download hier gratis het nulnummer - Article

nulnummer maart 2008 article pag 42
R e c e n s i e . . .
I n s t a n t E a s e :
z o v e e l t e k r i j g e n ,
z o w e i n i g t e k i e z e n
Erik van Tuijn
Sinds november 2007 huist de Utrechtse kunstinstelling expodium in een oud garagebedrijf aan de
Krugerstraat, net achter De Utrechtse Munt. Hiermee komt voorlopig een einde aan de veelvuldige
verhuizingen van de instelling, die achtereenvolgens aan het ledig erf, De lange nieuwstraat en in de
vredenburg gehuisvest was. De uitgangspunten van expodium zijn gedurende de vele verhuizingen
wel ongewijzigd gebleven: het instituut profileert zichzelf niet alleen als tentoonstellingsruimte, maar
biedt jonge kunstenaars door middel van intensieve begeleiding ook een plaats om hun werk verder te
ontwikkelen.
Deze werkwijze werd ook toegepast in
de tentoonstelling Instant Ease, die in
december te zien was in het kader van
Utrecht Manifest, de Utrechtse ‘biënnale
voor social design’. Expodium daagde
kunstenaars Tijmen Hauer, Ronald Nijhof
en het Franse duo Pacôme Beru & Samir
Mougas uit om nieuw werk te ontwikkelen
rond het biënnalethema ‘De erfenis
van het modernisme’.
Utrecht Manifest richtte zich hierbij op
de doorwerking van het modernisme in
architectuur en vormgeving op het gebied
van streven naar duurzaamheid, kwaliteit
van leven en sociaal welzijn. Expodium
ging nog een stap verder en formuleerde
aan de kunstenaars de vraag in hoeverre
de huidige hype van het maatschappelijk
verantwoord ondernemen een gevolg is
van marktgericht denken, in plaats van
oprechte interesse in het creëren van
een leefbaardere wereld. Door te kiezen
voor zo’n ambitieus uitgangspunt
(over)simplificeert Expodium de verhouding
tussen de begrippen modernisme
en kapitalisme weliswaar, maar de vraag
is desalniettemin een interessante.
De kunstenaars op hun beurt geven aan
de vraagstelling elk een geheel eigen invulling.
Nijhof blijft in zijn werk Paviljoen
(200 ) het meest trouw aan de uitgangspunten
van Utrecht Manifest. Hij bouwde
een onderkomen van wrakhout en andere
restmaterialen, verwijzend naar de duizenden
krottenwijken, bidonvilles en favela’s
overal ter wereld. Wie de kleine veranda
van Paviljoen beklimt en zich door
de lichtsluis naar binnen heeft gebaand
waant zich plotsklaps in een modernistisch
walhalla. De muren perfect wit, alle
hoeken precies negentig graden en alles
smetloos en perfect afgewerkt. Van boven
Pacôme Beru & Samir Mougas, It’s Up To You (2007), met op de achtergrond Ronald
Nijhof, Paviljoen (2007). foto: Expodium
Pacôme Beru & Samir Mougas,
Knight (2007), onderdeel van de
installatie It’s Up To You (2007). foto:
Expodium
valt steeds van kleur wisselend licht in de
ruimte. Het werk heeft, door de lage intensiteit
en de onduidelijke bron van het
licht, iets weg van James Turrells lichtinstallatie
Wedgework III ( 969), uit de collectie
van museum De Pont in Tilburg. In
Nijhofs favela komt het modernistische
ideaal – een betere leefomgeving voor iedereen
– in aanvaring met de realiteit van
de stedelijke migratie in de derde wereld.
Pacôme Beru & Samir Mougas, Xplosion (2007), onderdeel
van de installatie It’s Up To You (2007). foto: Expodium
De werken Talking Heads (200 ) van
Tijmen Hauer en It’s Up To You (200 )
van Beru en Mougas laten de specifieke
vraagstelling van Expodium los en bekritiseren
de hedendaagse consumptiemaatschappij
in meer algemene termen. Beide
werken steunen op het idee dat techno-
nulnummer maart 2008 article pag 4