open - Lize

jaargang 15 / nr 50 / juni 2006
In dit nummer o.a:
// Ouderen laten van zich horen / pag. 3
// Project culturele spoorzoekers afgerond / pag. 4
// Elke stem telt! / pag. 8
Iedereen heeft buren en weet dus dat de onderlinge
verhoudingen belangrijk zijn - en kunnen
veranderen. De binding met de buren en met de
buurt was vroeger beter, intiemer dan nu, zo zegt
men vaak, maar is dat ook zo? Stadssocioloog
Tineke Lupi doet onderzoek naar de sociale ontwikkeling
van de nieuwe Amsterdamse wijk IJburg
en is in de onderzoeksliteratuur op zoek gegaan
15 jaar Lizebulletin.
Een eigen plek
onder de zon
Buurtbinding
in theorie en praktijk
naar een antwoord. Zij ontdekte dat er al vroeg onderzoek
is gedaan, maar dat de resultaten van dat
onderzoek door de volgende generaties weer vergeten
worden. Een slecht geheugen dus als oorzaak
van een romantische kijk op het buurtverleden?
Ook nú worden buurtverhoudingen niet alleen
maar uitgehold; mensen kunnen veel inzet tonen,
zij het op een zakelijker basis dan vroeger.
Lees verder op de volgende pagina.

Je bent bezig met een promotieonderzoek.
Wat onderzoek je precies en waarom
heb je juist dit onderwerp gekozen?
Ik doe onderzoek naar het ontstaan van
nieuwe wijken. Daar werd in Nederland tot
voor kort nauwelijks onderzoek naar gedaan.
Ik kijk naar het prille begin van een
VINEX-wijk, vanaf het moment dat er echt
nog niks is totdat mensen er een paar jaar
wonen. Ik hou van stadssociologie en ben
vooral geïnteresseerd in wat mensen met
een plek hebben. Mijn doel is: uitvinden
wat een plek, een wijk voor mensen betekent.
Wat doen ze er mee en wat doen ze
er vooral niet mee? Tot de jaren 50 hadden
we een heel ideaal idee van ‘gemeenschap’
en die gemeenschappen zouden heel lokaal
zijn. Inmiddels weten we dat dat niet
waar is. Daarna is er lang het idee geweest
dat die wijk helemaal niets zou betekenen.
Dat het alleen maar een plek om te slapen
is, maar dat werken, winkelen, kortom
leven ergens anders gebeurt. De laatste
jaren zijn we weer tot de conclusie gekomen
dat ook dat niet waar is, zeker niet in
nieuwe wijken waar veel jonge gezinnen
wonen. Ik wil uitzoeken hoe het nu wél zit,
hoe mensen dan wel iets samen hebben
en wat de mechanismen zijn. Je kan het
niet meer een traditionele gemeenschap
noemen, ik noem het een ‘lichte gemeenschap’,
in navolging van J.W. Duyvendak
en M. Hurenkamp die dit concept ontwikkelden.
Sociale cohesie zit niet alleen in
buurten, maar in de hele samenleving.
Het gaat om de algemeen sociale samenhang
en die wordt anders ingevuld dan
vroeger. Oude instituten zijn minder belangrijk
geworden, maar mensen zijn nog
steeds verbonden. Het is allemaal losser en
vrijblijvender geworden, maar van sterke
individualisering is geen sprake.
Kan je iets zeggen over de ‘pioniersgeest’
in nieuwe wijken?
In een nieuwe wijk als IJburg hebben
Lizebulletin / nr 50 / juni 2006 2
mensen het gevoel dat alles mogelijk is.
De bewoners worden uitgedaagd door het
idee dat ze van alles moeten doen, juist
omdat er nog geen kaders zijn. Ze zijn
zich er van bewust dat ze die kaders zelf
kunnen scheppen en gaan daardoor in
het begin erg hun best doen. Dat kan je
omschrijven als pioniersgeest. Maar als
ze gesetteld zijn, en dat gaat in IJburg
ontzettend snel, dan gaat dat over. Dan is
de pioniersgeest niet meer nodig en is het
eigenlijk gewoon huisje boompje beestje.
Vroeger ontstonden er meer formele verenigingen
met leden en bestuur. Nu is
dat anders, het zijn meer losvaste clubjes.
Ondanks dat het lossere verbanden zijn,
zijn die niet minder hecht en doen mensen
wel van alles samen. In IJburg werden
eerst de dure koopwoningen opgeleverd,
dat zorgde voor een eenzijdige samenstelling
van de ‘pioniersbevolking’. Sinds de
oplevering van de sociale huurwoningen
zijn er in een keer veel meer allochtonen
komen wonen. Op zich hebben deze groepen
zich wel enigszins gemengd, hoewel er
wel sociale en fysieke scheidslijnen lopen.
Ook de groep die later gekomen is, heeft
heel erg het gevoel dat ze aan iets nieuws
begonnen zijn en dat ze er iets van moeten
maken. In het algemeen is men hier heel
open naar elkaar, men groet elkaar op
straat en zegt dan ‘dan deden we in onze
oude buurt nooit’. Verder gaan mensen
toch vooral om met hun directe buren, er
gebeurt veel op blokniveau. Eigenlijk zijn
die pioniersclubjes ook heel lokaal.
Je hebt zelf in verschillende Amsterdamse
buurten gewoond, hoe kijk jij aan
tegen ‘buurtbinding’?
