Zonverbranding belangrijke oorzaak huidkanker - Martini ziekenhuis
Zonverbranding belangrijke oorzaak huidkanker - Martini ziekenhuis
Zonverbranding belangrijke oorzaak huidkanker - Martini ziekenhuis
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Zonverbranding</strong> <strong>belangrijke</strong><br />
<strong>oorzaak</strong> <strong>huidkanker</strong><br />
Steeds meer mensen krijgen <strong>huidkanker</strong>. Ook worden patiënten met <strong>huidkanker</strong><br />
steeds jonger. Een van de oorzaken is dat kinderen vaak onbeschermd in de zon<br />
spelen. Meestal denken de kinderen, maar ook hun ouders, er niet aan om zich in<br />
te smeren tegen verbranding door de zon.<br />
H Huidkanker komt in Nederland<br />
steeds vaker voor. Elk jaar komen<br />
er weer 40.000 nieuwe gevallen<br />
bij. Dit is meer dan een verdubbeling ten<br />
opzichte van tien jaar geleden. Met name<br />
Huidtypen – beschermingsfactor (SPF)<br />
goede bescherming van de kinderhuid<br />
kan ertoe leiden dat dit aantal op de<br />
lange termijn vermindert. De kinderhuid<br />
is nog in ontwikkeling. Als jonge huidcellen<br />
beschadigen, is de kans groter dat<br />
Baby’s tot 1 jaar Helemaal uit de directe zon houden.<br />
Kinderen SPF 20-30 Tot circa 16 jaar, ongeacht het huidtype.<br />
Huidtype 1 SPF 20-30 Verbrandt zeer snel en wordt (bijna) niet bruin.<br />
Zeer lichte huid, vaak met sproeten, rossig of lichtblond haar, lichte kleur ogen.<br />
Huidtype 2 SPF 15+ Verbrandt snel en wordt langzaam bruin.<br />
Lichte huid, blond haar, lichte ogen.<br />
Huidtype 3 SPF 10 - 15 Verbrandt zelden en wordt makkelijk bruin.<br />
Licht getinte huid, donkerblond tot bruin haar, vrij donkere ogen.<br />
Huidtype 4 SPF 6 - 10 Verbrandt bijna nooit en bruint zeer goed.<br />
Getinte huid, donker haar, donkere ogen.<br />
<strong>Martini</strong> Krant is een informatieblad voor patiënten,<br />
bezoekers en relaties van het <strong>Martini</strong> Ziekenhuis<br />
Groningen en verschijnt drie keer per jaar.<br />
er bij de celdeling beschadigde cellen<br />
achterblijven die zich verder delen.<br />
Bescherming<br />
Huidkanker kan worden ver<strong>oorzaak</strong>t<br />
door UVstraling. Het is dus belangrijk<br />
verstandig te zonnen om de huid niet te<br />
beschadigen. Als u te lang in de zon heeft<br />
gezeten bent u extra vatbaar voor infecties,<br />
zoals een koortslip. Tot op zekere<br />
hoogte beschermt de huid zichzelf.<br />
De huid maakt door zonlicht pigment<br />
aan, waardoor u bruin wordt.<br />
Zo krijgen zonnestralen minder kans in<br />
de huid door te dringen. Kleine kinderen<br />
vormen nog bijna geen pigment,<br />
waardoor zij van nature onvoldoende<br />
beschermd zijn. Daarom is het erg<br />
belangrijk kleine kinderen goed in te<br />
smeren. KWF Kankerbestrijding is al in het<br />
voorjaar gestart met een campagne om<br />
kinderen, ouders en verzorgers massaal<br />
aan te zetten tot betere zonbescherming.<br />
<strong>Martini</strong> Krant 1<br />
1 e jaargang nummer 2 – 2010<br />
Buiten spelen, zwemmen,<br />
picknicken… 2<br />
Cook it, peel it, boil it or… 2<br />
Katern: Op pad in Nederland 3<br />
Wespensteken en poreuze<br />
gasslangen 7<br />
Agenda 7<br />
Kleine teek, grote misverstanden 8<br />
Handig om te weten… 8
2<br />
<strong>Martini</strong> Krant<br />
Kindergeneeskunde<br />
Buiten spelen, zwemmen, picknicken…<br />
Wat kunnen kinderen genieten van mooi zomerweer! Heerlijk buiten spelen,<br />
zwemmen, picknicken. Helaas komt een aantal kinderen in de zomerperiode<br />
terecht in het <strong>ziekenhuis</strong>. Bijvoorbeeld met een ernstige allergische reactie. Of met<br />
een voedselinfectie. Volgens kinderarts Herman Waalkens zijn dit de ‘toppers’ als<br />
het gaat om zomerziektes op de kinderafdeling van het <strong>Martini</strong> Ziekenhuis.<br />
D De kinderarts ziet in de zomer<br />
regelmatig astmapatiëntjes bij<br />
wie luchtwegklachten verergeren door<br />
boom en graspollen. Ook patiëntjes met<br />
extreme jeuk en zwelling als gevolg van<br />
een insectenbeet komen naar de<br />
poli kliniek Kindergeneeskunde.<br />
Herman Waalkens: ‘Een insectenbeet is<br />
in principe niet gevaarlijk, tenzij je er<br />
aller gisch voor bent. Dan kunnen<br />
kin deren er zelfs door in shock raken.<br />
Kinderen die dit weten, dragen daarom<br />
