Regionale BOVO procedure 2012-2013 - BOVO Haaglanden

Regionale BOVO-procedure 

schooljaar 2012 - 2013

De gegevens in deze uitgave zijn met grote zorgvuldigheid samengesteld. Voor mogelijke onjuistheid en/of 

onvolledigheid van de hierin verstrekte informatie kan BOVO Haaglanden geen aansprakelijkheid aanvaarden, 

evenmin kunnen er aan deze gegevens rechten worden ontleend.

Voorwoord 

BOVO Haaglanden 

Voor een goede overstap van primair naar het voortgezet onderwijs hebben de schoolbesturen van Den Haag, 

Leidschendam-Voorburg en Rijswijk afspraken met elkaar gemaakt over het proces van aanmelding en inschrijving op 

een VO-school. Deze afspraken zijn vastgelegd in de zogenaamde ‘BOVO-procedure’. BOVO Haaglanden is opgericht 

om deze afspraken uit te voeren en waar nodig informatie en ondersteuning te bieden aan de betrokken partijen. 

Het procedureboek bevat informatie omtrent afspraken, testen en toetsen, richtlijnen voor het vormen van het 

basisschooladvies en informatie over de onderwijsvormen waar basisschoolverlaters naar door kunnen stromen. In de 

bijlagen vindt u het BOVO-tijdpad en de regeling screenings- en testinstrumenten voor PrO en LWOO. 

Contactgegevens BOVO Haaglanden 

BOVO Haaglanden maakt deel uit van het Samenwerkingsverband Zuid-Holland West (SWVZHW). Onze adresgegevens 

zijn: 

SWVZHW 

t.a.v. BOVO Haaglanden Telefoonnr. : 070 – 315 63 50 

Binckhorstlaan 145 E-mail : helpdesk@bovodigitaal.nl 

2516 BA Den Haag Website : www.bovohaaglanden.nl en www.bovodigitaal.nl 

BOVO Helpdesk 

Bij de helpdesk kunt u terecht voor: 

• vragen over de BOVO-procedure; 

• ondersteuning bij advisering en verwijzing; 

• vragen over het werken in BOVO-digitaal (bijv.: waar moeten de gegevens genoteerd worden, wat te doen met 

uitzonderingsgevallen e.d.); 

• technische vragen over BOVO-digitaal (bijv. inloggegevens, netwerkproblemen, e.d.). 

Aansturing 

BOVO wordt gecoördineerd door Mattanja Kats. Besluitvorming over de BOVO- procedure en andere BOVO zaken, 

vindt plaats in het PO-VO platform, een overleg waar alle schoolbesturen van Den Haag, Leidschendam-Voorburg en 

Rijswijk deel aan nemen. 

Verspreiding van informatie 

BOVO voorziet de betrokkenen op verschillende wijzen van informatie en voorlichting. Zes maal per jaar verschijnt de 

BOVO Nieuwsbrief met belangrijke periodieke informatie over de BOVO-procedure en andere onderwijsgerelateerde 

zaken. Daarnaast worden de PO- en VO-scholen via e-mail bericht over ontwikkelingen die invloed hebben op de 

BOVO-procedure. 

BOVO verstuurt haar informatie per email aan de betrokkenen. Hiervoor worden de emailadressen gebruikt die door 

de scholen zijn ingevoerd in BOVO-digitaal. BOVO adviseert scholen om ook de e-mailadressen van directies en het 

algemene e-mailadres van de school op te geven. Naast emailverkeer maakt BOVO informatie ook beschikbaar via de 

BOVO-webstie: www.bovohaaglanden.nl 

Regionale BOVO procedure 2012-2013 1

INHOUDSOPGAVE 


Voorwoord ........................................................................................................................................... 1 

1. BOVO-procedure 2012-2013 ..................................................................................................... 5 

1.1. Voor welke leerlingen geldt de BOVO-procedure? ............................................................................................ 5 

1.1.1. Ouders en de BOVO-procedure ................................................................................................................... 5 

1.2. Vier doelstellingen ............................................................................................................................................. 5 

1.2.1. Basisschooladvies ......................................................................................................................................... 5 

1.2.2. Behandeling door de VO-school ................................................................................................................... 6 

1.2.3. Helder en eerlijk proces van aanmelding en toelating ................................................................................. 6 

1.2.4. Verzameling van gegevens rond het schoolkeuzeproces ............................................................................. 6 

1.3. BOVO-digitaal .................................................................................................................................................... 6 

1.4. BOVO en ouders ................................................................................................................................................ 6 

1.5. De afspraken ...................................................................................................................................................... 7 

1.6. Het BOVO-tijdpad .............................................................................................................................................. 7 

1.7. Het basisschooladvies ........................................................................................................................................ 7 

1.8. Regionale VerwijzingsCommissie (RVC-VO) ....................................................................................................... 8 

1.8.1. Criteria RVC-VO ............................................................................................................................................ 8 

1.8.2. Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO – PrO ............................................................................. 9 

1.8.3. Geldigheidsduur toetsen en testen .............................................................................................................. 9 

1.9. Het onderwijskundig rapport (OKR) ................................................................................................................ 10 

1.10. De uitwisselingsmarkt ...................................................................................................................................... 10 

1.11. Inzage ouders ................................................................................................................................................... 10 

1.12. Toelatingscriteria en voorrangsregels ............................................................................................................. 10 

1.13. Plaatsingsbesluit .............................................................................................................................................. 11 

1.14. Loting ............................................................................................................................................................... 11 

1.15. Overzicht beschikbare plaatsen ....................................................................................................................... 11 

1.16. Meldpunt niet-geplaatste leerlingen ............................................................................................................... 11 

2. Protocollaire handelingen en het BOVO-tijdpad ...................................................................... 12 

2.1. Basisschoolverlaters groep 7 (PO) ................................................................................................................... 12 

2.2. Overdracht bij schoolwisseling in groep 8 (PO) ............................................................................................... 12 

2.3. Plaatsing toelatingscriteria en voorrangregels op schoolwebsite en melding aan BOVO ............................... 13 

2.4. Behandelbesluit (VO) ....................................................................................................................................... 13 

2.5. BOVO vergoedingsregeling CAP en SEM .......................................................................................................... 13 

2.5.1. BOVO Vergoedingsregeling CAP voor LWOO- en PrO-leerlingen ............................................................... 14 

2.5.2. Het intelligentieonderzoek ......................................................................................................................... 14 

2.5.3. BOVO Vergoedingsregeling SEM voor LWOO- en PrO-leerlingen .............................................................. 14 

2.5.4. Het sociaal-emotioneel onderzoek via BOVO ............................................................................................ 14 

2.6. BOVO cursussen ............................................................................................................................................... 15 

2.6.1. BOVO voorlichtingsmiddagen .................................................................................................................... 15 

2.6.2. BOVO-digitaal starterscursus ..................................................................................................................... 15 



3. Onderwijstypen ..................................................................................................................... 16 

3.1. Praktijkonderwijs (PrO) .................................................................................................................................... 16 

3.2. Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) .................................................................................................... 16 

3.3. Onderbouw VO ................................................................................................................................................ 17 

3.4. Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs (vmbo) ................................................................................... 17 

3.4.1. Basisberoepsgerichte leerweg (BBL) .......................................................................................................... 18 

3.4.2. Kaderberoepsgerichte leerweg (KBL) ......................................................................................................... 18 

3.4.3. Gemengde leerweg (GL) ............................................................................................................................. 18 

3.4.4. Theoretische leerweg (TL) .......................................................................................................................... 19 

3.4.5. Sectoren ..................................................................................................................................................... 19 

3.5. Havo en vwo .................................................................................................................................................... 20 

3.5.1. Hoger algemeen voortgezet onderwijs (havo) ........................................................................................... 20 

3.5.2. Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (vwo) ................................................................................... 20 

3.5.3. Profielen havo en vwo ................................................................................................................................ 20 

3.6. Kopklas ............................................................................................................................................................. 20 

3.7. Internationale Schakelklas VO (ISK) ................................................................................................................. 21 

4. Leerlinggebonden financiering en voortgezet speciaal onderwijs ............................................ 22 

4.1. Regionale Expertise Centra (REC’s) in Den Haag en omgeving ........................................................................ 23 

4.2. Indicatie criteria ............................................................................................................................................... 24 

4.2.1. Wat zit er in de rugzak? .............................................................................................................................. 24 

4.2.2. Hoe verloopt de aanvraag? ........................................................................................................................ 24 

4.2.3. Wanneer aanvragen? ................................................................................................................................. 24 

4.3. Opbouw van het dossier cluster 4 ................................................................................................................... 25 

4.4. De indicatiestelling........................................................................................................................................... 26 

4.5. Trajectverloop .................................................................................................................................................. 27 

4.5.1. Aanmeldpunten.......................................................................................................................................... 27 

4.6. Welke kinderen gaan er naar REC 4? ............................................................................................................... 27 

4.6.1. Stoornissen en psychiatrische aandoeningen ............................................................................................ 28 

4.6.2. Integraliteit ................................................................................................................................................. 28 

4.6.3. Externe hulpverlening ................................................................................................................................ 28 

4.6.4. Ernstige onderwijsbeperking ...................................................................................................................... 28 

4.6.5. Zorgstructuur regulier onderwijs ............................................................................................................... 29 

4.7. Extra tips .......................................................................................................................................................... 29 

5. Toetsen en testen .................................................................................................................. 31 

5.1. Didactisch onderzoek ....................................................................................................................................... 31 

5.1.1. CITO Eindtoets ............................................................................................................................................ 31 

5.1.2. Drempelonderzoek ..................................................................................................................................... 32 

5.1.3. Cito Leer- en onderwijsvolgsysteem (Cito LOVS) ....................................................................................... 32 

5.1.4. Adaptief toetsen......................................................................................................................................... 33 

5.2. Intelligentieonderzoek ..................................................................................................................................... 33 

5.3. Sociaal-emotioneel onderzoek ........................................................................................................................ 34 

6. RVC-VO ................................................................................................................................. 36 

6.1. Aanvragen van een indicatiestelling ................................................................................................................ 36 

6.1.1. Wie vraagt een RVC-beschikking aan? ....................................................................................................... 36 

6.1.2. Voor welke leerlingen kan een indicatiestelling worden aangevraagd en wanneer? ................................ 36 

6.1.3. Het aanmeldingsformulier ......................................................................................................................... 37 



6.1.4. Het Leerlingdossier ..................................................................................................................................... 38 

6.1.5. Handtekeningen op onderzoeken .............................................................................................................. 39 

6.1.6. Toegestane instrumenten voor de indicatiestelling ................................................................................... 39 

6.1.7. Onderzoek criterium sociaal-emotionele problematiek ............................................................................ 39 

6.1.8. Berekening van leerachterstanden ............................................................................................................ 39 

6.2. De Beoordeling ................................................................................................................................................ 40 

6.2.1. Volledigheid leerlingdossier ....................................................................................................................... 40 

6.2.2. Completeren van het onvolledige leerlingdossier ..................................................................................... 40 

6.2.3. De beoordeling ........................................................................................................................................... 41 

6.2.4. Criteria voor praktijkonderwijs .................................................................................................................. 41 

6.2.5. Criteria voor Leerwegondersteunend onderwijs ....................................................................................... 41 

7. Van Toetsing tot Advies ......................................................................................................... 42 

7.1. Het basisschooladvies ...................................................................................................................................... 42 

7.2. Het adviesgesprek met de ouders ................................................................................................................... 42 

7.3. Na het advies van de school ............................................................................................................................ 43 

7.4. Checklist voor de ouders ................................................................................................................................. 44 

7.4.1. Het voortgezet onderwijs ........................................................................................................................... 45 

Bijlage 1 - BOVO tijdpad 2012-2013 

Bijlage 2 - Lijst toegestane instrumenten 


1. BOVO-procedure 2012-2013 


De BOVO-procedure is een verzameling afspraken die de schoolbesturen van het primair onderwijs en het 

voortgezet onderwijs met elkaar gemaakt hebben met betrekking tot de overgang van basisonderwijs naar 

voortgezet onderwijs. Alle basisscholen (PO) en scholen voor voortgezet onderwijs (VO) in Den Haag, Rijswijk 

en Leidschendam-Voorburg (BOVO-regio), hebben onderling afgesproken zich hieraan te houden. 

1.1. Voor welke leerlingen geldt de BOVO-procedure? 

De BOVO-procedure is van toepassing op de instroom in het voortgezet onderwijs in de BOVO-regio in één van 

de volgende VO-onderwijstypen: 

• praktijkonderwijs 

• vmbo (evt. met leerwegondersteunend onderwijs) 

• havo 

• vwo (inclusief gymnasium) 

De afspraken gelden voor alle leerlingen met een basisschooladvies voor één van deze onderwijstypen. 

Naast het reguliere voortgezet onderwijs is er het voortgezet speciaal onderwijs (VSO). Basisscholen die 

leerlingen naar het VSO verwijzen hoeven zich voor deze leerlingen niet aan de gehele BOVO-procedure te 

houden, omdat VSO-scholen een afwijkende aanmeldingsprocedure kennen (zie hoofdstuk 4). Wel vraagt 

BOVO de basisscholen om deze leerlingen in BOVO-digitaal te registreren, zodat van hen bekend is dat zij een 

alternatieve aanmeldingsprocedure doorlopen. 

1.1.1. Ouders en de BOVO-procedure 

Ouders/verzorgers van basisschoolverlaters spelen een belangrijke rol in de BOVO-procedure. Om vertragingen 

te voorkomen wordt hen gevraagd om rekening te houden met de volgende afspraken: 

• De leerling wordt door de ouders/verzorgers aangemeld op een V(S)O school die het onderwijstype 

aanbiedt overeenkomstig het basisschooladvies. 

• De ouders/verzorgers van de leerling houden zich aan het BOVO-tijdpad. 

1.2. Vier doelstellingen 

De BOVO-procedure beoogt voor iedere leerling een soepele overgang van het PO naar het VO in Den Haag, 

Leidschendam-Voorburg en Rijswijk, met als doel een succesvolle voltooiing van het gekozen VO 

onderwijstype. In de BOVO-procedure gaat het om het basisschooladvies, de schoolkeuze, de aanmelding en 

de plaatsing van de leerling op een VO-school. 

1.2.1. Basisschooladvies 

Een leerling dient terecht te komen op het onderwijstype dat zo goed mogelijk past bij diens capaciteiten en 

wensen. Het doel is dat de leerling met zo veel mogelijk plezier aan de slag kan gaan, zich thuis voelt en zonder 

vertragingen het diploma kan halen. Tevens dient het geadviseerde onderwijstype goed aan te sluiten op 

verdere opleidings- en beroepswensen van de leerling. 


1.2.2. Behandeling door de VO-school 


De VO-school behandelt de aanmeldingen met zorg en transparantie. Om dit te waarborgen en verzwaring van 

de administratieve last te vermijden kunnen leerlingen in de BOVO-regio zich op één school tegelijk 

aanmelden. 

1.2.3. Helder en eerlijk proces van aanmelding en toelating 

BOVO informeert ouders/verzorgers, leerlingen en scholen op heldere, begrijpelijke manier en volgens 

afspraak. Het belang van het kind staat in de BOVO-procedure centraal. BOVO, ouders/verzorgers en scholen 

nemen kennis van de procedures en houden zich aan de afspraken zodat partijen op elkaar kunnen rekenen. 

De BOVO-procedure mag geen onnodige werkbelasting vergen voor een goede uitvoering van de overstap naar 

het VO. 

1.2.4. Verzameling van gegevens rond het schoolkeuzeproces 

BOVO biedt informatie rond het schoolkeuzeproces: 

• aan PO-scholen, zodat zij hun advisering kunnen evalueren, bijstellen en verantwoorden; 

• aan VO-scholen, zodat zij hun toelating kunnen evalueren, bijstellen en verantwoorden; 

• aan de gezamenlijke bestuurlijke partijen om het beleid te formuleren, te evalueren en waar nodig bij te 

stellen. 

1.3. BOVO-digitaal 

De BOVO-procedure wordt voor een groot deel gefaciliteerd door BOVO-digitaal, de beveiligde website die het 

PO en VO in staat stelt om informatie uit te wisselen, zoals het basisschooladvies, didactische gegevens en 

andere relevante informatie. 

De deelnemende scholen leggen in BOVO-digitaal hun schoolgegevens vast. De gemeenten leveren 

persoonsgegevens van de basisschoolverlaters. Deze gegevens komen uit de gemeentelijke 

leerlingadministratie en worden door BOVO uitsluitend gebruikt ten behoeve van de BOVO-procedure. 

Wanneer de procedure is afgerond worden alle persoonsgebonden leerlinggegevens in BOVO-digitaal weer 

vernietigd. Voor statistische doeleinden worden alleen geanonimiseerde gegevens bewaard die betrekking 

hebben op de gehele leerlingenpopulatie. Uit overleg met het landelijke College Bescherming 

Persoonsgegevens in Den Haag is gebleken dat zij registratie van BOVO-digitaal vooralsnog niet noodzakelijk 

achten. 

De leerlingenadministratie valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Deze administratie is 

aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens. Hier ligt onder andere in vast dat gegevens worden 

gebruikt voor het verkrijgen van beleidsinformatie. 

1.4. BOVO en ouders 

Ouders worden via de Scholenwijzer Voortgezet Onderwijs en de BOVO Ouderfolder op de hoogte gebracht 

van de afspraken tussen de onderwijsinstellingen en de uitvoering daarvan via BOVO-digitaal. De scholen zijn 

verantwoordelijk voor de inbreng en uitwisseling van inhoudelijke gegevens over hun leerlingen en voor de 

bescherming van deze gegevens. Ouders hebben het recht informatie over hun kind in te zien en uitsluitend de 

betreffende scholen hebben het recht, de mogelijkheid en de plicht deze inzage te bieden. 


Indien ouders/verzorgers op- of aanmerkingen hebben over: 

• de BOVO-procedure; 

• de toelatingscriteria en voorrangsregels van VO-scholen; 

• de manier waarop scholen met bovenstaande omgaan, 

kunnen zij zich richten tot het bestuur en/of de schoolleiding van de desbetreffende school. 

1.5. De afspraken 

Bij de overstap leiden de volgende factoren tot de keuze voor een bepaald VO-type: 

• het basisschooladvies; 


• toetsgegevens, zoals gegevens van de Cito Eindtoets of een intelligentieonderzoek (in combinatie met 

didactisch onderzoek); 

• aanvullende informatie over de leerling, zoals de werkhouding, gedrag en overige onderwijs- 

gerelateerde zaken. 

Het basisschooladvies is richtinggevend en bepaalt voor welk(e) onderwijstype(n) een leerling zich kan 

aanmelden. De toetsgegevens bepalen op welke wijze een aanmelding door een VO-school moet worden 

behandeld: 

• De leerling is plaatsbaar; 

• Er is nader overleg met de basisschool nodig; 

• Er is aanvullend onderzoek nodig. 

1.6. Het BOVO-tijdpad 

Jaarlijks wordt voor het volgende schooljaar een BOVO-tijdpad (zie bijlage 1) vastgesteld. Het tijdpad is een 

chronologisch overzicht waarin de verschillende stadia en taken zijn opgenomen. Het tijdpad bestaat uit twee 

delen: een deel voor PO-scholen en een deel voor VO-scholen. Om vertragingen te voorkomen adviseert BOVO 

u om kennis te nemen van het gehele tijdpad. De data in het tijdpad zijn voor alle betrokkenen leidend. 

1.7. Het basisschooladvies 

Basisschoolverlaters kunnen alleen aangemeld worden op het onderwijstype dat overeenkomt met hun 

basisschooladvies (BSA). Het basisschooladvies is gebaseerd op het functioneren van een leerling gedurende 

een aantal jaren. De basisschool kan de volgende adviezen geven: 

• praktijkonderwijs; 

• vmbo- basisberoepsgericht + LWOO 1) 

• vmbo- basisberoepsgericht 

• vmbo- kaderberoepsgericht + LWOO 

• vmbo- kaderberoepsgericht 

• vmbo- (gemengd/) theoretisch gericht + 

LWOO 

• vmbo- (gemengd/) theoretisch gericht 

1) LWOO = leerwegondersteunend onderwijs 

2) vwo = atheneum en gymnasium 

• vmbo- theoretisch/havo 

• havo 

• havo/vwo 

• vwo 2) 

• kopklas 

• ISK 

• VSO 3) 



3) Voor het VSO geldt per cluster een andere aanmeldingsprocedure. IN BOVO-digitaal is een VSO-aanmelding daarom alleen 

een administratieve registratie. 

1.8. Regionale VerwijzingsCommissie (RVC-VO) 

Een leerling kan alleen doorstromen naar praktijkonderwijs (PrO) of naar vmbo + LWOO als er door de 

regionale verwijzingscommissie (RVC-VO) een beschikking voor die leerling is afgegeven. Het bevoegd gezag 

van de VO-school vraagt deze aan. BOVO biedt informatie, cursussen en ondersteuning bij het aanvragen van 

de RVC-beschikking. Voor inhoudelijke uitleg over PrO en LWOO zie hoofdstuk 3, paragraaf 3.1 en 3.2. 

Voor meer informatie over de RVC-VO zie hoofdstuk 6 of surf naar www.rvchaaglanden.nl en www.rvc-vo.nl. 

Aanmelding is mogelijk van 1 oktober 2012 t/m 30 september 2013. VO-scholen hebben ook de mogelijkheid 

om in het eerste leerjaar nog een LWOO-aanvraag indienen. Toekenning van de financiën geldt dan vanaf het 

daarop volgende schooljaar. 

Voor meer informatie over de RVC-VO zie hoofdstuk 6 of ga naar www.rvchaaglanden.nl en www.rvc-vo.nl. 

1.8.1. Criteria RVC-VO 

Praktijkonderwijs 

De RVC-VO geeft uitsluitend een positieve beschikking PrO af als de leerling: 

én 

• een intelligentiequotiënt heeft van 55 tot en met 80 

• een leerachterstand heeft op tenminste twee van de volgende vier domeinen: 

inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen of spellen, waarvan minimaal een van deze twee 

domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft en deze leerachterstand groter is dan of gelijk is aan 

50% (zijnde de uitkomst van 1 minus (dle/dl)). 

Leerwegondersteunend onderwijs 

De RVC-VO geeft een positieve beschikking LWOO af als de leerling: 

én 

• een intelligentiequotiënt heeft binnen de bandbreedte 75 tot en met 90 



domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft en deze leerachterstand past binnen de bandbreedte 

van 25% en 50% (zijnde de uitkomst van 1 minus (dle/dl)). 

