Plan van aanpak woonoverlast en huisjesmelkers Den Helder ...

Plan van aanpak woonoverlast en huisjesmelkers
Den Helder, maart 2011
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 1

Inhoud
1. Definiëring begrippen en juridische bepalingen p.3
1.1. Definiëring begrippen p.3
1.2. Juridische bepalingen p.4
2. Doelstelling p.5
3. Doelgroep p.5
4. Aanpak p.6
4.1. Objectgerichte aanpak p.6
4.2. Mensgerichte aanpak p.6
4.3. Ondernemingsgerichte aanpak p.7
5. Aanpakken achter de voordeur: interventieteams p. 8
5.1. Keten p.8
5.2. Jurisprudentie m.b.t. interventieteams p.8
6. Stappenplan: en nu over tot actie p.9
6.1. Klachten registreren en afhandelen: instellen van een centraal meldpunt
woonoverlast p.9
6.2. Onderzoeken van meldingen en bieden van feedback
6.3. Non-juridische middelen: rol van wijk/buurtplatforms, huis/wijkmeester,
wijkconciërge, de bewonersvereniging en Vereniging van Eigenaren (VvE) p.10
6.4. Handhaving: interventieteams p.10
6.5. Nazorg, huisvesting en inschakelen van zorg -en hulpverlenende instellingen p.11
6.6. Juridische instrumenten p.12
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 2

Plan van aanpak huisjesmelkers en woonoverlast
1. Definiëring begrippen en juridische bepalingen
1.1. Definiëring begrippen
Onder huisjesmelkers worden malafide huiseigenaren verstaan. Er worden buitenproportionele huren
gevraagd, het huis wordt vaak niet onderhouden, er is sprake van schrijnende hygiënische
omstandigheden en het huis wordt veelal in meerdere wooneenheden afgetimmerd. Het komt ook voor
dat er in een woonruimte matrassen worden verhuurd. De huizen worden verhuurd aan mensen die om
woonruimte verlegen zitten: studenten, seizoenarbeiders, ex-gedetineerden, mensen zonder een legaal
verblijfsstatuut of met schulden, etc. Woonoverlast varieert van verloederde tuinen en achterstallig
onderhoud tot extreme overlast zoals veroorzaakt door (drugs)panden, illegale hennepteelt, escalerende
burenruzies en concentratie van meervoudige psychische,-en verslavingsproblematiek.
Niet alleen de overlast van buren en wijkbewoners verminderen het woongenot, ook verloederde en
vervallen panden veroorzaken fysieke overlast.
De gemeente heeft een belangrijke taak in de aanpak van woonoverlast. Zij is de aangewezen regisseur
waar het gaat om de leefbaarheid in wijken en buurten. De middelen om overlast te bestrijden variëren
van preventieve instrumenten (zoals wijk,-en buurtplatforms) tot en met repressieve en juridische
middelen.
De ketenaanpak is voor het benaderen van de problematiek van huisjesmelkers en woonoverlast van
essentieel belang. Ieder heeft zijn eigen rol en verantwoordelijkheden. Partners hierin zijn, onder meer:
gemeente Den Helder (afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving (VVH), Onderwijs, Welzijn en
Sport (OW&S), Ruimtelijke Ontwikkeling Wonen en Ondernemen (RWO), Publiekszaken (PBZ)),
veiligheidshuis, politie, brandweer, Woningstichting Den Helder (WSDH), bewonersverenigingen in
Visbuurt, Tuindorp en centrum, GGD, Brijder, St.De Wering, etc. Zoals eerder genoemd, is het ten
behoeve van het welslagen van de ketenaanpak belangrijk dat de gemeente de regie voert: de
gemeente faciliteert in de dialoog tussen burgers en instellingen, biedt nazorg, regelt bij uithuiszetting de
huisvesting en faciliteert in het opzetten van een centraal meldpunt woonoverlast. Als dat nodig is treedt
de gemeente handhavend op.
Dit plan van aanpak beschrijft de problematiek rond huisjesmelkers en woonoverlast in de directe
woonomgeving van de wijk Stad-Binnen-De-Linie (Visbuurt, Tuindorp en centrum). De ruimere
omgevingsaspecten, zoals bijvoorbeeld jeugdoverlast bij jeugdhonken, wordt in dit plan van aanpak niet
meegenomen.
Met deze gebiedsaanduiding wordt er tevens aansluiting gezocht op de Strategische Visie 2020 1 en het
rapport ‘Krimp of Niet’(Deetman, Mans, 2010).Ter versterking van de regionale positie van de gemeente
Den Helder en haar voorzieningen, dient er geïnvesteerd te worden in verdere stadsontwikkeling. De
focus ligt op het centrum en de verbinding met het havengebied, in combinatie met versterking van de
haven. Door de realisatie van de economische potenties van de haven van Den Helder en in samenhang
daarmee het verbeteren van de stad, wordt er een stabilisatie of mogelijk zelfs een stijging van de
bevolkingsomvang gerealiseerd. Stadsontwikkeling en tegengaan van krimp kunnen als een buffer
werken op criminaliteit en onveiligheid.
In de ‘StrategischeVisie 2020’ 2 wordt Den Helder alsvolgt omschreven:
‘Den Helder is de centrumgemeente van de Kop van Noord-Holland, met goede en diverse werkmilieus,
plezierige en veilige woonmilieus, een breed en kwalitatief goed voorzieningenniveau, een aantrekkelijk
en levendig stadshart en een adequate infrastructuur.’ In de Nota Wonen 2010-2015 worden de
1 Strategische Visie 2020. Vastgesteld Raad 21 mei 2007.Gemeente Den Helder.
2 Strategische Visie 2020. Vastgesteld Raad 21 mei 2007.Gemeente Den Helder.
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 3