altijd medicatie bij zich.’ Wat in de zomer<br />
ook vaker voorkomt, zijn infecties die<br />
gepaard gaan met braken en diarree.<br />
Meestal wordt dit ver<strong>oorzaak</strong>t door<br />
bedorven voedsel. ‘Let er in de zomer<br />
extra op dat voedsel koel bewaard wordt,’<br />
adviseert de kinderarts. Braken en diarree<br />
kan ook het gevolg zijn van een zomervirus.<br />
Vooral jonge kinderen lopen daarbij<br />
het risico op uitdroging. ‘Als het nodig is,<br />
nemen we deze kinderen op en krijgen ze<br />
tijdelijk voeding via een maagsonde.’<br />
Paspoort<br />
Als de vakantie naar het buitenland<br />
gaat, vinden ouders van chronisch<br />
zieke patiënten het prettig om van de<br />
kinderarts een brief mee te krijgen met<br />
daarin informatie over de aandoening.<br />
De kinderarts zet daarin ook het telefoonnummer<br />
van de dienstdoende kinderarts<br />
in het <strong>Martini</strong> Ziekenhuis, zodat<br />
24 uur per dag contact mogelijk is. ’Het<br />
komt zelden voor dat deze brief wordt<br />
gebruikt, maar ik merk dat ouders het<br />
toch een prettig idee vinden dat ze de<br />
informatie in het Engels kunnen overdragen.‘<br />
De kinderarts adviseert om in<br />
ieder geval altijd een medicatiepaspoort<br />
mee te nemen. Dit is te verkrijgen bij de<br />
apotheek. Speciale instructies zijn er voor<br />
kinderen met diabetes. Deze kinderen<br />
en hun ouders krijgen op de kinderdiabetespoli<br />
voorlichting voor de vakantieperiode.<br />
‘In de vakantie zijn kinderen<br />
veel actiever, waardoor ze meer energie<br />
verbruiken. Bij kinderen met diabetes<br />
verandert dan de insulinebehoefte. Het<br />
is goed dat vooraf te weten, dan kun je er<br />
met voeding en medicatie op inspelen.’<br />
Cook it, peel it, boil it or...<br />
Hygiëne, of beter gezegd een gebrek daaraan, is veelal<br />
de <strong>oorzaak</strong> van dit ongemak. ‘We reizen veelvuldig<br />
naar tropische landen, waar de aandacht<br />
voor hygiëne minder is dan bij ons,’ zegt<br />
Maag Darm Lever (MDL)arts Michiel van<br />
Haastert. ‘Het is goed op reisadviezen te<br />
letten wat betreft drank en voedsel:<br />
alleen ongeopende flessen aannemen,<br />
geen ‘open’ vruchtensappen,<br />
ijsjes of ijs in een<br />
glas, alleen gekookte<br />
groente of ongeschild<br />
fruit. En let ook op vlees<br />
en vis: goed door bakken<br />
of gekookt. Een kijkje in de<br />
keuken van het hotel geeft<br />
bijvoorbeeld veel informatie<br />
over de hygiëne.’ Diëtiste<br />
Janneke Stevens vult aan<br />
dat het belangrijk is ook<br />
breder te kijken: ‘Bijvoorbeeld<br />
bankbiljetten in tropische landen,<br />
die van de ongewassen<br />
slagershand naar die van de visboer<br />
gaan. Daar zitten in korte<br />
tijd een hoop bacteriën aan. Het<br />
is daarom verstandig op reis altijd<br />
desinfecterende handgel of doekjes<br />
bij je te hebben.’ Overigens benadrukt<br />
ze dat ook in Nederland een voedselvergiftiging<br />
mogelijk is. ‘In het <strong>Martini</strong><br />
Een laatste vraag aan de kinderarts, wat<br />
is handig om uit voorzorg mee te nemen<br />
op vakantie? ‘Zelf neem ik voor mijn<br />
kinderen altijd pleisters, parace tamol,<br />
een tekenpen en een middel tegen jeuk<br />
bij insectenbeten mee. Dat is een basis<br />
waarmee je het meeste vakantieleed<br />
al kunt ver helpen.’<br />
U geniet van een heerlijke, welverdiende vakantie in een zonnig land. Enkele uren na een lekker diner op een<br />
terras bij zonsondergang voelt u zich ziek, net als uw tafelgenoten. Buikkrampen, diarree… dat kan eigenlijk<br />
maar een ding betekenen: voedselvergiftiging!<br />
Ziekenhuis hebben we niet voor niets strenge hygiëne voorschriften,<br />
natuurlijk ook omdat patiënten kwetsbaar zijn. Bezoek mag bijvoorbeeld<br />
geen bederfelijke etenswaren meenemen. Bij de maaltijd serveren<br />
we geen biefstuk, rosbief of zachtgekookt ei.<br />
Op vakantie ben je vaak wat gemakkelijker. Juist dan – in een warm<br />
oord, met bijvoorbeeld een koelbox in plaats van een koude koelkast –<br />
moet je hygiëneregels respecteren.’<br />
Volgens de MDLarts gaan de meeste vormen van voedselvergiftiging<br />
spontaan binnen enkele uren tot enkele dagen weer over. ‘Hygiëne is<br />
ook dan van groot belang, zoals extra vaak handen wassen en de wc<br />
goed schoonmaken. Daarnaast moet je de inname van prikkelende stoffen<br />