Er is nog erg een algemeen idee dat een
buurt een soort ouderwetse gemeenschap
zou moeten zijn, daar geloof ik niet in en
het is ook niet zo. Mensen hebben veel
activiteiten buiten een buurt, zodat ze
niet alleen op die buurt gericht zijn. De
meeste stadsbuurten zijn zo heterogeen
dat mensen niet heel veel gemeen hebben,
dat ze niet genoeg overeenkomsten hebben.
Het idee dat de buurt de enige plek is
waar sprake is van sociale integratie, dat is
waarschijnlijk nooit echt zo geweest. Misschien
in dorpjes vroeger, maar in steden
is het altijd anders geweest, zelfs in oude
stadswijken. Er is een hang naar het verleden
want ‘toen hadden mensen nog hechte
banden’. Het ideaal van de ‘buurt als
gemeenschap’ wordt ingegeven door een
hang naar kleinschaligheid en overzichtelijkheid.
Natuurlijk moeten beleidsmakers
zich wel richten op de buurt. De plek waar
je woont is belangrijk en het is ook belangrijk
dat die buurt wordt onderhouden en
schoon en leefbaar blijft. De overheid moet
er om ‘geven’ anders hebben bewoners het
gevoel dat ze achtergesteld worden. Een
buurt is dus geen gemeenschap maar is
wel belangrijk: je doet er je boodschappen,
je hebt er vaak wel enige contacten, de
kinderen gaan er naar school. Ik heb eerst
in het centrum gewoond en woon nu in de
Baarsjes. Ik ben jong en ben veel weg, mijn
binding met mensen in de buurt is niet
heel groot. Natuurlijk heb ik wel contacten
en maak praatjes in de buurt en met naaste
buren. Dat is ook functioneel om elkaar
te kunnen helpen. Nu heb ik toevallig een
Kroatische bovenbuurvrouw, dat is leuk,
dan heb je iets samen. Ik heb mijn huidige
woning ook uitgekozen vanwege de goede
voorzieningen en omdat het er prettig en
goed uit ziet. De diversiteit in de buurt is
redelijk groot en dat vind ik leuk. Er zijn
genoeg mensen met wie ik me kan identificeren,
mensen zoals ik, ook al ken ik ze
niet persoonlijk. Mensen moeten niet te
homogeen maar ook vooral niet te heterogeen
wonen. Veel Amsterdammers hebben
misschien geen grote binding met de buurt
waar ze wonen maar wel een binding aan
de stad of met bepaalde delen van de stad.
Ze willen in elk geval niet buiten de stad
wonen.
// Boudewijn Sittrop & Gonnie Kaptein
Meer lezen?
Buurtbinding. Van veenkolonie tot VINEXwijk,
door Tineke Lupi (NWO-reeks Sociale
cohesie, isbn 90 5260 196 8, 2005, Aksant,
Amsterdam)
Tineke Lupi (1978, Den Haag) studeerde
sociologie aan de Universiteit van
Amsterdam en is sinds 2003 verbonden
aan het Amsterdam Institute for Metropolitan
and International Development
Studies (AMIDSt). Momenteel werkt zij aan
een proefschrift over de sociale ontwikkeling
van de nieuwe Amsterdamse wijk
IJburg waarop ze in 2007 verwacht te promoveren.
In 2002 werkte Tineke mee aan
de Lize­publicatie Grenzeloze generaties,
Zuideuropese jongeren over hun identiteit.
In deze bundel nam zij de bijdrage over
Kroatië voor haar rekening. Haar Nederlandse
moeder ontmoette de Kroatische
vader van Tineke tijdens een zomervakantie.
Zij vestigden zich in Nederland.

Oudere migranten
laten van zich horen
Variatie in grijs, quickscan van organisaties van en voor
allochtone ouderen
Op 4 april 2006 vond tijdens een landelijke
werkconferentie in aanwezigheid
van veel oudere migranten de presentatie
plaats van de quickscan ‘Variatie
in grijs, organisaties van en voor allochtone
ouderen’. Het eerste exemplaar
werd door Emiliano Ruiz, voorzitter van
het Ronde Tafeloverleg Oudere Medelanders
(RTOM) aangeboden aan de
heer J. Koopman van het Fonds PGO. De
quickscan brengt in kaart welke organisaties
er zijn van en voor oudere migranten.
Wat die organisaties doen, wat ze
kunnen en vooral ook wat ze willen.
Waarom een quickscan?
Bij de LOM-samenwerkingsverbanden, de
ouderenbonden en het RTOM leefden er al
geruime tijd vragen over de organisaties
van allochtone ouderen. Vragen over de
mate waarin men zelf actief is als belangenbehartiger,
met wie men samenwerkt,
welke activiteiten men organiseert voor
ouderen en tegen welke problemen men
daarbij aanloopt. Na het wegvallen van
de Nederlandse Bond van Oudere Migranten
(NISBO) is de formele inbreng van
de belangen van allochtone ouderen in
het Coördinatieorgaan Samenwerkende
Ouderenbonden (CSO) weggevallen. De
LOM-samenwerkingsverbanden hebben
begin 2005 de notitie ‘Wij komen eraan.
Wensen, behoeften én ambities van oudere
migranten in Nederland’ gepresenteerd
aan minister Verdonk en vervolgens aan
het Fonds PGO en het CSO aangeboden.