prioriteiten onlosmakelijk verbonden met de hierboven beschreven ‘Strategische Visie 2020’. De keuzes
en doelstellingen uit de ‘Strategische Visie 2020’ zullen leidend zijn voor de koppeling tussen wonen,
werken en voorzieningen binnen een aantrekkelijk ogende stad. Dat betekent op korte termijn
aanpakken van verpaupering en bieden van alternatieve woningvormen voor bijzondere doelgroepen 3
als ook het naar beneden bijstellen van de woningbouwambitie en het heroverweging van de aard en
omvang van woningbouwplannen op langere termijn.
Hieronder volgt als toelichting een beschrijving van de diverse rollen en taken van de betrokken partners
binnen de ketenaanpak.
Instelling Rol bij woonoverlast
Gemeente Voert regie over de aanpak
Zorgt voor leefbare buurten en wijken
Faciliteert in een centraal meldpunt woonoverlast
Faciliteert in de dialoog tussen burgers en instellingen
Biedt nazorg en regelt huisvesting bij (dreigende) uithuiszetting
Handhavend optreden ten aanzien van extreme woonoverlast en malafide
huisjesmelkers
Verhuurder Waarborgen woongenot
Eventueel voldoen aan een meerjarenonderhoudsplan (via de Vereniging van
Eigenaren (VvE))
Bewoner,
wijk/buurtbewoner,
wijkconciërge Signaleren van woonoverlast
Bewonersvereniging Deelnemen aan wijk,-en of buurtplatforms; signaleren van overlast
Woningstichting
(WSDH) en Woontij Partners in het doorstromen van huurders naar de reguliere woonmarkt
Politie Gehoor geven aan meldingen over woonoverlast
Reageren op urgente meldingen van woonoverlast
Openbaar ministerie Vervolgen van strafbare feiten
Veiligheidshuis
Zorg,-en
hulpverlenende
instellingen
1.2. Juridische bepalingen
Signaleren van woonoverlast (bijvoorbeeld vanuit casuïstiekoverleg); fysieke
plaats waar hulpverlenende instellingen elkaar kunnen vinden
Bieden van hulpverlening en zorg; duidelijk hulpaanbod/hulpcontract met
cliënten die gehuisvest worden door woningcorporaties.
Woonoverlast kan een gevolg zijn van het verhuur van kamers in woningen. In veel gevallen kunnen
kamers binnen een kamerverhuurpand worden aangemerkt als onzelfstandige woonruimte. In een
besluit van juli 1994, werd het begrip onzelfstandige woning verder gedefinieerd binnen de
huisvestingverordening van de gemeente Den Helder: ‘woonruimte, niet zijnde woonruimte bestemd
voor inwoning, welke geen eigen toegang heeft en welke niet door een huishouden kan worden
bewoond, zonder dat dit daarbij afhankelijk is van wezenlijke voorzieningen buiten die woonruimte.’ Op
basis van een onttrekkingvergunning kan een woonruimte van een zelfstandige in een onzelfstandige
woonruimte worden omgezet. Het met de omzetting gediende belang dient echter groter te zijn dan het
3 Bijzondere woonvormen: bijv. noodopvang en containerwoningen.
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 4