óf: 

én 

• een intelligentiequotiënt heeft binnen de bandbreedte 91 tot en met 120 





domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft en deze leerachterstand past binnen de bandbreedte 

van 0,25 en 0,5 (zijnde de uitkomst van 1 minus (dle/dl)) 

én 

• een sociaal-emotionele problematiek heeft op het gebied van faalangst, prestatiemotivatie of sociaal- 

Beleidsruimte 

emotionele instabiliteit die het onderwijsleerproces substantieel belemmert. 

De RVC-VO beschikt over beleidsruimte. Leerlingen met een IQ tussen de 75 – 80 kunnen namelijk in 

aanmerking komen voor zowel LWOO als PrO. De leerachterstanden van de leerling en de motivering van de 

PO- en VO-school spelen bij deze afweging een grote rol. Bij een leerling met een dyslexieverklaring houdt de 

RVC-VO rekening met de invloed van dyslexie op de leerachterstanden. 

Voor allochtone basisschoolverlaters die korter dan 1 jaar in Nederland zijn geldt dat zij niet direct kunnen 

worden aangemeld bij de RVC-VO. Dit kan pas na 1 jaar voortgezet onderwijs. 

Voor allochtone basisschoolverlaters die langer dan 1 jaar maar korter dan 2 jaar in Nederland zijn geldt dat de 

aanmelder uit kan gaan van leerachterstanden van 2 jaar bij de desbetreffende leerling. Het komt voor dat de 

RVC-VO allochtone leerlingen met een PrO-profiel toch een LWOO-beschikking geeft. 

1.8.2. Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO – PrO 

Elk schooljaar publiceert de RVC-VO een lijst van toegestane instrumenten voor de indicatiestelling LWOO en 

PrO. Het gaat om instrumenten voor het meten van intelligentie, sociaal-emotionele problematiek en 

leerachterstanden. Instrumenten die niet op deze lijst staan worden niet aanvaard voor de LWOO- of PrO- 

aanvraag. 

Bij deze lijst hoort een regeling en toelichting. De regeling wordt ieder jaar rond 1 september uitgegeven. De 

lijst met toegestane instrumenten kunt u vinden op: www.rvc-vo.nl > regeling > lijst van instrumenten en op de 

websites van BOVO. Deze documenten worden regelmatig gewijzigd en aangepast. Om de aanvragen zonder 

vertraging te laten verlopen, raden wij de scholen aan om deze documenten ieder jaar goed te bestuderen. 

1.8.3. Geldigheidsduur toetsen en testen 

De RVC-VO stelt de volgende eisen aan toetsresultaten voor de LWOO- of PrO-aanvraag: 

• de scores op de intelligentieonderzoeken (IQ-testen) mogen niet ouder zijn dan twee jaar redenerend 

vanaf de datum van aanmelding bij de RVC-VO; 

• de scores op de sociaal-emotionele onderzoeken mogen niet ouder zijn dan één jaar redenerend vanaf 

de aanmeldingsdatum bij de RVC-VO; 

• voor het weergeven van de leervorderingen wordt in principe altijd gevraagd om de meest recent 

afgenomen toetsen. Wanneer de leerling tussen 1-2-2013 tot en met 30-9-2013 wordt aangemeld bij de 

RVC-VO, moeten de didactische toetsen in het schooljaar 2012/2013 of daarna zijn afgenomen. Bij 

aanmelding bij de RVC-VO vóór 1-2-2013 mogen de gegevens van de didactische toetsen die in het 

onderwijskundig rapport worden gebruikt niet ouder zijn dan zes toetsmaanden (juli en augustus 

worden niet meegerekend). 


1.9. Het onderwijskundig rapport (OKR) 


De PO-school verstrekt onderwijskundige informatie over de leerling aan de VO-school waar deze zich 

aanmeldt door middel van het onderwijskundig rapport, het zogenaamde “OKR”. Het OKR bevat 

onderwijskundige gegeven over een individuele leerling. 

Basisset OKR 

In het OKR zijn de volgende basisgegevens opgenomen: 

• het basisschooladvies; 

• de Cito eindscore, IQ-score en/of score van het didactisch onderzoek; 

• informatie over de schoolloopbaan en de leerdomeinen; 

• informatie over gedrag en houding. 

De basisset voor LWOO- en PrO-leerlingen bevat tevens informatie over: 

• speciale begeleiding; 

• didactische gegevens; 

• cognitieve gegevens; 

• indien van toepassing sociaal emotionele gegevens. 

Het OKR kan aangevuld worden met andere informatie die volgens de PO-school van belang kan zijn voor de 

toelating van een leerling. BOVO adviseert nadrukkelijk om altijd een rapportage uit het leerlingvolgsysteem 

met de didactische onderzoeken toe te voegen. 

1.10. De uitwisselingsmarkt 

Om ieder kind volledig tot zijn recht te laten komen, vindt er twee keer per jaar een uitwisselingsmarkt plaats 

waar PO- en VO-scholen de gelegenheid hebben om ervaringen uit te wisselen over individuele leerlingen op 

het gebied van vaardigheden, belangstellingsgebieden en pedagogische/didactische handelingsadviezen. 

Uitwisselingsmarkten vinden plaats in juni van groep 8 en in november, wanneer de leerlingen een aantal 

maanden op het VO zitten. 

1.11. Inzage ouders 

De scholen zijn verantwoordelijk voor de opbouw en uitwisseling van inhoudelijke gegevens over hun 

leerlingen. Ouders hebben inzagerecht en alleen de betreffende scholen hebben het recht, de mogelijkheid en 

de plicht deze inzage te bieden. Via de Scholenwijzer Voortgezet Onderwijs en de BOVO Ouderfolder worden 

ouders geïnformeerd over de informatieafspraken tussen de onderwijsinstellingen in het kader van de BOVO- 

procedure en de uitvoering daarvan via BOVO-digitaal. 

1.12. Toelatingscriteria en voorrangsregels 

In principe is een leerling plaatsbaar als: 

• het basisschooladvies aansluit bij de aangeboden onderwijstypen van de VO-school; 

• de toetsgegevens en leerlingkenmerken in overeenstemming zijn met het advies. 

VO-scholen kunnen echter toelatingscriteria en voorrangsregels stellen. Toelatingscriteria zijn criteria waar de 

leerling tevens aan dient te voldoen om toegelaten te worden tot een VO-school. Sommige VO-scholen hebben 

een minimale CITO Eindtoetsscore of een minimale IQ-score als toelatingscriterium. 



Voorrangsregels worden door de school toegepast in geval van overaanmelding. Veel scholen hanteren een 

voorrangsregel die stelt dat broers en zussen van reeds aangenomen leerlingen voorrang krijgen. 

Toelatingscriteria en voorrangsregels vallen buiten de BOVO-procedure. BOVO heeft hier geen zeggenschap 

over. Het aanspreekpunt voor scholen en ouders met betrekking tot toelatingscriteria en voorrangsregels zijn 

de VO-school en diens schoolbestuur. 

VO-scholen hebben met elkaar afgesproken dat hun toelatingscriteria en voorrangsregels beschikbaar zijn op 

hun website. 

1.13. Plaatsingsbesluit 

1.14. Loting 

De VO-school moet voor elke leerling die is aangemeld een plaatsingsbesluit nemen. Besluit de school de 

leerling niet te plaatsen, dan kan dat de volgende redenen hebben: 

• de leerling is niet geschikt bevonden voor de betreffende opleiding; 

• de leerling voldoet niet aan de toelatingscriteria van de VO-school; 

• de leerling is wel geschikt bevonden, maar voldoet niet aan de aanwezige voorrangsregels; 

• de leerling is wel geschikt bevonden maar is uitgeloot. 

Is de leerling niet geschikt bevonden dan dient de VO-school de reden van afwijzing nadrukkelijk te bespreken 

met de basisschool. 

Als een VO-school na behandeling van alle aangemelde leerlingen en toepassing van de voorrangsregels, niet 

genoeg plaatsen heeft om alle toelaatbare leerlingen te kunnen plaatsen, dient onder deze leerlingen te 

worden geloot. De loting dient (ook achteraf), controleerbaar te zijn en dient op afdoende wijze te kunnen 

worden verantwoord naar een willekeurige, belanghebbende derde (ouder, basisonderwijs). 

Als een leerling is uitgeloot ontvangt de PO-school hiervan automatisch bericht via BOVO-digitaal. De VO- 

school informeert de ouders van leerlingen die uitgeloot zijn zo spoedig mogelijk nadat de loting heeft 

plaatsgevonden. 

1.15. Overzicht beschikbare plaatsen 

De leerlingen die in de eerste ronde zijn uitgeloot of afgewezen, dienen zich in de tweede aanmeldingsperiode 

opnieuw aan te melden op een VO-school. Alle VO-scholen geven aan BOVO door hoeveel lesplaatsen zij nog 

beschikbaar hebben voor de tweede aanmeldingsperiode. BOVO maakt hiervan een overzicht en stelt deze op 

aanvraag beschikbaar aan de PO-scholen. 

1.16. Meldpunt niet-geplaatste leerlingen 

De deelnemende schoolbesturen aan de BOVO-procedure hebben afgesproken dat zij er gezamenlijk voor 

zorgen dat alle leerlingen die overstappen naar een VO-school, ook daadwerkelijk een plek krijgen aangeboden 

conform hun basisschooladvies. Afgesproken is dat het SWVZHW en de regionale BOVO-coördinator hierbij een 

coördinerende taak vervullen. De BOVO-coördinator (zie blz. 1) vormt hiervoor een meldpunt voor leerlingen 

die aan het einde van de tweede behandelperiode nog niet in het VO geplaatst zijn. 


2. Protocollaire handelingen en het BOVO-tijdpad 


Voor de goede gang van zaken worden in dit hoofdstuk protocollen beschreven voor een aantal specifieke 

procedurele stappen. 

2.1. Basisschoolverlaters groep 7 (PO) 

In een enkel geval komt het voor dat een leerling in groep 7 uitgeleerd is. Het betreft dan vooral leerlingen die 

cognitief aan hun plafond zitten. 

Alle leerlingen die ouder zijn dan 10 jaar en volgens de gemeente op uw school zijn ingeschreven, zijn 

opgenomen in BOVO-digitaal. Deze informatie wordt aangeleverd door de leerlingenadministratie van de 

woongemeente van de school. 

In sommige gevallen kan een leerling uit groep 7 doorstromen naar het VO. Deze dienen via de kernprocedure 

(Handleiding BOVO-digitaal PO) geactiveerd te worden in BOVO-digitaal. Vervolgens doorlopen zij hetzelfde 

traject als basisschoolverlaters uit groep 8. Meestal betreft dit leerlingen met aanzienelijke leerachterstanden 

die doorstromen naar lagere onderwijstypen in het VO. Het is belangrijk dat informatie vanuit het PO zo 

volledig mogelijk wordt aangeleverd. Bij voorkeur wordt hierbij gebruik gemaakt van 

ontwikkelingsperspectieven. Het spreekt vanzelf dat voor deze groep leerlingen altijd contact wordt 

opgenomen met het VO. 

2.2. Overdracht bij schoolwisseling in groep 8 (PO) 

Wanneer een basisschoolverlater van PO-school wisselt betreft dit in de meeste gevallen een plaatsing in het 

speciaal onderwijs. Daar deze besluiten niet altijd in overleg met de oude PO-school worden genomen, wordt 

van de nieuwe PO-school een pro-actieve houding gevraagd. Ten behoeve van de informatieoverdracht van 

oude PO-school dient het onderstaande te worden nageleefd (tenzij in goed overleg tussen oude en nieuwe 

PO-school anders wordt afgesproken): 

• er is sprake van warme overdracht (minimaal telefonisch contact tussen de leerkracht van de oude en 

de leerkracht van de nieuwe PO-school); 

• de oude PO-school heeft van de ouders schriftelijk toestemming voor de overdracht van onderstaande 

leerlingengegevens en -documenten; 

• als overdrachtformulier wordt het BOVO-OKR (evt. hardcopy aanleveren) gebruikt. Dit formulier wordt 

door de leerkracht van de oude PO-school zo compleet als mogelijk ingevuld (en in de warme 

overdracht toegelicht); 

• al het relevante onderzoek wordt hardcopy, dan wel digitaal overgedragen en zo nodig tijdens de 

warme overdracht toegelicht; 

• de oude basisschool meldt de leerling af in BOVO-digitaal 1 ; 

• aansluitend mailt de oude PO-school de naam, geboortedatum, BSN- en BOVO-nummer van de leerling 

aan BOVO (helpdesk@bovodigitaal.nl) én aan de nieuwe PO-school; 

• BOVO zorgt er voor dat de leerling ter selectie klaar staat bij de nieuwe PO-school en bericht de nieuwe 

PO-school hierover; 

1 Voor handelingen in BOVO-digitaal zie handleiding BOVO-digitaal PO. 



• na bovenstaand bericht activeert de nieuwe PO-school de leerling per ommegaande in BOVO-digitaal; 

• de nieuwe PO-school is, ongeacht waar de leerling staat ingeschreven, verantwoordelijk voor het 

digitaal in- dan wel aanvullen van het OKR in BOVO-digitaal en het toevoegen van de bijlagen; 

• de nieuwe PO-school is, ongeacht waar de leerling staat ingeschreven, verantwoordelijk voor het 

begeleidingstraject naar het VO. 

Uiteraard speelt het moment van overstap een rol. Bovenstaande punten gelden voor leerlingen die vóór de 

datum ’vrijgeven OKR‘ van PO-school wisselt. Bij een latere overstap zal het OKR en de bijlagen al door de 

‘oude’ PO-school zijn verzorgd. 

2.3. Plaatsing toelatingscriteria en voorrangregels op schoolwebsite en melding aan BOVO 

Uiterlijk 2 november 2012 plaatsen de VO-scholen hun informatie over toelatingscriteria, voorrangregels en het 

aantal beschikbare lesplaatsen voor schooljaar 2013-2014 op de schoolwebsite. De homepage bevat een 

directe link naar deze informatie. Tevens stuurt de VO-school per email een kopie van het gepubliceerde in het 

bestandsformaat MS Word of PDF. 

2.4. Behandelbesluit (VO) 

Zo spoedig mogelijk na de aanmelding van een basisschoolverlater neemt het VO een behandelbesluit: 

• plaatsbaar (leerling is plaatsbaar onder voorbehoud van eventuele loting); 

• plaatsbaar onder voorbehoud van nader onderzoek (bijv. intelligentieonderzoek of Cito Eindtoets). Bij 

dit behandelbesluit altijd aangeven welke minimum score nodig is voor plaatsbaarheid; 

• niet plaatsbaar op basis van toelatingscriteria. 

Wanneer de leerling plaatsbaar is wordt dit aangegeven in BOVO-digitaal. In alle andere gevallen wordt er 

contact opgenomen met de basisschool voor overleg en toelichting. Het behandelbesluit wordt door de VO- 

school schriftelijk aan de ouder meegedeeld. In BOVO-digitaal wordt het behandelbesluit met de juiste 

hoofdreden en met correcte toelichting aangegeven. 

2.5. BOVO vergoedingsregeling CAP en SEM 

Om op het vmbo in aanmerking te komen voor LWOO of om door te stromen naar PrO is een 

intelligentieonderzoek en in sommige gevallen een sociaal-emotioneel onderzoek verplicht. Wanneer 

basisscholen gebruik maken van de BOVO vergoedingsregelingen worden de kosten voor deze onderzoeken 

gedragen door de samenwerkingsverbanden PO en VO: 1/3 e deel wordt voldaan door de 

samenwerkingsverbanden primair onderwijs en het overige deel door het samenwerkingsverband voortgezet 

onderwijs (SWV Zuid Holland West, SWVZHW). 

De aanmelding voor de vergoedingsregelingen verloopt via BOVO. Het aanmeldingsformulier, voorwaarden en 

een uitgebreid stappenplan worden begin schooljaar 2012-2013 per email aan de scholen verstuurd. 


2.5.1. BOVO Vergoedingsregeling CAP voor LWOO- en PrO-leerlingen 


Om te bepalen of een leerling door kan stromen naar deze onderwijstypen dient er sprake te zijn van 

leerachterstanden. De leerachterstanden worden gemeten op vier gebieden: 

1. Technisch lezen (TL); 

2. Begrijpend lezen (BL); 

3. Spelling (SP); 

4. Inzichtelijk rekenen (IR). 

Hierbij geldt: 

• voor LWOO is op minimaal twee gebieden de leerachterstand ≥25% en ≤50%. Eén van de gebieden is 

begrijpend lezen of inzichtelijk rekenen; 

• voor PrO is op minimaal twee gebieden de leerachterstand groter dan 50%. Eén van de gebieden is 

begrijpend lezen of inzichtelijk rekenen. 

U kunt desgewenst gebruik maken van de didactische toetsresultaten van eind groep 7 (begrijpend lezen 

midden groep 7). Houd er rekening mee dat u voor de uiteindelijke verwijzing naar het VO wel didactische 

toetsresultaten uit schooljaar 2012 – 2013 gebruikt. 

2.5.2. Het intelligentieonderzoek 

Het intelligentieonderzoek via BOVO betreft de NIO of de NDT. Deze groepsintelligentieonderzoeken worden 

centraal afgenomen door het HCO. De NIO wordt afgenomen bij leerlingen met een didactisch LWOO-niveau of 

een niveau in het twijfelgebied tussen LWOO en PrO. Leerlingen met PrO-niveau maken de NDT. 

• Aanmelden uiterlijk woensdag 10 oktober 2012; 

• Scholen melden de leerlingen voor de NIO gezamenlijk aan op één formulier; 

• Scholen melden de leerlingen voor de NDT gezamenlijk aan op één formulier; 

• De contactpersoon op het aanmeldingsformulier is ook onder schooltijd telefonisch bereikbaar 

(bijvoorbeeld de IB-er); 

2.5.3. BOVO Vergoedingsregeling SEM voor LWOO- en PrO-leerlingen 

Wanneer een leerling op grond van het resultaat van het intelligentieonderzoek wordt afgewezen voor LWOO, 

kan deze hiervoor alsnog in aanmerking komen wanneer de volgende criteria van toepassing zijn.: 

• de leerling heeft een intelligentiequotiënt binnen de bandbreedte 91 tot en met 120; 

• er is sprake van sociaal-emotionele problematiek die het onderwijsleerproces substantieel belemmert. 

Bij sociaal-emotionele problematiek kan bijvoorbeeld sprake zijn van faalangst, prestatiemotivatie en/of 

sociaal-emotionele instabiliteit. Om dit vast te stellen dient er een aanvullend sociaal-emotioneel onderzoek 

gedaan te worden. Als u gebruik maakt van de BOVO Vergoedingsregeling SEM, worden de kosten voor dit 

onderzoek gedragen door de samenwerkingsverbanden PO en VO. 

2.5.4. Het sociaal-emotioneel onderzoek via BOVO 

Het SEM-onderzoek via BOVO bestaat uit een online vragenlijst voor de leerkracht (Docentenvragenlijst, in te 

vullen via BOVO-digitaal) en een schriftelijke vragenlijst voor de leerling (Nederlandse 

Persoonlijkheidsvragenlijst-Junior, deze wordt door BOVO toegestuurd) . A-VISION Advisering en Begeleiding 

B.V. verzorgt de verwerking van de vragenlijsten en schrijft het onderzoeksverslag. 



De aanmelding verloopt via BOVO. Het aanmeldingsformulier, voorwaarden en een uitgebreid stappenplan 

voor deze regeling wordt begin november 2012 per email aan de scholen verstuurd. 

2.6. BOVO cursussen 

Ruim voorafgaande aan de cursussen ontvangen alle BOVO participanten een mail met aanmeldingsformulier 

en verdere informatie. 

2.6.1. BOVO voorlichtingsmiddagen 

De voorlichtingsbijeenkomsten zijn er voor iedereen die met BOVO te maken heeft en er meer over wil weten. 

Voor wie weinig of geen ervaring heeft met BOVO zijn de middagen een must, maar ook zij die hun kennis en 

vaardigheden willen opfrissen of uitbreiden of ervaringen willen uitwisselen zijn natuurlijk van harte welkom. 

Voor het PO beslaat de voorlichting twee middagen, voor het VO één middag. Tijdens deze middagen bieden 

we diverse workshops aan waardoor de bijeenkomsten een praktisch karakter hebben. 

De BOVO-procedure en -tijdpad komen uitvoerig aan de orde. Daarnaast worden er workshops aangeboden 

over LAT-, CAP-, en SEM testen en toetsen, PrO, LWOO en de RVC, het OKR en de communicatie tussen PO en 

VO en met ouders en de taken en rollen binnen het VO t.a.v. de aanname- en plaatsingsprocedure. 

2.6.2. BOVO-digitaal starterscursus 

In de BOVO-digitaal starterscursus behandelen we het gebruik van BOVO-digitaal. Daarnaast wordt er veel 

aandacht besteedt aan het aanmaken van het onderwijskundig rapport in BOVO-digitaal voor het PO en de RVC 

aanvraag voor het VO. 


3. Onderwijstypen 


In dit hoofdstuk worden de volgende onderwijstypen besproken: PrO, LWOO, vmbo, havo, vwo, kopklas, ISK en 

LGF en VSO. De informatie uit dit hoofdstuk is deels gebaseerd op de VO gids van de Rijksoverheid. Meer 

informatie is te vinden op: 

http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/brochures/2011/09/02/voortgezet-onderwijs-2012- 

2013-gids-voor-ouders-verzorgers-en-leerlingen.html 

3.1. Praktijkonderwijs (PrO) 

Leerlingen die bij de start in het VO een lage intelligentie hebben en grote problemen ondervinden in het 

leerproces, worden aangemeld voor het PrO. Om een leerling toe te kunnen laten op het PrO zal de school 

voor VO een beschikking moeten aanvragen bij de Regionale Verwijzingscommissie (RVC-VO). Daarnaast moet 

de leerling op 1 oktober 2013 (teldatum), 12 jaar zijn. 

In het PrO staat de onderwijsbehoefte van individuele leerlingen voorop; de lessen worden aan het niveau van 

de leerling aangepast. Naast de algemene vakken taal, rekenen, informatiekunde en lichamelijke opvoeding 

bestaat het PrO grotendeels uit praktijkvakken en stages. Deze vakken kunnen per school verschillen. Zo 

worden de leerlingen begeleid naar een plek op de arbeidsmarkt. 

De meeste leerlingen stromen na 4 of 5 jaar door naar de arbeidsmarkt. Leerlingen met meer mogelijkheden 

kunnen deelnemen aan het AKA-traject (arbeidsmarkt gekwalificeerd assistent). Leerlingen krijgen dan een 

voorbereidend AKA-jaar, waarna ze op het mbo (of in sommige gevallen op de praktijkschool in samenwerking 

met het mbo) in één jaar hun AKA-diploma kunnen halen. Dit is een diploma op niveau 1 van het mbo. De 

leerlingen kunnen daarna doorstromen naar de arbeidsmarkt of doorleren op het mbo voor een 

beroepsgerichte opleiding op niveau 2. 

