GEWELD IN DE WOONWIJK - Politiekeurmerk Veilig Wonen
GEWELD IN DE WOONWIJK - Politiekeurmerk Veilig Wonen
GEWELD IN DE WOONWIJK - Politiekeurmerk Veilig Wonen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>GEWELD</strong> <strong>IN</strong> <strong>DE</strong> <strong>WOONWIJK</strong><br />
Het meeste geweld tussen onbekenden1 vindt plaats in de woonwijk. Dat is dus meer dan in het uitgaansleven of in<br />
het verkeer. De aanleiding voor geweld in de woonwijk zijn vooral burenruzies die uit de hand lopen, jongerengroepen<br />
die uit verveling of voor de kick bewoners of passanten provoceren en personen die in de war zijn en in een woonwijk<br />
voor problemen zorgen.<br />
Geweld in de woonwijk is tot dusver een onderbelicht probleem. Slechts een enkele gemeente heeft de aanpak van<br />
geweld in de woonwijk als prioriteit. Terwijl geweld in de woonwijk wel degelijk een probleem is, zo blijkt uit<br />
onderzoek. Daar komt bij dat een bewoner de problemen niet zomaar kan ontlopen. Bij problemen in het<br />
uitgaansleven kun je besluiten om elders uit te gaan. Als je met geweld wordt geconfronteerd op de plek waar je<br />
woont, dan is het lastig dit te ontwijken. Het kan het veiligheidsgevoel van bewoners enorm aantasten. Daarom is de<br />
aanpak van geweld in de woonwijk van groot belang.<br />
18 POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN<br />
<strong>GEWELD</strong> <strong>IN</strong> <strong>DE</strong> <strong>WOONWIJK</strong> EN HET PKVW<br />
Binnen het <strong>Politiekeurmerk</strong> <strong>Veilig</strong> <strong>Wonen</strong> zijn er eisen en aanbevelingen<br />
die bijdragen aan het verkleinen van het risico op geweld in de woonwijk.<br />
Het gaat dan met name om maatregelen in de openbare ruimte.<br />
Een voorbeeld daarvan is verlichting. Door goede verlichting lopen<br />
(potentiële) daders groter risico dat ze worden gezien, herkend, gestoord<br />
of aangehouden. Een ander effect is dat mensen vaker gebruik maken<br />
van de straat omdat de verlichting het veiligheidsgevoel vergroot. Hierdoor<br />
is er meer informele sociale controle en ‘natuurlijke’ surveillance<br />
(sociale ogen). De juiste straatverlichting geeft de wijk bovendien een<br />
betere uitstraling: het imago van de buurt wordt beter.<br />
Verder wordt bij een nieuwbouwproject maar ook bij grootschalige renovatie<br />
in wijken onder meer gekeken naar de opzet van de wijk, de locatie<br />
van speelvoorzieningen en het gebruik van de openbare ruimte door verschillende<br />
gebruikersgroepen. Om escalatie te voorkomen kun je in het<br />
ontwerp van de wijk al goed nadenken hoe gebruikersgroepen zo weinig<br />
mogelijk overlast van elkaar ondervinden.<br />
Personen tussen de 12 en 24 jaar blijken relatief vaak bij geweld in<br />
de woonwijk betrokken te zijn. Bovendien zijn er verschillende<br />
typen geweldplegers: de gemiddelde burger die emotioneel wordt<br />
en, soms onder invloed van alcohol of drugs, zijn zelfbeheersing<br />
verliest. Daarnaast heb je personen die zichzelf moeilijk beheersen<br />
en sowieso een sterke neiging tot agressief gedrag hebben. Ook<br />
heb je personen die plotseling kunnen exploderen in geweld als ze<br />
lang geprovoceerd of gefrustreerd worden. Tot slot heb je personen<br />
die bewust geweld en conflicten opzoeken.<br />
Bron: Van Ham, T. en Ferwerda, H. (2010). Geweld in woonwijken: aard, omvang, achtergronden<br />
