2011 januari - Hipgo

Nr. 01| Januari 2011|
33ste jaargang
verschijnt niet in augustus
P 408.654
Alles heeft zijn tijd
januari 2011
1

Inhoud/Uit de redactie
2 januari 2011
Inhoud
Schriftwerk - Woord van de voorzitter
Verborgen woord blz. 3
Nieuwjaarswens blz. 3
In het vizier
De ‘K’ van Kerk in een tijd van
oecumene blz. 4
Gebedsweek voor de eenheid blz. 6
“Ik geloof in de Heilige Geest” blz. 8
Uit de synodale raad
Graag uw aandacht voor blz. 7
Uit de coördinaties
Jodendom-Christendom blz. 10
Reis naar Zuid-Afrika blz. 11
Meldpunt Seksueel Misbruik blz. 11
Van hier en daar
Grote Witte Tent blz. 12
Willem Barnard overleden blz. 6
In het huis van de filosofie blz. 13
Glas in lood
Reactie blz. 13
Advertenties
Menen zoekt predikant blz. 14
Knokke zoekt predikant
havenpastor blz. 15
Uit de redactie
Als u deze Kerkmozaïek openslaat is, er een
nieuw kalenderjaar begonnen en staat het thema
“tijd” meer dan anders op ons lijf geschreven. Tijd
van terugblikken en vooruitzien, van nostalgie en
van verbazing hoe onstuitbaar snel de klok tikt,
van verdriet en vreugde, goede voornemens en
wankele dadendrang…
En ja, “voor alles is een tijd”, schrijft de Prediker.
Dat kan men neutraal opvatten, maar voor wie
het wil zien, somt de Prediker een reeks van tegenstellingen
op. Zo ontstaat een tijdsbeeld, niet
alleen van goed, maar ook van kwaad. Van lachen,
maar ook van wenen. Van dansen, maar ook van
rouwen. Van omhelzen, maar ook van verkillen.
Van leven zowel als dood. Kortom: geen erg bemoedigend
beeld van onze aardse tijd: een geschiedenis
waarin pool en antipool, goed en
kwaad, in elkaar verstrengeld zitten, en die vervolgens
ook nog eens in vergankelijkheid ten onder
zal gaan. Echter, aan het slot van zijn verhaal
horen we de Prediker niet meer spreken over
tijd, maar over eeuwigheid: Ik heb ingezien dat al
wat God doet voor eeuwig is.
Niet zelden wordt “eeuwigheid” óók als tijdbegrip
beschouwd, zij het als oneindige tijd. Maar
in de Bijbel is het begrip eeuwigheid in essentie
niet van toepassing op tijd, maar op God zelf, die
boven en buiten de tijd staat. Het betekent dat
niet God aan de tijd, maar de tijd aan God is onderworpen.
En daarom kan diezelfde Prediker,
die eerst sprak dat onze geschiedenis ten prooi
zal vallen aan leegte en vergetelheid, tot slot zeggen:
God zoekt weer op wat voorbij gegaan is. De
psalmist zegt het zo: God laat nooit varen het
werk dat Zijn hand begon.
Moge de Geest van God die, naar wij hopen, impliciet
of expliciet in deze Kerkmozaïek waait, u in
het nieuwe jaar met dát geloof vervullen. En u zegenen
met goede moed, geluk, gezondheid, voorspoed,
naastenliefde…
____________________________________________
ds. Ernst VEEN.

‘Verborgen woord’
[Psalm 119:11]
Wat heb je aan woorden? Woorden zijn krachteloos,
weerloos ook, misschien zelfs waardeloos. Protestanten
zeggen te leven van het woord van God.
Daarom preken de dominees niet te kort (ook niet te
lang natuurlijk). Maar wie kent de ervaring en het
verlangen niet, zoals verwoord door Toon Hermans?
‘Het blijft bij loze woorden,
gewauwel, getrompetter,
maar woorden helen wonden niet –
er zit nog zoveel etter.
Ik heb de preek gehoord en dacht:
Wie ons gezond wil maken
moet met een woordeloze kracht
ons diep van binnen raken ...’
Daarom begrijp ik die dichter-bidder van Psalm 119
ook niet goed met zijn eindeloze lofzang op het
woord, de wet en de belofte van God. Weet hij dan
niet, dat ook het woord van God meestal botst op
het harde leven en op harde harten? Dat ook het levende
woord van de HEER niet bij de etter van de
mens komt om daar de wonden te helen? Woorden
zijn niet krachtig genoeg, beste dichter!
Hij zal misschien terugzeggen: ‘Je moet woorden ook
de kans geven om krachtig te worden. U moet ze in
uw hart bewaren, zoals ik ze ook in mijn hart verberg.
Het woord van God is als een schat die je diep
binnen in je bewaart. Ik verstop die woorden, alsof
ze graankorrels in de aarde zijn die eerst moeten
wortel schieten en ontkiemen. Of – om een ander
beeld te gebruiken – ik leg ze als goede wijn te rijpen
in de kelder van mijn leven. En zo worden die
woorden vruchtbaar en krachtig.’
Deze dichter-bidder weet dus van de discipline om
het woord van God in alle rust tot je te nemen, te
memoriseren en te herkauwen. Zodat de woorden in
je leven verborgen raken en tot leven komen – van
het hoofd naar het hart, van de oren naar de ziel. Een
discipline die het waard is om te (leren) beoefenen.
‘Opdat ik tegen U niet zondige’, verlangt de dichter.
Om een geheeld, een gezond mens te worden, zegt
Toon Hermans.
________________________________________________
Ds. Johan VISSER, Antwerpen-Oost.
Schriftwerk / Woord van de synodevoorzitter
Nieuwjaarswens…
Eén van de meest indringende momenten
in ons familieleven was
vroeger het voorlezen van de
nieuwjaarsbrieven. Onze 4 kinderen
lazen een brief vol goede voornemens
en beloften. Als jonge
ouders pinkten we dan een traan
weg, intens gelukkig om dit zo
unieke moment. Wat krijgen papa
en mama dit jaar van ons? Het antwoord
dat de kinderen zelf gaven
luidde: liefde, warmte en vriendschap.
Niet toevallig sprak Hij die geboren
werd in een kribbe, over “worden
als een kind”. De kinderlijke
kwetsbaarheid en de broosheid, de
verwachting en de hoop, de
levenswil en het verlangen, het
vertrouwen en de belangeloze
vriendschap. Ze strekken ons als
volwassenen tot voorbeeld. Waar
zijn de vruchten van mijn vriendschap
die anderen kunnen plukken?
Wat geef ik zelf het komende
jaar aan warmte en vriendschap?
Gelukkig Nieuwjaar zeggen betekent
immers het levensgeluk niet
krampachtig voor onszelf willen
houden, maar het met anderen delen.
Dat is de enige zin van ons bestaan.
Wat aan het einde van de komende
365 dagen zal overblijven, is het
geloof, de hoop en de liefde die
we in vriendschap en vertrouwen
met anderen hebben gedeeld. Met
die filosofie van de kleine stappen
voor ogen wens ik alle lezers een
gelukkig en gezegend nieuw jaar
2011 toe.
_______________________________
Ds. Guy Liagre
Synodevoorzitter.
januari 2011
3

