Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid - GelukkigHBkids

Hoe
slimmer,
hoe
meer
vragen
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
1

Inhoudsopgave
Inleiding pag. 3
Hoogbegaafdheid & Leren 1. > Een stukje geschiedenis pag. 5
2. > IQ pag. 6
3. > Modellen pag. 7
Hoogbegaafdheid & Gevoel 1. > Hooggevoeligheid pag. 10
2. > Intellectueel pag. 11
3. > Beweging pag. 12
4. > Zintuigen pag. 13
5. > Fantasie pag. 14
6. > Emoties pag. 15
Hoogbegaafdheid & School 1. > Passend onderwijs pag. 17
2. > Compacten pag. 18
3. > Verrijken pag. 19
4. > Plusklas pag. 21
Conclusie pag. 23
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
2

Inleiding
Dit werkstuk gaat over hoogbegaafdheid. Ik heb het onderwerp gekozen omdat ik
denk dat heel veel mensen en kinderen niet weten wat het is of hoe je er mee om
moet gaan. Dat ga ik in dit werkstuk dus heel goed uitleggen. Maar ik heb het
onderwerp ook gekozen om een andere reden. Er zijn namelijk heel veel
vooroordelen over hoogbegaafdheid. Bijvoorbeeld:
‘een hoogbegaafd kind haalt altijd negens en tienen!’
‘een hoogbegaafd kind hoeft nooit te leren!’
‘was ik maar hoogbegaafd, dan gaat alles vanzelf’
Dit zijn vooroordelen die niet kloppen, maar die anderen wel vaak geloven. Voor
hoogbegaafde kinderen is dat helemaal niet fijn, soms gaan ze er zelf ook in geloven.
Dit werkstuk bestaat uit drie delen, namelijk:
Hoogbegaafdheid & leren
Hoogbegaafdheid & gevoel
Hoogbegaafdheid & school
Elk deel bestaat uit een paar hoofdstukken. In een hoofdstuk vind je informatie en in
sommige hoofdstukken vertel ik over mijn eigen ervaringen die met dat onderwerp te
maken hebben.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
3

1. Een stukje geschiedenis
Om uit te leggen wat hoogbegaafdheid is gaan we eerst een stukje terug in de tijd.
Vroeger - voor 1900 - vond men het fijn als alles in evenwicht was. Als er iets goed
aan iemand was, moest er ook iets slechts aan diegene zijn. Dus als je heel slim was
moest je wel heel ziek zijn of knettergek.
Rond 1900 werden er veel onderzoeken gedaan naar intelligentie. Een van de
onderzoekers was Spearman. Hij ontdekte dat als een kind op school goede punten
haalde voor bijvoorbeeld rekenen, hij ook vaak goede punten haalde voor andere
vakken zoals taal en spelling. In zijn conclusie zei hij dat er iets in je zit dat bepaalt of
je het goed doet op school of niet. Dat noemde hij de g-factor. Als je daar veel van
hebt, doe je het goed op school. En als je daar weinig van hebt, doe je het niet goed
op school.
De mensen dachten dat als de g-factor in je zat, je dat ook kunt meten. Toen kwam
men op het idee om een test te gaan ontwikkelen waarmee je kunt meten hoeveel g-
factor (intelligentie) je hebt. Zo ontstonden de eerste IQ tests. Daar wordt in het
volgende hoofdstuk meer over verteld.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
5