3.2. Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) 

Leerwegondersteunend onderwijs is geen vorm van onderwijs, maar een extra voorziening binnen het vmbo. 

Het is bedoeld voor leerlingen die wel een vmbo-diploma kunnen halen, maar hierbij extra ondersteuning 

nodig hebben. Om een leerling in aanmerking te laten komen voor LWOO zal de VO-school een beschikking 

moeten aanvragen bij het RVC-VO. 

LWOO-leerlingen volgen onderwijs in één van de vier leerwegen van het vmbo, maar krijgen daarbij extra 

ondersteuning. LWOO wordt op verschillende manieren aangeboden. Scholen mogen hierin hun eigen keuzes 

maken bijv.: 

• onderwijs in een apart gebouw; 

• onderwijs in een aparte klassen; 

• onderwijs in reguliere lessen met extra begeleiding. 

Vormen van extra begeleiding zijn les in kleinere groepen, remedial teaching (RT), concentratietraining, sociale 

vaardigheidstraining (SOVA) en faalangstreductietraining (FRT). 


3.3. Onderbouw VO 


Welke school je ook kiest, in de eerste leerjaren (de onderbouw) wordt alle leerlingen grotendeels dezelfde 

stof aangeboden. Daarna komen er grote verschillen. Het vwo kent bijvoorbeeld een langer traject dan de 

andere VO-opleidingen en heeft een hoger eindniveau. Ook kan de stijl van lesgeven per schoolsoort 

verschillen. 

Het onderwijsaanbod in de onderbouw van het voortgezet onderwijs (VO) bestaat in de eerste twee leerjaren 

uit het kerndeel en het differentieel deel. Het kerndeel omvat minstens tweederde deel van het 

onderwijsprogramma. De rest van de tijd is beschikbaar voor het differentiële deel. 

Het kerndeel is bestemd voor alle leerlingen en bevat 58 globaal geformuleerde kerndoelen. Die kerndoelen 

beschrijven wat alle leerlingen in de onderbouw moeten leren. Kerndoelen zijn in het voortgezet onderwijs als 

volgt onderverdeeld: 

1. Nederlands 

2. Engels 

3. Rekenen en Wiskunde 

4. Mens en Natuur 

5. Mens en Maatschappij 

6. Kunst en Cultuur 

7. Bewegen en Sport. 

Met het differentieel deel beschikt iedere school over vrije uren die de school kan gebruiken voor extra lessen 

binnen het kerndeel of voor lessen en activiteiten die buiten het kerndeel vallen. Denk hierbij aan 

godsdienstles, levensbeschouwelijke vorming of andere onderwerpen waarmee de school zich kan profileren. 

De ruimte voor eigen keuzes van de school in het differentiële deel is beperkter als leerlingen: 

• op het gymnasium Grieks en Latijn moeten krijgen; 

• op de havo en het vwo verplicht een tweede en derde moderne vreemde taal moeten volgen; 

• in het vmbo, met uitzondering van de basisberoeps gerichte leerweg, een tweede moderne vreemde 

taal moeten volgen; 

• in Friesland het vak Fries moeten krijgen. 

3.4. Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs (vmbo) 

Een vmbo-traject duurt vier jaar en dient in vijf jaar te zijn afgerond. Er zijn situaties waarin dit kan worden 

verlengd naar zes jaar: 

• wanneer leerlingen buiten Nederland basisonderwijs hebben gevolgd kunnen zij een extra leerjaar 

krijgen als ze aan het begin van het vijfde leerjaar jonger zijn dan 18 jaar; 

• wanneer leerlingen door langdurige ziekte of door overmacht een groot deel van het onderwijs niet 

hebben kunnen volgen. 

De Inspectie van het Onderwijs (Onderwijsinspectie) beoordeelt op basis van een verzoek van de school of een 

leerling hiervoor in aanmerking komt. 

Het vmbo bestaat uit vier leerwegen die naar het mbo (middelbaar beroepsonderwijs) leiden. De leerwegen 

onderscheiden zich vooral in de mate van praktijkvakken in de leerweg. 


3.4.1. Basisberoepsgerichte leerweg (BBL) 


De basisberoepsgerichte leerweg is een voorbereiding op de basisberoepsopleidingen in het mbo (niveau 2). 

Deze leerweg kan een leerling kiezen als hij heel praktisch is ingesteld. Soms kan een leerling in deze leerweg 

een leer-werktraject volgen (leren en werken gecombineerd). Dit traject loopt tijdens de laatste twee jaar van 

de opleiding. 

Basisschoolleerlingen die in aanmerking komen voor deze leerweg kunnen een combinatie van onderstaande 

kenmerken bezitten: 

• leerproblemen (m.u.v. leerlingen met praktijkschoolniveau); 

• achterstand op het gebied van begrijpend lezen; 

• beperkte woordenschat; 

• moeite met eenvoudige rekenbewerkingen; 

• korte spanningsboog; 

• praktisch georiënteerd; 

• verbaal minder sterk; 

• behoefte aan duidelijke regels en structuur. 

3.4.2. Kaderberoepsgerichte leerweg (KBL) 

In de kaderberoepsgerichte leerweg leert een leerling vooral door praktisch bezig te zijn. Aan het niveau van de 

beroepsgerichte vakken worden echter hoge eisen gesteld. Deze leerweg bereidt voor op de vakopleidingen en 

middenkaderopleidingen in het mbo (niveau 3 en 4). 

Basisschoolleerlingen die in aanmerking kunnen komen voor deze leerweg zijn leerlingen met een combinatie 

van onderstaande kenmerken: 

• (kleine) achterstand op het gebied van begrijpend lezen; 

• de leerling kan teksten uit schoolboeken van zijn/haar niveau studerend en begrijpend lezen; 

• de leerling kan redelijk hoofdrekenen, rekenregels gebruiken, meten en schatten; 

• de leerling kan zich langere tijd concentreren; 

• de leerling kan zich inzetten voor zaken die hem/haar minder interesseren; 

• de leerling kan zelfstandig werken met gestructureerde opdrachten; 

• de leerling heeft behoefte aan duidelijke regels en structuur; 

• de leerling kan zelfstandig aantekeningen maken en verbanden leggen. 

3.4.3. Gemengde leerweg (GL) 

Een leerling kan de gemengde leerweg kiezen als hij weinig moeite heeft met studeren, maar zich ook wil 

voorbereiden op bepaalde beroepsopleidingen. Deze leerweg bereidt voor op de vakopleidingen en 

middenkaderopleidingen in het mbo (niveau 3 en 4). Leerlingen die de gemengde leerweg volgen, volgen 

hetzelfde programma als de leerlingen die de theoretische leerweg volgen. Het verschil is dat zij vanaf het 

derde schooljaar een theoretisch vak kunnen vervangen door een praktisch vak. 

Basisschoolleerlingen die in aanmerking kunnen komen voor deze leerweg zijn leerlingen met een combinatie 

van onderstaande kenmerken: 

• de leerling beheerst de leesstrategieën redelijk; 

• de leerling kan ook uit andere bronnen studerend en begrijpend lezen; 



• de leerling kan de rekenvaardigheden toepassen, hoofdrekenen, rekenregels gebruiken, meten en 

schatten; 

• de leerling kan zich probleemloos lange tijd concentreren; 

• de leerling zet zich in voor vakken die hem/haar minder interesseren; 

• de leerling kan zelfstandig werken a.d.h.v. duidelijke opdrachten; 

• de leerling kan zelfstandig aantekeningen en schema’s maken en verbanden leggen; 

• de leerling kan het (huis)werk plannen; 

• de leerling kan informatie uit diverse bronnen opzoeken en ordenen. 

In de BOVO-procedure kan het basisschooladvies gemengde leerweg niet gegeven worden. De reden hiervoor 

is dat de keuze tussen gemengde en theoretische leerweg pas bij aanvang van het derde leerjaar gemaakt 

wordt en het niveau van beide opleidingen in de onderbouw gelijk is. 

3.4.4. Theoretische leerweg (TL) 

Een leerling kan de theoretische leerweg kiezen als hij niet veel moeite heeft met studeren en nog geen 

specifieke beroepsopleiding wil kiezen. De theoretische leerweg bereidt voor op de vakopleidingen en de 

middenkaderopleidingen (niveau 3 en 4) in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Met de theoretische 

leerweg kan een leerling soms ook doorstromen naar het havo. De havo-scholen kunnen hiervoor zelf regels 

opstellen. 

Basisschoolleerlingen komen in aanmerking voor TL met een combinatie van kenmerken die gelijk is aan de 

kenmerken voor GL. 

3.4.5. Sectoren 

Sector Beroepsgerichte programma’s 

Techniek 

Zorg en 

welzijn 

Bouw- 

techniek 

Metaal- 

techniek 

Elektro- 

techniek 

Voertuigen- 

techniek 

Installatie- 

techniek 

Grafische 

techniek 

Bouw- 

breed 

Techniek- 

breed 

Verzorging Uiterlijke verzorging Zorg-en-welzijn-breed 

Metalektro Instalektro 

Economie Administratie Handel en verkoop Mode en commercie Handel en administratie Consumptief-breed 

Landbouw Landbouw en natuurlijke omgeving Landbouw-breed 

Inter- 

sectoraal 

Dienstverlening 

en 

commercie 

Technologie 

en 

commercie 

Technologie 

en 

dienstverlening 

ICT-route 

Sport, 

dienstverlening 

en veiligheid 

Elke leerweg kent een keuze uit vier sectoren: Techniek, Zorg en Welzijn, Economie en Landbouw. Leerlingen in 

het vmbo kiezen op zijn vroegst aan het eind van het tweede leerjaar voor één van de vier sectoren. Binnen 

deze sectoren bestaan weer beroepsgerichte programma’s (zie schema hierboven): De intersectorale 

programma’s uit de onderste rij zijn gecombineerde beroepsgerichte programma’s. Het zijn combinaties van de 

verschillende sectoren uit de bovenste vier rijen. 

Nb. Niet iedere school biedt alle beroepsgerichte programma’s aan. 


3.5. Havo en vwo 

3.5.1. Hoger algemeen voortgezet onderwijs (havo) 


Het havo duurt vijf jaar en is vooral bedoeld als voorbereiding op het hbo (hoger beroepsonderwijs). Met een 

bewijs dat de eerste drie leerjaren havo met gunstig gevolg zijn doorlopen, kan een leerling doorstromen naar 

een vakopleiding (niveau 3) of een middenkaderopleiding (niveau 4) van het mbo. 

3.5.2. Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (vwo) 

Het vwo duurt zes jaar en is vooral bedoeld als voorbereiding op het wo (wetenschappelijk onderwijs). Tot het 

vwo behoren het atheneum en het gymnasium. Op het gymnasium krijgen alle leerlingen Grieks en Latijn in de 

onderbouw en Grieks en/of Latijn in de bovenbouw. Op het atheneum wordt soms Latijn gegeven als keuzevak. 

Met een bewijs dat de eerste drie leerjaren van het vwo met een gunstig gevolg zijn doorlopen, kan een 

leerling doorstromen naar een vakopleiding (niveau 3) of een middenkaderopleiding (niveau 4) van het mbo. 

3.5.3. Profielen havo en vwo 

Een havo- of vwo-opleiding kent vier profielen. Een profiel is uit een onderwijsprogramma dat de leerling 

voorbereidt op een opleiding aan een hogeschool (hbo) of universiteit (wo). Er zijn vier profielen: 

• natuur en techniek; 

• natuur en gezondheid; 

• economie en maatschappij; 

• cultuur en maatschappij. 

Elk profiel heeft een gemeenschappelijk deel, dat voor alle profielen gelijk is. Daarnaast is er een profieldeel 

dat elk van de profielen kenmerkt. Ten slotte is er een vrij deel. Deze vrije ruimte kan de leerling gebruiken om 

vakken te volgen uit een ander profieldeel en vergroot de mogelijkheid om door te stromen naar het hoger 

onderwijs. 

3.6. Kopklas 

De kopklas is een extra jaar basisonderwijs met extra aandacht voor de Nederlandse taal. Haagse kinderen tot 

13 jaar die voldoende capaciteiten, motivatie en inzet hebben om vmbo TL, havo of vwo te halen, maar die 

door taalachterstand een lager basisschooladvies hebben gekregen, komen hiervoor in aanmerking. De 

kinderen krijgen les op een VO-school omdat zij daar beter op hun plek zijn. Na afloop van dat jaar stromen de 

leerlingen door naar een reguliere brugklas. Het is van belang dat de leerlingen gemotiveerd zijn om naar de 

kopklas te gaan. 

Het is raadzaam om zo snel mogelijk na de start van het schooljaar waarin voor het VO moet worden 

aangemeld, de aanmelding voor de kopklas te doen. Hoe eerder de leerling in beeld is, hoe eerder duidelijk is 

of de kopklas daadwerkelijk een goede voorziening is voor de betreffende leerling. De selectieprocedure voor 

de kopklas kan dan tijdig worden gestart, zodat voor aanvang van de eerste BOVO-aanmeldingsperiode al 

helderheid is over mogelijkheden voor plaatsing. 

Meer informatie vindt u op: www.denhaag.nl/kopklas of via het HCO: 070-4482828 


3.7. Internationale Schakelklas VO (ISK) 


Het ISK is een speciale klas voor leerlingen van 12 tot 18 jaar die nog maar kort in Nederland zijn (richtlijn is 

minder dan 2 jaar) en het Nederlands niet of nauwelijks beheersen. In deze klas volgen ze een cursus 

Nederlands, zodat ze daarna in kunnen stromen in een gewone klas op het VO. Leerlingen zitten 1 tot 2 jaar in 

de schakelklas. In de regio Haaglanden bieden drie VO-scholen ISK aan. Voor meer informatie zie de 

Scholenwijzer Voortgezet Onderwijs. 


4. Leerlinggebonden financiering en voortgezet speciaal onderwijs 


De regeling Leerlinggebonden financiering, LGF (het zgn. rugzakje) is in augustus 2003 in werking getreden. 

Deze regeling verbetert de mogelijkheden voor integratie van leerlingen met een ernstige beperking in het 

basis- en het voortgezet onderwijs. 

Het LGF beleid kent drie hoofddoelstellingen: 

1. het vergroten van de keuzevrijheid van ouders voor regulier (met rugzakje) of speciaal (school 

behorende bij een REC) onderwijs; 

2. het werken met onafhankelijke criteria; 

3. het oprichten van de Regionale Expertise Centra (er is een landelijk dekkend netwerk van ca. 35 

instellingen). 

De beslissing over het recht op een plaats in het speciaal onderwijs of op het leerlinggebonden budget ligt in 

handen van de commissies voor de indicatiestelling (CvI). Deze commissies zijn onafhankelijk van de speciale 

scholen, maar zijn wel gekoppeld aan Regionale Expertise Centra (REC’s). De schoolsoorten VSO zijn per regio 

gebundeld in vier clusters: 

Cluster 1 visueel gehandicapte leerlingen 

• scholen voor kinderen die blind of slechtziend zijn; 

• scholen voor meervoudig gehandicapte blinde of slechtziende kinderen; 

• voor cluster 1 scholen geldt een afwijkende regeling. 

Cluster 2 auditief en communicatief gehandicapte kinderen 

Cluster 3 

Cluster 4 

• scholen voor kinderen die doof (DOV) zijn; 

• scholen voor kinderen die slechthorend (sh) zijn; 

• scholen voor meervoudig gehandicapte dove of slechthorende kinderen; 

• scholen voor kinderen met ernstig spraak en/of taalmoeilijkheden (esm). 

• scholen voor verstandelijk gehandicapte kinderen, lichamelijk gehandicapte leerlingen (inclusief 

chronisch zieke kinderen) en meervoudig gehandicapte leerlingen; 

• scholen voor zeer moeilijk lerende kinderen (ZMLK); 

• scholen voor langdurig zieke kinderen met somatische problematiek (LZK); 

• scholen voor kinderen met een lichamelijke handicap (mytylscholen); 

• scholen voor meervoudig gehandicapte kinderen met een lichamelijke handicap (tyltylscholen). 

• scholen voor leerlingen met ernstige gedragsstoornissen en/of psychiatrische problematiek; 

• scholen voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen (ZMOK); 

• scholen voor langdurig psychiatrisch zieke kinderen (LZK); 

• scholen verbonden aan een pedologisch instituut (PI-scholen). 


4.1. Regionale Expertise Centra (REC’s) in Den Haag en omgeving 

Cluster 2 Holland Flevoland 


Stichting Regionaal Expertise Centrum Noord-Holland en Flevoland en Leihaghe scholen van Leihage: 

www.rec2holland-flevoland.nl 

De Cor Emousschool (Den Haag) 

De Voorde (Rijswijk) 

Algemeen secretariaat CvI: 

REC2Holland-Flevoland 

Postbus 9853 

1006AN Amsterdam 

Telefoon: 020 - 346 06 62 

E-mail rec2hf@oogonderwijs.nl 

Cluster 3 REC Zuid Holland Midden (3-10) 

De Weerklank (Leiden) 

Effatha/Guyot (Zoetermeer) 

Stichting Regionaal Expertise Centrum Zuid-Holland Midden Cluster 3 scholen van Haagwinde: www.reczhm.nl 

Haags Tyltylcentrum (Den Haag) 

Haagse Mytylschool (Den Haag) 

De Piramide (Den Haag) 

Secretariaat CvI 3-10 

Clara van Sparwoudestraat 1 

2612 SP Delft 

Telefoon 015 2141066 

E-mail coördinator@reczhm.nl 

Cluster 4 REC West (4-19) www.recwest.nl 

Insp. W.P. Blokpoelschool (Den Haag) 

PI-school De Brug (Leiden) 

César Franckschool (Leiden) 

Eerste Ned. Buitenschool (Den Haag) 

CvI REC West: 

Binckhorstlaan 145 

2516 BA Den Haag 

Telefoon 070 305 20 65. 

E-mail cvi@recwest.nl 

Inspecteur S. de Vriesschool 

De Bernardusschool 

dr. C.E. van Koetsveldschool 

't Kraaienest 

Prof. dr. Leo Kannerschool (Oegstgeest) 

De Leidse Buitenschool (Katwijk) 

De Opperd (Rijswijk) 

J.C. Pleysierschool (Den Haag) 

(Den Haag) 

(Den Haag) 

(Den Haag) 

(Nootdorp) 


4.2. Indicatie criteria 


Voor de bepaling van de toelaatbaarheid tot de zorg van het speciaal onderwijs spelen drie thema’s een 

cruciale rol: 

1. De stoornissen en/of beperkingen van de aangemelde leerling: de leerling is alleen toelaatbaar als de 

aard en de ernst van zijn stoornissen en/of beperkingen binnen de door de overheid geformuleerde 

criteria vallen. 

2. De beperking van de onderwijsparticipatie: de leerling is alleen toelaatbaar als de ernst van de 

beperking om aan onderwijs te kunnen deelnemen binnen de landelijke criteria valt. 

3. De mogelijkheid van adequate zorg vanuit de zorgstructuur van het regulier onderwijs of vanuit de 

zorgsector: de leerling is alleen toelaatbaar als voldoende wordt onderbouwd dat de zorg vanuit de 

zorgstructuur van het regulier onderwijs ontoereikend is. 

De thema’s zijn specifiek uitgewerkt in indicatiecriteria die in een ministeriële regeling zijn vastgelegd. Zie 

hiervoor de brochure: De Indicatiecriteria in vogelvlucht – de aangepaste criteria voor speciaal onderwijs en 

leerlinggebonden financiering. Een uitgave van de Landelijke Commissie Toezicht Indicatiestelling (LCTI). Het 

boekje is te downloaden via: 

http://speciaalonderwijs.kennisnet.nl/cluster4/verdieping4 

4.2.1. Wat zit er in de rugzak? 

De inhoud van de rugzak is samengesteld uit drie bedragen: 

• een bedrag voor formatie-uitbreiding (via t-1. bekostiging); 

• een bedrag voor ambulante begeleiding. (Dit bedrag gaat naar de school voor speciaal onderwijs die 

verantwoordelijk is voor de ambulante begeleiding); 

• een bedrag voor aanpassing van het lesmateriaal. 

Het handelingsplan: 

• de school is verplicht een handelingsplan op te stellen; 

• opstellen in overeenstemming met de ouders tot een maand na inschrijving; 

• herindicatie na drie jaar; 

• jaarlijkse evaluatie met de ouders. 

4.2.2. Hoe verloopt de aanvraag? 

Ouders dienen een aanvraag in. Volgens de wet gaat de ouder met alle informatie, verslagen van onderzoeken 

etc. naar een intakebureau, aanmeldpunt of loket van het REC. Deze bureaus helpen ouders hun aanvraag 

compleet te maken en leveren het dossier namens de ouders in bij het CvI. Bij een positieve indicatie van het 

CvI ontvangen de ouders/verzorgers hiervan een afschrift. Deze kunnen vervolgens kiezen: plaatsing op een 

speciale school of ambulante begeleiding. Wanneer de ouders voor ambulante begeleiding kiezen, gaan zij met 

hun beschikking naar de PO- of VO-school. Met de beschikking kan de school bij de CFI de gelden aanvragen. 

De reguliere school maakt een handelingsplan voor de leerling. 

4.2.3. Wanneer aanvragen? 

De indicatie is clustergebonden, maar geldt zowel voor het speciaal onderwijs, voortgezet speciaal onderwijs 

als voor ambulante begeleiding en is bij iedere REC drie jaar geldig. De indicatie is niet schoolafhankelijk en 

hoeft dus niet bij de overstap van basis -naar voortgezet onderwijs opnieuw aangevraagd te worden, maar kan 



elk moment door ouders aangevraagd worden. De beschikking regelt de toelaatbaarheid met ingang van de 

beschikkingsdatum. Het schoolbestuur beslist over plaatsing. 

Voor de eerste stap zijn de volgende documenten benodigd: 

• aanmeldingsformulier; 

• toestemmingsverklaring voor ouders; 

• persoonsgegevens leerling; 

• hulpvraag ouders en eventueel verwijzende school of instantie; 

• voorgeschiedenis, anamnese; 

• een psychiatrisch en/of psychodiagnostisch onderzoeksverslag niet ouder dan 2 jaar; 

• het clustergebonden onderwijskundig rapport of gegevens van zorginstanties (als een kind niet naar 

school gaat) zo recent mogelijk, maar niet ouder dan 6 maanden. 

