
Manager is Ingrid verantwoordelijk voor grote
internationale projecten.
‘Ruim zes jaar geleden solliciteerde ik op
verschillende banen in de Randstad. Zonder
resultaat. Een oud studiegenoot wees me uiteindelijk
op dit bedrijf. Al heel snel kon ik op gesprek. Ik heb
wel extra bedenktijd gevraagd, want accepteren van
deze baan betekende vertrekken uit de Randstad.
Weg van mijn vriendinnen. Maar ik wilde graag
bij Scheldebouw aan het werk. De internationale
oriëntatie van het bedrijf sprak me aan. Ik heb een
huis in Middelburg gekocht omdat Middelburg op
Delft lijkt. Het dorpse karakter van deze stad geeft
me een warm gevoel. Via mijn sporten maakte ik
snel nieuwe vrienden. Het vooroordeel dat Zeeuwen
stug zijn, herken ik niet. In Limburg, waar ik
oorspronkelijk vandaan kom, is het misschien zelfs
moeilijker voor iemand van buitenaf om zich te
settelen dan hier. Het klinkt een beetje flauw, maar
de combinatie rust en ruimte vind ik prettig. Ik
zou niet meer in de Randstad willen wonen. Als ik
drukte wil, zoek ik die wel op.’
ZilZeelan 02/nazomer 2009
11

12
Eten uit ze
tekst: Joeri Wisse (met dank aan Chiel Jacobusse, Het Zeeuwse Landschap), foto: Mechteld Jansen
Vroeger sprokkelden veel Zeeuwen langs de kust en
in zee een lekker zilt maaltje bijeen. Tegenwoordig
halen ze een kilootje mosselen liever bij de visboer
en laten ze het ‘snijden’ van zeekraal over aan
slimme boeren die het zoutminnende plantje
binnen dijks telen. Toch valt er voor de avonturier
nog heel wat te vinden op de schorren, slikken en
oevers van de Zeeuwse wateren.
Zeekraal en lamsoren (de Zeeuwse naam voor
zee aster) worden in Zeeland al sinds
mensenheugenis gegeten. Er zijn echter meer
eetbare planten langs de Zeeuwse kust te vinden
zoals lepelblad in de Ooster- en Westerschelde, het
geurige geneeskrachtige zee alsem in Het Verdronken
Land van Saeftinghe en zeevenkel die door de
opwarming van de aarde hier nu ook voorkomt.
Wie meer van dierlijke zeevruchten houdt, kan
zich uitleven. Bij laag water zijn er schelpdieren
als de alikruik, oester, kokkel en mossel te vinden.
Voor kokkels moet echt moeite worden gedaan.
Deze bekende strandschelpen verstoppen zich
enkele centimeters diep onder het zand. Dat
betekent dus graven en dat mag in principe niet
ZilZeeland 02/nazomer 2009
zonder vergunning. Schelpdieren als oesters en
‘krukels’ zijn vooral te vinden langs de dijken,
waar ze zich hebben vastgeklampt aan de stenen
van de zeeweringen. Tussen de paalhoofden aan de
Noordzeekust is gemakkelijk een maaltje mosselen
te plukken. De Japanse oester, ooit geïmporteerd
in de jaren zestig, is met gebrek aan natuurlijke
vijanden zelfs een plaag geworden.
Wie gewapend met een emmer en zakmes de
Zeeuwse kusten wil afstruinen op eetbare zeeplanten
en schelpdieren, moet zich wel bewust zijn van
de regelgeving. Tot in de jaren tachtig mocht
iedereen vrij op de schorren komen. Maar door de
toenemende druk op de natuur zijn veel binnen-
en buitendijkse gebieden tot verboden gebied
verklaard. Alleen met een speciale vergunning
van de provincie mogen liefhebbers zeekraal of
lamsoren snijden. Maar er zijn plannen om hier wat
aan te doen. Bij Breskens is het plan Waterdunen in
ontwikkeling, een plan met veel nieuwe ruimte voor
recreatie en natuur. Daar wil men graag snijveldjes
ontwikkelen, waar recreanten zeekraal kunnen
snijden zonder de natuur al te veel te verstoren.
Een oud lokaal gebruik in een nieuwe vorm.

Avonturieren
onder de
golve
Zweven boven een tapijt van anemonen, het paringsgedrag
van de sepia bewonderen of pijlinktvissen en zeenaaldjes
achtervolgen. In de Zeeuwse wateren kan het allemaal.
Duiken in de Oosterschelde is één groot feest.
tekst: Elian van ’t Westeinde, foto's: Maaike Vergouwe
De parkeerplaats op de Oesterdam
bij de Bergse Diepsluis vlakbij Tholen
staat al aardig vol. Vele tientallen
duikliefhebbers komen hier wekelijks
naar toe om te duiken in de
Oosterschelde. Het is levendig druk
en een opgewonden spanning hangt
in de lucht. Duikflessen worden
ge controleerd en loodgordels omgegespt.
