Congresboek - Exposz

HGZO-congres 2013

HGZO-congres 2013 

Inspiratiebron voor het hbo-gezondheidszorg 

Congresboek 

Redactie: 

S. Colenbrander 

M.J. Kok 

EXPOSZ 

opleiden in sport en zorg 

Faculteit der Bewegingswetenschappen 

Vrije Universiteit Amsterdam 

Boom Lemma uitgevers 

Den Haag 

2013

Omslag: VFT, Vrije Universiteit Amsterdam 

Typografie: EXPOSZ, Faculteit der Bewegingswetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam 

Productie: drukkerij Wilco, Amersfoort 

© 2013 EXPOSZ, Faculteit der Bewegingswetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam 

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een 

geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij 

elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande 

schriftelijke toestemming van de uitgever. 

Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 

1912 j het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351 zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 

471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te 

voldoen aan de Stichting Reprorecht, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp. Voor het overnemen van 

één of meer gedeelten uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken 

(artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. 

ISBN 978-90-5931-971-4 

NUR 600 

www.boomlemma.nl

Voorwoord 

Beste congresbezoekers, 

‘Het panel is onder de indruk van het toetsbeleid en het 

toetsprogramma. ... De Examencommissie speelt een cruciale rol 

in de continue verbetercyclus.’ 

Dit zijn woorden, die elke opleiding uiteraard graag na een visitatiebezoek zou willen horen. 

Omdat EXPOSZ op alle terreinen binnen het onderwijs het motto heeft ‘teach what you 

preach’, zijn we dan ook als team er trots op om te kunnen vertellen dat zowel de directie, 

het werkveld, de enthousiaste studenten en de docenten lieten zien, dat de opleiding 

master Docent HGZO dit motto op alle terreinen waar heeft kunnen maken. Bovenstaande 

woorden zijn geciteerd uit de positieve beoordeling van onze accreditatieaanvraag voor de 

master Docent HGZO. Deze woorden heb ik uit die beoordeling naar voren gehaald, omdat 

dit jaar ‘de toets doorstaan’ centraal staat tijdens het HGZO congres. 

Toch is het ons niet al die tijd zo voor de wind gegaan. Nadat EXPOSZ bij de eerste 

accreditatieaanvraag een negatief oordeel kreeg van het visiterende panel, is er hard 

gewerkt om de master Docent HGZO zodanig in een passend jasje te gieten, dat een 

heraccreditatie -ook op het gebied van toetsing- niet anders dan positief kon zijn: 

− De toetsvisie en het toetsbeleid zijn nog altijd sterk gebaseerd op het 

constructivisme, het leren in en vanuit de praktijk en de daarbij behorende 

edumetrische kwaliteitseisen. Toch zijn de toetsvisie en het toetsbeleid zodanig 

verwoord dat de meer traditioneel gerichte beoordelaar de meer gangbare bewoordingen 

van validiteit, betrouwbaarheid en transparantie erin kan terugvinden. 

− Er is getoond dat het kwaliteitszorginstrument - de dekkingsmatrix - zowel door de 

opleidingscoördinator als door de examencommissie gebruikt wordt. Tevens is 

uitgebreid beschreven op welke manier dit instrument bruikbaar is gebleken en het 

gehele systeem van toetsing bewaakt. 

− Nu de master Docent HGZO geaccrediteerd is, is EXPOSZ aan het onderzoeken: 

• op welke manier eerstegraads docenten HGZO op individuele basis een 

verkort traject kunnen doorlopen (meer info: http: www.exposz.nl/zorg/masterdocent-hgzo-voor-oud-cursisten/); 

• of de capaciteit van de master Docent HGZO omhoog kan; 

• of EXPOSZ docenten kan ondersteunen bij het behalen van een basis of 

senior kwalificatie examineren (BKE en SKE). 

In 2012 heeft EXPOSZ een belangrijke toets doorstaan. We kijken uit naar de feedback en 

resultaten van onze komende toetsmomenten en hopen ons leven lang te blijven leren en 

het motto ‘teach what you preach’ te blijven uitdragen. 

Tijdens dit congres wens ik jullie veel inspiratie toe, door alle informatie die met elkaar 

gedeeld wordt, zodat een ieder in het HGZO de toets blijft doorstaan. 

Susan Voogd 

Voorzitter examencommissie Master Docent HGZO 

5

Welkom 

‘Uit door Inspanning- Nuttig en Aangenaam’ 

Zo heette de turnvereniging –opgericht in 1909- waarbinnen ik als kind urenlang week in 

week uit actief was. Al trainend in een klein gymzaaltje deed de naam van mijn club mij 

weinig. Nut? Het belang van ontspanning en inspanning? Daar had ik weinig boodschap 

aan. Ik vond het vooral een belevenis om veel en vaak over de kop te gaan. Het woord 

‘aangenaam’ vond ik ernstig tekort schieten in het beschrijven van deze beleving. Bij 

aangenaam denk je toch eerder aan een oma die haar voeten lekker aan de kachel warmt. 

Toch moest ik juist in de aanloop naar dit congres aan de naam van mijn vereniging 

denken (nee, dit heeft niets te maken met de opmerking over oma’s). In het kiezen van het 

thema en het samenstellen van het programma vond ik het –meer dan anders- belangrijk 

dat deelname aan het congres ‘nuttig’ zou zijn. Hoe heeft u uzelf of uw leidinggevende 

overtuigd tijd en/of geld te besteden om zo uw deelname mogelijk te maken? Wat was 

hierin het doorslaggevende motief? 

Uit: even uit de dagelijkse context stappen en met afstand kijken naar uw onderwijspraktijk. 

In gesprek gaan met docenten van andere onderwijsinstellingen. 

Inspanning: ogen en oren open houden, inspiratie opdoen en leren m.b.t. het thema 

toetsing. Een bijdrage leveren aan het congres door uw kennis en ervaring te delen. 

Nuttig: op zoek naar contacten, kennis en best practices die kunnen bijdragen aan de 

kwaliteit van toetsing binnen uw opleiding. 

Aangenaam: ontmoeten van goede bekenden, leuke gesprekken voeren met uw collega’s, 

u laten verrassen door het avondprogramma, onze dj’s en misschien ook de onderwerelt? 

Wat uw deelnamemotief ook is, namens EXPOSZ heet ik u van harte welkom op het 13 e 

HGZO-congres. We zijn blij dat u erbij bent! Het is mede dankzij uw inbreng (waarvoor 

alvast dank!) weer gelukt om een interessant, afwisselend en (meer dan?) aangenaam 

programma neer te zetten. 

EXPOSZ wenst u veel inspiratie en plezier op 21 en 22 maart! 

Namens Sjoukje Colenbrander en de medewerkers van EXPOSZ, 

Marjan Kok 

7

HGZO-congres 2013 Inhoud 

Inhoud 

Voorwoord 5 

Welkom 7 

Algemene congresinformatie 11 

Lezingen 

Zorg over verschillen in prestaties? 15 

Rutger Kappe 

Vreemde ogen dwingen: externe validering examenkwaliteit 16 

Jan Anthonie Bruijn 

Onderzoeksronde 

Onderzoek in het HGZO 19 

Mantelluisteren: een kwalitatieve analyse van de draaglast en behoeften bij 

mantelzorgers 20 

Herlinde Dely 

Ethische aspecten bij medisch wetenschappelijk onderzoek met mensen 21 

Ellen Gerrits 

De perceptie van hbo-studenten op de kwaliteit van toetsing 23 

Karin Gerritsen-van Leeuwenkamp 

Infoshops 

De accreditatietoets doorstaan 27 

Anne Devesse, Paul Garré 

HAN Praktijkhuis; een inspirerende leeromgeving 28 

Irma Dijksterhuis, Anoeska Nas 

Nadruk op formatieve toetsing 29 

Titia van Eijndhoven, Eric Entken 

Toetskoffer, een startbagage voor toetscommissies 30 

Greet Fastré 

Het afstudeerniveau onder de loep 31 

Margriet van Iersel 

Coaching en toetsing ‘Zuurstof in je opleiding’ 32 

Greet De Knop, Anne Devesse 

Casusgestuurd onderwijs (CGO 2.0) 33 

Annemiek van der Kraan, Liesbeth Kool 

Diversiteit als rode draad in het curriculum hbo-v: het portfolio als toetsings- 

instrument? 34 

Andrea Kuckert-Wöstheinrich, Margriet Dijkmans van Gunst 

Honoursprogramma HBO Technische Verpleegkunde 35 

Katinka Rademaker, André de Kler 

Stagiairs beoordelen: veel bakens voor één bestemming 36 

Luc Simoens 

Samen over de lat 37 

Anik Stevens 

Workshops 

Blended learning: kan ik het ook? 41 

Marlies Bakker, Asaf Gafni 

Intercollegiale toetsing: een oplossingsgericht intervisiemodel 42 

Marjo Bink, Leny Leferink 

9

10 

Inhoud HGZO-congres 2013 

Toetsen van groepsproducten 43 

Jirka Born, Stan Buis 

Effectieve studententeams 44 

Allard Gerritsen, Mary Herboldt-Soudant 

Tijd tekort? 45 

Judith Gerritsen 

Beter en goedkoper, het kan echt! 46 

Judith Gerritsen, Mary Herboldt-Soudant 

Ipad in het onderwijs 47 

Geert Huysentruyt 

Doceren is net topsport; meten voor motivatie 48 

Vana Hutter 

Theatertechnieken voor docenten 49 

Carel Martens, Liesbeth Neeskens 

Mindful doceren 50 

Marjolein Roemaat, Carel Martens 

Toetsing in breed perspectief 51 

Marianne Schade, Susan Voogd 

Slaagt mijn beoordeling? 53 

Luc Simoens 

Toetsing ter bevordering van studiesucces 54 

Marichelle Steltman 

Evalueren bij afstuderen 55 

Jetske Strijbos 

Virtueel Triviant met Opleidingsvragen 56 

Wim Trooster, Eric Ploeger, Hans Selles 

Simulatietraining: een uitdaging voor het geïntegreerde toetsen 57 

Isabelle Vandelannoote, Marianne Vanbellinghen 

De kracht van toetsen itemanalyse 59 

Ankie Vink, Inge Boon, Marit Praagman 

Congresorganisatie 61

HGZO-congres 2013 Algemeen 

Algemene congresinformatie 

Locatie 

Het congres vindt plaats in congreshotel ‘De Werelt’, Westhofflaan 2, 

6740 AA Lunteren, tel: 0318-484641, www.congrescentrum.nl 

Aankomst en registratie 

Op donderdag 21 maart kunt u zich vanaf 9.15 en op vrijdag 22 maart vanaf 9.00 uur laten 

registreren bij de informatiebalie van het congres. U ontvangt daar de congresmap met het 

definitieve congresprogramma en uw persoonlijke congres-indeling. U ontvangt tevens een 

naambadge. U wordt verzocht deze gedurende het hele congres te dragen. 

U kunt bij de informatiebalie eventuele bagage in bewaring geven. Zie voor informatie over 

uw hotel de aanvullende congresinformatie. 

Aanvangstijden congres 

De aanvangstijd van het congres is op donderdag 10.00 uur en op vrijdag 9.30 uur. 

Routebeschrijving 

vanaf A1 Amsterdam–Apeldoorn/Apeldoorn-Amsterdam: afslag Barneveld/Ede 

A 30 richting Ede, afslag Lunteren. 

vanaf A12 Utrecht–Arnhem/Arnhem-Utrecht: afslag Ede-Noord/Barneveld (A30), afslag 

Lunteren. 

vanaf A15 Rotterdam–Nijmegen/Nijmegen-Rotterdam: afslag Kesteren (N233); richting 

Rhenen/Veenendaal. Bij Rhenen de brug oversteken en weg volgen, 1e rotonde recht 

oversteken. Op de volgende rotonde rechtsaf. Weg volgen tot aan de A12, ga de A12 op 

richting Arnhemneem de A30 richting Ede-Noord/Barneveld afslag Lunteren. 

Daarna: 

Volg de rondweg (Westzoom) en daarna de ANWB-borden De Werelt. Dit betekent dat u 

aan het eind van de Westzoom linksaf de Dorpsstraat inrijdt. Vervolgens gaat u de vierde 

weg rechtsaf de Boslaan op. Ga de spoorwegovergang over; neem daarna de derde weg 

rechts (= Molenweg); daarna eerste weg links (= Westhoff-laan, waar een bord u verwijst 

naar de ingang van congrescentrum De Werelt. 

Terugweg naar A30 met eigen vervoer: 

Bij de uitgang van De Werelt vindt u kaartjes met daarop de routebeschrijving naar de 

snelweg. 

