4de ned .indd

de 20e eeuw
Naar een communicatiemaatschappij
René De Herdt

Het MIAt
een unIeke reflectIe op onze sAMenlevIng
Het MIAT toont hoezeer onze samenleving tussen 1750
en 2000 is geëvolueerd en hoe grondig de industriële
revoluties het dagelijks leven hebben veranderd.
In het museum illustreren tal van voorwerpen, machines
en evocaties de vooruitgang in de 19e en 20e eeuw.
Maar het MIAT gaat ook dieper in op het leven van
onze voorouders. Je krijgt als bezoeker niet alleen een
buitengewoon uitzicht over de stad Gent, maar ook een
goed inzicht in hoe onze hedendaagse samenleving
zich heeft ontwikkeld. Tijdens de eerste industriële
revolutie waren de wol- en katoennijverheid innoverende
nijverheden. Daarom legt het MIAT een
bijzonder accent op textiel.
Het MIAT is een jong museum. In 1990 werd het
ondergebracht in de voormalige katoenspinnerij Desmet-
Guéquier, een gebouw uit 1905. Het verwijst naar de
periode waarin Gent nog een echte textielstad was. ‘Het
Manchester van het continent’ werd ze genoemd.
Via een metalen trap daal je af naar het MIAT. Vroeger
bevond zich hier een zogeheten ‘meers’: ‘de Minnemeers’.
Op dit lage weidegebied (‘meers’) in de noordelijke
bocht van de Leie werd vanaf de 16e eeuw linnen te
bleken gelegd. Nu bevindt er zich een verftuin met een
veertigtal verschillende planten die gebruikt werden
om textiel artisanaal te verven. De naam ‘Minnemeers’
verwijst tevens naar de ‘meermin’, een heidens symbool
voor de bedrieglijke kracht van de zinnelijkheid, dat werd
gerecupereerd door de middeleeuwse kerk.
Uiterst rechts staat een bronzen standbeeld van
Pierre De Geyter (1848-1922), een ontwerp van
kunstenaar Tom Frantzen. Het werd opgericht in 1998,
ter herinnering aan de Gentenaar die ‘De Internationale’
componeerde, het lijflied van de socialistische beweging.

NAAR EEN
commuNicAtiEmAAtschAppij
De 20e eeuw: produceren voor de consumptiemaatschappij
In de 19e eeuw ontstonden op het noordelijk halfrond industriële grootmachten.
De liberale economie waar ze op stoelden, wordt in de 20e eeuw voortgezet.
Het arme zuidelijke halfrond levert de grondstoffen, terwijl het Noorden de grote
winsten opstrijkt. Het economisch leven wordt in veel gevallen nog geregeld
door het optreden van de staat. De arbeider krijgt een aanvaardbaar loon en
kan rekenen op allerlei sociale voorzieningen. Er komt meer vrije tijd en de
ontspanningsmogelijkheden nemen toe, net als het comfort.
Europa moet zijn plaats als industriële koploper afstaan aan de VS. Twee
verwoestende oorlogen, met daartussen de economische wereldcrisis van 1929-
1939, dragen daartoe bij. Hoewel tussen 1945 en 1985 de nieuwe Amerikaanse
grootmacht verwikkeld is in een ‘Koude Oorlog’ met de communistische Sovjet-
Unie en in de westerse landen de dekolonisatie inzet, breekt een gouden tijd van
materiële overvloed en consumptie aan. Vanaf 1989 valt het Oostblok uiteen en
begint de derde industriële revolutie. Daarin spelen biotechniek, het audiovisuele en
de informatica een cruciale rol. Het pad naar de mondialisering en de communicatie-
en informatiemaatschappij is hiermee voorgoed geëffend.
i. Bij de aanvang van de 20e eeuw
La belle époque
De benaming “Belle Époque” ontstond na de Eerste Wereldoorlog. Met veel nostalgie werd toen
teruggeblikt op, de periode tussen 1890 en 1914, een tijd van grote ontdekkingen, ongeziene vooruitgang
en het geloof in de onbegrensde mogelijkheden van wetenschap en technologie.
Rond de eeuwwisseling bevond de industrie zich in een stroomversnelling. Nieuwe sectoren zoals de
staal- en de metaalnijverheid, de scheikundige industrie, de elektriciteitsproductie en de petroleumwinning
maakten een stormachtige ontwikkeling door. Transatlantische schepen zorgden voor snel en goedkoop
transport. Telegraaf en telefoon voorzagen in communicatie op lange afstand. In 1908 bracht Henry Ford de
eerste betaalbare auto op de markt, de Ford T. Een jaar later stak de Fransman Louis Blériot voor het eerst
met een vliegtuig het Kanaal over. In de kunstwereld ontstonden stromingen als het fauvisme, het kubisme
en het impressionisme. Rijke industriëlen zoals Armand Solvay lieten door architecten als Victor Horta en
Henry van de Velde een Art Nouveau huis bouwen.

1
2
3
4
Voor België was de Belle Epoque een tijd van nooit geziene
industriële en commerciële expansie. Tegen 1914 was ons land
de vijfde handelsnatie ter wereld. Op sociaal gebied ging achter
dit moderne dynamische België nog een andere realiteit schuil.
Deze wereld werd bevolkt door fabrieksarbeiders, kleine boeren,
handwerkers, dienstboden, leurders, thuiswerkers en ambachtslui.
Arbeiders- en vrouwenbewegingen streden voor meer sociale
rechtvaardigheid en stemrecht. Levensbeschouwelijke tegenstellingen
concentreerden zich nog steeds op de strijd rond het onderwijs.
Kasseibestrating
De belle époque werd in Gent, Brussel en Antwerpen onder meer
gekenmerkt door grote saneringswerken: men opende nieuwe
straten en boulevards, en legde pleinen, squares en openbare parken
aan. Dit stuk 19e-eeuwse verharde openbare weg bestaat uit ruw
behouwen porfierkeien. Porfier was een granietsoort uit Henegouwen
die in Vlaanderen zeer geliefd was voor het aanleggen van wegen. (1)
straatverlichting
Grote booglamp met originele lamphouder en ophangingssysteem.
Het (witte) licht werd verkregen door een vonk die tussen twee
koolstofstaven oversloeg. Het was zo fel dat één lamp een heel plein
kon verlichten. (2)
De kar van de scharensliep, 1890
De scharensliep was een volksfiguur die met zijn wagen, een soort
mobiele werkplaats, door de straten trok om gereedschap te slijpen.
(Herkomst: Van Windsen, Desteldonk) (3)
Woonhuis en interieur, ca. 1910
Reconstructie van de gevel en het interieur van een woning van
vóór W.O.I. Let op de schaarse verlichting met een kooldraadlamp.
Verwarmen gebeurde met steenkool in een kookhaard. Aangezien er
nog geen lopend water was, moest het water opgepompt worden uit
een waterput. Wonen, koken en andere huishoudelijke taken, zoals
strijken, gebeurden in één ruimte. Het feit dat er elektriciteit was,
wijst erop dat dit een interieur van een beter betaalde arbeider was.
(1)

