Consignatie-compensatie en Jäger - ACOM

Georganiseerd overleg sector Defensie
(SOD)
email 10-12-2007
briefnummer SOD/07.01043
zaaknummer ZD.200.1
status Behandel Informatie
x Pieptermijn
Aan
d.t.v.
de leden van de sectorcommissie Defensie
de secretaris SOD
Datum 10 december 2007
Ons kenmerk P/2007033542
Onderwerp Regelgeving en communicatie Jäger alsmede voorstel consignatie
Bij beantwoording datum, ons kenmerk en onderwerp vermelden.
Ministerie van Defensie
Hoofddirectie Personeel
Directie Personeelsbeleid
Afdeling Personeelsbeleid
en Rechtspositie
Bezoekadres:
Binckhorstlaan 135
Postadres:
MPC 58 L
Postbus 20703
2500 ES Den Haag
www.defensie.nl
Steller:R.F. van Langen
Telefoon (070) 3396766
Fax (070) 3397012
E-mail:rf.v.langen@mindef.nl
In de vergadering van de werkgroep AP van 4 december jl. hebben wij onder meer gesproken
over de gevolgen van het Jäger-arrest. Daarbij hebben wij overeenstemming bereikt over de
uitgangspunten. Bij Defensie wordt bij aanwezigheidsdiensten ATB-conform gewerkt. Bij twee
groepen diensten is dit nog niet mogelijk. Bij de eerste groep gaat het dan om het voldoen aan
de 48-uursnorm in het ATB. En bij de tweede groep om de verplichte rust-norm. Daarvoor wordt
een afwijkingsmogelijkheid gerealiseerd. Ook hebben wij overeenstemming bereikt over de
compensatie voor beide afwijkingen. De uitwerking van deze afspraken is gevoegd in bijlage
(de ontwerp Tijdelijke regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende normering
met toelichting). Tevens heb ik gevoegd de ontwerp nota, waarmee de regeling zal worden
verspreid, en ontwerp teksten voor de verschillende communicatie-uitingen.
In de vergadering van 4 december jl. kwam tevens een punt aan de orde over consignatie.
Hierover was in een eerdere vergadering al gesproken en waren ook afspraken gemaakt. Deze
afspraken waren echter nog niet geformaliseerd. Een ontwerp nota hiervoor is tevens in bijlage
gevoegd.
Zoals met u afgesproken in de vergadering van 4 december jl., stel ik voor de gevoegde ontwerpen af
te procederen met een reactietermijn. Wanneer ik voor 14 december 2007 geen bericht van u heb
ontvangen, neem ik aan dat u instemt met de ontwerpen. Wanneer u niet instemt met de ontwerpen,
verzoek ik u dit mij vóór dezelfde datum, door tussenkomst van het secretariaat, kenbaar te maken.
DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE
voor deze
DE HOOFDDIRECTEUR PERSONEEL
“W.G.”
J.G.A. Leijh
Luitenant-generaal
Br12005 Jäger en consignatie 33542 Pagina 1/1

Nota
Aan
Datum
Ons kenmerk P/2007
- ONTWERP -
Zie verzendlijst
Onderwerp Aanwezigheidsdiensten en Jäger
No12006 Jäger (kort) 33542
Bij beantwoording datum, ons kenmerk en onderwerp vermelden.
Ministerie van Defensie
Hoofddirectie Personeel
Directie Personeelsbeleid
Afdeling Personeelsbeleid
en Rechtspositie
Binckhorstlaan 135
Postadres:
MPC 58 L
Postbus 20703
2500 ES Den Haag
Steller: R.F. van Langen
Telefoon (070) 3396766
Fax (070) 3397012
E-mail: r.f.v.langen@mindef.nl
1. Hierbij bied ik u aan de Tijdelijke regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende
normering (TRAAMAN). Voor een uitgebreide toelichting verwijs ik kortheidshalve naar de
toelichting bij de regeling. Een aantal punten verdient echter speciale aandacht.
2. Werking. De nieuwe, aangescherpte normen voor aanwezigheidsdiensten, in werking getreden per
1 juni 2006 en zoals genoemd in punt 1, gelden ook onverkort voor aanwezigheidsdiensten bij
Defensie. Maatregelen zijn in gang gezet om de bedrijfsvoering daarop in te richten (uitbreiding
formatie en gebruikmaking van ICT-systemen). Niettemin is sprake van diensten, dit geldt ook voor
de naaste toekomst, waar nog niet volledig conform de ATB-normen kan worden gewerkt. Hierbij
zijn vooral de diensten van belang, waar door het volledig ATB-conform werken het primaire
proces van Defensie in het gedrang komt.
Daarom wordt in een beperkt aantal gevallen tijdelijk gebruik gemaakt van de mogelijkheid voor de
Minister van Defensie in artikel 2:4 van de ATW, de normen, die de problemen opleveren, niet van
toepassing te laten zijn. Het gaat om de normen “ten hoogste 48 gemiddeld per week over een
periode van 26 weken” en “verplichte rust voor en na een aanwezigheidsdienst” Ook hier geldt
uitdrukkelijk het algemene uitgangspunt, dat ATB-conform moet worden gewerkt. Afwijking is
alleen mogelijk is, als dit essentieel is voor de het primaire proces van Defensie. In de Tijdelijke
regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende normering (TRAAMAN) worden de
diensten aangewezen, die per norm in voorkomend geval van deze afwijking gebruik kunnen
maken. De tijdelijkheid van de aanwijzing komt later in de toelichting nog aan de orde.
3. Norm 48 uur. De mogelijkheid voor afwijking van genoemde 48-uursnorm geldt alleen voor de
brandweer bij zowel de Marine (Marinebrandweerkorps, MKB) als de Luchtmacht (op de
vliegbases). De belangrijkste oorzaak hiervoor is de krapte in formatie. De formatie zal worden
uitgebreid om de bedrijfsvoering in de pas te laten lopen met de normen in het ATB. Maar gelet op
de werving en de opleiding kan dit niet op korte termijn worden gerealiseerd. In artikel 2 van de
regeling worden deze diensten aangewezen, waar in voorkomend geval de ATB-bepaling over het
ten hoogste 48 uur gemiddeld per week arbeid verrichten in elke periode van 26
achtereenvolgende weken, niet hoeft te worden toegepast.
a. Wat houdt de afwijking in?
De norm in artikel 4.8:1 ATB, luidende dat de werknemer ten hoogste gemiddeld 48
uren per week in elke periode van 26 achtereenvolgende weken arbeid verricht, is,
wanneer dit een optimale taakuitvoering verhindert, niet van toepassing op de in
artikel 2 van de regeling aangewezen diensten. Alle andere normen voor
aanwezigheidsdiensten in het ATB moeten wel worden gevolgd.
Pagina 1/4