2. IQ
IQ is de afkorting van Intelligentie Quotiënt. Een IQ-test meet hoe goed je dingen
doet op school. Dus niet hoe goed je kunt voorlezen of voetballen. Alleen de dingen
die iets met school te maken hebben. De IQ-test voor kinderen heet de WISC III. Uit
een IQ-test komt een cijfer. Dat cijfer geeft aan op welk niveau je prestaties kunt
leveren. Als je kijkt naar het IQ van alle mensen op de wereld en daar een grafiek
van maakt ziet dat er zo uit:
In het midden staat honderd. Dat is het gemiddelde van iedereen. Dus hoe meer je
naar rechts of naar links zit, hoe minder mensen datzelfde IQ hebben. Als je
helemaal naar links zit, ben je zwak begaafd. Als je op de 130 of hoger zit (helemaal
naar rechts) ben je hoogbegaafd. Dat betekent dat je prestaties van een
hoogbegaafde kunt leveren. Dat betekent dus niet dat dat vanzelf gaat. Daar moet je
net zoals iedereen heel erg je best voor doen.
Als er op een school honderd kinderen zitten, zijn er gemiddeld twee of drie kinderen
hoogbegaafd.
Mijn eigen ervaringen…
Toen ik acht jaar was moest ik een IQ-test maken. Niet omdat ze merkten dat ik super
slim was ofzo. Maar in die tijd ging het niet zo goed met mij. Ik was heel vaak boos en
verdrietig en ik zat helemaal niet lekker in mijn vel. Het was in de tijd dat mijn ouders net
gescheiden waren. Mijn ouders dachten dat het daar misschien aan lag. Maar dat wisten
ze natuurlijk niet zeker. Daarom wilden ze me laten testen, dan wisten ze tenminste of het
daar aan lag of niet. Mijn moeder had bijna tegen niemand verteld dat ik werd getest.
Omdat het een beetje voelde als opscheppen. Mijn moeder wist toen ook nog niet echt
heel goed wat het nou precies inhield. Nu vraag je je misschien af hoe mijn ouders op het
idee zijn gekomen om me te laten testen. Ik had namelijk een aantal kenmerken van
hoogbegaafdheid. Bijvoorbeeld dat ik al op mijn vierde kon lezen, maar ook dat ik heel
gevoelig was voor wat er om me heen gebeurde. Wat er ook mee te maken heeft is dat ik
niet kon (kan) kiezen. Ik heb hier een paar grappige voorbeelden van, maar die vertel ik in
een ander hoofdstuk.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
6

3. Modellen
Vroeger dachten mensen dat hoe hoger je IQ was, hoe meer succes je zou hebben
in je leven en op school. Daar zijn toen heel veel onderzoeken naar gedaan. En uit
die onderzoeken blijkt dat dat helemaal niet waar is. Er hebben nog meer dingen met
hoogbegaafdheid te maken.
In de jaren tachtig bedacht Renzulli iets nieuws. Hij zei namelijk dat hoogbegaafdheid
lang niet alleen een hoog IQ was, maar dat het een samenstelling was van
intellectuele capaciteit, motivatie en creativiteit. En dan niet het creatieve van
tekenen en schilderen, maar van creatief denken. Met intellectuele capaciteit
bedoelen ze hoge intelligentie. Zo ziet dat schema eruit:
In diezelfde tijd was Mönks ook aan het denken over hoogbegaafdheid. Toen hij het
schema van Renzulli zag, bedacht hij dat er nog meer meespeelde. Behalve dat je
creativiteit, motivatie en intelligentie nodig hebt om te presteren op hoogbegaafd
niveau, tellen school, vrienden en gezin ook mee! Mönks bedacht een nieuw
schema:
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
Het is dus precies hetzelfde model als
dat van Renzulli, maar dan met een
driehoek er omheen zoals je ziet. In de
hoeken van de driehoek zie je de
woorden school, vrienden en gezin. Al
deze dingen hebben dus invloed op of je
hoogbegaafde prestaties kunt leveren, of
niet.
hoogbegaafdheid
7

In 2010 kwam Jan Kuipers. Hij bedacht een ander model dat speciaal bedoeld was
voor kinderen. Het is eigenlijk een vertaling van een ander schema voor
volwassenen, maar dan voor kinderen. Er staat een heleboel op, maar het
belangrijkste is dat de aanleg om goed te leren en hoge prestaties leveren uit elkaar
wordt gehaald.
Het is namelijk niet zo dat als je een hoog IQ hebt, je gelijk hoge prestaties levert. Er
zit volgens hem nog iets tussen die twee dingen in. Dat noemt hij de Wijze van
Leren. Dat is de overgang van iets niet weten, kennen en kunnen naar wél weten,
kennen en kunnen. Die wijze van leren kun je opbouwen door de kracht van je
omgeving en de kracht in jezelf in te zetten.
Met de kracht van je omgeving bedoelt hij bijvoorbeeld hulp van je ouders krijgen of
kinderen uit je groep die je begrijpen. En met kracht in jezelf bedoelt hij bijvoorbeeld
kunnen doorzetten als het moeilijk wordt of voor jezelf op kunnen komen. En als je
dat allemaal hebt kun je dus hoge prestaties leveren. Het is dus totaal niet zo dat als
je een goede aanleg hebt om te leren, je gelijk hoge prestaties kunt leveren. Dit is het
schema:
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
8