In het vizier : De ’K’ van Kerk in een tijd van Oecumene
De ’K’ van Kerk in een tijd van
Oecumene
4 januari 2011
Elke kerkvorm is gebrekkig
De synode 2010
is weer achter
de rug. Nogmaals
is gebleken
dat de protestantsekerkelijkeorganisatie
zich in
menig opzicht
van de roomskatholieke
kerkstructuur
onderscheidt.
De protestantse
kerken zetten
niet hoog in,
maar beginnen
met een eenvoudigeconstatering:
een ze-
Kerk van mensen
kere orde is nodig.
Dat heeft
de kerk in alle eeuwen aanvaard. Bepaalde regels
en bepaalde organisatievormen zijn onontbeerlijk.
Maar goddelijk? Neen, dat is geen enkele
kerkelijke organisatie. We kunnen - dixit Kerkvader
Augustinus - wel proberen om de Goede Herder
te helpen de deur van de schaapskooi te bedienen,
maar er zullen altijd schapen buiten- en
wolven binnengesloten worden. Er kan wel een
zekere tevredenheid zijn over het ene systeem of
het andere, maar elke kerkvorm is gebrekkig. Dat
schijnen sommige kerken - mag het even als protestant?!
- soms te vergeten.
Noodzakelijke continuïteit
Behoort de vorm volgens de reformatoren niet
tot het wezen van de Kerk, hij behoort minstens
tot haar welwezen. De enige vraag is dus: welke
vorm moet voor haar welwezen worden geregeld
en hoe? De kerkorde (kerkorganisatie en alles wat
daarbij hoort) rechtstreeks afleiden uit de bijbel,
is net iets te simpel. Sommige protestanten zouden
het wel willen. Maar er zijn in het Nieuwe
Testament meerdere kerkmodellen en gezagsstructuren.
Betekent dit dus dat men dan maar
naar eigen inzicht praktische regels moet ontwerpen,
die passen bij onze tijd? Dat is dan ook weer
niet de visie die wij ongenuanceerd voorstaan.
Cruciaal is immers ook een zekere continuïteit,
die zich uitstrekt over meerdere plaatsen en eeuwen.
Bijbel en Kerk
Wezenlijke bijbelse motieven moeten volgens de
protestantse hervormers in de kerkordelijke
structuren tot hun recht komen. In één van de
oudste calvinistische kerkordelijke regels (Wezel,
1568) klinkt het bijvoorbeeld, dat de apostel gebiedt
dat alles in de kerk met orde en eerbaar
moet toegaan. Het is een citaat uit de eerste brief
van Paulus aan de Kortinthiërs, hoofdstuk 14. De
geestelijke vader van de Westerse theologie refereert
er naar de geestelijke gaven (de charismata).
Alle gelovigen moeten bij het kerkelijk leven
zijn betrokken. De Verenigde Protestantse
Kerk in België zegt het helemaal aan het begin
van haar kerkorde in één zin. Ze roept hierin alle
gelovigen op om in voorbede en dienstbetoon
ten gunste van de hele schepping, het verzoenend
en bevrijdend werk van de verheerlijkte
Christus in de wereld voort te zetten.
De scheidslijn met de vrije kerken die nauwelijks
organisatie kennen, is duidelijk. Ook die met de
strenge Roomse kerk: God is geen God van verwarring
of straffe moraal, maar van vrede. Die
vrede dient in een dienstbare structuur - dienstbaar
aan het komen van het Woord van God in de
wereld - gestalte te krijgen. Die regel evolueert in
de eeuwen na de reformatie als grondregel van
het kerkrecht. Christus - en niet een bepaalde
plaatsvervanger of representant op aarde - komt
als enige de heerschappij toe over de kerk.