Openbaar vervoer 

Per trein is Lunteren bereikbaar vanuit Amersfoort en Ede-Wageningen waar u met uw OVchipkaart 

eerst moet uitchecken bij de NS om vervolgens in te checken bij. Connexxion 

voor de trein (Valleilijn) die naar Lunteren rijdt. Daar aangekomen weer uitchecken. 

Wandeling vanaf station Lunteren naar De Werelt (verharde weg, circa 15 minuten): 

Trein vanuit Ede: u loopt over het perron terug en dan links het grindpad op en direct 

rechtsaf over het parkeerterrein richting sauna. Daar gaat u linksaf (= Boslaan). 

U volgt de Boslaan (circa 1 km), daarna rechtsaf de Molenweg in. Eerste weg links (= 

Westhofflaan), waar een bord u verwijst naar de ingang van congrescentrum De Werelt. 

11

12 

Algemeen HGZO-congres 2013 

Wandeling vanaf station Lunteren naar De Werelt (verharde weg, circa 15 minuten): 

Trein vanuit de richting Amersfoort: u loopt verder in de richting van de trein en steekt 

het spoor over. Op het grindpad rechtsaf richting sauna. Aan het einde van de 

parkeerplaats linksaf (= Boslaan). U volgt de Boslaan (circa 1 km), daarna rechtsaf de 

Molenweg in. Eerste weg links (= Westhofflaan), waar een bord u verwijst naar de ingang 

van De Werelt. 

Voor vervoer naar De Wereld kunt contact opnemen met Taxi Lunteren, 0318-484555. Op 

uw verzoek regelt congrescentrum De Werelt graag taxivervoer voor u. 

Rookbeleid 

In De Werelt is roken slechts toegestaan op de aangegeven plaatsen. Roken is in ieder 

geval niet toegestaan in de hotelkamers, de zalen en in het restaurant. 

Informatiemarkt 

In de centrale hal van ‘De Werelt’ is er gedurende het congres een informatie-markt 

ingericht. In het congresprogramma is er gedurende de lunch en de theepauze op 

donderdag en gedurende de koffiepauze en de lunch op vrijdag extra tijd ingeruimd om u 

de gelegenheid te bieden deze te bezoeken (zie voor exacte tijden het 

congresprogramma). 

Op de informatiemarkt staat ook een stand van onze hoofdsponsor: 

Boom Lemma uitgevers (www.boomlemma.nl).

LEZINGEN

HGZO-congres 2013 Lezing 

Zorg over verschillen in prestaties? 

Waarom Natasja beter presteert tijdens haar opleiding maar Koen uiteindelijk meer 

verdient 

Dr. Rutger Kappe 

De ene student is de andere niet, maar wat precies de verschillen zijn tussen studenten in 

hun (leer)prestaties is een vraag die maar weinig aan de orde wordt gesteld. Laat staan de 

vraag hoe jij daar als individuele docent of als team van docenten op kunt inspelen. 

Onderwijsinstellingen in het hoger beroepsonderwijs hanteren doorgaans een breed palet 

aan 'traditionele' en 'nieuwe' toets(vorm)en om het leren van hun studenten te stimuleren 

en leerprestaties en voortgang te monitoren. Die prestaties staan onder druk vanwege de 

prestatieafspraken die HO instellingen gemaakt hebben met het ministerie en vanwege 

ingrepen zoals de langstudeerboete en het sociaal leenstelsel. Het belang van een stevig 

‘toetshuis’ en studeerbaar programma is voor alle betrokkenen evident en meer inzicht in 

leer-, studie- danwel toetsprestaties is daarmee gewenst én mogelijk door eens kritisch 

naar het gehele toetsprogramma van opleidingen te kijken. 

Tijdens de lezing zal ik een heel vierjarig toetsprogramma tonen dat is onderzocht op 

prestatieverschillen op diverse type toetsen, ondermeer klassikale vakken, projecten, 

trainingen, stages en een scriptie. Niet alleen is de relatie tussen deze toetsen onderling 

bekeken, tevens is de relatie met een 'nieuwe' type (jaarlijkse) competentie toets 

onderzocht. Door op deze wijze naar toetsen te kijken kunnen vragen beantwoord worden 

als a) wat meten we nou eigenlijk met de diverse typen toetsen in onze curricula? b) hoe 

bepaal ik de waarde van een 'nieuwe' toets en c) hoe kom ik tot een besluit om de ene 

toets door de andere te vervangen? 

Door latere werkprestaties aan toetsprestaties te koppelen kunnen tevens vragen over de 

relatie tussen studieprestaties (die van Natasja) en latere werkprestaties (van Koen) 

beantwoord en verklaard worden. Zijn toetsprestaties überhaupt voorspellend voor later 

succes? En zo ja, welk type toets vooral belangrijk, de scriptie of toch de stage? 

De lezing is bedoeld om u te inspireren en te prikkelen over vragen als het 'nut' van 

toetsen, het belang van de scriptie, de (on)mogelijkheden van selectie en waarom uw 

buurman meer dan uw buurvrouw verdient. Met andere woorden: moeten we ons zorgen 

maken over, of met zorg omgaan met, verschillen in studieprestaties? 

Literatuur 

De Groot, A.D. (1978). Vijven en zessen. Groningen: Wolters-Noordhoff. 

Hattie, J. (209). Visible learning: a synthesis of over 80 meta-analyses relating to 

achievement. New York: Routledge. 

Kappe, F.R. (2011). Determinants of success: a longitudinal study in higher professional 

education. Academisch Proefschrift. Amsterdam: Vrije Universiteit. 

Vickers, J.M. (2000). Justice and truth in grades and their averages. Research in Higher 

Education, 41, 141-164. 

Correspondentieadres 

Vrije Universiteit 

Faculteit der Psychologie en Pedagogiek 

Afdeling Sociale- en Organisatiepsychologie (C1.21) 

Van der Boechorststraat 1 

1081 BT Amsterdam 

E-mail: f.r.kappe@vu.nl 

15

16 

Lezing HGZO-congres 2013 

Vreemde ogen dwingen: externe validering examenkwaliteit 

Prof. dr. Jan Anthonie Bruijn 

Leids Universitair Medisch Centrum en Hogeschool Leiden 

Uit allerlei publicaties, Kamervragen en nieuwsitems blijkt dat er ongerustheid is over, en 

kritiek op, de kwaliteit van hbo-diploma’s. Naar aanleiding hiervan heeft de HBO-raad in 

december 2011 de Commissie externe validering examenkwaliteit hoger beroepsonderwijs 

ingesteld. In mei 2012 heeft de Commissie haar adviezen in een eindrapport gepresenteerd 

aan de HBO-raad. 

De commissie heeft vastgesteld dat het hbo door de maatschappelijke onrust rond de 

diplomakwaliteit reputatieschade heeft opgelopen, en vindt –zonder een uitspraak te doen 

dat deze reputatieschade terecht is- dat het hbo een krachtig signaal moet geven dat 

hogescholen de maatschappelijke onrust begrijpen en er aan tegemoet willen komen. 

In deze lezing licht de voorzitter van de commissie, Jan Anthonie Bruijn, toe welke acties 

opleidingen en individuele docenten zouden moeten ondernemen om dit krachtige signaal 

geven en examens stevig te borgen. 

Op de volgende vragen wordt ingegaan: 

− In hoeverre is het wenselijk dat we toetsing instellingsoverstijgend vormgeven? 

Hoe kunnen we hier het beste uitvoering aan geven? 

− In hoeverre en op welke manier moeten we toetsdeskundigheid van buiten de 

opleidingsmuren inzetten? 

− Op welke manier kunnen we kennis op het gebied van toetsen waarborgen binnen 

opleidingen? In hoeverre moeten docenten toetsdeskundig zijn en zich op dit 

gebied professionaliseren? 

− Wat kunnen we leren van andere onderwijssectoren en andere landen m.b.t. het 

waarborgen van examenkwaliteit? 

Trefwoorden 

Examenkwaliteit, externe validering 

Literatuur 

Bruijn, J.A. , Vleuten, C. van der, Cohen-Schotanus, J., Dunnewijk, M., & Kalmthout, F. van 

(2012). Vreemde ogen dwingen: Eindrapport Commissie externe validering examenkwaliteit 

hoger beroepsonderwijs. Afkomstig van: 

http://www.hbo-raad.nl/component/content/article/29/992 

Correspondentieadres: 

Prof. dr. J.A. Bruijn 

Afdeling Pathologie 

Leids Universitair Medisch Centrum 

Postbus 9600, L1-Q 

2300 RC Leiden 

E-mail: j.a.bruijn@lumc.nl

ONDERZOEKSRONDE

HGZO-congres 2013 Onderzoek 

Onderzoek in het HGZO 

Vana Hutter, Marit Praagman 

Vrije Universiteit Amsterdam, EXPOSZ 

In deze onderzoeksronde staat onderzoek in het HGZO centraal. Drie hogeschooldocenten/onderzoekers 

zullen ingaan op hun onderzoek en de manier waarop docenten en 

studenten betrokken zijn bij het onderzoek op hogescholen. De onderzoeksonderwerpen 

lopen uiteen, het betreft zowel zorginhoudelijk als onderwijskundig onderzoek. Alle 

sprekers zullen daarbij specifiek stil staan bij de gebruikte methode en natuurlijk wordt ook 

aandacht besteed aan hoe de onderzoeks-resultaten hun vertaling naar het onderwijs 

binnen de opleiding vinden. 

Na de presentaties van de onderzoekers is tijd om met hen van gedachten te wisselen over 

de wijze waarop onderzoek op uw opleiding kan worden ingezet en wat daarbij de rol van 

uzelf, uw collega’s en uw studenten kan zijn. 

Op de komende pagina’s vindt u de beschrijvingen van de drie onderzoeken die gepresenteerd 

zullen worden. 

Sprekers 

Herlinde Dely 

Hogeschool West-Vlaanderen (Howest), Opleiding bachelor in de verpleegkunde 

Ellen Gerrits 

Hogeschool Utrecht, Faculteit Gezondheidszorg, Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening 


Saxion. Academie Gezondheidszorg 

19

20 

Onderzoek HGZO-congres 2013 

Mantelluisteren: een kwalitatieve analyse van de draaglast 

en behoeften bij mantelzorgers 

Herlinde Dely 

Hogeschool West-Vlaanderen (Howest), Opleiding bachelor in de verpleegkunde 

De onderzoekscel mantelzorg van de opleiding bachelor in de verpleegkunde (Howest) 

bouwt reeds jarenlang expertise rond mantelzorg op. Dit vanuit verschillende projecten 

waarin studenten verpleegkunde aan de hand van huisbezoeken kennismaken met 

mantelzorgers en hulpbehoevenden uit de regio. De huisbezoeken zijn voor de studenten 

actieve leermomenten waarbij zij vanuit een reële mantelzorgsituatie een draagvlak 

opbouwen voor hun verdere professionele loopbaan. Het brengt hen zowel een stuk 

bewustwording, kennis, voeling en attitudeverandering naar de persoon achter de patiënt. 

Omdat in deze projecten diverse noden en vormen van belasting waargenomen werden bij 

de deelnemende mantelzorgers, bouwde de Howest een onderzoekslijn uit die deze 

belasting in kaart brengt. Zowel op basis van literatuur als van diverse kwalitatieve diepteinterviews 

blijken, ondanks de vele mogelijke ondersteuningsvormen, diverse vormen van 

belasting aanwezig te zijn bij de mantelzorgers: psychosociaal, administratief, financieel, bij 

het omgaan met professionele hulpverlening, enz. De onderzoekscel creëert momenteel, in 

samenwerking met mantelzorgers en professionele hulpverleners, tools die inspelen op 

bepaalde aspecten van de belasting. Zo wordt momenteel aan een website gebouwd, aan 

een educatieve en sensibiliserende ‘mantelwaaier’, aan educatie voor jongeren enz. 

Bovendien werden de noden die in het onderzoek naar voor kwamen teruggekoppeld naar 

de onderwijsprojecten. Uit de interviews blijkt dat de huisbezoeken van de studenten o.a. 

inspelen op de nood aan een luisterend oor, erkenning en sociaal contact. Voor de 

mantelzorgers betekenen deze huisbezoeken een opportuniteit om hun levensverhaal te 

delen met jongeren. Bovendien nemen zij een rol als ervaringsdeskundige en coach op. 

Het aantal projecten tussen mantelzorgers en studenten wordt jaarlijks uitgebreid. De 

projecten spelen in op diverse ervaren noden bij de mantelzorgers én maken van onze 

studenten bewuste new young professionals. 