1. Hooggevoeligheid
Veel hoogbegaafde kinderen voelen zich anders dan andere kinderen. Aan de ene
kant komt dat door het IQ. Als je kijkt naar het grafiekje van IQ, zie je dat veruit de
meeste kinderen rond het gemiddelde IQ van 100 zitten. Er zijn dus veel kinderen die
op dezelfde manier denken en voelen.
Als je hoogbegaafd bent is je IQ heel anders dan het gemiddelde IQ, daardoor denk
en voel je anders dan de meeste andere kinderen. De kans dat je kinderen tegen
komt die hetzelfde denken als jij, is veel kleiner. Omdat er minder hoogbegaafde
kinderen zijn. Daardoor voelen hoogbegaafde kinderen zich vaak anders.
Hoogbegaafdheid heeft namelijk niet alleen met slimheid te maken, want dan zou je
je ook niet heel anders hoeven voelen. Je zou je dan alleen wat slimmer voelen.
Behalve dat hoogbegaafde kinderen misschien wat slimmer zijn, zijn hoogbegaafde
kinderen namelijk ook vaak hooggevoelig. Dabrowski zegt dat hoogbegaafde
kinderen op allerlei gebieden hooggevoelig zijn. Ze beleven alles heel intens.
Iemand anders heeft een boek geschreven over het idee van Dabrowski, in het
Engels. Het boek heet Living with Intensity. Dat betekent: leven met intensiteit.
Hooggevoeligheid kun je terugzien in vijf gebieden. Namelijk: intellectueel,
lichaamsbeweging, zintuigen, fantasie en emoties. We gaan het in de volgende
hoofdstukken over die onderwerpen hebben.
Al die dingen over hooggevoeligheid kunnen
problemen veroorzaken. Omdat te voor-
komen, moet je het proberen te begrijpen.
Die gevoeligheden kunnen je ook kracht
geven. Bijvoorbeeld dat je sommige dingen
veel leuker en heftiger ervaart. Of dat je
meer fantasie hebt. Dat hebben normaal
begaafde kinderen ook, maar hoogbegaafde
kinderen op een andere, heftige manier.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
10

2. Intellectueel
Bij elk onderwerp van hooggevoeligheid heb je een aantal kenmerken en
voorbeelden. Die gaan we apart bespreken.
Intellectueel betekent ook wel intelligentie. De kenmerken
van hooggevoeligheid op het gebied van je intelligentie zijn
bijvoorbeeld actieve hersenen. Dus dat je hersenen altijd
wel bezig zijn met nadenken over alles wat je ziet. Ook dat
je veel vragen stelt, omdat je alles te weten wilt komen over
een onderwerp. Maar ook dat je houdt van problemen
oplossen. En je denkt echt na over jezelf, je gaat je allerlei dingen afvragen over
onderwerpen waar zelfs volwassenen nooit over nadenken.
Deze kenmerken heb je of je hebt ze niet. Maar als je ze hebt kun je ze zien doordat
je heel nieuwsgierig bent, dat heeft weer te maken met die vragen stellen. Maar ook
dat je je goed kan concentreren. En dat je dingen graag wilt begrijpen.
Je hebt ook negatieve dingen. Want als je altijd bezig bent met nadenken kun je
begrijpen dat je moeilijk kunt ontspannen. Of als je ’s avonds in bed ligt, je niet kunt
slapen omdat je hoofd te vol zit. Dat kan heel vervelend zijn, en zelfs problemen
veroorzaken.
Mijn eigen ervaringen…
Ikzelf herken een heleboel van hooggevoeligheid, dat past echt bij mij. Ik herken bij
intellectueel vooral het gedeelte van de actieve hersenen. Bijvoorbeeld de vragen stellen:
ik zit eigenlijk altijd vol met vragen, maar ik durf ze nooit echt te stellen. Ik weet eigenlijk
niet zo goed waarom. Soms lijkt die vraag voor mijn gevoel heel raar, en dan laat ik hem
maar in mijn hoofd zitten. Dat gebeurt heel vaak in de klas. Daar heb ik dus wel eens last
van, maar waar ik ook nogal vaak last van heb is dat ik niet kan kiezen. Nu moet ik zeggen
dat het vroeger een stuk erger was: Ik, mijn zusje Lot, mama en papa gingen naar een
super grote draaimolen. Ik was helemaal enthousiast, tot ik moest kiezen waar ik ging
zitten. Lot wist het meteen, en ik zei dat ik even wou kijken. Ondertussen zat ik vol
gedachtes. Tja, ik kon op het grote witte paard. Maar dan zou ik er misschien afvallen! De
paarden ging wel op en neer, nee… Het grote paard valt af. Misschien het kleine paardje
dan?! Nee, moet je nu zien. Er zit een baby’tje op, ik ben toch geen baby meer? Nou, zo
ging het nog wel een tijdje door. Je zou denken dat ik uiteindelijk wel iets had gekozen,
maar nee hoor! Ik ging schreeuwend en huilend naar huis, zonder leuk ritje op de
draaimolen.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
11

