Gewasbescherming in AARDAPPELEN 2007 - Luc Pauwels
Gewasbescherming in AARDAPPELEN 2007 - Luc Pauwels
Gewasbescherming in AARDAPPELEN 2007 - Luc Pauwels
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Departement Landbouw en Visserij<br />
Afdel<strong>in</strong>g Duurzame Landbouwontwikkel<strong>in</strong>g – ADLO –<br />
(Voorlicht<strong>in</strong>g en Vorm<strong>in</strong>g)<br />
<strong>AARDAPPELEN</strong><br />
Editie <strong>2007</strong><br />
- NADRUK VERBODEN-<br />
- ENKEL VOOR PERSOONLIJK GEBRUIK -<br />
A. Demeyere, E. Hofmans, F. Meurrens<br />
Ellips, gelijkvloers<br />
Kon<strong>in</strong>g Albert II laan, 35 bus 42<br />
1030 Brussel<br />
Tel : 02/552 73.80<br />
Fax : 02/552.73.51
INHOUDSOPGAVE<br />
Inleid<strong>in</strong>g 3<br />
Ontwikkel<strong>in</strong>gsstadia 4<br />
A. Onkruidbestrijd<strong>in</strong>g 6<br />
1. Basispr<strong>in</strong>cipes 6<br />
2. Producten 7<br />
3. Gevoeligheidstabel 13<br />
4. Loofdod<strong>in</strong>g 14<br />
B. Ziektebestrijd<strong>in</strong>g 16<br />
1. Rhizoctonia 16<br />
2. Zilverschurft 16<br />
3. Phoma 16<br />
4. Phytophthora 16<br />
5. Alternaria 18<br />
6. Bewaarziekten 18<br />
7. Kiemremm<strong>in</strong>g 18<br />
8. Werk<strong>in</strong>g fungiciden tegen Phytophthora 19<br />
C. Dierlijke parasieten 20<br />
1. Aardappelcystenaaltje 20<br />
2. Wortellesieaaltje 20<br />
3. Bladluizen 20<br />
4. Coloradokever 25<br />
5. Ritnaalden 25<br />
6. Wantsen 25<br />
D. Productenlijst 26<br />
1<br />
Pag.
INLEIDING<br />
De brochure “<strong>Gewasbescherm<strong>in</strong>g</strong> aardappelen” van de Afdel<strong>in</strong>g Duurzame Landbouwontwikkel<strong>in</strong>g<br />
(Voorlicht<strong>in</strong>g en Vorm<strong>in</strong>g) is aan haar 13 e uitgave toe.<br />
Ze is bedoeld als leidraad bij de keuze en de toepass<strong>in</strong>g van een meer beredeneerde<br />
gewasbescherm<strong>in</strong>g <strong>in</strong> aardappelen. Hierdoor wordt het mogelijk om het aantal bespuit<strong>in</strong>gen tot een<br />
m<strong>in</strong>imum te herleiden.<br />
Ook <strong>in</strong> het kader van de Goede Agrarische Praktijk (GAP) en de Voedselveiligheid is deze brochure<br />
zeer waardevol. Ze omvat immers tal van praktische tips en <strong>in</strong>formatie die nuttig zijn, bvb. bij het<br />
<strong>in</strong>vullen van de Perceelsfiches.<br />
Om praktische redenen worden enkel de meest gekende handelsnamen vermeld. De vermelde<br />
dosissen zijn meestal erkende dosissen. De erkende dosis is de dosis waarbij de beste werkzaamheid<br />
wordt gewaarborgd <strong>in</strong> de meeste gevallen. Deze dosis kan worden verlaagd onder de<br />
verantwoordelijkheid van de gebruiker, bijvoorbeeld <strong>in</strong> de gevallen waar we<strong>in</strong>ig schade wordt<br />
verwacht of bij toepass<strong>in</strong>g van mengsels van verschillende producten.<br />
In deze brochure zijn enkel verlaagde dosissen vermeld daar waar 2 of 3 herbiciden worden<br />
gemengd.<br />
Bij systematische en onberedeneerde dosisverlag<strong>in</strong>g van herbiciden, en vooral van <strong>in</strong>secticiden of<br />
fungiciden, is een verlaagde werkzaamheid, kortere nawerk<strong>in</strong>g en zelfs gevaar voor resistentie niet<br />
uitgesloten.<br />
Baseer u, bij het kiezen van lagere dosissen, op voldoende betrouwbare proefgegevens. Via het<br />
Programma LCA geeft het PCA, <strong>in</strong> samenwerk<strong>in</strong>g met de Afdel<strong>in</strong>g Duurzame<br />
Landbouwontwikkel<strong>in</strong>g (Voorlicht<strong>in</strong>g en Vorm<strong>in</strong>g), jaarlijks een 5-tal Nieuwsbrieven uit die al het<br />
praktijkgericht onderzoek bundelen.<br />
Ter bescherm<strong>in</strong>g van de verontre<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g van oppervlaktewater werden recent bufferzones<br />
<strong>in</strong>gesteld. Dit zijn niet behandelde stroken <strong>in</strong> de nabijheid van een wateroppervlakte (vijver, beek,<br />
gracht met water, …). De breedte van zo een bufferzone (2,5,10,20 of 30 meter) is de afstand tussen<br />
de laatst bespoten rij en de oever.<br />
Daarnaast zijn, <strong>in</strong> bepaalde gevallen, driftreducerende doppen verplicht. Alle <strong>in</strong>formatie terzake<br />
v<strong>in</strong>dt u <strong>in</strong> een brochure, aan te vragen bij de FOD Volksgezondheid, Dienst Pesticiden, Victor<br />
Hortaple<strong>in</strong> 40 – bus 10, 1000 Brussel, alsook op www.fytoweb.be.<br />
Werkten mee aan de realisatie van deze brochure, de medewerkers van de Afdel<strong>in</strong>g Duurzame<br />
Landbouwontwikkel<strong>in</strong>g (Voorlicht<strong>in</strong>g en Vorm<strong>in</strong>g) (E. HOFMANS, F. MEURRENS en<br />
L. CHRISTIAENS), waarvoor onze beste dank.<br />
A. DEMEYERE Medewerkers: Eugeen Hofmans 0473/83.70.11<br />
Ingenieur Afd. ADLO (Voorlicht<strong>in</strong>g en Vorm<strong>in</strong>g) François Meurrens 0473/83.70.08<br />
0473/83.70.45 Lydia Christiaens 02/552.73.80<br />
2
1. BASISPRINCIPES<br />
Men kan het best<br />
als volgt tewerk gaan :<br />
A. ONKRUIDBESTRIJDING<br />
- planten <strong>in</strong> een fijn bewerkte grond<br />
- ofwel direct aanaarden bij het planten ofwel b<strong>in</strong>nen de week<br />
- ofwel wachten met aanaarden of rijenfrezen tot 2 – 3 weken na het planten<br />
- ruggen laten bezakken<br />
- spuiten kort vóór opkomst bij w<strong>in</strong>dstil weer en met driftarme doppen<br />
- bufferzones langs oppervlaktewater respecteren<br />
5
2. PRODUCTEN<br />
A) VOOR-OPKOMST<br />
1) 7-10 dagen vóór-opkomst<br />
a) CENTIUM 36 CS : 250 cc/ha.<br />
1. Centium 36 CS werkt zeer goed op varkensgras, dit <strong>in</strong> tegenstell<strong>in</strong>g<br />
met andere bodemherbiciden.<br />
2. Andere zeer gevoelige probleemonkruiden zijn : kleefkruid,<br />
hondspeterselie, zwaluwtong.<br />
3. Volgende onkruiden worden onvoldoende bestreden : kamille,<br />
akkerviooltje. Soms ontsnapt ook wat melganzenvoet en wat grassen.<br />
4. Meng<strong>in</strong>g met een klassiek bodemherbicide is noodzakelijk.<br />
- Artist 2 kg vult het best de leemtes aan.<br />
- L<strong>in</strong>uron 1 – 1,5 l behalve <strong>in</strong>dien veel akkerviooltje of b<strong>in</strong>gelkruid voor komt.<br />
- Challenge 2 l o.a. tegen melganzevoet.<br />
5. Enige tijdelijke bladchlorose en vooral geelverkleur<strong>in</strong>g van de<br />
onderste nerven doet zich voor. Dit heeft normaal geen <strong>in</strong>vloed op de<br />
opbrengst.<br />
b) STOMP FLOW 2 - 2,5 l + ½ dosis bodemherbicide (Sencor/L<strong>in</strong>uron enz.)<br />
Zeer goed tegen o.a. veelknopigen (perzikkruid, varkensgras, zwaluwtong) en<br />
tegen melganzenvoet mits voldoende neerslag.<br />
6
c) CHALLENGE 2 – 3 l + ½ dosis ander bodemherbicide<br />
Zeer goed tegen o.a. melganzenvoet (ook resistente), akkerviooltje,<br />
Zwaluwtong. Goed tegen kleefkruid, b<strong>in</strong>gelkruid;<br />
Niet toepassen <strong>in</strong> pootaardappelen. Oppassen voor buurtschade.<br />
d) MOGELIJKE MENGINGEN 7 – 10 Dagen vóór-opkomst te kiezen<br />
naargelang de te verwachten probleemonkruiden :<br />
- CENTIUM 0,2 l + ARTIST 2 kg.<br />
- LINURON 50% 1 kg + CHALLENGE 2 l + DEFI 3 l.<br />
- CHALLENGE 2 l + ARTIST 2 kg.<br />
N.B. TOEVOEGEN van een CONTACTHERBICIDE <strong>in</strong>dien de onkruiden het<br />
2-bladstadium hebben bereikt : BASTA 2 l of GRAMOXONE 2 – 3 l of<br />
PRIGLONE 2 – 3 l.<br />
2) 1 – 3 dagen vóór-opkomst<br />
a) ARTIST 2,5 kg : dit middel bevat 2 actieve stoffen met als gevolg een zeer<br />
breed werk<strong>in</strong>gsspectrum en een zeer goede werk<strong>in</strong>g op de klassieke<br />
onkruidflora. Enkel erkend <strong>in</strong> bewaaraardappelen. - bufferzone 10 m.<br />
b) BUTISAN S 1 – 1,5 l + ½ dosis ander bodemherbicide - bufferzone 10 m.<br />
Zeer goed tegen o.a. zwarte nachtschade (ook tegen resistente)<br />
akkerviooltje, zwaluwtong; goed tegen hanepoot, kleefkruid.<br />
c) DEFI 3 – 5 l + ½ dosis ander bodemherbicide.<br />
Goed tegen kleefkruid(5 l). Tegen zwarte nachtschade de hoogste<br />
dosis <strong>in</strong>zetten.<br />
d) LINURON 50% 2 kg/l. – bufferzone 20 m<br />
Zeer goed tegen o.a. resistente zwarte nachtschade, resistente<br />
melganzenvoet, kruiskruid. Vrij droogtegevoelig.<br />
Toepass<strong>in</strong>g <strong>in</strong> meng<strong>in</strong>g met andere producten.<br />
7
e) PATORAN 3 – 4 l : erkend tot 01/01/<strong>2007</strong> – opgebruiken <strong>in</strong> <strong>2007</strong> !<br />
o op humusrijke en/of zwaardere gronden de hoogste dosis gebruiken.<br />
o Niet geschikt op vroege- en pootaardappelen.<br />
o Goede partner <strong>in</strong> meng<strong>in</strong>g met o.a. Centium, Challenge en Defi.<br />
f) SENCOR WG 0,75 kg. (zie lijst rassen niet gevoelig aan Sencor of Artist)<br />
o <strong>in</strong> vroege aardappelen zijn bepaalde rassen gevoelig, o.a. Ukama,<br />
Lady Christl, Frieslander, Santé, Remarka, Turbo, Innovator … (zie<br />
etiket).<br />
o bladchlorose is mogelijk door spuiten op losse ruggen en na zware<br />
neerslag.<br />
o In bewaaraardappelen goed bruikbaar :<br />
- zeer brede werk<strong>in</strong>g<br />
- ook goede werk<strong>in</strong>g op hondspeterselie, b<strong>in</strong>gelkruid,<br />
akkerviooltje.<br />
o om de nawerk<strong>in</strong>g te verbeteren o.a. op veelknopigen, kan een<br />
uitsplits<strong>in</strong>g verantwoord zijn bv. 0,5 kg vooropkomst en 0,25 kg <strong>in</strong><br />
naopkomst op aardappelen van 5 à 10 cm hoog.<br />
g) ENKELE MOGELIJKE MENGINGEN 1 – 3 Dagen vóór-opkomst te<br />
kiezen volgens de te verwachten probleemonkruiden (ZIE<br />
GEVOELIGHEIDSTABEL) :<br />
o ARTIST 2 kg + LINURON 50% 1 l<br />
o ARTIST 2 kg + DEFI 4 l<br />
o DEFI 4 l + PATORAN 2 l<br />
o DEFI 4 - 5 l + SENCOR 0,35 – 0,5 kg : dosis afhankelijk van<br />
onkruiddruk + bodemtype<br />
h) CONTACTHERBICIDEN<br />
o toe te voegen aan hogervermelde bodemherbiciden kort voor opkomst<br />
van de aardappelen tegen reeds gekiemde onkruiden.<br />
1) BASTA S 2 l<br />
2) GRAMOXONE 2 – 3 l<br />
3) PRIGLONE 2 – 3 l – bufferzone 20 m<br />
8
B). NA DE OPKOMST<br />
1) SENTIUM 0,200 ml/ha (max. 1 toepass<strong>in</strong>g/jaar)<br />
T<br />
- alleen toepassen <strong>in</strong> speciale omstandigheden<br />
2) SENCOR 0,25 kg (0,5 kg)<br />
- aardappelen 5 à 10 cm hoog.<br />
- kans op bladchlorose; eventueel hoeveelheid water verhogen en<br />
toepassen op kle<strong>in</strong>e onkruiden.<br />
- sommige rassen zijn <strong>in</strong> na-opkomst extra gevoelig zoals Fresco,<br />
Frieslander, Innovator, Lady Christl, Ukama, Santé, Remarka, Turbo en<br />
andere.<br />
- niet <strong>in</strong> pootaardappelen en niet <strong>in</strong> vroege aardappelen.<br />
- uit praktijkervar<strong>in</strong>g bleken de volgende toepass<strong>in</strong>gen mogelijk te zijn :<br />
Gewashoogte Dosis SENCOR en hoeveelheid water (l.w.)<br />
5 – 10 cm Max. 200 – 400 g/6oo lw. of meer<br />
10 – 15 cm Max. 150 – 300 g/600 lw. of meer<br />
15 – 20 cm Max. 150 – 300 g/600 lw.<br />
- gevoelige onkruiden : o.a. duist, akkerviooltje, b<strong>in</strong>gelkruid,<br />
duivenkervel, (hondspeterselie), kruiskruid, melganzenvoet,<br />
(enkel niet resistente), varkensgras, (zwaluwtong).<br />
10
3) TITUS 40 gram + TREND 90 0,1%<br />
- de meeste éénjarige grassen zijn gevoelig tot beg<strong>in</strong> uitstoel<strong>in</strong>g<br />
- bij 2 maal behandelen, max. tussentijd 10 dagen<br />
- eveneens goede werk<strong>in</strong>g op volgende onkruiden :<br />
1. hanenpoot, raaigras, duist, wilde haver en naaldaar<br />
2. pemen van 15 –20 cm hoog worden eveneens goed onderdrukt<br />
3. cichorei- en witloofopslag, koolzaadopslag en haagw<strong>in</strong>de : tweemaal<br />
toepassen van de meng<strong>in</strong>g Titus 25 gr + Trend 0,1% + Sencor 0,2 kg is<br />
meestal aangewezen.<br />
4. kleefkruid, kamille<br />
- niet of we<strong>in</strong>ig gevoelig : zwarte nachtschade en melganzenvoet .<br />
- N.B. Meng<strong>in</strong>g met Sencor (0,2 – 0,3 kg <strong>in</strong> vroege naopkomst)<br />
gaf <strong>in</strong> alle proeven goede resultaten zonder bijkomende gewas-<br />
schade. Toevoeg<strong>in</strong>g van Sencor ruimde ook volgende onkruiden<br />
op : b<strong>in</strong>gelkruid; duivenkervel, melganzenvoet, perzikkruid, akker-<br />
viooltje, varkensgras. Onvoldoende bestrijd<strong>in</strong>g van o.a. zwarte nachtschade<br />
4) GRASSENBESTRIJDING<br />
Producten<br />
Duist<br />
Hanenpoot<br />
11<br />
Wilde haver,<br />
W<strong>in</strong>dhalm,<br />
Graanopslag,<br />
Raaigras<br />
Kweek<br />
ARAMO 1 l 1,5 l 2 l<br />
AGIL 0,75 – 1 l 0,75 – 1,2 l 1,5 l<br />
FOCUS PLUS 2 l 2 l 4 – 6 l<br />
FUSILADE 0,5 l 0,75 l 1,5 – 2 l of 2 x 0,75 l<br />
SELECT 240 EC 0,3 l – 0,4 l 0,5 l<br />
SELECT PRIM 1 l 1 l<br />
TARGA PRESTIGE 1 l – 1,5 l 1,25 l – 1,5 l 3 l of 2 x 1,5 l<br />
Opmerk<strong>in</strong>gen<br />
1) straatgras : niet bestreden door Fusilade, wel door Aramo 1,5 l.<br />
2) toevoeg<strong>in</strong>g aan de grassenmiddelen van 0,15 à 0,2 l uitvloeier per<br />
100 l water of 3 – 3,5 l paraff<strong>in</strong>e olie is meestal noodzakelijk en versnelt de werk<strong>in</strong>g<br />
vooral bij droge weersomstandigheden of op grotere of afgeharde onkruiden.<br />
3) kweekbestrijd<strong>in</strong>g : 2 maal ½ dosis geeft meestal een beter resultaat.<br />
4) Dosissen : laagste dosis vóór uitstoel<strong>in</strong>g onkruid; hoogste dosis vanaf uitstoel<strong>in</strong>g.<br />
5) ARAMO : bufferzone 20 m.
Afdel<strong>in</strong>g ADLO (Voorlicht<strong>in</strong>g en Vorm<strong>in</strong>g): NADRUK VERBODEN<br />
L.De Temmerman, E.Hofmans, F.Meurrens GEVOELIGHEIDSTABEL ONKRUIDEN IN <strong>AARDAPPELEN</strong> 2006.<br />
DUIST<br />
ONKRUIDEN HANDELSPRODUCTEN<br />
HANENPOOT<br />
STRAATGRAS<br />
BINGELKRUID<br />
DUIVENKERVEL<br />
EREPRIJS<br />
HERDERSTASJE<br />
KAMILLE<br />
MELGANZENVOET *<br />
MUUR<br />
P.DOVENETEL<br />
PERZIKKRUID<br />
AKKERVIOOLTJE<br />
VARKENSGRAS<br />
ZWALUWTONG<br />
ZW.NACHTSCHADE<br />
KLEEFKRUID<br />
Artist<br />
WG<br />
1<br />
2<br />
1<br />
2<br />
1<br />
3<br />
2<br />
1<br />
2-3<br />
1<br />
1<br />
1-2<br />
1-2<br />
2-3<br />
4<br />
2-3<br />
1-2<br />
Butisan S Centium<br />
36 CS<br />
1<br />
1-2<br />
1<br />
4<br />
2-3<br />
1<br />
1<br />
1<br />
3<br />
2<br />
2<br />
2-3<br />
3<br />
3<br />
3-4<br />
1-2<br />
2-3<br />
12<br />
4<br />
3<br />
3<br />
4<br />
2<br />
Challenge Defi<br />
5 l<br />
1 = zeergoed; 2 = goed; 3 = matig goed; 4 = onvoldoende ** = zeer goed <strong>in</strong> na-opkomst op jonge onkruiden<br />
3-4<br />
1<br />
4<br />
3<br />
1<br />
3<br />
3<br />
4<br />
1-2<br />
2<br />
3<br />
1-2<br />
2<br />
2-3<br />
1-2<br />
1<br />
1<br />
3-4<br />
1<br />
4<br />
1<br />
1<br />
4<br />
2<br />
1-2<br />
4<br />
1-2<br />
4<br />
2-3<br />
1<br />
4<br />
1<br />
3<br />
3<br />
1-2<br />
1<br />
4<br />
4<br />
2<br />
3<br />
2-3<br />
4<br />
3<br />
3-4<br />
2-3<br />
1-2<br />
L<strong>in</strong>uron Patoran Sencor Stomp<br />
2<br />
3-4<br />
3<br />
4<br />
3-4<br />
4<br />
2<br />
1-2<br />
2<br />
1<br />
2<br />
3<br />
3<br />
3-4<br />
3<br />
2-3<br />
4<br />
1-2<br />
3<br />
1<br />
4<br />
3<br />
4-3<br />
2<br />
1<br />
2-3<br />
1<br />
2-3<br />
3<br />
4<br />
2<br />
2<br />
3<br />
4<br />
1<br />
3-4<br />
1<br />
2**<br />
2**<br />
3<br />
2<br />
1<br />
3**<br />
1<br />
1<br />
2**<br />
2-3<br />
3**<br />
3**<br />
4<br />
4<br />
2<br />
2-3<br />
2<br />
3<br />
2<br />
1<br />
4<br />
4<br />
1<br />
1<br />
1<br />
1-2<br />
2<br />
1-2<br />
2-3<br />
4<br />
2-3<br />
Titus<br />
1<br />
1<br />
1<br />
4<br />
4<br />
4<br />
1<br />
1<br />
4<br />
1<br />
2<br />
2-3<br />
2-3<br />
4<br />
3<br />
4<br />
1
4. LOOFDODING CONSUMPTIE-<strong>AARDAPPELEN</strong><br />
1. ALGEMEEN<br />
- goede <strong>in</strong>vloed op kwaliteit<br />
- toepassen op een gewas bij beg<strong>in</strong> afrijp<strong>in</strong>g.<br />
- toevoegen van een product tene<strong>in</strong>de de knol te beschermen tegen<br />
aardappelplaag is verantwoord voor bewaaraardappelen.<br />
- aardappelen moeten na behandel<strong>in</strong>g nog 2-3 weken <strong>in</strong> de grond blijven<br />
2. BASTA S 3 l<br />
- trage werk<strong>in</strong>g (afsterv<strong>in</strong>g na 6 – 7 dagen) : ook goed tegen de meeste<br />
onkruiden.<br />
- alleen toepassen <strong>in</strong> consumptieaardappelen op het ras B<strong>in</strong>tje;<br />
- enkel spuiten op geelgroen gewas dat beg<strong>in</strong>t af te sterven;<br />
- niet geschikt voor snelgroeiende gewassen (zoals Agria) waar loof-<br />
dod<strong>in</strong>g <strong>in</strong> een vroeg stadium gebeurt;<br />
- niet toepassen na zware neerslag of op zeer vochtige bodem;<br />
- niet toepassen ’s avonds laat bij hoge luchtvochtigheid<br />
- wachttijd 2 – 3 weken.<br />
3. PURIVEL 2, 5 kg : erkend tot 01/01/<strong>2007</strong> – opgebruiken <strong>in</strong> <strong>2007</strong> !<br />
- zeer trage werk<strong>in</strong>g (na 15 – 20 dagen);<br />
- de aardappelen 1 week vroeger doodspuiten dan met de andere<br />
produkten; het is noodzakelijk om een middel tegen de aardappelplaag<br />
toe te voegen;<br />
- geeft geen bestrijd<strong>in</strong>g van de aanwezige onkruiden;<br />
- is beter voor het afharden van de schil;<br />
- wachttijd : m<strong>in</strong>stens 6 weken vóór <strong>in</strong>zaaien van w<strong>in</strong>tergerst;<br />
- gesplitste toepass<strong>in</strong>g aan verlaagde dosis is mogelijk;<br />
4. REGLONE 3 – 5 l<br />
- niet toepassen bij lange droogteperiode;<br />