elang van het behoud of de samenstelling van de woonruimtevoorraad. Burgemeester en wethouders
van een gemeente kunnen bijvoorbeeld afzien van het verlenen van een onttrekkingvergunning ten
behoeve van het omzetten van zelfstandige in onzelfstandige woonruimte ten behoeve van
kamerverhuur, omdat de om te zetten woonruimte onderdeel uitmaakt van een stadsvernieuwingsplan,
of in een straat, laan of buurt, of delen ervan, het oorspronkelijk karakter van de woonsituatie ter plaatse
door de voorgenomen kamerverhuur teveel zou worden aangetast. Ook in het geval dat het college
verwacht dat de voorgenomen kamerverhuuractiviteiten ernstige woonoverlast voor de buurt oplevert,
kan dat reden zijn om de onttrekkingvergunning te weigeren. De huisvestingverordening kan zowel
preventief (weigeren vergunning of stellen van voorwaarden) als repressief (vergunning intrekken en
bestuursrechtelijk handhaven) middelen bieden ter handhaving van overlastgevende
kamerverhuurpanden.
Op basis van het bestemmingsplan kunnen kamerverhuurbedrijven worden geweerd als het gebruik van
woningen anders is dan voor het gebruik van één gezin. De wet van vraag en aanbod en de beschikbare
woonruimte op de woningmarkt zullen hierin mede bepalend zijn. Zo kan er bijvoorbeeld voor een
bepaalde procentwaarde woningen in een aangeduide wijk een ontheffing worden gegeven zodat
gereguleerde kamerverhuur mogelijk wordt.
In het kader van het Besluit brandveilig gebruik bouwwerken (Gebruiksbesluit) 4 valt het bedrijfsmatig
verschaffen van woonverblijf aan meer dan één huishouden, maar aan minder dan vier personen, niet
onder het kamergewijze verhuur. In het geval van het gebruiksbesluit kunnen er geen nadere
voorwaarden worden gesteld aan de eigenaar van een kamerverhuurpand.
De bouwverordening kan, gezien artikel 8 van de Woningwet, ook voorschriften bevatten die niet alleen
gericht zijn op brandveiligheid. Dit betekent dat er een exploitatie,-en of gebruiksvergunning voor
kamerverhuurbedrijven verplicht kan worden gesteld en bevat voorwaarden ten aanzien van veiligheid,
gezondheid, reinheid, bestrijden van schadelijk en hinderlijk gedierte en hygiëne van de gebruikers van
het kamerverhuurpand.
Résumé juridische bepalingen:
Gemeentelijke overheden hebben diverse handvatten om overlastgevende kamerverhuurpanden aan te
pakken:
- Huisvestingsverordening: in de vereiste omzettingsvergunning kunnen overlastvoorkomende
voorwaarden worden opgenomen.
- Bestemmingsplan: er kan een algemeen of een plaatselijk verbod op kamerverhuurbedrijven worden
opgenomen.
- Gebruiksbesluit: kan een rol spelen in het voorkomen van en de aanpak van brandonveilige
situaties.
- Bouwverordening: het is in beginsel mogelijk om andere eisen dan brandveiligheid te stellen aan
kamerverhuurpanden.
2. Doelstelling
Middels een plan van aanpak wil de gemeente Den Helder repressief optreden tegen huisjesmelkers
binnen de wijk Stad-binnen-de-Linie. Het betreft hier specifiek de buurten Tuindorp, Visbuurt en centrum.
Daarnaast is een preventieve aanpak voor kwetsbare groepen van belang. Afstemming binnen de
veiligheidsketen is hiertoe een voorwaarde.
3. Doelgroep
We richten ons zowel op de malafide vastgoedeigenaren als op de huurders.
4 Besluit van 26 juli 2008 houdende vaststelling van voorschriften met betrekking tot het gebruik van
bouwwerken uit het oogpunt van brandveiligheid (Besluit brandveilig gebruik bouwwerken)
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 5

De doelgroep huurders binnen kamerverhuurbedrijven bestaan in Den Helder vooral uit mensen van
Antilliaanse afkomst, mensen met huurschuld en of alcohol,-en drugsproblemen en ex-gedetineerden.
Een nadere typering van de doelgroep huisjesmelkers is op dit moment nog niet aanwezig. Voor de wijk
Stad-binnen-de-Linie schat men op 20 tot 30 panden van malafide eigenaren. Op dit moment zijn er 22
panden in Visbuurt aangeduid waar mogelijk kamerverhuur plaatsvindt. Alle panden zijn inmiddels door
de handhavers bezocht, een aantal panden krijgt nog een extra controle en één pand aan de
Jonkerstraat is eind november vorig jaar door de gemeente ontruimd en gesloten wegens illegale
kamerverhuur en brandonveiligheid.
4. Aanpak
De strategie voor het aanpakken van huisjesmelkers en gerelateerde woonoverlast betreft een 3voudige
benadering: objectgerichte,-mensgerichte,-en ondernemingsgerichte aanpak. Deze benadering
wordt vastgesteld op basis van objectieve indicatoren. 5
- Objectgerichte aanpak: Gebruiksbesluit, staat onderhoud woning,etc.
- Mensgerichte aanpak: voor beide doelgroepen binnen een sluitende keten van repressie en
hulpverlening. Het Veiligheidshuis zou hierin een rol kunnen spelen.
- Ondernemingsgerichte aanpak: mogelijkheden op basis van de huisvestingsverordening.
De strategie wordt verder vertolkt in een uitvoeringsmatrix. Hierin wordt de operationaliteit van het plan
van aanpak weergegeven. Niet alle termen van de hierboven genoemde 3-voudige benadering komen
letterlijk terug in de uitvoeringsmatrix, echter zijn wel geïntegreerd.
4.1. Objectgerichte aanpak
De objectgerichte aanpak is van toepassing op de staat van het onderhoud van de woning, zowel rond
de woning (gevels, etc.) als binnen in de woning 6 . Middels een exploitatie,-en gebruiksvergunning voor
kamerverhuurbedrijven kunnen voorwaarden ten aanzien van veiligheid, gezondheid, reinheid, bestrijden
van schadelijk en hinderlijk gedierte en hygiëne voor de gebruikers van het kamerverhuurpand worden
gesteld. Daarnaast, kunnen eigenaren van panden waarin kamers worden verhuurd middels de
Vereniging van Eigenaren (VvE) worden verplicht om een meerjarenonderhoudsplan op te stellen.
4.2. Mensgerichte aanpak
Idealiter lossen bewoners die last hebben van elkaar zelf hun geschillen op. Daar waar bewoners niet
zelf met andere medebewoners over hun klachten kunnen of willen spreken kan er bij
appartementencomplexen bijvoorbeeld gebruik worden gemaakt van een meldformulier overlast, waarbij
bewoners hun klachten kunnen neerleggen over allerhande vormen van overlast. De klachten komen
terecht in een klachtenregistratiesysteem en worden vervolgens beoordeeld op hun urgentie. Dit kan
betekenen dat bijvoorbeeld de politie of de hulpverlening wordt ingeschakeld. Te allen tijde worden de
klachten gecommuniceerd met medierende personen 7 die een bemiddelende rol heeft naar de bewoners
toe 8 . Uit het Wijkaanpak plus project kunnen in 2011 een 20-tal trajecten 9 in buurtbemiddeling en
mediation voor heel Den Helder worden gefinancierd.
In sommige gevallen is het voor bewoners en omwonenden niet mogelijk om hun klachten over
woonoverlast onderling te bespreken. De gemeente kan woonoverlast voorkomen middels het voeren
van preventief beleid, bijvoorbeeld door met bewoners, overlastgevers en huiseigenaren in gesprek te
5 Resultaten lokale integrale veiligheidsmonitor, cijfergegevens politie over woonoverlast, rapportages handhavers openbare
ruimte, resultaten leefbaarheidsonderzoeken, etc.
6 Zie ook pag.5: Gebruiksbesluit,
7 Bijvoorbeeld een huis,-en of wijkmeester.
8 Mooiland/Vitalis werkt met een dergelijk klachtenregistratiesysteem ten behoeve van haar huurders in 3 flatgebouwen in
Nieuw-Den Helder.
9 Deze buurtbemiddelingstrajecten worden uitgevoerd door St. De Wering.
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 6