voor het maagdarmkanaal vermijden, bijvoorbeeld alcohol, koffie,<br />
koolzuur, vet en kruiden.’ Ook is het volgens de arts nodig de vochtsituatie<br />
in de gaten te houden: ‘Uitdroging is een potentiële dreiging,<br />
te herkennen aan extreme moeheid, sufheid en verminderde urineproductie<br />
die ook nog eens geconcentreerder en dus donkerder wordt.’<br />
Een telefoontje naar de huisarts is dan verstandig. ‘Uitdroging treedt<br />
eigenlijk alleen op bij oudere mensen en jonge kinderen.’ Ernstiger<br />
wordt het als je ook nog last krijgt van hoge koorts, koude rillingen en<br />
bloederige diarree. ‘Sommige bacteriën veroorzaken deze symp tomen.<br />
Het is dan zeker zaak de huisarts te raadplegen.’ Voedsel vergiftiging kan<br />
dus ook gecompliceerd verlopen, met een opname in het <strong>ziekenhuis</strong> tot<br />
gevolg. Overigens is het verstandig het middel ORS ( een zakje zouten<br />
en (druiven)suiker of zetmeel, op te lossen in water) mee te nemen op<br />
reis, om de vochtbalans te kunnen herstellen bij ernstige diarree.<br />
Voor vakantiegangers naar warme oorden is er een kort, maar krachtig<br />
advies: Cook it, peel it, boil it or…forget it!<br />
Meer informatie: www.voedingscentrum.nl
Op pad in<br />
<strong>Martini</strong> Krant 3<br />
Nederland
4<br />
<strong>Martini</strong> Krant<br />
7<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
Dazen en wespen<br />
Wespen en dazen bezorgen vooral in de zomer veel overlast wanneer u buiten aan<br />
het genieten bent van het lekkere weer.<br />
Daas<br />
Vaak verward met een horzel, maar die bijt niet. Dazen komen voor in vochtige gebieden met<br />
zon en schaduwplaatsen. De larven ontwikkelen zich in water, modder, moeras, of rottende plantendelen.<br />
De vrouwtjes jagen op bloed, komen af op geuren, warmte en beweging om prooien te<br />
vinden. Ze ‘ruiken’ menselijk zweet. Ze steken niet, maar bijten. De beet is kort, goed te voelen en kan<br />
dwars door dunne kleding gaan. Na een beet ontstaat vaak een jeukbult. Een even tuele bacteriële infectie<br />
kan goed worden behandeld met antibiotica en ontstekingsremmers.<br />
Wesp<br />
Wespen zijn vrij agressief, maar steken pas als ze in het nauw worden gedreven. Een wesp steekt met een<br />
angel die verbonden is aan een gifzakje. Een brandende, scherpe pijn, roodheid en zwelling van de huid zijn<br />
de directe gevolgen. Enkele uren later verdwijnen deze klachten. Als u allergisch bent kunnen lokaal zwelling<br />
en roodheid in een groter gebied voorkomen.<br />
Behandeling na een wespensteek:<br />
• Koel de plek, krab of wrijf niet.<br />
• Verwijder het gif met een speciaal vacuumpompje (injectiespuit zonder naald). Als u dat niet heeft, kunt u<br />
het met de mond uitzuigen en uitspugen.<br />
• Bij een wespensteek doet u azijn op de steekplek (het neutraliseert het gif).<br />
• Ga bij steken in de mond of keelholte direct naar de huisarts.<br />
Teken<br />
Een teek is een donkerbruin insect (13 mm) dat vooral voorkomt in bosrijke gebieden, duinen, en gebieden met hoog<br />
gras en struiken. Het kruipt of klimt op dieren en mensen in zijn omgeving. Op het lichaam bijt het zich vast in de huid<br />
om zich te voeden met bloed. Een teek of tekenbeet kan overal zitten, vooral op warme, vochtige plekken, zoals oksels, liezen,<br />
bilspleet en knieholtes. Check uw lichaam dus goed.<br />
Teken kunnen de ziekte van Lyme overbrengen. Lyme wordt ver<strong>oorzaak</strong>t door een bacterie die via een tekenbeet wordt overgedragen<br />
op de mens. Er ontstaat pas een risico op Lyme als de teek 24 uur na de beet niet vanzelf afgevallen of verwijderd is.<br />
Gebruik een pincet of tekentangetje. Gebruik vooraf geen alcohol, jodium, wasbenzine of ander middel. Pak de teek zo dicht<br />
mogelijk op de huid vast en trek de teek voorzichtig recht uit de huid, eventueel gecombineerd met een licht draaiende<br />
beweging. Knijp het lijfje van de teek niet samen. Ontsmet daarna de plek van de beet en noteer de datum en plaats van de<br />
tekenbeet in uw agenda. Neem contact op met uw huisarts, als u in de periode na de beet klachten krijgt. Bijvoorbeeld een rode,<br />
ringvormige vlek op de huid, een grieperig gevoel met koorts en spierpijn, gewrichtsklachten, dubbel zien, een scheef gezicht,<br />
of tintelingen in armen of benen.<br />
Eikenprocessierupsen<br />