Specifieke eisen per cluster: 

• cluster 2: een logopedisch rapport niet ouder dan een half jaar; 

• cluster 3: afhankelijk van schoolsoort een SRZ onderzoek/Rapportage medisch onderzoek; 

• cluster 4: een verklaring van een medisch specialist (psychiater) of GZ-psycholoog over de stoornis van 

de leerling en een verklaring van een zorginstantie (Bureau Jeugdzorg) dat buiten school extra hulp is/ 

wordt geboden. 

4.2.4 Criteria cluster-4: 

Om een cluster 4 indicatie te krijgen, moet een leerling voldoen aan de volgende criteria: 

1. Er is sprake van ernstige gedrags- of kinderpsychiatrische problematiek in termen van DSM-IV of een half jaar 

geïndiceerde hulpverlening zonder vooruitgang; 

2. De sociaal-emotionele problematiek of gedragsproblemen manifesteren zich zowel in het onderwijs als in de 

thuissituatie en/of vrijetijdsbesteding; 

3. Er is sprake (geweest) van bemoeienis vanuit jeugdzorg en/of een kinderpsychiatrische voorziening; 

4. Er is een ernstige structurele beperking in de deelname aan het onderwijs waardoor de leerling niet voldoet 

aan de algemene leervoorwaarden met betrekking tot het vereiste gedrag voor regulier onderwijs; 

5. Er is aangetoond dat de beschikbare reguliere zorgstructuur vanuit de school en het samenwerkingsverband 

niet toereikend is; tevens is er te weinig vooruitgang ondanks extra zorg. De geboden zorg is aangetoond 

middels geëvalueerde handelingsplannen t.a.v. de gedragsproblematiek/sociaal-emotionele problematiek, 

die niet ouder zijn dan een half jaar. 

4.3. Opbouw van het dossier cluster 4 

Een dossier bestaat uit drie delen: 

1. informatie van de ouders; 

2. informatie van de hulpverlening over de stoornis; 

3. informatie van de school over de onderwijsbeperking. 


1. Informatie van de ouders: 


Een indicatie voor speciaal onderwijs of ambulante begeleiding krijgen is een ingewikkelde procedure. Een 

ouder mag zelf een dossier samenstellen en naar de CvI sturen, REC West adviseert ondersteuning te vragen 

van de aanmeldpunten. Voor de ouders zijn hieraan geen kosten verbonden. De trajectbegeleiders van de 

aanmeldpunten zijn goed op de hoogte van de gang van zaken en eisen rond dossiervorming. 

Er is een aantal aanmeldpunten binnen REC West, verdeeld per regio. Ook is onderscheid gemaakt tussen 

aanmeldpunten voor primair onderwijs, voortgezet onderwijs en MBO. Zie punt 4.5.1. Aanmeldpunten (zie ook 

www.recwest.nl en www.deloodsboot.com) 

De ouders/verzorgers of de wettelijk vertegenwoordiger van de leerling dienen de aanvraag in met: 

• aanmeldingsformulier LGF; 

• gedragsvragenlijst voor kinderen (CBCL); 

• verslag van het intakegesprek, of gegevens van het maatschappelijk werk. 

2. Informatie van de hulpverlening over de stoornis 

Voor plaatsing in het speciaal onderwijs van REC West dient een integrale stoornis te worden aangetoond: de 

problemen mogen niet alleen op school spelen, maar ook thuis of in de vrije tijd. Het betreft een verklaring van 

een medisch specialist of bevoegd psychodiagnosticus en rapportages van de hulpverlening. De ouders kunnen 

voor dit onderdeel van het dossier hulp vragen aan hun casemanager van Bureau Jeugdzorg. Wanneer ouders 

zich reeds aangemeld hebben bij Intakebureau de Strandwacht of bij intakebureau Pleysierschool dan wordt 

het opvragen van deze documenten door het intakebureau gedaan, mits hiervoor een toestemmingsverklaring 

is ondertekend door de ouders: 

• een stoornisverklaring of een verklaring waaruit blijkt dat een half jaar geïndiceerde hulpverlening 

onvoldoende resultaat heeft gehad; 

• een verklaring van externe hulpverlening. 

3. Informatie van de school over de onderwijsbelemmering. 

De stamschool ondersteunt de aanvraag van de ouders met: 

• een onderwijskundig rapport (OKR cluster-4), niet ouder dan 6 maanden; 

• een gedragsvragenlijst voor kinderen 4-18 jaar, informatie leerkracht (TRF of SEV); 

• evaluatie van het uitgevoerde zorgtraject op school (handelingsplan). 

NB: Onvoldoende gegevens 

De CvI neemt alleen volledige dossiers in behandeling. Bij ontbrekende gegevens heeft de CvI in laatste 

instantie de mogelijkheid de Commissie van begeleiding van een van de REC-scholen te vragen aanvullend 

onderzoek te doen. Dit heeft alleen zin wanneer uit het dossier blijkt dat de leerling aan de overige criteria 

voldoet. Als een dossier in behandeling is genomen, dan wordt binnen acht weken een besluit genomen. 

4.4. De indicatiestelling 

In een positieve beschikking verklaart de commissie dat een leerling is geïndiceerd voor speciaal onderwijs van 

cluster 4 of een leerlinggebonden budget voor ambulante begeleiding, gedurende een periode van maximaal 

drie jaar. 



De commissie geeft een schooladvies. Daarbij wordt gekozen uit de scholen van REC West, op basis van 

leerlingproblematiek. De commissie kan de ouders ook adviseren gebruik te maken van ambulante begeleiding. 

In dat geval worden de ouders verwezen naar de Dienst Ambulante Begeleiding van REC West. 

Na de indicatiestelling melden ouders hun kind aan bij één van de REC-scholen. De school beslist met de ouders 

over aanbod (handelingsplan), lesplaats en plaatsingsdatum. Zo nodig wordt aanvullend onderzoek gedaan 

door de Commissie van begeleiding van de school. 

4.5. Trajectverloop 

Het traject van REC West verloopt als volgt: 

1. Ouders bellen naar het aanmeldpunt dat voor hen in aanmerking komt (zie voor Aanmeldpunten punt 4.3. of 

bekijk www.deloodsboot.com of www.recwest.nl). 

2. De trajectbegeleider kan vertellen welke informatie vereist is voor een indicatie. Onder downloads 

(www.recwest.nl ) zijn de meeste dossieronderdelen te vinden. Op verzoek kan per post een 

informatiepakket worden opgestuurd. Ook kan een afspraak gemaakt worden voor een intakegesprek. 

3. Het dossier wordt compleet gemaakt. 

4. Het complete dossier wordt door het aanmeldpunt opgestuurd naar de CvI. 

5. De CvI verstuurt een ontvangstbevestiging naar het aanmeldpunt. 

6. Indien nodig wordt aanvulling gevraagd door de CvI. 

7. Binnen 8 weken neemt de CvI een besluit en stelt de ouders en het aanmeldpunt daarvan op de hoogte. 

8. Ouders zoeken een school of ambulante dienst, eventueel kan het aanmeldpunt daarbij ondersteunen. 

4.5.1. Aanmeldpunten 

REC West is opgedeeld in twee regio’s: regio Noord en regio Zuid (zie voor deze verdeling ook 

www.deloodsboot.com > aanmelden of www.recwest.nl > aanmeldpunten). 

Voor intake voor het Speciaal Onderwijs (SO) of LGF (rugzakje) regio Den Haag 

kunt u contact opnemen met: 

CvI Intakebureau PO Den Haag De Loodsboot| Paddepad 8, 2554 HZ Den Haag | t 070-32 54 002 

De Loodsboot is onderdeel van het Regionaal ExpertiseCentrum (REC) West en is ondergebracht bij De 

Strandwacht, school verbonden aan het Pedologisch Instituut. 

Voor intake voor het Speciaal Onderwijs (SO) of LGF (rugzakje) regio Leiden en Den Haag 

kunt u contact opnemen met: 

CvI Intakebureau VSO Pleysierschool | Binckhorstlaan 145, 2516 BA Den Haag | t 070-33 80 680 

Voor intake voor het Speciaal Onderwijs (SO) of LGF (rugzakje) regio Leiden kunt u terecht bij: 

CvI Intake Regio Noord - mevrouw J. Marks | Zeemanlaan 22A, 2313 SZ Leiden | t 071-52 88 642 

4.6. Welke kinderen gaan er naar REC 4? 

Kinderen die een zodanige ernstige en structurele beperking in de deelname aan het onderwijs vertonen 

waardoor de leerling niet voldoet aan de algemene leervoorwaarden met betrekking tot het vereiste gedrag 

voor regulier onderwijs. Er dient sprake te zijn van een gedragsstoornis of een psychiatrische aandoening, 

vastgesteld door een psychiater en/of een geregistreerde gezondheidspsycholoog. De problemen die deze 

kinderen hebben zijn van invloed op de thuissituatie en/of in de vrije tijd en ouders hebben reeds hulp gezocht 

(individuele hulp/training voor het kind) bij externe hulpverleningsinstanties, zoals Bureau Jeugdzorg. 


4.6.1. Stoornissen en psychiatrische aandoeningen 

Globaal worden drie typen stoornissen onderscheiden: 

1. Ontwikkelingsstoornissen; 

2. emotionele stoornissen; 

3. gedragsstoornissen. 

Ze worden geclassificeerd volgens het internationale systeem DSM – IV. 


Ontwikkelingsstoornissen hebben betrekking op een gestoorde contactname en zijn de autistische stoornis, 

stoornis van Rett, desintegratiestoornis van de kinderleeftijd, stoornis van Asperger en de pervasieve 

ontwikkelingsstoornis NAO. 

Emotionele stoornissen hebben meer betrekking op internaliserend gedrag, zoals dat geldt bij selectief 

mutisme, de obsessieve compulsieve stoornis, de reactieve hechtingstoornis, de posttraumatische 

stressstoornis, gegeneraliseerde angststoornis, depressieve stoornis en somatisatie stoornis. 

Gedragsstoornissen zijn meer externaliserend, zoals de gedragsstoornis Conduct Disorder (CD) en de 

oppositioneel-opstandige gedragsstoornis (ODD). Uitzonderingen zijn de gedragsstoornis NAO en de 

aanpassingsstoornis. Ook de aandachttekort stoornis, al dan niet met hyperactiviteit, wordt tot deze groep 

gerekend. 

De classificatie wordt vastgesteld door een bevoegd onderzoeker, zoals een kinderen jeugdpsychiater. 

Hiervoor zijn ouders verwezen naar Bureau Jeugdzorg of De Jutters. 

Soms is de diagnostiek nog niet afgerond, maar wordt een kind al langer dan een half jaar behandeld of 

begeleid, met onvoldoende resultaat. Wanneer het door bureau jeugdzorg geïndiceerde hulpverlening betreft, 

kan dit ook gelden als indicatiegrondslag. 

4.6.2. Integraliteit 

De stoornis van een kind dient een schooloverstijgend probleem te zijn en zal dus ook spelen in de thuissituatie 

en/of de vrije tijd. Dat moet blijken uit gegevens van het maatschappelijk werk over de thuissituatie. Een 

screeningsverslag van Bureau Jeugdzorg of een raadsonderzoek bevat veelal die informatie. Maar een 

maatregel, getroffen door de kinderrechter, levert voldoende bewijslast. 

4.6.3. Externe hulpverlening 

De integraliteit moet ook blijken uit de externe hulpverlening die de ouders hebben gezocht. Het gaat dan om 

behandeling door een voorziening als Jeugdhulpverlening, Jeugd-GGZ of hulp door een kinderpsychiatrische 

voorziening of Jeugdbescherming. De hulp dient gericht te zijn op de problematiek van het kind. 

4.6.4. Ernstige onderwijsbeperking 

De schoolgang levert ernstige problemen op. Er is sprake van ernstige tekortkomingen in leer- en taakgedrag, 

zoals werkhouding, taakgerichtheid, aandacht en motivatie of ernstige problemen in de interactie met het 

onderwijsgevend personeel en/of ernstig storend gedrag ten aanzien van het onderwijsleerproces van 

medeleerlingen. Het kan ook gaan om extreem gedrag, waarbij op basis van psychodiagnostisch onderzoek 

blijkt dat de leerling een gevaar voor zichzelf of voor anderen is, de leerling zelfverwondend of suïcidaal gedrag 

vertoont, lijdt aan ernstige depressie, extreem fysiek of extreem verbaal agressief gedrag vertoont. 



De genoemde problemen zijn manifest gedurende minimaal een jaar, beperken zich niet tot een bepaalde 

situatie, en worden weinig of niet beïnvloed door op de problemen gerichte aanpak en afspraken. De ernstige 

beperking wordt door de intern begeleider van de school met de ouders beschreven in een onderwijskundig 

rapport. Bespreking in de zorgcommissie van het samenwerkingsverband*, individueel psychologisch 

onderzoek, toetsing van de opbrengst van de handelingsplanning en afwijzing door de PCL voor plaatsing in het 

speciaal basisonderwijs, en eventueel een melding bij de leerplichtambtenaar, zijn daaraan vooraf gegaan. 

*Interventie van/samenwerking met het Samenwerkingsverband Primair Onderwijs is een belangrijk onderdeel 

in de cluster-4 aanvraag. 

4.6.5. Zorgstructuur regulier onderwijs 

Gedurende een termijn van tenminste een half jaar dient aangeboden schoolse ‘zorg’ (omschreven in een 

handelingsplan met tenminste één gedragsdoel) onvoldoende effect te hebben gesorteerd, ondanks het feit 

dat deze zorg voldoet aan de criteria van een goed handelings- of zorgplan. Onder de zorgstructuur van het 

regulier onderwijs wordt behalve de binnenschoolse zorg van de (speciale) scholen voor basisonderwijs en 

voortgezet onderwijs - in de vorm van individuele handelingsplanning door de groepsleerkracht en extra zorg 

van Interne Begeleiding en Remedial Teaching, tevens de bovenschoolse zorg van de samenwerkingsverbanden 

Weer Samen Naar School en VO/VSO en de Onderwijsbegeleidingsdiensten - in de vorm van diagnostiek, inzet 

expertise leerlingenzorg, zorgplatform of ambulante begeleiding vanuit sbao/vso-school- verstaan. Daarnaast 

kan buitenschoolse zorg worden verstrekt via een instelling voor jeugdzorg of andere gespecialiseerde vormen 

van hulp bij gedrags- en psychiatrische problemen. 

4.7. Extra tips 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

verwijs ouders van zorgleerlingen eerst naar Bureau Jeugdzorg; als dit aanbod na een half jaar 

onvoldoende oplevert is het onderzoeken van een mogelijk cluster-4 aanvraagtraject 

aanbevelenswaardig; 

leerlingen met een IQ70 bij cluster 4 (www.deloodsboot.com > a of www.recwest.nl); 

de vaststelling van een stoornis door een medisch specialist of GZ-psycholoog is anders dan het ipo van 

het HCO naar IQ en leerachterstand. Het vaststellen van sociaal-emotionele problematiek, zoals dat 

voor RVC/ LWOO2 geldt, is onvoldoende voor het speciaal onderwijs; 

het OKR voor de aanvraag voor speciaal onderwijs is anders dan het OKR Haaglanden; 

voor een aanvraag moet minimaal, gedurende een half jaar, een gedragshandelingsplan zijn uitgevoerd 

met onvoldoende gedragsverbetering; 

cluster 4 gaat over leervoorwaarden voor wat betreft gedragsstoornissen en psychiatrische ziekte, en 

niet didactische vorderingen en leerachterstand. Het OKR over de ernstige onderwijsbeperking en de 

handelingsplanning moeten betrekking hebben op ernstige sociaal-emotionele problematiek (zgn. 

ontwikkelings-, emotionele of gedragsstoornissen); 

in de aanloopfase kan het goed zijn, bij het REC (De Loodsboot), hulp in de vorm van preventieve 

ambulante begeleiding (PAB) in te roepen. De begeleiding duurt dan maximaal een half jaar. 

Preventieve begeleiding wordt betaald door de school waar het kind is ingeschreven. Hiervoor 

hoeft een leerling niet geïndiceerd te zijn; 

bij de leerplichtambtenaar, vanwege hun gedrag aangemelde, thuiszittende leerlingen kunnen bij het 

REC worden aangemeld voor een crisisplaatsing; 


• 


ouders kunnen zelf de website van REC West/ De Loodsboot raadplegen (www.recwest.nl + 

www.deloodsboot.com). 

Checklist indicatiestelling cluster 4 

Aanvraag (ouders). (Voor hulp zie onderdeel aanmeldpunten 4.5.1) 

• Aanmeldingsformulier ouders 

• Gegevens van het maatschappelijk werk (Afhankelijk van de stoornis hebben de ouders een gesprek 

met de maatschappelijk werker) 

• Gedragsvragenlijst kinderen 4 - 18 jaar (CBCL) 

Stoornis (jeugdhulpverlening) 

• Recente vaststelling stoornis in psychiatrisch of 

• Psychodiagnostisch onderzoek 

• Hulpverleningsverklaring 

Onderwijsbeperking (stamschool) 

• Onderwijskundig rapport cluster 4 

• Gedragsvragenlijst leerkracht (TRF) 

• Evaluatie van het handelingsplan, dat gedurende een half jaar is aangeboden 

Bron: www.recwest.nl 


5. Toetsen en testen 

5.1. Didactisch onderzoek 


Didactisch onderzoek is onderzoek naar leerachterstanden. Leerlingen met een LWOO- of PrO-advies moeten 

voor de aanvraag bij de RVC-VO deel hebben genomen aan goedgekeurde toetsen op de volgende 

leergebieden: technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en inzichtelijk rekenen. 

5.1.1. CITO Eindtoets 

De CITO Eindtoets wordt afgenomen van 5 t/m 7 februari 2013. De CITO Eindtoets is in de regio Haaglanden 

niet verplicht. Basisscholen kunnen er ook voor kiezen om een intelligentieonderzoek af te laten nemen. 

Dit schooljaar zal voor het eerst gewerkt worden met twéé papieren versies van de Cito Eindtoets: de Eindtoets 

Niveau en de Eindtoets Basis. De versies overlappen elkaar gedeeltelijk, maar verschillen in moeilijkheidsgraad. 

De Eindtoets Niveau is bedoeld voor leerlingen (landelijk 25%) van wie wordt ingeschat dat zij doorstromen 

naar brugklastype vmbo basis of vmbo kader. De Eindtoets Basis is bedoeld voor leerlingen (landelijk 75%) met 

een basisschooladvies vmbo gemengd/theoretische leerweg of hoger. 

Cito adviseert bij twijfel te kiezen voor de Eindtoets Basis. Verder kunnen bepaalde leerlingkenmerken, zoals 

toetsangst, bij twijfel de doorslag geven om te kiezen voor het lagere of hogere niveau. Een leerling die weinig 

zelfvertrouwen heeft wanneer het om toetsen gaat, kan bij twijfel beter de Eindtoets Niveau maken. De 

digitale versie van de Cito Eindtoets wordt gehandhaafd en kan ingezet worden als inhaaltoets. 

In de regio Haaglanden worden veelal onderstaande bandbreedtes gehanteerd bij het bepalen van het 

onderwijsniveau. Ze worden door het VO beschouwd als adviesgetallen. Het schema voor de bandbreedtes is 

iets aangepast ten opzichte van vorig jaar. De voornaamste verandering zit in het overleggebied. 

Niveau AO Overleg (OV) 

PO onderbouwt bsa met aanvullende 

onderwijskundige informatie* 

ondergrensgebied bovengrensgebied 

Basis ≤514 515-518 519-520 ≥521 

Kader ≤520 521-526 527-528 ≥529 

TL ≤526 527-531 532-533 ≥534 

TL/havo ≤528 529-533 534-535 ≥536 

havo ≤531 532-535 536-537 ≥538 

havo/vwo ≤535 536-538 539-540 ≥541 

vwo ≤539 540-542 543-544 ≥545 

* Leerlingen die in het overleggebied vallen kunnen toelaatbaar zijn voor dit onderwijstype indien andere gegevens (denk aan: Cito 

LOVS, Drempelonderzoek, leerlingkenmerken en de visie van de PO-school) er op wijzen dat de leerling dit onderwijstype aan kan. Zeker 

in het ondergrensgebied is goed overleg tussen PO en VO over deze leerlingen, ook los van het onderwijskundig rapport, van groot 

belang. 

Regionale BOVO procedure 2012-2013 31 

PL

Aanvullend onderzoek (AO) 


De gegevens van de leerling wijken zodanig af van het basisschooladvies dat het VO er wellicht voor kiest nader 

onderzoek te (laten) verrichten. Op basis van de uitslag van dit onderzoek, gevolgd door overleg met de 

betreffende basisschool, besluit de VO-school of de leerling toelaatbaar is. 

Overleg (OV) 

Sommige leerlingen scoren binnen het overleggebied. BOVO heeft hierin een tweedeling gemaakt. In de 

praktijk ligt een basisschooladvies regelmatig hoger (soms ook lager) dan de uitkomst van de Cito Eindtoets. 

Hoewel dit realistisch kan zijn en het basisschooladvies in deze regio leidend is, roept een dergelijk 

incongruentie vragen op aan de kant van de VO-school en kan het toelatingsproces vertraging oplopen. Als PO- 

scholen de basisschooladviezen in het ‘overleggebied’ onderbouwen met onderwijskundige informatie, zoals 

het Cito LOVS, leerlingkenmerken en de visie van de school kan een dergelijke vertraging voorkomen worden. 

Als een leerling laag in het overleggebied scoort is direct contact (vb. telefonisch) tussen PO- en VO-school een 

waardevolle aanvulling op het onderwijskundig rapport. 

Plaatsbaar (PL) 

Het VO zal de leerling op grond van deze gegevens waarschijnlijk zonder nader overleg plaatsen. 

5.1.2. Drempelonderzoek 

Het Drempelonderzoek bestaat uit vijf didactische toetsen. Door middel van de toetsen op het gebied van 

technisch lezen, spelling, woordenschat, begrijpend lezen en rekenen zetten de onderzochte leerlingen zichzelf 

per onderdeel in een rij. Het onderdeel woordenschat is geen vereiste voor de RVC-VO, maar geeft wel 

aanwijzingen voor juiste advisering. 

De behaalde scores worden uitgedrukt in didactische leeftijdsequivalenten (DLE) en ABCDE-scores en op deze 

wijze vergeleken met scores van basisschoolleerlingen in de groepen 5 tot en met 8. Daarnaast werkt Bureau 

678 Onderwijsadvisering sinds 1 augustus 2009 met een Didactisch Quotiënt (DQ) binnen het 

Drempelonderzoek. Het DQ maakt een nauwkeurigere verwijzing naar onderwijstype mogelijk. Tevens wordt 

de leerwinst die leerlingen maken in de periode september – februari opgenomen in het DQ. Verwijzing naar 

de Cito eindscore is hierdoor een stuk stabieler. Ook wordt het mogelijk om het verband tussen het 

intelligentieniveau en de didactische prestaties zichtbaar te maken. Zijn de getallen ongeveer gelijk, dan 

presteert de leerling volgens verwachting. Is het gat tussen IQ en DQ groot, dan is het verstandig om op zoek te 

gaan naar oorzaken en mogelijke remediëring. 