gaan. Een voorbeeld hiervan betreft de Visbuurt, waar naar aanleiding van de evaluatie van het
Wijkactieplan Visbuurt 2006-2009, een plan van aanpak wordt opgemaakt in samenspraak met diverse
interne,-en externe partners: belangenvereniging Visbuurt, politie, gemeente, St. De Wering en de
brandweer. Het plan van aanpak beschrijft de concrete uitwerking van de top vijf veiligheidsthema’s 10 die
in de evaluatie van het Wijkveiligheidsplan Visbuurt werden benoemd. Een van deze thema’s is de
aanpak van bewonersoverlast.
4.3. Ondernemingsgerichte aanpak
Laatste kans beleid van woningcorporaties en bijzondere doelgroepen
Laatste kans beleid
Na overlast te hebben veroorzaakt, wordt een huurder een andere woning aangeboden of krijgt de
huurder een laatste mogelijkheid om in dezelfde woning te blijven wonen. In dit laatste geval wordt
evenwel de voorwaarde gesteld dat bij opnieuw veroorzaken van overlast de verhuurder direct overgaat
tot een ontruimingsprocedure.
Huurders in de Kop van Noord-Holland, die eerder hun recht op een zelfstandig huurcontract bij een
verhuurder in Den Helder hebben verspeeld en niet meer als regulier woningzoekenden kunnen worden
ingeschreven, kunnen in aanmerking komen voor het laatste kans traject van een woningcorporatie. Een
huurder dient aan volgende voorwaarden te voldoen:
- In de afgelopen 10 jaar niet twee keer of vaker een schuldsaneringstraject te hebben doorlopen
waarbij een verhuurder als schuldeiser was betrokken en waarbij de verhuurder slechts een deel van
de oorspronkelijke schuld heeft ontvangen.
- De huurder heeft niet eerder een traject bij de woningcorporatie doorlopen.
- Zelfstandige huisvesting dient een noodzakelijke voorwaarde te zijn voor effectieve hulpverlening.
- De huurder is bereid om met de begeleidende instellingen een hulpverleningsovereenkomst aan te
gaan (inclusief voorwaarden als volgen van een trainings,-en begeleidingsprogramma, aflossen van
huurschuld, openheid over problematiek, etc.).
- De begeleidende instellingen achten de kans groot dat de huurder binnen een periode van 2 tot 5
jaar de eventuele huurschuld kan aflossen.
- De begeleidende instellingen achten de kans groot dat de huurder na een periode van 2 tot 5 jaar
probleemloos zelfstandig kan wonen.
- De begeleidende instelling gaat het huurcontract aan met de woningcorporatie
Wanneer de huurder aan bovenstaande voorwaarden voldoet, krijgt de huurder onder voorwaarden een
inschrijfnummer, punten en woonbonnen om op de te huur aangeboden woningen te reageren. Wanneer
de woningzoekende een woning aangeboden krijgt en deze accepteert komt het huurcontract ten minste
de eerste 2 jaar op naam van één van de begeleidende instellingen te staan. Daarna is overschrijving op
naam van de huurder bespreekbaar.
In het kader van het laatstekansenbeleid zijn woningcorporaties bereid om onder voorwaarden snel
woningen te leveren aan Stichting Dak-, en Thuislozen, Brijder Verslavingszorg en eventueel andere
organisaties. Deze laatste kunnen aan cliënten verhuren met koppeling van een begeleidingstraject en
of dagbesteding/activeringstraject. Op dit moment worden er een zestal woningen verhuurd. Daarnaast,
huurt de gemeente permanent vijf noodwoningen. Deze woningen zijn bedoeld om ex-gedetineerden te
huisvesten maar ook andere kwetsbare doelgroepen die door hun omstandigheden niet in aanmerking
dreigen te komen voor een woning via de Woningstichting. Op dit moment zijn alle noodwoningen in
gebruik, de ervaringen zijn tot dusver positief.
Onderzocht dient te worden of het aanbod aan laatste-kans woningen en of de noodwoningen voldoet
aan de huisvestingbehoefte van kwetsbare doelgroepen.
10 Top 5 veiligheidsthema’s: 1) verkeersproblematiek; 2) tegengaan van vervuiling; 3) vandalismebestrijding; 4) versterken
handhaving en 5) bewonersoverlast.
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 7