Sinds enkele jaren vormt deze larve van een nachtvlinder een probleem voor onze gezondheid<br />
en de natuur. In september legt de nachtvlinder haar eitjes in de toppen van eikenbomen. Hier<br />
komen in april/mei talrijke rupsen uit, die ’s nachts in processie op zoek gaan naar eikenbladeren. De<br />
rupsen vervellen meerdere keren en hun kleur verandert daarbij van oranje naar grijs met lichte strepen.<br />
In mei/juni krijgen ze de zogenaamde brandharen, honderdduizenden pijlvormige haren die dienen als afweermechanisme.<br />
In deze periode vormen de rupsen grote nesten op de zonzijde van eikenbomen, gemaakt<br />
van spinsel, brandharen, uitwerpselen en vervellinghuidjes. De brandharen dringen gemakkelijk de huid,<br />
ogen en luchtwegen binnen. Ze zweven in de lucht, liggen op de grond en bevinden zich in oude nesten. Bij<br />
contact kan binnen enkele uren een reactie ontstaan: huiduitslag, rode, gezwollen of ontstoken ogen, zwellingen<br />
en hevige jeuk. Soms duizeligheid, braken en koorts. De klachten verdwijnen meestal na twee weken.<br />
Behandeling na contact<br />
Spoel uw huid zo goed mogelijk af en spoel uw ogen uit. Krab of wrijf niet om spreiding van de haren te<br />
voorkomen. Gebruik mentholpoeder/crème om de jeuk te verlichten. Was uw kleren op 60 graden om de<br />
brandharen te verwijderen.<br />
Gemiddeld aantal zonuren per dag in Nederland<br />
Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December<br />
Zonkracht<br />
8<br />
7<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
Januari<br />
Februa
Brandwonden<br />
Hooikoorts<br />
ri Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December<br />
Hooikoorts is een overgevoeligheidsreactie van het lichaam op pollen (stuifmeel) van<br />
bomen, planten, kruiden of grassen. Als pollen in contact komen met de ogen en neus, dan<br />
raken de slijmvliezen geïrriteerd en kunt u klachten krijgen, zoals jeukende, branderige ogen,<br />
niesbuien, prikkelhoest, benauwdheid en hoofdpijn. Wanneer u klachten heeft, is afhankelijk van de<br />
bloeiperiode van grassen, planten, bomen en/of onkruid waar u allergisch voor bent.<br />
Wel of geen hooikoorts<br />
Om vast te kunnen stellen of u hooikoorts heeft, kunt u bij uw huisarts terecht. Soms wordt u<br />
voor onderzoek doorgestuurd naar een specialist in het <strong>ziekenhuis</strong> die via bloedonderzoek of<br />
een aller gietest op de huid onderzoekt of het daadwerkelijk hooikoorts is en voor welke pollen u<br />
precies allergisch bent.<br />
Pollen in de zomermaanden<br />
Den: meijuli<br />
Kastanje: juliaugustus<br />
Spar: meijuli<br />
Vlier: junijuli<br />
Zonnebrand<br />
Margriet: meiaugustus<br />
Grassen: half aprilhalf oktober<br />
Kruiden: half meiseptember<br />
(onder andere brandnetel)<br />
Niet alleen bij zonnig weer loopt u risico op een verbranding van de huid, ook op een bewolkte<br />
dag is dat mogelijk. Het is namelijk niet de warmte van de zon die een verbranding kan veroorzaken,<br />
maar de straling. De hoeveelheid UVstraling wordt uitgedrukt in zonkracht (0 tot 10). Bij een<br />
lage zonkracht van 04 verbrandt de huid minder snel dan bij een hoge zonkracht van 710.<br />
Hoe snel u verbrandt, hangt af van uw huidtype en de hoeveelheid UVstraling. Het tijdstip en de<br />
plaats zijn bepalend voor de hoeveelheid straling die u krijgt. Zoek tussen 12.0015.00 uur de schaduw<br />
op, de zonkracht is dan het sterkst. Water en zand reflecteren het zonlicht waardoor de hoeveelheid<br />
straling op de huid toeneemt en u sneller verbrandt. De straling bereikt u ook als u in het water ligt, zorg<br />
dus voor waterproof bescherming.<br />
Een zonnebrand is niet direct zichtbaar of voelbaar, klachten ontstaan vaak pas na enkele uren. Voorkom<br />
dus een zonnebrand door u in te smeren met een antizonnebrandmiddel en de richtlijnen voor zonnen<br />
na te leven.<br />
Lichte zonnebrand: een jeukende, rode, pijnlijke huid die warm aanvoelt.<br />
Ernstige zonnebrand: blaarvorming, koorts, misselijkheid, hartkloppingen, hoofdpijn en braken.<br />
Heeft u een zonnebrand, neem dan zo snel mogelijk een bad/douche met lauw water. Blijf in de schaduw totdat<br />
de huid volledig is hersteld. Raadpleeg bij ernstige klachten uw huisarts.<br />
Ieder jaar lopen in de zomermaanden ruim honderd mensen brandwonden op tijdens het barbecueën, zo meldt de Nederlandse<br />