Ook Marianne Verwijmeren
trekt haar duikuitrusting aan. ‘Deze
plek aan de Oosterschelde is een van
mijn lievelingsplekken’, zegt ze. ‘Hier
staat nauwelijks stroming en rekening
houden met eb en vloed is niet nodig.
Het prettige is ook dat je vanaf de
voet van de dijk zo het water in kunt
stappen. En dat is eigenlijk in de rest
van Zeeland net zo.’
De sepia’s kijken je aa
In het voorjaar is het vooral het
paargedrag van de sepia, een soort
inktvis, dat bij duikers de drang
veroorzaakt om zo snel mogelijk
het water van de Oosterschelde in
te gaan. Deze inktvis zet eitjes af op
wilgentakken die in de bodem zijn
geprikt. ‘Het zijn aaibare diertjes’,
vindt Marianne. ‘Ze zijn net zo
nieuwsgierig als wij. Ze komen
gewoon naar je toe. Dan kijken ze
je aan met die grote ogen. Als je dat
hebt gezien is je dag helemaal goed.’
Naast de sepia’s, de vele soorten
naaktslakken, zeenaalden, kreeften
en platvissen zijn er nog zo’n 250
andere diersoorten te ontdekken in de
Oosterschelde. Niet voor niets maakt
dit water deel uit van een beschermd
natuurgebied, het Nationaal Park
Oosterschelde.
De duikers gaan zorgvuldig om met
de habitat vinden ze zelf. Marianne:
‘Wij blijven altijd minstens één meter
boven de bodem. Dan voorkom je dat
je het zand omhoog woelt. Zand dat
dan weer op de bodem dwarrelt en
de prachtige anemonen, sponzen en
wieren bedekt.’
Soms vier duiken per dag
Fanatiekelingen duiken soms tot vier
keer per dag. Dat kan in Zeeland, want
er is een grote variatie aan duikplekken.
Er zijn diepe en ondiepe plekken
met stromend of stilstaand water.
Dat maakt de Zeeuwse wateren
geschikt en interessant voor duikers
van alle niveaus. De Nederlandse
Onderwatersportbond (NOB) telt
dan ook jaarlijks ruim 700.000 duiken
in Zeeland.
‘Duiken is heerlijk om te doen’,
zegt Marianne wanneer ze weer
boven water is. ‘Al die kleuren van
anemonen, zeewier en de vele soorten
vissen die je onder water ziet. En de
vrijheid die je voelt als je onder water
bent, is onbeschrijfelijk.’
NOB
De Nederlandse Onderwatersportbond
(NOB) is de nationale
organisatie voor sportduikers.
De NOB geeft informatie
over opleidingen en duiken in
Nederland. Op de site
www.onderwatersport.org
is te vinden waar in Zeeland
gedoken kan worden.
Nationaal Park Oosterschelde
De Oosterschelde vormt het
grootste Nationaal Park van
Nederland met een oppervlak van
ca. 37.000 ha, een oever van
125 km, een lengte van
hemelsbreed 40 km van oost
naar west en 27 km van noord
naar zuid. Het park is daarnaast
één van de belang rijkste
vogel gebieden van ons
land. Bijzonder is dat het park
ook van economisch belang is.
Mossel- en oestervissers, schippers
en recreatieondernemers leven
van de Oosterschelde.
Meer informatie hierover via
www.npoosterschelde.nl.
ZilZeelan 02/nazomer 2009
13

Nieuw
Zeeuwe
14
1 Naam: Alfred Busink (48 jaar, belastingadviseur
bij Flynth Adviseurs en Accountants), Janneke
Busink (48 jaar).
Komen uit: Zwijndrecht
Wonen: in afwachting van de oplevering van de
nieuwe woning in Zierikzee (plan De Lanen) in een
stacaravan op Camping de Stern te Noordgouwe.
Omdat: wij op zoek waren naar een rustige en
meer landelijke woonomgeving.
2 Naam: Marten Noorduin (22 jaar, student aan
Roosevelt Academy) en Ali Mohammed Al-Turaihi
(22 jaar, student aan Roosevelt Academy).
Komen uit: Venlo (Marten) en Bagdad­Irak
(Ali Mohammed)
Wonen in: Middelburg
Omdat: zij beiden studeren aan de Roosevelt
Academy in Middelburg. Middelburg is een mooie
en rustige stad om te wonen, waar gelukkig steeds
meer dingen worden georganiseerd. En hier
kunnen we een heerlijke fietstocht naar het
strand maken en op het abdijplein muziek spelen.
ZilZeeland 02/nazomer 2009
1
3
Ze komen hier om te wonen en te werken.
Wie zijn het, deze nieuwe Zeeuwen?