Protestantse bisschoppen
Geen democratie dus, maar Christocratie? In feite
wel, ja: Christus regeert. De verbeelding komt er
echter bij te pas, om dat in een concrete kerkordelijke
vormgeving te gieten. En precies daar
lopen tradities ook onder protestanten uiteen.
Immers: op welke wijze regeert Christus zijn
kerk? Sommigen (bijvoorbeeld de methodisten of
de lutheranen) kiezen voor een episcopaal stelsel.
Men kiest dan bisschoppen (meervoud!) als
centrale geestelijke gezagsdragers. Die waarborgen
de geestelijke gezondheid van de Kerk. Geen
eenhoofdige leiding dus? In feite niet, neen. Ook
de Rooms-katholieke kerk kent volgens canon 336
van het kerkelijke wetboek trouwens het
bisschoppencollege (en dus niet de paus!) de
hoogste en volledige macht over de Kerk toe.
Blijft natuurlijk de hiërarchische opbouw: de bisschop
is de superieur van de priesters. En bij de
protestanten? Die kennen zoals gezegd in sommige
gevallen (ook bij de calvinisten in Hongarije
en Roemenië) toch ook bisschoppen? Dat klopt.
Ook in de lutherse kerken komt men ze tegen. De
dingen liggen in die kerken echter genuanceerder.
Ze dragen de naam van bisschop, maar hun positie
verschilt niet veel van een voorzitter van de
synodale raad (de uitvoerende raad) in de
Belgische protestantse Kerk. Of er dan geen voordelen
zijn aan een bisschoppelijk systeem? Jazeker.
Ongetwijfeld. Bijvoorbeeld de mogelijkheid
van een gepersonaliseerde pastorale dienst. De
bisschop is een échte primus inter pares (eerste
onder zijns gelijken). En tegelijk een pastor
pastorum (herder voor de herders). Er is ook het
voordeel van korte beslissingslijnen. Alles rust
meer op één enkel mens. Dat vergroot de slagkracht.
Bovendien onderstreept de bisschop in
zijn persoon de eenheid van de kerk.
Kritiek in de kerk
Het bisschopsambt is anderzijds ook een vruchtbaar
terrein voor kritiek. De mogelijkheid van
geestelijke tirannie is in sommige bisschoppelijke
kerken nooit ver weg. Dat is de negatieve kant.
De mondige gemeente krijgt bovendien een
tweede rangsrol. Is er een alternatief? Uiteraard.
Er zijn er zelfs meerdere. In de episcopale kerk
(met bisschoppen dus) ligt alle nadruk op het
ambt. In de tegenpool, het congregationalisme
(de congregatie staat voorop), ligt alle accent op
de plaatselijke gemeenschap. In het
presbyteriaal-synodale stelsel tenslotte, is een
In het vizier : De ’K’ van Kerk in een tijd van Oecumene
tussenpositie mogelijk. De Verenigde Protestantse
Kerk in België tekent in haar kerkorde verzet
aan tegen een eenhoofdig stelsel. Ze verweert
zich anderzijds ook tegen een systeem
waarin geen enkel ambt leiding geeft, waarbij
geestdrijverij nooit ver weg is. Men kan er zowel
positief als negatief over zijn. Feit is dat in een
presbyteriaal-synodale kerkorde een kerkenraad
(alle macht gaat zowel van beneden naar boven
als van boven naar beneden) de verantwoordelijkheid
draagt. En dat het systeem begint bij de
gemeenschap, van onderop. Het belang van de
plaatselijke gemeenschap primeert.
Soms omfloerst van een lichte vorm van euforie,
mogen de gelovigen zelf hun predikanten, ouderlingen,
diakenen en andere kerkelijke verantwoordelijken
kiezen. Geen van buiten af gezonden
of opgelegde dienaren, maar door de gemeenschappen
zelf verkozen en geroepen herders
en leraars.
Collegiale ambtsuitoefening
Het is nog te weinig opgemerkt, ook in de
Belgische protestantse kerk. Maar het ambt uitoefenen
gebeurt steeds collegiaal. En enkel collegiaal.
Wie dat niet begrijpt, vervalt in een kerkelijk
denken dat niet de protestantse idealiteit
weerspiegelt. Dat bijna-niet-bewustzijn van de
fundamenteel collegiale ambtsuitoefening, leidt
soms tot onverantwoorde kritiek op de kerkleiding
(lees: de voorzitter) of de predikant. Die
staat met het college van ambtsdragers niet boven
de lokale of bovenlokale gemeenschap, ook
niet onder de gemeenschap, maar er ambtelijk -
voor de synodale raad functioneel - tegenover.
Of dit dan zo belangrijk is, zult u vragen. Uiteraard!
De antihiërarchische elementen vormen de
hoeksteen van dit presbyteriaal-synodale systeem.
De schrik voor het pausdom zat er bij onze
vaderen diep in! Laten we om dit duidelijk te onderstrepen
nog eens teruggrijpen naar een kenmerkend
artikel in de Dordtse Kerkorde van 1619.
Die kerkorde komt er een paar tientallen jaren na
de Wezelse artikelen uit 1568, waaraan we zojuist
refereerden. Ze maakt - aanlopen zijn er daarvoor
natuurlijk wel - een begin met een orde voor de
kerken. Artikel 84 is fundamenteel: geen kerk zal
over andere kerken, geen dienaar over andere
dienaren, geen ouderling of diaken over andere
ouderlingen of diakenen enige heerschappij voeren.
Ongetwijfeld één van de grondlijnen van het
hedendaagse protestantse denken!
januari 2011
5

Van hier en daar
Alles gezamenlijk
Alles gezamenlijk, niets alleen.
Hoe zich dat vertaalt in de plaatselijke
gemeenschappen? Wel,
door de organisatie van een college
van ambtsdragers genaamd
de kerkenraad. Deze is samengesteld
uit predikant(en),
ouderling(en) en diaken(en).
Uiteraard zowel mannen als
vrouwen. Tezamen dienen en
leiden ze de gemeenschap. Zoals
we schreven: geen alleenheerschappij,
maar steeds gezamenlijk
beraad! In de praktijk
komt men op synodes soms wel
predikanten tegen met pauselijke
allures…. En de niet predikanten
worden er soms wel met
ambtelijke bravoure en verbaal
imponerend gedrag de mond
gesnoerd. Die predikanten denken
soms dat hun woord meer
waard is dan dat van alle andere
ambtsdragers samen. Een gezond
samenspel en tegenspel
van de drie (gelijkwaardige!)
ambten is echter nodig en heilzaam.
Echter - niets menselijks
is protestanten vreemd - ook
uiterst moeilijk te handhaven
en dus een voortdurende
evenwichtsoefening!
_____________________________
Dr. Guy Liagre
Gebedsweek voor de Eenheid
van Christenen: zie bladzijde 16
6 januari 2011
Willem Barnard overleden
Op 21 november jl. is de theoloog, dichter, schrijver, liturg… Willem
Barnard (pseudoniem Guillaume van der Graft) op 90-jarige leeftijd overleden.
Hij heeft zeer veel betekend voor de vernieuwing van het kerklied.
Naast schrijver van vele boeken, liturgische zowel als literaire werken,
geldt hij als een bekend en belangrijk dichter, zowel op het gebied van
psalmvertalingen als nieuwe gezangen. In het Liedboek der Kerken uit
1973 staan 76 liederen van hem, waarvan 22 bewerkingen, zoals bijvoorbeeld
gezang 446 waarin te lezen staat:
Zolang Gij nog onzichtbaar zijt,
Een zon diep in de nacht,
Roep ik Uw nadering reeds uit
Omdat ik U verwacht.
Elders vraagt Barnard zich echter af: “Waar blijft Hij zo lang?” Het is de
vraag naar de komst van God, de ‘toe-komst’ van de Messias, de komst
van de Nieuwe Aarde. God is voor Barnard echter niet de figuur die alles
regelt, niet “de bedrijfsleider van de firma Universum”.
Wie God wel is, kan Barnard alleen in poëtische taal onder woorden
brengen: “Uit een duister raadsel komt een lief geheim naar mij toe en
daar antwoord ik op, door altijd maar weer naar de kerk te kleppen”. De
mensvor-mige God van het Oude Testament spreekt hem aan: “die snuift,
is boos, heeft pijn als een vrouw die baart, hij huilt en lacht”.
Barnard: “Waar het in de bijbel om gaat is dat er een ‘naar-je-toekomst’
is, een vooruitzicht dat de ellende ophoudt, dat de mensen elkaar niet
langer kapotmaken, shalom... Aan die glanzende toekomst wil ik vasthouden,
hoewel je er geen donder van ziet.” In een interview zei hij ooit: “Ik
ben ervan overtuigd: we worden niet in de steek gelaten, er is een opstanding,
maar wat en hoe en wanneer? Dat is ons niet geopenbaard. Ik weet
het niet, echt niet.”
Barnard (geb.1920) is ooit begonnen als hervormd predikant, maar dat
hield hij op den duur niet vol. Vooral het pastoraat viel hem zwaar. In
1975 ging hij vervroegd met emeritaat. Sindsdien wijdde hij zich echter
eens te meer aan het dichten en schrijven. Met de typering “dichter-dominee”
is hij nooit blij geweest: “Dat is als een amfibie die half in het water
en half op het land leeft, nergens volwaardig”.
In de Lage Landen neemt hij een bijzondere positie in en is nooit in één
hokje te vangen: als Ned.-hervormd theoloog begonnen, maar later (midden
jaren zeventig) oud katholiek geworden. Liturg, dichter (zowel religieus
als wereldlijk), hymnoloog, psalmberijmer (geloven was bij hem
vooral: zingend geloven: “geloof moet je uitzingen, maar ook inzingen”),
tevens: essayist, proza- en dagboekenschrijver en op zijn geheel eigen onnavolgbare
wijze de Schriften uitleggend. Hier te lande is hij tegenwoordig
wellicht het meest bekend door zijn vuistdikke boek: “Stille Omgang”
(‘Notities in het dagelijks verkeer met de Schriften’, uitgegeven door G.-J.
Buitink, Brasschaat, 1992).
Vrijzinnigen kunnen niet met hem uit de voeten, evangelicalen al evenmin.
Zijn soms mystieke, dan weer politieke, soms lyrische, dan weer
dwarsliggende geloofsbeleving zorgt op onverwachte momenten voor herkenning
over kerkmuren heen. Zelf voelde hij zich zowel katholiek als protestant,
getuige ook de woordcombinatie waarmee hij zichzelf, niet zonder
humor, betitelde: “proteliek en kathestant”.
___________________________________________________________________
ds. Ernst VEEN