Brandwonden Stichting. Een gezellige avond met het gezin, familie of vrienden kan door onoplettendheid of verkeerd gebruik van<br />
materialen eindigen met ernstig letsel.<br />
• Voorkom steekvlammen: maak de BBQ aan met aanmaakblokjes en niet met brandgel of spiritus.<br />
• Laat 1 persoon de BBQ bedienen en zorg dat anderen 2 meter afstand houden.<br />
• Het is belangrijk dat degene die barbecuet nuchter is en adequaat kan handelen.<br />
• Zorg dat kinderen niet in de buurt van de BBQ komen.<br />
• Zet een emmer water klaar bij de barbecue voor het blussen van personen en om eventuele brandwonden te koelen (niet om vette<br />
barbecue of gas/elektrische barbecue te blussen).<br />
• Zet de BBQ op een stevige, vlakke ondergrond en verplaats hem niet.<br />
• BBQ niet met ontbloot bovenlichaam. Brandende kooldeeltjes en vetspatten kunnen lelijke brandwonden veroorzaken.<br />
• Houd brandbare spullen op veilige afstand van de BBQ.<br />
• Draag geen gemakkelijk brandbare en wijde kleding tijdens het barbecueën.<br />
De zonkrachtschaal van het KNMI<br />
Zonkracht<br />
1 - 2<br />
3 - 4<br />
5 - 6<br />
7 - 8<br />
9 - 10+<br />
Niet-langer onbeschermd<br />
in de zon dan … minuten<br />
100 - 50<br />
35 - 25<br />
25 - 15<br />
15 - 10<br />
minder dan 10<br />
Huid verbrandt<br />
Gemakkelijk<br />
Snel<br />
Zeer snel<br />
<strong>Martini</strong> Krant 5
6<br />
<strong>Martini</strong> Krant<br />
Tip<br />
Dikke kleding en een spray met geurbarricade biedt<br />
bescherming tegen dazen. Een andere mogelijkheid is<br />
een dazenval.<br />
Meer informatie kunt u vinden op:<br />
www.dazenval.nl<br />
www.milieucentraal.nl<br />
www.wespen.nl<br />
www.dierennatuur.infonu.nl<br />
Tip<br />
Gebruik een insectenwerend middel met minimaal<br />
30% DEET erin als bescherming voor onbedekte<br />
lichaamsdelen als u op pad gaat in de natuur.<br />
Meer informatie kunt u vinden op:<br />
www.saag.nl<br />
www.lymenet.nl<br />
www.lymevereniging.nl<br />
www.weekvandeteek.nl<br />
Let op<br />
Ze komen veel voor langs lanen in steden en dorpen,<br />
erfbeplantingen op campings en op landgoederen in een<br />
bosrijke omgeving. Informeer voordat u op pad gaat wat<br />
de actuele situatie is in dat gebied.<br />
Meer informatie kunt u vinden op:<br />
www.minlnv.nl/eikenprocessierups<br />
www.ggddrenthe.nl<br />
Feiten & Fabels<br />
Feit Een kwallenbeet kunt u het beste met zout water afspoelen.<br />
Of u kunt de beet bedekken met droog zand, zout, suiker of azijn. Hierdoor wordt de gifstof<br />
minder actief. Spoel niet met zoet water! Raak de plek van de beet ook niet aan. Door te wrijven<br />
verspreidt de gifstof zich juist.<br />
Fabel<br />
Met een hoge beschermingsfactor kunt u de hele dag in de zon liggen.<br />
De beschermingsfactor geeft de vermenigvuldiging aan van de verblijfsduur in de zon zonder te<br />
verbranden. Het uitgangspunt verschilt per persoon en is afhankelijk van het huidtype. Iemand<br />
met een lichte huid kan bijvoorbeeld slechts 5 minuten onbeschermd in de zon zitten en<br />
50 minuten met factor 10.<br />
Fabel<br />
Hoe donkerder de glazen van een zonnebril, hoe beter ze bescherming<br />
bieden tegen de zon.<br />
De kleur van de glazen zegt niets over de bescherming. Zonder UV-filter zijn donkere glazen zelfs<br />
schadelijk voor de ogen, omdat de pupil wijder wordt en er meer UV-straling op het netvlies<br />
komt. De ogen kunnen hierdoor beschadigen. Let dus op de informatie bij de bril, ook bij kinderzonnebrillen.<br />
Fabel<br />
Wespen kunnen maar 1 keer steken.<br />
Wespen hebben een angel zonder weerhaakjes – in tegenstelling tot<br />
bijen – en kunnen hierdoor meerdere keren steken. Een bij gaat wel dood na 1 steek.<br />
In dit katern wordt een zo correct mogelijk, maar klein overzicht gegeven van alle aangeboden informatie op het internet.<br />
Tips<br />
• Een zonnebril beschermt uw ogen tegen stuifmeel.<br />
• Droog uw was binnen om geen pollen in uw kleding te krijgen.<br />
• Leg uw gedragen kleding buiten de slaapkamer.<br />
• Stap voordat u gaat slapen onder de douche en spoel de pollen van uw lichaam.<br />
• Aan zee of in de bergen is de concentratie pollen in de lucht lager.<br />
• Houd de weerberichten en een hooikoortskalender in de gaten om goed voorbereid<br />
op pad te gaan.<br />
Meer informatie kunt u vinden op:<br />
www.hooikoorts.com<br />
www.pollennieuws.nl<br />