5
6
7
8
9
mosterdfabriek tierenteyn
Reconstructie van mosterdwinkel Tierenteyn met de originele houten
winkelpui in neoclassicistische stijl.
In 1818 startte Petrus Tierenteyn met een kruidenierszaak in Gent,
waar hij volgens de bereidingswijze uit Dijon mosterd produceerde.
De winkelpui zelf dateert uit het begin van de 20e eeuw. Hoewel
toen de belle époque en de art nouveau floreerden, is hij traditioneel
vormgegeven.
In de mosterdwinkel staat een gietijzeren cilindermolen (eerste
kwart 20e eeuw) voor het pletten van mosterdzaad. Na het pletten
werden de zaadjes met azijn gemengd. De brij moest 24 uur rusten
en zwellen in houten tonnen. Nadien maalde een grote pletmolen de
mosterd.
Na het zwellen werd de gemalen brij tussen twee molenstenen
fijngewreven. Deze pletmolen (ca. 1900) moest na elke draaibeurt
gedemonteerd, gespoeld en grondig gereinigd worden. Dit was een
zeer omslachtig werk, vooral door het gewicht van de molenstenen.
Men ziet ook een mandenfles of ‘dame jeann’. Deze typische fles
werd gebruikt voor het transport van vloeistoffen. Hier zijn de
mandenflessen gevuld met azijn.
Men bemerkt ook houten mosterdvaatjes (eerste kwart 20e eeuw),
waarin de mosterd werd bewaard. Een klasseerkast en een kasregister
vervolledigen het geheel. Al deze opbjecten zijn afkomstig van de
Mosterdfabriek Tierenteyn-Verlent Gent. (5) (6) (7)
triomfboog voor de Gentse
wereldtentoonstelling, 1913
Deze verkleinde reconstructie van een triomfboog is gebaseerd op
een ontwerp van de belangrijke Gentse architect Geo Henderick
(1879-1957). In tegenstelling tot zijn ‘Hal der Machines en der
Elektriciteit’ voor de wereldtentoonstelling werd dit voorstel niet
gerealiseerd. (8)
Evocatie van de gelagzaal van grand
café Gambrinus
Café Gambrinus was een befaamd grand café met een restaurant
in de Vlaanderenstraat, bij het voormalige Zuidstation in Gent.
Het was genoemd naar de god van het bier en de bierbrouwers.
Het oorspronkelijke art nouveau-interieur uit 1897 werd na W.O.I
gewijzigd. Hier ziet men slechts twee van de vijf schilderijen die tot
het interieur behoorden. Deze twee anonieme schilderijen in sociaal-

10
11
12
realistische stijl – we zien een spinnerij en weverij – verheerlijken de
Gentse industrie. (9)
Tot dit interieur behoort ook een grammofoon. De grammofoon werd
geperst in bakeliet en ze werd afgetast door de groeftaste (pick-up)
van de platenspeler. Hierbij volgde de naad de slingeringen in de
groef. Het elektrisch signaal werd versterkt in de geluidsversterker
en aan een luidspreker doorgegeven. Dankzij talrijke verbeteringen
verscheen naast de 78-toerenplaat met een speelduur van ca. 4,5 min
per kant de 33-toeren langspeelplaat met een speelduur van 22 tot
30 min. (10)
(Merk Chantal. Herkomst L. Moeremans, Gent).
Leeskast medische apparatuur, begin
20e eeuw (11)
In België werd aan het begin van de 20e eeuw steeds meer
aan geboortebeperking gedaan. Naast de coïtus interruptus
(vroegtijdige terugtrekking) gebruikte men vooral vaginale douches,
spoelringen en irrigatiemethodes. Bij vaginale douches werd na
de geslachtsgemeenschap lauw water, gemengd met citroensap,
zeepsop of azijn, in de vagina gespoten. Het pessarium werd door
een minderheid van de vrouwen gebruikt.
Voorwerpen:
- Spoelkan en spons (Verzameling MIAT)
- Pessarium (3 stuks) en zaaddodende middelen
(Verzameling prof. M. Thiery, Gent)
- Bladzijde uit ‘Het middelenboekje’ van de Nieuwe Malthusiaanse
Bond (Verzameling prof. M. Thiery)
De afbeeldingen tonen achtereenvolgens:
1. een sponsje met zijden lintje dat vóór de
geslachtsgemeenschap in de schede moest worden gebracht;
2. een irrigator, waarmee na de geslachtsgemeenschap de
vagina werd gespoeld;
3. een pessarium, dat als barrière in de schede van de vrouw
werd gebracht.
- Werkboekje (mevrouw De Cuyper-Temmerman, 1908)
- Strijkijzers op houtskool (Legaat J. Storme)
Vier schilderijen van de socialistische
arbeidersbeweging (12)
Constant Dratz (1875-1930) schilderde deze werken in 1924 voor
de Internationale Coöperatieve Tentoonstelling in het Gentse
Citadelpark.

13
14
15
1. ‘De vlag en standaard van de Textielarbeiderscentrale van België’
(13)
2. ‘Muze neemt arbeidster onder haar hoede’. Dit schilderij illustreert
de rol van de vrouw in de arbeidersvereniging.
3. ‘Hulde aan Emiel Moyson, met de vaandels van Gentse spinners en
wevers, de oudste vlaggen van arbeidersorganisaties in
Vlaanderen’
4. ‘De weldaden van de vakvereniging als een symbolische
levensboom’
(Herkomst: Museum voor Schone Kunsten, Gent)
metaaldraaibank comhaire, vóór 1914
Eind 19e en begin 20e eeuw groeide Gent uit tot het belangrijkste
centrum voor machinebouw in Vlaanderen. Gentse machine- en
motorenfabrieken, zoals Carels, Vande Kerckhove en de Phoenix
waren, internationaal gekend. (14)
Constructie: Atelier Comhaire, Gent
Natte vlascontinu, 1902
De Gentse vlasnijverheid bereikte in het eerste kwart van de
20e eeuw haar hoogtepunt. Gent telde toen de drie grootste
vlasfabrieken van Vlaanderen: La Lys, La Liève en La Linière Gantoise.
De machines kwamen bijna uitsluitend uit Ierland. Aan deze beruchte
natte continu’s werkten enkel spinsters. Ze waren onderbetaald
en leden door de slechte arbeidsomstandigheden vaak aan
beroepsziekten. (15)
Constructeur: J. Mackie & Sons, Belfast
(Herkomst: Stedelijk Textielinstituut H. Story, Gent)