Trefwoorden 

Mantelzorg, overbelasting, ervaringsgericht onderwijs, verpleegkunde 


Hogeschool West-Vlaanderen 

Opleiding bachelor verpleegkunde 

t.a.v. mw. H. Dely 

Rijselstraat 5 

8200 Brugge 

België 

E-mail: Herlinde.Dely@howest.be


Ethische aspecten bij medisch wetenschappelijk onderzoek 

met mensen 

Ellen Gerrits 

Hogeschool Utrecht, Faculteit Gezondheidszorg, Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening 

Inleiding Bij activiteiten in onderzoek en onderwijs van de Faculteit Gezondheidszorg HU 

zijn vaak personen betrokken (patiënten, medewerkers en/of studenten). Het is van belang 

dat dit onderzoek en onderwijs voldoet aan alle wettelijke eisen die op het gebied van 

privacy en bejegening van proefpersonen gesteld worden. Het gaat hier om een belangrijk 

aspect van kwaliteit van onderzoek. Kwaliteit van onderzoek gaat niet alleen over 

methodologische eisen, maar behelst ook het borgen van ethische aspecten en daarmee 

het beschermen van de rechten, veiligheid en het welzijn van proefpersonen die bij het 

mensgebonden onderzoek betrokken zijn. 

Doelstelling Het ontwikkelen van een procedure voor de beoordeling van mensgebonden 

onderzoeksactiviteiten (in het onderwijs) en het bepalen van de effectiviteit en efficiëntie 

van een facultaire Medisch Ethische Screeningscommissie. 

Methode. In dit actieonderzoek werd samen met docenten mensgebonden onderzoeksactiviteiten 

in het onderwijs geïnventariseerd. Er werd een steekproef uitgevoerd bij casereports, 

zorgevaluatieverslagen en afstudeerrapporten naar zorgvuldigheid en relevantie 

van het leeronderzoek, privacy en toepassing van informed-consent procedure en proefpersonenbrief. 

Er werd een Medisch Ethische Screeningcommissie (MES) opgericht en 

docent-onderzoekers werden gevraagd hun onderzoeksopzet te laten beoordelen door 

deze commissie. 

Resultaat De MES ontwikkelde een standaard format voor onderzoeksopzet, toestemmingsverklaring 

voor deelname aan onderzoek en proefpersonenbrieven. Daarnaast 

beoordeelde de MES het WMO-plichtige karaker van studies en gaf advies over de 

methodologische kwaliteit, de context en de maatschappelijke impact van het onderzoek en 

de informatie in de proefpersonenbrieven. Er werden good en bad practices verzameld. 

Voor 3 e en 4 e jaars studenten werd een masterclass ontwikkeld. In het eindrapport worden 

concrete adviezen gegeven voor verdere implementatie. 

Trefwoorden 

Ethiek, student, onderzoek, privacy, WMO, patiënt, onderwijs, informed-consent 

Gewenste beginsituatie 

Beroepsbeoefenaren in de zorg en/of docenten/onderzoekers in het Hoger GezondheidsZorg 

Onderwijs (HGZO). 

Literatuur 

HBO-raad (2010). Gedragscode praktijkgericht onderzoek voor het hbo. Advies van de 

Commissie Gedragscode Praktijkgericht Onderzoek in het hbo. 

Buijs, F., Dronkers, J., Duijnstee, M., Gerrits, E., Groot de, J., Heneweer, H., Kasander- 

Peek, A. & Wittink, H. (2012). Medisch Ethische Screeningscommissie (MES-FG) 

Faculteit Gezondheidszorg HU. Rapportage van de MES-FG pilot 2011 en voorstellen tot 

implementatie MES-FG. Intern rapport Hogeschool Utrecht. 

21

22 

Onderzoek HGZO-congres 2013 

Internet-links 

http://www.ccmo-online.nl/main.asp 

http://www.ctcm.nl/OnzeDiensten/Cursus.aspx 

http://www.umcutrecht.nl/subsite/Medisch+Ethische+Toetsingscommissie/Protocol+en+ 

Informatiebrief/Criteria-voor-beoordeling-protocol.htm 


Hogeschool Utrecht 

Faculteit Gezondheidszorg 

t.a.v. dr. Ellen Gerrits, lector logopedie 

Postbus 85182 

3508 AD Utrecht 

E-mail: Ellen.Gerrits@hu.nl


De perceptie van hbo-studenten op de kwaliteit van toetsing: 

het relatieve belang van vijftig kwaliteitskenmerken van 

toetsing voor studententevredenheid in het hoger 

beroepsonderwijs 


Saxion. Academie Gezondheidszorg 

Studententevredenheid wordt door hogescholen gebruikt als een indicator voor de kwaliteit 

van toetsing. Sturen op basis van studententevredenheid is echter moeilijk. Een student 

geeft weliswaar een gevoelsreactie op de kwaliteit, maar die maakt niet altijd direct duidelijk 

welk specifiek aspect verbeterd moet worden. Met behulp van kwaliteitskenmerken, zoals 

validiteit of betrouwbaarheid, kan de studententevredenheid gerichter beïnvloed worden. 

Maar uit marketingonderzoek is gebleken dat niet alle kwaliteitskenmerken belangrijk of 

even belangrijk zijn voor die tevredenheid. Het beeld dat een student heeft van een 

kwaliteitskenmerk beïnvloedt dit zogenoemde relatieve belang. Centraal stond dan ook de 

volgende onderzoeksvraag: wat is op basis van percepties van Hbo-studenten het relatieve 

belang van kwaliteitskenmerken van toetsing voor de studententevredenheid? 

Het onderzoek is uitgevoerd bij voltijd bachelor studenten van de Academie 

Gezondheidszorg van Saxion van de opleidingen fysiotherapie, podotherapie en 

verpleegkunde. Met een literatuurstudie en drie focusgroepen zijn de kwaliteitskenmerken 

van toetsing vastgesteld. Vervolgens is aan de hand van een vragenlijst onder 221 

studenten nagegaan wat op basis van percepties van studenten het relatieve belang is van 

deze kwaliteitskenmerken voor de studententevredenheid. 

In de presentatie wordt inzicht gegeven hoe met behulp van het Kano-model het relatieve 

belang van de kwaliteitskenmerken voor de studententevredenheid is bepaald. Vervolgens 

worden de resultaten van het onderzoek belicht. De resultaten laten zien dat het relatieve 

belang van kwaliteitskenmerken voor de tevredenheid verschilt, ook blijken meer 

kwaliteitskenmerken te kunnen resulteren in ontevredenheid dan in tevredenheid van 

studenten. 

Trefwoorden 

Studenten perceptie, kwaliteitskenmerken, toetsing, studententevredenheid, Kano-model 


Interesse in de perceptie van de student op de kwaliteit van toetsing. 


http://dspace.ou.nl/bitstream/1820/4295/1/OWKGerritsen-09052012.pdf 


Saxion 

Academie Gezondheidszorg 

t.a.v. mw. K.J. Gerritsen-van Leeuwenkamp MSc 

Postbus 70.000 

7500 KB Enschede 

E-mail: k.j.vanleeuwenkamp@saxion.nl 

23

INFOSHOPS

HGZO-congres 2013 Infoshop 

De accreditatietoets doorstaan 

Anne Devesse, Paul Garré 

Hogeschool Universiteit Brussel, Studiegebied Gezondheidszorg 

We hebben er allemaal mee te maken: het behalen van de accreditatie, de ultieme toets. 

Het academiejaar 2011-2012 werd het studiegebied Gezondheidszorg vergast op 4 

visitaties. De eindresultaten van de terugmeldingsrapporten waren positief, 1 van de 4 

opleidingen (is op het moment van het indienen van deze tekst) ook al geaccrediteerd. 

Eerstdaags verwachten we nieuws over de andere opleidingen. 

De kwaliteitszorg die binnen de HUBrussel zowel centraal (op het niveau van de instelling) 

als decentraal (op het niveau van het studiegebied/opleiding) sterk uitgebouwd is, heeft 

voor positieve eindresultaten gezorgd. We lichten toe hoe centrale en decentrale 

kwaliteitswerking hand in hand uitgewerkt kunnen worden binnen een intern 

kwaliteitszorgsysteem. Het interne kwaliteitszorgsysteem vormt de hefboom voor de 

externe toetsing. 

Trefwoorden 

Accreditatietoets, EQF, interne kwaliteitszorg, centrale en decentrale sturing 

Literatuur 

Europese Gemeenschappen, 2009. Het europese kwalificatiekader voor een leven lang 

leren (EKK). Brochure te bekomen op: http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/publ/ 

pdf/eqf/broch_nl.pdf) 


http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/eqf_en.htm 


HUBrussel, campus Brussel – Terranova 

Gezondheidszorg 

t.a.v. mw. Anne Devesse, ankerpersoon ondewijsontwikkeling GZZ 

Blekerijstraat 23-26 

B-1000 Brussel 

België 

E-mail: anne.devesse@hubrussel.be 

27

28 

Infoshop HGZO-congres 2013 

HAN Praktijkhuis; een inspirerende leeromgeving 

Irma Dijksterhuis, Anoeska Nas, student opleiding Ergotherapie 

Hogeschool Arnhem – Nijmegen (HAN), Opleiding Ergotherapie 

Het Praktijkhuis van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN), is een nieuw concept. Vanaf 

dag 1 oefenen studenten van de Instituten Paramedische (IPS) en Verpleegkundige 

Opleidingen (IVS) hun praktische vaardigheden in een reallife leeromgeving. Het 

ontmoeten (studenten, docenten, lectoren, werkveld, simulatiecliënten) en het 

multidisciplinair werken worden op verschillende manieren gestimuleerd. Dit gebeurt o.a. 

door het werken met gemeenschappelijke, multidisciplinaire casuïstieken en door een 

uitgebreid aanbod van extracurriculaire activiteiten variërend van symposia tot 

debatavonden tot masterclasses. Alle onderwerpen hebben een multidisciplinair karakter 

en een innovatieve insteek. De activiteiten zijn niet uitsluitend gericht op kennis en inzicht 

(hoofd), maar kunnen ook bestaan uit film en toneel (hart) of echte doe activiteiten 

(handen). De sfeer is ongedwongen en interactie tussen studenten (verschillende 

opleidingen), docenten, lectoren en mensen uit het werkveld ontstaat hierbij op een 

vanzelfsprekende manier. 

Vanaf het studiejaar 2012-2013 volgen alle 1 e jaarstudenten van IPS en IVS minimaal 2 

activiteiten uit dit aanbod. Deelname wordt geregistreerd op een vrolijk vormgegeven 

‘strippenkaart’. Deze verplichte deelname is door elke opleiding opgenomen in het eigen 

kwaliteitspuntensysteem afgeleid van het Kwaliteitsregister (Paramedici, 

Verpleegkundigen). Studenten leren zo al tijdens hun opleiding wat multidisciplinair werken 

betekent en worden zich bewust van het belang van ‘life long learning’. Als afgestudeerd 

zorgprofessional vinden zij het vervolgens vanzelfsprekend om de eigen professionele 

kwaliteit continue op een hoog niveau te houden. 

In deze infoshop geven we inzicht in de concepten die ten grondslag liggen aan het 

Praktijkhuis en schetsen we een beeld van de uitvoering van deze concepten in de 

dagelijkse onderwijspraktijk. Vanuit de opleiding Ergotherapie wordt ingegaan op de 

verankering van kwaliteitspunten in de toetsing. 

Trefwoorden 

Professional community (ontmoeten, onderzoek-praktijk-onderwijs, praktijkcoaching, voor 

en door studenten), multiprofessioneel werken, rijke leeromgeving 


www.han.nl/praktijkhuis 


Hogeschool Arnhem – Nijmegen 

t.a.v. mw. drs. I. Dijksterhuis 

Postbus 6960 

6503 GL Nijmegen 

E-mail: Irma.dijksterhuis@han.nl


Nadruk op formatieve toetsing 

Titia van Eijndhoven, Eric Entken 

Hogeschool Rotterdam, Verloskunde Academie Rotterdam 

De integratie van leren en toetsen is een belangrijke doelstelling in het onderwijs- en 

toetsprogramma van de bacheloropleiding van de Verloskunde Academie Rotterdam. 

Hieraan geeft de opleiding onder meer vorm door een beperkt aantal summatieve toetsen 

te programmeren in combinatie met een nadruk op ontwikkelingsgerichte formatieve 

toetsing. Een toetsprogramma dat in de ogen van de opleiding echt sturing geeft aan het 

leren en de studievoortgang van studenten. Als uitwerking hiervan leren studenten bij de 

integrale opdrachten o.a. te werken met eigen kwaliteitscriteria voor hun producten. Dat wil 

zeggen dat zij bij aanvang van de opdracht op basis van de competenties, richtlijnen en 

evidence, kwaliteitseisen opstellen waaraan het op te leveren product zou moeten voldoen. 