Een aantal nieuwkomers geportretteerd.
foto’s: Mechteld Jansen
3 Naam: Willemijn Mackaaij-van Hal (84 jaar, was
cheffin bij afdeling bedrijven gemeente Utrecht).
Komt uit: Houten
Woont in: Middelburg
Omdat: mijn dochter hier woont. De mentaliteit
is gezelliger. Ik wil hier niet meer weg al geven ze
me een huis voor niks.
4 Naam: Erik Roest (32 jaar, strategisch adviseur
bij de gemeente Middelburg), Ieteke Verhoeven
(32 jaar, studente diergeneeskunde aan de
universiteit van Gent) en Sam Roest
(9 maanden, tevreden klant van kinderdagverblijf
de WipWap).
Komen uit: Lansingerland (Berkel en Rodenrijs)
Wonen in: Terneuzen
Omdat: er in Zeeuws-Vlaanderen nog sprake is
van rust en ruimte, de mensen er nog gemoede ­
lijk zijn en omdat Terneuzen precies in het midden
ligt van het stadskantoor van Middelburg en de
universiteit van Gent!
2
4

Leze
Capitool reisgids van Zeeland
€ 22,90
Meer dan 500 foto’s,
illustraties,kaarten,
tekeningen en plattegronden
van de belangrijkste
bezienswaardigheden van
Zeeland in ‘de gids die
laat zien waar andere alleen
over schrijven’.
Zeeuwse Vrouwen
€ 14,50
Zeven Zeeuwse vrouwen
vertellen in dit boek op
indringende wijze het
verhaal van hun eigen
leven aan auteur Kees
Slager. Samen schetsen
ze een geheel eigen
beeld van de Zeeuwse
samenleving in de
20ste eeuw.
Inspirerend Zeeland
€ 15,00
Marga Haas en Aarnoud
van der Deijl maken een
reis langs 50 plaatsen
in Zeeland met een
bijzonder verhaal.
Het Zeelandboek door Peter Sijnke
€ 14,95
De geschiedenis van Zeeland in 350 bondige verhalen
met afbeeldingen. Vanaf de prehistorie tot de plannen
voor een nieuw Deltaplan. Voor iedereen die de
provincie beter wil leren kennen.
De mooiste en nieuwste boeken over
Zeeland zijn te vinden op:
www.zeelandboeken.nl
Geschiedenis van Zeeland De CANON van het Zeeuws
verleden door Jan J.B. Kuipers & Johan Francke
€ 34,95
In 50 toegankelijk geschreven en rijk geïllustreerde
hoofdstukken geeft de Zeeuwse canon een samenhangend
beeld van de geschiedenis van Zeeland sinds de prehistorie.
Elk venster biedt ook doorkijkjes op ontwikkelingen en
verwante onderwerpen, zodat alle belangrijke historische
thema’s aan bod komen.
De Geschiedenis van Middelburg
in 25 stappen
€ 22,50
(verschijnt op 28 augustus)
Peter Sijnke en Tobias van
Gent koppelen belangrijke
jaartallen aan thema’s uit de
Middelburgse geschiedenis. In
25 hoofdstukken wordt de rijk
geïllustreerde historische canon
van Middelburg geschetst.
ZilZeelan 02/nazomer 2009
15

ZEERAKET, SHETLANDPONY’S
EN EEN HEKSENVIJVER:
DE KOP
VAN
SCHOUWEN
Het breedste duingebied van Nederland, dat bij Burgh-Haamstede, is een
feest voor natuurliefhebbers. Fietsen, wandelen, mountainbiken,
paardrijden – hoe je er ook doorheen gaat, mooi is het! Ook voor kinderen
valt er van alles te beleven. tekst: Marga Haas, foto’s: Maaike Vergouwe
16
ZilZeeland 02/nazomer 2009
Jaren geleden is Jan Midavaine, ook wel Jan de Trampolineman, met zijn
recreatiebedrijfje in Westenschouwen neergestreken. Hij heeft zes trampolines
waarop kinderen zich kunnen uitleven en verhuurt fietsen, bolderkarren
en skelters. Hij is ook fervent liefhebber van de natuur. Dat hij geregeld
excursies aanbiedt, mag dus geen verwondering wekken. Vandaag staat er een
kinderexcursie op het programma en Zwollenaren Dirk en Marjanne en hun
kinderen George (8) en Hanna (6) doen mee.
Uniek duingebie
De Kop van Schouwen is een uniek duingebied in Nederland. ‘De Zeepeduinen is
het meest ongeschonden duingebied dat je in dit land kunt vinden’, vertelt Jan.
‘Je kunt hier de natuurlijke opeenvolging van de vegetatie precies volgen. Op
het strand tref je zeeraket en loogkruid. Echte pioniersplanten. De volgende stap
zijn de duinen. Daar vind je helmgras, duindoorn, vlierstruiken en meidoorn.