Datum
Ons kenmerk P/20070
- ONTWERP-
Ministerie van Defensie
Hoofddirectie Personeel
Directie Personeelsbeleid
Afdeling Personeelsbeleid
en Rechtspositie
b. Compensatie. In de periode vanaf 1 juni 2006 tot 1 januari 2008 is bij een aantal
onderdelen, met name bij de diensten genoemd in artikel 2, structureel de 48-uursnorm
overschreden. Omdat het hier gaat om het verrichten van werkzaamheden buiten de
grenzen van de ATB-normen, wordt hiervoor met terugwerkende kracht een compensatie
verleend. Deze compensatie moet vóór 1 mei 2008 worden aangevraagd. Ook wanneer, na
inwerkingtreding van deze regeling, gebruik wordt gemaakt van de
afwijkingsmogelijkheden, zoals die wordt geboden in de artikel 2, werkzaamheden worden
verricht buiten de grenzen van de 48-uursnorm, bestaat aanspraak op een financiële
compensatie. Afhankelijk van de periode, waarin de overschrijding heeft plaatsgevonden of
plaatsvindt, bedraagt compensatie 100 of 150% van het uursalaris. Deze moet worden
aangevraagd bij de commandant.
4. Norm verplichte rust. Daarnaast levert de verplichte rustperiode vóór en ná een
aanwezigheidsdienst problemen op. Dit geldt voor de wachtdiensten aan boord van schepen (KM),
het Explosievenopruimingscommando (KL), de Quick Reaction Alert-diensten (vliegend en
onderhoudspersoneel) op Vliegbasis Leeuwarden en Vliegbasis Volkel (KLu) en de in punt 4
genoemde brandweerdiensten. In artikel 4 van de regeling worden deze diensten aangewezen,
waar in voorkomend geval de bepaling over een verplichte rustperiode van 11 uur vóór en ná een
aanwezigheidsdienst niet hoeft te worden toegepast. Het kan hierbij om de rustperiodes vóór en ná
gaan, maar ook om een van beide. Wanneer dit bij de aangewezen diensten tot problemen leidt bij
de taakuitvoering, kan in overleg met de medezeggenschapscommissie worden bepaald wanneer
de rustperiode in het rooster wordt verwerkt. Een rustperiode is een periode waarin geen arbeid
wordt opgedragen.
a. Wat houdt de afwijking in?
De norm in artikel 4.8:1 ATB, luidende dat zowel voorafgaand als direct aansluitend op
een aanwezigheidsdienst een onafgebroken rusttijd van 11 uur moet worden
ingeroosterd, is, wanneer dit een optimale taakuitvoering verhindert, niet van
toepassing op de in artikel 3 van de regeling aangewezen aanwezigheidsdiensten. De
rustperiodes moeten, in overleg met de medezeggenschap, elders in de roosterperiode van 26
weken worden ingeroosterd. Met andere woorden de rust wordt verschoven. Nogmaals, het
spreekt voor zich dat, wanneer dit ook maar enigszins mogelijk is, de rustperiodes wel
b. kunnen en bij voorkeur ook moeten worden ingeroosterd direct voor en na een
aanwezigheidsdienst. Het kan ook voorkomen dat alleen de rust vóór of de rust ná wordt
verschoven en dat de andere rustperiode wel direct voorafgaand of direct aansluitend op de
aanwezigheidsdienst kan worden genoten/ingeroosterd. Alle andere normen voor
aanwezigheidsdiensten in het ATB moeten wel worden gevolgd.
c. Compensatie. Wanneer, na inwerkingtreding van deze regeling, gebruik wordt gemaakt van
de afwijkingsmogelijkheden, zoals die wordt geboden in de artikel 4, wordt afgeweken van de
normen over verplichte rust, bestaat aanspraak op een financiële compensatie. De
compensatie bedraagt per verschoven rustuur 50% van het uursalaris. Deze die moet worden
aangevraagd bij de commandant.
5. Uitvoering compensatie. De aanvragen voor compensatie moeten door de defensiemedewerker
worden ingediend bij de commandant. Dit geldt niet voor de aanvragen voor de compensatie met
terugwerkende kracht voor het overschrijden van de 48-uursnorm. Deze moeten worden ingediend
bij de Commandant van het betrokken Operationeel Commando. In het laatste geval is het zaak
dat vanuit de organisatie wordt zorg gedragen voor een zo goed en zo breed mogelijke
afhandeling van deze compensatie. Hiermee doel ik op het gegeven, dat weliswaar het initiatief
voor de aanvraag bij de defensiemedewerker ligt, maar dat er ook een verantwoordelijkheid bij de
organisatie ligt, dat zoveel mogelijk belanghebbenden in kennis worden gesteld van de
No12006 Jäger (kort) 33542 Pagina 2/4

Datum
Ons kenmerk P/20070
- ONTWERP-
Ministerie van Defensie
Hoofddirectie Personeel
Directie Personeelsbeleid
Afdeling Personeelsbeleid
en Rechtspositie
mogelijkheid tot compensatie. En ook wanneer defensiemedewerkers een aanvraag willen
indienen, dient de organisatie hen desgevraagd en waar mogelijk bij te staan bij het verzamelen
van de benodigde gegevens.
6. Toepassing ATB-normen bij niet-aangewezen diensten. Bij alle aanwezigheidsdiensten, die niet
in de regeling zijn aangewezen, moet volledig volgens de normen van het ATB, die gelden
voor aanwezigheidsdiensten, worden gewerkt. In de in punt 1 genoemde nota van oktober
2006 werd aangegeven dat onderdelen, die ten aanzien van aanwezigheidsdiensten op 1 oktober
2006 nog niet werkten conform de ATB-normen, hun bedrijfsvoering hierop moesten aanpassen.
Bestaande roosters zouden worden gedoogd totdat op verantwoorde wijze conform de nieuwe
regels kon worden gewerkt. Inmiddels is een jaar verstreken en moeten nu alle onderdelen, waar
sprake is van aanwezigheidsdiensten, bij die diensten werken conform de ATB-normen. De enige
uitzondering hierop vormen de aanwezigheidsdiensten, die zijn aangewezen in de regeling.
7. Tijdelijkheid. Zoals in punt 2 al aangegeven, moet ook bij het Ministerie van Defensie worden
gewerkt conform de ATB-normen voor aanwezigheidsdiensten. Op dit moment is dit, mede gelet
op een goede uitvoering van de kerntaken van Defensie, echter nog niet mogelijk. Vandaar de
afwijking voor een beperkt aantal gevallen. Het is de bedoeling dat dit wel zo snel mogelijk wordt
gerealiseerd. Daarom is aan de werking van het aanwijzingsbesluit een algemene einddatum
gekoppeld, te weten 1 januari 2012. Vanaf die datum moet ook bij de aangewezen diensten
volledig worden gewerkt conform alle ATB-normen voor aanwezigheidsdiensten. Het is de
verantwoordelijkheid van de betrokken krijgsmachtdelen om er voor zorg te dragen dat het voor de
einddatum mogelijk is te werken conform de ATB-normen. Door de betrokken krijgsmachtdelen is
aangegeven dat bij enkele diensten op een eerdere datum volledig ATB-conform kan worden
gewerkt. Daarom is in de TRAAMAN bij die diensten een andere einddatum opgenomen. Het gaat
hierbij om:
- de brandweerdiensten tot 1 januari 2010;
- de in punt 4 al genoemde wachtdiensten aan boord van schepen, tot 1 augustus 2008.
7. Evaluatie. De ontwikkeling naar het volledig ATB-conform werken, wordt vanuit de Hoofddirectie
Personeel gevolgd met behulp van een jaarlijkse tussentijdse evaluatie in december. Bij die
evaluatie moet door de krijgsmachtdelen per dienst worden aangegeven wat is gedaan om ervoor
te zorgen dat uiterlijk vanaf de einddatum ATB-conform kan worden gewerkt. Een goede en
complete registratie is daarom belangrijk. Dit kan ertoe leiden en het streven is ook daarop
gericht, dat aangewezen diensten vóór de einddatum van de lijst worden gehaald. Omdat de
jaarlijkse evaluatie in enkele gevallen, gelet op de gestelde einddatum, te laat tot mogelijke
conclusies leidt, is ook een evaluatie afgesproken 3 maanden vóór de geplande einddatum per
aangewezen dienst.
8. Samenvattend.
- Voor alle aanwezigheidsdiensten bij het Ministerie van Defensie geldt, dat moet worden
gewerkt conform de normen van artikel 4.8:1 en 5.3:3 (voor de brandweer) van het ATB.
- Afwijking van de hiervoor opgenomen regels is alleen mogelijk bij de diensten aangewezen
bij de Tijdelijke regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende normering.
- De afwijkingsmogelijkheid betreft alleen de ATB-normen dat er ten hoogste 48 uur gemiddeld
per week in elke periode van 26 achtereenvolgende weken arbeid mag worden verricht of dat
zowel voorafgaand als direct aansluitend op een aanwezigheidsdienst een onafgebroken
rusttijd van 11 uur moet worden ingeroosterd. Van deze normen kan, indien dit voor een
optimale taakuitvoering noodzakelijk is, worden afgeweken.
- De afwijkingsmogelijkheid geldt slechts tijdelijk. In de regeling is per aangewezen dienst
No12006 Jäger (kort) 33542 Pagina 3/4

