Gewasbescherming in GRASLAND 2007 - Luc Pauwels

Departement Landbouw en Visserij
Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling – ADLO –
(Voorlichting en Vorming)
GRASLAND
A. Demeyere, E. Hofmans, F. Meurrens - Enkel voor persoonlijk gebruik -
D. Coomans, G. Rombouts - Nadruk verboden -
Ellips, Gelijkvloers - EDITIE 2007 –
Koning Albert II laan, 35 bus 42
1030 Brussel
Tel : 02/552 73.80
Fax : 02/552.73.51
1

INHOUDSOPGAVE
1. Onkruidbestrijding 3
1. Welke soorten onkruiden zijn aanwezig ?
2. Wanneer komen ze voor en welke is de oorzaak ?
3. Onkruid in jong grasland. 4
4. Groeihormonen :
a) voorzorgen nemen
b) voornaamste producten 5
5. Onkruiden en hun bestrijding 7
6. Giftige onkruiden en planten 8
7. Bufferzones 9
2. Voorkomen van legeren 9
3. Insectenbestrijding 10
4. Ziektebestrijding 12
5. Producten en actieve stoffen 13
GSM-nrs :
Demeyere Annie : 0473/83.70.45
Hofmans Eugeen : 0473/83.70.11
2

GRASLAND
Een goed management van grasland is noodzakelijk om voldoende gras van goede kwaliteit te
produceren.
De kwaliteit van de grasmat wordt door verschillende factoren beïnvloed, o.a. :
- goede waterhuishouding
- goede grondstructuur en effen terrein
- goede uitbating → bemesting
→ begrazing
- slechte verhouding van de aanwezige grassoorten
- weinig of geen onsmakelijke en giftige graslandplanten
Instandhouding van een kwalitatieve grasmat is goedkoper dan de problemen te bestrijden.
1. ONKRUIDBESTRIJDING
1. Welke soorten onkruiden zijn aanwezig ?
a) weinig schadelijk (laag aantal)
- paardebloem, madeliefje, straatgras, weegbree.
b) steeds schadelijk : “biezen”, distel, netel, zuring.
c) Giftig : paardestaart, scherpe boterbloem, herfsttijloos.
d) Negatief effect op geur en smaak : duizendblad, kraailook.
e) Ongewenst : kweek, zachte dravik, straatgras.
2. Wanneer komen ze voor en wat is de oorzaak ?
a) Wateroverlast → lage pH
- biezen, boterbloemen, mos, paardestaart
b) Manier van uitbating is ergens fout !
- paardebloem, zuring → veel drijfmest, mollen
- boterbloem → onderbezetting van dieren in het voorjaar
→ niet na-maaien (“bloten”)
- witbol, brandnetel → extensieve uitbating
- madeliefje, straatgras → zeer intensieve beweiding + korte begrazing
(paarden)
- muur → veel stikstof, vertrappelen, mollen
- kweek → te laat maaien van een zwaar gewas
Tijdig maaien en weidebloten (± 7 cm), optimaal laten begrazen en bemesten zijn de
basisvoorwaarden om problemen met ongewenste planten in het grasland te voorkomen.
3