2. Lichamelijke beweging
Dit onderwerp is zoals je ziet lichamelijke beweging. Een kenmerk van dit onderwerp
is bijvoorbeeld heel veel energie. Dat betekent dat je heel erg bewegelijk bent, en
dus eigenlijk heel moeilijk stil kan blijven zitten. Wat er ook mee te maken heeft, is
dat je emoties uit met je lichaam. Daarmee bedoel ik dat als je heel blij bent, je door
de kamer huppelt. En als je boos bent, je keihard met de deuren smijt.
Als je zo’n kenmerk hebt, kun je dat zien
doordat je heel snel praat. Want als je heel veel
energie hebt, kun je je voorstellen dat je heel
snel praat. Maar ook dat je heel erg houdt van
sport. Het liefst zou je elke dag een andere sport
doen. Je bent dus erg bewegelijk.
Er is ook iets negatiefs aan dit allemaal. Je kunt
namelijk overactief raken. Dat kan heel vervelend zijn. Het kan namelijk gebeuren dat
je niet kan slapen. Want als je super actief bent, wil je altijd bewegen. Maar als je
moet slapen, is dat een beetje moeilijk.
Mijn eigen ervaringen…
Ik heb zelf eigenlijk heel weinig met lichamelijke beweging. Ik hou totaal niet van sporten,
dat heb je misschien al gezien bij de gym. Maar ik ken wel een (waarschijnlijk)
hoogbegaafde jongen. Hij heeft dit wel heel erg! Toen hij klein was moest hij altijd
bewegen. Maar nu nog steeds. Hij staat nooit stil, hij is altijd wel wat aan het doen. En dat
heb ik ook wel, misschien niet met sport. Maar mij zie je nooit (niet zo vaak) languit op de
bank liggen!
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
12

3. Zintuigen
Het derde onderwerp van hooggevoeligheid is zintuigen. Dat betekent dat je
zintuigen extra goed werken.
Je beleeft alles wat binnenkomt via je ogen, oren, mond, neus, en je huid heel
intens. Je kunt er dus soms extra van genieten.
Als je dit veel hebt, kun je het zien doordat je erg kunt genieten van mooie dingen.
Bijvoorbeeld van mooie muziek, of een spannend boek dat je aan het lezen bent.
Dit zijn allemaal positieve dingen, maar er zijn ook een aantal
negatieve dingen. Veel mensen kunnen er bijvoorbeeld niet
tegen als je nagels krassen over een schoolbord. Maar
hooggevoelige kinderen krijgen al de rillingen van iets heel
normaals. Zoals de labels in je shirt, of dat je niet tegen hard
geluid kunt.
Mijn eigen ervaringen…
Bij dit onderwerp herken ik mezelf heel erg! Toen mama me over dit onderwerp vertelde
kreeg ik een heel raar gevoel, alsof het een verklaring was voor een heleboel dingen. Ik
vraag me altijd af hoe het kan dat iedereen uit de klas zo makkelijk de koprol kan maken
en zelfs salto’s! Daar krijg ik nou de rillingen van, als ik over de kop ga word ik helemaal
misselijk en duizelig. Ik heb het één keer gedaan, in groep zes. Ik wilde het niet, maar het
moest. Dus ik ging. Bah, verschrikkelijk, alsof de hele wereld om je heen draait en het
daarna niet kunt voorkomen om met een klap op de grond te vallen. Het lijkt misschien
alsof ik heel erg aan het overdrijven ben, maar zo voelt het echt voor mij. Dat met die
koprol heeft ook te maken met dat ik heel snel wagenziek word en dat ik niet lang kan
schommelen. Dan word ik ook snel misselijk. Dat komt doordat mijn evenwichtsorgaan
gevoelig is.
Nu over naar een ander onderwerp. Ik kan namelijk niet zonder sokken slapen. Ik heb
geen idee waarom. Maar ik heb altijd sokken aan in bed! Ik kan gewoon niet tegen het
droge gevoel van het laken.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
13