Met behulp van een plaatsbepalingformulier worden de individuele scores van leerlingen vergeleken met 

scores van verschillende onderwijstypen. Het didactische profiel van de leerling wordt vertaald in een 

plaatsingsadvies op basis van een ‘veilige’ plek voor de leerling. Een leerling is veilig als ongeveer 20% 

leerlingen in zijn omgeving minder weten/kunnen. 

Meer informatie kunt u lezen op www.drempelonderzoek.nl. 

5.1.3. Cito Leer- en onderwijsvolgsysteem (Cito LOVS) 

Naast het drempelonderzoek staat de RVC-VO ook andere didactische toetsen toe voor LWOO- en PrO- 

leerlingen. Bij de leergroepgebonden toetsen, zoals de LOVS-toetsen van het Cito leerlingvolgsysteem, dienen 



de RVC’s uit te gaan van toetsen die aansluiten bij het werkelijke didactische niveau van de leerling. Dit 

betekent dat schoolverlaters op de basisschool soms toetsen moeten maken die in jaargroepen daarvoor 

gebruikt worden. 

5.1.4. Adaptief toetsen 

Vermoedelijke LWOO- en PrO-leerlingen dienen adaptief getoetst te worden. Hierbij kiest u op grond van uw 

verwachting een toets die de leerling qua niveau redelijk zou moeten kunnen maken. Voor een groep 8 leerling 

met een leerachterstand betekent dit afname van een toets van een lagere groep. De werkwijze is als volgt: 

• kies een leergebied; 

• schat het niveau in van de leerling; 

• kies een toets die bij dit niveau past; 

• laat de leerling de toets maken; 

• het verschil tussen de DL die hoort bij de toets en de DLE van de leerling mag 10 punten zijn. 

• verschil DLE – DL max tien punten : toets voldoet 

DL >10 punten hoger dan DLE : terugtoetsen 

DLE > 10 punten hoger dan DL : doortoetsen 

Nb. Je hoeft niet altijd door of terug te toetsen als je adaptief getoetst hebt. Er moet in ieder geval worden 

door- of teruggetoetst indien: 

- dit toetsresultaat duidelijk afwijkt van de gegevens uit het OKR of het LOVS; 

- er sprake is van strijdige gegevens (vb. sommige gegevens verwijzen naar PrO en andere naar LWOO); 

- er sprake is van een IQ tussen 75 en 80 (omdat dit het overlapgebied is tussen LWOO en PrO). 

5.2. Intelligentieonderzoek 

De BOVO-procedure stelt PO-scholen niet verplicht leerlingen te laten deelnemen aan de Cito Eindtoets. Er kan 

ook gekozen worden voor een intelligentieonderzoek (IQ-test). Als een leerling het advies LWOO of PrO krijgt, 

is een intelligentieonderzoek zelfs verplicht. In deze gevallen draagt de PO-school zorg voor afname van een 

intelligentieonderzoek. De uitslag van het intelligentieonderzoek wordt meegezonden met het 

basisschooladvies. De intelligentieonderzoeken die afgenomen worden zijn o.a. de WISC-III, SON-R 5½-17, NIO 

en NDT. 

Intelligentieonderzoeken die individueel afgenomen worden (vb. WISC III) verdienen volgens de RVC-VO de 

voorkeur boven klassikaal afgenomen onderzoeken. In een flink aantal gevallen blijken klassikale, schriftelijke 

tests niet geschikt voor delen van de leerlingenpopulatie. Dit hangt meestal samen met ernstige taal- en 

leesproblemen van de leerling, als gevolg van dyslexie, een spraak- taalstoornis of Nederlands als tweede taal. 

Klassikale intelligentieonderzoeken als de NIO en de NDT zijn wel toegestaan, omdat individueel onderzoek 

voor alle leerlingen met een LWOO- of PrO-niveau vaak voor basisscholen niet realiseerbaar is. BOVO raadt 

basisscholen aan de uitslag op de NIO of NDT te toetsen aan eventueel eerder onderzoek dat gedaan is en aan 

de eigen mening van de school over het kind. Mocht de uitslag hiermee niet in overeenstemming zijn, kan de 

basisschool, indien (financieel) mogelijk, er toe besluiten bij een leerling alsnog een individueel 

intelligentieonderzoek af te laten nemen. Goedkeuring van de ouders is hiervoor een voorwaarde. 


Als bandbreedte voor intelligentieonderzoeken hanteren we de RVC-VO criteria: 

Schooltype Intelligentiequotiënt binnen de bandbreedte: 

PrO 55 t/m 80 

LWOO 75 t/m 90 

91 t/m 120 

De NIO hanteert voor vmbo, havo en vwo de volgende criteria: 

Schooltype Intelligentiequotiënt binnen de bandbreedte: 

vmbo–basisberoepsgericht 79 - 100 (gemiddeld: 89.1) 

vmbo-kaderberoepsgericht 84 - 106 (gemiddeld: 94.1) 

vmbo-theoretisch 90 - 112 (gemiddeld: 100.3) 

havo 98 - 120 (gemiddeld: 107.9) 

vwo 104- 130 (gemiddeld: 116.7) 

Bron: Handleiding NIO, Boom test uitgevers, Amsterdam, okt. 2004 © H. van Dijk & P.J. Tellegen 


Bij anderstalige leerlingen die afkomstig zijn uit het buitenland en slechts enkele jaren Nederlandstalig 

onderwijs hebben gehad werd voorheen de SON-r afgenomen. Deze test wordt sinds per juli 2011 niet meer 

als betrouwbaar geacht wegens verouderde normen. 

De projectgroep neveninstromers biedt de mogelijkheid de NDT te laten afnemen. Deze test wordt door de 

RVC-VO geaccepteerd en is een betrouwbaar alternatief voor de NIO. Leerlingen die vanuit de projectgroep 

neveninstromers hiervoor in aanmerking komen voldoen aan de volgende criteria: 

• De leerling heeft op 01-08-2012 de leeftijd om door te stromen naar het VO. 

• De leerling is op 01-08-2012 langer dan 1,5 jaar in Nederland woonachtig, maar korter dan 3,5 jaar. 

• De school heeft, op basis van leertempo en didactische vaardigheden, de inschatting dat de leerling geschikt 

is voor LWOO of PRO. 

Voor meer informatie: HCO, Remy Fermont (r.fermont@hco.nl). 

5.3. Sociaal-emotioneel onderzoek 

Leerlingen bij wie de leerachterstand niet verklaard kan worden door beperkte cognitie (IQ 91 t/m 120) kunnen 

toch toegelaten worden tot LWOO indien er bij de leerling sprake is van sociaal-emotionele problematiek 

waardoor het onderwijsleerproces substantieel wordt belemmerd. Het gaat om problematiek op het gebied 

van faalangst, prestatiemotivatie of sociaal-emotionele instabiliteit. 

De sociaal-emotionele problematiek dient te worden aangetoond met behulp van sociaal-emotionele 

testinstrumenten. De uitslagen op zichzelf zijn niet voldoende. Een schriftelijk oordeel is vereist van een 

bevoegd professional, op basis van één of meer door de RVC-VO toegestane instrumenten. Er moet sprake zijn 

van sociaal-emotionele problematiek in relatie tot de leerprestaties. 

Let op: Sommige instrumenten in de lijst met toegestane instrumenten voor de indicatiestelling LWOO en PrO, 

mogen alleen gebruikt worden in combinatie met een ander instrument van de lijst. Welke instrumenten dit 

zijn is terug te vinden op de lijst. 


Er zijn drie soorten instrumenten: 

• leerling-onderzoeken/vragenlijsten; 

• leerkrachtvragenlijsten; 

• oudervragenlijsten. 


Schriftelijke zelfbeoordelingvragenlijsten zijn veelal te moeilijk voor leerlingen met grote leerachterstanden 

(met name op het gebied van begrijpend lezen). De RVC-VO raadt schriftelijke zelfbeoordelinglijsten af voor 

leerlingen die op het gebied van begrijpend lezen een DLE hebben die lager is dan 30 (niveau van eind groep 5). 


6. RVC-VO 


De informatie uit dit hoofdstuk is afkomstig van de RVC-VO Haaglanden website: www.rvcvohaaglanden.nl 

De RVC-VO geeft een beschikking af waaruit blijkt dat een leerling is aangewezen op het LWOO 

(Leerwegondersteunend onderwijs) of toelaatbaar is tot het PrO (praktijkonderwijs). LWOO is een voorziening 

die deel uit maakt van de zorgstructuur van het vmbo. Het PrO is een voorziening, die op zichzelf staat. De 

regionale verwijzingscommissie bepaalt aan de hand van door het ministerie van OC&W vastgestelde criteria of 

een leerling in aanmerking komt voor deze voorzieningen. Het gaat om de bepaling van toelaatbaarheid van de 

leerling en het afgeven van een beschikking hiervoor. De school regelt in samenspraak met de wettelijke 

vertegenwoordiger(s) de inhoud van de zorg die aan de leerling geboden wordt of zal gaan worden. 

6.1. Aanvragen van een indicatiestelling 

6.1.1. Wie vraagt een RVC-beschikking aan? 

Het bevoegd gezag van een vmbo-school of school of afdeling voor PrO dient de aanvraag tot indicatiestelling 

in bij de RVC-VO die werkzaam is voor het samenwerkingsverband waarvan de school deel uitmaakt. Hierbij 

wordt gebruik gemaakt van een landelijk vastgesteld aanmeldingsformulier. De school overlegt vooraf met de 

wettelijke vertegenwoordiger(s) van de leerling over de aanvraag tot indicatiestelling. Zij ontvangen een kopie 

van het aanmeldingsformulier. 

6.1.2. Voor welke leerlingen kan een indicatiestelling worden aangevraagd en wanneer? 

• Leerlingen die vanuit het PO of VSO instromen in het eerste leerjaar van het vmbo of in het PrO. 

Wanneer? 

Vóór 1 oktober van het eerste leerjaar. 

• Leerlingen bij wie tijdens het eerste leerjaar vmbo blijkt dat een indicatiestelling wenselijk is. 

Wanneer? 

Het gehele eerste leerjaar tot uiterlijk 31 juli. Deze leerlingen mogen nog niet eerder geïndiceerd zijn 

door een RVC-VO. 

• Bijzondere regeling: 

Er kan een aanvraag tot indicatiestelling voor PrO worden ingediend voor een leerling voor wie naar het 

oordeel van het bevoegd gezag het zorg-en onderwijsaanbod van het PrO het beste aansluit bij de 

behoeften van de leerling en die het vmbo bezoekt met een positieve beschikking LWOO of beschikt 

over een positieve indicatie van het CvI voor toelating tot het (voortgezet) speciaal onderwijs dan wel 

leerlinggebonden financiering. 

Vreemdelingen (conform artikel 10g lid 4 VWO): 

• Vreemdelingen (leerlingen die niet de Nederlandse nationaliteit hebben) die op 1 oktober van het 

schooljaar waarin zij voor het eerst worden meegeteld als leerling in het voortgezet onderwijs, korter 

dan 1 jaar in Nederland zijn, kunnen niet bij de RVC-VO worden aangemeld. 

• Pas na het betreffende schooljaar, waarin zij voor de eerste keer worden meegeteld, kunnen 

vreemdelingen worden aangemeld voor indicatiestelling bij de RVC-VO (aanvraag tussen 1 aug en 1 okt). 

• In de tussentijd krijgt de school voor deze leerlingen een verhoging van de cumi-vo-vergoeding. 

• Antillianen vallen niet onder deze regeling; zij hebben de Nederlandse nationaliteit. 



Voorbeeld 1 Voorbeeld 2 

Binnenkomst in Nederland 01-05-2011 01-11-2011 

Inschrijving op een school 01-08-2011 01-12-2011 

Telt mee als cumi-vo-leerling op teldatum 01-10-2011 01-10-2012 

Aanvraag indicatiestelling RVC-VO met ingang van 01-08-2012 01-08-2013 

Telt mee als LWOO- of PrO-leerling (na indicatie door RVC-VO) vanaf 01-10-2012 01-10-2013 

Aangepaste criteria voor vreemdelingen: 

Bij de indicatiestelling van vreemdelingen deden zich problemen voor, vooral bij de afname van didactische 

toetsen. Het Ministerie van OC&W heeft gekozen voor de volgende oplossing: 

• Deze leerlingen moeten voldoen aan de criteria op het gebied van leerachterstand, intelligentie en 

eventueel sociaal-emotionele problematiek. 

• Deze leerlingen worden getest op het gebied van intelligentie en zo nodig sociaal-emotionele 

problematiek. 

• De leerachterstand van deze leerlingen wordt vastgesteld op twee jaar indien de leerling, op het 

moment dat de aanvraag bij de RVC-VO mag worden ingediend, korter dan twee jaar Nederlands 

onderwijs heeft gevolgd. 

• Voor deze leerlingen hoeven in de aanvraag geen testgegevens met betrekking tot de leerachterstanden 

te worden opgenomen (in het dossier moeten verder wel alle verplichte onderdelen worden 

opgenomen, waaronder de testgegevens met betrekking tot intelligentie en eventueel sociaal- 

emotionele problematiek). 

• Een leerachterstand van twee jaar wijst op LWOO. Wanneer het IQ (en/of eventueel de sociaal- 

emotionele problematiek) ook wijst op LWOO, kan de RVC-VO voor deze leerling een LWOO-beschikking 

afgeven. Wanneer het IQ wijst op PrO is er "sprake van strijdige scores op criteria” en heeft de RVC-VO 

beleidsruimte. Er kan dan een LWOO- of PrO-beschikking worden afgegeven. 

(Bron: Uitleg Gele Katern 10/11 d.d. 16-04-2003) 

6.1.3. Het aanmeldingsformulier 

In het aanvraagformulier vraagt de RVC-VO om twee motiveringen: 

De reden van aanmelding (D1). 

Met een samenvatting van de problematiek van de leerling wordt bedoeld dat de school zich in eerste instantie 

een beeld moet hebben gevormd dat gebaseerd is op alle verzamelde gegevens van de leerling en dat 

vervolgens wordt beargumenteerd waarom de leerling in aanmerking moet komen voor extra zorg. Deze 

argumentatie moet gegeven worden voor alle leerlingen. De RVC moet de logische consistentie van de 

motivering kunnen volgen en in de samenhangende gegevens een verklaring kunnen vinden voor de 

problematiek van de leerling. 

De keuze voor LWOO of PrO (D2). 

Voor leerlingen met een totaal IQ in de bandbreedte 75 t/m 80 én voor leerlingen bij wie sprake is van strijdige 

scores op criteria moet expliciet worden aangegeven waarom de school voor deze leerling kiest voor LWOO of 

voor PrO. Voor deze leerling kan de balans namelijk de ene of de andere kant uitslaan. Het is voor de RVC van 

groot belang te weten welke overwegingen bij de keuze van de school een rol spelen. 



In bijzondere gevallen kan de RVC gebruik maken van haar beleidsruimte. Het is dan de verantwoordelijkheid 

van de aanvragende school om met argumenten de RVC te overtuigen van de juistheid van de keuze voor 

LWOO of PrO. 

Deze situatie doet zich voor als er sprake is van een totaal IQ dat valt in IQ-bandbreedte 75 t/m 80. Deze IQ- 

bandbreedte vormt namelijk het overgangsgebied tussen enerzijds het PrO en anderzijds het 

Leerwegondersteunend onderwijs. Wanneer dat het geval is moet onder D2 expliciet gemotiveerd worden 

waarom de aanvraag betrekking heeft op ofwel het PrO, ofwel het Leerwegondersteunend onderwijs. 

Het kan ook voorkomen dat de intelligentie strijdig is met de leerachterstanden of andersom (bijv. het IQ wijst 

op LWOO en de leerachterstanden wijzen op PrO) of er is sprake van strijdigheid tussen de leerachterstanden 

(bijv. er zijn leerachterstanden die wijzen op LWOO en ook leerachterstanden die wijzen op PrO). Ook dan 

dient expliciet te worden gemotiveerd onder D2 waarom gekozen wordt voor LWOO of PrO. 

Het aanmeldingsformulier en de toelichting zijn te downloaden via de website van RVC-VO Haaglanden: 

www.rvcvohaaglanden.nl> Aanvraag 

6.1.4. Het Leerlingdossier 

Het volledig ingevulde aanmeldingsformulier moet altijd vergezeld zijn van de onderstaande documenten. 

Bij een aanvraag voor leerwegondersteuning: 

een volledig ingevuld onderwijskundig rapport inclusief een overzicht van de scores op recent afgenomen 

didactische toetsen, een intelligentieonderzoek (inclusief profiel, totaal - en subscores), gedateerd en 

ondertekend door een bevoegd deskundige*. 

In geval van sociaal-emotionele problematiek het verslag van het persoonlijkheidsonderzoek, dat een beeld 

geeft van de problemen in relatie tot de leerprestaties (inclusief profiel, totaal en factorscores, gedateerd en 

ondertekend door een bevoegd deskundige*) 

Bij een aanvraag voor praktijkonderwijs: 

een volledig ingevuld onderwijskundig rapport inclusief een overzicht van de scores op recent afgenomen 

didactische toetsen de door de wettelijke vertegenwoordiger(s) van de leerling ingevulde en getekende 

zienswijze een intelligentieonderzoek (inclusief profiel, totaal - en subscores), gedateerd en ondertekend door 

een bevoegd deskundige* 

indien van belang voor de beoordeling, bijv. als er twijfels zijn bij de keuze tussen PrO en LWOO: het verslag 

van een persoonlijkheidsonderzoek (inclusief profiel, totaal en factorscores), gedateerd en ondertekend door 

een bevoegd deskundige*. 

* Onder een bevoegd deskundige wordt verstaan: “Een bevoegd deskundige is degene die lid is van het 

Nederlands Instituut voor Psychologen en is opgenomen in het Register Klinisch Psychologen of het Register 

Kinder- en Jeugdpsychologen of degene die lid is van de Nederlandse Vereniging van Orthopedagogen en 

Onderwijskundigen en geregistreerd is als Orthopedagoog-Generalist dan wel een BIG-geregistreerde 

gezondheidszorgpsycholoog.” 

Bij digitale aanmelding ligt de verantwoordelijkheid van de ondertekening bij de aanmeldende school. 


6.1.5. Handtekeningen op onderzoeken 


De bijlagen zoals psychologisch onderzoek moeten voorzien zijn van naam en functie van de onderzoeker. De 

aanvragende VO- school is verantwoordelijk voor de kwalificatie van de betreffende onderzoeker; de RVC 

controleert niet de bevoegdheden van de psychologen maar legt de verantwoordelijkheid bij de school. Als 

naam en/of functie van de onderzoeker ontbreekt op een bijlage dan mag een gekwalificeerde psycholoog of - 

orthopedagoog die aan de school verbonden is en namens het bevoegd gezag daartoe gemandateerd is, "voor 

akkoord" tekenen. 

Als het een bijlage betreft van een gecertificeerd instituut zoals het HCO , oA of A-Vision dat gaat de RVC er 

vanuit dat er sprake is van een gekwalificeerd, goed onderzoek. 

Wat de handtekeningen betreft: 

In verband met digitale ontwikkelingen gaat de RVC vanaf dit jaar geen handtekeningen meer opvragen. De 

school is er zelf verantwoordelijk voor dat de leerlingendossiers op school ondertekende documenten bevat. 

Voor de RVC is het voldoende als er complete, goed leesbare adviezen en verslagen opgestuurd worden met, 

zoals hierboven vermeld is, naam en functie van de onderzoeker, uiteraard met personalia van de leerling, 

datum van onderzoek e.d. Er is één uitzondering: de RVC wil bij een PrO-aanvraag een ondertekend 

instemmingsformulier van de ouders. 

6.1.6. Toegestane instrumenten voor de indicatiestelling 

Bij de vaststelling van de intelligentie, de leerachterstanden en de sociaal-emotionele problematiek moet 

gebruik worden gemaakt van goedgekeurde screenings- en testinstrumenten. Jaarlijks wordt een lijst van 

screenings- en testinstrumenten vastgesteld die in het kader van de indicatiestelling als deugdelijk worden 

aangemerkt. Deze lijst wordt door het ministerie van OC&W verspreid en is in bijlage 2 van dit boekje te 

vinden. Zie ook 1.8.3 Geldigheidsduur toetsen en testen, pagina 9. 

6.1.7. Onderzoek criterium sociaal-emotionele problematiek 

Voor het aantonen van sociaal-emotionele problematiek zijn uitslagen op testinstrumenten op zichzelf niet 

voldoende. Vereist is een schriftelijk oordeel van een bevoegd deskundige, op basis van één of meer van de in 

de lijst opgenomen instrumenten, dat er sprake is van een sociaal-emotionele problematiek (met betrekking 

tot faalangst, prestatie-motivatie en/of sociaal-emotionele instabiliteit) in relatie tot de leerprestaties. Het gaat 

hier om problematiek als gevolg van het sociaal-emotioneel functioneren waardoor het onderwijs substantieel 

belemmerd wordt. 

6.1.8. Berekening van leerachterstanden 

Vaststelling didactische leeftijd (DL) 

Het didactische leeftijdsequivalent (DLE) duidt het niveau aan dat door een gemiddelde leerling wordt behaald 

na x maanden onderwijs. De DLE is een omzetting van de op dat moment behaalde toetsscore conform de 

meest recente omzettingstabellen in het DLE-boek van de uitgeverij Eduforce. (www.eduforce.nl). De 

didactische leeftijd (DL) is het aantal maanden dat een leerling onderwijs heeft gehad. Elk schooljaar heeft 10 

onderwijsmaanden te beginnen vanaf september groep 3. De DL wordt berekend op basis van de huidige groep 

van de leerling, het moment van toetsafname en het aantal doublures vanaf begin groep 3 (zie hieronder het 

tijdschema voor de vaststelling van de DL). 


De invloed van zittenblijven op de didactische leeftijd 


De DL kan, voor de berekening van de leerachterstand, nooit hoger zijn dan 60 (eind groep 8). Voor een 

zittenblijver vanuit groep 7 geldt dat, als de leerling in groep 3 tot en met groep 7 éénmaal gedoubleerd heeft, 

aan zijn DL op het moment van toetsing 10 onderwijsmaanden wordt toegevoegd. Voor een zittenblijver vanuit 

groep 7 die in groep 3 tot en met 7 tweemaal gedoubleerd heeft geldt dat er wordt uitgegaan van een DL van 

60, ongeacht de maand waarin hij of zij getoetst wordt. 