Graag uw aandacht voor...
Afscheid Judith van Vooren
9 januari 2011
Ds. Judith van Vooren verlaat de gemeente
William Tyndale-Silo te Vilvoorde om een taak op
te nemen in het protestants-evangelisch
godsdienstonderwijs. Er is een afscheidsdienst
gepland op zondag 9 januari 2011 om 15.00u.
Plaats : William Tyndale-Silo kerk
Rondweg 3 / 1
1800 Vilvoorde
Edwin Delen legt functie
woordvoerder neer
Ds. Edwin Delen heeft zijn functie van Nederlandstalig
woordvoerder voor de VPKB neergelegd
om zich meer te kunnen concentreren op zijn
uitgebreide taak als predikant te Vilvoorde.
Afscheid Yvon Brohez
23 januari 2011
Na een loopbaan van meer dan 30 jaar in de VPKB
willen wij op zondag 23 januari om 15.30u. afscheid
nemen van bureauchef en hoofd van de
Dienst Boekhouding, Yvon BROHEZ.
Iedereen is van harte welkom. Om een idee te
hebben van het aantal aanwezigen, vragen wij
wel om u op te geven op volgend e-mailadres:
uniprobel@skynet.be
Plaats : Protestants Kerk Brussel
Nieuwe Graanmarkt 8
1000 Brussel
Impressies van de synodevergadering
Gebrek aan roepingen in België
We moeten dringend oplossingen vinden voor
het feit dat er minder en minder kandidaat-predikanten
zijn. In Frankrijk, Zwitserland en Duitsland
is men al enkele jaren met deze bezinning bezig.
In de jaren negentig spraken we in de VPKB over
herverdeling van predikantsplaatsen. Het samenvoegen
van gemeenten om een predikantsplaats
ook in breder verband in te zetten, heeft niet
echt iets gebracht. Bepaalde gemeenten liggen
niet alleen op geografisch vlak te ver van elkaar
maar ook op theologisch en zelfs etnisch vlak. Het
denkproces is daarom geëvolueerd naar een herverdeling
van predikantstaken. We hebben ondervonden
dat wanneer twee gemeenten samenwerken
(iets anders dan samenvoegen) onder
één predikant, dit niet alleen een nieuwe dynamiek
geeft aan de gemeenten maar ook een
meerwaarde is voor het werk als predikant.
Tegelijkertijd moeten we roepingen stimuleren.
In sommige gemeenten is er geen gelegenheid
meer tot Bijbelstudie, hetgeen nochtans dé basisvoorwaarde
is voor geestelijk leven. Roepingen
kunnen niet gestimuleerd worden door lauwe gemeenten.
Hierin heeft iedereen echter een taak,
niet alleen de predikant. Daarnaast is aandacht
voor de jeugd prioritair.
Synodale raad
Deontologische regels voor predikanten
Mr Roger Lorent, aan wie juridisch advies gevraagd
werd, pleit voor een sterk vereenvoudigde
codex, waarin zowel regels ingeval van conflictsituaties
als o.a. deontologische regels voor predikanten
vervat zijn. Bij het opstellen van regels
moeten we telkens controleren of ze uitvoerbaar
zijn. Het is de bedoeling, dat enkel in uitzonderlijke
gevallen beroep gedaan wordt op deze codex.
Wat betreft de deontologische regels voor
predikanten is het logisch en absoluut noodzakelijk
dat deze er komen binnen de VPKB. Maatregelen
bij seksueel misbruik moeten eveneens in de
codex opgenomen worden
Vrijgevigheid
De synodale raad nodigt de districten uit om hierover
ernstig na te denken. De synodale raad legde
de financiën aan de synode voor, in de hoop een
constructief en open gesprek op gang te brengen.
Kerk zijn we immers samen. Daarom moeten we
er ook samen voor zorgen met dynamiek en vooruitziende
blik de toekomst in te gaan. Niemand
zou zich immers de Barmhartige Samaritaan herinneren
als hij alleen maar goede voornemens
had gehad. Hij bezat ook geld! Juist daarom was
hij in staat de opdracht, die op zijn levensweg
kwam, waar te maken.
januari 2011
7