En daarna volgt de zogenaamde climaxvegetatie:
de berk en de eik, bijvoorbeeld. Dus je ziet hier
hoe de vegetatie landinwaarts verandert.’
In de Kop van Schouwen worden wilde Shetlandpony’s
ingezet om de duinen te begrazen. ‘Nu
de pony’s de begroeiing kort houden, zie je
oorspronkelijke planten als guichelheil, parnassia,
bitterling en duizendguldenkruid terugkomen.’
Het hooggelegen gebied is al heel lang bewoond.
‘De eerste bewoners zaten hier in 2460 voor
Christus, bij wat nu Plompetoren heet.’ Jan
wijst over zijn schouder. ‘Je moet je voorstellen:
in diezelfde tijd werden de piramiden in Egypte
gebouwd!’
Plassen zonlich
Jan geeft ons fietsen en een routebeschrijving en
we gaan op pad. We hebben geluk: de lucht is
strakblauw en er waait een frisse zeebries. Ideaal
weer voor een middagje in het bos en de duinen.
Een kronkelig betonpad voert ons door de
‘Nu de pony’s de begroeiing kort
houden, zie je oorspronkelijke
planten als guichelheil, parnassia,
bitterling en duizendguldenkruid
terugkomen.’
Boswachterij. Plassen zonlicht liggen op de weg.
Het gaat op en neer, kriskras door het bos. We
fietsen in de schaduw van esdoorns, abelen, eiken
en berken. Dan weer rijden we tussen louter
naaldbomen. Een harsgeur omringt ons en als we
stilstaan, horen we het geruis van de dennen. ‘Of
zouden we de zee horen?’, vraagt Dirk zich af.
Na een paar kilometer bos breekt het landschap
ineens open. Duinen, begroeid met gras en
laagblijvende planten, af en toe een struik. Even
verderop is de uitzichttoren. We laten onze fietsen
achter en gaan te voet verder. Een steile trap
staart ons aan en 75 treden later staan we boven.
Het is helder en we vergapen ons aan het uitzicht.
De vuurtoren van Haamstede kunnen we bijna
aanraken, het kerktorentje van Burgh steekt fier
boven de bomen uit, de tv­toren van Goes en de
Dikke Toren van Zierikzee, zelfs de rookpluimen van
het industriegebied bij Antwerpen zijn goed te zien.
De horizon wordt gemarkeerd door de Zeelandbrug
aan de ene kant en door een paar oceaanstomers op
zee aan de andere kant.
Goed verstop
Als we de toren verlaten, lopen we nog een klein
stukje door de duinen. Goed verstopt tussen de
bomen en het riet, vinden we een plek die wat ons
betreft het mooiste stukje van de Kop van Schouwen
mag heten: de heksenvijver. Donker, maar helder
water, omzoomd door riet, aan de overkant steile
duinen met naaldbomen, gezoem van libellen,
gekwetter van vogels, stilte, zon op je huid: het is
er allemaal. ‘Kijk eens!’, roept George dan. Hij wijst
naar het water, een meter van de oever. Honderden
voorntjes zwemmen daar, vlak onder het oppervlak.
Als we terug zijn bij de Trampolineman, zijn we
roodverbrand, moe en voldaan. Nog een ijsje en de
vakantiedag is compleet.
Trampolinecentrum Westerschouwen
Jan en Ellen Midavaine
Steenweg 13a, Westenschouwen
www.jantrampoline.nl
Voor meer informatie over de Kop van Schouwen
zie www.ziltzeeland.nl
ZilZeelan 02/nazomer 2009
17

18
innovatief bedrijf in zeeland
the sky is
the limit
innovatieve glasgevels
uit Sas van Gent
Glas maken is al zo oud als de mensheid. Van kunstvoorwerpen tot gewone
gebruiks artikelen, glas wordt overal voor gebruikt. Maar bij Sas Glas in Sas van Gent
(Zeeuws-Vlaanderen) maken ze er vooral spraakmakende gevels van. In dit bedrijf
worden de grenzen in wat kan met vlakglas permanent opgezocht en opgerekt.
tekst: Inge Heuff, foto’s: Maaike Vergouwe
Innovatie en differentiatie, dat zijn de kenmerken
die in het verhaal van directeur John de Baere en
business developmentmanager Paul Roman telkens
terugkeren. Dat is niet verwonderlijk; de projecten
die Sas Glas de laatste jaren heeft uitgevoerd zijn
spraakmakend onder gevelbouwers, architecten
en projectontwikkelaars.
Voor het publiek is de
gevel van het Nederlands
Instituut voor Beeld en
Geluid in Hilversum, naar
het ontwerp van Jaap
Drupsteen, waarschijnlijk
het meest bekend.