Vaststelling didactische leeftijd/didactische leeftijdsequivalent 

Het niveau dat een leerling op een bepaald moment heeft bereikt wordt weergegeven in een didactisch 

leeftijdsequivalent (DLE). Als een leerling zich op het niveau halverwege groep 7 bevindt dan heeft deze leerling 

een DLE van 45. Het bereikte niveau van de leerling wordt afgezet tegen de didactische leeftijd (DL) van een 

leerling op het moment van toetsing. 

In de tabel op bladzijde 35 staan DL/DLE combinaties op grond waarvan de RVC-VO indiceert voor 

Leerwegondersteunend onderwijs dan wel PrO. 

DL DL DLE DLE 

Leerling groep 8 

(geen zittenblijver) 

6.2. De Beoordeling 

6.2.1. Volledigheid leerlingdossier 

Zittenblijver in groep 7 

(1 x gedoubleerd) 

Bovengrens 

LWOO 

Bovengrens 

60 60 45 30 

59 59 44 30 

58 58 44 29 

57 57 43 29 

56 56 42 28 

55 55 41 28 

54 54 41 27 

53 53 40 27 

52 52 39 26 

51 51 38 26 

Binnen twee weken na ontvangst van de aanvraag door de RVC-VO ontvangt het bevoegd gezag van de school 

een ontvangstbevestiging. Als het dossier niet volledig is wordt een brief "verzoek om ontbrekende gegevens" 

verzonden. 

6.2.2. Completeren van het onvolledige leerlingdossier 

Het bevoegd gezag van de aanvragende school krijgt éénmaal de gelegenheid het leerlingdossier te 

completeren. Voor 1 juli krijgt de school voor het completeren van het leerlingdossier 4 weken de tijd. Bij 

aanmelding in september heeft de school slechts 1 week de tijd om een onvolledig leerlingdossier te 

completeren. 

Regionale BOVO procedure 2012-2013 40 

PrO

6.2.3. De beoordeling 


De RVC-VO beoordeelt een aanvraag aan de hand van de hieronder beschreven criteria op het gebied van 

intelligentie, leerachterstand en sociaal-emotionele problematiek. 

Daarnaast spelen de reden van aanmelding en de motivering van de school om een aanvraag in te dienen voor 

leerwegondersteuning dan wel PrO een belangrijke rol. De school (van herkomst) heeft immers op basis van 

ervaring met de leerling een beeld van de voorziening die een leerling nodig heeft. Voor de RVC moet duidelijk 

worden dat de leerling in het basisonderwijs bekend was als zorgleerling en de nodige hulp heeft ontvangen. 

Bij een aanvraag voor PrO wordt de zienswijze van de wettelijke vertegenwoordiger(s) meegenomen bij de 

beoordeling. 

6.2.4. Criteria voor praktijkonderwijs 

• Een intelligentiequotiënt heeft binnen de bandbreedte 55 tot en met 80 en 



domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft en deze leerachterstand groter is dan of gelijk 

is aan 0,5 (zijnde de uitkomst van 1 minus (dle/dl). Het domein begrijpend lezen wordt gezien als 

belangrijkste voorspellende factor voor succes op het VO. Een (zeer) grote leerachterstand op dit 

domein kan doorslaggevend zijn bij de keuze voor PrO. 

6.2.5. Criteria voor Leerwegondersteunend onderwijs 

of: 

• Een intelligentiequotiënt heeft binnen de bandbreedte 75 tot en met 90 en 



domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft en deze leerachterstand past binnen de 

bandbreedte van 0,25 en 0,5 (zijnde de uitkomst van 1 minus (dle/dl). Het domein begrijpend lezen 

wordt gezien als belangrijkste voorspellende factor van de haalbaarheid van het vmbo. Een (zeer) grote 

leerachterstand op dit domein kan de doorslag geven om toch te kiezen voor PrO. 

• Een intelligentiequotiënt heeft binnen de bandbreedte 91 tot en 120 en 



domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft en deze leerachterstand past binnen de 

bandbreedte van 0,25 en 0,5 (zijnde de uitkomst van 1 minus (dle/dl) en 

een sociaal-emotionele problematiek heeft waardoor het onderwijsleerproces substantieel wordt 

belemmerd. Het gaat dan om problematiek op het gebied van faalangst, prestatiemotivatie of sociaal- 

emotionele instabiliteit. 


7. Van Toetsing tot Advies 

7.1. Het basisschooladvies 


Een goed basisschooladvies is essentieel voor het verdere verloop van de schoolcarrière van een leerling. Het is 

daarom zeer belangrijk dat het basisschooladvies een adequate weergave is van de capaciteiten van de leerling 

en de factoren die de prestaties van de leerling kunnen beïnvloeden. Bij het basisschooladvies dient te worden 

gekeken naar het totaalbeeld. Het basisschooladvies wordt vastgesteld na overleg door verschillende partijen 

binnen de school. De directie van de basisschool is eindverantwoordelijke van het basisschooladvies. Het 

totaalbeeld wordt gevormd door onderstaande punten. 

Leerlingkenmerken: 

• inzet; 

• motivatie; 

• concentratie; 

• huiswerkplanning; 

• sociaal-emotioneel welzijn; 

• omgang met andere leerlingen; 

• thuissituatie. 

Test- en toetsresultaten: 

• leerlingvolgsysteem; 

• drempelonderzoek; 

• intelligentieonderzoek; 

• Cito entreetoets; 

• Cito eindtoets; 

• Andere toetsen testgegevens. 

Visie van de school: 

• visie leerkracht groep 7; 

• visie leerkracht groep 8; 

• visie IB’er; 

• visie directie. 

7.2. Het adviesgesprek met de ouders 

Situatie A. 

De ouders gaan akkoord met advies van de school. 

Situatie B. 

De ouders denken aan een ander onderwijstype. 


Wat kunt u doen als leerkracht? 


Ga in gesprek met de ouders (evt. met het kind erbij). Zet alle bovenstaande punten onder elkaar en bereid het 

gesprek goed voor. Het is aan te raden het gesprek met z’n tweeën te voeren, zodat iemand aantekeningen kan 

maken. 

Tijdens het gesprek is het belangrijk om het standpunt van de school te verduidelijken. Gebruik hierbij de 

objectieve testen toetsresultaten en schets het totaalbeeld van de leerling. Wees u bewust van subjectieve 

beoordelingen van ouders, maar ook van uzelf. “Hij/zij is zo’n harde werker, dus laten we hem/haar een kans 

geven” is hiervan een goed voorbeeld. In de praktijk kan dit leiden tot te hoge advisering, waarmee de leerling 

uiteindelijk niet gebaat is. 

Overtuig de ouders dat uw gebaseerd is op wat de leerling door de jaren van de basisschool heeft laten zien. U 

kunt ook uitleggen dat het voor een school niet mogelijk is te adviseren op basis van wat een leerling mogelijk 

in zijn/haar mars heeft; de leerling moet dit laten zien. 

In gevallen waarbij u verwacht dat de leerling moeilijk plaatsbaar zal zijn kunt u de hulp inroepen van het 

samenwerkingsverband PO en/of BOVO. Ook wanneer u er niet uitkomt met ouders, kunt u een beroep doen 

op deze partijen. Zij zullen u met deskundig advies bijstaan en kunnen in uitzonderlijke gevallen aan een 

gesprek met ouders deelnemen. Het is zaak om dergelijke gevallen zo vroeg mogelijk te melden. Hoe langer 

hiermee wordt gewacht, des te lastiger het zal zijn om hierbij te bemiddelen. 

Betreft het leerlingen met een specifieke ondersteuningsbehoefte, dan dient de basisschool ouders advies te 

geven over de scholen die het beste aansluiten bij hun kind en zijn/haar problematiek. Hiervoor kan ook 

contact opgenomen worden met BOVO. 

7.3. Na het advies van de school 

Hoe te komen tot een schoolkeuze? 

• Wat is het advies? 

• Wat wil het kind? 

• Wat kan het kind? 

• Wat heeft de school in huis? 

• Wat willen de ouders? 

• Waar staat de school? 

Wat kunnen de ouders doen na het advies? 

• betrek het kind in de keuze; 

• lees diverse brochures; 

• bezoek de open dagen; 

• ga naar voorlichtingsavonden; 

• bekijk de website van de school; 

• vraag naar de schoolgids van de school. 

Wat zijn grote veranderingen van PO naar VO? 

• meer leerkrachten; 

• regelmatig verhuizen naar een nader lokaal; 

• meer en dagelijks huiswerk; 

• sjouwen met een zware tas; 

• studielessen; 


• huiswerkklas; 

• de afstand; 

• nieuwe klas; 

• ander schoolklimaat; 

• andere lestijden. 

Waar krijgen ouders mee te maken? 

• prijskaartje (boeken, leermiddelen en werkweken); 

• het kind is de hele dag van huis; 

• onregelmatige lesuren; 

• meer begeleiding nodig door ouders. 

7.4. Checklist voor de ouders 

Schooltype 

• Welke school zoekt u voor uw kind? (PrO, vmbo, havo, vwo) 

• Om welke afdeling gaat het? 

• Een openbare school of een bijzondere school? 

• Een kleine of grote school, scholengemeenschap of categoriale school? 

• Welke kwaliteit biedt de school in vergelijking met andere scholen? 

• Om welke school gaat het hier? 

De schoolomgeving 

• Is er een schoolgebouw of zijn er meerdere gebouwen? 

• In wat voor omgeving liggen de lokalen en velden? 

• Is de school schoon? 

• Is het een “veilige” school? 

• Is er een (bewaakte) fietsenstalling? 

De schoolorganisatie 

• Welke vakken geeft de school naast de wettelijk verplichte vakken? 

• Wat wil de school bereiken bij de leerlingen? 

• Welke mogelijkheden kent de school voor extra (eindexamen) vakken? 

• Hoe groot zijn de groepen/klassen? 

• Hoe wordt er lesgegeven? 

• Is er onderwijs in de eigen taal en cultuur? 

• Hoe gaat de school om met culturele verschillen (bijvoorbeeld met religieuze feestdagen)? 

De leerlingen in het eerste jaar 

• Hoe worden de leerlingen in het eerste jaar begeleid? 

• Hoe worden de groepen samengesteld? 

• Kent de school een brugperiode en hoe lang duurt die, één of twee jaar? 

• Is er op de school aandacht voor de overstap van de basisschool naar de nieuwe school? 

• Hoe worden de leerlingen geholpen bij nieuwe werkvormen in het onderwijs? 



7.4.1. Het voortgezet onderwijs 

Hier volgen vragen die u bij de keuze van een school kunnen helpen. 


De vragen zijn per onderwerp bij elkaar gezet. U kunt de lijst gebruiken om na te denken en te praten over de 

meest geschikte school voor uw kind. 

Wat er gebeurt voor, tijdens en na de lessen 

• Hoe zitten de lesroosters in elkaar? 

• Hoe vroeg en tot hoe laat is er toezicht of opvang? 

• Hoe is de begeleiding van de leerlingen geregeld bij lesuitval of tussenuren? 

• Hoe is het overblijven geregeld? 

• Hoe is de school verzekerd tegen schade die door de kinderen wordt veroorzaakt? 

Het contact met de ouders 

• Gebruikt de school hulp van ouders? 

• Is er een actieve ouderraad en wat doet die? 

• Wie zitten er in de medezeggenschapsraad en wat doet die? 

• Hoe vaak zijn er activiteiten voor ouders en wat houden die in? 

• Hoe onderhoudt de school het contact met de ouders over de leerling? 

• Hoe worden ouders over problemen geraadpleegd? 

• Wanneer neemt de school contact op? 

Het schoolklimaat 

• Wat zijn de schoolregels, is er een schoolreglement? 

• Hoe gaat de school om met straffen en belonen? 

• Houdt de school rekening met andere culturele gebruiken (vb. religieuze feestdagen)? 

• Wat wordt er gedaan tegen pesten op school? 

• Hoe zit het met het spijbelen? 

• Wat doet de school als een leerling niet op school is gekomen? 

• Hoe staat het met het vandalisme en crimineel gedrag op school? 

• Is er een vertrouwenspersoon? 

• Is er een klachtenregeling of klachtencommissie? 

• Is er leerlingopvang bij lesuitval? 

• Wat wordt er op school gedaan aan de geloofs- of levensovertuiging? 

De vorderingen en resultaten 

• Krijgen de leerlingen vaak repetities en overhoringen? 

• Worden er cijfers gegeven of omschrijvingen? 

• Hoe moet ik die cijfers of omschrijvingen lezen? 

• Heeft de school een eigen leerlingvolgsysteem? 

• Hoe werkt een dergelijk leerlingvolgsysteem? 

• Hoe vaak krijgen de leerlingen een rapport? 

• Kunnen leerlingen blijven zitten? 

• Maakt de school vooraf de regels bekend die ze hanteert bij overgaan of zittenblijven? 

• Wanneer krijgt de leerling een advies voor de verdere studierichting? 

• Naar welk soort onderwijs gaan de meeste leerlingen vanuit deze school? 


• Wat zijn de examenresultaten van de school? 

De begeleiding van leerlingen 

• Is er extra begeleiding voor achterblijvers? 

• Zijn er extra mogelijkheden voor zeer goede leerlingen? 

• Is er huiswerkbegeleiding en hoe gaat dat in zijn werk? 

• Zijn er klassenleraren en wat doen die? 

Extra activiteiten voor de leerlingen 

• Zijn er vaak excursies, workshops en werkweken? 

• Waar gaan de leerlingen met uitstapjes naar toe? 

• Wat zijn de kosten daarvan? 

• Wie betaalt die excursies, werkweken en uitstapjes? 

• Zijn er bijzondere feesten en hoe vaak is dat? 

• Is er een leerlingenraad? 

• Welke activiteiten ontplooit de leerlingenraad? 

• Is er een schoolkrant? 

• Wat doet de school aan extra sport, culturele en andere activiteiten? 



Tijdpad Regionale BOVO-procedure 2012-2013 

Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs 

data activiteit data Pro en LWOO data vmbo havo vwo activiteit 

ma 20-08 1 e schooldag ma 27-08 ma 27-08 1 e schooldag 

ma 20-08 t/m do 17-01 Didactisch onderzoek en intelligentieonderzoek 

Deze onderzoeken zijn verplicht voor LWOO- en PrO-leerlingen. 

ma 3-09 t/m ma 24-09 Inrichten BOVO-digitaal door basisscholen 

Definiëren van gebruikers, rollen, subgroepen en het selecteren van leerlingen 

die naar het VO gaan. 

wo 12-09 Voorlichtingsmiddag BOVO-procedure deel 1 

14.00 - 17.00 uur: Workshops voor het PO over de BOVO-procedure. 

wo 26-09 Voorlichtingsmiddag BOVO-procedure deel 2 

14.00 - 17.00 uur: Workshops voor het PO over de BOVO-procedure. 

uiterlijk vr 5-10 Leerachterstanden beschikbaar voor de Vergoedingsregeling CAP 

Alleen voor scholen die gebruik maken van de BOVO vergoedingsregeling voor 

afname van NIO/NDT door het HCO t.b.v. vermoedelijke LWOO- en PrOleerlingen. 

di 9-10 en do 11-10 Starterscursus BOVO-digitaal 

15.30 - 18.00 uur: Uitleg over het werken met BOVO-digitaal. 

uiterlijk wo 10-10 Deadline aanmelden leerlingen voor de Vergoedingsregeling CAP 

uiterlijk do 18-10 Toestemmingsformulier voor de Vergoedingsregeling CAP printen en door 

ouders laten ondertekenen. 

ma 22-10 t/m vr 26-10 

vr 26-10 t/m vr 7-12 Afname NIO-/NDT-intelligentieonderzoeken 

Ondertekende toestemmingsformulieren dienen aanwezig te zijn op de locatie 

waar het HCO de NIO/NDT afneemt. 

wo 21-11 

wo 28-11 

uiterlijk vr 7-12 IQ-uitslagen PrO en LWOO verwerken in BOVO-digitaal door de school of 

door het HCO. 

uiterlijk do 13-12 Deadline aanmelden leerlingen voor de Vergoedingsregeling SEM 

ma 24-12 t/m vr 4-01 

Herfstvakantie 

Uitwisselingsmarkten 

Kerstvakantie 

uiterlijk vr 2-11 uiterlijk vr 2-11 De VO-scholen publiceren per niveau de toelatingscriteria, 

voorrangsregels en het aantal lesplaatsen op de 

schoolwebsite. De informatie wordt via een directe link op de 

homepage toegankelijk gemaakt. 

ma 7-01 t/m vr 15-03 ma 7-01 t/m vr 15-03 Open dagen 

wo 9-01 wo 9-01 Voorlichtingsmiddag BOVO-procedure 

14.00 - 16.30 uur: Workshops voor het VO over de BOVOprocedure 


Alle activiteiten die in dit tijdpad genoemd worden, worden inhoudelijk uitgelegd in het Regionale BOVO-procedureboek 2012-2013.


alleen op 

uiterlijk 


wo 16-01 wo 16-01 Starterscursus BOVO-digitaal 

- 13.00 - 14.30 uur: Uitleg over het werken met BOVO-digitaal 

- 15.00 - 16.30 uur: Uitleg over het verwerken van de RVCaanvraag 

in BOVO-digitaal 

vr 18-01 Aanmeldingsformulieren printen en uitreiken aan alle leerlingen met PrO- of 

LWOO-advies. 

vr 18-01 Vrijgeven OKR's voor alle leerlingen met een PrO- en LWOO-advies. 

za 19-01 t/m vr 15-03 1e aanmeldingsperiode PrO en LWOO 

Het VO registreert de aanmelding in BOVO-digitaal. 

uiterlijk do 24-01 Invoeren evt. intelligentieonderzoek vmbo zonder LWOO, havo en vwo in 

BOVO-digitaal en profielbladen toevoegen. 

alleen op vr 25-01 Aanmeldingsformulieren printen en uitreiken aan alle leerlingen met vmbo-, 

havo- en vwo-advies. 

uiterlijk 

vr 25-01 Vrijgeven OKR's voor alle leerlingen met een vmbo-, havo- en vwo-advies. 

za 26-01 t/m vr 15-03 1e aanmeldingsperiode vmbo, havo, vwo 


di 5-02 t/m do 7-02 Afname Cito Eindtoets 

Cito maakt de definitieve afnamedatum van de Eindtoets 2013 in september 

2012 bekend. 

ma 25-02 t/m vr 1-03 

ma 4-03 t/m vr 8-03 Uitslagen Cito Eindtoets worden door Cito verstuurd naar de PO-scholen. 

uiterlijk vr 8-03 Verwerken uitslagen Cito Eindtoets in BOVO-digitaal. 

ma 18-03 t/m vr 22-03 In deze week is er geen aanmeldingsmogelijkheid 

Aanmelden voor de 2e aanmeldingsperiode kan pas weer vanaf maandag 25 

maart. 

Voorjaarsvakantie 

za 19-01 t/m vr 15-03 1e aanmeldingsperiode PrO en LWOO 


ma 21-01 t/m do 21-03 Behandelperiode PrO en LWOO 

- Alle aanmeldingen tellen als gelijktijdig aangemeld. 

- De VO-school neemt een behandelbesluit. Men onderzoekt aan 

de hand van toelatingscriteria of de leerling plaatsbaar, 

plaatsbaar onder voorbehoud of niet plaatsbaar is. 

- Het genomen behandelbesluit wordt z.s.m. na de aanmelding 

kenbaar gemaakt aan de ouders en de PO-school en aangegeven 

in BOVO-digitaal. 

za 26-01 t/m vr 15-03 1e aanmeldingsperiode vmbo, havo, vwo 


ma 28-01 t/m do 21-03 Behandelperiode vmbo, havo, vwo 

- Alle aanmeldingen tellen als gelijktijdig aangemeld. 

- De VO-school neemt een behandelbesluit. Men onderzoekt aan 

de hand van toelatingscriteria of de leerling plaatsbaar, 

plaatsbaar onder voorbehoud of niet plaatsbaar is. 

- Het genomen behandelbesluit wordt z.s.m. na de aanmelding 

kenbaar gemaakt aan de ouders en de PO-school en aangegeven 

in BOVO-digitaal. 

ma 18-03 t/m vr 22-03 ma 18-03 t/m vr 22-03 In deze week is er geen aanmeldingsmogelijkheid. 

Aanmelden voor de 2e aanmeldingsperiode kan pas weer vanaf 

maandag 25 maart. 

vanaf ma 18-03 RVC-aanvragen versturen via BOVO-digitaal. 


Alle activiteiten die in dit tijdpad genoemd zijn, worden inhoudelijk uitgelegd in het Regionale BOVO-procedureboek 2012-2013. 

2



ma 18-03 ma 18-03 Het aantal nog beschikbare plaatsen per onderwijstype 

invoeren in BOVO-digitaal. 

do 21-03 BOVO mailt alle scholen een overzicht met de nog beschikbare plaatsen op 

het VO. 

vanaf vr 22-03 Versturen van de originele onderzoeksverslagen en profielbladen van 

definitief geplaatste leerlingen naar de VO-school 

Nb: Maak een kopie voor de eigen administratie. 

vanaf ma 25-03 2e aanmeldingsperiode voor leerlingen die niet (meer) zijn aangemeld op het 

VO. 

Plaatsing wordt bepaald op volgorde van binnenkomst. 

vr 29-03 t/m ma 1-04 Paasweekeinde 

ma 22-04 t/m vr 26-04 In BOVO-digitaal controleren of alle leerlingen zijn aangemeld of geplaatst. 

do 21-03 do 21-03 BOVO mailt alle scholen een overzicht met de nog beschikbare 

plaatsen op het VO. 

uitsluitend op vr 22-03 uitsluitend op vr 22-03 Loting 

- Evt. loting , conform de BOVO-procedure (objectief 

controleerbaar ook achteraf) bij te veel aangemelde, plaatsbare 

leerlingen. 

- Uitgelote leerlingen in BOVO-dgitaal verwerken en ingelote 

leerlingen in BOVO-digitaal plaatsen. 

uitsluitend op vr 22-03 uitsluitend op vr 22-03 Bericht van plaatsing 

- Bericht aan de ouders en de PO-school over het definitieve 

plaatsingsbesluit. 

- Geplaatste leerlingen verwerken in BOVO-digitaal. 