Datum
Ons kenmerk P/20070
- ONTWERP-
Ministerie van Defensie
Hoofddirectie Personeel
Directie Personeelsbeleid
Afdeling Personeelsbeleid
en Rechtspositie
aangegeven tot wanneer afwijking mogelijk is. Uiterlijk met ingang van de bij elke dienst
genoemde einddatum moet volledig volgens de ATB-normen op dit gebied worden gewerkt.
- De medewerker, werkzaam bij een van de aangewezen diensten, waar gebruik wordt
gemaakt van de afwijkingsmogelijkheid, heeft aanspraak op een financiële compensatie.
- De Commandant van het Operationeel Commando, waarvan een aangewezen dienst deel
uitmaakt, draagt ervoor zorg dat het volledig werken volgens de ATB-normen uiterlijk met
ingang van de einddatum mogelijk is.
- Jaarlijks zal door de zorg van de Hoofddirecteur Personeel de gang en stand van zaken ten
aanzien van het vorige punt worden bezien. Eenzelfde evaluatie vindt plaats 3 maanden vóór
de geplande einddatum per aangewezen dienst. De Commandant van het Operationeel
Commando, waarvan een aangewezen dienst deel uitmaakt, is verantwoordelijk voor een
goede registratie van de voor een evaluatie benodigde gegevens.
9. De nota van de Staatssecretaris van Defensie van 3 oktober 2006, nr. P/2006030375, vervalt.
10. Deze nota en de TRAAMAN worden opgenomen op de Startpagina Personeel op Intranet
onderscheidenlijk op MP-net, waarvan melding zal worden gemaakt in nieuwsrubriek PeoplePoint.
DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE
voor deze
DE HOOFDDIRECTEUR PERSONEEL
J.G.A. Leijh
Luitenant-generaal
No12006 Jäger (kort) 33542 Pagina 4/4

Verzendlijst
Datum
Ons kenmerk P/20070
- ONTWERP -
Aan de Secretaris-Generaal
PKC
MPC 58B
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
de Commandant der Strijdkrachten
PKC
MPC 58B
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
de Commandant Zeestrijdkrachten
Gebouw De Admiraliteit
MPC 10A
Postbus 10000
1780 CA Den Helder
Commando Landstrijdkrachten
Luitenant-generaal Knoopkazerne
MPC 55 A
Postbus 90004
3509 AA Utrecht
de Commandant Luchtstrijdkrachten
BHH
MPC 92A
Postbus 8762
4820 BB Breda
de Commandant Koninklijke Marechaussee
Prinses Beatrixkazerne
MPC 58C
Postbus 90615
2509 LP Den Haag
de Commandant Commando DienstenCentra
BHH
MPC 58L
Postbus 20703
2500 ES Den Haag
de Directeur Defensie Materieel Organisatie
BHH
MPC 58L
Postbus 20703
2500 ES Den Haag
Ministerie van Defensie
Hoofddirectie Personeel
Afdeling Beleidsvernieuwing
Ve12001 verzendlijst (grote) met adres 33542
10 december 2007 Pagina 1/3

Datum
Ons kenmerk P/20070
Ter informatie - de Directeur-Generaal Financiën en Control
PKC
MPC 58B
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
- de Directeur Voorlichting en Communicatie
PKC
MPC 58B
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
- de Hoofddirecteur Algemene Beleidszaken
PKC
MPC 58B
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
- de Directeur Audit Dienst Defensie
PKC
MPC 58B
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
- de Directeur Financieel Economische Zaken
PKC
MPC 58B
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
- de Directeur Dienstencentrum Juridische Dienstverlening/CDC
BHH
MPC 58L
Postbus 20703
2500 ES Den Haag
- de Directeur Dienstencentrum Human Resoures te Enschede/CDC
MPC 39R
Postbus 295
7500 AG Enschede
- het Hoofd van het Bureau Bibliothecaire- en Publicatie-aangelegenheden/BS/DFZ
PKC
MPC 58B
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
- de Directeur Planning en Control/BS
BHH
MPC 58L
Postbus 20703
2500 ES Den Haag
Ministerie van Defensie
Hoofddirectie Personeel
Afdeling Beleidsvernieuwing
Pagina 2/3

Datum
Ons kenmerk P/20070
- het Hoofd van de Dienst Centrale Beheerorganisatie Militair Salarissysteem/CDC
BHH
MPC 58L
Postbus 20703
2500 ES Den Haag
- het Hoofd van de Interim Beheersorganisatie Peoplesoft/NSK
BHH
MPC 58L
Postbus 20703
2500 ES Den Haag
- het Hoofd van het Bureau Defensie van de Algemene Rekenkamer
PKC
MPC 58B
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
- Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk
BHH
MPC 58B
Postbus 20703
2500 ES Den Haag
- de Directeur ABP/BRD
Postbus 4490
6401 CZ Heerlen
- Accountmanager ABP/Defensie
Theo Thijssenhove 32
3437 ZH Nieuwengein
- Accountmanager UWV
Postbus 58285
1040 HG Amsterdam
- Het Hoofd van het Defensie Bureau Buitenland /CDC
BHH
MPC 58L
Postbus 20703
2500 ES Den Haag
Ministerie van Defensie
Hoofddirectie Personeel
Afdeling Beleidsvernieuwing
Pagina 3/3