16
3. Kinderen in de jutespinnerij, ca. 1919
Deze Hollandse meisjes naaiden jute tot zakken.
Fototentoonstelling over kinderarbeid.
Kinderarbeid kwam nog voor in de lichte en ambachtelijke nijverheid
en in de landbouw. (16)
1. Kinderen uit La Linière Gantoise
Groepsfoto van kinderen op weg naar de vlasspinnerij La Linière
Gantoise, genomen aan de Hoogpoort te Gent. Veel jongens en
meisjes moesten ’s morgens rond 4 uur opstaan. Ze woonden op
anderhalf tot 2 uur loopafstand van de fabriek.
2. Landelijke betoging in Brussel, 1906
Op 15 augustus 1906 manifesteerden in Brussel de kinderen en
vrouwen uit de natte vlasspinnerijen voor een vermindering van
het aantal arbeidsuren. Uiterst rechts op de foto staat Jan Samijn,
voorzitter van de vakvereniging van de Gentse vlasbewerkers.
(Herkomst: Verzameling Archief en Museum van de Socialistische
Arbeidersbeweging (Amsab), Gent)
4. Stakende textielarbeiders in Kortrijk, 1909
Groep stakende meisjes en vrouwen uit de vlasfabriek van M. De Kien en Co., op de dag dat zij Josef Coole
(tweede van links vooraan), secretaris van de Kortrijkse vakbond, naar de gevangenis vergezelden. Coole
was veroordeeld tot zes maanden gevangenis omdat hij zijn arbeidsters in het openbaar had verdedigd.
(Herkomst: Verzameling Archief en Museum van de Socialistische Arbeidersbeweging (Amsab), Gent)
5. Kleine jongen helpt bij de bietenoogst, ca. 1902
(Herkomst: Seminarie voor Historische en Vergelijkende Pedagogiek, Gent)
6. Vlasbewerking: het samenbinden van de bussels
Het slijten of trekken van het vlas gebeurde op het eind van de maand juni. De kinderen gingen niet naar
school en hielpen bij de vlasboeren. Het vlas werd met wortel en al uit de grond getrokken en in bussels
gebonden.
7. Vlasbewerking: het eggen
Na het zaaien van het vlas volgde het eggen, waarbij het jonge zaad in de grond werd ‘gedekt’. Jongens
werden bij deze bewerking als volwaardige arbeidskracht naast een volwassen man ingeschakeld.
(Copyright: J. Ballegeer en J.P. Braems)
8. Bloembollenpelsters in Nederland, 1924
“We waren twaalf, als er controle was moesten we ‘veertien’ zeggen. ’t Was elke dag drie kwartier heen en
terug naar de bollenschuur. Een fiets hadden we niet. Die kon je wel huren, voor 1,25 guldens in de week,
maar als je niet meer dan een kwartje in de maand kreeg, was dat zonde.”

9. Stoelenmatster en zoontje, 1910
De huiskamer werd vaak omgevormd tot werkplaats voor de vrouw en enkele kinderen. Dit is de werkplaats
van een stoelenmatster en haar zoon in Mechelen. Dit vak telde rond 1900 zevenhonderd arbeiders, die tot
60 uur per week werkten en daarvoor amper zeven frank kregen.
10. Meisje in een steenbakkerij in Steendorp (Oost-Vlaanderen)
In de steenbakkerij werkten zeer veel kleine kinderen. Bijna alles gebeurde in openlucht en het werk was
erg vermoeiend. Volwassenen begonnen om 3 uur ’s morgens, kinderen en jongeren om 4 uur. Ze werden
soms slapend aangekleed en door hun vader naar de werf gedragen. Daar kregen ze koud water in hun
gezicht om hen wakker te maken. Het werk werd haast ononderbroken voortgezet tot 9 of 10 uur ’s avonds.
De behandeling van de werklieden was vaak zeer slecht. Veel meisjes werden nog op hun eerste werkdag
ontmaagd. Dit ‘herenrecht’ wordt door Piet van Aken in zijn roman Klinkaart (1954) schrijnend beschreven.
(Herkomst: Verzameling Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, Sint-Niklaas)
11. Kuiper Warrinier met twee leerjongens, poserend voor zijn atelier te Brugge, ca. 1900
In de kuiperijen, die rond de eeuwwisseling floreerden, werkten heel wat kleine jongetjes. Het werk van een
kuiper bestond uit het maken van houten tonnen, tobben, emmers, waskuipen en boterkannen.
(Copyright: G. Michiels, Brugge)
12. Kleine kinderen maken het stro klaar voor de stoelenvlechters, Mechelen, 1910
(Herkomst: Verzameling F. Van Bost, Gent)
13. Hulpje van de schoorsteenveger
Toen huizen nog met kolenvuren en houtkachels werden verwarmd, was schoorsteenveger een veel
voorkomend beroep. De veger had lenige jongetjes in dienst die in de schouwen van grote huizen
klommen om er het roet weg te kappen of te vegen. Het werk gebeurde blootsvoets om voldoende grip te
hebben op de stenen. Het was gevaarlijk en de kinderen kregen een grote hoeveelheid roet en stof binnen.
14. Schoenmakershulpjes
De kinderen leerden van jongs af ‘de stiel’. Ze verdienden heel weinig, tot ze alle knepen van het vak
beheersten. Soms hadden dergelijke hulpjes het veel harder te verduren dan fabrieksarbeidertjes.
15. Schipperskinderen in een trekzeel, ca. 1925
Een binnenschip werd door een paard of door de vrouw of kinderen van de schipper getrokken langs het
jaagpad. Kinderen liepen zo tot 12 uur per dag. Schipperskinderen gingen vaak nauwelijks naar school.
(Herkomst: Seminarie voor Historische en Vergelijkende Pedagogiek, Gent)
16. Melkverkopertjes
Naast het specifieke veldwerk moesten boerenkinderen ’s morgens vroeg naar de stad om er producten van
de boerderij te verkopen. Het vervoer van de kannen melk en van de karnemelk (afgeroomde melk met een
zurige smaak) gebeurde met hondenkarren.