- PrO- en LWOO-scholen kunnen aangeven dat de toelating al 

dan niet onder voorbehoud is van een positieve RVC 

beschikking. 

ma 25-03 t/m vr 12-04 ma 25-03 t/m vr 12-04 2e aanmeldingsperiode voor leerlingen die niet (meer) zijn 

aangemeld op het VO 

Plaatsing wordt bepaald op volgorde van binnenkomst. 

Nb: Bij overaanmeldingen op maandag 25 maart geldt: 

De aanmeldingen van 25 maart worden behandeld als of ze 

gelijktijdig zijn binnengekomen. Er vindt onmiddellijk na de 

eerste dag een loting plaats om de volgorde van binnenkomst te 

bepalen. 

Uiterlijk dinsdagochtend 26 maart voor 10.00 uur wordt bericht 

aan de desbetreffende ouders over uitslag van de loting omtrent 

de volgorde van behandeling gegeven. 

ma 25-03 t/m do 18-04 ma 25-03 t/m do 18-04 2e Behandelperiode 

Uitsluitend voor leerlingen die in de 2e periode zijn aangemeld. 

uiterlijk vr 19-04 uiterlijk vr 19-04 Bericht van plaatsing leerlingen 2e aanmeldingsperiode 

- Bericht aan de ouders en de PO-school over het definitieve 

plaatsingsbesluit. 

- Geplaatste leerlingen verwerken in BOVO-digitaal. 

- PrO- en LWOO-scholen kunnen aangeven dat de toelating al 

dan niet onder voorbehoud is van een positieve RVC 

beschikking. 

- Leerlingen die niet plaatsbaar blijken, verwijzen naar een 

andere VO-school (Lijst met beschikbare plaatsen is op te vragen 

bij BOVO). 



3



ma 22-04 t/m vr 26-04 Alle niet geplaatste leerlingen aanmelden bij BOVO. 

ma 29-04 t/m vr 3-05 Meivakantie 

do 9-05 t/m vr 10-05 Hemelvaartvakantie 

ma 20-05 t/m vr 24-05 Pinkstervakantie ma 20-05 ma 20-05 Pinksteren 

wo 12-06 

wo 19-06 

Uitwisselingsmarkten 

wo 26-06 t/m vr 28-06 Kennismakingsdagen op nieuwe VO-school 

ma 1-07 t/m do 18-07 In- en uitschrijfbewijzen printen voor eigen dossiers. ma 1-07 t/m do 18-07 ma 1-07 t/m do 18-07 In- en uitschrijfbewijzen printen voor eigen dossiers. 

uiterlijk do 18-07 Export OKR's en bijlagen uit BOVO-digitaal naar de eigen PC/netwerk voor 

eigen archief. 

vr 19-07 BOVO-digitaal sluit. vr 19-07 t/m ma 1-10 Beschikbaarheid BOVO-digitaal voor PrO en LWOO i.v.m. de 

RVC-aanvragen. 

Let op: Het PO kan vanaf 19 juli geen aanpassingen meer doen in 

BOVO-digitaal. 

ma 22-07 t/m vr 30-08 Zomervakantie ma 15-07 t/m vr 30-08 ma 15-07 t/m vr 30-08 Zomervakantie 

Meer informatie en achtergronden met betrekking tot het BOVO-tijdpad en de BOVO-procedure vindt u in het Regionale BOVO-procedureboek. Aan 

dit tijdpad kunnen geen rechten worden ontleend. 



4

STAATSCOURANT 

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. 

Nr. 17829 

3 september 

Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 

15 augustus 2012, nr. VO/OK/426443, houdende de vaststelling van de 

screenings- en testinstrumenten ten behoeve van de indicatiestelling voor 

leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) en praktijkonderwijs (PrO) voor 

het schooljaar 2013–2014 (Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO 

en PrO schooljaar 2013–2014) 

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 

Handelende in overeenstemming met de Minister van Economische zaken, Landbouw en Innovatie; 

Gelet op artikel 3, vierde lid, van het Besluit RVC’s en regionaal zorgbudget; 

Besluit: 

Artikel 1 Vaststelling screenings- en testinstrumenten 

De screenings- en testinstrumenten ten behoeve van de indicatiestelling voor leerwegondersteunend 

onderwijs en praktijkonderwijs voor het schooljaar 2013–2014 worden vastgesteld conform de bijlage 

bij deze regeling. 

Artikel 2 Intrekking eerdere regelingen 

De Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO en PrO schooljaar 2012–2013 wordt ingetrokken. 

Artikel 3 Inwerkingtreding 

Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na de dagtekening van de Staatscourant 

waarin zij wordt geplaatst. 

Artikel 4 Citeertitel 

Deze regeling wordt aangehaald als: Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO en PrO 

schooljaar 2013–2014. 

Deze regeling zal met de toelichting en bijlage in de Staatscourant worden geplaatst. 


J.M. van Bijsterveldt-Vliegenthart. 

1 Staatscourant 2012 nr. 17829 3 september 2012 

2012

BIJLAGE BIJ ARTIKEL 1 VAN DE REGELING SCREENINGS- EN TESTINSTRUMENTEN LWOO 

EN PRO SCHOOLJAAR 2013–2014 

De scores op de IQ-testen mogen niet ouder zijn dan twee jaar redenerend vanaf de datum van 

aanmelding bij de RVC-VO. Tenzij in de testhandleiding anders aangegeven hoeft men geen Flynncorrectie 

toe te passen. Wanneer leerlingen eind groep 7 naar het LWOO of PrO gaan (na doublure 

vanaf groep 3) mogen de intelligentietesten van groep 8 worden afgenomen. 

Lijst toegestane instrumenten Criterium Intelligentie 

Naam Test Bereik Opmerkingen LWOO 

Categorie 

Drempeltest, Boom test uitgevers, 

2007 

GIVO: Groninger Intelligentietest voor 

Voortgezet Onderwijs, Pearson 

Assessment and Information, 1999 

IVO: Instaptoets Voortgezet Onderwijs, 

A-VISION, 2002 

NDT: Nederlandse Differentiatie 

Testserie, Pearson Assessment and 

Information, 1999 normen 2004 

NDT IQ gedeelte, Pearson Assessment 

and Information B.V., 2004 

NIO: Nederlandse Intelligentietest 

voor Onderwijsniveau, Boom test 

uitgevers, 2004 

Groep 7 + 8 Deze test moet in maart tot en met 

juni van groep 7 worden afgenomen 

of in groep 8 

0 IV 

Groep 8 + klas 1 VO III IV 

Groep 8 Deze test moet in januari tot en met 

mei van groep 8 worden afgenomen. 

I IV 

Groep 8 + klas 1 VO IV III 

Groep 8 + klas 1 VO Alleen subtests 2 tot en met 7 IV III 

Groep 8 + klas 1 VO I IV 

SON-R 6-40, Hogrefe Uitgevers, 2011 6 t/m 40 jaar Met name te gebruiken bij taalproblemen 

(achterstanden technisch lezen, 

begrijpend lezen en spelling > 50%) 

en allochtone leerlingen die 

onvoldoende Nederlands beheersen. 

TPVO-IVO: Instaptoets Voortgezet 

Onderwijs, INTERNETVERSIE, 


WISC-III NL : Nederlandse bewerking 

van de Wechsler Intelligence Scale for 

Children, Pearson Assessment and 

Information, 2002/2005 

WNV-NL: Nederlandse bewerking van 

de Wechsler Nonverbal Scale of 

Ability, Pearson Assessment and 

Information, 2008 

Opmerkingen bij Criterium Intelligentie: 

Groep 8 Deze test moet in januari tot en met 

mei van groep 8 worden afgenomen. 

6 t/m 17 jaar Af te nemen bij leerlingen die 

tenminste zes jaar in Nederland of 

Vlaanderen wonen. Criterium 

validiteit is niet onderzocht (Verkorte 

versie zonder subtest 11 en 13 

toegestaan). 

4 t/m 21 jaar Met name te gebruiken bij taalproblemen 

(achterstanden technisch lezen, 

begrijpend lezen en spelling > 50%) 

en allochtone leerlingen die 

onvoldoende Nederlands beheersen. 

I I 

I IV 

I I 

0 0 

PrO 

Categorie 

De commissie heeft er al diverse malen op gewezen dat men voorzichtig moet zijn met het gebruik 

van schriftelijk af te nemen klassikale tests ingeval er sprake is van een leerling met grote leerachterstanden 

(met name op begrijpend lezen) of bij onvoldoende beheersing van het Nederlands. Mede 

daarom is er een onderscheid aangebracht tussen een beoordeling per leerling-categorie 1 , te weten 

LWOO dan wel PrO: daarom zijn schriftelijke tests voor potentiële PrO-leerlingen van een III of een IV 

voorzien. Hoe te handelen zie ook de verantwoording op www.rvc-vo.nl 

Enkele nuanceringen: 

1. dat de respondenten (gebruikers en RVC-leden) niet tevreden zijn met de GIVO ook in geval van 

LWOO; 

2. dat de NDT en het NDT IQ gedeelte bevredigender functioneert dan de andere klassikale tests in 

het bereik van PrO of in geval van grote taal- en leesachterstanden; 

3. dat de NDT en de NDT-IQ gedeelte ingeval van de LWOO - categorie ontraden moet worden: uit 

berekeningen in de data base van beschikkingen blijkt telkens dat de NDT IQ score afgezet tegen 

de leerachterstanden beduidend hoger scoort dan de andere IQ tests; 

4. de WISC-III NL wordt dit jaar opnieuw onder voorbehoud op de lijst gezet (omdat er nog steeds 

1 Voor nadere uitleg Beoordelingscategorieën wordt verwezen naar de Toelichting bij deze lijst. 

2 Staatscourant 2012 nr. 17829 3 september 2012

geen onderzoekresultaten naar de criteriumvaliditeit bekend zijn). 

5. NSCCT niet langer toegestaan wegens de verouderde normering en het zeer geringe gebruik. 

Lijst toegestane instrumenten Sociaal Emotionele problematiek schooljaar 2013–2014 

De scores op de SE-testen mogen niet ouder zijn dan één jaar redenerend vanaf de aanmeldingsdatum 

bij de RVC-VO. Volgens de Regeling worden alleen leerlingen met een IQ tussen de 90 en 120 

geacht dergelijke vragenlijsten in te vullen. Opgemerkt wordt dat de schriftelijke zelfbeoordelingvragenlijsten 

veelal te moeilijk zijn voor leerlingen met grote leerachterstanden op het gebied van 

begrijpend lezen. Er worden beperkingen gesteld ten aanzien van het gebruik van zelfbeoordelingvragenlijsten 

door leerlingen. Leerlingen zijn met zelfbeoordelingsvragenlijsten voor SEP toetsbaar 

wanneer ze op Begrijpend Lezen het niveau halen van de gemiddelde leerling aan het eind van groep 

6 of hoger (dle 40 of hoger). Wanneer deze leerling een begrijpend leesniveau heeft van een gemiddelde 

leerling in groep 6 (dle 30–40) moet de onderzoeker nagaan of een zelfbeoordelinglijst wel een 

juiste keuze is. Bij een begrijpend leesniveau behorend bij de gemiddelde leerling van groep 3, 4 of 5 

(dle < 30) wordt sterk afgeraden een zelfbeoordelingvragenlijst te gebruiken voor de vaststelling van 

SE problematiek. Voor het persoonlijkheidsonderzoek kan de onderzoeker in dat geval gebruik maken 

van gegevens uit het onderwijskundig rapport, van beoordelingslijsten door ouders en/of leerkracht èn 

van gegevens op basis van eigen waarneming. Voor zover de vragenlijsten van score-aanduidingen 

zijn voorzien van het type klinisch bereik, risicogebied, zorgscore en dergelijke, mogen alleen de 

scores die in een dergelijk bereik vallen gebruikt worden als argumentatie voor zorgbehoefte. 


Categorie 

AVL: Apeldoornse vragenlijst, A-VISION, 2002 Groep 8 I 

CBCL 4-18 Gedragsvragenlijst voor Kinderen, Sophia 

Kinderziekenhuis, 1996 

TRF: Teacher’s Report Form, 1997 

YSR: Youth Self Report, 19971 4–18 jaar Let op: ASEBA (nieuwe CBCL / I 

TRF/ YSR) is nog niet bij de Cotan 

aangemeld ter beoordeling: dus 

niet toegestaan. Dit jaar voor het 

laatst toegestaan. 

CBSA: Competentie Belevingsschaal voor Adolescenten, 

Pearson Assessment and Information, 2002 

12–18 jaar 0 

CBSK: Competentie Belevingsschaal voor Kinderen, 8–12 jaar Dit jaar voor het laatst toege- I 


staan. 

DVL: Docenten Vragenlijst, A-VISION, 20062 Groep 8 en 1e klas 

VO 

I 

LMT: Leermotivatietest, Boom test uitgevers, 2009 Groep 6 t/m 8 0 

LVL: Leerlingen Vragenlijst3 , A-VISION, 2008 Groep 8 I 

NPV-J: Junior Nederlandse Persoonlijkheidsvragenlijst, 


9–16 jaar I 

NPV-J-2: Junior Nederlandse Persoonlijkheidsvragenlijst, 


9–16 jaar I 

PMT-K-2: Prestatie Motivatietest voor Kinderen 2, Groep 7/8 en 1 


e 

I 

klas VO 

SAQI, Libbe Mulder, 2007 Groep 6, 7, 8 

en 1e klas VO 

Internet versie van de SVL I 

SEV: Sociaal Emotionele Vragenlijst, Bohn Stafleu van 

Loghum, 2005 

4–18 jaar I 

SVL, Pearson Assessment and Information, 2008 9–16 jaar I 

TPVO-Leerlingvragenlijst, A-VISION, 20084 Groep 8 0 

TPVO-Docentenvragenlijst, A-VISION, 20084 Groep 8 en 1e klas 

VO 

0 

VISEON: Volginstrument Sociaal-Emotionele Ontwikkeling, 

Cito, 20034 Groep 3 t/m 8 0 

VvGK: Vragenlijst voor Gedragsproblemen bij 

6–17 jaar Dit jaar voor het laatste toege- III 

Kinderen, Pearson Assessment and Information, 2000 

staan. 

1 Een vragenlijst voor docenten, ouders en voor leerlingen; men mag met één van de vragenlijsten volstaan, maar de voorkeur gaat 

uit naar een combinatie van lijsten. Het onderscheid tussen screening- en andere instrumenten komt daarmee te vervallen. 

2 In combinatie met Leerling Vragenlijst (LVL) te gebruiken wanneer het begrijpend leesniveau van de leerling voldoende is. 

3 In combinatie met Docenten Vragenlijst (DVL) te gebruiken. 

4 Een vragenlijst voor docenten of voor leerlingen; men mag met één van beide volstaan, maar de sterke voorkeur gaat uit naar een 

combinatie van twee lijsten. Het onderscheid tussen screening- en andere instrumenten komt daarmee te vervallen. 

Opmerkingen bij Criterium Sociaal Emotionele problematiek: 

CBCL 4-18 Gedragsvragenlijst voor Kinderen, 1996: dit jaar voor het laatst toegestaan i.v.m. verouderde 

normering. 

TRF: Teacher’s Report Form, 1997: dit jaar voor het laatst toegestaan i.v.m. verouderde normering. 


YSR: Youth Self Report, 1997 2 : dit jaar voor het laatst toegestaan i.v.m. verouderde normering. 

CBSK dit jaar voor het laatst toegestaan i.v.m. verouderde normering. 

VvGK: Vragenlijst voor Gedragsproblemen bij Kinderen, 2000. Jarenlang niet of nauwelijks gebruikt en 

oordeel III. 

Toegestane instrumenten onderzoek leerachterstanden schooljaar 2013–2014 

Afname van leervorderingenonderzoek 

Voor het weergeven van de leervorderingen wordt in principe altijd gevraagd om de meest recent 

afgenomen toetsen. Wanneer de leerling tussen 1-2-2013 tot en met 30-9-2013 wordt aangemeld, 

moeten de didactische toetsen in het schooljaar 2012–2013 of daarna zijn afgenomen. Bij aanmelding 

vóór 1-2-2013 mogen de gegevens van de didactische toetsen die in het onderwijskundig rapport 

worden gebruikt niet ouder zijn dan zes toetsmaanden (juli en augustus worden niet meegerekend). 

Uitzondering hierop is de Cito Toets Begrijpend lezen die een vast afnamemoment kent in de winter en 

slechts één maal per jaar kan worden afgenomen. 

Alle leervorderingentoetsen die geschikt zijn voor groep 8 mogen ook gebruikt worden voor het 

didactisch toetsen van leerlingen in 1-VO. De DL is in dat geval 60 en dezelfde regels die voor groep 8 

gelden ten aanzien van adaptief toetsen, gelden ook hier. 

Cito Volgsysteem primair onderwijs (LOVS): 

Het Didactische Leeftijds Equivalent (DLE) hebt u nodig bij de doorverwijzing van leerlingen naar het 

leerwegondersteunend Onderwijs (LWOO) en het Praktijkonderwijs (PrO). Door Cito wordt niet bij alle 

toetsen een koppeling gemaakt met DLE’s in de rapportages. Cito gebruikt voor de rapportage 

vaardigheidsscores en functioneringsniveaus. Wanneer u gebruikmaakt van het Computerprogramma 

LOVS, kunt u via het onderwijskundig rapport wel de benodigde DLEs opvragen voor de doorverwijzing 

naar LWOO en PrO. Het is niet mogelijk om een directe verbinding te leggen tussen de scores op 

de papieren toets en de digitale versie, omdat in beide gevallen langs een andere route de resultaten 

worden verkregen. Het is daarom nadrukkelijk gewenst te vermelden welke toetsversie is gebruikt. 

Voor de omzetting van toetsresultaten naar DLE’s dient u gebruik te maken van het DLE-boek van 

BOOM Testuitgevers. 3 

Toelichting bij het door- en terugtoetsen 

Bij jaargroep gebonden toetsen zoals de CITO-volgsystemen dienen de RVC’s uit te gaan van toetsen 

die aansluiten bij het werkelijke didactische niveau van de leerling. Dit betekent dat schoolverlaters op 

de basisschool soms toetsen moeten maken die in jaargroepen daarvoor gebruikt worden. 

Adaptief toetsen 

Kandidaten voor LWOO en PrO hebben leerachterstanden. Bij adaptieve toetsing door de basisschool 

worden toetsen afgenomen die de leerling op basis van zijn eigen leerniveau redelijk zou moeten 

kunnen maken. Een leerling die qua leerlijn in groep 6 zit laat men niet ploeteren met de veel te 

moeilijke toets van groep 8. Het gebruik van de toets van groep 6 is kindvriendelijker en de score niet 

alleen betrouwbaarder, maar geeft ook meer inzicht in wat een leerling kan. 

Door- of terugtoetsen 

De algemene regel is dat voor een goede niveaubepaling een toetsversie gebruikt moet worden die 

het beste past bij het feitelijke leerniveau van de leerling. Mocht uit de uitslag blijken dat bij nader 

inzien toch niet de juiste toetsversie is gekozen, dan moet er in principe worden door- of teruggetoetst. 

Maar waaraan zie je dat? Wanneer moet er dan worden door- of teruggetoetst? Dat verschilt per 

toetssoort. 

De eerste groep van toetsen waar door- of terugtoetsen aan de orde zou kunnen zijn, zijn de volgende 

Cito LOVS toetsen: 

– Leestechniek en Leestempo 

– LOVS Begrijpend lezen 

– LOVS Spelling 

2 Een vragenlijst voor docenten of voor leerlingen; men mag met één van beide volstaan, maar de sterke voorkeur gaat uit naar een 

combinatie van twee lijsten. Het onderscheid tussen screening- en andere instrumenten komt daarmee te vervallen. 

3 DLE-schalen voor indicatiestelling LWOO en PRO, voor instroom in schooljaar 2013–2014, uitgave BOOM Testuitgevers, najaar 

2012. 


– LOVS Rekenen-wiskunde 

Bij deze leerjaargebonden toetsen moet in principe worden door- of teruggetoetst als de feitelijke 

uitslag meer dan één leerjaar (in DLE’s uitgedrukt meer dan 10 punten) van de verwachte score af ligt. 

Stel: u vermoedt dat de leerling op het niveau van halfweg leerjaar 5 zal scoren. U zet dus toets M5 in 

met een DL van 25. U verwacht dus een score die ligt tussen DLE 15 en 35. 

Als de toetsscore inderdaad binnen die range valt hoeft er niet doorgetoetst te worden. Valt de score 

daarbuiten, dan moet er in principe wel doorgetoetst worden met een andere toetsversie. Zie daarvoor 

een tweetal voorbeelden hieronder. 

Voorbeeld één: de leerling haalt op de M5 toets een score die correspondeert met een DLE van 36. Dit 

is geen PrO score maar een score die past bij LWOO. De afwijking van de gevonden score is groter 

dan 10 DLE-punten. Daarom legt U ter nadere verifiëring van de juistheid van dit niveau nu de M6 of 

E6 toets voor om te zien waar het niveau dan op uitkomt. U voegt beide toetsscores toe aan het 

onderwijskundig rapport. 

Voorbeeld twee: opnieuw wordt een M5 toets afgenomen, maar blijkt de DLE die hoort bij de score 

van de leerling maar 14 te bedragen. Bij deze (tegenvallende) score van DLE 14 moet u terug toetsen 

of het niveau van deze leerling echt met dat van groep 4 overeenkomt: u gebruikt nu dus een E4 toets. 

Op grond van ervaringen uit het veld 4 kan de toepassing van deze regel minder strikt gehanteerd 

worden als alle relevante gegevens in een eenduidige richting wijzen en door- of terugtoetsen naar 

alle waarschijnlijkheid niet tot een andere indicatie zal leiden. 

Echter: als de toetsuitslag van de leerling meer dan 10 DLE-punten van de gekozen toetsversie af ligt 

moet in ieder geval worden door- of teruggetoetst als: 

dit toetsresultaat duidelijk afwijkt van de gegevens uit het onderwijskundig rapport of het 

leerlingvolgsysteem, of 

er sprake is van strijdige gegevens (sommige scores verwijzen naar LWOO en andere naar PrO), of 

er sprake is van een IQ tussen 75 en 80 (omdat dit het overlapgebied is tussen LWOO en PrO). 

Aan het eind van deze notitie is een tabel opgenomen over hoe door- of terug- te toetsen bij dit soort 

toetsen. 

Als u op deze wijze te werk gaat hoeft nooit meer dan twee keer getoetst te worden. Uitgangspunt is 

dat de leerling de eerste keer een toets voorgelegd krijgt, die naar de verwachting van de toetsafnemer 

past bij het niveau van de leerling. De eventuele tweede toets die u kiest sluit aan bij het op de 

eerste toets behaalde niveau. Die twee gegevens zullen voor elke RVC voldoende zijn. Wel is het van 

groot belang dat u precies de toetsinstructies van de betreffende toetshandleiding volgt. 