MINISTERIE VAN DEFENSIE
_______
Mi12003 regelgeving communicatie jager 33542
- ONTWERP -
D E S T A A T S S E C R E T A R I S V A N D E F E N S I E
Gelet op artikel 2:4, tweede lid, onderdelen c en d, van de Arbeidstijdenwet, artikel 115
van het Algemeen militair ambtenarenreglement en artikel 88 van het Burgerlijk
ambtenarenreglement defensie
Besluit:
Artikel 1 Begripsbepalingen
Voor de toepassing van deze regeling wordt verstaan onder:
a. het AMAR:
het Algemeen militair ambtenaren reglement;
b. het BARD:
het Burgerlijk ambtenarenreglement defensie;
c. de defensiemedewerker:
de militair in werkelijke dienst, als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onder c, van het
AMAR evenals de ambtenaar, als bedoeld in artikel 1 van het BARD;
d. aanwezigheidsdienst:
een aaneengesloten tijdruimte van ten hoogste 24 uren, waarin de
defensiemedewerker, zo nodig naast het verrichten van de bedongen werkzaamheden
of diensten, verplicht is op de werkplek aanwezig te zijn om op oproep zo spoedig
mogelijk de bedongen werkzaamheden of diensten te verrichten.
Artikel 2 Afwijkende normering 48 uur per week
De artikelen 4:8:1, derde lid onder b, inzake een gemiddelde arbeidsduur per week van
ten hoogste 48 uur in elke periode van 26 achtereenvolgende weken, van het
Arbeidstijdenbesluit, zijn tot 1 januari 2010 niet van toepassing op arbeid, die in
aanwezigheidsdienst wordt verricht door de defensiemedewerker, werkzaam bij het Korps
Marinebrandweer bij het Commando Zeestrijdkrachten of bij de brandweer bij het
Commando Luchtstrijdkrachten, wanneer dit een optimale taakuitvoering verhindert.
Artikel 3 Compensatie overschrijden 48-uursnorm periode vanaf 1 juni 2006
1. De defensiemedewerker die in de periode vanaf 1 juni 2006 tot 1 december 2007 bij
het verrichten van opgedragen aanwezigheidsdiensten meer dan gemiddeld 48 uur per
week in een periode van 26 weken heeft gewerkt, heeft aanspraak op een financiële
compensatie ten bedrage van 100% van het uursalaris van de defensiemedewerker over
de periode 1 juni 2006 tot 1 januari 2007 en ten bedrage van 150% van het uursalaris van
de defensiemedewerker over de periode van 1 januari 2007 tot 1 december 2007. Op het
bedrag aan compensatie worden de reguliere wettelijke inhoudingen toegepast.
Pagina 1 van 7

- ONTWERP -
2. De compensatie, genoemd in het eerste lid, moet door de defensiemedewerker vóór 1 mei 2008
worden aangevraagd bij de Commandant van het Operationeel Commando, waar hij werkzaam
is. Bij deze aanvraag moet worden vermeld op welke aanwezigheidsdiensten op welke data de
aanvraag betrekking heeft, evenals het aantal uren waarmee de gemiddeld 48 uur per week in
een periode van 26 weken is overschreden. De commandant van het Operationeel Commando
beslist op de aanvraag voor de compensatie van de defensiemedewerker.
3. De defensiemedewerker, werkzaam bij een dienst, genoemd in artikel 2, die in de periode vanaf
1 december 2007 bij het verrichten van opgedragen aanwezigheidsdiensten meer dan
gemiddeld 48 uur per week in een periode van 26 weken heeft gewerkt, heeft aanspraak op een
financiële compensatie. De compensatie, genoemd in het eerste lid, bedraagt per uur, dat de
betrokken defensiemedewerker in de periode vanaf 1 december 2007 bij het verrichten van
opgedragen aanwezigheidsdiensten meer heeft gewerkt dan gemiddeld 48 uur per week in een
periode van 26 weken, 150% van het uursalaris van de defensiemedewerker. Op het bedrag
aan compensatie worden de reguliere wettelijke inhoudingen toegepast.
4. De compensatie, genoemd in het derde lid, moet door de defensiemedewerker worden
aangevraagd bij de commandant. Bij deze aanvraag moet worden vermeld op welke
aanwezigheidsdiensten op welke data de aanvraag betrekking heeft, evenals het aantal uren
waarmee de gemiddeld 48 uur per week in een periode van 26 weken is overschreden. De
commandant beslist op de aanvraag voor de compensatie van de defensiemedewerker.
Artikel 4 Afwijkende normering verplichte rusttijd
De artikelen 4:8:1, derde lid onder c, inzake een verplichte onafgebroken rusttijd voorafgaand aan
en aansluitend op een aanwezigheidsdienst, van het Arbeidstijdenbesluit, zijn niet van toepassing
op arbeid die door de defensiemedewerker in aanwezigheidsdienst wordt verricht, wanneer dit een
optimale taakuitvoering verhindert:
a. bij het Commando Zeestrijdkrachten in verband met wachtdiensten aan boord van schepen, tot
1 augustus 2008;
b. bij het Commando Landstrijdkrachten in verband met wachtdiensten bij het Explosieven
OpruimingsCommando, tot 1 januari 2012;
c. bij het Commando Luchtstrijdkrachten in verband met de Quick Reaction Alert-diensten
(vliegend en onderhoudspersoneel) op de Vliegbasis Leeuwarden en de Vliegbasis Volkel, tot 1
januari 2012.
Artikel 5 Compensatie verschoven rusturen vanaf 1 december 2007
1. De defensiemedewerker, werkzaam bij een dienst, genoemd in artikel 4, heeft vanaf 1
december 2007 aanspraak op een financiële compensatie, wanneer de verplichte onafgebroken
rusttijd voorafgaand en aansluitend op een aan hem opgedragen aanwezigheidsdienst niet als
zodanig in het rooster is opgenomen en de defensiemedewerker de rust niet heeft kunnen
genieten op de genoemde tijdstippen.
2. De financiële compensatie bedraagt per niet verplicht genoten maar verschoven uur, 50% van
het uursalaris van de defensiemedewerker. Over dit bedrag vindt loonheffing plaats.
Pagina 2 van 7

- ONTWERP -
3. De compensatie, genoemd in het tweede lid, moet door de defensiemedewerker worden
aangevraagd bij de commandant. Bij deze aanvraag moet worden vermeld op welke
aanwezigheidsdiensten op welke data de aanvraag betrekking heeft, alsmede het verschoven
aantal uren verplichte rust in een periode van 26 weken. De commandant beslist op de
aanvraag voor de compensatie van de defensiemedewerker.
Artikel 6 Tussentijdse evaluatie
1. Elk kalenderjaar in de maand december bekijkt de Hoofddirecteur Personeel of de aanwijzing,
opgenomen in de artikelen 2 en 4, nog noodzakelijk is.
2. Onverminderd het eerste lid, wordt drie maanden vóór de einddatum genoemd bij elke dienst,
aangewezen in de artikelen 2 en 4, door de zorg van de Hoofddirecteur Personeel bezien of de
betreffende einddatum haalbaar is. De Commandanten van de Operationeel Commando’s,
genoemd in de artikelen 2 en 4 leveren de hiervoor benodigde informatie aan.
Artikel 7 Inwerkingtreding en vervaldatum
Dit besluit treedt in werking met ingang van de datum van ondertekening van deze regeling, werkt
terug tot en met 1 december 2007 en vervalt met ingang van uiterlijk 1 januari 2012.
Artikel 8 Citeertitel
Dit besluit wordt aangehaald als: Tijdelijke regeling aanwezigheidsdiensten met afwijkende
normering (TRAAMAN).
DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE
Voor deze
DE HOOFDDIRECTEUR PERSONEEL
J.G.A. Leijh
Luitenant-generaal
Mi12003 regelgeving communicatie jager 33542
Pagina 3 van 7