www.hooikoortstest.nl<br />
Kijk voor meer informatie over zonnen op:<br />
www.kwfkankerbestrijding.nl<br />
www.fightcancer.nl of www.zonbeter.nl (voor jongeren)<br />
www.johnnyshadow.nl (voor kinderen)<br />
Handelen bij brandwonden<br />
• Koel de wond eerst 10 minuten met lauw, zacht stromend leidingwater.<br />
• Verwijder de kleding die niet aan de wond kleeft.<br />
• Smeer niets op de brandwond.<br />
• Bedek de wond met steriel verband of een schone doek.<br />
• Schakel een arts in bij blaren en een aangetaste huid.<br />
• Vervoer het slachtoffer, indien mogelijk, zittend.<br />
Meer informatie kunt u vinden op:<br />
www.barbecueveilig.nl<br />
www.brandwondenstichting.nl<br />
www.kindenbrandwond.nl<br />
Fabel<br />
Verbranding door de zon heeft te maken met de warmte van de zon.<br />
Verbranding heeft te maken met de sterkte van de UV-straling van de zon. De hoeveelheid UVstraling<br />
wordt op weerkaarten vertoond in zonkracht op een schaal van 1-10. Ook op bewolkte<br />
dagen kan de zonkracht sterk zijn, waardoor de huid verbrandt. Goede bescherming is dus ook<br />
op bewolkte dagen erg belangrijk.<br />
Feit<br />
In de schaduw onder een parasol moet u zich ook insmeren.<br />
De parasol alleen houdt niet alle UV-straling tegen en u heeft te maken met de weerkaatsing via<br />
het zand, water of de muur.<br />
Feit<br />
Dicht geweven kleding laat minder UV-straling door en beschermt daardoor<br />
beter dan dun geweven kleding. Donkere kleding beschermt weer beter dan<br />
lichte kleding.<br />
Fabel<br />
Teken vallen uit bomen op mensen.<br />
Teken vallen niet uit bomen. Ze zitten in gras, kruid- en struiklagen, vooral daar waar<br />
zoogdieren te vinden zijn.
Waveboarden niet zonder gevaar<br />
Het aantal ongelukken door waveboarden neemt fors toe. Op de Spoedeisende Hulp van het <strong>Martini</strong><br />
Ziekenhuis komen de laatste tijd veel jongeren met polsfracturen, elleboogletsels en schaafwonden.<br />
Het dragen van goede beschermers is belangrijk.<br />
Glasscherven en<br />
poreuze gasslangen<br />
Als de dagen lengen en het kwik geleidelijk oploopt, kruipen veel mensen uit hun winterschulp.<br />
Er wordt weer volop geklust, de Hoornseplas stroomt vol en barbecues worden weer ontstoken.<br />
Dat deze zomerse activiteiten niet zonder risico zijn, is binnen het <strong>Martini</strong> Ziekenhuis goed merkbaar.<br />
Vooral de Spoedeisende Hulp (SEH) en het Brandwondencentrum (BWC) worden geconfronteerd<br />
met specifieke zomerletsels. ‘Als je een paar biertjes hebt gedronken, moet je van de barbecue<br />
afblijven. Die combinatie is zeer gevaarlijk’, waarschuwt Freerk Vogel, zorgcoördinator van het BWC.<br />
A Al jarenlang wijzen de Nederlandse brandwondencentra<br />
op de potentiële risico’s van een Hollands barbecuefestijn.<br />
Met succes, zo blijkt uit cijfers van het Groningse<br />
BWC. ‘Dankzij goede voorlichting is iedereen veel voorzichtiger<br />
geworden. Tegenwoordig wordt steeds vaker elektrisch gebarbecued<br />
of gebruikgemaakt van aanmaakblokjes. Terwijl een paar<br />
jaar geleden spiritus nog naast de houtskool in de winkels lag.<br />
Die situatie is goeddeels verleden tijd’, constateert de zorgcoördinator<br />
tevreden.<br />
De al dan niet ervaren klusser blijkt een stuk minder voorzichtig.<br />
‘In de aanloop naar de zomer nemen we boten en caravans<br />
vaak flink onder handen. Daarbij wordt nogal eens vergeten dat<br />
gasleidingen die lange tijd niet gebruikt zijn, behoorlijk poreus<br />
kunnen zijn. Dat kan tot zeer vervelende consequenties leiden.’<br />
Vogel maakt verder gewag van doehetzelvers die een mooie<br />
dag uitkiezen om een berg afvalhout te verbranden. En als het<br />
zaakje niet zo makkelijk vlam wil vatten? Dan neme men een<br />
flinke scheut benzine. ‘Het resultaat laat zich raden’, verzekert de<br />
zorgcoördinator.<br />
Glasscherven<br />
Of de SEH extra bezoekersaantallen zal noteren, is zeer afhan<br />
kelijk van het weer. ‘Wanneer de temperaturen flink oplopen,<br />
zoeken de Groningers massaal verkoeling bij de Hoornseplas.<br />
Een middagje recreëren lijkt volstrekt ongevaarlijk, maar schijn<br />
bedriegt, benadrukt Vincent Dennert, hoofd SEH van het <strong>Martini</strong><br />
Ziekenhuis. ‘Een partijtje volleybal leidt nogal eens tot een<br />
verstuikte enkel en ook rondslingerende glasscherven kunnen<br />
