Shutdown aanzienlijk korter door gebruik tensioningmoer

00
Dit artikel is afkomstig uit Maintenance in Processing Benelux
ONDERHOUD
Henriëtte van Norel
‘Doorlooptijd, kwaliteit en veiligheid’. Al deze zaken zijn cruciaal
bij een shutdown in energiecentrales. Met name bij ‘hot gas
part’-inspecties (HGP) en major inspecties (MI) gaat bij elektriciteitscentrales
vaak veel tijd verloren met het demonteren van de
turbinehuizen. Zo ook bij Delesto BV. Voor Delesto vormde dit de
aanleiding om gefaseerd over te schakelen op het gebruik van
de Hytorc tensioningmoer. Sindsdien kunnen de turbinehuizen
zo’n 35 tot 40 procent sneller in tijd worden ge(de-)monteerd, is
de stilstandtijd van de gasturbines aanzienlijk verkort en wordt
behoorlijk bespaard op manuren.
Delesto BV in Delfzijl, een joint venture tussen
Essent en Akzo Nobel, levert als producent
en distributeur elektriciteit, stoom
en utilities als lucht, drink- en koelwater
aan diverse bedrijven op het Chemie Park
Delfzijl. Deze moderne, aardgasgedreven
cogeneratie plant levert maar liefst 700
ton stoom per uur en 530 MWh elektriciteit
op jaarbasis. Het grootste deel van deze
elektriciteit wordt door Delesto terugge-
Elektriciteitleverancier Delesto BV werkt met vijf gasturbines
Shutdown aanzienlijk korter door gebruik
tensioningmoer
leverd aan het openbare net. Voor de
productie van de enorme hoeveelheid
elektriciteit en stoom staan bij Delesto in
totaal vijf gasturbines opgesteld, met achter
elke gasturbine een generator en een
stoomketel.
Onderhoud en inspectie
Tjasse Timmer, voormalig Technical Advisor
Rotating Equipment bij Delesto: “Omdat
de gasturbines volcontinu werken, is het
van groot belang dat ze in optimale
conditie blijven. Onderhoud is hiervoor
onmisbaar. Daarom worden de gasturbines
bij Delesto onderhouden volgens een
standaard inspectie- en onderhoudsrooster,
te weten een combustion inspectie
na 8.000 en 16.000 draaiuren. Tijdens deze
inspecties wordt een ‘borescope’ inspectie
op de turbine uitgevoerd en het verbrandingsdeel
van de gasturbine wordt
onder de loep genomen. Hierbij wordt
gekeken naar de ‘liners’,’transistion pieces’,
‘flow sleeves’ en ‘cross fire tubes’. Na
24.000 draaiuren wordt een HGP-inspectie
uitgevoerd. Dit is een combustion inspectie,
waarbij tevens het turbinedeel wordt
geopend voor inspectie. Bij 32.000 en
40.000 draaiuren worden de gasturbines
wederom onderworpen aan een combustion
inspectie en na 48.000 uur wordt een
zogeheten ‘major inspectie’ uitgevoerd.
Bij deze laatstgenoemde, grote onderhoudsbeurt
gaat de complete gasturbine
open voor onderhoud.”
Na elke inspectieronde wordt de betreffende
gasturbine getest op diverse veiligheidsaspecten,
zoals ‘overspeed’ en
‘flame out’, alvorens deze weer in gebruik
te nemen. Voor het uitvoeren van een
combustion inspectie wordt een gasturbine
gemiddeld zo’n vijf tot zes dagen
buiten bedrijf gesteld en voor het uitvoeren
van een HGP- en MI-inspectie zijn al
snel zo’n 16 tot 21 dagen nodig. “Omdat
een dag stilstand bij een gasturbine qua
kosten behoorlijk oploopt, wordt voortdurend
alles op alles gezet om de shutdowns
verder te verkorten”, zo vertelt Timmer.