ii. Eerste Wereldoorlog
De Eerste Wereldoorlog is een rechtstreekse uitloper van het economisch kapitalistisch denken tijdens de
belle époque, met z’n niet te stuiten optimisme, mateloos nationalisme en uitbuitend imperialisme. Vanaf
1907 ontstonden er bij de Europese mogendheden twee blokken: de Centralen (Oostenrijk-Hongarije,
Duitsland, Turkije…) en de Geallieerden (Servië, Rusland, Frankrijk, België, Groot-Brittannië…). Een
bewapeningswedloop zorgde voor een oorlogspsychose: niemand wou de oorlog, maar iedereen was er
ook van overtuigd dat een vlugge diplomatieke overwinning met militaire ingrepen mogelijk was. Tegen
alle verwachtingen in mondden de vijandelijkheden uit in een loopgravenoorlog.
Oostenrijk greep de moord op aartshertog en troonopvolger Franz Ferdinand door de Serviër Prinzip
(Sarajevo, 28 juni 1914, zie tekening) aan om Servië de oorlog te verklaren. Hierop volgde een reeks
ultimatums en oorlogsverklaringen tussen de landen van de twee blokken. In het Westen trokken de
Duitsers door België en Noord-Frankrijk, met als doel Parijs. Dat bereikten ze niet. Ook hun poging om het
Kanaal te bereiken stuitte op het verzet van het Belgisch leger, dat zich achter de IJzer had ingegraven.
Wat eind 1914 begon als een ‘militaire wandeling’ tussen enkele Europese hoofdsteden, draaide uit op
een nooit geziene slachtpartij. Deze loopgravenoorlog duurde tot 11 november 1918. Toen ondertekende
Duitsland een wapenstilstand in het bos van Compiègne nabij Parijs. De ’Groote Oorlog’, gevoerd door
moderne geïndustrialiseerde staten, maar met verouderde militaire strategieën, was op menselijk vlak
catastrofaal: 10 miljoen doden, 20 miljoen gewonden en enorme verwoestingen. Het optimisme van vóór
1914 was gefnuikt. Talrijke politieke problemen bleven onopgelost en het vredesverdrag van Versailles
(1919) bevatte al de kiemen van de Tweede Wereldoorlog.
17
Reconstructie van een loopgracht uit de
Eerste Wereldoorlog (17)
tekening aanslag Franz Ferdinand
Op 28 juni 1914 werden de Habsburgse kroonprins Franz Ferdinand
en zijn vrouw neergeschoten in Sarajevo. Deze aanslag vormde de
directe aanleiding voor het begin van de Eerste Wereldoorlog.
Foto Zeppelin
In 1915 zette Duitsland Zeppelins in bij aanvallen op Groot-Brittannië.
Op 7 juni 1915 haalde een Britse piloot een Zeppelin neer boven
Gent. Het luchtschip stortte te pletter op het klooster van Onze-
Lieve-Vrouw-visitatie in Sint-Amandsberg.
(Stadsarchief Gent)

18
iii. De interbellumperiode
19
20
Leeskast Eerste Wereldoorlog:
‘Vechten om te overleven’ (18)
De Duitse invasie in België (augustus 1914) ging gepaard met
gruwelen tegenover de burgerbevolking. Het dagelijks leven werd
beheerst door de strijd om te overleven. De industrie lag grotendeels
plat en de werkloosheid nam enorme proporties aan. Vooral bij
vrouwen uit de textiel- en vlassector liep het werkloosheidscijfer
hoog op. Zij engageerden zich o.a. in liefdadigheidsorganisaties, in
hospitalen aan het front en zelfs in de wapenindustrie.
- Strijkijzers met steen. Het strijkijzer kon worden gevuld met een
gloeiende steen, zodat de strijkzool warm werd (Legaat J. Storme)
- Soepkan, gamel, koffiebrandtoestel voor Leuvense stoof
- Sunlight- en Condorzeep
Fabriekspoort met aanplakbiljetten en
affiches (19)
Reproducties van affiches, aanplakbiljetten en verordeningen
uitgevaardigd tijdens de Wederopbouw. Dit materiaal dateert van na
28 november 1918.
(Herkomst fabriekspoort: katoenspinnerij Van Acker, Gent)
Leeskast jaren 1920: ‘terug naar de
haard en de kinderen’ (20)
In de jaren 1920 nam in België de vrouwelijke tewerkstelling in
de landbouw en de industrie enorm af; ook in de dienstensector
konden vrouwen zich nauwelijks handhaven. De huisarbeid moest
het definitief afleggen tegen de gemechaniseerde arbeid. Het
zogenaamde ‘traditionele gezin’ – met een buitenshuis werkende
vader en een huismoeder – werd meer en meer de norm.
- Typemachine Pheinmetall Borsig, sigarettenhouder
- Gietijzeren strijkijzers. Het strijkijzer moest eerst opgewarmd
worden op een kachel. (Legaat J. Storme)

21
22
23
hoedenstoompersmachine (21)
Een hoed staat altijd goed. De eerste bolhoed werd rond 1850
in Engeland ontworpen door James en George Lock. Hun
opdrachtgever, Thomas Williame Coke, 2de Graaf van Leicester,
zocht aanvankelijk een hoofddeksel dat hard genoeg was om zijn
jachtopzichters, op zoek naar stropers, te beschermen tegen slagen
op het hoofd en een ruiter te paard tegen laaghangende takken.
Het ontwerp van de Locks werd op grote schaal geproduceerd door
hoedenmakers Thomas en William Bowler. De bolhoed kreeg in het
Engels dan ook de naam “bowler hat”.
Rond de eeuwwisseling piekte de populariteit van de bolhoed
wereldwijd. Het werd een tijdsicoon. De bolhoed vormde de
middenweg tussen de hoge hoed die gedragen werd door hogere
sociale klasse en de stoffen pet van de arbeider.
Contructeur: A. De Herdt – De Groof, F. Vande Cruys, Brussel
huishoudtoestellen die het leven van de
vrouw vergemakkelijkten
De opgestelde toestellen waren een luxe die enkel de hogere klasse
zich kon permitteren. (22)
1. Kolenfornuizen uit een burgerhuis
Fornuis, L.F.B., 1925 en fornuis Godin
2. Rolveger
Met dit apparaat, de voorloper van de stofzuiger, maakte de
huisvrouw gemakkelijk de vloerbedekking en de tapijten schoon.
De rolveger werd in 1876 uitgevonden en was zeer populair.
Constructeur: Bissel’s Elite
3. Stofzuiger Hoover, tweede helft 20e eeuw
De mechanische stofzuiger werd rond de eeuwwisseling uitgevonden.
In 1908 begon de Amerikaan William Hoover met het vervaardigen
van elektrische stofzuigers. Vanaf de jaren 1920 verspreidde de
stofzuiger zich ook over Europa. Tien jaar later was hij in België
razend populair.
4. Sanitair comfort in een burgerhuis
- Badkuip in vuurvaste klei, verstevigd met ijzeren banden
(Constructeur: Rudford & Co Manufacturers [Stourbridge])
- Warmwaterboiler op steenkool, Houben en gasboiler Idalia,
ca. 1880