Om de belangenbehartiging van allochtone
ouderen te versterken bestond er grote
behoefte om te weten wat de organisaties
van allochtone ouderen doen op dit terrein
en om de wensen en behoeften van deze
organisaties te kennen. Vandaar dat besloten
is om een inventariserend onderzoek
te houden. De quickscan ‘Variatie in grijs’
is tot stand gekomen door een financiële
bijdrage van het Fonds PGO.
Wat staat er in de quickscan?
De quickscan geeft allereerst een beeld
van de reikwijdte van de activiteiten van
de organisaties van allochtone ouderen,
lokaal, regionaal en landelijk en de wijze
waarop de belangen van de ouderen
door deze organisaties worden behartigd.
Daarnaast geeft het inzicht in de wensen,
behoeften en ambities van deze organisaties.
Er zijn 33 organisaties beschreven
waarvan er 23 als zelforganisatie aangemerkt
kunnen worden. Onder zelforganisatie
wordt verstaan: belangenorganisatie
van, voor en (grotendeels) door allochtone
ouderen zelf. De andere tien zijn professionele
organisaties die zich bezighouden
met de belangenbehartiging van een specifieke
doelgroep allochtone ouderen. Op
landelijk niveau zijn vier zelforganisaties
van allochtone ouderen actief, drie algemene
zelforganisaties die ook activiteiten
organiseren voor allochtone ouderen, twee
in naam landelijke maar in de praktijk
lokaal actieve organisaties en negen landelijke
professionele organisaties. In de
quickscan komen verder vier regionale
organisaties, tien lokale zelforganisaties
en een lokale professionele organisatie
aan bod.
omslag_def.indd 1 21-03-2006 17:27:27
Integratieraad allochtone
ouderen 3 juli 2006
De aanbevelingen die geformuleerd zijn in
de notitie ‘Wij komen eraan’ van de LOMsamenwerkingsverbanden,
liggen aan de
basis van de integratieraad allochtone
ouderen die op 3 juli gehouden wordt met
minister Verdonk en de staatssecretarissen
Ross-van Dorp van VWS en van Hoof van
SZW. De ‘integratieraad’ wordt gehouden
naast de normale LOM-overleggen zoals
die op grond van de Wet Overleg Minderhedenbeleid
plaatsvinden tussen de LOMsamenwerkingsverbanden
en het kabinet.
Bij een integratieraad zitten ook die maatschappelijke
partijen aan tafel die een rol
kunnen spelen bij de uitvoering op een
bepaald beleidsterrein. Op de agenda voor
3 juli staan voorlopig de volgende onderwerpen:
• inkomenspositie en behoud van financiële
zelfstandigheid van allochtone
ouderen;
• bevordering van de participatie en de
zelfredzaamheid van allochtone ouderen;
• maatschappelijke ondersteuning en
zorg;
• huisvestingsproblematiek.
Naast de relevante ministeries (VWS, SZW
en VROM) worden door minister Verdonk
onder andere ook de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten, Divosa (vereniging
van directeuren van sociale diensten), het
Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn
en Arcares (de brancheorganisatie voor
verpleging en verzorging) uitgenodigd. De
bedoeling is dat alle betrokken partijen
zoveel mogelijk concrete afspraken maken
die de situatie van allochtone ouderen
kunnen verbeteren.
Tijdens de werkconferentie hebben de
ouderen hun wensen voor de toekomst op
kaarten geschreven. Aan het eind van de
dag werden deze kaarten aan kleurrijke
ballonen de lucht in gestuurd door de
jonge Turkse actrice Elvan Akyildiz, die de
betrokkenheid van de tweede generatie bij
de eerste generatie symboliseerde. De variatie
in grijs was even weg …
// Boudewijn Sittrop
De quickscan is te bestellen door 15,­ over
te maken op bankrekening 54.79.12.501 van
de ANBO, o.v.v. bestelnr. B0601 en het aantal
exemplaren.
3 Lizebulletin / nr 50 / juni 2006

Nieuw
verblijfsrecht
EU-burgers
Vanaf 1 mei 2006 is de richtlijn 2004/38/EG
van het Europees Parlement in werking
getreden. Deze richtlijn heeft als doel de
regelgeving over het recht op vrij verkeer
en verblijf van EU-burgers eenvoudiger te
maken. Vanaf nu krijgen EU-burgers die
voor het eerst naar Nederland komen en
hier langer dan drie maanden willen verblijven,
geen verblijfsdocument meer. Wel
moeten zij zich inschrijven bij de gemeente
waar ze wonen en daarna bij de Immigratie-
en Naturalisatiedienst (IND).
Bij de inschrijving bij de IND krijgen zij
als verklaring van inschrijving een sticker
in hun paspoort; deze sticker vormt het bewijs
van rechtmatig verblijf in Nederland.
Ook nieuw is het ‘duurzame verblijfsrecht’,
dat automatisch ontstaat op het moment
dat een EU-burger langer dan vijf jaar
zonder onderbreking in Nederland verblijft.
De rechten die samenhangen met
dit ‘duurzaam verblijfsrecht’ zijn te vergelijken
met de rechten die iemand heeft
met een verblijfsvergunning regulier voor
onbepaalde tijd. Dit betekent dat EU-burgers
met een duurzaam verblijfsrecht een
heel sterke rechtspositie krijgen die alleen
in uitzonderlijke gevallen kan komen te
vervallen. EU-burgers die kunnen aantonen
dat ze langer dan vijf jaar zonder
onderbreking in Nederland wonen kunnen
een aanvraag indienen voor het document
duurzaam verblijf via de website van de
IND (www.ind.nl). De kosten zijn j 30,-.
