beheersplan voor de Haarlemmer Hout - Wijkraad Zuiderhout ...

In 1967 bleek de vitaliteit van de oudste bomen zo zorgwekkend dat gekozen is voor het
kappen van de slechte bomen. In 1969 werd de Haarlemmerhout als ensemble tot
Rijksmonument verklaard. Deze aanwijzing onderstreepte de cultuurhistorische waarde van
de Haarlemmerhout. het zorgde echter niet voor verbeteringen. In 1973 kwam de
verdubbeling van de Fonteinlaan en de Spanjaardslaan tot stand om de Haarlemmerhout voor
altijd door midden te snijden. De verjonging van bomen op open plekken is in 1974
beëindigd. Het extensieve beheer van de laatste twintig jaar maakt de cultuurhistorische lijnen
en objecten in en van de Haarlemmerhout steeds moeilijker zichtbaar.
De verzuring in de jaren ‘80 had een negatieve invloed op de bodem en de bomen, die tot aan
de dag van vandaag merkbaar is. Tot 2008 is hiervoor de bodem van het bos bekalkt.
De oorspronkelijke aanleg van Eindenhout dateert van 1798. De padenstructuur uit die tijd is
nog aanwezig. Een overgeleverde zichtlijn door het terrein kijkt uit op de Leidsevaart; de
eiken in de zichtas zijn rond 1950 vervangen door essen. Eindenhout is het enige
overgebleven klassieke essenhakhout in Kennemerland, dat nog actief als hakhout wordt
beheerd. Het bezit daardoor, naast belangrijke cultuurhistorische waarden, ook hoge
natuurkwaliteiten.
2.3 Beleidskaders en waarden
De Haarlemmerhout vertegenwoordigt voor de stad Haarlem én voor de regio een belangrijke
waarde, op het gebied van cultuurhistorie, recreatie en natuur bij de stad. Draagvlak hiervoor
is verkregen door de aanwijzing als rijksmonument.
De volgende waarden spelen een (grote) rol als randvoorwaarden voor het behalen van de
doelstellingen voor de Hout (1.3).
Bodem
Archeologische waarden
Cultuurhistorie
Water
Landschap en Natuur
Recreatie
In deze paragraaf beschrijven we bovenstaande waarden van de Hout in relatie tot de
beleidskaders.
Bodem
Haarlem ligt op de overgang van het oudste strandwallenlandschap van Nederland en het
oostelijk gelegen veenweidelandschap. Globaal gezien ligt Eindenhout op een oude
strandvlakte, terwijl de Grote- en Kleine Hout gelegen zijn op de oude strandwal. In detail
zien we dat de Kleine Hout vooral gelegen is op duinzand van oude duinen, die over veen zijn
neergelegd. Voor de Grote Hout geldt dat voor de oostelijke helft; de westelijke helft van het
bos ligt op duinzand van jonge duinen. Eindenhout is zowel gelegen op jonge duinen
(oostzijde), als op veen (westzijde).
Door duizenden jaren regenval is de bufferende kalk in de bodem opgelost, waardoor de
bodem gevoelig is geworden voor verzuring. Tot in de jaren tachtig hebben verstorende
invloeden, zoals emissies via de lucht, een rol gespeeld in de ontwikkeling van het bos in het
algemeen en de conditie van de bomen in het bijzonder. De verzuring van de bosbodem is in
1989 uitgebreid onderzocht door de Universiteit van Amsterdam. Door de verzuring is de
10