Deze kwaliteitscriteria worden door de tutoren van feedback voorzien, en als leidraad 

gebruikt bij de uiteindelijke formatieve beoordeling van het product. 

In deze infoshop zullen docenten en studenten van de Verloskunde Academie Rotterdam u 

informeren over theoretische achtergronden van formatieve toetsing en praktische 

voorbeelden laten zien. 

Trefwoorden 

Competentiegericht leren, Formatieve toetsing, Assessment for Learning 

Literatuur 

Castelijns, J., Segers, M., & Struyven. K. (2011). Evalueren om te leren, toetsen en 

beoordelen op school. Bussum, uitgeverij Coutinho. 

Gibbs, Graham (2010). Using formative assessment to support students learning. 

(http://www. Leedsmet.ac.uk/publications) 

Shute, Valerie J. (2008) Focus on Formative Feedback Revieus of Educational Research 

2008; 78; 153. (http://rer.sagepub.com/content/78/1/153.abstract) 

Hattie, J. (2003). Formative and Summative Interpretations of Assessment Information 

(http://www.education.auckland.ac.nz/webdav/site/education/shared/hattie/docs/formativeand-summative-assessment-(2003).pdf) 


Hogeschool Rotterdam 

Verloskunde Academie Rotterdam 

t.a.v. L.M.A. van Eijndhoven 

Rochussenstraat 198 

3015 EK Rotterdam 

E-mail: l.m.a.van.eijndhoven@hr.nl 

29

30 


Toetskoffer, een startbagage voor toetscommissies 

Greet Fastré 

Katholieke Hogeschool Limburg, Dienst Onderwijs Beleid 

Om toetscommissies te initiëren en te ondersteunen, hebben instellingen en opleidingen 

nood aan concrete kaders en handvaten. Het project Toetskoffer waaraan 3 Vlaamse 

hogescholen deelnemen (KHLeuven, Thomas More en KHLim), reikt een Toetskoffer aan 

waarmee toetscommissies concreet aan de slag kunnen bij het bevorderen, bewaken en 

borgen van de kwaliteit van het toetsgebeuren. De Toetskoffer zal op die manier de 

volgende werkzaamheden van toekomstige toetscommissies faciliteren en ondersteunen: 

1. Toetsplanontwikkeling 

2. Psychometrische en edumetrische analyses 

3. Coaching 

Tijdens deze infoshop zullen de eerste resultaten van het project Toetskoffer 

gepresenteerd worden: 

− Het toetsplan met bijbehorende heuristiek 

− Het kader met kwaliteitscriteria voor toetsing 

Deze infoshop sluit mooi aan bij het centrale thema van het HGZO congres 2013. Het geeft 

een antwoord op de vraag op welke manier we examenkwaliteit nog meer kunnen borgen 

door de ontwikkeling van een toetskoffer als startbagage voor toetscommissies. 

Trefwoorden 

Ondersteuning toetscommissie, toetskoffer, toetsplan, kader kwaliteitscriteria 


http://associatie.kuleuven.be/onderwijs/oof-info/2012/24 


Katholieke Hogeschool Limburg 

Dienst Onderwijs Beleid 

t.a.v. mw. dr. G.M.J. Fastré 

Zuivelmarkt 17 

3500 Hasselt 

België 

E-mail: greet.fastre@khlim.be


Het afstudeerniveau onder de loep 

Naar een ‘accreditatiewaardig’ afstudeerniveau aan de hbo-verpleegkunde van de Hogeschool 

van Amsterdam 

Margriet van Iersel 

Hogeschool van Amsterdam, Opleiding Verpleegkunde 

Binnen de HBO-V van de hogeschool van Amsterdam zijn in het kader van de accreditatie 

een aantal interventies uitgevoerd, om aan te kunnen tonen dat het afstudeerniveau van de 

opleiding gewaarborgd was. Hoewel we in een aantal opzichten tevreden waren over de 

wijze van afstuderen bleek aanpassing toch nodig om aan de actuele eisen te kunnen 

voldoen. Dit betekende een verandering op meerdere vlakken. Om er zeker van te zijn dat 

alle beroepscompetenties tijdens het afstuderen konden worden aangetoond, werd het 

afstuderen nadrukkelijker geborgd in de beroepspraktijk, iets wat daar overigens ook werd 

omarmd. Daarnaast moest beter zichtbaar zijn wat iedere student individueel presteerde. 

Vervolgens werd de objectiviteit en betrouwbaarheid van de beoordeling van het 

afstudeerproject ‘verbeterd door een nieuwe beoordelingsprocedure. Met andere woorden, 

een hele weg te gaan richting de accreditatie in de maand september van 2012. Dit zowel 

voor de ontwikkeling van het onderwijs, alsook voor het gehele docententeam dat een 

andere begeleidingsstijl ging uitvoeren dan voorheen. Het gescheiden begeleiden en 

beoordelen was in dat opzicht mogelijk de meest spannende exercitie. In het 

implementatie-proces is hier dan ook uitgebreid aandacht aan besteed. 

In deze infoshop wordt uitgelegd voor welke aanpassingen werd gekozen en waarom. 

Daarnaast zal worden stilgestaan bij de wijze waarop het team meegenomen werd in de 

ontwikkelingen. Ten slotte blikken we terug op het eindresultaat: de ervaringen, opgedaan 

in het afgelopen opleidingsjaar en de feedback die gegeven werd door het auditteam bij de 

accreditatie van de opleiding. 

Trefwoorden 

Afstudeerniveau, onderwijsontwikkeling, accreditatie, teamontwikkeling 

Literatuur 

Bransford, J.D., Brown, A.L., & Cocking, R.R. (eds.). (2000). How People Learn. Brain, 

Mind, Experience, and School. Washington: National Academy Press. 

Martens, R., & Boekaerts, M. (2007). Motiveren van studenten in het hoger onderwijs. 

Groningen: Wolters-Noordhoff. 

Studiegids HBO (bachelor) Verpleegkunde 2011-2012. Amsterdam: HvA, hbo-v. 


Hogeschool van Amsterdam 

Opleiding Verpleegkunde 

t.a.v. mw. M. van Iersel 

Tafelbergweg 51, kamer C209 

1105 BD Amsterdam ZO 

E-mail: m.van.iersel@hva.nl 

31

32 


Coaching en toetsing ‘Zuurstof in je opleiding’ 

Greet De Knop, Anne Devesse 

Hogeschool Universiteit Brussel, Opleiding Ergotherapie 

In de infoshop nemen we jullie mee in het didactisch concept ‘Zuurstof in je opleiding’-. 

Studenten zien toetsen nog te veel als ‘datgene’ dat op het einde van de rit gebeurt. Met 

het didactisch concept ‘Zuurstof in je opleiding’ worden studenten gestimuleerd om tijdens 

de rit aan de slag te gaan met het verwerken van de nodige kennis en kunde. 

Hun kunnen en kennen tonen ze eveneens tijdens de rit en niet allen bij het examenmoment 

op het einde van de rit. 

Deze onderwijskundige visie realseren kan maar op voorwaarde dat er gesleuteld wordt 

aan de organisatie van contacturen, de begeleidingsstijl van de docent, het ontwerpen van 

integratie-opdrachten, het inbouwen van formatieve toetsing en tussentijdse summatieve 

toetsing en het betrekken van studenten bij het beoordelingsproces. 

Sinds het academiejaar 2010-2011 is de opleiding Ergotherapie hier concreet mee aan de 

slag gegaan. Het aantal contacturen werd geminderd en studenten worden gestimuleerd 

om hun verwerkingsproces in de loop van het semester op te starten en niet te wachten 

totdat het examenmoment er aan komt. Bij de ontwikkeling van integratieopdrachten wordt 

de graduele complexiteit bewaakt. Het inbouwen van formatieve toetsing maakt dat je meer 

coachend te werk gaat als docent. De tussentijdse summatieve toetsing is wel overwogen 

en vormt geen vrijgeleide voor het eindevaluatiemoment. Lagere jaar studenten bevragen 

hogere jaar studenten en bouwen hierdoor aan hun kritische ingesteldheid. 

Al deze aspecten worden met concrete voorbeelden tijdens de infoshop toegelicht. 

Trefwoorden 

Integratieopdrachten, formatieve toetsing, tussentijds summatief toetsen, peerevaluatie, 

coaching, eigenaarschap. 


HUBrussel, campus Brussel – Terranova 

Opleiding Ergotherapie 

t.a.v. mw. Greet De Knop, mw. Anne Devesse 

Blekerijstraat 23-26 

B-1000 Brussel 

België 

E-mail: greet.deknop@hubrussel.be, anne.devesse@hubrussel.be


Casusgestuurd onderwijs (CGO 2.0) 

Annemiek van der Kraan, Liesbeth Kool 

Verloskunde Academie Amsterdam Groningen (AVAG) 

De AVAG is in 2004 gestart met het uitvoeren van casusgestuurd onderwijs (CGO). Het 

CGO wordt in het eerste- en tweede studiejaar van de verloskunde opleiding gebruikt. Het 

is een gedeeltelijk zelf ontwikkelde methodiek, met aspecten van probleemgestuurd 

onderwijs en ten dele gebaseerd op het model van de Harvard Business School. Met een 

vaste methodiek gaan studenten in werkgroepen op basis van een casus in twee of 

drieweken kennis ontwikkelen. 

In 2010 zijn, op basis van een grondige evaluatie met alle betrokkenen en een literatuuronderzoek, 

verbeteringen doorgevoerd in werkwijze, methodiek en toetsing van het CGO. 

Dit heeft geresulteerd in het CGO 2.0. Deze aanpassingen zijn na afronding van het 

studiejaar (2010-2011) wederom geëvalueerd, met een survey en middels observationeel 

onderzoek (opnames van bijeenkomsten) in de werkgroepen. Tijdens de infoshop zullen 

achtereenvolgend de aanpassingen van CGO1.0 naar CGO 2.0 en de uitkomsten van de 

evaluatie na invoering CGO2.0 gepresenteerd worden. 

Aangezien toetsing van invloed is op het leren van studenten (Cilliers, 2010, Vleuten, 2010) 

willen we met name laten zien wat de verschillen zijn tussen toetsing CGO 1.0 en CGO 2.0 

en welke invloed dit heeft op het studeergedrag en het leerproces van studenten. 

Trefwoorden 

Casusgestuurd onderwijs, methodiek, toetsing, evaluatieonderzoek 

Literatuur 

Cilliers, F. J. (2010). The mechanism of impact of summative assessment on medical 

students’ learning. Advances in Health Science Education, 15, 695-715. 

Vleuten, C.P.M van, cs (2010). the assessment of professional competence: building blocks 

for theory development. Best practice & research clinical obstetrics and gynaecology, 24 

703-717. 


Verloskunde Academie 

t.a.v. Annemiek van der Kraan MSc 

Louwesweg 6 

1066 EC Amsterdam 

E-mail: Annemiek.vanderkraan@inholland.nl 

Verloskunde Academie 

t.a.v. Liesbeth Kool, MSc 

Dirk Huizingastraat 3-5 

9713GL Groningen 

E-mail: Liesbeth.kool@inholland.nl 

33

34 


Diversiteit als rode draad in het curriculum hbo-v: het 

portfolio als toetsingsinstrument? 

Andrea Kuckert-Wöstheinrich, Margriet Dijkmans van Gunst 

Hogeschool van Amsterdam, Opleiding Verpleegkunde 

Diversiteit is opgenomen in het SLB 1 

-programma van de propedeuse van de 

verpleegkundige opleiding hbo-v. Het begrip diversiteit verwijst naar ‘alle aspecten waarop 

mensen van elkaar verschillen, waarbij het niet alleen om uiterlijke (zichtbare) verschillen 

gaat. Binnen de gezondheidszorg zijn uiteenlopende aspecten als b.v. leeftijd, sociaaleconomische 

status, taal, geslacht, leefstijl, geboorteplaats, gezondheidsrisico relevant. 

(…) Diversiteit is breder dan de etnische achtergrond en 'cultuur'.’ 

Hieraan is de volgende competentie gekoppeld: ‘De verpleegkundige verleent systematisch 

met respect individuele holistische gecentreerde zorg, rekening houdend met de factoren 

2 

die ziekte en gezondheid, zorg en het zorgproces continu kunnen beïnvloeden.’ 

Onderwerpen in jaar één zijn onder ander het op zoek gaan naar de eigen identiteit en de 

identiteit van iemand anders, het analyseren van het begrip diversiteit in de maatschappij 

en in de gezondheidszorg, het bespreken van vooroordelen en racisme en een introductie 

in de theorie van de interculturele communicatie. 