24
25
26
27
De vrouw tijden het interbellum
- In 1919 werd het algemeen (enkelvoudig) stemrecht voor mannen
vanaf 21 jaar ingevoerd. Vrouwen moesten nog tot na de Tweede
Wereldoorlog wachten. (Stadsarchief Brussel)
- Studentes van de kandidaturen lichamelijke opvoeding leggen
examen af bij professor Irène Van den Oostende-Van der Bracht,
de eerste vrouwelijke hoogleraar aan de Gentse universiteit.
(Archief Universiteit Gent)
- Na de Eerste Wereldoorlog onderging de uiterlijke verschijning
van vrouwen een grote verandering. Het nieuwe schoonheidsideaal
was een jongensachtig meisjestype, dat schijnbaar vrijgevochten
door het leven ging.
Kolenfornuis of ‘cuisinière’ (24)
uit burgerhuis, eerste kwart 20ste eeuw
Vervaardigd door Gentse stovensmid Charles Van Acker & Co.
(Brouwerij Excelsior)
ciné palace (26)
Het MIAT reconstrueerde een eigen filmzaaltje: Ciné Palace is
genoemd naar een merkwaardige art deco-filmzaal op de Korenmarkt
in Gent (nu Cinema Sphinx). Aan de ingang staat een Triarcfilmprojector
voor stomme films. De fotovergroting toont een rij
wachtenden aan de ingang voor een filmvoorstelling in de Nouveau
Cirque in de Sint-Pietersnieuwstraat in Gent. (Stadsarchief Gent). Op
de houten staander liggen het ontwerp van Geo Henderick voor Ciné
Palace en foto’s van het toenmalige interieur. Boven de inkom hangt
een calicot van Metropolis (1929), een futuristische film van Fritz
Lang. In Ciné Palace staat een Zeiss Ikon-projector uit 1945 waarop
nog filmklassiekers worden afgespeeld. Dat gebeurt elke tweede
zondag van de maand. De zaaldeuren zijn afkomstig van Ciné Savoy
uit Gent en de toonkasten van Ciné Rex in Antwerpen.
In de nabijheid van het zaaltje ziet men nog een calicot ter promotie
van de film Casablanca (1942) met Humphrey Bogart en Ingrid
Bergman. In dit kader bevinden zich originele filmtickets uit 1930.
tRiARc-filmprojector voor stomme film
(27)

28
29
30
31
Evocatie van een arbeiderswoonkamer
uit de interbellumperiode
Reconstructie van de gevel en het origineel interieur van een
woonkamer uit de jaren 1920-1930. De kookhaard is voorzien
van een fornuis en er staat reeds een koelkast. De strijkplank en
naaimachine waren de traditionele hulpmiddelen van de vrouw. Haar
inspiratie vond ze in vrouwentijdschriften en in het kookboek van de
Boerinnenbond. (28)
Koffiebranderij sao paulo, interbellum
Het branden van koffie is een delicaat proces dat de koffie zijn
typische smaak bezorgt. Tijdens het branden (‘roosteren’) verandert
de intense warmte de structuur van de boon en worden de essentiële
oliën uit de koffie verwijderd. (29)
(Herkomst: Koffiebranderij Sao Paulo, Sint-Amandsberg, Gent)
Fotovergrotingen
De fotovergrotingen aan de wand illustreren het sociale leven in het
interbellum: (30)
1. Betoging van de huishoudsters in de straten van Cuesmes in de
Borinage tijdens de wilde staking van 1932.
(Herkomst: Verzameling Archief en Museum van de Socialistische
Arbeidersbeweging. (Amsab, Gent)
2. ‘Arbeidsverbod voor vrouwen lost de crisis niet op’. Vrouwendag
in Deinze (Oost-Vlaanderen) in 1934. Tijdens de crisisjaren
probeerde de regering de arbeid van gehuwde vrouwen
te ontmoedigen en te beperken, wat hevig protest uitlokte.
(Herkomst: Verzameling Archief en Museum van de Socialistische
Arbeidersbeweging (Amsab, Gent)
3. Een schippersvrouw aan het werk in de jaren 1930.
(Stadsarchief Antwerpen)
4. Ontspanning aan het Noordkasteel in Antwerpen. In 1936 werd
een jaarlijks betaalde vakantie van zes dagen ingevoerd.
(Stadsarchief Antwerpen)
De huisuitzetting
Reconstructie van een stootkar met huisraad (tafel, stoelen, bed...) na
een woonstuitzetting. De beurscrash van 1929 was nadelig voor alle
klassen in de samenleving. Deze opstelling toont wat een arbeider
zonder werk en woonst in crisistijd moest ondergaan. (31)

32
33
34
Bakelietpers
Oorspronkelijk werd plastic gebruikt om allerlei materialen te
imiteren, maar al snel merkte men dat het ook eigen kwaliteiten
had. Bakeliet was het eerste echt synthetische plastic. Het werd in
1909 uitgevonden door de naar de Verenigde Staten uitgeweken
Gentenaar Leo Baekeland. Vooral in het interbellum was deze
kunststof enorm populair. Deze pers voor wisselende persvormen is
het resultaat van een kwarteeuw technische vooruitgang. (32)
Constructieatelier: Machinefabrik Giesserei Nestal (D)
Leeskast jaren 1930:
‘Vrouwenarbeid doet de werkloosheid
stijgen en schaadt de familie’ (33)
De titel komt van een Franse krant (november 1931). De economische
crisis van de jaren 1930 legde een ernstige hypotheek op de
beroepsarbeid van de vrouw. Ook de doorbraak van het fascisme en
nazisme betekende een terugval voor de situatie van de vrouwen.
Volgens extreem rechts hoorden vrouwen thuis aan de haard en
moesten ze zoveel mogelijk kinderen op de wereld zetten. Bij de
overschakeling op een oorlogseconomie werden veel vrouwen in de
wapenindustrie ingezet.
De kast toont diverse voorwerpen die gebruikt werden in die periode:
- Schuurpoeder Reynco
- Tondeuse
- Thermometer met grotere schaal om de lichaamstemperatuur bij
te houden en zo de vruchtbare periode van een vrouw te bepalen.
(Verzameling prof. M. Thiery)
- Grafieken waarop de lichaamstemperatuur van een vrouw werd
bijgehouden. (Verzameling prof. M. Thiery)
- Strijkijzers verwarmd met spiritus (alcohol). Bij dit type strijkijzer
werd brandspiritus gebruikt als brandstof. (Legaat J. Storme)
Evocatie van een confectieatelier voor
dameslingerie, ca. 1940-1950 (34)
Een selectie grondstoffen voor en afgewerkte producten van
dameslingerie: korsetten, bustehouders in verschillende stadia van
afwerking. De etalagepop Tina is een beschilderde plaasteren pop
van omstreeks 1940.
We zien:
1. Een stoffensnijmachine, een onmisbaar instrument in de
confectienijverheid om volgens knippatronen op maat stukken