Het gegeven dat er wel eens geroepen wordt dat kansarme doelgroepen niet in aanmerking komen voor
het laatste kans beleid van woningcorporaties kan niet worden onderbouwd. Evenmin is er onderzoek
uitgevoerd naar het gegeven of kansarme doelgroepen zich wel hebben aangemeld bij de
woningcorporaties om in aanmerking te komen voor het laatste kans beleid.
Bijzondere doelgroepen
Soms hebben mensen specifieke woonwensen die moeilijk zelfstandig kunnen worden gerealiseerd.
Woontij heeft zich gespecialiseerd als partner voor bijzondere woonwensen. De afgelopen jaren heeft
Woontij diverse projecten voor bijzondere doelgroepen in Den Helder 11 gerealiseerd. Enkele
voorbeelden:
- De Rietschooten: een woon/leefgemeenschap voor senioren in de wijk (De Schooten) met diverse
faciliteiten: recreatieruimte, bibliotheek, etc.
- Esdégé Reigersdaal: een woonzorgproject voor meervoudige gehandicapte jongeren.
- Spoorstraat: woonproject voor jongeren die naast begeleiding op de arbeidsmarkt getraind worden
op zelfstandig wonen.
5. Ingrijpen achter de voordeur: interventieteams
5.1. Keten
De keten is voorwaardenscheppend voor het slagen van de hierboven genoemde strategie.
De keten bestaat idealiter uit: gemeente 12 , belastingdienst, UWV, politie, WSDH en OM.
5.2. Jurisprudentie m.b.t. interventieteams
Een interventieteam bestaat uit een multidisciplinair team dat huisbezoeken aflegt in het kader van
toezicht en controle. De gemeente wil in het kader van het hanteren van woonoverlast meer weten wat
er achter de voordeur gebeurt. Een multidisciplinair samengesteld team heeft meer slagkracht dan dat
de instellingen dit afzonderlijk hebben. Huisbezoeken kunnen een nuttig middelen zijn voor het
signaleren van hulpvragen van burgers en het bestrijden van overlast en criminaliteit.
Er bestaan twee soorten interventieteams: teams gericht op preventie en hulpverlening en teams gericht
op opsporing.
Teams gericht op preventie en hulpverlening bestaan uit volgende vertegenwoordigers: politie,
gemeente (publiekszaken, handhaving), woningcorporaties, brandweer, maatschappelijk werk,
verslavingszorg,etc. In principe kan elke organisatie die iets te controleren heeft deel uitmaken van een
dergelijk interventieteam.
Teams gericht op opsporing gaan repressief te werk. Vertegenwoordigers hierbinnen kunnen zijn: OM,
belastingdienst, UWV.
Voor Den Helder wordt er idealiter gekeken naar een mix van beide interventieteams. Zoals bij de
doelstelling hierboven beschreven, wensen we repressief op te treden tegen malafide huiseigenaren.
Daarnaast, is een preventieve aanpak voor kwetsbare doelgroepen van belang. Bij
ontruimingsprocedures is het bijvoorbeeld van belang dat mensen gehuisvest kunnen worden.
Tijdens een huisbezoek wordt er gecontroleerd op: bestemmingsplan, brandveiligheid, het aantal
mensen dat in een woning woont, een controle van de gegevens uit de gemeentelijke basisadministratie
en of de bewoner(s) al dan niet terecht een uitkering ontvangen.
Huisbezoeken dienen te voldoen aan de grondrechten 13 en de Algemene Wet op het binnentreden. Voor
het binnentreden van een woning moet worden voldaan aan vormvoorschriften: voorafgaande
11 Ook op Texel.
12 Diverse afdelingen van de gemeente: VVH, OW&S, Publiekszaken.
13 Art.10 Grondwet: bescherming van de persoonlijke levensfeer en Art.12 Grondwet: persoonlijke vrijheid en bescherming
tegen willekeurige inbreuk op de huisvrede.
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 8