Toelichting
- ONTWERP -
1. Met de nota van de Staatssecretaris van Defensie van 3 oktober 2006, nr. P/2006030375, het
beleid voor het opdragen van aanwezigheidsdiensten bekend gesteld. Dit hing samen met de
wijziging van het Arbeidstijdenbesluit (ATB) per 1 juni 2006 (MP32-101, nr. 110) als gevolg van
het zogenaamde Jäger-arrest (Europees Hof van Justitie, 9 september 2003), o.a. bevestigd in
het arrest Vorel (11 januari 2007). In deze arresten is bepaald dat aanwezigheidsdiensten
volledig als arbeidstijd in de zin van de Europese Richtlijn moeten worden beschouwd. De
artikelen 4.8:1 en 5.3:3 (voor de brandweer) van het ATB zijn met het oog hierop aangepast.
2. Bepalingen ATB. In artikel 4.8:1 ATB zijn de normen verwoord, die van toepassing zijn op
aanwezigheidsdiensten1,. Belangrijkste elementen van de normen zijn:
- ten hoogste 52 maal (brandweer 62 maal; art. 5.3:3 ATB) in elke periode van 26
achtereenvolgende weken mag een aanwezigheidsdienst worden opgelegd;
- er mag ten hoogste 48 uur gemiddeld per week in elke periode van 26 achtereenvolgende
weken arbeid worden verricht;
- zowel voorafgaand als direct aansluitend op een aanwezigheidsdienst moet een
onafgebroken rusttijd van 11 uur worden ingeroosterd.
3. Werking. De nieuwe, aangescherpte normen voor aanwezigheidsdiensten, in werking getreden
per 1 juni 2006 en zoals genoemd in punt 1, gelden ook onverkort voor aanwezigheidsdiensten
bij Defensie. Maatregelen zijn in gang gezet om de bedrijfsvoering daarop in te richten
(uitbreiding formatie en gebruikmaking van ICT-systemen). Niettemin is sprake van
aanwezigheidsdiensten, waar vanaf 1 juni 2006 nog niet conform de ATB-normen is gewerkt.
Ook is gebleken dat dit in de toekomst niet met onmiddellijke ingang mogelijk is. Hierbij zijn
vooral de diensten van belang, waar door het volledig ATB-conform werken het primaire proces
van Defensie in het gedrang komt.
Daarom wordt in een beperkt aantal gevallen tijdelijk gebruik gemaakt van de mogelijkheid voor
de Minister van Defensie in artikel 2:4 van de ATW, de normen, die de problemen opleveren,
niet van toepassing te laten zijn. Het gaat om de normen “ten hoogste 48 gemiddeld per week
over een periode van 26 weken” en “verplichte rust voor en na een aanwezigheidsdienst”.
Afwijking is alleen mogelijk is, als dit essentieel is voor de het primaire proces van Defensie. In
de Tijdelijke regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende normering (TRAAMAN)
worden de diensten aangewezen, die per norm in voorkomend geval van deze afwijking gebruik
kunnen maken. De tijdelijkheid van de aanwijzing komt later in de toelichting nog aan de orde.
4. Norm 48 uur. De mogelijkheid voor afwijking van genoemde 48-uursnorm geldt alleen voor de
brandweer bij zowel de Marine (Marinebrandweerkorps, MKB) als de Luchtmacht (op de
vliegbases). De belangrijkste oorzaak hiervoor is de krapte in formatie. De formatie zal worden
uitgebreid om de bedrijfsvoering in de pas te laten lopen met de normen in het ATB. Maar gelet
op de werving en de opleiding kan dit niet op korte termijn worden gerealiseerd. In artikel 2 van
de regeling worden deze diensten aangewezen, waar in voorkomend geval de ATB-bepaling
over het ten hoogste 48 uur gemiddeld per week arbeid verrichten in elke periode van 26
achtereenvolgende weken, niet hoeft te worden toegepast.
a. Wat houdt de afwijking in?
De norm in artikel 4.8:1 ATB, luidende dat de werknemer ten hoogste gemiddeld 48
uren per week in elke periode van 26 achtereenvolgende weken arbeid verricht, is,
wanneer dit een optimale taakuitvoering verhindert, niet van toepassing op de in
artikel 2 van de regeling aangewezen diensten. Alle andere normen voor
aanwezigheidsdiensten in het ATB moeten wel worden gevolgd.
1 Art. 1:2 ATB: aanwezigheidsdienst: een aaneengesloten tijdruimte van ten hoogste 24 uren waarin de werknemer,
zonodig naast het verrichten van de bedongen arbeid, verplicht is op de arbeidsplaats aanwezig te zijn om op oproep zo
spoedig mogelijk de bedongen arbeid te verrichten.
Pagina 4 van 7

- ONTWERP -
b. Compensatie. In de periode vanaf 1 juni 2006 tot 1 januari 2008 is bij een aantal onderdelen,
met name bij de diensten genoemd in artikel 2, structureel de 48-uursnorm overschreden.
Omdat het hier gaat om het verrichten van werkzaamheden buiten de grenzen van de ATBnormen,
wordt hiervoor met terugwerkende kracht een compensatie verleend. Deze
compensatie moet vóór 1 mei 2008 worden aangevraagd. Ook wanneer, na inwerkingtreding
van deze regeling, gebruik wordt gemaakt van de afwijkingsmogelijkheden, zoals die wordt
geboden in de artikel 2, werkzaamheden worden verricht buiten de grenzen van de 48uursnorm,
bestaat aanspraak op een financiële compensatie. Afhankelijk van de periode,
waarin de overschrijding heeft plaatsgevonden of plaatsvindt, bedraagt compensatie 100 of
150% van het uursalaris. Deze moet worden aangevraagd bij de commandant.
5. Norm verplichte rust. Daarnaast levert de verplichte rustperiode vóór en ná een
aanwezigheidsdienst problemen op. Dit geldt voor de wachtdiensten aan boord van schepen
(KM), het Explosievenopruimingscommando (KL), de Quick Reaction Alert-diensten (vliegend
en onderhoudspersoneel) op Vliegbasis Leeuwarden en Vliegbasis Volkel (KLu). In artikel 4
van de regeling worden deze diensten aangewezen, waar in voorkomend geval de bepaling
over een verplichte rustperiode van 11 uur vóór en ná een aanwezigheidsdienst niet hoeft te
worden toegepast. Het kan hierbij om de rustperiodes vóór en ná gaan, maar ook om een van
beide. Wanneer dit bij de aangewezen diensten tot problemen leidt bij de taakuitvoering, kan in
overleg met de medezeggenschapscommissie worden bepaald wanneer de rustperiode in het
rooster wordt verwerkt. Een rustperiode is een periode waarin geen arbeid wordt opgedragen.
a. Wat houdt de afwijking in?
De norm in artikel 4.8:1 ATB, luidende dat zowel voorafgaand als direct aansluitend op
een aanwezigheidsdienst een onafgebroken rusttijd van 11 uur moet worden
ingeroosterd, is, wanneer dit een optimale taakuitvoering verhindert, niet van
toepassing op de in artikel 3 van de regeling aangewezen aanwezigheidsdiensten. De
rustperiodes moeten, in overleg met de medezeggenschap, elders in de roosterperiode van
26 weken worden ingeroosterd. Met andere woorden de rust wordt verschoven. Nogmaals,
het spreekt voor zich dat, wanneer dit ook maar enigszins mogelijk is, de rustperiodes wel
kunnen en bij voorkeur ook moeten worden ingeroosterd direct voor en na een
aanwezigheidsdienst. Het kan ook voorkomen dat alleen de rust vóór of de rust ná wordt
verschoven en dat de andere rustperiode wel direct voorafgaand of direct aansluitend op de
aanwezigheidsdienst kan worden genoten/ingeroosterd. Alle andere normen voor
aanwezigheidsdiensten in het ATB moeten wel worden gevolgd.
b. Compensatie. Wanneer, na inwerkingtreding van deze regeling, gebruik wordt gemaakt van
de afwijkingsmogelijkheden, zoals die wordt geboden in de artikel 4, wordt afgeweken van de
normen over verplichte rust, bestaat aanspraak op een financiële compensatie. De
compensatie bedraagt per verschoven rustuur 50% van het uursalaris. Deze moet worden
aangevraagd bij de commandant.
6. Toepassing ATB-normen bij niet-aangewezen diensten. Bij alle aanwezigheidsdiensten, die
niet in de regeling zijn aangewezen, moet volledig volgens de normen van het ATB, die
gelden voor aanwezigheidsdiensten, worden gewerkt. In de in punt 1 genoemde nota van
oktober 2006 werd aangegeven dat onderdelen, die ten aanzien van aanwezigheidsdiensten op
1 oktober 2006 nog niet werkten conform de ATB-normen, hun bedrijfsvoering hierop moesten
aanpassen. Bestaande roosters zouden worden gedoogd totdat op verantwoorde wijze conform
de nieuwe regels kon worden gewerkt. Inmiddels is een jaar verstreken en moeten nu alle
onderdelen, waar sprake is van aanwezigheidsdiensten, bij die diensten werken conform de
ATB-normen. De enige uitzondering hierop vormen de aanwezigheidsdiensten, die zijn
aangewezen in de regeling.
Mi12003 regelgeving communicatie jager 33542
Pagina 5 van 7