4. Fantasie
Dit onderwerp is fantasie. En dan niet alleen dat je
veel fantasie kunt hebben, maar dat je het ook goed
kunt gebruiken. Maar ook dat je er soms in kunt
leven. Als je veel fantasie hebt, kun je niet zo goed
tegen verveling. Als je je dan toch verveelt verdwijn
je al snel in een fantasie wereldje. Wat er ook mee te
maken heeft, is dat je veel dagdroomt.
Als je veel van die fantasie hebt, kun je het
herkennen doordat je dingen goed kun voorstellen in
je hoofd. En dat je houdt van sprookjes en magische verhalen. Maar ook dat je
bijvoorbeeld een fantasievriendje of vriendinnetje hebt.
Mijn eigen ervaringen…
Bij het onderwerp fantasie heb ik niet zo heel veel. Ik weet nog wel dat ik in groep 5 een
fantasie vriendin had. Ze heette Mara. Ik weet nog hoe ze eruit zag. Bruin lang haar, best
klein, ze had altijd een spijkerbroek aan met blauwe laarsjes, en een rood shirt. Eigenlijk
hebt ik dit nooit verteld, maar nu komt het weer in me op. Ik speelde met haar op het
schoolplein. Ik stond er niet bij stil dat iedereen zag dat ik praatte tegen de muur. Haha,
zag er vast raar uit. Dat fantasie vriendinnetje heb ik al lang niet meer. Dat was maar een
paar weken. Daarna ging ik weer veel meer om met mijn beste vriendin en werden we
hartsvriendinnen.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
14

5. Emoties
Dit is het laatste onderwerp, emoties. Als
je hooggevoelig bent zijn je gevoelens
en emoties sterker. Dus als je
bijvoorbeeld heel erg blij bent, voel je
vlinders in je buik. En als het niet
helemaal goed gaat, krijg je buikpijn en
voel je woede naar boven komen. Maar
bij dit onderwerp hoort ook dat je je
eigen gevoelens goed begrijpt. Want
sommige kinderen weten niet precies of
ze nou boos zijn of verdrietig. Hooggevoelige kinderen weten precies hoe ze zich
voelen, en wat dat betekent. Je begrijpt ook vaak de gevoelens van anderen.
Dat je weet hoe je je voelt is natuurlijk heel erg fijn. Maar er zijn ook weer minder
leuke dingen aan dit onderwerp. Want als je hier veel van hebt huil je bijvoorbeeld
heel erg snel. En je hebt niet alleen gevoelens in je lichaam, de emoties en
gevoelens komen er ook extra erg uit. Bijvoorbeeld dat je hele erge zweethanden
hebt wanneer je zenuwachtig bent, of snel bloost wanneer je je schaamt.
Mijn eigen ervaringen…
Dit onderwerp past ook best veel bij mij. Ik begrijp mijn gevoelens en emoties wel goed. Ik
heb ook wel eens last van die zweethanden, of dat ik bloos. Maar ook dat snel huilen.
Want toen ik ongeveer acht was, was ik best vaak verdrietig, zonder reden. Mijn emoties
waren dus eigenlijk verder dan mijn gedachte erbij! Ik moest vaak huilen, zonder te weten
waarom. Dat is nu al niet meer, want met de jaren mee begon ik mijn emoties te
begrijpen. Ik ben ook heel sfeergevoelig. Dat betekent dat ik heel snel merk wanneer er
iets niet helemaal in orde is. Dat heb ik ook bij mensen. Ik merk heel snel of er iets aan de
hand is met iemand. Dat is op zich wel fijn, want daardoor kan ik bijvoorbeeld andere
kinderen uit de klas goed helpen met hun problemen.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
15