vervelende wonden veroorzaken.’ Tot slot wijst hij op steekgrage<br />
wespen, die zich rond de Hoornseplas ophouden. Deze insecten<br />
staan bekend om hun voorkeur voor bier en volgens Dennert is<br />
het wijs om daar rekening mee te houden. ‘Controleer je glas of<br />
flesje voordat je een slok neemt. Want als je een wesp doorslikt<br />
die je vervolgens in de keel steekt, kan dat tot een vervelende<br />
zwelling leiden.’<br />
Gelet op de potentiële gevaren lijkt het verstandig de zomer<br />
thuis onder de parasol door te brengen. Of toch niet? ‘Weet dat<br />
een trampoline in de achtertuin minstens zo gevaarlijk is. Als<br />
je ziet hoeveel kinderen daardoor beenletsel oplopen, dat is<br />
enorm.’ Dit leed kun je alleen voorkomen door de trampoline te<br />
ontmantelen. Wie die maatregel te rigoureus vindt, heeft slechts<br />
één alternatief: hopen op een druilerige zomer…<br />
Agenda<br />
Dinsdag 28 september en<br />
23 november 2010<br />
<strong>Martini</strong> Krant 7<br />
Informatiebijeenkomst Borstreconstructie<br />
Aanvang: 19.30 uur<br />
Vergaderruimte BA2, route 0.3<br />
U kunt zich aanmelden via borstreconstructieavond@mzh.nl<br />
Dinsdag 14 september en 26 oktober 2010<br />
Zwangerenvoorlichting<br />
Aanvang: 19.30 uur<br />
Opgeven via website www.martini<strong>ziekenhuis</strong>.nl<br />
of via telefoonnummer: (050) 524 64 30<br />
Volg de aangegeven route.<br />
1 – 6 november 2010<br />
Week van de Gastvrijheid<br />
5 – 13 november 2010<br />
Activiteiten rondom<br />
Week van Chronisch Zieken<br />
Juli 2010<br />
Expositie Lydia Jonkman<br />
Schilderijen<br />
Eerste verdieping<br />
Tot en met augustus 2010<br />
Expositie Jasper Oostland<br />
Schilderijen: Duikertjes en Kikkers<br />
Begane grond en eerste verdieping<br />
September, oktober en november 2010<br />
Expositie Gertjan Scholte Albers<br />
Schilderijen<br />
Eerste verdieping<br />
September, oktober en november 2010<br />
Expositie Wiea Duintjer<br />
Bronzen beelden<br />
Begane grond<br />
December 2010 – 1 januari 2011<br />
Verzameling Russische Reisiconen<br />
Begane grond<br />
December 2010 – 1 maart 2011<br />
Expositie Lydia Jonkman<br />
Schilderijen<br />
Eerste verdieping
8<br />
<strong>Martini</strong> Krant<br />
Kleine teek, grote misverstanden<br />
Dat een teek de lymebacterie kan overdragen is vrij algemeen bekend. De kans<br />
op besmetting is echter klein, verklaart dr. Rudie van der Ploeg, neuroloog in het<br />
<strong>Martini</strong> Ziekenhuis. ‘Toch is het van belang om een eventuele besmetting snel vast<br />
te stellen en tijdig een behandeling te starten. Adequaat onderzoek schept duidelijkheid<br />
en daar is de patiënt bij gebaat.’<br />
Bezoek<br />
Handig om te weten…<br />
Op de algemene verpleegafdelingen is bezoek welkom tussen<br />
11.00 en 20.00 uur. Omdat bezoek vermoeiend kan zijn voor<br />
de patiënt en/of de kamergenoten, verzoeken wij u om met<br />
maximaal twee bezoekers bij een patiënt aan het bed te zitten.<br />
Overlegt u verder met de patiënt op welke tijd u het beste<br />
langs kunt komen.<br />
Voor specialistische zorgafdelingen gelden andere bezoekregels.<br />
Het gaat om de volgende afdelingen: Intensive Care,<br />
verpleegafdeling Verloskunde (kraamafdeling), verpleegafdeling<br />
Pasgeborenen, Hartbewaking, Brandwondencentrum,<br />
Medium Care Neurochirurgie, Neuro Care en verpleegafdeling<br />
Kinderen. Informeert u op deze afdeling naar de afspraken<br />
over bezoek of kijk hiervoor bij het betreffende specialisme op<br />
onze website.<br />
Bedrijfsbeveiliging<br />
Bij calamiteiten, diefstal of vermissing van uw eigendommen,<br />
kunt u via de verpleging of de receptie de bedrijfsbeveiliging<br />
inschakelen.<br />
Parkeergarage<br />
H Hoe minuscuul de teek ook is,<br />
zijn reputatie is indrukwekkend.<br />
Het diertje zou elk slachtoffer infecteren<br />
met de lymebacterie, waarna de dagen<br />
van de onfortuinlijke patiënt zouden zijn<br />
geteld. ‘Dat is gelukkig niet waar’, reageert<br />
de neuroloog. ‘De kans op overdracht<br />
van de lymebacterie bedraagt hooguit<br />
enkele procenten. Bovendien is deze<br />
infectieziekte vaak goed te behandelen.<br />
De meest voor komende<br />
uiting van de infectie is een<br />
grote groeiende rode plek<br />
rond de tekenbeet. De<br />
huisarts is prima in staat om<br />