Arbeidsintensief
Bij Delesto staan in totaal drie verschillende
typen gasturbines opgesteld. Bij twee
van de drie typen was het demonteren
van de turbinehuizen een omvangrijke
klus, vanwege het grote aantal turbinebouten.
Zo heeft de F6 gasturbine 70 turbinebouten
van 1,5” die allemaal losgedraaid
moeten worden en de F9A maar
liefst 100 van 2¼”. Een dagen durende
klus dus. “Voor het los- en vastdraaien van
deze bouten werkten we geruime tijd met
een team van vier monteurs met torque-
www.maintenanceprocessing.nl © Vezor Media
Schoorsteen
3. Warmte
De stoom uit de ketel wordt naar de
stoomturbines geleid. De stoom expandeert en drijft zo
de as, waar ook de gasturbine op zit, aan. Maximaal
300 ton stoom per uur kan worden geleverd aan de
bedrijven en benut als proceswarmte.
Lage druk
4 bar
Middeldruk
26 bar
Ketel
2. Met de energie in de uitlaatgassen
van de gasturbine (584 ºC) wordt in de
ketel van water stoom gemaakt.
Hoge druk
110 bar
gereedschap met een reactiearm. Verre
van ideaal dus omdat de moeren tijdens
het aandraaien invreten op het oplegvlak
van de flensen. Bovendien droogt het
smeervet dat gebruikt wordt voor het aandraaien
van de bout/moer-combinaties
op als de gasturbine in werking is door de
hoge temperaturen van het buitenhuis
(lees: 300-350°C), met als gevolg dat de
bouten in de loop der tijd alsmaar vaster
gaan zitten. En ook het werken met de
torquegereedschappen met reactiearm
maakten het werk niet veel aangenamer.
Nog los van het feit dat dit soort gereed-
Hoe werkt een Warmte Kracht Centrale
1. Lucht wordt aangezogen en
op druk gebracht door de compressor.
Deze lucht wordt zeer heetgemaakt
door het verbranden van aardgas.
De hete lucht expandeert in
de gasturbine.
Hete
uitlaatgassen
Aardgas
Gasturbine
6. De in de condensor of in
de fabrieken gecondenseerde
stoom wordt als water weer
naar de ketel gepompt.
schappen een behoorlijk gewicht heeft,
was het extreem lastig om de reactiearm
te plaatsen op de gasturbines omdat
deze installaties
geen vlakke delen
hebben om de
reactiearm op
af te zetten. Met
andere woorden,
vanuit arbotechnisch
oogpunt was
bovengenoemde
situatie niet wenselijk.
Medio negenti-
Lucht
Compressor
Hoge druk en
middeldruk
stoomturbines
Zeewaterinlaat
Lage druk
stoomturbine
Condensor
Generator
Zeewaterafvoer
Condensorreinigingssysteem
ger jaren besloot Delesto daarom over te
schakelen op het gebruik van de Hytorc-
NUT tensioningmoer. Nico Dral, directeur
Aanhaalmoment losdraaien hoger
dan bij vastdraaien
Voor het losdraaien van bouten en moeren is een dubbel
aanhaalmoment nodig dat gebruikt is voor het initieel vastdraaien.
Bij gasturbines kan dit zelfs het drievoudige zijn
omdat de temperatuur van het buitenhuis van gasturbines
soms oploopt tot 300-350°C. Het smeervet dat gebruikt is
voor het vastdraaien van de bouten en moeren, droogt
hierdoor op, met als gevolg dat het losdraaien van de bouten
een zware klus wordt.
4. Kracht
De gas- en stoomturbines drijven de generator
aan. De generator (dynamo) produceert 380.000 kW
aan elektriciteit. Deze hoeveelheid is voldoende om alle
huishoudens in het noorden van stroom te voorzien.
5. De stoom wordt in de condensor weer
gecondenseerd tot water. Dat gebeurt op de
daar aanwezige pijpen. Deze worden gekoeld
door het zeewater dat er door heen wordt
gepompt.