1. Passend onderwijs
De lesboeken op school zijn gemaakt voor gemiddelde kinderen. Die lesboeken
passen niet goed bij hoogbegaafde kinderen. De lesstof is namelijk te makkelijk. En
als iets te makkelijk is, kunnen hoogbegaafde kinderen het groene gedeelte uit het
MTO niet aanleren. Zoals doorzetten als het moeilijk wordt of fouten durven maken.
Om dat te leren, heb je moeilijker werk nodig.
Deze dingen moet je kunnen om het goed te kunnen
doen op de middelbare school. En deze dingen kun je
niet leren met de normale boeken. Want hoogbegaafde
kinderen hebben maar een paar keer herhaling om het
goed te begrijpen. Terwijl een gemiddeld kind
misschien wel drie of vier herhalingen nodig heeft. Dus
de herhaling die in een lesboek zit, moet er voor een
hoogbegaafd kind uit.
Je hebt dus moeilijke opdrachten, dat heet verrijken. En je
hebt minder herhaling, dat heet compacten. Maar het is ook fijn als hoogbegaafde
kinderen met andere hoogbegaafde kinderen kunnen samenwerken, dat doe je
bijvoorbeeld in een plusklas. Dat alles bij elkaar heet passend onderwijs.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
17

2. Compacten
Compacten betekent eigenlijk dat je de gewone lesstof indikt. Je haalt veel herhaling,
oefeningen en makkelijke opdrachten eruit. Dat zorgt er aan de ene kant voor dat de
les niet saai wordt. En aan de andere kant dat er tijd vrij komt voor moeilijk werk.
De leerkracht kán zelf de keuze maken wat
de hoogbegaafde kinderen wel en niet
moeten doen, maar meestal koopt de
school een aantal routeboekjes. De
routeboekjes zijn gemaakt door Stichting
Leerplan Ontwikkeling. Die stichting heeft
samen met de makers van de lesboeken
gekeken wat er uit kon worden gehaald voor
de hoogbegaafde kinderen. Dat hebben ze voor vier rekenmethodes gedaan en acht
taalmethodes. In die routeboekjes staat per les wat je wel en niet moet maken.
In alle boeken die na 2009 zijn gemaakt zit al een compact route, zodat je geen
aparte routeboekjes meer nodig hebt.
In de meeste klassen werken er ongeveer vier of vijf slimme kinderen met
routeboekjes. Die slimme kinderen hoeven niet perse hoogbegaafd te zijn. Want alle
kinderen die heel goed in taal en rekenen zijn, kunnen routeboekjes gebruiken.
Door het compacten komt er tijd vrij. In die tijd kunnen de kinderen moeilijke
opdrachten maken, dat heet verrijken.
Mijn eigen ervaringen…
Vanaf groep vier zat ik al in de rekencompacting. Daardoor miste ik heel veel
handigheidjes om sommen uit te rekenen. En omdat ik zo weinig handigheidjes wist, ging
ik slomer werken. Daarom moest ik uit de compacting.
In groep zes werd ik heel onzeker. Groep zes was dan ook mijn minst leuke jaar. Ik dacht
namelijk dat ik gewoon niet kon rekenen. Dat ik er heel erg slecht in was en zo. Dat kwam
natuurlijk door mezelf, maar ook door de juf. Ze gaf me namelijk nooit de beurt, omdat ze
dacht dat ik het al wel wist. In groep zeven bij de rekenmix zat ik eerst bij de compacters,
daar dacht ik ook dat ik niet kon rekenen. Omdat ik heel vaak als laatste klaar was, en ik
het niet snapte. En ik had nooit mijn rekentijger of kien af, omdat ik het niet snapte.
Daarom ging ik ook daar uit de compacting en weer terug naar de normale rekenaars.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
18