Voor deze glasgevel werd de moedermaatschappij
Koninklijke Saint­Gobain Glass genomineerd voor de
Nederlandse Bouwprijs 2007. Maar Rotterdammers
kennen vast de nieuwe glasgevel van Hogeschool
InHolland op de Kop van Zuid en de inwoners van
Den Bosch de gevel van de Verkadefabriek.
Tibetaans zandschildere
Voor deze bijzondere glasgevels zijn de nieuwste
technieken toegepast, gecombineerd met het
ambachtelijke glas maken. ‘Jaap Drupsteen,
bijvoorbeeld, wilde in de glasgevel reliëf en kleur
ZilZeeland 02/nazomer 2009
‘Met TNO hebben we een
digitaal aangestuurde techniek
ontworpen die elders in de
wereld nog niet te vinden is’
combineren zodat het effect van het klassieke
glas in lood zou ontstaan’, vertelt Roman. ‘Voor
het kleureffect hebben wij teruggegrepen op het
Tibetaanse zandschilderen. Samen met TNO hebben
we een digitaal aangestuurde techniek ontworpen
die elders in de wereld nog niet te vinden is.’
Glasplaten werden bepoederd
met gekleurd emaille. Vervolgens
kwamen de bepoederde glasplaten
op mallen te liggen. Door de oven tot
800°C te verwarmen, werd het glas
zacht en vormde het zich naar de mal
terwijl het emaillepoeder wegzonk
in het glasoppervlak. Zo kreeg de
glasplaat zijn kleuren en het beoogde reliëf.
Vernieuwen
Deze 3D techniek (met de naam Crea-Lite) is het
resultaat van de nieuwe weg die Sas Glas is ingeslagen.
De Baere: ‘Vanaf 2003 richten wij ons specifiek op
hoogwaardig, innovatief vlakglas voor gevelbouw
en interieurs. Wij combineren vernieuwende
glasproducten met functionaliteit, duurzaamheid
en creativiteit. Zo hebben we voor het maken van
prints een zeefdrukspecialist aangetrokken. Juist
omdat wij op technisch gebied innovatief werken,

Nederlands Instituut
voor Beeld en Geluid,
foto: Daria Scagliola en
Stijn Brakkee
kunnen wij mensen aantrekken die anders niet gauw
naar Zeeuws­Vlaanderen zouden komen.’
Bankbiljet
Effecten ontstaan ook door de prints op verschillende
zijden van het glas aan te brengen. Afhankelijk van
de plaats wordt de zeefdruk duidelijk zichtbaar of
iets diffuus. In Kaunas, Litouwen, wilde een projectontwikkelaar
de afbeelding van een bankbiljet expliciet op de
glasgevel zien. Die print heeft Sas Glas aan de buitenzijde
aangebracht. Voor een meer subtiele uitstraling koos
architect Frank O’Geary voor een gevel in New York juist
voor een zeefdruk tussen twee glasplaten in. Bijzonder
is de gevel waarbij de print via het moiré principe (een
patroon met twee rasters achter elkaar) is bedrukt; dat geeft
de illusie van een bewegende gevel.
Skybox
Momenteel wordt er bij Sas Glas hard gewerkt
aan LED­toepassingen waarbij innovatieve
zeef­drukmotieven gecombineerd worden met LEDlighting.
Roman: ‘We hebben al enkele mooie projecten
gedaan, zoals de vloer van de Toyota showroom in
Parijs en de skybox in het PSV stadion. Duurzaamheid
is hierbij essentieel, je kunt niet even een ledje
verwisselen. Maar de mogelijkheden zijn fantastisch.’
Sas Glas is als de eerste vlakglasfabriek van
Nederland in 1899 opgericht door Belgische
financiers. Onduidelijk is waarom zij voor Sas
van Gent kozen en niet bijvoorbeeld voor het
naastgelegen Belgische Zelzate. In 1904 werd
Sas Glas overgenomen door wat nu Koninklijke
Saint-Gobain Glass heet. Bijna honderd jaar later
werd de industriële vervaardiging van vlakglas
overgeheveld naar een andere vestiging. Sas
Glas is nu hét onderzoek- en ontwikkelcentrum
van Saint-Gobain Glass Solutions. SGGS is
Europees marktleider op het gebied van vlakglas.
Bij Sas Glas werken 125 mensen, de jaaromzet
is 19 miljoen euro. www.sasglas.com en
www.saint-gobain-glass.com.
Kaunas, Lithouwen
ZilZeelan 02/nazomer 2009
19

Slapen
op z’n Zeeuws
Nieuwe vormen van toerisme in Zeelan
Slapen op het strand in stijlvolle huisjes, koken op een ecologische kookboerderij,
tot rust komen in een echte Yurt of ontwaken in een speciaal ontworpen
boomhut. Het kan allemaal in Zeeland. Een rondje langs bijzondere toeristische
accommodaties in Zeelan. tekst: Margot Verhaagen, foto’s: Maaike Vergouwe
20
ZilZeeland 02/nazomer 2009
Architectuur op het stran
Als je de duinen overgaat bij overgang Noordduin tussen Domburg en
Westkapelle zie je ze links meteen al liggen: de strak vormgegeven en
onder architectuur gebouwde strandhuisjes van Slaapzand. Ze kleuren
mee met het weer van grijs naar blauw en ze staan schuin naast elkaar.