legitimatie, mededeling van het doel van het binnentreden en verstrekking van het schriftelijk verslag van
het binnentreden aan de bewoner. De Algemene Wet op het binnentreden wijst niet de gevallen aan
waarin zonder toestemming van de bewoner in een woning mag worden binnengetreden. Hiervoor zijn
andere wettelijke bepalingen van toepassing: huisvestingswet, monumentenwet en het Wetboek van
Strafvordering.
Naast de vormvoorschriften zoals beschreven in de Algemene Wet op het binnentreden, dienen de
interventieteams te voldoen aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur: legaliteitsbeginsel,
verbod op het misbruik van bevoegdheid, evenredigheidsbeginsel en het fair play beginsel. De leden van
het interventieteam dienen duidelijk het doel van binnentreden naar de burger te communiceren.
6. Stappenplan: en nu over tot actie 14
6.1. Klachten registreren en afhandelen: instellen van een centraal meldpunt woonoverlast
Zoals in de tabel op pag.3 aangegeven (taken en rollen binnen de aanpak van woonoverlast en
huisjesmelkers) heeft bijna elke partij binnen de gemeente een signalerende rol ten aanzien van
woonoverlast en huisjesmelkersproblematiek. Of het nu gaat om de handhaver openbare ruimte die in
een bepaalde wijk regelmatig illegaal gedumpt afval aantreft of om de buurtbewoner, de huismeester of
wijkmeester, de wijkconciërge en de wijkagent, allen kunnen ze signalen van woonoverlast en
verloedering signaleren. Opdat er op een adequate manier wordt gereageerd op deze signalen en opdat
de gemeente vanuit haar regierol preventief dan wel handhavend kan optreden tegen woonoverlast en
huisjesmelkersproblematiek, worden deze signalen bij voorkeur in een centraal meldpunt gebundeld.
Stappenplan:
□ Inventariseer waar en bij wie meldingen/signalen van woonoverlast en
huisjesmelkersproblematiek op dit moment binnenkomen.
□ Onderzoek de mogelijkheden om deze informatiestroom te centraliseren (eventueel decentraal
bij een bewonersvereniging).
□ Implementeer één manier van registreren en criteria waarop wordt geregistreerd.
□ Maak iemand verantwoordelijk voor de dossiervorming, afhandeling en terugkoppeling van
informatie: de overlastregisseur.
□ Communiceer via de pers over de aanpak van woonoverlast en huisjesmelkers. Geef een
centraal telefoonnummer aan waar mensen kunnen melden (bijvoorbeeld het klanten contact
centrum van de gemeente).
6.2. Onderzoeken van meldingen en bieden van feedback
In bepaalde gevallen van woonoverlast, zoals burenruzies en geluidsoverlast, kunnen mensen door
praten zelf hun klachten oplossen. De huis/wijkmeester, de wijkconciërge en de wijkagent kunnen hierin
een bemiddelende rol spelen. Ook op het wijk/buurtplatform kunnen bewoners hun klachten uiten. Door
middel van een wijkactieplan, gecoördineerd vanuit de wijkmanagers, kunnen bepaalde ergernissen in
bijvoorbeeld de openbare ruimte geprioriteerd worden. Een voorbeeld hiervan is de aanpak van
hondenpoep en het op projectmatige basis inzetten van de handhavers openbare ruimte.
In gevallen van voortdurende en extreme woonoverlast en verloedering, dient de gemeente vanuit haar
regierol en het bewaken van de leefbaarheid in wijken en buurten preventief dan wel handhavend op te
treden.
14 Voor het schrijven van dit stapppenplan is dankbaar gebruik gemaakt van de ‘Handreiking woonoverlast en verloedering’.
Aanpakken en voorkomen van fysieke en sociale woonoverlast. VROM-inspectie. Ministerie van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. 2010.
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 9

In eerste instantie gaat de gemeente na of de klacht of de melding over woonoverlast gegrond en urgent
is. Als de bewoners het zelf niet kunnen oplossen, kan er een onderzoek worden gedaan naar de aard
van de klacht of de melding. Hierbij kan er bijvoorbeeld worden gedacht aan een buurtonderzoek door
de wijkagent en of een handhavingsactie door een multidisciplinair samengesteld interventieteam.
Te allen tijde en zeker bij het stopzetten van de afhandeling is het van belang dat zowel de klager als de
beklaagde worden geïnformeerd over de verdere stappen. Een voorbeeld hiervan is het bieden van
hulpverlening, nazorg en of bestuursrechtelijke stappen.
Stappenplan:
□ Nagaan of een klacht of melding over woonoverlast gegrond dan wel urgent is.
□ Onderzoek naar de aard van de klacht en of melding: buurtonderzoek wijkagent en of
handhavingsactie multidisciplinair samengesteld team.
□ Bij stopzetten afhandeling klager en beklaagde informeren over de verdere stappen:
hulpverlening, nazorg en of bestuursrechterlijke stappen.
6.3. Non-juridische middelen: rol van wijk/buurtplatforms, huis/wijkmeester, wijkconciërge,
bewonersverenigingen en Vereniging van Eigenaren (VvE)
Gemeenten kunnen vanuit hun regierol en preventieve taak inzake het borgen van de leefbaarheid in
wijken en buurten faciliterend optreden in het bemiddelingsproces ten aanzien van woonoverlast. Zo
spelen de wijkmanagers en de wijkconciërge een belangrijke rol in de communicatie naar bewoners en
bewonersverenigingen. Op een wijk/buurtplatform kunnen bewoners middels de bewonersvereniging
hun grieven uiten over de door hen gesignaleerde en ervaren overlast. Veel overlastsituaties kunnen al
in een vroeg stadium in de kiem gesmoord worden, denk hierbij bijvoorbeeld aan de bemiddelende rol
van de huis/wijkmeester. Zoals eerder aangegeven (6.1. klachten registreren en afhandelen) is het van
belang duidelijk te krijgen wie er klachten en of meldingen van woonoverlast signaleert en waar deze
klachten binnenkomen. Teneinde de preventieve aanpak van woonoverlast te doen slagen is het van
belang dat deze informatie wordt gecentraliseerd (of decentraal bij een bewonersvereniging). Daarnaast
is het van belang dat deze informatie wordt gemonitord: komt de gesignaleerde overlast in een
welbepaalde wijk of buurt vaker voor, is er sprake van een trend, etc. Naast het centraliseren van
klachten en of meldingen en het ordenen van deze informatie in een registratiesysteem, dient er een
persoon verantwoordelijk te worden gemaakt voor de opvolging van deze dossiers: de overlastregisseur.
Als blijkt dat preventieve en bemiddelende maatregelen weinig effect resorteren, dient er te worden
overgestapt naar juridische instrumenten. Preventie en bemiddeling verdienen de voorkeur echter de
gemeente dient er als regisseur voor te waken dat al te lang wachten niet stagnerend werkt.
Hierboven is de rol van wijk/buurtplatforms, intermediaire personen, wijkconciërge en
bewonersvereniging al verduidelijkt. De VvE heeft als doel de gemeenschappelijke belangen van
appartementseigenaren te behartigen. Een eigenaar van een appartement heeft met meer en andere
wettelijke bepalingen te maken dan een eigenaar van een eengezinswoning. Naast het eigen
appartement, is de (appartement)eigenaar mede verantwoordelijk voor het onderhoud van het hele
gebouw. Onderzocht kan worden of de gemeente wettelijke middelen heeft om de VvE aan te spreken
als ze niet aan de gestelde voorwaarden voldoen. Zo zou er bijvoorbeeld met de VvE kunnen worden
afgesproken dat ze voorzien in een meerjarenonderhoudsplan.
Stappenplan:
□ Wijkmanagers, wijkconciërge, huis/wijkmeester bemiddelen in klachten en of meldingen inzake
woonoverlast.
□ Op een wijk/buurtplatform kunnen bewoners middels een bewonersvereniging hun grieven uiten
over woonoverlast.
□ Onderzoeken van de wettelijke mogelijkheden van de gemeente ten aanzien van VvE (indien
deze niet voldoet aan de gestelde voorwaarden).
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 10