3. Onkruid in jong grasland
a) Pas ingezaaid
- AZ 500 : - 100 – 200 ml/ha liefst op vochtige bodem
- éénjarige tweezaadlobbige onkruiden worden bestreden
b) Na-opkomst (begin uitstoeling)
- Basagran : 3 l/ha – kamille, muur, boterbloem, e.a.
- Bofix : 3 – 4 l/ha – éénjarige tweezaadlobbige onkruiden
- Harmony Pasture : 20 gr – vnl. zuring
- Primus : 100 cc/ha – tweezaadlobbige onkruiden (onvoldoende tegen
melde en bingelkruid) – bufferzone 10 m
- Primstar : 0,5 – 1 l : brede werking
- Starane : 1 l/ha – muur, varkensgras, zuring – bufferzone 10 m
- Ethofumesaat : 500 g/l (diverse merken – vroeger Tramat : 500 g/l) : 2-3 l/ha –
duist, windhalm, straatgras, muur
Combinatie van bodem- en contactwerking
- AZ 500 200 ml + Bofix 3 – 4 lha
c) Snel maaien of begrazen is efficiënt o.a. tegen de meest voorkomende éénjarige
onkruiden.
d) Na 1 e maal maaien of beweiden :
- MCPB 2 l → spaart de klaver
- MCPP-P 2,5 l → muur
4. Groeihormonen (grasland moet minstens 1 jaar aanliggen)
a) Voorzorgen nemen !
1. Later beweiden of maaien vanaf 8 dagen na bespuiting, behalve bij biezen:
afmaaien 1 maand na bespuiting.
2. Spuiten 2 weken na afgrazen + N-gifte.
3. Wanneer ?
Eind augustus, voor de meeste onkruiden.
Uitzondering :
a) Begin maart (knolgewassen) : knolboterbloem, kraailook.
b) Eind april (spuiten voor stengelvorming optreedt) : zuringen.
c) Eerst afmaaien, en nadien spuiten op jonge scheuten : distel, grote
brandnetel.
d) Vóór de bloemknop : Sint Jacobskruiskruid
e) Spuiten in de bloemknop : berenklauw, smeerwortel.
f) Begin bloei : boterbloem, paardenbloem
4. Spuittechniek
- voldoende water gebruiken.
- groeizaam weer : T° : > 20°C
R.V. : > 60%
- Niet spuiten bij veel wind !
- Aangepaste spuitdoppen gebruiken
5. De beste resultaten worden bekomen met een mengsel van 2 of 3 actieve
stoffen samen
6 . Goede landbouwpraktijken toepassen ter voorkoming van bijensterfte en
residu’s in honing; NIET spuiten tijdens de bloei.
4

) Voornaamste producten
Volveldse toepassingen
- Algemeen : wachttijd van 7 dagen respecteren
1. Allië SXI - 25 gr/ha (remming op gras); 1 toepassing/jaar
- weide moet minimum 1 jaar aanliggen
- toepassing in het najaar
- tegen zuring, netels, braam
- bufferzone : 2 m
2. Asulox : - 4 l/ha
- zuring, vóór vorming bloemstengel
- varens (8 – 10 l/ha) aug.- sept.
- trage werking
- spaart de klaver
3. AZ 500 : - 0,200 ml/ha
- bodemherbicide
4. Banvel : - 0,6 – 1 l (+ mecoprop-P 1 – 2 l of MCPA 1-1,5 l of 2,4 D 1-1,5 l)
- paardenbloem, zuring, hoefblad, e.a.
5. Basagran S.G. : - 1-1,5 kg
- jonge weiden
- kamille, muur, e.a.
- spaart de klaver
- max. 1 toepassing/jaar
6. Bofix : - 4 – 6 l/ha
- breed werkingsspectrum
- bufferzone : 5 m
7. 2,4 D : - 1,6-2,4 l/ha
- oa. Aminex, Atex, Damex, Dicotex 2,4-D
- distel, paardebloem, madeliefje, biezen, varkensgras
- weinig remming op gras
8. Harmony Pasture : - 20 gr.; zuring, kruiskruid, e.a.
- spaart de klaver(witte), rode klaver is gevoelig
- max. 1 toepassing/jaar
9. MCPA : - 1,3 – 2,7 l/ha
- o.a. Agroxyl 750, Hedonal M Forte
- boterbloem, zuring, paardenstaart, biezen
10. MCPB : - 5 l/ha
- o.a. Tropotox 400 SL, Butizyl
- distels, paardenstaart
- geschikt voor jonge weiden
- spaart de klaver
5