Als toetsinstrument is voor het portfolio gekozen. Studenten werken aan een aantal 

opdrachten (cultureel interview, zelfreflecties, onderzoek naar vooroordelen, onderzoek 

naar diversiteit in de eigen wijk) en bespreken deze met de studieloopbaangeleider 

(SLBer). 

In deze infoshop wordt een overzicht over de lessen gegeven, over de meerwaarde van 

diversiteit als onderdeel van de SLB lessen, de verschillende werkvormen en staat de 

vraag centraal of het portfolio hiervoor een geschikt instrument is. 

Trefwoorden 

Opleidingen gezondheidszorg, diversiteit, toetsing, portfolio 

Literatuur 

Kuckert, A. & Stomph, M. (2011). Diversiteit. Het is normaal verschillend te zijn. ZorgBasic. 

Den Haag: Lemma. 

Kuckert, A. & Esterhuizen, P. (2010). Diversiteit in de Verpleegkunde. Houten: Bohn Stafleu 

van Loghum. 

Stomph, M., & Kinébanian, A., Een internationale leidraad van de WFOT. Oog voor 

diversiteit maakt verschil. Ergotherapie, februari 2010, pp. 26-33. 


Hogeschool van Amsterdam 

Instituut Verpleegkunde 

t.a.v. mw. dr. A Kuckert-Wöstheinrich 

Tafelbergweg 51: 

1105 BD Amsterdam 

E-mail: a.u.kuckert-pander@hva.nl 

1 

Studieloopbaanbegeleiding 

2 

zoals cultuur, veiligheid, economie, wetgeving, politieke belangen, gezondheidssysteem, cliënt en 

zorgverlener gerelateerde belangen


Honoursprogramma HBO Technische Verpleegkunde 

Katinka Rademaker, André de Kler 

Hogeschool Inholland, domein Gezondheid, Sport en Welzijn, HBOV 

Wat eens is gestart als een verrijkingsstroom technische verpleegkunde waarmee door een 

sterk betrokken docententeam gepionierd werd om ‘hun’ excellente studenten een sterke 

rol te laten krijgen in het beroepenveld is inmiddels uitgegroeid tot een programma dat zich 

een honour mag noemen en dat in het werkveld zijn meerwaarde heeft aangetoond. Het 

honoursprogramma loopt parallel aan het 3e en 4e jaar van de bachelor opleiding 

verpleegkunde. In het 1e en 2e jaar wordt een voorbereidende pre-honours aangeboden. 

We nemen u mee in de vormen die het technische verpleegkunde programma heeft 

gekend, de ontstaansgeschiedenis en de invloeden op het programma. We staan stil bij de 

eindkwalificaties van de opleiding en we geven inzicht in de onderwijskundige 

uitgangspunten voor het bereiken van deze kwalificaties. Vervolgens geven we een uitleg 

over het uiteindelijke programma en over de manier waarop aansluiting bij de 

beroepspraktijk wordt geborgd. Het honoursprogramma wordt in alle studiejaren apart van 

de bachelor verpleegkunde getoetst. Dit toetsbeleid zullen we weergeven en wellicht 

nemen we een korte hands-on toets af bij het publiek. Tot slot zullen we u inzicht geven in 

het aantal studenten, dat de afgelopen jaren is begonnen met de verrijkingsstroom c.q. het 

honoursprogramma en hoeveel daarvan de eindstreep hebben gehaald. Daarbij 

presenteren we u ook hoe de kwaliteitscyclus binnen technische verpleegkunde wordt 

doorlopen en wat de plannen zijn voor de toekomst die de vakgroep technische 

verpleegkunde op de korte en langere termijn wil verwezenlijken. 

Trefwoorden 

Technische verpleegkunde, honoursprogramma, toetsing, vitale functiekunde, klinisch 

redeneren 

Literatuur 

Tervoort, M.J., Jüngen, IJ.D. (2009). Medische fysiologie en anatomie. Houten: Bohn 

Stafleu van Loghum. 

Boogaard, M. van den (2011). Ritme- en geleidingsstoornissen. Amsterdam: Reed 

Business, vierde herziene druk. 

Boel, M.G., Machielse, P., Lichtveld, R.A., & Bierens J.J.L.M. (2007). Spoedeisende hulp 

verpleegkunde. Maarssen: Elsevier gezondheidszorg, tweede druk. 


http://blog.han.nl/acute-intensieve-zorg 

http://www.kritiek.org 


Hogeschool Inholland 

HBOV domein Gezondheid Sport en Welzijn 

t.a.v. K.L. Rademaker MPA , A.G. de Kler MScN 

De Boelelaan 1109 

1081 HV Amsterdam 

E-mail: Katinka.rademaker@inholland.nl, Andre.dekler@inholland.nl 

35

36 


Stagiairs beoordelen: veel bakens voor één bestemming 

Luc Simoens 

Luc Simoens Consultancy, Gezondheidszorgopleidingen 

In 2008 werd tijdens het HGZO-congres SASSO voorgesteld: een Systeem voor 

Assessment en Scoren van Stagiairs in Opleiding. SASSO leidt, aan de hand van 

uitsluitend observeerbare gegevens die verzameld worden in een authentieke context, tot 

een zo objectief en volledig mogelijke beoordeling van de prestaties van een stagiair. De 

observatiegegevens worden daarvoor in een indicatorentabel geïnventariseerd, 

gecategoriseerd en omgezet in een score, een graad of een ander symbool, rekening 

houdend met de prestaties van stagiairs uit vorige academiejaren. 

Intussen wordt er ook een uitspraak over de competenties van de stagiair wordt verwacht. 

Met SASSO+C, waarin ‘+C’ staat voor ‘met competentierapport’, wordt hierin voorzien. De 

uitspraak over de competenties wordt daarbij eveneens afgeleid uit de geobserveerde 

indicatoren, getoetst aan de referentiële beroepsbeoefenaar en in het competentierapport 

weergegeven. 

SASSO+C kan worden toegepast in elke opleiding waar stage in een authentieke context 

onderdeel is van het curriculum – dus niet uitsluitend in gezondheidszorg – en is ook 

bruikbaar voor buitenlandse studenten. 

Tijdens de infoshop wordt SASSO+C voorgesteld en geïllustreerd aan de hand van 

opleidingen waar het systeem toegepast wordt. Thema’s: de complexiteit van de 

toetsingsproblematiek voor stages, de werkwijze om tot een score te komen en de 

koppeling met de beoordeling van competentieniveaus. Ook de totstandkoming van 

SASSO+C in een project waarbij meerdere hogescholen betrokken zijn wordt voorgesteld. 

Trefwoorden 

Assessment, evaluatie, score, stage 

Literatuur 

Simoens, L. (2005). Assessment van stagecompetenties: andere beoordelaar, zelfde score. 

Delta – Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 1, 43-48. 

Simoens, L. (2006). Assessing Trainees. How to objectively convert an assessment into an 

ECTS grade? In: Löfgren K (ed.) ECTS and Assessment in Higher Education. Conference 

Proceedings. Umeå: Umeå University, EM no 57, 117-123. 

European Association for Quality Assurance in Higher Education (2009). Standards and 

Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area. Helsinki, 

European Association for Quality Assurance in Higher Education, 3de editie. 

Correspondentieadres: 

Luc Simoens 

M. Pyckstraat 6, 

8370 Blankenberge 

België 

E-mail: LS.C@skynet.be


Samen over de lat 

Anik Stevens 

Hogeschool-universiteit Brussel, Opleiding Bachelor in de Orthopedagogie (= SPH in 

Nederland) 

Hoe maak je van een afstudeeropdracht/eindproef een toets op niveau 6 (*) zonder in te 

boeten op de sterktes of de praktijkgerichtheid van de opleiding? 

Dit vergt een traject met studenten, docenten en werkveld (afnemend beroepenveld) 

waarbij de verschillende actoren een rol vervullen zowel in ontwikkeling van het didactisch 

concept als tijdens de begeleiding van de studenten en op het einde van de rit in de 

evaluatie van het resultaat. De opleiding Orthopedagogie legde sinds 2009 dit pad af en 

zag hun werk gevalideerd door de NVAO in 2012. 

De opleiding koos bewust voor het opzetten van een leertraject voor studenten. Doel was 

om voldoende kwaliteitswaarborgen in dit traject in te bouwen zonder in te boeten op het 

‘autonome’ karakter van een bachelor-student. De studenten werken in een bestaande 

organisatie aan een reële probleemstelling en moeten deze erg zelfstandig en 

onderzoeksmatig onderbouwd kunnen aanpakken in het afstudeerproject. 

Het ‘aan de maat zijn’ inzake niveau 6 wordt daarom vooral bereikt door specifieke criteria 

te hanteren bij de werving en selectie van onderwerpen, door het begeleidingswerk aan te 

passen en door de manier van evalueren. 

Een screeningscommissie bekijkt elk voorstel vanuit de vraag: “Biedt deze vraagstelling de 

student voldoende leerkansen om het gewenste eindniveau te bereiken?” 

De opleiding ontwikkelde inschalingslijsten om het begeleidingswerk en het evalueren te 

ondersteunen. Waar nodig stuurt zij de projectplaats bij inzake vraagstelling of begeleiding 

van studenten. Bij de eindevaluatie zijn docent, projectplaats en student betrokken. Dit 

leertraject van student en opleiding wordt voorgesteld in de infoshop. 

(*) De dublindescriptoren die het bachelorniveau (niveau 6) bepalen, werden per land 

vertaald en vastgelegd in een nationaal kwalificatieraamwerk, VKS voor Vlaanderen en 

NQF-HO voor Nederland. 

Trefwoorden 

Bachelorproef, niveau 6 


www.nlqf.nl 

www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=14111#271074 


Hogeschool-Universiteit Brussel 

Opleiding Orthopedagogiek 

t.a.v. mw. A. Stevens 

Stationsstraat 301 

1700 Dilbeek 

België 

E-mail: anik.stevens@hubrussel.be 

37

WORKSHOPS

HGZO-congres 2013 Workshop 

Blended learning: kan ik het ook? 

Marlies Bakker, Asaf Gafni 

VUmc Amstel Academie, ExpertCollege 

Tijdens de workshop laten wij de mensen kennis maken met het concept blended learning 

en wel blended learning volgens de unieke methode van samenwerkingspartners 

ExpertCollege en VUmc Amstel Academie. 

We starten de workshop met toelichting op het concept blended learning: 

• Wat is blended learning? 

• Wat zijn de voordelen van blended learning ? 

• Hoe implementeert u blended learning in uw organisatie ? 

• Hoe gaat toetsing in zijn werk? 

Vervolgens gaan we aan de slag! Aan de hand van de e-learning nemen we klassikaal een 

Basic Life Support (BLS) scenario door. Vervolgens geeft spoedeisende hulp arts en 

directeur van ExpertCollege Asaf Gafni samen met Marlies Bakker, senior opleider een 

verkorte BLS training. 

Na het volgen van deze workshop heeft u een goed beeld van blended learning, de 

voordelen ervan, het gemak van implementatie en digitaal toetsen. 

Trefwoorden 

Blended learning, digitaal toetsen, e-learning 


www.expertcollege.com 

www.vumc.nl/afdelingen/AmstelAcademie/ 


ExpertCollege 

t.a.v. Alexandra Bakker 

Prof J.H. Bavincklaan 5 

1183 AT Amstelveen 

E-mail: abakker@expertcollege.com 

41

42 

Workshop HGZO-congres 2013 

Intercollegiale toetsing: een oplossingsgericht intervisiemodel 

Marjo Bink, Leny Leferink 

Hogeschool Leiden, Zorg & Educatie 

Intercollegiale toetsing: Een oplossingsgericht intervisiemodel 

Intercollegiale toetsing heeft als doel het bevorderen en bewaken van professionele 

werkwijze(n) door het actuele handelen te vergelijken met normen en richtlijnen van andere 

professionals uit dezelfde discipline. Professionals gebruiken intercollegiale toetsing o.a. 

voor het bespreken van vakkennis, professioneel handelen. 

Voorbeelden van intercollegiale toetsing zijn: supervisie en intervisie. 

De oplossingsgerichte methode ( solution focus) focust op de oplossing en niet op het 

probleem. Daarbij wordt vooral gekeken naar wat (wel) werkt (in plaats van wat niet of 

waarom niet) en naar uitzonderingssituaties. De oplossing komt meer in beeld als de 

probleem vrager in staat is om te beschrijven wat hij eigenlijk zou willen bereiken. Oftewel 

heeft hij een helder toekomstbeeld? Van dat toekomst beeld maak je een zo concreet 

mogelijke voorstelling, en dan verken je welke kleine stapjes je kunt zetten om dat 

toekomstbeeld dichterbij te brengen. Het oplossingsgerichte zit hem in de(ze) methode van 

vragen stellen, gericht op mogelijkheden, op wat werkt, op hulpbronnen, de krachten en 

kwaliteiten die iemand al heeft en kan (probeert) te verstreken. 