3. Verrijken
Verrijken betekent eigenlijk dat je de lessen rijker maakt. Dus interessanter en
leerzamer. Met leerzamer bedoel ik niet alleen dat je taal en rekendingen leert. Het
gaat er namelijk vooral om dat je de dingen uit het groene deel van het MTO schema
leert.
Vroeger bestonden er bijna geen verrijkingsmaterialen. Nu zijn er heel veel
werkboekjes die scholen kunnen kopen. Zoals Rekentijger, Kien, Taalmeester,
Kinderliteratuur en de Kinheim werkgidsen.
Hoogbegaafde kinderen hebben deze opdrachten nodig
om te leren. Je denkt misschien dat ze dat leuk vinden,
maar dat is soms juist helemaal niet zo. Want als alles
eerst heel makkelijk was en heel snel ging, is het voor een
hoogbegaafd kind heel moeilijk om ineens echt je hersens
te laten kraken. Ze zijn dan namelijk als de dood om fouten
te maken, of om niet slim over te komen.
Het komt erop neer dat hoogbegaafde kinderen het soms
moeilijk vinden om over te schakelen. Daarmee wordt bedoeld dat het eerst allemaal
heel makkelijk was, en dat je het snel kon maken, en dat je de slimste van de klas
werd genoemd. En als je dan hard moet werken en je hersens moet laten kraken, ga
je fouten maken en moet je hard nadenken en dan zul je niet binnen twee seconden
het antwoord weten. Die schakeling kunnen hoogbegaafde kinderen dus heel erg
moeilijk vinden en ze doen er dan alles aan doen om dit te voorkomen. En dan
hebben we het echt niet over alle hoogbegaafden hoor! Sommige vinden die
uitdagingen juist wel leuk, maar de meeste zien het niet zo zitten.
Maar die schakeling naar hard werken moet je echt een keer maken. Want daar leer
je van. Want als je dat doet werk je niet alleen aan je zelfvertrouwen, maar ook aan
die groene reeks zinnen van het MTO!
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
19

Dit hoef je natuurlijk niet alleen te doen, de leerkracht kan een hoogbegaafd kind hier
heel erg goed mee helpen. Door er bijvoorbeeld voor te zorgen dat je niet opgeeft en
dat je meer zelfvertrouwen krijgt. Want dan ontdek je dat je het wel kan!
Sommige hoogbegaafde kinderen denken dat het gewoon iets stoms is, een stom
werkje dat je moet doen als je hoogbegaafd bent.
Het is dus heel erg belangrijk dat de leerkracht de verrijkingsopdrachten goed nakijkt
en er een punt voor geeft. Zodat de hoogbegaafde kinderen voelen dat het echt bij
hun werk hoort en dat het niet gewoon een saaie extra opdracht is.
Dit is zo’n verrijkingsopdracht:
Mijn eigen ervaringen…
Zoals ik al zei, was ik nooit klaar met mijn rekentijger en kien. Ik zei (zeg) de hele tijd dat
ik het heel erg stom vind. Maar eigenlijk zeg ik dat om het te voorkomen dat ik het moet
maken. Ik vind het helemaal niet vervelend om hard te werken, of om mijn hersens te
laten kraken. Maar ik vond het heel stom om het thuis te doen. En ik had het ook nooit
klaar, omdat ik mijn normale werk nooit af had. En doordat ik het niet af had, kon ik niet
aan mijn extra werk werken. Dus daarom vind ik het zo fijn om gewoon te maken wat de
groep maakt.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
20

4. Plusklas
Je hebt drie soorten plusklassen:
1. Plusklas op school
2. Bovenschoolse plusklas
3. Fulltime plusklas
1. Plusklas op school
Met ‘op school’ bedoel ik natuurlijk een plusklas op je
eigen school. Dat is meestal een paar uur in de week.
Op zo’n plusklas maak je vaak verrijkingsopdrachten
of werk je met projecten. Je zit dan in een best grote
groep met slimme kinderen. Maar die zijn niet
allemaal hoogbegaafd. Je hoeft namelijk niet perse
hoogbegaafd te zijn om extra werk te hebben. Nee,
extra werk is speciaal bedoeld voor kinderen die goed in dat vak zijn.
2. Bovenschoolse plusklas
Bovenschools betekent dat andere scholen samenwerken. En plusklas betekent een
klas waarin alle kinderen die extra werk nodig hebben samen worden gezet. Dus
bovenschoolse plusklas betekent eigenlijk een klas waarin kinderen van
verschillende scholen bij elkaar worden gezet voor extra verrijking. Een voorbeeld is
Eureka!. Eureka! biedt passend onderwijs aan voor hoogbegaafde kinderen. Als je
daar bent aangemeld, kom je daar één ochtend in de week. Op Eureka! krijg je
dingen zoals:
• Denkspellen
• Spaans
• Mindmappen
• Projecten
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
21

