EXTRA 15 PAGINA'S - Denise Hoogland

“Nou ja, dokter, ik heb het natuurlijk ook
gewoon heel druk. Ik moet misschien
eens wat beter eten en heb de laatste
weken erg weinig geslapen…” “Ik voel me
zo uitgeput, maar ja, ik heb wel de zorg
voor mijn zieke moeder en dan die overgang…”
Vrouwen zijn een regelrechte
ramp in de spreekkamer van de huisarts.
Vooral voor zichzelf. Ze komen zelf al
met een verklaring voor hun klachten.
Verontschuldigen zich bijna voor de tijd
die ze innemen. En gooien zonder dat ze
het zelf doorhebben, alles op hun drukke
bestaan met man, baan en kinderen.
Vrouwen zijn er kortom een meester in
om hun klachten te psychologiseren én te
bagatelliseren. En dat maakt het voor artsen
erg moeilijk, maar tegelijkertijd makkelijk,
om niet verder te zoeken. Vooral
mannelijke dokters raken nog weleens
geïrriteerd, omdat ze door de bomen het
bos niet meer zien. Waar de mannelijke
patiënt zegt: ‘Ik ben gevallen en heb pijn
aan mijn enkel’, houdt een vrouw een
uitgebreide verhandeling over hoe ze met
een volle wasmand door het huis rende,
telefoon aan haar oor, luisterend naar
een vervelend verhaal over haar kind op
school, want ach, dokter, daar maakt ze
zich ook al zo lang zorgen over, nou ja en
toen lag er dus wat op de trap en toen…
Niet zo vreemd dat veel klachten bij
werkende vrouwen op de stresshoop belanden.
Of in het putje van de overgang
verdwijnen. Veel reumatische aandoenin
gen en hormonale ziekten worden
bijvoorbeeld gemist. Daar komt bij dat de
verschijningsvorm van ziekten bij vrouwen
heel anders kan zijn. Daar waar hartklachten
zich bij mannen aankondigen
met de klassieke pijn op de borst, zal een
vrouw eerder aangeven dat ze zo duizelig
is, vermoeid en slecht kan slapen. Als ze
dat vervolgens zelf nog eens wegwuift
met drukte en stress, is de kans groot dat
een onderzoek uitblijft. Vooral bij de (vermeende)
mannenziekten loopt een vrouw
het risico niet goed of snel genoeg behandeld
te worden.
Hormonaal pijngevoel
Toch gaan vrouwen uiteindelijk drie keer
zo vaak naar een arts dan mannen. Dat
verschil ontstaat al vanaf de eerste menstruatie.
Ze komen voor vragen over hun
cyclus, anticonceptie, sex, zwangerschappen,
kinderen en later de zorg voor ouders
en andere familieleden. Vrouwen hebben
veel dubbele belastingsproblemen: ze werken
én zorgen. Ze zijn niet kleinzeriger of
overgevoelig, maar van nature bezorgder.
Gevoeliger ook voor stemmingsstoornissen.
En daarbij sensitiever en alerter op
klachten. Mannen merken veel dingen niet
eens op, of ze verdringen het simpelweg.
Het is overigens een fabel (of wishful thinking?)
dat vrouwen een hogere pijngrens
vrouwen hebben veel
dubbele belastingsproblemen:
ze
werken én zorgen
zouden hebben. Er wordt nog weleens
trots beweerd dat als mannen kinderen
zouden moeten baren, de wereldbevolking
allang verdwenen zou zijn. Maar
volgens professor Roger Fillingim van de
Universiteit van Florida ligt de pijndrempel
bij vrouwen juist lager. Uit onderzoek
blijkt dat vrouwen gelijke pijnprikkels als
ernstiger ervaren dan mannen. Ze roepen
bij pijnexperimenten ook eerder dat er
gestopt moet worden. Mogelijk heeft dit
te maken met hormonen: het pijngevoel
varieert tijdens de menstruele cyclus,
maar verandert ook na de overgang. Een
reden kan ook zijn dat vrouwen expressiever
zijn. En uit onderzoek blijkt dat
vrouwen tijdens een pijnprikkel meer aan
de consequenties denken. Dat effect kan
worden aangetoond met hersenscans:
bij een pijnprikkel gebruiken vrouwen het
emotionele gebied in de hersenen meer
dan mannen.
Meer aandacht voor
de sekseverschillen
Wat ziekten betreft lijden vrouwen vaker
aan chronische pijnsyndromen als fybromyalgie,
migraine en een prikkelbare darm
dan mannen. Ook alzheimer, spataderen
en schildklierproblemen komen vaker
voor bij vrouwen. Gelukkig komt er in
de geneeskunde steeds meer aandacht
voor sekseverschillen. Niet alleen voor de
manifestatie van klachten, maar ook voor
de verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke
patiënten als het gaat om communiceren,
het omgaan met klachten en de
behandelingen. De opleiding geneeskunde
richt zich nog steeds op de mannelijke
presentatie van klachten, en ook behandelprotocollen
gaan uit van het mannenlijf.
Zo belandt een patiënt met een aneurysma
in principe pas op de operatietafel bij een
zes centimeter verwijding van de aorta.
Maar: bij een man is de lichaamsslagader
in normale toestand zo’n drie centimeter,
bij een vrouw ongeveer de helft. Tegen de
tijd dat die vrouw op zes centimeter zit,
kan het te laat zijn.
Medici gaan dus beter naar vrouwen
kijken. En vrouwen kunnen op hun beurt
heus wel iets van mannen leren. Ze moeten
zichzelf gewoon veel serieuzer nemen.
Een man met pijn aan zijn schouder gaat
thuiszitten. Maar dan ook écht zitten. Een
vrouw niet, het huishouden gaat immers
gewoon door. Daarom lopen vrouwen
veel langer door met klachten aan hun
bewegingsapparaat. Toch moeten vrouwen
vooral bezorgd én alert blijven. Dat kunnen
ze immers als de besten.
Ps
Al sinds de achttiende eeuw leven vrouwen in
europa gemiddeld langer dan mannen. de verklaring
is lang gezocht in biologiosche verschillen,
net als in het drie keer vaker naar een arts
gaan. Maar uiteindelijk is roken de belangrijkste
reden dat mannen eerder sterven.
30-107
VrouW &
gezondheid