- ONTWERP -
7. Tijdelijkheid. Zoals in punt 3 al aangegeven, moet ook bij het Ministerie van Defensie worden
gewerkt conform de ATB-normen voor aanwezigheidsdiensten. Op dit moment is dit, mede
gelet op een goede uitvoering van de kerntaken van Defensie, echter nog niet mogelijk.
Vandaar de afwijking voor een beperkt aantal gevallen. Het is de bedoeling dat dit wel zo snel
mogelijk wordt gerealiseerd. Daarom is aan de werking van het aanwijzingsbesluit een
algemene einddatum gekoppeld, te weten 1 januari 2012. Vanaf die datum moet ook bij de
aangewezen diensten volledig worden gewerkt conform alle ATB-normen voor
aanwezigheidsdiensten. Het is de verantwoordelijkheid van de betrokken krijgsmachtdelen om
er voor zorg te dragen dat het voor de einddatum mogelijk is te werken conform de ATBnormen.
Door de betrokken krijgsmachtdelen is aangegeven dat bij enkele diensten op een
eerdere datum volledig ATB-conform kan worden gewerkt. Daarom is in de TRAAMAN bij die
diensten een andere einddatum opgenomen. Het gaat hierbij om:
- de brandweerdiensten tot 1 januari 2010;
- de in punt 4 al genoemde wachtdiensten aan boord van schepen, tot 1 augustus 2008.
8. Evaluatie. De ontwikkeling naar het werken conform de ATB-normen wordt vanuit de
Hoofddirectie Personeel gevolgd met behulp van een jaarlijkse tussentijdse evaluatie in
december. Bij die evaluatie moet door de krijgsmachtdelen per aangewezen dienst worden
aangegeven wat is gedaan om ervoor te zorgen dat uiterlijk vanaf de einddatum kan worden
gewerkt conform de ATB-normen. Dit kan ertoe leiden en het streven is ook daarop gericht, dat
aangewezen diensten vóór de einddatum van de lijst worden gehaald. Omdat de jaarlijkse
evaluatie in enkele gevallen, gelet op de gestelde einddatum, te laat tot mogelijke conclusies
leidt, is ook een evaluatie afgesproken 3 maanden vóór de geplande einddatum per
aangewezen dienst.
9. Samenvattend.
- Voor alle aanwezigheidsdiensten bij het Ministerie van Defensie geldt, dat moet worden
gewerkt conform de normen van artikel 4.8:1 en 5.3:3 (voor de brandweer) van het ATB.
- Afwijking van de hiervoor opgenomen regels is alleen mogelijk bij de diensten aangewezen
bij de Tijdelijke regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende normering.
- De afwijkingsmogelijkheid betreft alleen de ATB-normen dat er ten hoogste 48 uur
gemiddeld per week in elke periode van 26 achtereenvolgende weken arbeid mag worden
verricht of dat zowel voorafgaand als direct aansluitend op een aanwezigheidsdienst een
onafgebroken rusttijd van 11 uur moet worden ingeroosterd. Van deze normen kan, indien
dit voor een optimale taakuitvoering noodzakelijk is, worden afgeweken.
- De afwijkingsmogelijkheid geldt slechts tijdelijk. In de regeling is per aangewezen dienst en
per norm aangegeven tot wanneer afwijking mogelijk is. Uiterlijk met ingang van de bij elke
dienst genoemde einddatum moet volledig volgens de ATB-normen op dit gebied worden
gewerkt.
- De medewerker, werkzaam bij een van de aangewezen diensten, waar gebruik wordt
gemaakt van de afwijkingsmogelijkheid, heeft aanspraak op een financiële compensatie.
- De Commandant van het Operationeel Commando, waarvan een aangewezen dienst deel
uitmaakt, draagt ervoor zorg dat het volledig werken volgens de ATB-normen uiterlijk met
ingang van de einddatum mogelijk is.
- Jaarlijks zal door de zorg van de Hoofddirecteur Personeel de gang en stand van zaken ten
aanzien van het vorige punt worden bezien. Eenzelfde evaluatie vindt plaats 3 maanden
vóór de geplande einddatum per aangewezen dienst.
Pagina 6 van 7

- ONTWERP -
10. De Tijdelijke regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende normering wordt
opgenomen op de Startpagina Personeel op Intranet onderscheidenlijk op MP-net, waarvan
melding zal worden gemaakt in nieuwsrubriek PeoplePoint.
Mi12003 regelgeving communicatie jager 33542
Pagina 7 van 7