Van 12 tot 16 juni organiseert de FNV een actieweek over de
onvolledige AOW. Deze actieweek wordt ondersteund door
de LOM-samenwerkingsverbanden. Tijdens deze week gaat
de FNV met een bus het land door om op diverse plaatsen
met politici op gemeentelijk, regionaal en landelijk niveau
in discussie te gaan over het armoedeprobleem onder oudere
migranten wat onder meer veroorzaakt wordt door het AOWgat.
Tijdens de actieweek wordt een manifest aangeboden aan
minister De Geus en staatssecretaris Van Hoof van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid. Hieraan wordt als afsluiting van
de actieweek een politiek debat gekoppeld op donderdag 15
Lizebulletin / nr 50 / juni 2006 4
Handtekeningenactie tegen het
wetsontwerp inburgering
Met een persconferentie op 3 mei zijn
de LOM-samenwerkingsverbanden, met
steun van de FNV, een handtekeningenactie
gestart tegen het wetsvoorstel inburgering.
Tijdens de persconferentie bracht
FNV-voorzitter Agnes Jongerius de kritiek
op het wetsontwerp inburgering helder
onder woorden: ‘Het is niet meer dan normaal
dat mensen die hier wonen, werken
en leven, de Nederlandse taal leren. Jongeren
moeten zich de taal eigen maken
om met succes een opleiding te kunnen
volgen en aan het werk te gaan. Ouders
hebben de kennis van de Nederlandse taal
en samenleving nodig, voor zichzelf, maar
ook zodat ze hun kinderen kunnen stimuleren
en ondersteunen. Daarbij mag enig
aandringen worden toegepast. Ten slotte
hebben mensen hun eigen verantwoordelijkheid.
Maar je mag als overheid niet
zeggen: ‘je mag hier nu zijn, maar zoek
het verder maar uit’. En dat is de uitstraling
van dit kabinetsbeleid: zoek het zelf
Week van de onvolledige AOW
maar uit. De FNV wil een toegankelijk
cursusaanbod. Wij vinden het belangrijker
dat iedereen Nederlands leert, dan dat
mensen zelf voor de kosten opdraaien.
Zoals ik al zei, de FNV is voorstander van
een strakker inburgeringsbeleid. Maar de
inburgering moet mensen helpen om hun
plek te vinden en een volwaardige bijdrage
te leveren aan de Nederlandse samenleving.
Van de overheid mag daarom
verwacht worden dat ze een goede infrastructuur
creëert voor nieuwe migranten
(nieuwkomers) en voor de migranten die
hier al zijn (oudkomers). Het LOM heeft
ook kritiek op de plannen. Daarom is het
LOM een handtekeningenactie gestart, die
wij graag steunen. Want het LOM heeft
gelijk: de inburgering moet beter. Daarom
steunt FNV de actie voor een betere inburgeringswet.’
Op de website van Lize vindt u een handtekeningenlijst.
v.l.n.r. Mustafa Ayranci (IOT), Agnes Jongerius (FNV) en Theo Chang (IOC)
juni. Bij dit debat zijn veel prominente politici aanwezig,
evenals deskundigen uit de pensioenwereld, SVB en Divosa.
Hen wordt gevraagd een standpunt in te nemen en zich sterk
te maken voor oplossingen voor het AOW-gat en de armoede
onder oudere migranten. Namens Lize neemt Lucía Lameiro
deel aan het debat. Het debat wordt gehouden op donderdag
15 juni in Nieuwspoort, Lange Poten 10, Den Haag, van 19.30
tot 21.30 uur. U bent van harte welkom.
Meer informatie op www.pensioenkijker.nl en op
www.fnv.nl/minderheden (onder ‘inkomen’).

Inspraak allochtone ouders
Kortgeleden is het project ‘Platform
allochtone ouders en onderwijs’ van
start gegaan met de vorming van lokale
platforms in de dertig grote gemeenten.
Het doel is om de betrokkenheid van allochtone
ouders bij het onderwijs van hun
kind te bevorderen en zichtbaar te maken
en om de relatie tussen school, leerlingen,
schoolbesturen en ouders te verbeteren.
De lokale platforms worden gevormd door
allochtone ouders die kinderen hebben
in het basis - en voortgezet onderwijs. De
deelnemers zijn afkomstig uit diverse etnische
groepen en vertegenwoordigen geen
belangenorganisaties, maar hebben een
eigen, zelfstandige inbreng. Alle deelnemers
aan een platform krijgen informatie
over onderwijs, onderwijsachterstanden
en de onderwijsstructuur in Nederland.
De Internationale Organisatie voor Migratie
(IOM) is per 1 april 2006 gestart met
een nieuw project getiteld Temporary
Return of Qualified Nationals (TRQN).
Het doel van het project is om een bijdrage
te leveren aan de wederopbouw en ontwikkeling
van onder andere Bosnië-Herzegovina
en Servië-Montenegro. Het gaat hierbij
om de tijdelijke uitzending van hoogopgeleide
migranten die een permanente
verblijfsvergunning in Nederland hebben
of de Nederlandse nationaliteit. Zij zullen
werk verrichten waarvoor in deze landen
locale expertise ontbreekt. De periode van
Jong en oud
De verbondenheid tussen de oudere en
jongere generatie is een belangrijk thema
waar te weinig aandacht voor is. In commercie
en reclame worden jongeren en
ouderen als gescheiden doelgroepen
gezien. In de samenleving zijn er weinig
momenten waarbij jongeren en ouderen
samenkomen om elkaar te leren kennen.