Dat laatste is wel erg leuk, je werkt namelijk met projecten op Eureka!. Bijvoorbeeld:
‘maak een documentaire.’ of ‘maak een les die andere kinderen dan kunnen maken.’
Dat kun je natuurlijk niet zomaar doen. Daarom werken ze op Eureka! met Plannex.
Plannex is een site waarop je lessen kunt zoeken en maken. Het is heel erg handig,
en je kunt er ook je eigen werk mee plannen! Dat doe je dus allemaal op Eureka!.
3. De fulltime plusklas
De fulltime plusklas kun je eigenlijk geen plusklas meer noemen. Want een fulltime
plusklas is eigenlijk een school voor hoogbegaafde kinderen. Bijvoorbeeld de
Leonardo. Dat is een school, speciaal voor hoogbegaafde kinderen. De school zegt:
‘Veel hoogbegaafde kinderen raken op een normale school
gefrustreerd door gebrek aan verrijking. Daardoor lopen veel
hoogbegaafde kinderen vast in het reguliere onderwijs. Het
gevolg is dat kinderen zich gaan aanpassen in de groep en/of
ander gedrag gaan vertonen.’
Dit is een stukje tekst uit de website van de Leonardo. Het is
net zo’n school als alle andere, maar dan met speciaal onderwijs
voor hoogbegaafde kinderen.
Mijn eigen ervaringen…
Ik zit op Eureka!, al sinds groep vier. Ik ben dan ook een van de eerste leerlingen. Toen ik
op Eureka! ging was mijn moeder nog juf in mijn klas. Nu niet meer in mijn klas, maar in
een andere groep op dinsdagochtend. Ik vind Eureka! heel erg leuk vooral omdat er
kinderen zitten die eigenlijk precies hetzelfde denken als ik. Dat geeft wel een fijn gevoel.
Ik heb twee beste vriendinnen op Eureka!. Daar ga ik wel het meeste mee om denk ik. Ze
zitten allebei op een andere school dan ik. Ik vind het wel heel erg jammer dat ik er straks
af moet. Eureka! is namelijk van groep drie tot acht.
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
22

Conclusie
Dit was mijn werkstuk. Hopelijk heb je veel geleerd van de informatie, en heb je
genoten en gelachen om mijn eigen ervaringen!
Even terug naar mijn inleiding. In de inleiding vertel ik dat er veel vooroordelen zijn.
Die vooroordelen hoor ik heel vaak in de klas. En daar erger ik me soms kapot aan.
Ik vind het namelijk heel vervelend als iemand zegt: ‘S. is de slimste van de klas!’
Niet omdat ik wil dat ik de slimste word genoemd, maar omdat ik het zo vervelend
vind dat ze het gewoon niet begrijpen! Oja, dit is ook een goed voorbeeld: ‘Ohh! S.
heeft een acht en ik een negen, nu ben ik slimmer!’ Slaat toch helemaal nergens
op? Ik probeer het dan ook goed uit te leggen, maar dat gaat niet altijd even
makkelijk. Ik heb al honderden gesprekken (discussies) gehad daarover. Maar het
eindigde er altijd mee dat ik ongelijk had. Ik liet het dan maar zo, maar ik ben dan
toch altijd een beetje boos in mezelf. Het lijkt me ook helemaal niet fijn voor S. Want
als hij een keertje een onvoldoende haalt, krijgt hij gelijk op zijn kop door de andere
kinderen uit de klas. Dan vragen ze dingen zoals: ‘Huh? Jij bent toch de slimste van
de klas?’ of: ‘ik dacht dat jij hoogbegaafd was!’ Dat lijkt me heel erg vervelend voor
hem, want ze verwachten eigenlijk van hem dat hij het goed doet.
En trouwens, die verrijkingsopdracht op bladzijde twintig, mag je maken hoor!!
Werkstuk Loes Hoogbegaafdheid
23