Een oplossingsgerichte houding betekent: 

• denken vanuit mogelijkheden i.p.v. vanuit moeilijkheden 

• veel toekomstgerichte vragen stellen en geen oordeel vellen 

• het niet beter weten dan de inbrenger, maar de inbrenger ondersteunen en 

suggesties doen om zijn eigen oplossingen te formuleren. 

• zoveel mogelijk aan te sluiten bij degene die een vraag of een probleem inbrengt 

en haar te helpen de eigen oplossingen te vinden, op basis van wat deze persoon 

al doet, in de beschreven situatie of in andere situaties. 

Na een korte inleiding oefenen we in deze workshop met het oplossingsgericht 

intervisiemodel. 

Trefwoorden 

Oplossingsgericht intervisiemodel, oplossingsgerichte vragen, gebruik maken van bronnen, 

de krachten en kwaliteiten van de inbrenger. 

Literatuur 

McKergow, M. & Jackson; P.Z. (2007). The solutions focus, London: Nicholas Brealey 

Publishing. 

Cauffman, L. & Dijk J. van (2009). Handboek Oplossingsgericht werken in het onderwijs. 

Amsterdam: Uitgeverij Boom Onderwijs. 

Visser, C. & Schlundt Bodien, G. (2008). Paden naar Oplossingen, De kracht van 

oplossingsgericht werken. Just in time books, tweede oplage. 


Hogeschool Leiden 

OpleidingZorg 

t.a.v. mw. Marjo Bink 

Zernikedreef 11 

2333 CK Leiden 

E-mail: bink.m@hsleiden.nl, leferink.l@hsleiden.nl


Toetsen van groepsproducten 

Jirka Born, Stan Buis 


In veel hbo-opleidingen wordt om kosten en nakijktijd te drukken gebruik gemaakt van 

groepsproducten. Positief aan deze groepsproducten is dat studenten met elkaar 

samenwerken en van en met elkaar kunnen leren. Dit past prima bij de sociaal 

constructivistische visie die veel opleidingen hebben. Hierbij is vanuit de toetsing echter 

een zeer belangrijke vraag te stellen: hoe zorgt een opleiding ervoor dat zichtbaar wordt 

wat elke student daadwerkelijk aan het groepsproduct heeft bijgedragen? 

In deze workshop zal worden stilgestaan bij verschillende manieren om als docent inzicht 

te krijgen in de bijdragen van individuele studenten aan groepsproducten. Daarbij kan 

worden gedacht aan individuele toetsen, self- en peerassessment, maar ook aan ICTmogelijkheden 

om individuele bijdragen te monitoren. Er zal een korte theoretische 

inleiding in dit onderwerp gegeven worden vanuit onderwijskundige literatuur. Tijdens de 

rest van de workshop heeft u de mogelijkheid om samen met de overige deelnemers een 

cursus van uw opleiding waarin studenten samenwerken onder de loep te nemen en uit te 

werken hoe u daarvan de beoordeling vorm wilt geven. Samen met andere docenten uit het 

HGZO werkt u in deze workshop aan een beoordelingswijze die ‘de toets kan doorstaan’! 

Voorbereidingsopdracht: Bedenk voor welke cursus binnen uw opleiding u de 

beoordelingswijze in de workshop ter discussie wilt stellen en wilt uitwerken. Zorg ervoor 

dat u helder heeft wat de doelstellingen van de cursus zijn, wat de omvang is, hoeveel 

studenten deelnemen, in welk studiejaar deze studenten zitten en welke 

(groeps)product(en) beoordeeld worden. Zet deze informatie kort op 1 A4 en neem dit 

geprint mee naar de workshop. 

Let op: In de eerstegraads Docentenopleiding HGZO en de master Docent HGZO vanaf 

cohort 2011 wordt een dergelijke bijeenkomst ook verzorgd. De theorie die in deze 

workshop centraal staat, wordt daar ook aangeboden. Dio’s kunnen natuurlijk wel 

deelnemen aan deze workshop en een andere toets kritisch bekijken! 

Trefwoorden 

Toetsing, groepsproducten 

Literatuur 

Strijbos, J.W. (2011). Assessment of (Computer Supported) Collaborative Learning. IEEE 

Transactions on Learning Technologies, 4 (1), 59-73. 

Trentin, G. (2009). Using a wiki to evaluate individual contribution to a collaborative learning 

project. Journal of Computer Assisted Learning, 25 (1), 43-55. 



EXPOSZ 

t.a.v. mw. drs. J.R. Born en drs. S.C.A. Buis 


1081BT Amsterdam 

E-mail: j.born@vu.nl, s.buis@vu.nl 

43

44 


Effectieve studententeams 

Allard Gerritsen, Mary Herbolt-Soudant 


In het huidige hoger onderwijs is samenwerkend leren de gewoonste zaak van de wereld. 

Groepjes studenten die samen aan een probleemtaak, een project of aan een scriptie 

werken. Soms zelfs voor een externe opdrachtgever. ‘Samenwerken’ is in dit licht één van 

de hbo competenties waaraan gewerkt wordt. Als docent weten we dat samenwerken leuk, 

uitdagend en effectief kan zijn, maar evenzo vaak een moeizame onderneming met 

tegenvallende resultaten. 

Uit recent onderzoek van Jos Fransen blijkt dat het in een vroeg stadium ontwikkelen van 

een gedeelde visie een belangrijke voorspeller is van teameffectiviteit. Ook moet er sprake 

zijn van onderling vertrouwen. Een effectief team krijgt in de loop van de samenwerking 

steeds meer inzicht in de taak en in de wijze waarop de kwaliteiten van teamleden kunnen 

worden benut bij de taakuitvoering. Het blijkt dat effectieve teams nauwelijks gebruik 

maken van begeleiding! Een belangrijk argument voor nader onderzoek. 

In deze workshop gaan we met u onderzoeken hoe u als begeleider de drie factoren die 

Fransen heeft gevonden, kunt aansturen en ondersteunen. We zijn benieuwd naar hoe u in 

de praktijk samenwerkend leren vormgeeft. Daarnaast bieden we een didactisch 

hulpmiddel waarmee samenwerking veilig besproken kan worden. Bovendien willen we met 

u verkennen waar verbeteringen te behalen zijn. Tenslotte bespreken we de waarde van de 

‘Teamtester’. 

Trefwoorden 

Samenwerken, effectieve teams, samenwerkend leren 

Literatuur 

Fransen, J. (2012) Teaming up for learning. Team effectiveness in collaborative learning in 

higher education. Heerlen: Proefschrift Open Universiteit. 

Gerritsen, A.G.A. (2009). Kleur bekennen met het Teamrolspel. Welke rol speel jij in een 

team. Maarssen: Reed Business. 

Gerritsen, A.G.A. & Nauta, A.P. (2008). Samenwerken is te leren! Maar hoe? Tijdschrift 

voor Medisch Onderwijs, 27(3), pp. 17-27. 

Heinsius, J. (1996). Eerst denken, dan doen. De methode van projectmatig werken voor 

non-profit organisaties. Diemen: Caravel Publishing. 


http://www.ou.nl/web/celstec/samen-leren-in-leernetwerken 

http://sportknowhowxl.nl/OpenPodium/7086 




EXPOSZ 

t.a.v. drs. A.G.A. Gerritsen 



E-mail: a.g.a.gerritsen@vu.nl


Tijd tekort? 

Judith Gerritsen 


Het thema van dit congres is de toets doorstaan. Hoger onderwijs wordt tegenwoordig 

kritisch bekeken door de media en de eisen van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie 

(NVAO) liegen er ook niet om. Hoe kunt u de tijd vinden om aan al die hoge 

eisen die gesteld worden te voldoen? Het docentschap is immers een veeleisende baan. U 

heeft vaak vele ballen in de lucht te houden. U moet zowel vakinhoudelijk als 

onderwijskundig up-to-date blijven, heeft vaak te maken met ad hoc-beleid en wordt 

regelmatig gestoord door studenten, collega’s, telefoon en e-mail. Op een rustiger moment 

heeft u het hard nodig om eens heel even lekker achterover te leunen…. Waarna het hele 

verhaal weer opnieuw begint. 

Natuurlijk is er voor tijdgebrek geen pasklare oplossing. Wel kan het de moeite zijn om 

eens te kijken of er winst te behalen valt in de wijze waarop u omgaat met uw planning. 

In deze workshop verwerft u inzicht in uw eigen manier van werken en krijgt u enkele tips 

om beter met uw tijd om te gaan. 

Deze workshop heeft ook gedraaid op het HGZO congres 2012. 

Trefwoorden 

Tijd, efficiëntie, afleiders, Eisenhower-methode, uitstelgedrag, praktische tips 


Docenten die nog niet eerder bewust iets aan timemanagement gedaan hebben. 

Literatuur 

Kralingen, R. van (2008). Time-management voor docenten. Houten: Bohn Stafleu van 

Loghum (pp. 15-43). 

Mark McGuinness (2007). Time management for creative people. London: Mark 

McGuinness. 


www.leren.nl/cursus/persoonlijkeeffectiviteit/timemanagement 




EXPOSZ 

t.a.v. mw. drs. J.M. Gerritsen 



E-mail: j.m.gerritsen@vu.nl 

45

46 


Beter en goedkoper, het kan echt! 

Judith Gerritsen, Mary Herboldt-Soudant 


De laatste jaren is er veel aandacht voor het hoger onderwijs en niet altijd in positieve zin. 

Enerzijds is er de roep om kwaliteit, anderzijds hebben we te maken met steeds verder 

gaande bezuinigingen. Met evenveel of zelfs minder geld moeten we steeds meer 

studenten opleiden. In het HGZO werken professionals met hart voor hun vak. We willen 

graag kwaliteit leveren. Hoe kunnen we dat in deze omstandigheden? 

EXPOSZ is bezig met de ontwikkeling van een quickscan om te onderzoeken waar in het 

programma verbeteringen mogelijk zijn om zo efficiënt mogelijk met de beschikbare 

onderwijstijd om te gaan. Het doel hiervan is dat meer studenten afstuderen binnen de 

reguliere studieduur als uitstekende beroepsbeoefenaren. In deze workshop maakt u 

kennis met de conceptversie van deze scan. 

We discussiëren met elkaar over wat we nu verstaan onder efficiënt onderwijs en welke 

ideeën we hebben over hoe dit te bereiken. U krijgt de gelegenheid om zelf de quick scan 

uit te proberen en met de andere deelnemers na te denken over verbetermogelijkheden 

voor uw onderwijs. Tot slot horen we natuurlijk ook graag uw mening over de scan. 

Deze workshop is interessant voor alle docenten die zich bezig houden met ontwikkelen en 

verbeteren van onderwijs. 

Trefwoorden 

Efficiëntie, kwaliteit, evaluatie 

Literatuur 

Berkel, H. van, Jansen, E. & Bax, A. (2012). Studiesucces bevorderen: het kan en is niet 

moeilijk. Bewezen rendementsverbeteringen in het hoger onderwijs. Den Haag: Boom 

Lemma. 

Severiens, S. (red.) (2011) Studiesucces in de Bachelor: drie onderzoeken die 

studiesucces in de de bachelor verklaren. Beleidsgerichte studies Hoger Onderwijs en 

Wetenschappelijk onderzoek, 138. Den Haag: Ministerie van Onderwijs, cultuur en 

Wetenschap. 


http://www.studiesuccesho.nl/2010/10/10/studeerbaarheid-en-studiesucces-hebben-allesmet-elkaar-te-maken/ 




EXPOSZ 

t.a.v. mw. drs. J. Gerritsen, mw. M. Herboldt-Soudant 



E-mail: j.m.gerritsen@vu.nl, h.c.m.p.herboldt-soudant@vu.nl


IPad in het onderwijs 

Geert Huysentruyt 

Katholieke Hogeschool Brugge Oostende,Departement Gezondheids-zorg – ICTO-coach 

De tablet-pc en in het bijzonder een iPad, is op korte termijn razend populair geworden. 

De aanwending ervan binnen een onderwijskader biedt absoluut nieuwe interessante 

mogelijkheden. Deze werkwinkel is bedoeld voor collega's die nog niet of nauwelijks met 

een iPad hebben gewerkt en daaraan iets willen doen! Naast uitleg over de bediening van 

de tablet komt voornamelijk het werken met apps aan bod: apple-ID aanmaken, apps 

opzoeken en downloaden vanuit de apple-store, ordenen, de synchronisatie met iTunes en 

tenslotte enkele educatieve voorbeelden. Daarnaast gaat er ook wat aandacht uit naar het 

facet e-reader met het downloaden van pdf's en e-books. 