Daarom is Lize het project ‘Jongeren en
ouderen samen op weg’ gestart. Dit project
is een onderdeel van het masterplan ‘Niet
naast elkaar, maar met elkaar’ wat de LOMsamenwerkingsverbanden
gezamenlijk
uitvoeren. In dit masterplan zijn verschillende
projecten opgenomen die gericht
zijn op de versterking van maatschappe-
Van hen wordt verwacht dat ze lokale en
stedelijke verhoudingen op het terrein van
onderwijs goed kennen, of bereid zijn om
zich in dit onderwerp te verdiepen. Van de
leden wordt ook verwacht dat ze overleggen
bijwonen die plaatsvinden in het kader
van platformactiviteiten en dat ze een
inhoudelijke bijdrage leveren aan de uitvoering
van het activiteitenplan van het
platform. Ouders die zitting willen nemen
in een van de lokale platforms kunnen
zich aanmelden bij één van de projectmedewerkers
van het Platform Allochtone
Ouders. Het Platform wordt uitgevoerd
door Forum, Instituut voor Multiculturele
Ontwikkeling, paoo@forum.nl of
030-2974 321. Nadere informatie is ook
verkrijgbaar bij Dimitris Grammatikas
van Lize.
Tijdelijk werken in herkomstlanden
tewerkstelling kan variëren van enkele
weken tot enkele maanden. Werkgevers
met vacatures in de betreffende herkomstlanden
kunnen zich ook inschrijven. IOM
speelt een bemiddelende rol om vraag en
aanbod bij elkaar te brengen. Kandidaten
die uitgezonden worden, ontvangen van
IOM een financiële ondersteuning. In totaal
kan IOM 150 personen uitzenden. Het
project is gefinancierd door het Ministerie
van Buitenlandse Zaken en loopt tot en
met maart 2008. Meer informatie is te
verkrijgen bij IOM, Zia Gulam, 070 - 31 81
571 of op www.iom-nederland.nl
lijke binding en het tegengaan van radicalisering.
Het doel van het Lize-project
is ouderen én jongeren van verschillende
afkomst bij elkaar te brengen. Er worden
workshops georganiseerd waarbij muziek
als middel dient om elkaar beter te leren
kennen en te begrijpen en workshops
gericht op gezamenlijke geschiedenis en
cultureel erfgoed. Sinds begin februari
is Lotte Bekker bij Lize als projectmedewerker
aangesteld. Zij zal de komende
anderhalf jaar in Amsterdam, Den Haag,
Rotterdam en Utrecht te vinden zijn om
deze bijeenkomsten te organiseren. Wilt
u met uw organisatie deelnemen of wilt u
zichzelf als deelnemer aanmelden? Neem
dan contact op met Lize!
Zuideuropese
(deel)gemeenteraadsleden
Christine Daskalakis, Griekse afkomst,
wethouder Schiedam, CDA
Olga Hoek­Magno Bataglia, Portugese
afkomst, gemeenteraad Oud Beijerland, PvdA
Richard Scalzo, Italiaanse afkomst,
deelgemeentebestuur Rotterdam Noord, PvdA
Sabina Gazic, Bosnische afkomst,
gemeenteraad Amsterdam, PvdA
Thijs Reuten, Italiaanse afkomst,
gemeenteraad Amsterdam, PvdA
Carlos Gonçalves, Kaapverdiaanse afkomst,
voorzitter deelgemeente Rotterdam Delfshaven,
PvdA
Ajla Mandic, Bosnische afkomst,
gemeenteraad Apeldoorn, PvdA
Miriam Monteiro Lima, Kaapverdiaanse afkomst,
gemeenteraad Capelle a/d IJssel, PvdA
Juana Martinez Ramos, Spaanse afkomst,
gemeenteraad Heemskerk, PvdA
Franco Siragna, Italiaanse afkomst,
gemeenteraad Eemsmond, PvdA
Senada Mahalbasic, Bosnisch/Kroatische
afkomst, gemeenteraad Emmen, PvdA
Angelica Gala y Hondema, Spaanse afkomst,
gemeenteraad Ooststellingwerf, PvdA
Katja Rusinovic, voormalig Joegoslavië,
gemeenteraad Dordrecht, PvdA
Damir Ibrovic, Bosnische afkomst,
gemeenteraad Helmond, PvdA
João Gomes, Kaapverdiaanse afkomst,
deelgemeente Rotterdam Noord, PvdA
Vanda Pires, Kaapverdiaanse afkomst,
deelgemeente Rotterdam Delfshaven, PvdA
Celina do Patrocinio, Portugese afkomst,
deelgemeente Rotterdam Feijenoord, PvdA
Diana Lo Pizzo, Italiaanse afkomst,
gemeenteraad Heerhugowaard, Groen Links
5 Lizebulletin / nr 50 / juni 2006

Project culturele spoorzoekers
van Lize afgerond
Met de slotbijeenkomst op 10 maart
2006 in de Haagse Kunstkring werd
het project culturele spoorzoekers van
Lize afgerond. Milena Mulders, Mirela
Belkoski, Graziella Vitale en Sinolicka
Trpkova gaven een presentatie van de
resultaten van hun zoektocht naar het
cultureel erfgoed van respectievelijk de
Sloveense, Servische, Italiaanse en
Macedonische gemeenschap in Nederland.
De slotbijeenkomst was één van
de sfeervolste culturele activiteiten die
Lize in de afgelopen jaren heeft georganiseerd.