In het vizier : “Geloofsbelijdenis”
8 januari 2011
“Ik geloof in de Heilige Geest”
Geloven in God, daar kunnen
zeer veel mensen zich iets bij
voorstellen. Geloven in Jezus,
meer dan in de historische Jezus,
is al wat moeilijker. En met
de Heilige Geest… weten de
meeste mensen, de meeste
christenen zelfs, niets aan te
vangen. John Bevere schreef
het als volgt: “Ik geloof dat de
Heilige Geest één van de meest
genegeerde personen in de gemeente
is”.
Toch is het voor mij vrij eenvoudig.
Toen Jezus van deze aarde
vertrok, heeft hij beloofd ons
niet als wezen achter te laten.
Hij wilde ons, mensen, blijven
ontmoeten en meer nog, door
het schenken van de Geest, kon
hij ons nog dichter nabij zijn en
ons allemaal tegelijk.
Voor mij persoonlijk is Psalm
27:8 veelzeggend: “Van
Uwentwege zegt mijn hart:
Zoekt mijn aangezicht. Ik zoek
uw aangezicht, Here”. Dit is het
intieme heen-en-weer tussen
de mens en de Geest van God.
De Geest, God zelf die in ons
woont, zorgt ervoor dat wij bij
Hem thuis kunnen komen. Van
Uwentwege zegt mijn hart. Hoor
de verankering van God en
mens, de ultieme consequentie
van Zijn Naam: Ik ben (u nabij)!
God roept in mijn hart en mijn
hart zegt mij dat God roept en ik
luister en ik hoor het roepen
van mijn God.
Ik ervaar heel vaak ’s morgens,
als ik weer maar eens aan een
drukke dag wil beginnen zonder
eerst te bidden en mijn bijbel
ter hand te nemen, dat de Geest
in mij schreeuwt. Ik word ernaar
getrokken om God te danken en
te loven, al is het zelfs maar
danken, juist omdat Hij in mij
roept en mij nabij is. De Geest
vertegenwoordigt het hunkeren
van Gods hart naar het onze.
God wil zich met mij delen.
Jezus is voor mij Diegene die
zich compleet door de Heilige
Geest heeft willen en durven
laten leiden. Daarom staat Hij
mij bij als overwinnaar van alle
beren op de weg die mij tegen-
houden, die mij doen afwijken
van de weg aan de hand van
God.
De Geest leert mij wie ik ben,
tenminste als ik luister. Hij leert
mij dat ik niet in mijn eenzame
uppie de wereld moet gaan veranderen.
Hij toont mij een weg
(niet dat het altijd zo duidelijk
is) waar Hij mij graag wil zien
stappen, maar steeds weer
springt mijn hart hoog op in mij,
als ik Zijn zegenrijke nabijheid
ervaar. Het zijn van die lichtbakens
die in het donker zo’n
beetje aangeven hoe de weg
erbij ligt.
De Geest spoort mij ook aan om
gaven en talenten te gebruiken

waar ik er geen had vermoed.
Mozes en Jesaja waren niet uit
zichzelf overtuigd van hun roeping,
maar ze wisten hoe God
hen als instrument wilde gebruiken.
Zo geeft de Geest ook
mij aan waar ik werken kan, niet
omdat ik hier en daar zo goed in
ben, maar omdat Hijzelf mij op
de aangegeven wijze zal helpen.
Zo ben ik een keer van Antwerpen
naar Ronse verhuisd,
niet echt wetende waarom,
maar er wel van overtuigd dat
de Geest mijn chauffeur was…
De Geest waait waarheen Hij
wil. Hij brengt eenheid, Hij doet
harten weten, Hij brengt vriendelijkheid
en geduld. Hij laat je
een mens aanspreken in zijn eigen
taal. Hij brengt samen en
zendt weer uit.
Ik ben niet als een gekleurd
herfstblad, dat zich makkelijk
van zijn tak laat jagen, maar af
en toe waai ik wel mee. En zo
brengt Hij mij – en vaak ook anderen
om mij heen – weer een
stuk verder in mijn leven.
De Geest is Jezus Christus en
dus God in mij. Kent iemand nog
iets groters?
_____________________________
Ds. Katelijne DEPOORTERE,
predikant te Ronse.
Ik geloof in de Heilige
Geest – op school
In het vizier : “Geloofsbelijdenis”
Wind kun je niet zien, maar wel het effect ervan: wind zet alles
in beweging. Zo is het ook met de Heilige Geest. Je kunt Hem zelf
niet zien. Maar Hij is het die de mens in beweging brengt.
De Bijbel staat vol met verhalen over mensen die gedreven worden
om meer te “zijn” en te “doen” dan wat zij uit zichzelf kunnen.
God, de Geest, geeft de kracht en de dynamiek waarmee Hij
het volk uit Egypte voerde, door aan mensen. Hij vervult de mens
met zijn Geest, waardoor die persoon in staat gesteld wordt tot
het vervullen van taken die hij/zij anders nooit aan zou kunnen.
Denk maar aan Mozes, Gideon, Elia, Jeremia, en anderen die twijfelen
en zich afvragen of ze hun taak wel kunnen volbrengen. De
Geest roert mensen aan, doet hen opstaan, tilt hen op en geeft
hen de gaven die ze nodig hebben bij hun taak. Aan profeten
geeft hij inzicht, wijsheid en de moed om te spreken. Ook is de
Heilige Geest betrokken bij heel het leven van Jezus, die op Pinksteren
zijn Geest doorgeeft aan de apostelen. De Heilige Geest
manifesteert zich nu op een nieuwe en nog krachtigere manier:
“Voor allen die de naam des Heren aanroepen.”
Doorheen de Bijbelverhalen leer ik mijn leerlingen dat God altijd
bij ons is en ons wil helpen en leiden, ook al zien we Hem niet;
dat Hij ons wil troosten als we verdrietig zijn en ons weer blij wil
maken; dat de Geest ons kracht geeft als we voor een zware taak
staan en moed als we het niet zien zitten. De Heilige Geest
verkwikt de mens als water in een droog land. De Heilige Geest
wil ons helpen om God beter te leren kennen om ons in staat te
stellen te leven zoals Jezus. Paulus schrijft in zijn brief aan de
Galaten: “De Geest kun je zien aan: liefde, vreugde, vrede, geduld,
vriendelijkheid, zachtheid, geloof.” De Heilige Geest zie je
dus, wanneer mensen die ruzie maken, zich met elkaar verzoenen.
Of als iemand zich heel erg inzet voor mensenrechten, het
milieu, voor de dieren, voor het leven. De Heilige Geest geeft
ons de kracht en de moed te getuigen over Christus en het Koninkrijk
van God. Het doel van de vervulling is immers niet om
“privé” vervuld te worden, maar om over te stromen naar de medemensen,
naar alle gelovigen, naar alle volken.
__________________________________________________________
Elke VAN MALCOT,
lerares protestants-evangelische godsdienst.
januari 2011
9