11. Primus : - 0,050 – 0,100 l/ha
- trage werking
- goede werking op de meeste tweezaadlobbige onkruiden (ook
doorlevende)
- zwak op melganzevoet en bingelkruid
- hoogste dosis nodig bij kleefkruidbestrijding
- bestrijdt witte klaver volledig; rode klaver wordt zeer sterk geremd maar
is niet bestreden
- bufferzone : 10 m
12. Primstar : - 0,5 – 2 l/ha
- vroege toepassing
- zeer brede werking
13. Starane : - 2 l/ha
- muur, zuring, netels, varkensgras
- bufferzone : 10 m
14. Ethofumesaat : - 2 – 3 l/ha (= ex-Tramat 500 g/l)
500 g/l - duist, windhalm, straatgras, herderstasje, muur, struisgras, krupertje
- hogere dosis bij grotere onkruiden (tot 5 l)
- veiligheidstermijn : 2 weken
Plaatselijke toepassingen
1. Garlon : - 40 ml/10 l water
- struikgewas, bramen, netels
- jonge paardenstaart
- bufferzone : 2 m
2. Mecoprop-P : - 0,5 l/100 l. water via plaatselijke behandeling
(MCPP-P) - o.a. Duplosan KV-P.
- muur
3. Silvanet : - 200 – 300 ml/ 10 l water via plaatselijke behandleing
- struikgewas, bramen, netels
- bufferzone : 10 m
4. Starane Kombi : - 50 ml/10 l water
- zuring, netels, kamille, Sint Jacobskruiskruid
- bufferzone : 20 m + 50% driftreductie
Speciale toepassingen
• Kalkcyanamide : - 300 kg/ha in het voorjaar
- alcalische meststof met traag werkende stikstof
- enkel tegen jonge zaadonkruiden o.a. muur
- redelijk goed tegen witbol en mos
- nevenwerking tegen leverbot, bodeminsecten en mollen
• Roundup : - 4 l/ha
Touchdown - bij weidevernieuwing (doodspuiten oude zode)
- voornamelijk tegen doorlevende onkruiden o.a. kweek e.a.
- zorg voor voldoende groei (bladmassa) vooraleer te
bespuiten
• Goed mengsel : Bofix 120 ml + Garlon 40 ml/10 l water
van producten
voor weideranden
• Goed mengsel voor behoud gras-klaverbestand :Basagran 1,5 kg + M.C.P.B. 5 l
6

5. Onkruiden en hun bestrijding
1. Adelaarsvaren : Asulox 10 l
2. Akkerdistel : Bofix, MCPB (3x)
3. Berenklauw : Garlon 3 l
4. Boterbloem : Bofix 6 l, Starane, MCPA, MCPB, Primus 0,1, Silvanet, Primstar
5. Bramen : Bofix 6 l, Garlon 2 l, Starane 2 l, Silvanet
6. Brandnetel(grote) : Allie, Garlon, Silvanet, Starane,
7. Dovenetel (witte) : Starane 2 l + Garlon 2 l of Silvanet 20 l
8. Duizendblad : Garlon 3 l, 2,4-D (october), Primus 0,1 + Garlon 2 l
9. Fluitekruid : Garlon 3 l, 2,4 D (vóórjaar voor bloei)
10. Herderstasje : Bofix, 2,4 D, MCPA, Primus 0,1 l
11. Kamille : Starane Kombi, Basagran, Primus, Primstar
12. Madeliefje : Bofix, Starane Kombi, 2,4 D (sept. – oct.), Primstar
13. Melde : Starane Kombi, MCPP-P, 2,4 D, MCPA
14. Muur : Bofix, Starane, Garlon, Silvanet, MCPP-P, Primus, Primstar
15. Paardebloem : Bofix, Starane Kombi, Garlon, Silvanet, 2,4 D, MCPA, Primus,
Primstar, Starane
16. Paardestaart : Garlon 3 l, MCPB , MCPA (3x),
17. Russen : Bofix, Starane Kombi, Garlon, MCPA (april – mei)
18. Smeerwortel : Bofix, Starane, Garlon, Silvanet, MCPA
19. Varkensgras : Bofix, Starane Kombi, Silvanet,
20. Zevenblad : Garlon, Silvanet
21. Zwarte nachtschade : Bofix, Starane Kombi, Silvanet, Primus
22. Zuring : Starane, Bofix, Starane Kombi, Garlon, Silvanet, Asulox, Primstar,
Harmony Pasture
23. Straatgras : Ethofumesaat 500 g/l of 200 g/l
24. Sint Jacobskruiskruid : Bofix 6 l + Primus 100 ml/ha of 2-4 D + M.C.P.A. 2 l/ha in juni-juli
vóór de bloemknop.
7