De buren kijken niet bij jou naar binnen en jij niet bij de buren. Het
uitzicht met alleen zee en strand verveelt nooit. Hier slaap je met de
gordijnen open en als je ’s ochtends wakker wordt, duik je eerst de zee
in. Dan heb je het strand nog voor jezelf. Iedere ochtend zijn er verse
broodjes bij de strandtent even verderop. De bagage wordt gehaald en
gebracht en je hoeft zelf geen dekbedden en lakens mee te nemen.
Slow koken en slape
Bij eigenaresse Marieke Hakkesteegt ging een paar jaar geleden het
roer om. Ze stond 27 jaar voor de klas, kocht vervolgens buiten
Middelburg in het gehucht Krommenhoeke een oude boerderij en
sloeg aan het verbouwen. Nu staat er een kookboerderij waar je na het
koken heerlijk kunt blijven slapen. Van een voormalige paardenstal is
een grote keuken gemaakt waar maximaal 16 personen kunnen koken.
De oude ‘tas’ – hooiberging – en koeienstal zijn nu een mooie zit­ en
eetruimte.Buiten is de moestuin waar ecologisch getuinierd wordt,
ook door de cursisten zelf! De groenten vormen de ingrediënten
waarmee ‘slow’gekookt wordt. Vergeten groenten en streekproducten
spelen bij de kookworkshops een belangrijke rol. Hier word
je gedwongen alle tijd te nemen voor het koken en het eten. Na het
eten heerlijk naar één van de drie slaapkamers, onder de hanenbalken.
De vierde slaapkamer beneden is tevens geschikt voor mindervaliden.
Kleurrijke Yurt op Schouwe
Ze wilden bij de camping de Kermisrose ­ Zeeuws voor pioenroos
­ niet de zoveelste boerenrustcamping zijn, maar de gasten iets
bijzonders bieden. Dat is gelukt; vier Mongoolse tenten staan er, om

helemaal tot rust te komen en te genieten van de totale duisternis
’s nachts. Net als op een echte steppe. Iedere tent is voorzien van
een prachtige handgemaakte originele geschilderde binnenkant
met oranje, rood en blauw, de Mongoolse kleuren.
Er staat een houtkacheltje om op te koken en ze hebben
‘gewone’ bedden, die uit Mongolië zijn veel te kort. Iedere tent
heeft een eigen sanitaire voorziening. Het Grevelingenmeer
waar gezeild, gedoken, gesurft en gezwommen kan worden is
vlakbij. In de bijbehorende theetuin de Stokroos, zijn er iedere
dag zelfgemaakte taarten!
Onder de ruisende bladeren in een boomhu
Liggen onder de ruisende bladeren tussen de bomen? In
Westkapelle is speciaal voor chambre d’hôte Frankrijk­Noord,
een boomhut annex kunstobjectgemaakt door kunstenaar
Frank Havermans.
De kunstenaar zegt er zelf over dat het een maritiem ontwerp is
dat refereert aan de typologie van het Zeeuwse landschap. Voor de
vormgeving heeft hij naar de duinbebossing gekeken die door de
harde zuidwesten wind één richting op groeit. De voorzijde heeft
verwantschap met een boot of kajuit en de zwart­witte ‘huid’
verwijst naar de donkere Zeeuwse schuren met witte omlijsting.
Binnen is genoeg ruimte voor twee personen. De cabine doet
prettig aan en dan komen de dromen er als vanzelf!
Zorgtoerisme
‘Heel natuurlijk en
tegelijkertijd heel apart’
Meer informatie: www.slaapzand.nl • www.breezandbeachhouses.nl
www.slapenopstrand.nl • www.kookboerderijkrommenhoeke.nl
wwwstrandbungalow.nl • www.de-stokroos.nl • www.frankrijk-noord.nl
Bij Vrouwenpolder staan 10 bungalows aan het strand.
Twee van deze huisjes zijn speciaal geschikt gemaakt
voor mindervalide gasten. De toegang is via een
glooiend geasfalteerd pad en een grote vlonder rondom
de huisjes zorgt voor veel bewegingsvrijheid. Binnen
is alles op maat gemaakt. Als de zon het laat afweten
is er een CV en verder zijn deze huisjes van alle
gemakken voorzien. Voor meer informatie:
www.strandbungalow.nl
Nierpatiënten kunnen op vakantie in Zeeland want in
vakantiedialysecentrum De Banjaard in Kamperland
kunnen zij hun bloed laten zuiveren. In deze dependance
van het Oosterscheldeziekenhuis in Goes zijn zes
plaatsen beschikbaar voor deze chronisch zieke mensen.