deze te behandelen.’<br />
Antistoffen<br />
De meeste mensen zijn na<br />
een tekenbeet niet besmet<br />
en krijgen ook geen licha<br />
De uur, dag en weektarieven vindt u bij de betaalautomaten<br />
in de parkeergarage. Het eerste half uur parkeert u gratis. Bij<br />
de ingang en uitgang van de parkeergarage staan betaalautomaten.<br />
U kunt betalen met contant geld, bankpas of chipknip.<br />
Na betaling heeft u een kwartier de tijd om uit te rijden. Bij de<br />
betaalautomaat kunt u ook een weekkaart kopen. Deze kaart<br />
is vanaf de dag van aanschaf een week geldig.<br />
melijke klachten. Zelfs als er wel besmetting<br />
plaatsvindt, betekent dat niet dat<br />
iemand ziek wordt. Toch worden sommige<br />
mensen geconfronteerd met moeheid,<br />
gewrichtspijn of pijnen in de ledematen,<br />
zonder dat daarvoor een goede verklaring<br />
bestaat. Een bloedonderzoek kan<br />
antistoffen aan het licht brengen, maar<br />
die uitkomst is niet waterdicht.<br />
Bij aanhoudende twijfel kan een patiënt<br />
– na verwijzing door de huisarts – bij de<br />
neuroloog terecht.<br />
‘Via een ruggenprik kunnen wij op basis<br />
van de ontstekingscellen en antistoffen<br />
in het hersenvocht een lymebesmetting<br />
aan tonen of uitsluiten.’ In geval van een<br />
echte lymeinfectie kampt de patiënt<br />
vaak met specifieke klachten: van heftige<br />
pijn in benen en armen tot ontstoken<br />
knie gewrichten en uitval van gelaatszenuwen.<br />
Invalidenparkeerplaatsen<br />
Bent u in het bezit van een parkeerkaart voor gehandicapten,<br />
dan kunt u parkeren op een invalidenparkeerplaats. U vindt<br />
deze bij de liften van de parkeergarage. Voor deze parkeerplaatsen<br />
geldt het normale tarief. Bij de hoofdingang is een<br />
beperkt aantal invalidenparkeerplaatsen voor kort parkeren<br />
beschikbaar.<br />
Gratis parkeren<br />
Wilt u gratis parkeren dan kunt u op 10 loopminuten afstand<br />
terecht op het openbare parkeerterrein bij de Stadjers hal<br />
(Laan Corpus den Hoorn).<br />
Restaurant<br />
Bezoekers kunnen in het personeelsrestaurant tegen beta ling<br />
een brood of warme maaltijd gebruiken. Het restaurant is<br />
geopend van 11.30 13.30 uur.<br />
Winkel<br />
In de centrale hal vindt u een Albron Food & Shop waar u<br />
terechtkunt voor lectuur, kaarten, een cadeautje en bloemen.<br />
<strong>Martini</strong> Krant is een informatieblad<br />
voor patiënten, bezoekers en relaties<br />
van het <strong>Martini</strong> Ziekenhuis Groningen<br />
en verschijnt drie keer per jaar.<br />
Hoofdredactie<br />
Esther Heijnen, e.heijnen@mzh.nl<br />
Redactie<br />
Edith van Marle<br />
Tekst<br />
Afdeling Communicatie en Tjerk Ykema<br />
Fotografie<br />
Jan Buwalda, Natuurmonumenten en<br />
Afdeling Communicatie<br />
Vormgeving en opmaak<br />
Henk Jan Meenink<br />
Druk<br />
Zalsman, Groningen<br />
Uitgave<br />
Afdeling Communicatie<br />
<strong>Martini</strong> Ziekenhuis<br />
Het <strong>Martini</strong> Ziekenhuis is een topklinisch<br />
opleidings<strong>ziekenhuis</strong>. Wij bieden een<br />
breed en doelmatig pakket medischspecialistische<br />
zorg, met een hoog serviceniveau<br />
in een gastvrije en veilige omgeving.<br />
Sinds 2010 maken we deel uit van de<br />
nationale <strong>ziekenhuis</strong>groep Santeon. Met<br />
vijf andere ziekenhuizen delen we passie<br />
voor mensen en innovatieve zorg.<br />
<strong>Martini</strong> Ziekenhuis<br />
Van Swietenplein 1<br />
9728 NT Groningen<br />
Postbus 30033<br />
9700 RM Groningen<br />
Neurologie<br />
Patiënten met een lymebesmetting krijgen vaak een (langdurige) antibioticakuur<br />
voorgeschreven, meestal in tabletvorm. Om een tekenbeet te voorkomen, is het<br />
verstandig om in de natuur op de paden te blijven, goed sluitende kleding te<br />
dragen en het lichaam regelmatig op teken te controleren. Als een teek wordt gevonden,<br />
dient deze (bij voorkeur binnen 24 uur) met behulp van een tekentang of<br />
–pincet te worden verwijderd. Irriteer de teek niet met olie, alcohol of vuur want dit<br />
verhoogt de kans op besmetting. Trek de teek voorzichtig recht uit de huid, eventueel<br />
gecombineerd met een licht draaiende beweging. Vervolgens het bijtwondje<br />
reinigen met alcohol (70%) of jodium en de tekentang/-pincet desinfecteren.<br />
www.martini<strong>ziekenhuis</strong>.nl<br />
Foto: Natuurmonumenten