6. Giftige onkruiden en planten
Naam plant Toxine Symptomen Gevoelige dieren
Acacia Robine Ademhaling paard
Akkerpaardestaart Antivitamine B Vitamine B gebrek paard
Aronskelk Verlamming paard
Boekweit Gezwollen ogen paard
Bolderik Verlamming paard
Bilzekruid Verlamming paard
Bingelkruid Mercurialine Diarree – bloedingen rund – schaap
Blauwe monnikskap Alkaloïde Ademhalingsstoornissen paard
Doornappel Hyoscyamine Braken – trillingen paard-rund-schaap
Dotterbloem Evenwichtsstoornissen paard
Gevlekte scheerling Coniinine Diarree – verlamming paard-rund
Gouden regen Cytisine Koliek – braken paard
Guichelheil Cyclamine Darmontsteking-narcose paard
Heggerank Diarree – koliek paard
Herfsttijloos Colchicine Braken – ademhaling paard-rund-schaap
Herik Sinigine Slaperigheid – diarree paard-rund-schaap
Hondsdraf Glechomine Korte ademhaling paard
Hondspeterselie Aethusine Diarree – verlamming paard-rund
Hulst Diarree paard
Jacobskruid Jacobine Spierzwakte paard-rund-schaap
Klaproos Rhoeadine Slaperigheid paard-rund
Ligustrum Koorts paard
Oleander Koliek – diarree paard
Palmboompje Diarree,evenwichtstoorn. paard
Peperboompje Mézérine Koliek – diarree paard
Pompoen (pitten) Koorts – diarree paard
Reukerwt Verlamming paard
Rhododendron Diarree paard
Schapezuring Oxaalzuur Diarree – coma rund-schaap
Scherpe boterbloem Ranunculine Bloedingen–verlamming paard-rund
St.Janskruid Hypericine Albinisme paard-rund
Stinkende gouwe Chelidonine slaperigheid paard-rund
Sint Jacobskruiskruid Pyrralizidinealkaloiden
8
Bloedvaten blokkeren
naar de lever
paarden

Naam kruid Toxine Symptomen Gevoelige dieren
Suikerbiet Overvloedige speeksel paard
Tabak Nicotine Ademhalingsstoornissen paard
Taxus Koliek - sterfte alle dieren
Veldzuring Oxaalzuur Diarree-coma rund – schaap
Vingerhoedskruid Digitoxine Hartritmevertraging paard-rund-schaap
Waterscheerling Cicutixine Verlamming-diarree paard – rund
Wolfsmelk Eyphorbon Krampen-braken rund – schaap
Zwarte nachtschade Solasonine Braken-diarree paard-rund-schaap
Zevenboom Diarree-verlamming paard
7. Bufferzones
Ter bescherming van de verontreiniging van oppervlaktewater werden recent
bufferzones ingesteld. Dit zijn niet behandelde stroken in de nabijheid van een
wateroppervlakte (vijver, beek, gracht met water,…). De breedte van zo een bufferzone
(2, 5, 10, 20 of 30 meter) is de afstand tussen de laatst bespoten rij en de oever.
Daarnaast zijn, in bepaalde gevallen, driftreducerende doppen verplicht. Alle informatie
terzake vindt u in een brochure, aan te vragen bij de FOD Volksgezondheid, Dienst
Pesticiden, Victor Hortaplein 40 – bus 10, 1000 Brussel, alsook op www.fytoweb.be .
2. VOORKOMEN VAN LEGEREN (zaadteelt)
- Produkt : Moddus
- Erkend in raaigras (Italiaans en Engels)
- NIET toepassen bij prebasis en basiszaadproductie
- Toepassen tussen 1 – 3 knoop (doorschieten van het gewas)
- Dosis : 0,5 – 0,75 l/ha
9