Roompot Vakanties heeft accommodaties voor
patiënten met cara, astma of een andere luchtwegaandoening.
Er zijn huisjes zonder gordijnen en
tapijt. Voor mindervaliden zijn er drempelloze
vakantiewoningen met verlaagde aanrechten en
met slaapkamers en sanitair op de begane grond.
Zie www.rpholidays.nl
Zorg en/of hulpmiddelen nodig? In Zeeland kan daar
voor gezorgd worden door deze online te boeken via
www.zeelandzorgvakantie.nl. Op deze portal is
een selectie te maken uit een productencatalogus
van zorgproducten. De aangevraagde zorg wordt
automatisch opgepakt door de zorgaanbieder in de
buurt van de accommodatie.
ZilZeelan 02/nazomer 2009
21

22
Cultureel erfgoed
Het nieuwe leve
van een veerhuis
’t Veerhuis, van wachtlokaal tot toprestaurant
Jaren geleden dienden ze als wachtlokaal voor passagiers van de veerboot. Nu kun je
in de meeste veerhuizen lekker eten. ’t Veerhuis in Wolphaartsdijk onder de loep.
tekst: Manon Veroude, foto’s: Mechteld Jansen
Eeuwenlang ging het vervoer in Zeeland over water.
Zo’n honderd veren vormden de verbinding tussen de
eilanden. Tot aan het begin van de vorige eeuw zetten
verschillende particuliere ondernemers de passa giers
met eenvoudige roeiboten en zeilschouwen over. Het
aantal veerdiensten werd door de aanleg van dammen
en dijken steeds kleiner. Vooral na de uitvoering van
het Deltaplan waren er nauwelijks nog veerboten in
gebruik. Alleen de veerhuizen bleven over.
Dinsdagochtendspits
Het veer tussen Kortgene en Wolphaartsdijk was
lange tijd de belangrijkste verbinding tussen Noord­
en Zuid­Beveland. De aanleg van de Zandkreekdam in
1960 maakte ook de veerdienst tussen Wolphaartsdijk
en Kortgene overbodig.
Tegenwoordig ligt de jachthaven van Wolphaartsdijk
vol met recreatiebootjes. Wie goed kijkt, kan de
oude veersteiger zien liggen. Vanaf deze steiger
vertrok tot in 1960 dagelijks ieder uur een veerpontje
naar de overkant.
Bep van Bakergem (87) kan zich de veerdienst nog
goed herinneren. Samen met haar man runde zij eind
jaren vijftig het oude veerhuis. ‘Het was altijd druk,
van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat’, weet ze nog.
’Passagiers wachtten hier op de boot, dronken wat en
speelden een potje biljart. Op dinsdag was het altijd
extra druk. Boeren reisden met hun graan af naar de
overkant om zaken te doen in de korenbeurs in Goes.’
ZilZeeland 02/nazomer 2009
Ondenkbare combinaties
’t Veerhuis ziet er na een aantal verbouwingen van
buiten nog hetzelfde uit maar is van binnen een
stuk moderner geworden. Sinds november 2007
heeft het zelfs een Michelinster. Huidige eigenaar Co
Simmers: ‘ In het eten proberen we onderscheidend
te zijn, maar verder zijn we hier heel gewoon. Niet te
veel opsmuk. We willen dat mensen zich hier thuis
voelen.’ De huidige menukaart van ’t Veerhuis is
niet te vergelijken met de kaart van 45 jaar geleden.
De gerechten op de menukaart zijn gedurfd.
Ondenkbare combinaties blijken verrassend goed
te zijn. Watermeloen met feta, witte chocolade met
zoute karamel, koude aspergesoep met dropkruid.

AGENDA
EVENEMENTEN EN FESTIVALS
• 25 augustus-5 september
Zeeland Nazomerfestival
Zie blz. 6 en 7.
www.nazomerfestival.nl
• 28-30 augustus
Vlissingen Maritiem
Jaarlijks evenement in Vlissingen met
maritiem thema. In 2009 is dit loodsen op
de Westerschelde. Culturele, muzikale,
educatieve, sportieve en natuurlijk
mari tieme activiteiten. Met
mijnenbestrijdings vaartuigen,
lichtschepen, sleepboten en (oude)
loodsboten. Shantykoren en themapleinen.
www.vlissingenmaritiem.nl
• 28,29 en 30 augustus
Mosselfeesten in Philippine
Wie Philippine zegt, zegt mosselen. Een
dorp met 2200 inwoners, maar wel met
zo'n 800 restaurant-stoelen, verdeeld over
acht restaurants. Tijdens de Mosselfeesten
worden de mosselen gekookt op de
markt en vindt de uitreiking van de
Gouden Mossel plaats. Er is een braderie,
een rommelmarkt en de fanfares en
streetbands treden op.
www.vvvzeeland.nl
Tip! Op de compleet vernieuwde site
www.vvvzeeland.nl kunt u aangeven
wat u graag doet in uw vrije tijd, van
watersport tot cultuur en van culinair
tot natuur. Op basis van uw persoonlijk
profiel ontvangt u gratis én op maat
allerlei tips voor dagtrips of (korte)
vakanties in Zeeland.
• 11-20 september
Film by the Sea
Zie blz. 5.
www.filmbythesea.nl
• 7-12 september
Senior Games 2009
De provincie Zeeland is gastprovincie
voor de eerste senior games die in Europa
georganiseerd worden. In vrijwel alle
Zeeuwse gemeenten worden van 7-12
september wedstrijden georganiseerd.
Naar verwachting nemen ruim 1500
sporters uit 33 landen deel aan het
hoofdprogramma. Zij zullen in 18 takken
van sport actief zijn. De atleten worden
ingedeeld in leeftijdscategorieën van 5
jaar, in principe 50-54, 55-59, 60-64,
etc. In Sportpunt Zeeland in Goes wordt
een programma georganiseerd dat voor
iedereen open staat, ook voor nietsporters.
Op het gezondheidsplein zijn
keuringen, onderzoeken, testen, advies,
etc. te zien en mee te maken. Daarnaast
is er dagelijks ochtendgymnastiek onder
leiding van Olga Commandeur (MAX
TV), iedere dag lezingen van ondermeer
trendwatcher Herman Konings, Nico Out
over Sport in de Cultuur, dr.Matthieu
de Greef over de noodzaak van bewegen
voor senioren, Zeeuws Boerenland
met typisch Zeeuwse info en demo’s
en allerlei zang- en dansactiviteiten
in de avond tot 23.00 uur. De Senior
Games worden georganiseerd in nauwe
samenwerking met de geselecteerde
landelijke sportorganisaties.
www.seniorgames2009.com
• 19 september
Dag van de Zeeuwse Visserij
Geniet, proef en beleef op zaterdag
19 september 2009 alweer de vijfde editie
van de Dag van de Zeeuwse Visserij! De
Zeeuwse visserijsector en de Provincie
Zeeland organiseren dit evenement van
10.00 tot 17.00 uur in en om de vismijn
aan de Binnenhaven 11 in Vlissingen. De
toegang is gratis. Het thema van deze dag
is: Innovatie in de visserij. Zeeland is druk
bezig met het zoeken naar innovatieve
methoden om vis, schelp- en schaaldieren
en zilte groenten in en om Zeeland te
telen. Het hoogtepunt van de dag is de
uitreiking van de Zeeuwse Visserij Award
2008.Tijdens deze dag is er veel te zien, te
horen, te proeven, te ervaren en te leren
op het gebied van traditionele en moderne
foto: Anton Dingemanse
visserij in Zeeland. Er zijn veilingen van
vis, demonstraties nettenboeten, paling
en poon worden gerookt, mosselen
gekookt en garnalen gepeld. Ook vindt
dit jaar weer het succesvolle 'Zeeuwse
Jeugdkampioenschap Oesteropensteken'
plaats! En de zilte zaligheden zijn in tal van
kraampjes te koop.
In de binnenhaven zijn moderne en
historische Zeeuwse vissersschepen te
bewonderen. Op deze schepen kunnen
bezoekers zelf beleven hoe het is om
op een schip te werken en te leven. Op
de verschillende schepen wordt uitleg
gegeven over de visvangstmethoden van
toen en nu.
www.vlissingen.nl
Met ZiltZeeland
naar Philip Glass
Philip Glass geeft een solo pianorecital
in Middelburg op 26 en 27 september
2009. Beide concerten zijn uitverkocht
maar Zilt Zeeland heeft nog 100 kaarten
voor 26 september!
De wereldvermaarde componist
Philip Glass komt naar Middelburg!
Philip Glass is slechts één weekend
in Nederland en heeft Middelburg
uitgekozen om in de prachtige Zeeuwse
Concertzaal een solo pianorecital te
geven. Het exacte programma is op
dit moment nog niet bekend, maar
ongetwijfeld zal Glass putten uit zijn
omvangrijke en schitterende oeuvre.
Met composities als Opening, Mad Rush,
Metamorphosis en The Hours.
Interesse?
Op www.ziltzeeland.nl
leest u hoe u de kaarten kunt bestellen.
www.zeeuwseconcertzaal.nl
www.philipglass.com
ZilZeelan 02/nazomer 2009 23
ZilZeelan 01/voorjaar 2009 23

Slapen op het strand
in ZilZeelan 03/winter 2009:
Onderwijs in Zeeland
Goes
Zeeuwse tradities
Vlaanderen vlakbij
www.zilzeeland.nl