Dames en heren, - Jos van der Lans

Er staat één auto op de parkeerplaats, één keer raden van wie. De deur gaat open: daar
staat – we leven inmiddels 50 minuten voor aanvang van de finale Nederland-SowjetUnie
– Johan Holterman. Hij glimt van trots, ik moet eerlijk zeggen, ik heb hem eigenlijk nooit
zo tevreden gezien. Hij nodigt ons uit om even binnen een kijkje te nemen en begint
onmiddellijk met een rondleiding, waar het enthousiasme van afspat. Om half drie – nog
een half uur te gaan – zijn we net klaar met het kantoor, en moeten we de ruimte waar de
persen staan nog betreden. Tot overmaat van ramp begint mijn vriendin Miep die ik tot op
dat moment nog nooit op enige belangstelling voor het grafisch bedrijf heb kunnen
betrappen, plotseling hevig geïnteresseerd te raken in de werking van een offsetrotatiepers.
Tussen de twee ontstaat een intensief vraag en antwoord-spel terwijl de klok
gestaag richting Uur U tikt.
Nog een kwartier te gaan en Johan is inmiddels in de buurt van een pers en helemaal in
zijn element. Nu tussenbeiden komen komt neer op heiligschennis, hier heerst de liefde
voor het vak. En terwijl heel Nederland stil valt en zich voor de buis heeft genesteld,
terwijl in Munchen wordt gefloten voor de aftrap van wat een historische dag zal worden
in onze vaderlandse geschiedenis, luister ik gedwee naar Johan Holterman in misschien
wel zijn finest hour van zijn carrière, in een gloednieuw pand, op een geweldige plek, met
ongekende vooruitzichten. En u weet: het is allemaal goed afgelopen, Nederland won met
2-0 van de Sovjet-Unie en ik zat net op tijd voor de buis om het magistrale doelpunt van
Van Basten nog te zien, dat zoals u allen natuurlijk weet twee minuten voor tijd werd
gemaakt..
Overigens was Johan niet de enige die regelmatig te kennen gaf dat hij wel wat anders
wilde. Dat was een gewoonte, die meer bestuursleden van de SSN er op nahielden. Op
gezette tijden, zo lezen we in het boek, melden ze stuk voor stuk dat het tijd was om op te
stappen. Wat er vervolgens nooit van kwam. .
Sjef van der Wiel is al die jaren penningmeester geweest, wat op zichzelf al
merkwaardig was, want hij was als SUN-man tegelijkertijd de grootste schuldenmaker bij
de SSN. Als SSN-penningmeester ging hij dus over de schulden die als SUN-baas maakte.
Nu zouden we zeggen: zou je dat wel doen? Maar in die merkwaardige verstrengeling
tussen de SUN en de SSN was deze persoonlijke verknoping een voorwaarde om te
overleven. Zo kon er met geld en opdrachten geschoven worden.
Er staat een even geweldig alks onbegrijpelijk stukje in het boek, waarin wordt
uitgelegd hoe de schulden van de SUN bij de SSN in wissels werden omgezet voor
andere schuldeisers. Die werden dan betaald met wissels van de SUN. Weliswaar was dat
een vorm van betalingsverkeer die sinds de negentiende eeuw niet meer in Nederland was
vertoond, maar deze werd in Nijmegen in tijden van economische doodstrijd zonder
blikken of blozen nieuw leven in werd geblazen.
Maar goed, ook Sjef zag in de jaren tachtig toen het bedrijf langzaam maar zeker
begon te normaliseren in heldere buien wel in dat het misschien tijd was om op te stappen
en dan kondigde hij tijdens bestuursvergaderingen zijn vertrek aan. Daar werd dan braaf
acte van genomen door zijn collega-bestuursleden, waarna er – als bij stilzwijgende
afspraak - verder niks gebeurde.
En zo gedroegen zich nagenoeg alle bestuursleden. Frans Vreede, sinds het midden
van de jaren zeventig bestuurslid, gaf om de zoveel jaar te kennen dat hij aan vervanging
toe was, maar er gebeurde niets. Ruud Abma is al twintig jaar voorzitter van de SSN, Don
Olthof al een kwart eeuw bestuurslid, en allemaal zeiden op gezette tijden dat het tijd was
om op te stappen, maar niemand ging.
Je zou daaruit kunnen concluderen dat het hele bestuur, inclusief Johan er zo’n beetje
tegen wil en dank zat, maar dat zou een totaal verkeerde conclusie zijn. Ze bleven ook niet
4