Na het volgen van deze workshop weet u onmiddellijk wat uw volgende aankoop zal 

worden! 

Trefwoorden 

Tablet-pc, Ipad, apps, onderwijs 


Katholieke Hogeschool Brugge Oostende 

Departement Gezondheidszorg 

t.a.v. dhr. G. Huysentruyt, ICTO-coach 

Xaverianenstraat 10 

8200 Brugge-St. Michiels 

E-mail: geert.huysentruyt@khbo.be 

47

48 


Doceren is net topsport; meten voor motivatie 

Vana Hutter 


Topsporters zijn voor velen het schoolvoorbeeld van motivatie. Menig docent zal jaloers zijn 

op coaches in de sport die uitsluitend lijken te werken met gemotiveerde pupillen. Schijn 

bedriegt, want in de sport doen motivatieproblemen zich veelvuldig voor. In de 

sportpsychologie zijn verschillende interventies ontwikkeld en toegepast om sporters aan 

hun motivatie te laten werken. In deze workshop vertalen we deze interventies naar 

toepassingen voor motivatie in het onderwijs. Vanwege het thema van het congres is er 

bijzondere aandacht van interventies die gericht zijn op het bevorderen van motivatie door 

zelf-monitoring en andere meetmethoden. 

De workshop is interactief van aard en gericht op het leren gebruiken van motivatie- en 

monitorings-technieken. Na afloop van de workshop hebben deelnemers meer kennis over 

motivatie en kunnen zij zowel hun eigen motivatie als die van hun leerlingen beïnvloeden. 

Trefwoorden 

Motivatie, Zelf-monitoring, interventies, sportpsychologie 

Literatuur 

Hagger, M.S. & Chatzisarantis, N.L.D. (2007). Intrinsic motivation and self-determination in 

exercise and sport. Champaign, Il: Human Kinetics. 

Bakker, F.C. & Oudejans, R.R.D. (2012). Sportpsychologie. Nieuwegein: Arko sports 

media. 

Karageorghis, C.I. & Terry, P.C. (2011). Inside sport psychology. Champaign, Il: Human 

Kinetics.Duda, J.L. & Treasure, D.C. (2010) . Motivational processes and the facilitation of 

quality engagement in sport. In J.M. Williams (Ed.), Applied sport psychology; Personal 

growth to peak performance (pp. 59-80). New York, NY: McGraw-Hill Education. 




EXPOSZ 

t.a.v. Vana Hutter 



E-mail: v.hutter@vu.nl


Theatertechnieken voor docenten 

Carel Martens, Liesbeth Neeskens 


Wat moet ik nu met theatertechnieken? Ik vind rollenspellen al eng… Waarom lukt het 

studenten wel om 1 ½ uur geboeid naar een cabaretvoorstelling te kijken en zakt hun 

aandacht bij een les al na zo’n 15 minuten weg? We willen het liefst dat hetgeen wat we 

vertellen ook blijft hangen bij ons publiek, eigenlijk hebben we als docent precies hetzelfde 

doel als de bovenstaande cabaretier. 

In deze workshop gaan we kennismaken met technieken waarmee u uw publiek langer 

geboeid kan houden. Deze technieken worden veel in het theater gebruikt. Wat kunt u 

hiervan als docent gebruiken in uw dagelijkse onderwijspraktijk en hoe houdt u de 

studenten, én uzelf, geboeid en actief? 




EXPOSZ 

t.a.v. drs. C.A.P. Martens, mw. drs. L. Neeskens 



E-mail: c.a.p.martens@vu.nl, l.neeskens@vu.nl 

49

50 


Mindful doceren 

Marjolein Roemaat, Carel Martens 


Herkent u dit: na een dag werken komt u thuis en u kunt zich nauwelijks nog herinneren 

wat u allemaal heeft gedaan, wie u heeft ontmoet, laat staan hoe u het allemaal ervaren 

heeft. 

Onze werkdag is vaak overvol, gevuld met onderwijs, contacten met studenten, collega’s 

en onze gedachten. Mooie inzichten en leermomenten lossen vaak op in de waan van de 

dag, eigenlijk zonde! 

Mindful doceren betekent met aandacht in het hier-en-nu uw taken uitvoeren, met daarbij 

meer ruimte en tijd voor uzelf. Uzelf minder laten leiden door de waan van de dag. 

In deze workshop maakt u kennis met mindfulness. Met laagdrempelige aandachtsoefeningen 

en andere activerende werkvormen gaan we een begin maken met het 

doorbreken van uw automatische piloot en creëren we meer ruimte voor uzelf. 

Literatuur 

Shapiro, S.L., Warren Brown, K. & Biegel, G.M. (2007). Teaching Self-Care to Caregivers: 

Effects of Mindfulness-Based Stress Reduction on the Mental Health of Therapists in 

Training. Training and Education in Professional Psychology, 1(2), 105-115. 

Fjorback, L.O., Walach, H. (2012). Meditation Based Therapies. A Systematic Review and 

Some Critical Observations. Religions, 3, 1-18. 



EXPOSZ 

t.a.v. mw. M.C.M. Roemaat Msc., drs. C.A.P. Martens 



E-mail: m.roemaat@vu.nl, c.a.p.martens@vu.nl


Toetsing in breed perspectief 

Marianne Schade, Susan Voogd 

Marianne Schade: tot eind 2012 beleidsmedewerker van VUmc; werkt nu als zelfstandige. 

Susan Voogd, Vrije Universiteit Amsterdam, EXPOSZ 

‘Zeg mij hoe uw toetsing is en ik zeg u hoe uw opleiding is’ 

Alleen met zicht op zowel detail als het geheel kan een docent in het HGZO volwaardig 

functioneren als essentiële deelnemer in toetsing. Alles in toetsing hangt met alles samen. 

Maar wat is er nodig aan beleid, organisatie en uitvoering om een goed toetsprogramma te 

realiseren? 

In deze workshop wordt vanuit casussen en vraagstellingen ieders huidige praktijk belicht 

en helpen we elkaar kritisch te kijken naar essentiële onderdelen in het systeem van 

toetsing. Vanuit een aantal dimensies wordt het eigen toetsprogramma van de opleiding 

doorgelicht, zowel wat betreft de meer formele routines, alsook wat betreft verborgen 

spelregels. 

Vragen die aan de orde kunnen komen zijn, bijvoorbeeld: 

− Opleidingen beschrijven de organisatie van hun toetsing in diverse documenten 

die min of meer onderling samenhangen. Dekt dit de lading, of is er meer nodig? 

− Te denken valt aan de indeling in niveaus van sturing en uitvoering: strategisch, 

tactisch en operationeel. Waar is alles zichtbaar en voor wie? 

− Het begrip ‘toetsprogramma’ ontstijgt de afzonderlijke toetsen en is een 

opwaardering in de richting van een betekenisvolle samenhang. Hoe staat de 

organisatie t.o. benchmarking? 

− De toetscyclus is vanuit verschillende invalshoeken bruikbaar: is dit voorzien en 

hoe? 

− Waar bevinden zich de kleinere en grotere PDCA cycli binnen het systeem van 

toetsing? 

Werkvormen: in kleine groepen werken met voorgestructureerde vragen, vragen vanuit 

publiek, mind-maps en good practices; steeds plenair terugkoppelen. 

Trefwoorden 

Systeem van toetsing, toetscyclus, toetsprogramma, organisatie, docent, beleid, kwaliteitszorg, 

benchmarks, trends 

Literatuur 

Bruijn, J.A., Vleuten, C. van der, Cohen-Schotanus, J., Dunnewijk, M. & Kalmthout, F. van 

(2012). Vreemde ogen dwingen. Eindrapport Commissie externe validering examenkwaliteit 

hoger beroepsonderwijs. Hbo-raad. 

HBO-raad (2011). Geslaagd! Handreiking examencommissies. Den Haag: Duthler 

Associates. 

Jaspers, M. & Zijl Y. van (2011). Kwaliteit van toetsing in het Hoger Onderwijs naar een 

versterkte rol van examencommissies. Dienst onderwijs en onderzoek, Fontys. 


www.onderwijsinspectie.nl/actueel/nieuwsbrieven 

www.hbo-raad.nl/home/28/1104 

www.toetssuite.nl 

51

52 





EXPOSZ 

t.a.v. mw. drs. S. Voogd 



E-mail: s.r.voogd@vu.nl, marianneschade@gmail.com


Slaagt mijn beoordeling? 

Criteria voor het beoordelen van stagiairs 

Luc Simoens 

Luc Simoens Consultancy, Gezondheidszorgopleidingen 

Het beoordelen van studenten die stage lopen in een authentieke context is een belangrijk 

onderdeel van de taak van docenten, lectoren en praktijklectoren. De European Association 

for Quality Assurance in Higher Education (2009, ENQA, Standards and Guidelines for 

Quality Assurance in the European Higher Education Area) stelt ‘The assessment of 

students is one of the most important elements of higher education’. 

De standaard voor assessment van studenten is volgens ENQA: ‘Students should be 

assessed using published criteria, regulations and procedures which are applied 

consistently’. De opgenomen criteria en aanvullende voorwaarden kunnen gelden als een 

‘checklist’ om aan de kwaliteitsstandaard tegemoet te komen. 

In de workshop willen we nagaan hoe aan de criteria voldaan kan worden bij het 

beoordelen van stagiairs. De aandacht gaat daarbij ook naar de rol van de stagementoren 

in dit proces. In vergelijking met beoordelingen in andere onderdelen van het curriculum 

hebben we op stage immers ook te maken met de mening van de stagementor. In 

gezondheidszorg zijn stagementoren doorgaans beroepsbeoefenaars die opgeleid zijn voor 

hun specifieke taak binnen hun dienst maar van wie het beoordelen van stagiairs zelden 

een kerntaak is. 

Tijdens de workshop bespreken we de gepubliceerde criteria. Daarna wordt van de 

deelnemers verwacht dat ze kort beschrijven hoe ze aan elk van de criteria 

tegemoetkomen, waarna de voorstellen besproken worden aan de hand van de criteria. 

Met deze workshop richten we ons vooral op al wie in een gezondheidszorgopleiding te 

maken heeft met de beoordeling van stagiairs. 

Trefwoorden 

Kwaliteitscriteria, assessment, evaluatie, stage 

Literatuur 

European Association for Quality Assurance in Higher Education (2009). Standards and 

Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area. Helsinki, 

European Association for Quality Assurance in Higher Education, 3de editie. 


http://www.enqa.eu 


Luc Simoens 

M. Pyckstraat 6, 

8370 Blankenberge 

België 

E-mail: LS.C@skynet.be 

53

54 


Toetsing ter bevordering van studiesucces 

Marichelle Steltman 

Hogeschool van Amsterdam, Dutch Teachers and Policymakers Institute, Opleiding 

Ergotherapie, Master of Evidence-Based Innovation in Teaching (MEBIT) 

Toetsen en studiesucces. Twee termen die binnen het hoger gezondheidszorg onderwijs 

nauw met elkaar verbonden zijn. Toetsen kunnen zowel het studiesucces bevorderen, als 

verminderen. Toetsen hebben maatschappelijk gezien een belangrijke waarde. Hierdoor 

vervullen zij een belangrijke rol met uitstralend effect naar het studeergedrag van 

studenten. Alle verschillende hogescholen en universiteiten in Nederland hebben 

verschillende activiteiten ondernomen om studiesucces te verbeteren. Deze activiteiten 

slaan zijn soms ook gericht op toetsing. Binnen deze workshop zal onder andere aan de 

hand van stellingen worden besproken wat goede initiatieven zijn rondom toetsing, om 

studiesucces (mogelijk) te bevorderen. Hebben deelnemers best practice? Wat is best 

evidence? Hoe kunnen we eigenlijk studiesucces meten met toetsen? Moet dit alleen 

summatief, of moeten we (veel) meer gebruik gaan maken van formatieve toetsing? En met 

welke acties kunt u aankomende maandag ondernemen om hiermee aan de slag te gaan? 

Aan de hand van deze uitkomsten zal er een gezamenlijke actielijst worden opgesteld waar 

directe acties op de eigen opleiding mee ondernomen kunnen worden. 