Startpagina Personeel
By12006 Startpagina Personeel dec 07 33542
- ONTWERP -
• Korte tekst voor startpagina zelf (en Defensiekrant)
Aanwezigheidsdiensten in relatie met het arrest Jäger
De Arbeidstijdenwet (ATW) en het Arbeidstijdenbesluit (ATB) zijn ook van toepassing op Defensie. Dit
geldt ook voor de bepalingen over aanwezigheidsdiensten. Deze normen in het ATB zijn aangepast in
verband met het zogenaamde arrest Jäger van het Europees Hof van 9 september 2003. Daarin wordt
bepaald dat een aanwezigheidsdienst volledig als arbeidstijd in de zin van de Europese Richtlijn
93/104/EG moet worden beschouwd. Dit geldt ook indien tijdens de aanwezigheidsdienst sprake is
van rust en geen werkzaamheden worden verricht.
Op dit moment is volledige toepassing van de normen, gelet op een goede uitvoering van de
kerntaken van Defensie, bij een beperkt aantal diensten nog niet mogelijk. Daarom kan voor die
diensten tijdelijk gebruik worden gemaakt van een afwijkingsmogelijkheid. Dit is geregeld in de
Tijdelijke regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende normering (TRAAMAN).
Het gaat om de volgende 2 normen voor aanwezigheidsdiensten.
Ten eerste “dat ten hoogste 48 gemiddeld per week over een periode van 26 weken arbeid mag
worden verricht”. De mogelijkheid om van deze norm af te wijken geldt alleen voor de brandweer bij de
Marine (Marinebrandweerkorps, MKB) en de Luchtmacht (op de vliegbases). In beide gevallen tot 1
januari 2010.
Ten tweede gaat het om de norm “dat er een verplichte rust voor en na een aanwezigheidsdienst
moet worden genoten”. De mogelijkheid om van deze norm af te wijken geldt alleen voor de
wachtdiensten aan boord van schepen (KM, tot 1 augustus 2008), het
Explosievenopruimingscommando (KL, tot 1 januari 2012), de Quick Reaction Alert-diensten (vliegend
en onderhoudspersoneel) op Vliegbasis Leeuwarden en Vliegbasis Volkel (KLu, tot 1 januari 2012)
Van de normen kan bij de genoemde aanwezigheidsdiensten alleen worden afgeweken, wanneer het
wel toepassen ervan een optimale taakuitvoering verhindert.
De TRAAMAN is een tijdelijk besluit. Het is uitdrukkelijk de bedoeling, dat in geval van
aanwezigheidsdiensten, zo snel mogelijk volledig ATB-conform wordt gewerkt.
(alleen op startpagina personeel)Zie voor een meer uitgebreide toelichting de aparte pagina onder
“”verlof en werk- en rusttijden/aanwezigheidsdiensten”.
• Meer uitgebreide aparte pagina
Aanwezigheidsdiensten in relatie met het arrest Jäger
1. Met de nota van de Staatssecretaris van Defensie van 3 oktober 2006, nr. P/2006030375, het
beleid voor het opdragen van aanwezigheidsdiensten bekend gesteld. Dit hing samen met de
wijziging van het Arbeidstijdenbesluit (ATB) per 1 juni 2006 (MP32-101, nr. 110) als gevolg van
het zogenaamde Jäger-arrest (Europees Hof van Justitie, 9 september 2003), o.a. bevestigd in
het arrest Vorel (11 januari 2007). In deze arresten is bepaald dat aanwezigheidsdiensten volledig
als arbeidstijd in de zin van de Europese Richtlijn moeten worden beschouwd. De artikelen 4.8:1
en 5.3:3 (voor de brandweer) van het ATB zijn met het oog hierop aangepast.
2. Bepalingen ATB. In artikel 4.8:1 ATB zijn de normen verwoord, die van toepassing zijn op
aanwezigheidsdiensten 1 ,. Belangrijkste elementen van de normen zijn:
- ten hoogste 52 maal (brandweer 62 maal; art. 5.3:3 ATB) in elke periode van 26
achtereenvolgende weken mag een aanwezigheidsdienst worden opgelegd;
- er mag ten hoogste 48 uur gemiddeld per week in elke periode van 26 achtereenvolgende
weken arbeid worden verricht;
1 Art. 1:2 ATB: aanwezigheidsdienst: een aaneengesloten tijdruimte van ten hoogste 24 uren waarin de
werknemer, zonodig naast het verrichten van de bedongen arbeid, verplicht is op de arbeidsplaats aanwezig te
zijn om op oproep zo spoedig mogelijk de bedongen arbeid te verrichten.

By12006 Startpagina Personeel dec 07 33542
- ONTWERP -
- zowel voorafgaand als direct aansluitend op een aanwezigheidsdienst moet een onafgebroken
rusttijd van 11 uur worden ingeroosterd.
3. Werking. De nieuwe, aangescherpte normen voor aanwezigheidsdiensten, in werking getreden
per 1 juni 2006 en zoals genoemd in punt 1, gelden ook onverkort voor aanwezigheidsdiensten bij
Defensie. Maatregelen zijn in gang gezet om de bedrijfsvoering daarop in te richten (uitbreiding
formatie en gebruikmaking van ICT-systemen). Niettemin is sprake van aanwezigheidsdiensten,
waar vanaf 1 juni 2006 nog niet conform de ATB-normen is gewerkt. Ook is gebleken dat dit in de
toekomst niet met onmiddellijke ingang mogelijk is. Hierbij zijn vooral de diensten van belang,
waar door het volledig ATB-conform werken het primaire proces van Defensie in het gedrang
komt.
Daarom wordt in een beperkt aantal gevallen tijdelijk gebruik gemaakt van de mogelijkheid voor
de Minister van Defensie in artikel 2:4 van de ATW, de normen, die de problemen opleveren, niet
van toepassing te laten zijn. Het gaat om de normen “ten hoogste 48 gemiddeld per week over
een periode van 26 weken” en “verplichte rust voor en na een aanwezigheidsdienst”. Afwijking is
alleen mogelijk is, als dit essentieel is voor de het primaire proces van Defensie. In de Tijdelijke
regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende normering (TRAAMAN) worden de
diensten aangewezen, die per norm in voorkomend geval van deze afwijking gebruik kunnen
maken. De tijdelijkheid van de aanwijzing komt later in de toelichting nog aan de orde.
4. Norm 48 uur. De mogelijkheid voor afwijking van genoemde 48-uursnorm geldt alleen voor de
brandweer bij zowel de Marine (Marinebrandweerkorps, MKB) als de Luchtmacht (op de
vliegbases). De belangrijkste oorzaak hiervoor is de krapte in formatie. De formatie zal worden
uitgebreid om de bedrijfsvoering in de pas te laten lopen met de normen in het ATB. Maar gelet op
de werving en de opleiding kan dit niet op korte termijn worden gerealiseerd. In artikel 2 van de
regeling worden deze diensten aangewezen, waar in voorkomend geval de ATB-bepaling over het
ten hoogste 48 uur gemiddeld per week arbeid verrichten in elke periode van 26
achtereenvolgende weken, niet hoeft te worden toegepast.
i. Wat houdt de afwijking in?
De norm in artikel 4.8:1 ATB, luidende dat de werknemer ten hoogste gemiddeld 48 uren
per week in elke periode van 26 achtereenvolgende weken arbeid verricht, is, wanneer dit
een optimale taakuitvoering verhindert, niet van toepassing op de in artikel 2 van de
regeling aangewezen diensten. Alle andere normen voor aanwezigheidsdiensten in het
ATB moeten wel worden gevolgd.
b. Compensatie. In de periode vanaf 1 juni 2006 tot 1 januari 2008 is bij een aantal onderdelen,
met name bij de diensten genoemd in artikel 2, structureel de 48-uursnorm overschreden.
Omdat het hier gaat om het verrichten van werkzaamheden buiten de grenzen van de ATBnormen,
wordt hiervoor met terugwerkende kracht een compensatie verleend. Deze
compensatie moet vóór 1 mei 2008 worden aangevraagd. Ook wanneer, na inwerkingtreding
van deze regeling, gebruik wordt gemaakt van de afwijkingsmogelijkheden, zoals die wordt
geboden in de artikel 2, werkzaamheden worden verricht buiten de grenzen van de 48uursnorm,
bestaat aanspraak op een financiële compensatie. Afhankelijk van de periode,
waarin de overschrijding heeft plaatsgevonden of plaatsvindt, bedraagt compensatie 100 of
150% van het uursalaris. Deze moet worden aangevraagd bij de commandant.
5. Norm verplichte rust. Daarnaast levert de verplichte rustperiode vóór en ná een
aanwezigheidsdienst problemen op. Dit geldt voor de wachtdiensten aan boord van schepen
(KM), het Explosievenopruimingscommando (KL), de Quick Reaction Alert-diensten (vliegend en
onderhoudspersoneel) op Vliegbasis Leeuwarden en Vliegbasis Volkel (KLu). In artikel 4 van de
regeling worden deze diensten aangewezen, waar in voorkomend geval de bepaling over een
verplichte rustperiode van 11 uur vóór en ná een aanwezigheidsdienst niet hoeft te worden
toegepast. Het kan hierbij om de rustperiodes vóór en ná gaan, maar ook om een van beide.
Wanneer dit bij de aangewezen diensten tot problemen leidt bij de taakuitvoering, kan in overleg
met de medezeggenschapscommissie worden bepaald wanneer de rustperiode in het rooster
wordt verwerkt. Een rustperiode is een periode waarin geen arbeid wordt opgedragen.