De toetsserie Begrijpend Lezen 345678 is een aparte uitgave naast het Drempelonderzoek. Dit is de 

tweede groep van toetsen waar mogelijk door- of teruggetoetst moet worden. Begrijpend lezen 

345678 bestaat uit 5 toetsen met het afnamebereik 34, 345, 56, 678 en 78. De toetsen zijn apart 

genormeerd en de toets wordt geleverd inclusief normeringstabellen. Voor deze serie gelden de 

doortoetsregels. De DLE range van de toetsen 345 en 678 is op zich tamelijk breed. In voorgaande 

toelichtingen hebben we bij deze toetsen daarom nooit verwezen naar de door- of terugtoets 

noodzaak, omdat die zich bij een globale schatting van het leerniveau van de leerling maar sporadisch 

zal voordoen. Nu er evenwel ‘tussenvormen’ beschikbaar zijn moet hier wel op gelet worden. 

In de handleiding van de betreffende toetsen wordt dit ook aangegeven. De algemene regel hier is dat 

de toetsuitslag alleen gebruikt kan worden als de score een DLE-waarde uit de tabel oplevert. 

Voor toets 56 moeten minstens 15 items goed zijn. Scores daaronder leveren geen DLE-waarde op: er 

moet dus teruggetoetst worden. Een score van 31 tot 35 levert aan de bovenkant van de lijst geen 

DLE-waarde op: hier moet dus doorgetoetst worden met versie 78 of 678. 

Voor toets 78 geldt: de minimale score moet 21 zijn (van de 40 items). Een lagere score betekent dat er 

teruggetoetst moet worden. 

De toetsen binnen het Drempelonderzoek, inclusief de begrijpend lezen toets, zijn Cotan goedgekeurd 

voor de groepen 5, 6, 7 en 8. Het Drempelonderzoek begrijpend lezen heeft een DLE-schaal van 14 - 

60. Terugtoetsen is hierop niet van toepassing. 

Advies tabel door- terug toetsen E toetsen CITO-LOVS 

Niveau Behaald dle advies 

Groep E4 < 10 Kies een Toets van groep 3 

Groep E4 > 30 Kies een Toets van groep 5 

Groep E5 < 20 Kies een Toets van groep 4 1 


Groep E6 < 30 Kies een Toets van groep 4 (zie noot 8) 

4 Zie Verantwoording 2012–2013 op www.rvc-vo.nl onder tabblad: regeling / lijst van instrumenten. 




Groep E7 < 40 Kies een Toets van groep 6 (zie noot 8) 

Groep E7 > 60 Doortoetsen niet nodig: score valt buiten LWOO criteria. 

1 Is de score lager dan het voorafgaande leerjaar dat u adaptief had gekozen, dan is het advies: neem de toets van het leerjaar waar 

de behaalde DLE score naar verwijst. Dit kan twee of meer leerjaren lager worden als uw start niveau veel te hoog is geweest. 

Advies tabel door- terug toetsen M toetsen CITO-LVS. 


Groep M4 < 5 Kies een Toets van groep 3 

Groep M4 > 25 Kies een Toets van groep 5 

Groep M5 < 15 Kies een Toets van groep 4 (zie noot 8) 






Groep M8 < 45 Kies een Toets van groep 7(zie noot 8) 

Advies tabel door- terug toetsen Begrijpend Lezen 345678 

Begrijpend lezen 56 < 15 items goed Kies nu versie 34 

Begrijpend lezen 56 > 30 items goed Kies nu versie 78 

Begrijpend lezen 78 < 21 items goed Kies nu versie 56 

Lijst toegestane instrumenten Leer Achterstand Technisch lezen schooljaar 2013–2014 

(zie: Toelichting bij afname leervorderingenonderzoek en de Toelichting bij het door- en terugtoetsen) 


Categorie 

Éen-Minuut-Test, Vorm A en B, Pearson 

Groep 3 t/m 8 

II 

Assessment and Information, 1994 

en 1ste klas VO 

1 II 

Drempelonderzoek 5e versie, 678 Onderwijs 

Advisering, 2010 

Groep 4 t/m 8 I I 

De Klepel, Vorm A en B, Pearson Assessment Groep 4 t/m 8 

and Information, 1994 

en 1ste II 

klas VO 

1 II 

Leestechniek en Leestempo, Cito, 2001 Groep 6 t/m 8 I I 

LOVS AVI, Cito, 2009 Groep 3 t/m 8 I I 

LOVS DMT, Cito, 2009 Groep 3 t/m 8 Afname van kaart 1, 2 

en 3 verplicht, met 

samengestelde 

vaardigheidsscore als 

uitgangspunt voor 

bepalen achterstand. 

I I 

LOVS Technisch lezen, Cito Groep 3 t/m 8 Voor zover beschikbaar 0 0 

SVT-TL: Schoolvaardigheidstoets Technisch 

Lezen, Boom test uitgevers, 2007 

Groep 3 t/m 8 0 0 

Niveautoets & NiveautoetsPlus, Cito, 2013. Het Groep 8 

Leerlingen groep 8 I I 

betreft een speciale editie van de Eindtoets Afname januari – met een grote 

Basisonderwijs. 

februari 2013 

leerachterstand: deze 

leerlingen hebben 

minimaal een 

leerachterstand van 

1½ jaar 

Technisch lezen 345678, 90 A/B, 

90A: Bereik 

I I 

678 Onderwijs Advisering, 2005 

groep 3 t/m 8 

90B: Bereik 

groep 4 t/m 8 

Toelatingstoets voor Leerwegondersteunend en 

Praktijkonderwijs, Cito, 2001 

Groep 8 I I 

TPVO-TL Technisch Lezen, A-VISION, 2008. Groep 5 t/m 8 0 0 

1 In verband met normering ouder dan 15 jaar. 


PrO 

Categorie

Lijst toegestane instrumenten Leer Achterstand Begrijpend lezen schooljaar 2013–2014 


Wanneer een leerling bij de afname van de toets Technisch Lezen lager scoort dan DLE 20 is afname 

van een toets Begrijpend Lezen voor leerlingen die naar het PrO worden verwezen niet noodzakelijk. 


Categorie 

Begrijpend lezen 345678 toets 345, 





Groep 6 t/m 8 I IV 



Groep 3 & 4 I I 



Groep 5 & 6 I I 



Groep 7 & 8 I IV 

Begrijpend lezen Speciale leerlingen, Cito, 2011 Voor functione- Leerlingen in het Speciaal 0 0 

rings niveaus (Basis) Onderwijs, maar 

groep 3 tot en ook de zorgleerlingen in 

met 8 

het reguliere basisonderwijs. 

Drempelonderzoek 678, 5e versie, 



LOVS Begrijpend lezen, Cito Groep 3 t/m 8 I I 

LOVS Begrijpend lezen digitaal, Cito Groep 3 t/m 8 I I 


Leerlingen groep 8 met I I 

betreft een speciale editie van de Eindtoets 

Afname januari – een grote leerachterstand: 


februari 2013 deze leerlingen hebben 

minimaal een leerachterstand 

van 1½ jaar 

SVT-BL: Schoolvaardigheidstoets Begrijpend 

Lezen, Boom test uitgevers, 2011 

Groep 4 t/m 8 0 0 

TPVO-BL: Testserie voor Plaatsing in het 

Groep 7 & 8 Niet geschikt voor 

III n.v.t. 

Voortgezet onderwijs: Begrijpend lezen, 

potentiële PrO -leerlingen. 


Ondergrens: dle = 31 

TPVO-BL-i: Testserie voor Plaatsing in het 

Voortgezet onderwijs: Begrijpend lezen INTER- 

NETVERSIE, A-VISION, 2003 

Groep 4 t/m 8 Ondergrens: dle = 10 III 0 


Praktijkonderwijs, Cito, 2001 

Groep 8 I I 

Opmerkingen bij Begrijpend lezen: 

PrO 

Categorie 

Nieuw op de lijst: 

Schoolvaardigheidstoets Begrijpend Lezen (SVT-BL), 2011, Begrijpend lezen 345678 van: 678 Onderwijsadvisering, 

2006 de toetsen 34, 56 en 78 en Begrijpend lezen Speciale leerlingen, Cito, 2011 

Lijst toegestane instrumenten Leer Achterstand Spelling schooljaar 2013–2014 



Categorie 

Drempelonderzoek 678,5e versie, 



Spelling Speciale leerlingen, Cito, 2011 Voor functione- Leerlingen in het Speciaal 0 0 

ringsniveaus (Basis) Onderwijs, maar 

groep 3 tot en ook de zorgleerlingen in 

met 8 

het reguliere basisonderwijs. 

LOVS Spelling, Cito Groep 3 t/m 8 I I 

LOVS Spelling digitaal, Cito Groep 3 t/m 8 I I 


Leerlingen groep 8 met een I I 

betreft een speciale editie van de Eindtoets Afname januari grote leerachterstand: deze 


– februari 2013 leerlingen hebben 

minimaal een leerachterstand 

van 1½ jaar 

TPVO-SP: Testserie voor Plaatsing in het 

Groep 7 & 8 Niet geschikt voor 

III n.v.t. 

Voortgezet onderwijs: Spellingsvaardigheid, 

potentiële PrO -leerlingen. 


Ondergrens: dle = 31 


PrO 

Categorie


Categorie 

TPVO-SP-i: Testserie voor Plaatsing in het 

Voortgezet onderwijs Spellingvaardigheid 

INTERNETVERSIE, A-VISION, 2007 


Praktijkonderwijs Cito, 2001 

Opmerkingen bij Spelling: 


Spelling Speciale leerlingen, Cito, 2011. 

Groep 4 t/m 8 Ondergrens: dle = 9 III III 

Groep 8 I I 

Lijst toegestane instrumenten Leer Achterstand Rekenen schooljaar 

PrO 

Categorie 



Categorie 

Drempelonderzoek 678,5e versie, 


Rekenen-Wiskunde Speciale 

leerlingen, Cito, 2011 


Voor functioneringsniveaus 

groep 3 tot en met 8 

Leerlingen in het Speciaal 

(Basis) Onderwijs, maar ook de 

zorgleerlingen in het reguliere 

basisonderwijs. 

0 0 

LOVS Rekenen-Wiskunde, Cito Groep 3 t/m 8 I I 

LOVS Rekenen-Wiskunde digitaal, 

Cito 


Niveautoets & NiveautoetsPlus, Groep 8 

Leerlingen groep 8 met een I I 

Cito, 2013. Het betreft een speciale Afname januari – februari grote leerachterstand: deze 

editie van de Eindtoets Basison- 2013 

leerlingen hebben minimaal een 

derwijs. 

leerachterstand van 1½ jaar 

SVT-RW: Schoolvaardigheidstoets 

Rekenen-Wiskunde, Boom test 

uitgevers, 2012 

Groep 3 t/m 8 0 0 

TPVO-IR: Testserie voor Plaatsing Groep 7 & 8 Niet geschikt voor potentiële I n.v.t. 

in het Voortgezet onderwijs 

PrO -leerlingen. Ondergrens: dle 

Inzichtelijk rekenen, A-VISION, 

2003 

= 31 

TPVO-IR-i: Testserie voor Plaatsing 

in het Voortgezet onderwijs 

Inzichtelijk Rekenen INTERNET- 

VERSIE, A-VISION, 2007 

Groep 4 t/m 8 Ondergrens: dle = 11 I I 

Toelatingstoets voor Leerwegondersteunend 

en Praktijkonderwijs 

Cito, 2001 

Groep 8 I I 

Opmerkingen bij Inzichtelijk rekenen: 

PrO 

Categorie 


Schoolvaardigheidstoets Rekenen-Wiskunde (SVT-RW), 2012 en Rekenen Speciale leerlingen, Cito, 

2011. 


TOELICHTING 

1. Algemeen 

Op 1 augustus 2002 is een wijziging in werking getreden van de Wet op het voortgezet onderwijs 

(2002, STB.288) in verband met de invoering van het regionaal zorgbudget en de indicatiestelling voor 

leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) en praktijkonderwijs (PrO). In het hierop gebaseerde Besluit 

Regionale verwijzingscommissies (RVC’s), regionaal zorgbudget en praktijkscholen met declaratiebekostiging 

van 27 mei 2003 (Stb. 262), dat op 1 augustus 2003 in werking is getreden, wordt de 

uitwerking van nieuwe zorgwetgeving – de indicatiestelling en het regionaal zorgbudget – vanaf het 

schooljaar 2003- 2004 geregeld. 

Jaarlijks dient vóór 1 oktober een overzicht te worden gemaakt van de screenings-, toetsen testinstrumenten 

die in het kader van de indicatiestelling LWOO en PrO als deugdelijk worden aangemerkt. 

Deze lijst wordt door het ministerie van OCW op voorstel van de voorzitters van de RVC’s VO 

vastgesteld (artikel 3, vierde lid, van het Besluit RVC’s en regionaal zorgbudget). 

De voorliggende lijst bevat een limitatieve opsomming van de te gebruiken instrumenten bij aanvragen 

tot indicatiestelling die ingediend worden bij de RVC in de periode van 1 oktober 2012 t/m 

30 september 2013 voor leerlingen: 

die in het schooljaar 2013–2014 zullen instromen in het eerste leerjaar vmbo of het praktijkonderwijs; 

uit het eerste leerjaar van het voortgezet onderwijs, waarvoor een beschikking LWOO of PRO 

wordt aangevraagd. 

Op verzoek van veel scholen wordt deze lijst ruim vóór oktober vastgesteld en gepubliceerd. 

2. Vaststelling lijst van te gebruiken instrumenten bij de indicatiestelling voor LWOO en PrO 

ten behoeve van instroom in schooljaar 2013–2014 

Het advies van de RVC’s VO is gebaseerd op een voorstel van de daartoe ingestelde Certificeringscommissie, 

bestaande uit deskundige vertegenwoordigers uit de toetsen verwijzingspraktijk. 

Een belangrijk criterium voor opname van toetsen testinstrumenten in de lijst is de psychometrische 

deugdelijkheid. Op het moment van opname in de lijst moet die op onafhankelijke wijze zijn vastgesteld. 

De RVC’s VO hebben hiertoe met de Commissie Testaangelegenheden (Cotan) van het Nederlands 

Instituut voor Psychologen (NIP) een voorziening getroffen. De Cotan beoordeelt als onafhankelijke 

commissie testen screeningsinstrumenten en rapporteert hierover in het openbaar. Belangrijke 

punten in de beoordeling vormen normering, betrouwbaarheid en validiteit. Hiernaast betrekt de 

Certificeringscommissie in hun advisering ten aanzien van de te gebruiken instrumenten: 

de praktische bruikbaarheid; 

de geschiktheid voor de doelgroep (de mate waarin het instrument geschikt is, dan wel niet 

nadrukkelijk ongeschikt, voor de doelgroep). 

3. Beoordelingscategorieën. 

Uitgangspunt voor opname in onderhavige lijst is en blijft een door de Cotan positieve beoordeling op 

de relevante aspecten: betrouwbaarheid, normering, begripsvaliditeit en veelal de criteriumvaliditeit. 

Wanneer hier niet op alle punten een ‘voldoende of hoger’ beoordeling gegeven is, wordt het 

instrument niet in de lijst opgenomen (m.u.v. de didactische toetsen en de SE-vragenlijsten waar aan 

de criteriumvaliditeit niet al te zwaar getild wordt). 

Op basis van de ter beschikking staande gegevens en analyses is gekomen tot de volgende categorisering: 

– Categorie 0: Er is nog onvoldoende ervaring met dit instrument in het veld en het komt nog te 

weinig voor in het landelijke databestand om een oordeel over de geschiktheid dan wel bruikbaarheid 

voor de doelgroep(en) LWOO- en/of PrO-leerlingen uit te kunnen spreken; 

– Categorie I: Volgens de uitslag van de enquête is dit instrument geschikt dan wel bruikbaar voor de 

afname bij potentiële LWOO- en/of PrO-leerlingen; de analyse van de gegevens uit het landelijke 

databestand ondersteunt de enquête-uitslag. De normering is niet ouder dan 15 jaar; 

– Categorie II: Volgens de enquête uitslag is dit instrument geschikt dan wel bruikbaar voor afname 

bij potentiële LWOO- en/of PrO-leerlingen; ook uit het landelijke databestand blijken geen 

negatieve aspecten voor de beoordeling op dit punt; de normering is echter nogal verouderd (15 

jaar; ingeval een test de enige is op zijn gebied zelfs ouder dan 15 jaar); 

– Categorie III: Meer dan de helft van de respondenten vond dit instrument niet zomaar geschikt of 

bruikbaar voor afname bij potentiële LWOO- dan wel PrO-leerlingen en/of de analyse van de 


gegevens uit het landelijke databestand geeft aan dat aan het gebruik van dit instrument voor de 

doelgroep(en) (potentiële LWOO- dan wel PrO-leerlingen) negatieve effecten kleven die van dien 

aard en omvang zijn dat aangeraden wordt het gebruik van een ander instrument voor het te 

onderzoeken criterium in overweging te nemen; 

– Categorie IV: 70 percent of meer van de respondenten vond dit instrument niet geschikt of 

bruikbaar voor potentiële LWOO- dan wel PrO-leerlingen en/of de analyse van de gegevens uit het 

landelijke databestand geeft aan dat aan het gebruik van dit instrument bij de doelgroep(en) zeer 

negatieve effecten kleven die van dien aard en omvang zijn dat het gebruik van dit instrument bij 

de onderhavige doelgroep ernstig ontraden moet worden. 

Het zij vermeld, dat categorie IV in het verleden betekend zou hebben dat het instrument van de lijst 

afgevoerd zou zijn. Nu wordt de term ernstig ontraden gehanteerd. Ook categorie III houdt een advies 

in om uit te zien naar een ander instrument. Hoe hiermee nu in de praktijk om te gaan? Meestal gaat 

het om intelligentie- en SE-tests die klassikaal en/of schriftelijk zijn afgenomen. Dit is dan in het 

jaarlijkse ritme van schoolonderzoek en testprocedures gebeurd. In een flink aantal gevallen blijken 

klassikale/schriftelijke tests niet geschikt voor delen van onze leerling-populatie. Dit hangt meestal 

samen met ernstige taal- en leesproblemen van de leerling, als gevolg van dyslexie, ernstige spraak- 

en taalstoornissen of Nederlands als tweede taal. Het zal duidelijk zijn dat het bevoegd gezag (en 

binnen de scholen de deskundigen) en de betrokken RVC-VO hier hun eigen verantwoordelijkheden 

hebben en moeten nemen en dat uiteindelijk in de communicatie over en weer tussen beide instanties 

uitgevonden dient te worden hoe met deze problematiek in het algemeen en in individuele gevallen 

om te gaan. In de commissie is hierover ook uitvoerig gesproken. We kunnen ons voorstellen, dat men 

in bepaalde gevallen en omstandigheden de klassikaal en schriftelijk verzamelde gegevens in de 

beschikkingsprocedure toch accepteert. Ten eerste dient vermeld, dat voor sommige leerlingen een 

zoveelste toetsmiddag niet goed op te brengen valt. Ook is duidelijk dat in de korte tijdsspanne die 

tussen de verzameling van de gegevens en de RVC beslissing ligt, onnodig werk voorkomen dient te 

worden. Daarnaast is met hertesten geld gemoeid. Dus als een en ander niet echt nodig is, dan moet 

dit in goed overleg voorkomen kunnen worden. Wanneer lijkt nu het hertesten onnodig? Wanneer de 

klassikaal en schriftelijk afgenomen tests in overeenstemming zijn met vroegere op een andere manier 

verzamelde gegevens (bijvoorbeeld: een recente NIO met een vroegere WISC-III NL), en/of wanneer 

gegevens harmonisch overeenkomen met andersoortige gegevens in de aanvraag (bijvoorbeeld van 

een leerling is een NPV-J afgenomen hoewel hij voor lezen slechts een DLE van 25 heeft, maar de 

gegevens komen overeen met eerder jeugdpsychiatrisch onderzoek en/of met gegevens uit het 

onderwijskundig rapport) kan ervan worden uitgegaan dat de aangeleverde gegevens kloppen en niet 

door een categorie I of II test vervangen hoeven te worden. In het andere geval (bijvoorbeeld de NIO 

komt veel lager uit dan op grond van vorig intelligentie onderzoek of op grond van resultaten op de 

inzichtvakken mocht worden verwacht, of de leerling geeft in de NPV-J aan sociaal adequaat te 

handelen, waar de leerkracht in de AVL/DVL aangeeft, dat dat geenszins het geval is ) zal men toch tot 

andere evidentie (bijvoorbeeld via hertesten met een ander instrument, of observatie van de psycholoog, 

of het invullen van vragenlijsten door leerkracht of ouders) moeten beschikken: niet alleen zou in 

het andere geval de beslissingsprocedure op mogelijk onjuiste gegevens berusten, maar ook zouden 

foutieve persoonlijke gegevens over de leerling in omloop komen en daaraan wil toch niemand 

meewerken? 

De certificeringscommissie heeft in de lijst per onderdeel een toelichting op de wijzigingen – in 

vergelijking met voorgaande jaren – opgenomen. 

In twee specifieke gevallen moeten de testinstrumenten afgenomen worden onder verantwoordelijkheid 

van een diagnostisch geschoold psycholoog of diagnostisch geschoold orthopedagoog. Het gaat 

om de testinstrumenten voor het intelligentiequotiënt van de leerling en om persoonlijkheidsonderzoeken 

met betrekking tot prestatiemotivatie, faalangst en emotionele instabiliteit die het beeld geven 

van de sociaal-emotionele problematiek van de leerling in relatie tot de leerprestaties (artikel 4, eerste 

lid, onder c en d, van het Besluit RVC’s en regionaal zorgbudget). Onder een ‘diagnostisch geschoolde 

psycholoog of diagnostisch geschoolde orthopedagoog’ wordt een door een beroepsvereniging van 

orthopedagogen of klinisch psychologen als zodanig erkende en geregistreerde academisch 

gevormde psycholoog of orthopedagoog dan wel een in het kader van de Wet Beroepen in de 

Individuele Gezondheidszorg (BIG) geregistreerde gezondheidszorgpsycholoog verstaan. 

Tot slot: De onderbouwing van het advies en de uitgebreide toelichting en verantwoording van de 

certificeringscommissie op de hier gepubliceerde lijst, als mede de van toepassing zijnde wettelijke 

regelingen, kan men nalezen op de website van RVC-VO Landelijk: www.rvc-vo.nl. 


J.M. van Bijsterveldt-Vliegenthart.

Regionale BOVO procedure 2012-2013 - BOVO Haaglanden

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?