35
weefsel te snijden.
(Constructeur: Phillipsohn & Leschziner N 1022, Berlijn)
2. Huismodellen van naai- of borduurmachines uit het eerste kwart
van de 20e eeuw
Elektrisch fabrieksschakelbord,
interbellum
Controle- en schakelbord op marmer uit een bedrijf dat elektriciteit
opwekte door een stoommachine met dynamo of/en turbo-alternator.
De eerste elektrische centrales ontstonden bij het begin van de
20e eeuw, hoewel veel bedrijven toen nog hun eigen energie
produceerden. (35)
Constructeur: Neyt en De Smedt, Gent
‘Zusters, stemt rood!’
Kopie van een socialistische affiche voor de gemeenteraadsverkiezingen
van 1932.
(Herkomst: Stadsarchief Gent)
iV. De tweede Wereldoorlog
36
Leeskast over de tweede Wereldoorlog
Met de inval van Hitlers leger in Polen op 1 september 1939
begon een nieuwe wereldoorlog. Die werd gevoerd door de
zogeheten ‘asmogendheden’ (Duitsland, Italië en Japan) en de
Geallieerden (Frankrijk, Groot-Brittannië, de Sovjet-Unie, de V.S.
+ hun bondgenoten). Op 10 mei 1940 begon het Duitse leger
met de bezetting van België, Nederland en Luxemburg. Mannen
maar vooral ook vrouwen werden geconfronteerd met het harde
bezettingsregime: door de voedselschaarste, de rantsoenering en
het urenlang aanschuiven namen vele vrouwen hun toevlucht tot hun
zuinigheid en vindingrijkheid om het huishouden overeind te houden.
Sommigen collaboreerden met de nazi’s uit politieke overtuiging
of door familiale invloeden. Anderen traden uit humanitaire
overwegingen in het georganiseerd verzet. De meesten hielden
zich afzijdig. Honderdduizenden stierven in de uitroeiingskampen.
Op 6 juni (‘D-day’) 1944 vielen de Geallieerden Normandië binnen.

België werd bevrijd in september 1944. Duitsland capituleerde
onvoorwaardelijk op 7 mei 1945. (36)
1. Amidonstijfsel, gemaakt van zetmeel of rijst, diende om de was op
te stijven en tijdens W.O.II ook om de soep aan te dikken.
2. Kookboekje met oorlogsrecepten
3. Wastoestel waarmee men water in beweging kon brengen
4. Tondeuse
5. Strijkijzers met gas. Het gas werd als brandstof gebruikt om het
ijzer op te warmen.
(Legaat J. Storme)
V. Na 1945: van consumptietijdperk naar
informatiemaatschappij
Na de Tweede Wereldoorlog brak in het Westen dankzij het heropbloeien van de democratie en de
vrijemarkteconomie een gouden tijd aan. Doorgedreven specialisatie en automatisering in de industrie,
goedkope grondstoffen en nieuwe vormen van energie brachten een welvaartsstijging met zich mee. De
kwaliteit van het leven verbeterde aanzienlijk en de Europese Unie groeide uit tot een machtig handelsblok.
Veel westerse landen werden verzorgingsstaten en vrouwen werden ingeschakeld in het arbeidsproces.
Kolonies scheurden zich af van hun moederlanden.
Omstreeks 1964 ontstond er bij de jongere generatie een nieuwe mentaliteit. Studentenrevoltes, zoals
die van mei 1968 in Parijs, stelden de bestaande maatschappij in vraag. Vanaf de jaren 1970 kwam er een
einde aan de stijgende economische welvaart, onder meer door de drastische stijging van de aardolieprijs.
In de derde wereld heerste vaak schrijnende armoede. De val van de Berlijnse Muur op 9 november 1989
betekende het einde van de Koude Oorlog tussen het kapitalistische en het communistische machtsblok.
Terwijl de industrie een mondiaal gegeven werd, bleven de rijke industrielanden de internationale
instellingen domineren. Nieuwe technieken, zoals internet, leidden tot een nieuwe informatiemaatschappij
waarin communicatie, media en beeldcultuur uitzonderlijk belangrijk zijn.
37
Bottelarij: volautomatische vul- en
kurkmachine, jaren 1950
Deze evocatie van een bottelarij illustreert de automatisering in de
bedrijven. De vulmachine werd gebruikt om wijnflessen te vullen. De
volle flessen werden vervolgens op een lopende band gezet, waar
ze automatisch gekurkt en van een etiket voorzien werden. Op de
achtergrond staan enkele grote houten wijntonnen, flessenwagentjes
en flessenbakken. (37)
(Herkomst: Wijnhandel en jeneverstokerij Bruggeman, Gent)

38
39
40
Leeskast: ‘keuken, kookpot en kinderen’
Met de demobilisatie na de Tweede Wereldoorlog werd de vrouw
net als in 1918 teruggestuurd naar het huishouden en de kinderen.
De situatie van buitenhuiswerkende vrouwen was niet altijd
benijdenswaardig. Zij hadden in veel gevallen een laag betaalde
baan in de textiel-, de confectie- of de voedingsnijverheid. In de
geïndustrialiseerde landen betekenden de jaren vijftig het begin
van een lange periode van stijgende levensstandaard, toenemende
welvaart en meer comfort. Deze jaren vormden het hoogtepunt van
de vrouw als ‘koningin van het huishouden’. De komst van stromend
water, elektriciteit en huishoudtoestellen bracht een aanzienlijke
verbetering in de gewone leefomstandigheden en verlichtte de
dagelijkse taken.De tijd, die aan het huishouden werd besteed,
daalde, maar de toenemende drang naar perfectie deed de druk op
vrouwen nog toenemen. (38)
- De plichten van de vrouw in het maatschappelijke en staatkundige
vrouwen (‘Kristelijke arbeidersvrouwen’, 1945, privécollectie)
- Vim waspoeder
- Lux waspoeder
- Coral waspoeder
- Chocopasta Kwatta
- Reisstrijkijzers (Legaat J. Storme)
Evocatie van een interieur van
arbeidersgezin, ca. 1950
Deze woonkamer beschikt over een elektrisch fornuis, afzonderlijke
verwarming, een ijskast, radio, mixer en een naaimachine met
voetkast en continu. Het duurde tot na de wereldtentoonstelling
van 1958 in Brussel tot de meeste Vlaamse gezinnen een televisie
bezaten. (39)
Kinderwelzijn, jaren 1950
Babytafels en weegschaal. Instellingen voor kinderwelzijn
bewezen ook na de Tweede Wereldoorlog hun doeltreffendheid.
Jonge moeders maakten er kennis met de nieuwste medische
ontwikkelingen. Baby- en kinderziektes die in het interbellum
nog nefast waren geweest, verdwenen volledig. Ook preventief
gynaecologisch onderzoek raakte stilaan ingeburgerd. Mede door
de afnemende invloed van de kerk, werd het abortusprobleem einde
jaren 1960 bespreekbaar. (40)