6.4. Handhaving: interventieteams
Zoals eerder beschreven (5.2. stappenplan op basis van jurisprudentie; interventieteams) wil de
gemeente in het kader van het hanteren van woonoverlast meer weten wat er achter de voordeur
gebeurt. Een multidisciplinair samengesteld team heeft meer slagkracht dan dat de instellingen dit
afzonderlijk hebben. Huisbezoeken kunnen een nuttig middel zijn voor het signaleren van hulpvragen
van burgers en bewoners en het bestrijden van overlast en criminaliteit.
Wanneer praten en bemiddelen over klachten inzake woonoverlast, disproportionele hoge huren en of
schrijnende woonomstandigheden niet effectief blijken te zijn kan de gemeente handhavend optreden
door middel van het inzetten van interventieteams. Er kan bijvoorbeeld op een bijeenkomst worden
aangekondigd dat de gemeente repressief gaat optreden tegen huisjesmelkers en woonoverlast. Op
deze bijeenkomst zitten vertegenwoordigers van de gemeente, opbouwwerk, politie, woningcorporaties
en bewonersverenigingen. Notoire overlastplegers worden bijvoorbeeld uitgenodigd bij de wijkagent voor
een gesprek of de gemeente nodigt malafide huiseigenaren – lees huisjesmelkers – uit voor een gesprek
waarbij het beleid van de gemeente duidelijk wordt gemaakt. Naderhand gaan de interventieteams
periodiek huisbezoeken afleggen.
Idealiter bestaan deze interventieteams uit een mix van preventieve (zorg) en repressieve
vertegenwoordigers zodat er zowel repressief kan worden opgetreden tegen malafide huiseigenaren als
een hulpverlenings,- en nazorgtraject kan worden opgezet voor kwetsbare doelgroepen.
Stappenplan:
□ Op een bijeenkomst wordt het beleid van de gemeente inzake woonoverlast en
huisjesmelkersproblematiek gecommuniceerd.
□ De gemeente nodigt malafide huiseigenaren uit voor een gesprek waarbij het beleid van de
gemeente wordt toegelicht.
□ Multidisciplinair samengestelde interventieteams leggen periodiek huisbezoeken af.
6.5. Nazorg, huisvesting en inschakelen van zorg,-en hulpverlenende instellingen
Nadat een interventieteam een huisbezoek heeft afgelegd dient er nazorg te worden geboden voor de
bewoners. Afhankelijk van de situatie kan nazorg bestaan uit: communicatietraject gemeentelijk beleid
inzake woonoverlast, hulpverleningsaanbod voor kwetsbare doelgroepen en bij ontruiming van het huis
voorzien in voldoende huisvesting. Het laatste kansbeleid van WSDH (4.3. ondernemingsgerichte
aanpak) biedt hierin een vangnet. Wel moet onderzocht worden of het woningaanbod binnen het
souterrain van de woningmarkt voldoende capaciteit biedt. Tot dusver is aangenomen dat de vijf
noodwoningen als ook de opvangmogelijkheden vanuit DNO (voorheen St. Dak,-en Thuislozen) voldoen
aan de (tijdelijke) woningbehoefte van kansarme doelgroepen die wegens hun achtergrond (schulden,
verslavingsproblematiek, etc.) niet in aanmerking komen voor een huurwoning via de woningcorporaties.
Nadat mensen gehuisvest zijn in een tijdelijke woning, dienen ze door middel van een gepast
hulpverleningstraject door te stromen naar de reguliere woningmarkt. Knelpunt in deze is dat er geen
precies beeld bestaat over de totale doelgroep van mensen die in panden van malafide huiseigenaren
gehuisvest zijn 15 . Om dit beeld duidelijker te krijgen, is onder meer aan de OGGZ keten een aantal
vragen voorgelegd. Deze vragen hebben betrekking op de zorgmijdende en zorgwekkende aspecten
van de doelgroep. In het kader van het Stedelijk Kompas Kop van Noord-Holland 16 wil men mensen die
dak-en thuisloos zijn of een groot risico lopen dat te worden, een weg terug bieden: een individueel
15 Bij deze doelgroep gaat het om mensen die niet ingeschreven staan bij de gemeentelijke basisadministratie.
16 Stedelijk Kompas Kop van Noord-Holland. Voor de periode 2008-2013. Den Helder, Anna Paulowna, Harenkarspel,
Schagen Texel, Wieringen, Wieringermeer, Zijpe.
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 11