Maar wat ging er aan deze slotbijeenkomst
vooraf?
Negentien jongeren met hun roots in
Italië, Spanje, Griekenland, Portugal,
Kaapverdië, Slovenië, Kroatië, Servië-
Montenegro, Bosnië-Herzegovina en
Macedonië namen op 8 april 2004 deel
aan de introductiebijeenkomst van het
project culturele spoorzoekers. Doel van
het project was het opsporen en verzamelen
van het cultureel erfgoed van Zuid-
Op zoek naar avontuur
Het Vondelpark in Amsterdam (1965). De Spanjaard Moises Cortinas
(rechts) met zijn beste vriend in de Renault van Moises. “Mijn vriend
en ik, wij gingen altijd samen op zoek naar avontuur.”
Collectie: Cortinas, 03
Lizebulletin / nr 50 / juni 2006 6
Dansend over het Singel
Amsterdam, 5 september 1964. De huwelijksdag van de Joegoslavische choreograaf Miodrag
(Ciga) Despotovic en Ivona Eschweiler. Hier dansen zij op het Singel, voor het Jugoslovenski
dom (Het Joegoslavische Huis), waar hun bruiloftsfeest werd gevierd.
Collectie: Despotovic, 11
europese migranten in Nederland, waarbij
de nadruk lag op foto’s en ander beeldmateriaal
en levensverhalen. Voor Lize was
het van essentieel belang
dat het opsporen en verza-
melen van dit erfgoedmateriaal
door de Zuideuropese
jongeren zelf werd uitgevoerd.
Zij zijn niet alleen
deel van de Nederlandse
immigratiegeschiedenis,
maar ook van hun eigen geschiedenis.
Om de jongeren
op deze taak voor te bereiden
en te scholen was een
training opgezet. In het hele
project werd samengewerkt
met Annemarie Cottaar van
het Historisch Beeldarchief
Migranten van het Centrum
voor Migratiegeschiedenis
en Jan Lucassen van het Internationaal
Instituut voor
Sociale Geschiedenis. Het
project werd gesubsidieerd
door de Mondriaan Stichting en het VSB
fonds.
Van werving tot afsluiting
De werving van de deelnemers nam veel
tijd in beslag. Door de onbekendheid
van de jongeren met het thema cultureel
erfgoed werd veel tijd besteed aan het
informeren en enthousiasmeren van de
jongeren. Op 21 april 2004 is de training
gestart. In de eerste fase leerden de jongeren
wat ze allemaal moesten weten om het
cultureel erfgoed van Zuid-Europeanen in
Nederland op te sporen en te verzamelen.
Zij kregen o.a. lessen in migratiegeschiedenis
en de methodiek van het opsporen
en ontsluiten van het erfgoedmateriaal.
Als afsluiting van de eerste fase moesten
de cursisten een proefonderzoek verrichten,
waarbij beeld en verhaal centraal
stonden. Impressies van deze proefonderzoeken
werden tentoongesteld op de
achterbandag van Lize op 14 november
2004 en zijn nog te zien op de website van
Lize. Na beoordeling van de proefonder-

zoeken konden negen cursisten in januari
2005 doorgaan naar de tweede fase van
het project. Op basis van afzonderlijke
voorstellen gingen de cursisten individueel
aan de slag. Eens in de maand kwamen de
cursisten bij elkaar om de ontwikkelingen
van hun projectvoorstellen met elkaar te
bespreken. De tweede fase was niet voor
ieder cursist eenvoudig. Persoonlijke omstandigheden,
gebrek aan tijd en energie
speelden een rol bij uiteindelijke uitvoering
van de projecten.
De eerste voorlopige peilingen geven aan
dat in Nederland zo’n 30% van de mensen
van zorgverzekeraar is gewisseld, terwijl
daarnaast nog heel veel anderen iets hebben
aangepast aan de dekking van hun
polis. Minister Hoogervorst is van mening
dat de positie van verzekerden steeds sterker
wordt. Door de grotere mogelijkheden
om te kiezen, zowel op prijs als op kwaliteit,
zullen verzekeraars en zorgverleners
steeds meer rekening moeten houden met
de wens van u als cliënt, aldus de minister.
Inmiddels is het 1 mei geweest en moet
iedereen in Nederland zich aangemeld
hebben voor de basisverzekering. Voor
wie dat nog niet gedaan heeft, is het van
belang om alsnog een verzekering af te
sluiten. U moet uw kinderen onder de 18
jaar ook verzekeren. Voor hen betaalt u
geen premie.
Onverzekerd zijn loont niet
Bent u na 1 mei nog niet verzekerd, dan
heeft u een flink probleem. U betaalt om
te beginnen zelf de kosten van de zorg,
hoe hoog het bedrag ook is. Dat geldt
ook als u bijvoorbeeld buiten uw schuld
medische kosten moet maken door een
verkeersongeluk. Neemt u later alsnog een
zorgverzekering, dan helpt dat niet: die
verzekering vergoedt de eerder gemaakte
kosten niet. U krijgt ook een boete. Die
boete bedraagt 130 procent van de premie
die u vanaf 1 januari 2006 tot het
moment waarop u zich alsnog inschrijft
Een deel van het beeldmateriaal wat door
de spoorzoekers is verzameld is, is te zien
in een digitale tentoonstelling op de website
van het Historisch Beeldarchief Migranten
(www.iisg.nl/hbm). Ook de foto’s
bij dit artikel zijn daarvan een voorbeeld.