41
42
43
Fotowand (41)
1. De komst van het stromend water, gasfornuizen en elektrische
huishoudapparaten verlichtte de huishoudelijke taken van heel wat
huisvrouwen in de jaren 1950.
(Foto: Herman Selleslaghs)
2. Anti-Sovjetbetoging in New York, april 1959. Op het einde van de
jaren 1950 nam de spanning tussen oost en west opnieuw toe.
(Amsab, Gent)
Breimachine (41)
Na de naaimachine voor huishoudelijk gebruik in de 19de eeuw
zorgde vanaf de jaren 1950 de breimachine voor de vereenvoudiging
van het breiwerk van de huisvrouw.
Passap Duomatic, Zwitserland
televisie, ca. 1950 (41)
In 1936 begon de BBC met de eerste publieke televisie-uitzendingen.
Vanaf 1953 werd in de Verenigde Staten de kleurentelevisie
ontwikkeld. In België was de eerste officiële televisie-uitzending te
zien op 31 oktober 1953.
Constructeur: Anex (IT)
Leeskast jaren 1960: ‘het persoonlijke
wordt politiek, maar met mate’
Vanaf de jaren 1960 werd vrouwenarbeid dankzij de economische
expansie en de hoogconjunctuur sterk aangemoedigd. Hoewel meer
vrouwen betaalde arbeid verrichtten, waren ze vooral te vinden in
de non-profitsector. Daar verdienden ze minder en waren er minder
promotiemogelijkheden. In het midden van de jaren 1960 waaide
een feministische golf over uit Amerika en begon de strijd tegen
discriminatie en voor een gelijk loon. (42)
1. Mixer, broodtoaster en vleesgrill op elektriciteit
(Verzameling MIAT)
2. Elektrische strijkijzers (Legaat J. Storme)
Extruder voor plastiek (43)
De eerste plastic voorwerpen voor huishoudelijk gebruik verschenen
in Vlaanderen eind jaren 1950. Op de jaarbeurzen vochten de
bezoekers toen nog voor eenvoudige witplastic drinkbekertjes, die

44
45
46
door deze machines werden uitgespuwd.
Plastickorrels werden in deze machine gesmolten en in vorm
gestampt. De plastic voorwerpen vervingen voornamelijk voorwerpen
in zink en bakeliet.
Constructeur: Battersfeld, 1961
sanitair comfort, jaren 1950
Badkamerinrichting uit de jaren 1950-1960, met een lavabo
en een verplaatsbaar wastoestel in plastic. Let ook op de twee
Japanse wasmachines. Ze werden via een hendeltje met de hand
aangedreven. (44)
studentenkamer, ca. 1968
In de jaren 1960 ontstond een nieuwe jongerencultuur.
Hippiejongeren protesteerden tegen oorlog en hadden hun eigen
kledingstijl, muziek en filosofie. De flower-powerperiode werd
ook gekenmerkt door de seksuele revolutie. De pil, ontdekt in
1956, bezorgde de vrouw een ongekende seksuele vrijheid en
protestbetogingen voor abortus maakten dat er grote stappen
werden gezet in de emancipatie van de vrouw. (45)
Een Dolle mina komt op voor haar
seksuele vrijheid
‘Dolle Mina’ was een linkse, radicaal feministische actiegroep,
ontstaan in december 1969 in Nederland. Zij kwam onder andere
op voor een gelijk loon voor gelijke arbeid, meer en betere seksuele
voorlichting en opvoeding, goede anticonceptie en zelfbeslissing
over abortus (‘Baas in eigen Buik’). (46)
Fotowand
1. In 1969 riep de ‘National Organisation for Women’, één van de
invloedrijkste Amerikaanse vrouwengroepen, secretaresses op om
niet langer slaafs de bevelen van hun baas te volgen.
2. Een vrouw aan het werk op een ouderwetse computer.
(Kadoc, Leuven)
3. Een airhostess in de cockpit van een vliegtuig. (Kadoc, Leuven)

47
48
49
50
Burotica/informatica
Omstreeks 1941 werd in de Verenigde Staten een gigantisch grote
computer gebouwd, de ENIAC. Hij bestond uit 19.000 radiobuizen.
Computers werden in die periode enkel door overheden en grote
bedrijven gebruikt. Met de eerste transistors in 1947 werden de
computers kleiner. De geïntegreerde schakeling (1969) opende de
weg naar de eerste homecomputers (1975-1985). (47)
Constructeur: GA-General Automation
industriële eenarmige robot eerste
generatie, jaren 1980
Computergestuurde robot van het type Smart die werd gebruikt voor
het lassen van naden in de auto-industrie. (48)
(Schenking : Volvo Cars Gent)
politiemotor, 1977
Deze motor Hona werd gebruikt door de Gentse politie. Hij staat
symbool voor de federale staat België, die in 1993 tot stand
kwam. De drie gemeenschappen – de Vlaamse, Franse en Duitse
– zijn bevoegd zijn voor cultuur, onderwijs en persoonsgebonden
aangelegenheden. De drie gewesten – het Vlaamse, het Waalse en
het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – zijn bevoegd voor regionale
materies, zoals economie, werkgelegenheid, landbouw en energie.
Een aantal aangelegenheden bleven federaal: defensie, buitenlandse
zaken, de sociale zekerheid… In 1995 kwam er een tiende provincie
bij, toen de tweetalige provincie Brabant werd gesplitst in de
eentalige provincies Vlaams- en Waals-Brabant. (49)
Leeskast jaren 1970: ‘Vrouwen tussen
inhaalbeweging en crisis’
In de jaren 1970 waren er in Vlaanderen en Wallonië uitlopers van
de feministische golf. De strijdthema’s van de nieuwe organisaties en
actiegroepen gingen over gelijke kansen, de gelijke behandeling van
vrouwen in het onderwijs en op de arbeidsmarkt, een evenwichtige
taakverdeling binnen het gezin en het doorbreken van traditionele
rolpatronen en rechtsregels. (50)
Vrouwen kwamen op voor abortus en namen steeds meer deel aan
het hoger onderwijs.
1. Elektrische strijkijzers (Legaat J. Storme)
2. Het rode boekje van de vrouw (Privécollectie)