Trefwoorden 

Toetsing, studiesucces 


Hogeschool van Amsterdam – domein Gezondheid 

Opleiding Ergotherapie 

t.a.v. mw. M.A. Steltman 

Tafelbergweg 51 

1105 BD Amsterdam 

E-mail: m.steltman@hva.nl


Evalueren bij afstuderen 

Jetske Strijbos 

KHLeuven, Departement Gezondheidszorg en Technologie 

Drie instellingen hoger onderwijs (KHLeuven, KHLim en Thomas More) ontwikkelen en 

implementeren in het project Bachelortoets (Onderwijsontwikkelingsfonds Associatie 

Leuven, 2012-2014) een set van gevalideerde evaluatiecriteria voor uitstroomtoetsen 

(afstudeerwerkstukken). De set bestaat uit (1) een deelset minimumcriteria die het 

minimumniveau omschrijven om credits te verwerven en (2) een deelset uitbreidingscriteria 

om opleiders in staat te stellen om studenten in meer of mindere mate positief van elkaar te 

onderscheiden. Bacheloropleidingen kunnen in functie van hun eindtoetsen relevante 

evaluatiecriteria selecteren uit de set en zo een beoordelingsrooster samenstellen op maat 

van de toets. 

In deze workshop wordt eerst het ontwikkelingsproces en de stand van zaken van de set 

evaluatiecriteria voorgelegd aan de deelnemers. Vervolgens worden zij uitgenodigd om via 

de methode van World Café enkele belangrijke aandachtspunten met betrekking tot 

ontwikkeling en gebruik van evaluatiecriteria uit te diepen: hoe specifiek mogen/ moeten 

evaluatiecriteria op eindniveau van een bacheloropleiding zijn? Welke zorgen leven bij 

opleiders met betrekking tot bruikbaarheid/ inzetbaarheid van evaluatiecriteria? Welke 

aandachtspunten moeten in rekening gebracht worden bij het ontwikkelen van een 

beoordelingsrooster?... De bevindingen uit het World Café worden tenslotte samengevat en 

afgetoetst aan (een deel van) de reeds ontwikkelde evaluatiecriteria. 

Deze workshop sluit naadloos aan bij het thema van het congres ‘De toets doorstaan’, 

meer bepaald bij de centrale vraag: ‘Welke instrumenten en procedures zorgen voor een 

adequaat systeem van toetsing?’ Het project Bachelortoets resulteert in een open 

instrument dat opleidingen kan ondersteunen bij de constructie van kwaliteitsvolle 

evaluatiecriteria. 

Trefwoorden 

Uitstroom, bacheloronderwijs, evaluatiecriteria, kwaliteit van toetsen 


http://associatie.kuleuven.be/onderwijs/oof-info/2012/01 


KHLeuven 

Departement Gezondheidszorg en Technologie 

t.a.v. mw. J. Strijbos 

Herestraat 49 

3000 Leuven 

België 

E-mail: jetske.strijbos@khleuven.be 

55

56 


Virtueel Triviant met Opleidingsvragen 

Een motiverend 3D-spel voor sociaal leren ‘anywhere & anythime’ 

Wim Trooster, Eric Ploeger, Hans Selles (BICT) 

1 

Hogeschool Windesheim Zwolle & Hogeschool InHolland, Lectoraat e-Learning 

Hogescholen Windesheim & Inholland, Team Onderwijskunde & ICT, Hogeschool 

Windesheim 

Basiskennis wordt in het onderwijs vaak aangeboden, en na afloop van dat onderwijs wordt 

met een toets vastgesteld of de studenten deze kennis verworven hebben. 

Toch is een veelgehoorde klacht dat de parate kennis van de deze theorie bij studenten 

onvoldoende is. Studenten zijn niet gemotiveerd om de verworven kennis te onderhouden. 

Vandaar dat onze groep in de virtuele wereld Second Life een leermiddel heeft ontwikkeld 

dat de studenten motiveert om hun vakkennis paraat te houden. In game-vorm kunnen de 

studenten toetsen welke opleidingsstof nog wordt beheerst, en waar hiaten bestaan. Door 

de interactie tussen studenten wordt bovendien leergedrag bevorderd. Zo kan deze 

voortgangstoetsing het leren en de studievoortgang van de studenten ondersteunen en 

aldus bijdragen aan een adequaat systeem van toetsing. 

Tijdens deze workshop wordt tijdens een korte inleiding het spel geïntroduceerd. Daarna 

mogen de deelnemers zelf in actie komen en achter computers het spel ervaren. In de 

nabeschouwing wordt geëvalueerd wat de praktische waarde van het spel kan zijn voor 

docenten in het HGZO-onderwijs. 

Trefwoorden 

Toetsing, voortgangstoets, leermiddel, ICT, virtuele wereld, Second Life 

Literatuur 

Ryan, R.M. & Deci, E.L. (2000). Self-Determination Theory and the Facilitation of 

Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. American Psychologist, 55(1), 

68-78. 


http://www.licto.nl/index.php?pageID=41 

http://www.licto.nl/article.php?articleID=20 


Hogeschool Windesheim 

Team Onderwijs & ICT 

t.a.v. dr. W.J.Trooster 

Campus 2-6 

8017 CA Zwolle 

E-mail: W.Trooster@windesheim.nl


Simulatietraining: een uitdaging voor het geïntegreerde 

toetsen? 

Isabelle Vandelannoote, Marianne Vanbellinghen 

Erasmushogeschool Brussel (Jette), Opleiding Vroedkunde 

Inhoud 

Tijdens simulatietrainingen laten we de studenten toe om op een patiëntveilige manier hun 

kennis, inzicht, technische vaardigheden en communicatieve vaardigheden op een 

geïntegreerde wijze te oefenen en te tonen. Onmiddellijk na een training volgt er samen 

met de studenten een uitgebreide nabespreking. 

In de workshop willen we samen met de deelnemers nagaan hoe deze complexe werkvorm 

(en de nabespreking nadien) kan uitgewerkt worden tot een onderdeel van toetsing in de 

opleiding. 

Werkvormen 

• In een eerste plenaire fase (20 min) lichten we kort de werkvorm ‘simulatietraining’ toe 

vanuit onze ervaringen in de opleiding ‘vroedkunde’. 

• In een tweede fase (40 min) worden de deelnemers opgesplitst in groepjes van vijf. In 

deze groepjes worden ervaringen en ideeën uitgewisseld. Volgende thema’s komen 

aan bod: 

Bepalen van geschikte leerdoelen 

Bepalen van geschikte casussen en het uitwerken van een correct scenario 

Bepalen van verwachte handelingen in functie van vooropgestelde leerdoelen 

Coachen en observeren van de eigenlijke simulatietraining 

Coachen van de nabespreking 

‘Toetsen’ van simulatietraining en nabespreking: hoe doe je dit concreet? 

Voor elk van deze thema’s wordt bekeken wat aandachtspunten, moeilijkheden, … zijn. 

• In een derde plenaire fase (30 min) worden de belangrijkste resultaten van de 

groepsbesprekingen kort besproken. 

Relevantie 

Bedoeling is dat de deelnemers vanuit de verschillende werkvelden ideeën en ervaringen 

uitwisselen om zo te komen tot een optimalisering van simulatietraining als deel van het 

toetsbeleid. 

Link met het centrale thema van het congres 

Op deze manier kan het leerproces van de studenten ondersteund worden en kan de 

toetsing meer aansluiten bij de verwachtingen van het beroepsterrein. Een goede kwaliteit 

van deze toetsing is echter cruciaal. 

Trefwoord 

Simulatietraining 

Literatuur 

Heres, M. & Vermeulen, H. (2011). Simulatieteamtraining Acute gezondheidszorg en 

verloskunde. Leer- en werkboek. Garant. 

Fluit, C. & Klaassen, T. (2011). Richtlijn simulatietraining. Tijdschrift voor medisch 

onderwijs. 30(1) supplement, 3-10. 

Frank, E. (2011). Training levensreddende vaardigheden in de verloskunde. Bijscholing. 

57

58 



Erasmushogeschool Brussel (Jette) 

Opleiding Vroedkunde 

t.a.v. mw. Isabelle Vandelannoote 

Laarbeeklaan 121 

1090 Jette (Brussel) 

E-mail: isabelle.vandelannoote@ehb.be, marianne.vanbellinghen@ehb.be


De kracht van toetsen itemanalyse 

Ankie Vink, Inge Boon, Marit Praagman 


Docenten moeten een examencommissie kunnen informeren over de kwaliteit van het 

afgenomen examen. Dit betekent onder andere dat de docent een toetsverslag moet 

kunnen opstellen waarin hij verantwoording aflegt over de kwaliteit van zijn eigen toets. In 

deze praktische workshop staat een aantal kwaliteitsindicatoren centraal. U leert 

uitkomsten uit de toetsen itemanalyse te interpreteren, zoals de KR-20, een p-waarde en 

een Rit-waarde. Welke normen kun je hanteren van deze waarden? En wanneer verwijder 

je een vraag uit de toets en wat zijn vervolgens de consequenties? Er wordt ingegaan op 

de analyse van gesloten en open vragen. Vanuit deze workshop zal u duidelijk worden dat 

een transparant toetsbeleid en een heldere instructie voor degenen die de toetsen 

itemanalyse uitvoeren onmisbaar zal blijken te zijn, wil een opleiding niet in de problemen 

komen. 

De workshop is bedoeld voor docenten, die praktische vaardigheden willen opdoen om 

informatie uit hun eigen toets te kunnen gebruiken. We richten ons op de docent die nog 

weinig tot geen ervaring heeft met toetsen itemanalyse. 

Deze workshop heeft ook gedraaid op het HGZO congres 2012. Nieuw is het deel over de 

analyse van de open vragen. 

Trefwoorden 

Toets- en itemanalyse, toetscyclus, toetseisen, betrouwbaarheid, kwaliteitsindicatoren 

Literatuur 

Berkel, H. van, & Bax, A. (2006). Toetsen in het hoger onderwijs. Houten/Diegem: Bohn 

Stafleu van Loghum. 

Dousma, T., Horsten, A., & Brants, J. (1997). Tentamineren. Groningen: Wolters-Noordhoff. 

Gruijter, D.N.M. de (2008). Toetsing en toetsanalyse. Verkregen op 25 januari 2012 via 

Universiteit Leiden. Website: http://www.iclon.leidenuniv.nl/hoger-onderwijs/toetsen-enbeoordelen/toets-en-tentamenservice.html. 

Heida, P. (2006). Psychometrische kwaliteit van een toets. Afstudeerverslag in het kader 

van de Masteropleiding Educational Science and Technology aan de Universiteit Twente. 




EXPOSZ 

t.a.v. mw. A.M.T. Vink MSc, mw. drs. I.M.A. Boon 



E-mail: a.m.t.vink@vu.nl, i.boon@vu.nl 

59

Congresorganisatie 

EXPOSZ Opleiden in sport en zorg 

Het HGZO-congres wordt jaarlijks georganiseerd door EXPOSZ. Medewerkers van 

EXPOSZ hebben verstand van opleiden én van zorg. Wij maken deel uit van de Faculteit 

der Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam en combineren in ons 

werk gedegen kennis van de zorg met onderwijskundige expertise. 

Het is onze missie om bij te dragen aan de kwaliteit van de beroepsbeoefening binnen de 

sport en zorg. Wij leiden docenten en praktijkbegeleiders op die werkzaam zijn binnen het 

hoger gezondheidszorgonderwijs. We ondersteunen onderwijsinstellingen, zorginstellingen 

en beroepsverenigingen bij hun vraagstukken, door middel van opleidingen, advies en 

onderzoek. 

Opleiden 

EXPOSZ heeft een breed scala aan opleidingsactiviteiten. Naast de tweejarige 

eerstegraads Docentenopleiding HGZO en de door de NVAO geaccrediteerde master 

Docent HGZO, bieden wij ook kort durende opleidingsactiviteiten aan zoals scholing op 

maat. Daarnaast coachen wij docenten en praktijkbegeleiders. Deze laatste activiteiten 

kunnen zowel binnen uw organisatie als op de Vrije Universiteit verzorgd worden. 

Advies 

Adviseurs van EXPOSZ bieden ondersteuning bij (onderwijskundige) vraagstukken. 

Advisering is mogelijk bij omvangrijke curriculumherziening trajecten. Maar ook bij minder 

ingrijpende veranderingsprocessen en ontwikkelingen binnen uw organisatie is de adviseur 

van grote waarde. 

Onderzoek 

Op het terrein van onderzoek richt EXPOSZ zich op het monitoren van gedragsverandering 

tengevolge van interventies (zoals bijvoorbeeld scholing of training) en het 

uitvoeren van toegepast didactisch onderzoek. 

Voor meer informatie: www.exposz.nl 

Of ga naar de stand van EXPOSZ op de informatiemarkt 

61

Congresboek - Exposz

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?