traject op maat, gekoppeld aan een sluitende keten van opvang en zorg. De gemeente Den Helder voert
als centrumgemeente de regie over het Stedelijk Kompas. Ze doet dit in nauw overleg met regio
gemeenten in de Kop van Noord-Holland en maakt samenwerkingsafspraken met alle betrokken
organisaties: onder andere de woningcorporaties, maatschappelijke organisaties en het zorgkantoor.
Concreet betekent dit:
- De huidige feitelijk en residentieel daklozen en deze die er vanaf nu nog bijkomen in 2014 een
traject volgen (of hebben afgesloten).
- Van de groep marginalen de woon-en begeleidingsbehoefte in beeld is gebracht.
- Dak-en thuisloosheid ten gevolge van uithuiszetting (vrijwel) niet meer voorkomt. Waar nog wel
uithuiszettingen worden aangeboden, wordt alternatieve passende woonruimte in het souterrain van
de woningmarkt aangeboden.
- Dakloosheid ten gevolge van detentie of afwenteling door andere instellingen (vrijwel) niet meer
voorkomt.
- Het voorzieningenniveau inzake zorg en hulpverlening, dagbesteding, werk, etc. is toereikend om
alle trajectplannen te kunnen realiseren.
- Bij een groot deel van de doelgroep is overlastgevend gedrag verminderd.
Stappenplan:
□ Communicatietraject gemeentelijk beleid.
□ Bieden van nazorg: passende hulpverlening en indien nodig huisvesting.
□ Onderzoek naar de grootte en samenstelling van de doelgroep die gehuisvest is in huizen van
malafide eigenaren.
□ Op basis van de grootte en kenmerken van de hierboven genoemde doelgroep nagaan of het
bestaande tijdelijke woningaanbod ( vijf noodwoningen en bedden via DNO) volstaat.
□ Onderzoeken van de knelpunten en kansen bij het doorstromen van tijdelijk woningaanbod naar
de reguliere markt.
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 12

6.6. Juridische instrumenten
Voor diverse overlastsituaties zijn diverse juridische middelen in te zetten. Voor een résumé van
juridische bepalingen binnen de gemeente Den Helder, zie punt 1.2. juridische bepalingen.
In het geval van de Woningwet heeft het college van Burgemeester en Wethouders het bevoegde gezag
en zijn huiseigenaren de primaire doelgroep. In deze situaties kan er bestuursrechtelijk tegen
woonoverlast worden opgetreden. In gevallen waarbij de overtredingen dermate ernstig zijn, kan ook het
strafrecht worden ingeschakeld. Het strafrecht wordt bij woonoverlast eveneens ingeschakeld bij geweld
tegen personen of goederen en bedreiging of discriminatie.
Stappenplan:
□ Bestuursrechtelijk: voorkomen of ongedaan maken van overlast door middel van bijvoorbeeld
ontruiming van een pand en het opleggen van een geldboete.
□ Strafrechtelijk: bestraffen van overlastplegers.
□ Privaatrechtelijk: aanpakken overlast door bewoners onderling of door verhuurder.
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 13

Communiceren beleid
gemeente
Wijk/buurtplat
form
wijkveiligheidsbijeenkomst Onderzoeken
meldingen
Lokale media
Gesprek met
eigenaren van
kamerverhuurpanden
Eigenaar heeft
aan
voorwaarden
voldaan
Gemeente (KKC)
Handhaving/interventieteams Nazorg
Controles
panden
Overlastregisseur
(dossiervorming)
Onderzoek of legaliseren mogelijk is
op basis van bestemmingsplan,
Wabo en Huisvestingwet
Hercontrole
na 3
maanden
Eigenaar heeft niet
aan voorwaarden
voldaan: er volgt een
vooraankondiging
vanuit de gemeente
Hulpverlening
Centraal meldpunt
woonoverlast
dwangsom
Ontruiming (bij brandonveiligheid kan
een pand direct worden ontruimd).
Politie (wijkagent)
Huisvesting
Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 14

Maart 2011. Afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. 15