DE ONTHULLING - Emmy de Graaf

Hoofdstuk 1
Fotografen; weet je rechten!
Auteursrecht
Zelf fotografeer ik regelmatig in het openbaar en in publieke
ruimtes. Als fotograaf ben je in het openbaar vrij om te fotograferen
zoals op straat, het park, een plein enz. Je mag daar dus
mensen fotograferen die zich daar op het moment bevinden.
Ook winkelcentra, treinstations, sportvelden, horeca en dergelijke
zijn openbaar voor iedereen maar vallen onder de publieke
ruimtes. Dit is weliswaar privéterrein en eigendom van bijvoorbeeld
de winkelier, zij stellen hun terrein open voor publiek maar,
hier moet wel vaak toestemming voor worden gevraagd om te
fotograferen. Daarnaast mag je niet zomaar foto’s waar personen
op staan publiceren. Het is mij eens voorgekomen dat tijdens
het fotograferen er iemand naar mij toe kwam en zei; hé, ik heb
portretrecht! Toen dacht ik bij mijzelf, maar ik heb toch auteursrecht?
Veel fotografen vinden met name het portretrecht een
moeilijk te begrijpen onderwerp. Maar wat is portretrecht?
En nog belangrijker; wat zijn de regels?
Laat ik beginnen bij het begin. Wie een foto maakt, heeft daarop
het auteursrecht. In 1912 werd in Nederland de Auteurswet ingevoerd.
De definitie daarvan wordt als volgt omschreven:
“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van
een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens
rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen,
behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.”
Als fotograaf krijgt je automatisch auteursrecht op al jouw foto’s.
Dit houdt in dat jij als maker van een foto beslist wat er mee mag
gebeuren. Als je anderen daarvoor toestemming geeft, mogen de
foto’s gebruikt worden in bijvoorbeeld kranten en magazines enz.
De bedoeling van het auteursrecht is dat auteurs, en dus ook fotografen,
in staat zijn hun creaties zowel redactioneel en commercieel
openbaar te maken en dat anderen niet zonder toestemming
aan hun eigendom komen.
1.1 Portretrecht 1
Eén van de beperkingen op het auteursrecht van de fotograaf is
het portretrecht. Want het publiceren van foto’s van personen mag
niet zomaar. De geportretteerde heeft ook bepaalde rechten.
Voor publicatie van een in opdracht gemaakt portret is altijd
toestemming nodig van de geportretteerde. Personen die op
initiatief van de fotograaf zijn gefotografeerd, hebben daarentegen
1 [Bron: www.fotografenfederatie.nl/cms/db.php3?id=388]
13