nationale identiteit - DOEN
nationale identiteit - DOEN
nationale identiteit - DOEN
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
afgelopen twee eeu-<br />
wen. als een popu-<br />
lair neologisme na<br />
korte tijd echter weer<br />
uit het taalbeeld ver-<br />
dwijnt is er sprake van een modewoord.<br />
Nieuwe woorden zijn vaak nodig om fic-<br />
tie, niet bestaande zaken, toch te kunnen benoe-<br />
men, alsook bij de intrede van nieuwe zaken bij<br />
voortschrijdende intellectuele expressie, zoals<br />
ook technologische vooruitgang. Neologismen<br />
in de literatuur zijn bijvoorbeeld veel te vinden<br />
in het impressionisme en met name bij de tach-<br />
tigers, en natuurlijk in science fiction.<br />
hebben bedacht zijn:<br />
schrijvers die veel neologismen<br />
• marten toonder,<br />
bijvoorbeeld: denkraam<br />
(vermogen tot begrijpen) en minkukel<br />
(een benaming voor als minderwaardig<br />
beschouwde individuen);<br />
• Geoffrey chaucer,<br />
eind veertiende eeuw:<br />
placebo (geneesmiddel voorgeschreven<br />
middel dat geen werkzame bestanddelen<br />
bevat);<br />
• koot en Bie,<br />
bijvoorbeeld: doemden-<br />
ker (pessimist); positivo (optimist); be-<br />
scheurkalender (een dagkalender die<br />
tussen 1972 en 1986 gemaakt is door<br />
kees van kooten en Wim de Bie. op de<br />
voor èn achterkant van elke bladzijde<br />
stond een humoristische schets in tekst<br />
Nieuwsbrief april 2008<br />
en/of beeld);<br />
• Karel Čapek:<br />
robot, (een machine, die<br />
beschikt over een stoffelijke vorm (‘li-<br />
chaam’) en een beslissingsmodel (pro-<br />
gramma);<br />
• tolkien:<br />
hobbit;<br />
Van Kooten en De Bie (een (cabaret)duo<br />
dat bestond uit kees van kooten en Wim de Bie<br />
en vooral bekend is geworden door hun televi-<br />
sieprogramma’s) hebben ook door hun creati-<br />
viteit diverse woorden aan de Nederlandse taal<br />
toegevoegd.<br />
andere belangrijkste bronnen voor neo-<br />
logismen zijn vooral media, politiek, econo-<br />
mie, IT-wereld, wetenschap, en jongerentaal.<br />
sommige voorbeelden:<br />
media: conferentiemoeheid (oorzaak van<br />
het falen van belangrijke conferenties (zoals de<br />
wereldvoedselconferentie in 1996), ecostroom<br />
(milieuvriendelijke stroom, zoals stroom opge-<br />
wekt door de zon of de wind), elfseptemberex-<br />
cuus (een excuus voor tegenvallende resultaten<br />
of niet waargemaakte verwachtingen, waarbij<br />
een ramp of ander onheil wordt aangedragen<br />
als oorzaak (inmiddels niet alleen meer gebruikt<br />
voor de aanslagen van 11 september), fred-reizi-<br />
ger (nieuw soort spitsreiziger die met een goed<br />
uitgerust pendelbusje naar zijn werk gaat; Fred<br />
staat voor Flexibel reizen en dienstverlening),<br />
crucigrammist (kruiswoordpuzzelmaker, afge-<br />
41
Change language