Coördinatie Bezinning en Dialoog : Jodendom-Christendom
Sinds Mozes op de Sinaï
De Joodse traditie in het heilige land
De oorsprong in de oertijd
Het beroemde Misjna traktaat
Avot (Hebr. vaderen), dat een
inzicht wil geven in de spiritualiteit
van de rabbijnse overlevering,
begint heel mooi. Het
doet denken aan de prachtige
illustratie uit de haggada van
Sarajevo hiernaast, die even na
1350 door een joodse kunstenaar
vervaardigd werd in
Noord Spanje. Het gaat over
Mozes op de Sinai volgens Exodus
19. Uit de wolken bovenaan
valt een stralenbundel op
Mozes en een ramshoren (sjofar) is naar hem gericht,
dit verbeeldt Gods presentie en zijn stem. Mozes staat
majestueus op de laaiende berg met twee gouden wetstafels
in de handen. Lager, links, ziet men Jozua met
twee kleine wetstafeltjes. Samengedromd rond de voet
van de Sinai staat het aandachtige, leergierige volk Israël.
De tekst
De tekst van het traktaat luidt zo:
Mozes ontving de Tora op de Sinai
en hij leverde ze over aan Jozua
en Jozua aan de oudsten
en de oudsten aan de profeten
en de profeten leverden ze over aan de mannen van de
Grote Vergadering […].
Sjimon de rechtvaardige behoorde tot de overblijvenden
van de Grote Vergadering […].
Antigonos, een man uit Soko ontving (de Tora) van
Sjimon de rechtvaardige […].
(mAvot 1,1-3)
Alles begint op de Sinai. Het hele verhaal, de hele geschiedenis
en de hele existentie van Israël heeft daar
zijn oorsprong en nergens anders. JHWH maakt zich
daar bekend aan Mozes en sluit een verbond met het
volk. In dat raam maakt hij zijn geboden en verboden
bekend. Dit goddelijke onderricht, deze Tora, wordt van
daar uit overgeleverd van geslacht op geslacht. Op de
Sinai ontstaat een traditieketen die door de tijden heen
reikt tot het Israël van vandaag… Men denkt hierbij natuurlijk
aan de Tora of anders gezegd aan de vijf boeken
van Mozes. Maar dat is niet alles. Men mag hierbij niet
vergeten dat volgens het klassieke joodse denken God
niet alleen de geschreven Tora aan Mozes gegeven heeft,
maar ook de mondelinge Tora. Deze mondelinge Tora
werd niet opgetekend, maar via mondeling onderricht
10 januari 2011
overgedragen van geslacht op geslacht. De mondelinge
Tora bestond uit toelichtingen en toevoegingen bij de
geschreven Tora. Zij was nodig en onvermijdelijk daar
het geschrevene ipso facto beperkt is en niet alle problemen
kan voorzien van een samenleving die voortdurend
in ontwikkeling is. De actieve mondelinge Tora
moest steeds weer deze lacunes opvullen. De oudste
kern van de joodse mondelinge Tora wordt in de
rabbijnse literatuur aangeduid met de sprekende benaming
‘halacha van Mozes op de Sinai’ (voorbeeld met
lange traditieketen mPea 2,6; tJadajim 2,16; met korte
traditieketen mEdujot 8,7). De rabbijnen willen met deze
uitdrukking zeggen dat deze mondelinge halacha het gezag
heeft van de geschreven Tora, hoewel men ze niet als
zodanig in de Schrift vindt. De jongere delen van Israëls
mondelinge Tora hebben een lager gezag en worden teruggevoerd
tot figuren als Ezra of allerlei wijze rabbijnen.
De mondelinge Tora is zo een levend en veelkleurig
geheel dat het volk begeleidt op zijn levensweg. Dit mondelinge
onderricht werd nooit opgeschreven vóór de dagen
van de rabbijnen van de Misjna.
Bijbelse figuren
De hoger aangehaalde schriftelijke en mondelinge
traditieketen van Avot loopt van Mozes naar Jozua en
dan naar de oudsten die Jozua overleefden en die de
grote daden Gods gezien hadden (zie Jozua 24,31 en
Rechters 2,7). Voor wat de profeten betreft die daarna
komen, kan men denken aan Samuël tot en met
Maleachi.
Tot hier is alles min of meer duidelijk. Maar wat moet
men verstaan onder de uitdrukking ‘mannen van de
Grote Vergadering’? De gedachte van een Grote Vergadering
vindt blijkbaar haar oorsprong in de hoofdstukken
8-10 van het boek Nehemia. Het gaat om de passus waar
Ezra op een houten verhoging, met een erehaag van
mannen aan zijn linker en zijn rechter zijde, de Tora
plechtig voorleest aan het volk. Vervolgens aanvaardt
Israël de Tora en belooft ernaar te leven.
Ontegensprekelijk deed deze grote samenkomst veel
voor het behoud van de Tora bij het nieuwe begin in het
heilige land. Maar deze massale bijeenkomst is in de
loop der tijden (ten onrechte) verstaan als een blijvende
vergadering die de Tora telkens doorgeeft aan een
nieuwe generatie. Men ging zo denken aan een raad van
oudsten die opgericht werd aan het begin van de tweede
tempel periode met het doel de Tora over te leveren. Dit
beeld past perfect in het raam van het traktaat Avot en
zijn traditieketen.
_____________________________________________________
dr. Gerard WILLEMS, em. predikant.

De Commissie Kerk en Wereld organiseert een reis
naar het mooie Zuid-Afrika en onze zusterkerk URCSA:
Zuid-Afrika
5-22 augustus 2011
met o.a.:
Pretoria, Soweto, de wijn- en panoramaroute,
Robbeneiland en Kaap de Goede
Hoop
Kennismaking met onze partnerkerk URCSA,
meevieren in kerkdiensten in Sharpeville en
Paarl
Prijs: ± € 2.300 (alles inbegrepen: vliegreis,
volpension, toegangsprijzen)
Er zijn nog maar 5 plaatsen vrij !
Inlichtingen en inschrijvingen:
Marc Loos, Commissie Kerk en Wereld - 09 2532900 en 0486 933739 - marc.loos@telenet.be
Meldpunt Seksueel Misbruik en Klachten over
Huiselijk Geweld
Onder het artikel van dr. Guy Liagre “Seksueel misbruik: niet in de VPKB zei u?” (Kerkmozaïek nr.11)
vermeldden wij de gegevens van het Meldpunt Seksueel Misbruik en Klachten over Huiselijk Geweld.
Hieronder vindt u nog eens deze gegevens, met de precisering van de titel van mevr. van
Drimmelen-Krabbe.
Mevr. Jenny van Drimmelen-Krabbe
Arts, met specialisatie psychiatrie
p/a Brogniezstraat 44
1070 Brussel
E-mail : synodevoorzitter@vpkb.be
Alle correspondentie wordt ongeopend ter hand gesteld.
Coördinaties
januari 2011
11