3. INSECTEN- EN MOLLENBESTRIJDING
De larven van een aantal insecten, zoals emelten en rauwvliegen, kunnen ernstige schade
aanbrengen in grasland. Zij vreten net boven de grond of in de grond aan de wortels van het
gras, waardoor de groei wordt geremd of bij ernstige aantasting, sterft het gras volledig af.
1. Emelten
Emelten zijn de larven van de “langpootmug”. Ze zijn grauwgrijs van kleur en kunnen in
het voorjaar een lengte bereiken van 4 cm.
Uit de levenscyclus (zie schema) blijkt dat de larven vooral in de laatste stadia erg
schadelijk zijn.
Het is aan te raden ze te bestrijden in het najaar. Behandeling is zinvol en economisch
verantwoord bij 200 emelten/m²; in het vóórjaar bedraagt de schadedrempel 150
emelten/m². Bij strenge droge vorst kan het aantal sterk verminderen.
Bemonstering : op 10 verschillende plaatsen, een stuk graszode nemen van 10x10x4 cm
Deze graszoden dompelen in een zoutbad (1 kg zout/5 liter water) en na 20 minuten
komen de emelten bovendrijven.
Bestrijding :
Schema levenscyclus
2. Rauwvliegen
De 1 cm lange grauwe - bruine larve heeft een duidelijk zichtbare kop. De larven zijn veel
kleiner dan emelten en zitten in grotere aantallen bij elkaar.
De zode sterft pleksgewijs af omdat deze door het afvreten van de wortels los komt
te liggen.
Bestrijding : - zorgen voor goede teeltmaatregelen o.a. het rollen van het weiland.
10

3. Mollen
- maken het perceel hobbelig
- onkruidontwikkeling op de hopen grond
- grond in de “voordroog” of “hooi” is een belangrijke oorzaak van kwaliteitsverlies
van het grasproduct (asgehalte)
Bestrijding : - het effectiefst is het vangen met klemmen
- gezamenlijke aanpak met buren is aan te bevelen (o.a. meeploegen van
de perceelsranden).
11

4. ZIEKTENBESTRIJDING
1. Kroonroest
- komt voornamelijk voor in september
- het gras is minder smakelijk
Bestrijding : - behandeling met fungiciden is niet economisch verantwoord
- voorkomen : einde augustus stikstof strooien aan 20 N/ha
- keuze van resistente rassen
- regelmatig de weide “bloten”
2. Graszaadteelt
- echte meeldauw
- bladvlekkenziekte
- septoria (kafjesbruin)
- bruine roest
- gele roest
- toepassen vanaf 2 e knoop tot midden aarvorming
- max. 1 toepassing
- producten :
- ALLEGRO 1 l
- AMISTAR 1 l
- HORIZON EW 1 l
- SPHERE 1 l
12

5. PRODUCTEN EN ACTIEVE STOFFEN
Allegro
Amistar
Allie SXI
Asulox
AZ 500
Basagran SG
Bofix
2,4-D
Handelsproducten
Ethofumesaat 500 g/l of 200 g/l
Garlon
Harmony Pasture
Horizon
MCPA
MCPB
MCPP
Moddus
Primstar
Primus
Roundup
Silvanet
Sphere
Starane
Starane Kombi
Touchdown
13
Actieve stoffen
kresoxim-methyl 125 g + epoxiconazol 125 g
azoxystrobin 250 g/l
metsulfuron – methyl 20%
asulam 400 g/l
isoxaben 500 g/l
bentazon 87%
MCPA. 200 g/l + fluroxypyr 40 g/l + clopyralid 20 g/l
diverse merken (zie p. 5)
Diverse merken van het type “Tramat”
triclopyr 480 g/l
thifensulfuron methyl 75%
tebuconazol 250 g/l
diverse merken (zie p. 5)
diverse merken (zie p. 5)
diverse merken (zie p. 5)
trinexapac – ethyl 250 g/l
florasulam 2,5 gr + fluroxypyr 100 gr
florasulam 50 g/l
glyfosaat 360 gr/l
triclopyr 60 g/l + fluroxypyr 20 g/l
trifloxystrobin 187,5 g + cyproconazol 80 g/l
fluroxypyr 180 g/l
fluroxypyr 100 g/l + clopyralid 30 g/l + ioxynil 120 g/l
sulfosaat 480 g/l