// Boudewijn Sittrop
Zorgeloze zorg?
Op 27 april sprak de Tweede Kamer over de voortgang van de invoering van
de nieuwe zorgverzekering. Volgens een meerderheid in de Tweede Kamer is de
overgang naar het nieuwe zorgstelsel redelijk verlopen. Er zijn volgens minister
Hoogervorst van Volksgezondheid, Welzijn en Sport alleen ‘nog een paar losse
eindjes’ die opgelost moeten worden. Daarbij horen onder andere de hoge premies
die remigranten met een Nederlandse AOW- of WAO-uitkering sinds 1 januari
moeten betalen in het eigen land.
had moeten betalen. Elke niet-verzekerde
maand kost u al snel 100 tot 120 euro. De
boete geldt natuurlijk niet voor mensen
die niet eerder verplicht verzekerd hoefden
te zijn, zoals kinderen die na 1 mei 2006
worden geboren of mensen die na 1 mei
2006 naar Nederland zijn verhuisd. Zo
iemand moet zich wel binnen vier maanden
(laten) inschrijven. Het beste is om dit
zo snel mogelijk te regelen na de geboorte
van een kind of het moment van vestiging
in Nederland. Verzekeraars moeten u voor
de basisverzekering altijd accepteren. Dat
geldt niet zonder meer voor een aanvullende
verzekering die na 1 maart 2006
wordt gesloten. Verzekeraars kunnen daaraan
extra voorwaarden stellen.
Aanvraag zorgtoeslag nog steeds mogelijk
Mensen met een inkomen tot 25.000 euro
voor alleenstaanden en 40.000 euro voor
(echt)paren komen in aanmerking voor
zorgtoeslag. Als u nú geen recht heeft op
zorgtoeslag maar uw inkomen komt in
de loop van het jaar onder deze grens terecht,
bijvoorbeeld door een andere baan
of omdat u met pensioen gaat, dan kunt
u nog steeds voor dit jaar de zorgtoeslag
aanvragen. In het geval u nú wel recht
heeft op zorgtoeslag en uw inkomen stijgt
erg in de loop van dit jaar, dan is het
van belang om dat door te geven aan de
Belastingdienst zodat u geen onterechte
zorgtoeslag ontvangt die later moet worden
terugbetaald. Zorgtoeslag voor 2006
Lize heeft voor het project culturele
spoorzoekers gebruik gemaakt van de
subsidieregeling voor het inventariseren,
verzamelen en toegankelijk maken van het
cultureel erfgoed van minderheden die is
ondergebracht bij de Mondriaan Stichting.
Meer informatie is verkrijgbaar bij de contactpersoon
van de Mondriaan Stichting,
Marineke van der Reijden, Jacob Obrechtstraat
56, Amsterdam, 020 ­ 676 20 32 of
via www.mondriaanfoundation.nl
kunt u nog aanvragen tot uiterlijk 1 april
2007. Daarna worden de voorschotten die
u ontvangen heeft, definitief vastgesteld.
Zorgpremie voor remigranten verlaagd
Veel remigranten met een Nederlandse
uitkering (en die geen pensioen ontvangen
uit hun woonland op grond waarvan
zij voor ziektekosten verzekerd zijn) ondervinden
financiële problemen omdat
er vanaf januari 2006 maandelijks hoge
premies worden ingehouden op hun vaak
lage AOW-uitkering. In sommige gevallen
is de premie die betaald moet worden hoger
dan de uitkering die iemand ontvangt!
In het LOM-overleg van 11 april zijn deze
problemen met minister Hoogervorst besproken.
Daarbij hebben de LOM-samenwerkingsverbanden
er ook op gewezen dat
het aanvragen van de zorgtoeslag voor
remigranten een bijna onmogelijke opgave
is. Onder druk van de Tweede Kamer en
diverse belangenorganisaties heeft minister
Hoogervorst inmiddels aangekondigd
dat de premies met terugwerkende kracht
vanaf 1 januari 2006 fors omlaag zullen
gaan. Op 27 april heeft hij in een brief
aan de Tweede Kamer geschreven dat de
zorgpremies binnenkort berekend zullen
worden door gebruik te maken van een
‘woonlandfactor’ die afhankelijk is van
de kwaliteit en de kosten van de gezondheidszorg
in het remigratieland. Voor alle
EU-landen en de verdragslanden, zoals
Kaapverdië en voormalig Joegoslavië
wordt op deze manier een aparte premie
berekend. De minister komt in mei met
specifieke berekeningen. Afhankelijk van
de uiteindelijke hoogte van de premies
blijft er ook nog recht op zorgtoeslag voor
gepensioneerden in het buitenland.
// Gonnie Kaptein
7 Lizebulletin / nr 50 / juni 2006

Op dinsdag 7 maart 2006, de dag van de
gemeenteraadsverkiezingen, werden rond
22.00 uur de eerste resultaten bekend gemaakt
van exit polls naar de opkomst en het
stemgedrag van allochtone kiezers. Deze exit
polls zijn in opdracht van de LOM-samenwerkingsverbanden
uitgevoerd door het Instituut
voor Migratie en Etnische Studies (IMES) van
de Universiteit van Amsterdam. De resultaten
gaven aan dat de allochtone kiezers, vooral
in de vier grote steden, niet thuis zijn gebleven
maar in grote getale zijn gaan stemmen.
Vooral de PvdA heeft geprofiteerd van deze
allochtone stemmen. De opkomst van de allochtone
kiezers blijft echter lager dan het landelijk
gemiddelde van 58 procent.
