finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

2.3.1 Jazzhagiografie en invented traditions
Zogenaamde ‘invented traditions’ – die we kunnen herleiden tot het werk van Hobsbawm 40 – komen
in het gezaghebbend historiografisch artikel van DeVeaux eveneens aan bod; anders dan verwacht, is
dit vooral een zaak van acceptatie van ‘jazz als kunstvorm’, en niet zonder meer als ‘typisch Afro-
Amerikaans’. “Jazz is America’s classical Music”, zo is de overtuiging van veel historici en musici,
waarvan de klassiek geschoolde jazztrompettist Wynton Marsalis zeker niet de minste is. 41 Deze
muziekhistorische opvatting heeft consequenties voor de aandacht, waardering en subsidiëring voor
jazz in de VS, met een duidelijke politieke dimensie. In de geschiedschrijving wordt daarbij benadrukt
dat deze Amerikaanse klassieke muziek geen Europese, maar Afrikaanse wortels kent. Aansluitend
hierop zijn jazzhelden als Louis Armstrong, Duke Ellington en John Coltrane school-voorbeelden van
zwarte genieën, die middels de jazztraditie een tegengewicht bieden voor de portrettering van
‘African Americans as people without a past’. 42
Jazzpublicaties komen doorgaans voort uit de voorliefde van journalisten en wetenschappers,
voor zekere muziek, -stijl en muzikanten die zij een bijzonder betekenis toeschrijven. Het merendeel
van de jazzhistoriografie bestaat zodoende uit een ‘hagiografie’ van befaamde jazzmusici. Als
hagiografisch werk kennen we met name godsdienstige biografieën van heiligen, waarbij de nadruk
ligt op hun leven, wonderen, relieken etc., als uitdrukking van de bewondering van de auteur voor
deze heilige. Zulke inhoud, alsmede de vertelwijze en toon waarop geschreven is, komen overeen met
boeken over befaamde jazzhelden als Louis Armstrong, Miles Davis, John Coltrane, etc.
De neoclassicistische opvatting over jazz schat de New Orleans stijl bijzonder hoog, waar zij
de modernere vormen verwerpelijk acht. Aangemoedigd door protagonisten als Marsalis gaat een
nieuwe generatie jazzmusici terug naar de muzikale roots: ‘using acoustic instruments, playing
recognizable tunes and studying the styles of earlier jazzmen’. 43 In dit debat staan tegenover deze
neoclassicisten een groep avant-gardisten, die de kern van jazz juist zien in de veranderingen. Jazz
hoort juist steeds anders en altijd vernieuwend te zijn, is hun opvatting; de aanhangers van de New
Orleans stijl ‘an outdated and artifically static notion of what jazz is and can be’. Scott DeVeaux roept
historici, critici en muziekdocenten op, om mee te werken aan nieuwe verklarende narratieven, om de
jazz in diens breder kader te benaderen: ‘the study of jazz [can only in this way] break free from its
self-imposed isolation, and participate with other disciplines’.
Over de ontwikkeling die de jazzmuziek heeft doorgemaakt, ontwikkelde Richard Peterson,
de Amerikaanse socioloog met een bijzondere interesse in muziekindustrie, een model van fasen van
jazzmuziek. 44 In zijn artikel beoogde Peterson niet het jazzverhaal te herschrijven, maar veeleer deze
40 Zie: E. Hobsbawn, ‘Inventing Traditions’, in: E. Hobsbawm and T. Ranger (ed.), The Invention of Tradition (Cambridge 1983).
41 Zie: G. Sales, Jazz: America’s Classical Music (Prentice 1984); W. Marsalis, ‘What Jazz Is – and Isn’t’, in: New York Times, 31 juli
1988 (Arts & Leisure, p.21-24).
42 DeVeaux, 526.
43 Zie: T. Sancton, ‘Horns of Plenty’, in: Time, 22 okt. 1990 (p.64-71);
44 R.A. Peterson, ‘A Process Model of Folk, Pop and Fine Art Phases of Jazz’, in: C. Nanry (ed.), American Music. From Storyville
to Woodstock (New Jersey 1971) 135-151.
28