Nieuws van hier en daar
Stichting “Grote Witte Tent Kerk- en
Recreatiewerk”
Al 46 jaar organiseert de GWT in Dillingen G.H.
Luxemburg tijdens de zomermaanden kerkdiensten
en zangdiensten voor vakantiegangers uit
België en Nederland en tijdens de week programma’s
voor iedereen.
Voor kinderen van 4-12 jaar wordt tijdens de
kinderklub een Bijbelverhaal verteld, waarna ze
dat op allerlei manieren mogen gaan uitbeelden
met klei, papier en ook met tekeningen.
Voor de tieners worden spelen gehouden, maar
ook wandelingen in de bossen gemaakt met enkele
teamleden die op deze wijze in gesprek komen
en spreken over de Bijbel en de hoofdpersoon
daarin, Jezus.
Op deze wijze wordt dus aan evangelisatie gedaan,
waarvan wij ervaren dat er veel jeugd niets
van het werk van onze Heiland weet, maar er
toch voor openstaat waardoor het vaak voorkomt
dat ze ook eens tijdens de kerkdienst op zondag
aanwezig zijn.
De kerkdiensten worden bezocht door 500 à 600
vakantiegangers, die er vele kilometers rijden
voor over hebben, soms wel 100 km vanuit Duitsland
en België. 80 kinderen tijdens de kindernevendienst
is geen uitzondering.
12 januari 2011
Dit mooie werk werd opgezet door ds. B.C. Carp,
evangelisatiepredikant in de Gereformeerde kerk
te Brussel. Door de fusie tot VPKB is dit als erfenis
mee gekomen.
Het is ons gelukt om deze erfenis tot op heden in
stand te kunnen houden door financiële steun
met collecten en giften van vooral kerken in Nederland,
helaas mondjesmaat in België. Ook
donateurs dragen jaarlijks een steentje bij. Echter
de steeds sterker stijgende kosten dwingen
ons om de noodklok te luiden, want momenteel
dreigt, wegens geldgebrek, GWT 2011 niet te
kunnen doorgaan. Moet evangelieverkondiging
stranden op geldgebrek? Nee toch?
Daarom hopen wij op uw steun in de VPKB kerk,
persoonlijk kunt u zich opgeven als DONATEUR
vanaf € 12,00 per jaar = slechts € 1,00 per maand.
Bankrekening: KBC Wondelgem BIC: KREDBEBB
IBAN: BE16 4471 6025 8974
We hopen geen vergeefse oproep aan u te doen.
J.D. van Heest,
Voorzitter Stichting GWT.

In het huis van de
filosofie Onlangs was ik een weekend
bij Gerard Bodifée in
de leer. Gerard Bodifée is
wetenschapper, filosoof
en gelovige. Samen met
zijn vrouw Lucette Verboven,
die voor Braambos
voortreffelijke interviews
maakt, runt Bodifée sinds 1998 het huis van de filosofie.
Het weekend is mij zo goed bevallen dat
ik dacht: protestanten die behoefte hebben aan
verdieping op het vlak van geloven, denken en
weten zouden bij hem iets kunnen vinden -
daarom een korte introductie.
Gerard Bodifée (van 1946) studeerde sterrenkunde
in Antwerpen en Gent en promoveerde in
1985 op stervorming in sterrenstelsels. Daarna
werkte hij bij de sterrenwacht in Ukkel, in 1987
werd hij wetenschapsjournalist voor De Standaard
en maakte hij televisieprogramma’s. Vanaf
1994 werd hij zelfstandig auteur en schreef hij onder
meer columns voor Knack. Inmiddels zijn er
meer dan 20 boeken van zijn hand verschenen.
Wat opvalt is zijn brede oriëntatie. In zijn boek
Klassieken van de wetenschap (1997) schrijft hij
uiteraard over pioniers in de natuurkunde en
sterrenkunde, maar evenzeer over filosofische
schrijvers, over biologische observaties, de fysische
aspecten van muziek, over psychologie en
geologie.
Bodifée heeft de klassieke filosofen gelezen en is
ook goed thuis in de wereld van Bijbel en Bijbeluitleg.
Voortdurend legt Bodifée in zijn boeken
dwarsverbindingen; dat maakt het lezen van zijn
boeken spannend en leerzaam. Een terugkerende
gedachte bij Bodifée is dat hij stelt dat wetenschap
ondanks al zijn verworvenheden niet alles
over onze werkelijkheid kan zeggen. Ook kan er
daarom volgens Bodifée geen fundamenteel
spanningsveld zijn tussen geloof en wetenschap.
Hierover valt uiteraard wel wat meer te zeggen,
maar ik hoop dat ik met het bovenstaande u een
beetje nieuwsgierig heb gemaakt…
____________________________________________
Ds. Jart Voortman
Voor meer info
http://www.bodifee.be
Glas in lood
Weleerwaarde heer Guy Liagre,
Reactie Kerkmozaïek 12-
2010, 32ste jaargang
Het stemt mij dankbaar om Kerkmozaïek te mogen
blijven ontvangen, zelfs al ben ik
gemeentepredikant in Nederland, zoals eens
eerder binnen PKN-verband (Gereformeerd-
Synodaal). Vergeef me mijn korte bemerking
over uw inleiding rond “De vrijheid van het celibaat...”.
Het celibatair leven is, en dat ben ik
vanzelfsprekend met u eens, nooit “gedwongen”
en al zeker geen “verdienste”. Ik wil toch
heel voorzichtig meegeven, dat uw laatste
bemerkingen rond de - misschien door u wat te
snel genomen ? - koppeling tussen celibaat en
seksualiteit, “fragwürdig” zijn !!! Iedere
Bedienaar van Gods Heilig woord en zijn Heilige
Sacramenten is gehouden in “liefde trouw
te zijn” - holebi of hetero !!! - en zich heel nadrukkelijk
te beseffen dat hij/zij verantwoording
heeft af te leggen aan de Allerhoogste en,
even Luthers, niet aan paus of concilie maar
aan Schrift en Geweten!
Mede vanuit dit woord wil ik nadrukkelijk mijn
onvoorstelbare respect uitspreken voor al die
pastores, predikanten, kerkelijke werkers die
wél begrijpen wat onze Heiland Christus Jezus
bedoelt, en vanuit Hem spreken en leven. En
wie meent recht te staan, zie toe dat hij niet
valle!
Trouwens, uw woord valt in het “Kerstnummer”...
Over celibaat gesproken, daar kan maar eens
en voor altijd zomaar iets heel Moois uit voortkomen.
___________________________________________
Ds. Freek-Jan Daane,
Nijverdal/Nederland
Glas in lood
januari 2011
13