51
52
53
3. Indicator voor periodieke onthouding
4. De pil met verpakkingen, diverse spiraaltjes, het condoom
(Verzameling prof. M. Thiery)
Leeskast over de jaren 1990-2000:
‘Een stand van zaken’
Tijdens de jongste decennia werden de huishoudelijke snufjes steeds
gesofisticeerder.
De situatie van de vrouwen is er in de loop van de 20ste en 21ste
eeuw sterk op vooruitgegaan. De vrouwen zijn geleidelijk actiever
en zichtbaarder in de politiek, op het werk en in het culturele
leven. Toch betekent deze vooruitgang niet het einde van alle
discriminatie en vooroordelen. Vrouwen verdienen nog steeds
aanzienlijk minder dan hun mannelijke collega’s voor hetzelfde werk
en zijn vaak nog ondervertegenwoordigd in de politiek. Aan de top
van het internationale zakenwezen, de diplomatie, het leger en de
academische wereld blijven vrouwen witte raven. (51)
- Flessenverwarmer
- Yoghurtmaker op electriciteit
- Floppydisks
- Stempelkaart (Rijksdienst voor Arbeidsvoorzieningen)
stereocamera voor luchtfotografie en
cartografie, ca. 1970
Deze stereocamera kon in 3D fotograferen en werd gebruikt voor het
interpreteren van luchtfoto’s om kaarten uit te tekenen. (52)
(Herkomst: Aero Survey, Sint-Niklaas)
Vlaanderen in kaart
Collage van kaarten door het Cartografisch Instituut Brussel op
1:20.000. (52)
camera
Televisiecamera Thomson Cfs. (53)
Constructeur: W. Vinten Ltd., Londen

twee gebouwen
Het museum zelf bestaat uit twee afzonderlijke gebouwen. In het hoofdgebouw bevinden zich de
museumcollecties. Het werd tussen 1905 en 1912 opgetrokken in Manchesteriaanse fabrieksstijl.
In 1994 werd het aanpalende dienstgebouw ingehuldigd. Dat bevat de ontvangstruimte met
museumbalie, museumcafé ‘De Soupape’ met museumwinkel en een auditorium-polyvalente zaal.
In het museumcafé stellen twee schilderijen het textielveredelingsbedrijf Alsberge & Van Oost in
Drongen voor. Reclameschilder Jules Gondry schilderde ze omstreeks 1904.
Panorama
Via de lift in de trappentoren bereik je de hoogste verdieping, met een van de meest
spectaculaire panorama’s over het historisch centrum van Gent. Vlak voor je, aan de westkant, zie
je het oude stadscentrum met van links naar rechts: de Sint-Jacobskerk, de Sint-Baafskathedraal,
het Belfort, de Sint-Niklaaskerk, het Stadhuis, het ‘s Gravensteen en de silhouetten van andere
kerken, kloosters en gildenhuizen.
Zo moet het Gentse dakenpatroon er tijdens het ancien régime ongeveer hebben uitgezien. Als
je tenminste de nieuwe flatgebouwen, het silhouet van de Boekentoren van de Gentse universiteit
en het socialistisch mutualiteitengebouw (‘Bond Moyson’) op de Vrijdagmarkt even wegdenkt.
In het noorden en het oosten zie je op de achtergrond nog restanten van fabrieksschouwen en
fabrieken uit de 19e en 20e eeuw, met kranen en havenloodsen.
Vijf niveaus
Het hoofdgebouw telt vijf niveaus, elk zowat 900 m² groot. De twee hoogste vormen een
organisch geheel. Je krijgt er een indringend beeld van de evolutie van de industriële
samenleving.
Op het hoogste niveau (niveau 5) – ‘Naar een nieuwe samenleving’ – toont het museum de
evolutie van de samenleving tussen 1750 en 1900. Een belangrijk accent ligt op de eerste en
tweede industriële revolutie en op (historische) kinderarbeid. Verspreid over de afdeling staan
een vijftiental speelkasten met museumspelen. Die kunnen zowel in familieverband als door
schoolgroepen gespeeld worden.
Na het bezoek aan dit niveau daal je af naar de vierde verdieping, waar we zien hoe de
maatschappij van 1900 tot 2007 evolueerde. Hier staan het dagelijks leven en de communicatie
tussen mensen, met onder meer drukwerk en film, centraal. Dit niveau is onderverdeeld in drie
afdelingen: ‘Het geluk van de huisvrouw’, het cinemazaaltje ‘Ciné Palace’ en de drukkerij en
letterzetterij.
Niveau 3 gaat in op het vervaardigingsproces in de industriële periode. De permanente opstelling
‘Katoenkabaal’ toont de industriële productie van textiel. Ook de geschiedenis van textiel en
hedendaagse en hoogtechnologische textielstoffen komen uitvoerig aan bod.
Niveau 2 omvat een kleine zaal in het dienstgebouw. In dit auditorium-polyvalente zaal vinden
tijdelijke tentoonstellingen plaats.
Op niveau 1 staan de grote en zware machines, motoren, stoommachines en
vlasverwerkingsmachines. Ze werden er geplaatst op de wijze van een machinegalerij tijdens de
Gentse wereldtentoonstelling van 1913. Deze galerij kan op aanvraag bezocht worden.
Niveau 0 of de kelderverdieping is niet toegankelijk voor het publiek. Hier bevinden zich de
reserves van het MIAT, waar nog meer dan 50 % van de collectie opgeborgen is. De reserves zijn
zo’n 1000 m² groot.

ColoFon
tekst: René De Herdt
Coördinatie: Ann Van Nieuwenhuyse
Redactie: Patrick De Rynck
Medewerking: Sabine De Groote,
Brigitte De Meyer, Sofie De Schampheleire,
Nele Desimpelaere, Maria De Waele,
Pieter Neirinckx, Florian Preiss, Tanya Van Hecke,
Lieve Van Schoors
Fotografie: Josiane Kisteman
Vormgeving: Rose-Marie Marchand
D/2007/3938/009
met dank aan