Maintenance in
Processing
Nr. 5 - november 2011
41

42
Dit artikel is afkomstig uit Maintenance in Processing Benelux
ONDERHOUD Shutdown aanzienlijk korter door gebruik
tensioningmoer
van Hytorc: “Dit is een driedelige moer,
die bestaat uit een binnenmoer, een
buitenmoer en een onderlegring. Door
de buitenmoer te draaien, beweegt de
binnenmoer omhoog. In deze beweging
neemt de binnenmoer de bout mee, zodat
deze wordt verlengd. De buitenmoer
draait op een onderlegring die zelf niet
‘Bouten 35 – 40 procent
sneller losdraaien door
gebruik tensioningmoer’
kan draaien omdat deze met de binnenmoer
is verbonden door middel van een
spline-vertanding. Het voordeel van het
toepassen van een dergelijk type moer is
dat afschuif-, reactie- en torsiekrachten
niet optreden omdat zowel de actie als
de reactie rondom de boutas plaatsvin-
den. Ofwel het draaimoment wordt bij
deze methode omgezet in het strekken
van de bout.”
“Bij vier van de vijf gasturbines bij Delesto
zijn gefaseerd alle moeren van de twee
horizontale deelvlakken en de verticale
flensen vervangen. De nieuwe tensioningmoeren
werden eenvoudigweg gecombineerd
met standaardbouten”, zo legt
Timmer uit.
Resultaten
Door de technische aanpassing gaat het
los- en vastdraaien van de turbinebouten
voortaan 35-40 procent sneller dan voorheen
toen nog traditioneel getorqued
werd. Verder treedt er geen zettingverlies
meer op, worden flensoppervlakken
niet beschadigd en weegt het nieuwe
gereedschap beduidend minder. Traditioneel
torquegereedschap met reactiearm
weegt immers al snel zo’n 20 kilogram.
Dit in tegenstelling tot de 12 kilogram we-
Professionals kiezen
Safety-Lux
introduceert unieke
Dual Light Innovation
Het is niet langer nodig te kiezen tussen een felle lichtbundel
(spot) voor het uitlichten van objecten op afstand en fl ood-licht
om op kortere afstand een grotere oppervlakte te verlichten.
De NIGHTSTICK DUAL-LIGHT INNOVATION combineert beide
mogelijkheden in één lamp, naar keuze oplaadbaar of voor
gebruik met niet-oplaadbare batterijen. In het assortiment vindt u
ook hoofdlampjes en oplaadbare explosieveilige modellen (zone 0).
Safety-Lux Nederland B.V
T +31 (0) 35 691 44 76
F +31 (0) 35 691 54 74
E info@safety-lux.nl
www.safety-lux.nl
Advertentie
www.maintenanceprocessing.nl © Vezor Media
gende tensioning tool die nodig is om de
tensioningmoeren los en vast te draaien.
Arbotechnisch dus een hele vooruitgang,
omdat deze nieuwe werkmethode voor
alle betrokkenen veel veiliger is. Monteurs
worden immers niet meer blootgesteld
aan enig gevaar van de reactiearm, een
tegenhoud(slag-)sleutel of hoge hydraulische
drukken in het systeem. Bovendien
kan voortaan worden gewerkt met twee
monteurs in plaats van vier. Bijkomend
voordeel is verder dat de bouten bij de
nieuwe methode minder snel beschadigen.
Bij elke grote onderhoudsbeurt hoeft
dus niet meer 50 procent van alle bouten
te worden vervangen. Dit alles gecombineerd
met het feit dat de gasturbines
door bovengenoemde aanpak bij een
HGP- en MI-inspectie voortaan 1 tot 1,5
dag minder stilstonden, heeft geresulteerd
in een forse besparing van tienduizenden
euro’s, afhankelijk van de grootte van de
gasturbine. n
Kijk voor het hele
assortiment op
www.safety-lux.nl
Maintenance in
Processing
Nr. 5 - november 2011
00