Advertentie
14 januari 2011
De Protestantse kerk in Menen
(Zuid-West-Vlaanderen België) is op zoek naar een
VOLTIJDSE PREDIKANT m/v
Wij zijn een kleine bloeiende gemeente in een bruisend grensstadje ongeveer 5 km
van de Franse grens.
Wij zoeken naar iemand die
• een predikantsopleiding afgerond heeft op universitair niveau;
• bij voorkeur enige evaring heeft;
• vanuit een echte relatie met God de Bijbel uitlegt en toepast in het dagelijks
leven;
• de kerkdiensten enthousiast en creatief verzorgt;
• eventueel kennis heeft van muziek;
• pastoraat en gemeenteopbouw een warm hart toe draagt;
Hij/zij kan wonen in de pastorie, palend aan de kerk en ontvangt volgens het wettelijk
barema een predikantswedde.
Meer inlichtingen zijn te verkrijgen bij de kerkenraad :
Mevr. B.Depraetere
Tel. 0032-(0)56 51 72 17
E-mail : bernard.scheldeman@telenet.be
Hogeweg 124 - B-8930 Menen
Dhr J.P. Ingels
Tel. 0032-(0)56 35 59 90
E-mail : jeanpierrejenny@skynet.be
Bozestraat 25 - B-8501 Heule

De Protestantse Kerk (VPKB) Knokke zoekt
Predikant - Havenpastor (M/V)
In samenwerking met de Sailors’ Society zoeken we een persoon die vijf dagen per week de (kleine)
gemeente te Knokke bedient en voornamelijk instaat voor het havenpastoraat te Zeebrugge.
Voor de VPKB-gemeente Knokke zoeken we iemand die :
• bereid is de ‘kleine kudde’ te Knokke te dienen;
• de Bijbelse spiritualiteit uit wil dragen in liturgie en samenkomst;
• omziet naar mensen in pastoraat en gemeenteopbouw;
• bereid is samen te werken in VPKB-verband.
Het merendeel van de opdracht (drie en een halve dag per week) wordt gewijd aan het havenpastoraat
te Zeebrugge:
• het dagelijks bezoeken van zeelieden aan boord van schepen in Zeebrugge;
• het bezoeken van zeelieden in ziekenhuizen en strafinrichtingen telkens dit vereist is;
• het bezoeken van zeelieden thuis, indien nodig;
• het vaststellen van de noden van zeelieden en hun gezinnen en het verlenen van
aangepaste hulp;
• het leiden van zondagsdiensten en bijzondere erediensten in verband met het havenpastoraat;
• het verstrekken van informatie aan gemeenten en organisaties over de werking van het
havenpastoraat en de Sailors’ Society.
Er is een pastorie beschikbaar in Knokke.
De wedde zal het wettelijke barema van predikant zijn dat door de Belgische overheid is vastgelegd.
Voor de activiteiten van het havenpastoraat worden een bedrijfswagen en
een onkostenvergoeding voorzien.
Van de predikant – havenpastor wordt gevraagd:
• een opleiding in de protestantse theologie te hebben voltooid;
• een goede kennis van de Nederlandse en Engelse taal te hebben;
• in het bezit te zijn van minstens een Europees rijbewijs B;
• initiatief en flexibiliteit te tonen in tijd en mentaliteit om mee te kunnen leven met zeelieden
en hun omgeving.
Contact:
Ds. Marc Schippers (havenpastor Antwerpen) op telnr. 0495 185691
of e-mail antwerp@sailors-society.org
Schriftelijk solliciteren naar
Marc Schippers, Putlaan 42, B-2650 EDEGEM
Sollicitaties kunnen worden ingediend tot en met 31 januari 2011.
Advertentie
januari 2011
15

Onze allerbeste wensen
voor een gelukkig nieuw
jaar !
Gebedsweek voor de eenheid
van christenen
18 tot 25 januari 2011 Het Interkerkelijk Comité voor
Brussel heeft het genoegen u
een tekstboekje aan te bieden,
dat ter gelegenheid van
de aanstaande Gebedsweek
uitgegeven wordt.
16 januari 2011
Het Comité organiseert een
oecumenische gebedsdienst
op donderdag 20 januari a.s.
om 20.00u. in de St. Michiels
en St. Goedelekathedraal
te Brussel, waarin
o.a. dr. Guy Liagre voorgaat.
Het tekstboekje kunt u downloaden op volgend adres :
http://www.c-i-b.be
Colofon
Verantwoordelijke uitgever:
dr. Guy Liagre
Redactieteam:
Bea Baetens
ds. Edwin Delen
ds. Ernst Veen
dr. Dick Wursten
Redactieadres:
Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel
tel.: +32-(0)2-511 44 71
fax.: +32-(0)2-510 61 74
E-mail: kerkmozaiek@vpkb.be
Website:
http://www.vpkb.be
Prijzen Kerkmozaïek
• Individueel abonnement: 15,00 euro
• Groepsabonnement: 12,50 euro
(vanaf minimum 5 exemplaren naar
éénzelfde adres)
• Steunabonnement: 20,00 euro
Storten
kan op rekeningnummer 068-0715800-64 van de
Verenigde Protestantse Kerk in België,
Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel.
IBAN BE29 0680 7158 0064
BIC GKCCBEBB
De redactie behoudt zich het recht voor om bepaalde
artikelen niet te publiceren, indien nodig
in te korten en/of redactioneel te bewerken. Zij
is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de
artikelen en slechts ten dele voor de stijl.
Organisaties en tijdschriften, niet behorend tot
de VPKB, die artikelen uit het maandblad Kerkmozaïek
geheel of gedeeltelijk wensen over te
nemen of te bewerken, dienen dit schriftelijk
aan te vragen op het redactieadres.
Sluitingsdatum volgende Kerkmozaïek :
12 januari 2011.
Creatie cover: Drukkerij N. de Jonge n.v., 1850 Grimbergen
Coverfoto : Liesbeth Blokland
Afgiftekantoor : 1070 Brussel - Verantw. uitgever en afzendadres : dr. G. Liagre, Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel