nummer 1 - VTA

Als er één schaap over de dam is…………
Jarenlang is er door de industrie bij telers ingeprent; “Wij weten ook wel dat de contractprijs veel te laag is, maar wij kunnen
niet anders. Wanneer wij de prijzen verhogen gaat onze concurrent niet mee” en andere uitspraken in die trend.
Echter, toen in december j.l. één fabriek
aankondigde de contractprijzen te verhogen
met 25 tot 30% (en nog wel een
Belgische fabriek) volgde de rest van de
industrie in binnen- en buitenland direct
dit voorbeeld. Het kan dus wel!
Het wachten is nu op de eerste verwerker
die samen met telers de gemiddelde
kostprijs gaat berekenen, deze indexeert,
een redelijke vergoeding voor
de boer toepast, de prijs van het pootgoed
vastlegt en vervolgens meerjarige
contracten gaat aanbieden. Het seizoen
hierna? Een utopie? Niets is onmogelijk.
Daar waar in seizoenen met lage prijzen
de verwerkers zich vaak weinig aantrokken
van “relaties en relatiebeheer” heeft
men nu de mond vol van klantenbinding,
premies voor langdurige samenwerking
en dergelijke. Echter de toegenomen
druk van andere goed renderende minder
risicovolle teelten hebben hun hiertoe
gedwongen.
Want het lijkt natuurlijk heel wat, 25% tot
30% verhoging, maar ten opzichte van
vorig seizoen, waar de contractprijzen
eerst met ruim 10% omlaag zijn gegaan,
is het maar een werkelijke verhoging van
15 tot 20%! Dit zijn ongeveer de extra
kosten van energie, arbeid, afschaffing
van rode diesel, etc.. Met bovenstaande
gegevens in het achterhoofd is het een
uitstekend moment om te onderhandelen
omtrent voorwaarden voor zowel de huidige
aardappelen als de nieuwe contracten.
Waarom bijvoorbeeld geen 35+ afspreken
in plaats van de 40+, Zeeuwsetarrering
in plaats van binnenlandsklaar.
De omstandigheden zijn er nu rijp voor.
Termijnmarkt
Iedereen heeft de mond vol van de flinke
prijsschommelingen van de aprilnotering.
Op de eerste plaats spelen er
meer zaken dan indekking alleen. Wanneer
kranten en tijdschriften aangeven
dat er misschien een gebrek aan aardap-
pelen komt, trekt dit ook andere niet
aardappel gerelateerde mensen aan om
een positie op de termijnmarkt in te nemen.
Dan kan het gebeuren dat men
bijvoorbeeld op een hoog prijsniveau een
te grote inkooppositie inneemt. Zelfs
telers met vrije aardappelen doen dit
onder het mom van: “the sky is the limit”.
Reeds bij een geringe prijsdaling raken
mensen in paniek. Degenen die geen
geld willen bijstorten gaan volop verkopen,
waardoor de prijs nog verder daalt.
Dit heeft natuurlijk niets te maken met
het feit dat er nog steeds een tekort aan
aardappelen is. Er zijn opeens geen
aardappelen bijgekomen, de voorraden
zijn nog steeds laag, de industrie spreekt
nog steeds over te verwachten tekorten,
de export staat op een hoger niveau dan
vorig seizoen, de vraag gaat aantrekken
en de dagprijzen bleven op een hoger
peil dan de aprilnotering. Het gevolg is
toch dat onder druk van de termijnmarkt,
de effectieve handel in prijs omlaag gaat,
hetgeen telers weer angstig maakt waardoor
telers vervolgens aardappelen gaan
aanbieden. Dat inkopers dankbaar gebruik
maken van de huidige situatie laat
zich raden en biedt de industrie een welkome
gelegenheid om op een iets lager
niveau hun inkooppositie te vergroten.
Het gevolg kan weer zijn dat men bij
oplopende prijzen weer wat langer een
afwachtende houding kan aannemen.
Vervolgens gokt men weer op enkele
minder houdbare partijen die vervroegd
moeten worden afgeleverd.
Wat zijn de positieve vooruitzichten?
De nieuwe vroege gebieden waar de
industrie zich nu op richt hoeven niet zo
veel vroeger te zijn dan de gebruikelijke
gebieden, misschien twee weken. Afgezien
van dat deze gebieden ver van de
fabrieken liggen, is aardappelteelt in die
gebieden niet gangbaar, waardoor men
in veel gevallen zelf verantwoordelijk is
voor de teelt. Dat wil zeggen: Nederland-
se loonwerkers inclusief machines daar
naar toe sturen, al het werk onder regie
van de industrie laten uitvoeren, alles
voorfinancieren, hoge transportkosten
van en naar deze gebieden, etc.. Het
verleden laat tevens zien dat de
opbrengsten en kwaliteit zwaar tegenvielen.
Met andere woorden: aardappelen
van dik boven de 30 eurocent p/kg franco
fabriek.
Duitsland en België zijn nu al later met
poten in vergelijking tot vorig jaar. De
verwachting is dat men pas de tweede
week in maart volop kan gaan poten en
dan moet het weer nog meewerken.
Voorgaande jaren tonen aan dat de export
na de carnaval gaat toenemen.
Enige extra vraag is reeds merkbaar.
De Belgische industrie heeft minder
aardappelen op contract dus zal ook
actiever op de markt gaan opereren.
Het huidige seizoen is vanwege het Europese
tekort aan aardappelen aanmerkelijk
korter en bovenstaande alinea’s
over aardappelen uit extra vroege gebieden
laten zien dat er prijstechnisch gezien,
geen laag niveau te verwachten is.
Deze verwachting komt mede voort
doordat het logisch lijkt dat Engeland
volop aan de markt blijft voor kwalitatief
goede aardappelen voor hun verwerkende
industrie. De industrie wil/kan geen
“nee” verkopen omdat ze bang zijn dat
afnemers naar een andere leverancier
gaan. Een klant terugkrijgen vergt meer
dan dubbele energie dan een klant behouden.
Jan de Lange,
Bestuurslid VTA Internationaal