Wie stemt beslist. Ik stem beslist!
De LOM-samenwerkingsverbanden hebben met
hun campagne ‘Wie stemt beslist. Ik stem beslist!’
hun steentje bijgedragen om allochtone kiezers te
informeren, enthousiasmeren en te mobiliseren
om te gaan stemmen op 7 maart 2006. Naast de
inzet van speciaal voorlichtingsmateriaal zoals
flyers en radio- en tv-spots werd een jongerencampagneteam
gevormd en werden er meer dan
honderd lokale bijeenkomsten georganiseerd.
De campagne die op 14 januari 2006 van start
ging, is succesvol verlopen. Veel politici en vertegenwoordigers
van gemeentelijke en maatschappelijke
organisaties hebben de samenwerkingsverbanden
gecomplimenteerd met de campagne.
Ook minister-president Balkenende en minister
Verdonk spraken tijdens de nieuwjaarsreceptie
van het LOM in Den Haag hun waardering uit.
Als aandenken aan de campagne kregen beide
bewindslieden door het jongerencampagneteam
een bodywarmer en een cap aangeboden. Een
van de leden van het jongerencampagneteam
vertelt over haar ervaringen in het Nieuwsblad
voor Huizen: ‘Sommige mensen begonnen een
verhitte discussie over het nut van het stemmen
en anderen gaven aan zeker naar de stembus te
gaan. De uitdaging zat hem in de mensen die
nog twijfelden.’ Ook op kleine schaal werd succes
gedoekt. Op verzoek van de moedergroep van de
Stefanusschool uit Rotterdam hebben twee leden
van het campagneteam op 7 maart de voornamelijk
Marokkaanse moeders van de moedergroep
geïnformeerd over de gemeenteraadsverkiezingen.
Samen met hen zijn ze naar het stembureau
gegaan. Een van de moeders zei na afloop van
het uitbrengen van haar stem: ‘Ik wist niet dat
stemmen zo gemakkelijk was!’
Onderzoeksresultaten
Uit het onderzoek en de exit polls van het IMES
blijkt dat tijdens de gemeenteraadsverkiezingen
80% van de allochtone kiezers op de PvdA heeft
gestemd. Het onderzoek is gehouden in Amster-
Lizebulletin / nr 50 / juni 2006 8
De stem van
de allochtone
kiezer telt!
dam, Rotterdam, Arnhem en Breda. In totaal
hebben 3.332 allochtone kiezers de enquêtes
ingevuld. De resultaten zijn gebaseerd op voorlopige
tellingen. Rond de zomer komt het complete
rapport uit, waarbij ook wordt ingegaan op
de redenen voor de partijkeuze en het stemmen
op allochtone kandidaten. Het Instituut
voor Publiek en Politiek (IPP) heeft het aantal
gekozen allochtone raadsleden op een rijtje
gezet en constateert dat het aantal allochtone
raadsleden flink is toegenomen. Van de
ruim 9.500 raadszetels worden er nu 302
bezet door allochtonen. Na de verkiezingen
in 2002 waren dat er nog 204. Lokale
politici van Turkse afkomst zijn met 157
raadsleden het beste vertegenwoordigd.
Het aantal allochtone vrouwen in de
gemeenteraad is verdubbeld van 53
naar 106. Lize ‘vond’ 18 Zuideuropese
(deel)gemeenteraadsleden. Kijk voor
deze lijst op pagina 5.
In 2007 vinden in maart de Provinciale
Statenverkiezingen plaats en
in mei de Tweede Kamerverkiezingen.
Dé gelegenheid bij uitstek
voor de LOM-samenwerkingsverbanden
om opnieuw allochtone
kiezers op te roepen om te
gaan stemmen. De stem van de
allochtone kiezers telt.
Wie stemt beslist!
// Boudewijn Sittrop
Voor vragen over
dit blad of andere
zaken:
Lize
Postbus 14065
3508 SC Utrecht
tel. 030 233 21 00
fax 030 232 25 71
e­mail info.lize@lize.nl
www.lize.nl
Kopij voor het Lize bulletin
kan gestuurd worden naar
bovenstaand adres.
Eindredactie Gonnie Kaptein
Foto’s Lize, Tineke Lupi (pag. 2),
Jack’s Design (pag. 3), Historisch
Beeldarchief Migranten (pag. 6)
Vormgeving C&P Communicatie
ISSN 1571­6384
Lize behartigt bij de landelijke overheid
de belangen van personen afkomstig uit
Bosnië­Herzegovina, Griekenland, Italië,
Kaapverdië, Kroatië, Macedonië, Portugal,
Servië­Montenegro, Slovenië en Spanje, en
hun nakomelingen. Lize maakt deel uit van
het Landelijk Overleg Minderheden dat de
belangen behartigt van alle doelgroepen van
het rijks­integratiebeleid.
Lize vervult met haar kennis van en haar relatie
met de Zuideuropese gemeenschappen een
beleidsbeïnvloedende rol bij de overheid. Lize
functioneert tevens als informatiemakelaar tussen
overheid en achterban. In haar belangenbehartiging
zoekt Lize de balans tussen het belang van de
achterban en het politiek haalbare. Om haar kerntaak
uit te voeren, voert Lize regelmatig overleg met de
minister van integratiebeleid, bewindslieden, ambtenaren
en leden van de Tweede Kamer. Daarnaast werkt
Lize nauw samen met andere landelijke partners.