en mogelijkheden voor een aanpak. Bureau Beke.<br />
1 Onbekenden wil zeggen; mensen die elkaar niet of alleen van gezicht kennen.
Het aanpassen van de fysieke omgeving kan soms bijdragen aan de<br />
voorkoming van geweld in de woonwijk. Overlastgevende hangjongeren<br />
zoeken overdekte plekken uit. Soms zo dicht bij de woning dat ze zelfs<br />
op de vensterbanken gaan zitten. Wanneer dat avond na avond plaatsvindt,<br />
kan een escalatie plaatsvinden met de bewoners die rustig in huis<br />
willen verblijven. In dergelijke gevallen kan gedacht worden aan het<br />
plaatsen van tuintjes met veel groen als scheiding tussen de openbare<br />
ruimte, het verwijderen van hekjes waarop wordt gezeten, het verwijderen<br />
van overkappingen tegen regen en het afschermen van trappenhuizen<br />
en galerijen voor onbevoegden.<br />
WAT KUNNEN PROFESSIONELE PARTNERS DOEN?<br />
Bij de aanpak van geweld in de woonwijk zijn vooral gemeente en politie<br />
aan zet. Maar ook jongerenwerk, OM en zorginstellingen kunnen een<br />
belangrijke bijdrage leveren aan de probleemanalyse en het formuleren<br />
van een aanpak.<br />
Een goede analyse van het probleem is belangrijk voor een succesvolle<br />
aanpak van geweld in de woonwijk. Immers, een groep jongeren die<br />
bewust bewoners provoceert, vraagt om een andere aanpak dan een<br />
emotionele burenruzie die uit de hand loopt. De aanpak van geweld in<br />
de woonwijk vraagt dus om maatwerk.<br />
De Gebiedsscan Criminaliteit en Overlast kan uitkomst bieden bij de analyse<br />
van het probleem. De gebiedsscan bestaat uit het systematisch bijeenbrengen<br />
van beschikbare kennis en informatie over de criminaliteit<br />
en overlast in wijken. Daarbij wordt de straatkennis van de politie (wijkagenten)<br />
maar ook van bijvoorbeeld wijkbewoners, winkeliers, gemeentelijke<br />
diensten en woningcorporaties, gekoppeld aan geregistreerde<br />
(politie)gegevens over aangiftes en meldingen van delicten. Zo ontstaat<br />
een goed en onderbouwd beeld van belangrijke problemen, probleemlocaties<br />
(‘hotspots’) en probleemgroepen (‘hot groups’).<br />
“<strong>Veilig</strong> wonen gaat verder dan een veilige woning. Op straat in je<br />
woonwijk ervaar je het veilige hang- en sluitwerk van je woning<br />
maar beperkt. Het veiligheidsgevoel op straat wordt vooral<br />
bepaald door de kans dat je de dader tegenkomt die eerder<br />
gewelddadig tegen je was. Doe dus ook het nodige aan het<br />
‘hang- en sluitwerk’ van je woonomgeving. Bijvoorbeeld het in<br />
beeld brengen en integraal aanpakken van ‘geweldveelplegers’.<br />
Daarnaast moeten mensen die zich onveilig voelen daarover<br />
praten, in buurtvergaderingen of met een wijkagent”.<br />
Peter Kortekaas, Commissaris van Politie en programmamanager Geweld, Politie<br />
Amsterdam-Amstelland<br />
Bewoners spelen een belangrijke rol bij het aanpakken van geweld in de<br />
woonwijk. Zeker als het gaat om uit de hand gelopen burenruzies en<br />
kleine conflicten tussen bewoners en jongerengroepen. Bij milde conflicten<br />
kan Buurtbemiddeling 2 een geschikt instrument zijn om geweldescalatie<br />
te voorkomen. Ook het instellen van gedragscodes, waarbij<br />
bewoners vrijwillig afspraken maken over gewenst en ongewenst gedrag<br />
in de wijk, kan helpen.<br />
Bij ernstige incidenten is een stevige inzet nodig van gemeente, politie<br />
en justitie. Verscherpt toezicht op hotspots en een persoonsgerichte<br />
aanpak zijn dan goede mogelijkheden. De Dadergerichte Aanpak Geweld<br />
(DAG) is een specifieke toepassing van een persoonsgerichte geweldsaanpak;<br />
(potentiële) daders van geweld worden in de gaten gehouden en<br />
krijgen een behandeling op maat. Meer informatie over DAG staat op de<br />
website www.veiligheidshuizen.nl.<br />
MEER <strong>IN</strong>FO<br />
Voorbeelden van hoe gemeenten problemen in woonwijken aanpakken,<br />
zijn terug te vinden in het dossier ‘wijkinterventies’ op de CCV-website.<br />
2 Buurtbemiddeling bestaat 15 jaar in 2011. Onderzoek van het CCV 'Buurtbemiddeling werkt!' wijst uit dat direct betrokkenen, wijkagenten en woonconsulenten vinden dat<br />
buurtbemiddeling werkt.<br />
HANDBOEK NIEUWBOUW 2011 19