- snelle werk<strong>in</strong>g (reeds na 2 – 3 dagen); wachttijd 2 weken.<br />
- dosis afhankelijk van ras en afrijp<strong>in</strong>g<br />
- op gemakkelijk te loofdoden rassen : Reglone 2 l + Vegelux 2 l<br />
- bescherm<strong>in</strong>g oppervlaktewater : bufferzone 20 m <strong>in</strong>dien klassieke doppen<br />
5. SPOTLIGHT PLUS : 1 l<br />
- toepassen bij afrijp<strong>in</strong>g<br />
- snelle werk<strong>in</strong>g (vooral op blad)<br />
- zuivere contactwerk<strong>in</strong>g<br />
- voldoende water gebruiken (300 l/ha)<br />
- voldoende spuitdruk (3 – 5 kg)<br />
- spuiten bij helder weer en 3 uur vóór het donker wordt<br />
- bij moeilijk af te doden rassen (Agria, Asterix, e.a.)<br />
Spotlight laten voorafgaan door Reglone of loofklappen<br />
- geen hergroei van aardappelen<br />
- wachttijd : 2 weken <strong>in</strong>dien geen mechanische loofdod<strong>in</strong>g<br />
2 dagen <strong>in</strong>dien met mechanische loofdod<strong>in</strong>g<br />
13
1. RHIZOCTONIA (lakschurft)<br />
B. ZIEKTEBESTRIJDING<br />
- zwarte scleroten zichtbaar op pootaardappelen.<br />
- toepassen over pootgoed voor of bij het planten.<br />
- verantwoord vanaf 10% aantast<strong>in</strong>g<br />
- producten en dosissen (per 100 kg pootgoed) : CURON SC 100 ml;<br />
MONCEREN 200 gr.; SYMPHONIE 200 gr.<br />
- Nieuwe toepass<strong>in</strong>g, nl. “grondbehandel<strong>in</strong>g” met AMISTAR<br />
* ofwel vollevelds spuiten vóór planten en <strong>in</strong>werken : 6 l AMISTAR-<br />
bufferzone 10 m<br />
* ofwel rijbehandel<strong>in</strong>g tijdens het planten (2 spuitdoppen per rij) met<br />
speciale apparatuur : 22,5 ml AMISTAR per 100 lopende meter rij (= 3 l/ha)<br />
bufferzone 5m<br />
2. ZILVERSCHURFT (Helm<strong>in</strong>thosporium)<br />
- zilvergrijze vlekken op de schil; goed zichtbaar na wassen<br />
- overdracht via pootgoed<br />
- snelle uitbreid<strong>in</strong>g tijdens de bewar<strong>in</strong>g, vooral bij condensvorm<strong>in</strong>g<br />
- producten en dosissen (per 100 kg pootgoed) : DITHANE M45 280 gr;<br />
DITHANE WG 300 gr<br />
3. PHOMA (GANGREEN)<br />
- overgedragen door pootgoed : schil <strong>in</strong>gezonken en gerimpeld;<br />
ronde zwartbru<strong>in</strong>e vlekken met vruchtlichamen.<br />
- gezond pootgoed gebruiken.<br />
- knolbeschadig<strong>in</strong>g voorkomen.<br />
4. PHYTOPHTORA (plaag)<br />
- raadpleeg de officiële WAARSCHUWINGEN (P.C.A./LCA : 09/381.86.86)<br />
- maatregelen ter voorkom<strong>in</strong>g van plaag :<br />
- afvalhopen voldoende afdekken + opslagplanten vernietigen<br />
- pootgoed controleren en uitsluitend gezond pootgoed gebruiken<br />
- gevoelige plaatsen (o.a. bosrand, spuitsporen, tu<strong>in</strong>tjes) goed controleren<br />
- goede spuittechniek is essentieel + randrijen en hoeken goed beschermen<br />
- opslagplanten <strong>in</strong> andere teelten goed bestrijden<br />
15
- bestrijd<strong>in</strong>g : (zie ook tabel blz. 19)<br />
a) tijdstip : bij voorkeur uitsluitend behandelen volgens de<br />
waarschuw<strong>in</strong>gsberichten<br />
b) producten : afwisselend gebruik van produkten is noodzakelijk<br />
Groep 1 : contactmiddelen<br />
- Preventieve behandel<strong>in</strong>g zonder knolbescherm<strong>in</strong>g<br />
- MANEB 80% 2 – 3 kg<br />
- MANEB (480g/l) 3,5 – 5 l<br />
- MANCOZEB 80% 2 – 3 kg; bufferzone 5 m<br />
- MANCOZEB (455 g/l) 3,5 – 5,25 l<br />
- ANTRACOL 2 – 3 kg<br />
- DACONIL 500 g/l 2,25 – 3 l<br />
Groep 2 : contactmiddelen met knolbescherm<strong>in</strong>g<br />
- beter regenbestendig<br />
- behandel<strong>in</strong>g afhankelijk van neerslag en temperatuur : dosis<br />
meestal lichtjes verhogen naargelang het seizoen vordert.<br />
- preventieve werk<strong>in</strong>g, sterke werk<strong>in</strong>g tegen sporen.<br />
- RANMAN A + B : 0,2 l + 0,15 l, liefst <strong>in</strong> 2 blokken (geen<br />
werk<strong>in</strong>g op Alternaria) van max. 3 opeenvolgende behandel<strong>in</strong>gen<br />
- SHIRLAN 0,3 – 0,4 l (we<strong>in</strong>ig werk<strong>in</strong>g op Alternaria)-<br />
bufferzone 5 m<br />
- UNIKAT PRO : 1,5 – 1,8 kg – bufferzone 2 m<br />
Groep 3 : Lokaal systemische of translam<strong>in</strong>aire middelen<br />
- middelen die worden opgenomen door het gewas.<br />
- we<strong>in</strong>ig gevoelig voor afspoel<strong>in</strong>g door regen.<br />
- steeds geformuleerd met een kontaktmiddel.<br />
- ACROBAT EXTRA W.G. 2 kg (2,5 kg bij de laatste<br />
behandel<strong>in</strong>gen)<br />
- CYMOXANIL + MANCOZEB-mengsels(Adept, Aviso, Curzate,<br />
Cymorus, Palmas, Profilux,enz) : 2- 2,5 kg – bufferzone 10 m<br />
- MIXANIL : 2 l – bufferzone 10 m<br />
- SERENO : 1,250 – 1,5 kg(max. 2 blokken van 3 toepass<strong>in</strong>gen)<br />
- bufferzone 20 m<br />
- TATTOO C 2 – 2,7 l<br />
- TANOS 0,6 kg (max 6 toepass<strong>in</strong>gen) – bufferzone 20 m<br />
- VALBON : 1,6 kg (max. 6 toepass<strong>in</strong>gen) – bufferzone 5 m<br />
Groep 4 : Systemische middelen<br />
- opwaarts systemisch : beschermen reeds gevormde jonge<br />
plantendelen.<br />
- te gebruiken vóór de bloei bij snelle loofgroei.<br />
- maximaal 2 behandel<strong>in</strong>gen/seizoen.<br />
- veel kans op resistentie<br />
- EPOK 600 EC : 0,375 – 0,5 l – bufferzone 5 m<br />
- FUBOL GOLD : 2,5 kg – bufferzone 10 m<br />
- GALBEN M 2,5 kg<br />
16
5. ALTERNARIA<br />
- het schadebeeld is te vergelijken met Phytophthora, de bru<strong>in</strong>e vlekken<br />
vertonen een duidelijke donkere rand zonder wit schimmelpluis.<br />
- regen na een droge periode is sterk bevorderlijk vnl. laat op het seizoen.<br />
- Bestrijd<strong>in</strong>g : - plaagmiddelen waar<strong>in</strong> mancozeb aanwezig is, hebben<br />
een goede werk<strong>in</strong>g<br />
- AMISTAR 0,25 l : vanaf e<strong>in</strong>d juli 1-2 toepass<strong>in</strong>gen toevoegen<br />
bij de plaagbestrijd<strong>in</strong>g; bufferzone 10m<br />
6. BEWAARZIEKTEN<br />
- onmiddellijk na de oogst en tijdens het vullen van de bewaarcel een laag-<br />
volume-toepass<strong>in</strong>g met 2 l water/ton<br />
MANCOZEB 75 of 80% WP of WG : 2,8 kg/ton – werkt enkel tegen<br />
zilverschurft<br />
DIABOLO SL/FUNGAZIL 100 SL : 150 ml/ton tegen zilverschurft, Phoma<br />
en Fusarium <strong>in</strong> pootgoed<br />
LIROTECT SUPER : 120 ml tegen Phoma, zilverschurft en Fusarium bij<br />
consumptie- aardappelen en pootgoed<br />
TECTO : 80-90 ml tegen Phoma bij pootgoed / 65 ml tegen Fusarium en<br />
zilverschurft bij pootgoed<br />
7. KIEMREMMING<br />
a) Onmiddellijk na de oogst en tijdens het vullen van de bewaarcel, de<br />
aardappelen bepoederen of vernevelen. De totale, erkende dosis is 36 gr<br />
actieve stof per ton aardappelen, <strong>in</strong>clusief dosis toegepast bij het <strong>in</strong>schuren<br />
(poeder of vloeibaar) Voorkom schilbrand door kwetsuren te vermijden bij het<br />
rooien en door alleen aardappelen te rooien waarvan de schil voldoende<br />
afgehard is.<br />
b) Bij voorkeur gefractioneerd toedienen : lichte dosis spuiten of bepoederen bij<br />
<strong>in</strong>schuren, gevolgd door één of meerdere vergass<strong>in</strong>gen met de Sw<strong>in</strong>gfog aan<br />
15 gr actieve stof/trimester bewaarduur<br />
Gevoelige rassen voor schilbrand (dunschillige rassen) : Charlotte, Nicola,<br />
Santana, Asterix, Victoria, e.a.<br />
Producten :<br />
1) ofwel strooipoeder o.b.v. chloorprofam, bevattende 1% chloorprofam :<br />
max. 0,5 kg/ton/trimester bewaarduur met een max. van 2 kg<br />
2) ofwel bespuit<strong>in</strong>g op transportband tijdens <strong>in</strong>schuren : GRO-STOP<br />
300 EC LUXAN : 22 ml/ton/trimester bewaarduur<br />
3) ofwel via thermo-vernevel<strong>in</strong>g met Sw<strong>in</strong>gfog-apparaat : GRO-STOP FOG<br />
LUXAN; TUBERPROP HN; NEO-STOP SPROUT NIP SOLIDE (HN)<br />
c) Kiemremm<strong>in</strong>g met FAZOR<br />
- nieuw systeem : toepassen 3-6 weken vóór doodspuiten; 5 kg/ha; eerst<br />
knolletjes controleren : diameter moet m<strong>in</strong>stens 25 mm zijn<br />
- vervangt 1 e behandel<strong>in</strong>g bij <strong>in</strong>schuren<br />
17
1. AARDAPPELCYSTENAALTJE<br />
C. DIERLIJKE PARASIETEN<br />
- Wettelijk slechts 1 maal om de 3 jaar aardappelen op het zelfde perceel<br />
toegelaten. Dit verbod geldt niet voor primeuraardappelen gerooid vóór 20<br />
juni of <strong>in</strong>dien een resistent ras geteeld wordt. Pootaardappelen slechts om<br />
de 6 – 7 jaar op hetzelfde perceel telen.<br />
- Op besmette percelen is de teelt van aardappelen verboden.<br />
- Eventueel MOCAP 20 MG : 75 gr/100 m rij – zie verder bij punt 5. Ritnaalden<br />
- NEMATHORIN 10 G : 30 kg/ha <strong>in</strong>werken vóór het planten<br />
- Aardappelopslag goed bestrijden<br />
2. WORTELLESIEAALTJE<br />
1) Preventief ruime vruchtafwissel<strong>in</strong>g toepassen, bv. 1 maal aardappelen om de 4<br />
– 5 jaar.<br />
2) Grond-ontsmett<strong>in</strong>g : Telone II, DD95 aan 150 l/ha<br />
3) MOCAP 20 MG : 10 kg/ha – zie verder bij 5. Ritnaalden<br />
4) VYDATE 10 G : 30 kg/ha<br />
3. BLADLUIZEN<br />
a. ALGEMEEN<br />
- er bestaan 5 soorten bladluizen die specifieke schade veroorzaken op het<br />
aardappelgewas :<br />
- Groene perzikluis<br />
- Zwarte bonenluis<br />
- Aardappeltopluis<br />
- Wegedoornluis } kans op resistentie !!!<br />
- Vuilboomluis }<br />
- consumptie-aardappelen : bladluizen veroorzaken zuigschade (vanaf 10<br />
luizen per samengesteld blad). Aardappeltopluis veroorzaakt toprol<br />
(bladkrull<strong>in</strong>g en paarse verkleur<strong>in</strong>g)<br />
- controleer uw consumptie-aardappelen vanaf 10 – 20 juni (volg<br />
waarschuw<strong>in</strong>gsberichten PCA/LCA tel : 09/381.86.92)<br />
- <strong>in</strong>dien nodig een <strong>in</strong>secticide toevoegen aan de plaagbestrijd<strong>in</strong>g.<br />
- producten :<br />
- dimethoaat 400 gr/l of 500 gr/l : diverse merken; max. tweemaal<br />
- PIRIMOR 0,4 kg (spaart de natuurlijke vijanden)<br />
- tegen alle soorten bladluizen : PLENUM 0,3 kg/ha (1-3<br />
toepass<strong>in</strong>gen) : vóór 10/06 en/of na 30/06; gebruik m<strong>in</strong>imum 300 l<br />
water.<br />
- TALSTAR 0,125 l – 1 toepass<strong>in</strong>g – bufferzone 20 m + 75%<br />
driftreducerende techniek<br />
- tegen Coloradokever + sommige soorten bladluizen :<br />
DECIS EC 2,5 0,4 l ; FASTAC 0,25 l; KARATE 75-100 ml;<br />
OKAPI 1,25 l; SUMI ALPHA 0,3 l – bufferzones zie blz. 25<br />
b. POOT<strong>AARDAPPELEN</strong><br />
- vanaf opkomst <strong>in</strong>tensief bestrijden (voorkom<strong>in</strong>g van virusoverdracht).<br />
- producten :<br />
1. zie bij punt 3.a.<br />
2. alleen <strong>in</strong> pootaardappelen :<br />
PROTEX OIL 12 l; BIOPALINE of SUNSPRAY 11E 12 l; FCS-STOPVIR 15 l<br />
SUMI ALPHA 0,2 l + m<strong>in</strong>erale olie 6 l; VAZYL 12 l<br />
19
4. COLORADOKEVER<br />
- Bestrijd<strong>in</strong>g wettelijk verplicht!<br />
- Voorkom aardappelopslag <strong>in</strong> andere teelten bv. maïs, bieten, cichorei<br />
- Producten (synthetische pyrethroiden : één tot max. tweemaal toepassen)<br />
5. RITNAALDEN<br />
6. WANTSEN<br />
CYTOX 0,25 l – bufferzone 10 m<br />
DECIS EC 2,5 0,4 l – bufferzone 20 m + 75% driftreducerende techniek<br />
FASTAC 0,25 l – bufferzone 20 m + 90% driftreducerende techniek<br />
FURY 100 EW 0,1 l – bufferzone 20 m + 90% driftreducerende techniek<br />
KARATE 75 ml – bufferzone 5 m<br />
OKAPI 1,5 l – bufferzone 10 m<br />
SUMI-ALPHA 0,3 l – bufferzone 5 m<br />
ZOLONE FLO : 1,25 – 1,5 l (1 -max. 2 toepass<strong>in</strong>gen)- bufferzone 20 m +<br />
50% driftreducerende techniek<br />
- Vooral de eerste 3 jaar na scheuren grasland.<br />
- MOCAP 20 MG 75 gr/100 m rij = 10 kg/ha<br />
- uitstrooien en <strong>in</strong>werken vóór planten.<br />
- rijenbehandel<strong>in</strong>g met granulaatstrooier op de plantmach<strong>in</strong>e tijdens het<br />
planten : 75 gr/100 lopende meter <strong>in</strong> de rij.<br />
- strooiers : best uitrusten met zogenaamde “vissestaarten”<br />
- Steken gaatjes <strong>in</strong> de bladeren; deze gaan na enige tijd opkrullen<br />
- Eerste symptomen zichtbaar <strong>in</strong> de omgev<strong>in</strong>g van bomen, struiken en bossen;<br />
eventueel lokale behandel<strong>in</strong>g toepassen<br />
- Bestrijd<strong>in</strong>g : DIMETHOAAT 400 g/l (diverse merken) – 0,5 l<br />
Deze middelen werken ook tegen bladluizen.<br />
24
1. VOORNAAMSTE FUNGICIDEN<br />
Handelsproducten<br />
25<br />
Actieve stoffen<br />
Acrobat Extra WG dimethomorf 7,5% + mancozeb 67 %<br />
Adept cymoxanil 4,5% + mancozeb 68%<br />
Amistar<br />
Aviso WG<br />
azoxystob<strong>in</strong> 250 g/l<br />
cymoxanil 4,8% + mancozeb 67%<br />
Curon SC pencycuron 250 g/l<br />
Cymoxanil M e.a. (Aviso, Curzate, Cymorus, Profilux)<br />
Cymogold cymoxanil 35%<br />
Daconil<br />
cymoxanil 4,5% + mancozeb 65%<br />
chloorthalonil 500 gr/l<br />
Diabolo SL / Fungazil 100 SL imazalil 100 gr/l<br />
Epok 600 EC metalaxyl-M 200 gr/l + fluaz<strong>in</strong>am 400 gr/l<br />
Fubol Gold<br />
Galben M<br />
Lirotect 450 SC<br />
Lirotect Super 375 SC<br />
Mancozeb<br />
Maneb<br />
Mixanil<br />
Monceren<br />
Ranman A + B<br />
Ridomil Gold Special 68 WP<br />
metalaxyl-M 3,88 gr/l + mancozeb 64%<br />
benalaxyl 8% + mancozeb 65%<br />
thiabendazol 450 gr/l<br />
thiabendazol 250 gr + imazalil 125 gr/l<br />
diverse<br />
diverse<br />
cymoxanil 50 g/l + chloortalonil 375 g/l<br />
pencycuron 12,5%<br />
cyazofamid 400 gr/l + heptamethyltrisiloxan<br />
metalaxyl-M 4% + mancozeb 64%<br />
Sereno fenamidone 10% + mancozeb 50%<br />
Shirlan<br />
Symphonie flutolanil<br />
Tanos<br />
Tattoo C<br />
PRODUCTENLIJST<br />
fluaz<strong>in</strong>am 500 g/l<br />
famoxate 25% + cymoxanil 25%<br />
Tecto thiabendazol 500 gr/l<br />
propamocarb 375 gr/l + chloorthalonil 375 gr/l<br />
Unikat Pro zoxamide 8,3% + mancozeb 66,7%<br />
Valbon benthiavalicarb 1,75% + mancozeb 70%
2. HERBICIDEN<br />
Handelsproducten<br />
Agil propaquizafop 100 gr<br />
Aramo tepraloxyd<strong>in</strong> 50 gr/l<br />
26<br />
Actieve stoffen<br />
Artist metribuz<strong>in</strong> 17,5% + flufenacet 24%<br />
Basta S ammoniumglufos<strong>in</strong>aat 150 gr/l<br />
Butisan S metazachloor 500 gr/l<br />
Centium 36 CS clomazon 360 gr/l<br />
Challenge aclonifen 600 gr/l<br />
Defi prosulfocarb 800 gr/l<br />
Focus Plus cycloxydim 100 gr/l + 300 gr/l uitvloeier<br />
Fusilade fluazifop-p-butyl 250 gr/l<br />
Gramoxone paraquat 200 gr/l<br />
L<strong>in</strong>uron diverse<br />
Patoran metobromuron 500 gr/l<br />
Priglone paraquat 120 gr/l + diquat 80 gr/l<br />
Purivel metoxuron 80%<br />
Reglone diquat 200 gr/l<br />
Select 240 EC clethodim 240 gr/l<br />
Select Prim clethodim 120 gr/l<br />
Sencor metribuz<strong>in</strong> 70%<br />
Spotlight 24 EC carfentrazon-ethyl 240 gr/l<br />
Spotlight Plus carfentrazon-ethyl 60 gr/l<br />
Stomp 400 SC pendimethal<strong>in</strong> 400 gr/l<br />
Targa Prestige quizalofop-ethyl-D 50 gr/l<br />
Titus rimsulfuron 25%
3. INSECTICIDEN / NEMATICIDEN<br />
Biopal<strong>in</strong>e<br />
Handelsproducten<br />
27<br />
paraff<strong>in</strong>e olie 826 gr/l<br />
Cytox Cypermethr<strong>in</strong> 100 g/l<br />
D-D 95<br />
Decis EC 2,5<br />
dichloropropeen 1160 gr/l<br />
deltamethr<strong>in</strong> 25 gr/l<br />
dimethoaat 400 gr/l Diverse merken<br />
Fastac<br />
Fury 100 EW<br />
Karate<br />
Mocap 20 MG<br />
Actieve stoffen<br />
alpha-cypermethr<strong>in</strong> 50 gr/l<br />
zetacypermethr<strong>in</strong> 100 gr/l<br />
lambdacyhalothr<strong>in</strong> 100 gr/l<br />
ethoprophos 20%<br />
Nemathor<strong>in</strong> 10 G fosthiazaat 10%<br />
Okapi<br />
Perfekthion S dimethoaat 500 gr/l<br />
Pirimor<br />
lambdacyhalothr<strong>in</strong> 5 gr/l + pirimicarb 100 gr/l<br />
pirimicarb 50%<br />
Plenum pymetroz<strong>in</strong>e 50%<br />
Protex Oil<br />
Sumi Alpha<br />
Telone II<br />
Zolone Flo<br />
4. KIEMREMMERS<br />
CIPC (diverse merken)<br />
m<strong>in</strong>erale olie 850 gr/l<br />
esfenvaleraat 25 gr/l<br />
dichloropropeen 1158 gr/l<br />
fosalone 500 gr/l<br />
chloorprofam 1% (strooipoeder)<br />
Fazor maleïnehydrazide 60,6%<br />
Gro Stop 300 EC Luxan<br />
Tuberprop HN<br />
Gro Stop Fog Luxan<br />
Tuberprop HN<br />
Neo-Stop Sprout Nip Solide<br />
chloorprofam 300 gr/l EC<br />
chloorprofam 300 gr/l HN<br />
chloorprofam 98% HN