Consignatie-compensatie en Jäger - ACOM

Toelichting
- ONTWERP -
1. Met de nota van de Staatssecretaris van Defensie van 3 oktober 2006, nr. P/2006030375, het
beleid voor het opdragen van aanwezigheidsdiensten bekend gesteld. Dit hing samen met de
wijziging van het Arbeidstijdenbesluit (ATB) per 1 juni 2006 (MP32-101, nr. 110) als gevolg van
het zogenaamde Jäger-arrest (Europees Hof van Justitie, 9 september 2003), o.a. bevestigd in
het arrest Vorel (11 januari 2007). In deze arresten is bepaald dat aanwezigheidsdiensten
volledig als arbeidstijd in de zin van de Europese Richtlijn moeten worden beschouwd. De
artikelen 4.8:1 en 5.3:3 (voor de brandweer) van het ATB zijn met het oog hierop aangepast.
2. Bepalingen ATB. In artikel 4.8:1 ATB zijn de normen verwoord, die van toepassing zijn op
aanwezigheidsdiensten1,. Belangrijkste elementen van de normen zijn:
- ten hoogste 52 maal (brandweer 62 maal; art. 5.3:3 ATB) in elke periode van 26
achtereenvolgende weken mag een aanwezigheidsdienst worden opgelegd;
- er mag ten hoogste 48 uur gemiddeld per week in elke periode van 26 achtereenvolgende
weken arbeid worden verricht;
- zowel voorafgaand als direct aansluitend op een aanwezigheidsdienst moet een
onafgebroken rusttijd van 11 uur worden ingeroosterd.
3. Werking. De nieuwe, aangescherpte normen voor aanwezigheidsdiensten, in werking getreden
per 1 juni 2006 en zoals genoemd in punt 1, gelden ook onverkort voor aanwezigheidsdiensten
bij Defensie. Maatregelen zijn in gang gezet om de bedrijfsvoering daarop in te richten
(uitbreiding formatie en gebruikmaking van ICT-systemen). Niettemin is sprake van
aanwezigheidsdiensten, waar vanaf 1 juni 2006 nog niet conform de ATB-normen is gewerkt.
Ook is gebleken dat dit in de toekomst niet met onmiddellijke ingang mogelijk is. Hierbij zijn
vooral de diensten van belang, waar door het volledig ATB-conform werken het primaire proces
van Defensie in het gedrang komt.
Daarom wordt in een beperkt aantal gevallen tijdelijk gebruik gemaakt van de mogelijkheid voor
de Minister van Defensie in artikel 2:4 van de ATW, de normen, die de problemen opleveren,
niet van toepassing te laten zijn. Het gaat om de normen “ten hoogste 48 gemiddeld per week
over een periode van 26 weken” en “verplichte rust voor en na een aanwezigheidsdienst”.
Afwijking is alleen mogelijk is, als dit essentieel is voor de het primaire proces van Defensie. In
de Tijdelijke regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende normering (TRAAMAN)
worden de diensten aangewezen, die per norm in voorkomend geval van deze afwijking gebruik
kunnen maken. De tijdelijkheid van de aanwijzing komt later in de toelichting nog aan de orde.
4. Norm 48 uur. De mogelijkheid voor afwijking van genoemde 48-uursnorm geldt alleen voor de
brandweer bij zowel de Marine (Marinebrandweerkorps, MKB) als de Luchtmacht (op de
vliegbases). De belangrijkste oorzaak hiervoor is de krapte in formatie. De formatie zal worden
uitgebreid om de bedrijfsvoering in de pas te laten lopen met de normen in het ATB. Maar gelet
op de werving en de opleiding kan dit niet op korte termijn worden gerealiseerd. In artikel 2 van
de regeling worden deze diensten aangewezen, waar in voorkomend geval de ATB-bepaling
over het ten hoogste 48 uur gemiddeld per week arbeid verrichten in elke periode van 26
achtereenvolgende weken, niet hoeft te worden toegepast.
a. Wat houdt de afwijking in?
De norm in artikel 4.8:1 ATB, luidende dat de werknemer ten hoogste gemiddeld 48
uren per week in elke periode van 26 achtereenvolgende weken arbeid verricht, is,
wanneer dit een optimale taakuitvoering verhindert, niet van toepassing op de in
artikel 2 van de regeling aangewezen diensten. Alle andere normen voor
aanwezigheidsdiensten in het ATB moeten wel worden gevolgd.
1 Art. 1:2 ATB: aanwezigheidsdienst: een aaneengesloten tijdruimte van ten hoogste 24 uren waarin de werknemer,
zonodig naast het verrichten van de bedongen arbeid, verplicht is op de arbeidsplaats aanwezig te zijn om op oproep zo
spoedig mogelijk de bedongen arbeid te verrichten.
Pagina 4 van 7