By12006 Startpagina Personeel dec 07 33542
- ONTWERP -
a. Wat houdt de afwijking in?
De norm in artikel 4.8:1 ATB, luidende dat zowel voorafgaand als direct aansluitend op
een aanwezigheidsdienst een onafgebroken rusttijd van 11 uur moet worden
ingeroosterd, is, wanneer dit een optimale taakuitvoering verhindert, niet van toepassing
op de in artikel 3 van de regeling aangewezen aanwezigheidsdiensten. De rustperiodes
moeten, in overleg met de medezeggenschap, elders in de roosterperiode van 26 weken
worden ingeroosterd. Met andere woorden de rust wordt verschoven. Nogmaals, het spreekt
voor zich dat, wanneer dit ook maar enigszins mogelijk is, de rustperiodes wel kunnen en bij
voorkeur ook moeten worden ingeroosterd direct voor en na een aanwezigheidsdienst. Het kan
ook voorkomen dat alleen de rust vóór of de rust ná wordt verschoven en dat de andere
rustperiode wel direct voorafgaand of direct aansluitend op de aanwezigheidsdienst kan worden
genoten/ingeroosterd. Alle andere normen voor aanwezigheidsdiensten in het ATB moeten
wel worden gevolgd.
b. Compensatie. Wanneer, na inwerkingtreding van deze regeling, gebruik wordt gemaakt van de
afwijkingsmogelijkheden, zoals die wordt geboden in de artikel 4, wordt afgeweken van de
normen over verplichte rust, bestaat aanspraak op een financiële compensatie. De compensatie
bedraagt per verschoven rustuur 50% van het uursalaris. Deze die moet worden aangevraagd
bij de commandant.
6. Uitvoering compensatie. De aanvragen voor compensatie moeten door de defensiemedewerker
worden ingediend bij de commandant. Dit geldt niet voor de aanvragen voor de compensatie met
terugwerkende kracht voor het overschrijden van de 48-uursnorm. Deze moeten worden
ingediend bij de Commandant van het betrokken Operationeel Commando. In het laatste geval is
het zaak dat vanuit de organisatie wordt zorg gedragen voor een zo goed en zo breed mogelijke
afhandeling van deze compensatie. Hiermee doel ik op het gegeven, dat weliswaar het initiatief
voor de aanvraag bij de defensiemedewerker ligt, maar dat er ook een verantwoordelijkheid bij de
organisatie ligt, dat zoveel mogelijk belanghebbenden in kennis worden gesteld van de
mogelijkheid tot compensatie. En ook wanneer defensiemedewerkers een aanvraag willen
indienen, dient de organisatie hen desgevraagd en waar mogelijk bij te staan bij het verzamelen
van de benodigde gegevens.
7. Toepassing ATB-normen bij niet-aangewezen diensten. Bij alle aanwezigheidsdiensten, die
niet in de regeling zijn aangewezen, moet volledig volgens de normen van het ATB, die
gelden voor aanwezigheidsdiensten, worden gewerkt. In de in punt 1 genoemde nota van
oktober 2006 werd aangegeven dat onderdelen, die ten aanzien van aanwezigheidsdiensten op 1
oktober 2006 nog niet werkten conform de ATB-normen, hun bedrijfsvoering hierop moesten
aanpassen. Bestaande roosters zouden worden gedoogd totdat op verantwoorde wijze conform
de nieuwe regels kon worden gewerkt. Inmiddels is een jaar verstreken en moeten nu alle
onderdelen, waar sprake is van aanwezigheidsdiensten, bij die diensten werken conform de ATBnormen.
De enige uitzondering hierop vormen de aanwezigheidsdiensten, die zijn aangewezen in
de regeling.

By12006 Startpagina Personeel dec 07 33542
- ONTWERP -
8. Tijdelijkheid. Zoals in punt 3 al aangegeven, moet ook bij het Ministerie van Defensie worden
gewerkt conform de ATB-normen voor aanwezigheidsdiensten. Op dit moment is dit, mede gelet
op een goede uitvoering van de kerntaken van Defensie, echter nog niet mogelijk. Vandaar de
afwijking voor een beperkt aantal gevallen. Het is de bedoeling dat dit wel zo snel mogelijk wordt
gerealiseerd. Daarom is aan de werking van het aanwijzingsbesluit een algemene einddatum
gekoppeld, te weten 1 januari 2012. Vanaf die datum moet ook bij de aangewezen diensten
volledig worden gewerkt conform alle ATB-normen voor aanwezigheidsdiensten. Het is de
verantwoordelijkheid van de betrokken krijgsmachtdelen om er voor zorg te dragen dat het voor
de einddatum mogelijk is te werken conform de ATB-normen. Door de betrokken krijgsmachtdelen
is aangegeven dat bij enkele diensten op een eerdere datum volledig ATB-conform kan worden
gewerkt. Daarom is in de TRAAMAN bij die diensten een andere einddatum opgenomen. Het gaat
hierbij om:
- de brandweerdiensten tot 1 januari 2010;
- de in punt 4 al genoemde wachtdiensten aan boord van schepen, tot 1 augustus 2008.
9. Evaluatie. De ontwikkeling naar het werken conform de ATB-normen wordt vanuit de
Hoofddirectie Personeel gevolgd met behulp van een jaarlijkse tussentijdse evaluatie in
december. Bij die evaluatie moet door de krijgsmachtdelen per aangewezen dienst worden
aangegeven wat is gedaan om ervoor te zorgen dat uiterlijk vanaf de einddatum kan worden
gewerkt conform de ATB-normen. Dit kan ertoe leiden en het streven is ook daarop gericht, dat
aangewezen diensten vóór de einddatum van de lijst worden gehaald. Omdat de jaarlijkse
evaluatie in enkele gevallen, gelet op de gestelde einddatum, te laat tot mogelijke conclusies leidt,
is ook een evaluatie afgesproken 3 maanden vóór de geplande einddatum per aangewezen
dienst.
10. Samenvattend.
- Voor alle aanwezigheidsdiensten bij het Ministerie van Defensie geldt, dat moet worden
gewerkt conform de normen van artikel 4.8:1 en 5.3:3 (voor de brandweer) van het ATB.
- Afwijking van de hiervoor opgenomen regels is alleen mogelijk bij de diensten aangewezen bij
de Tijdelijke regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende normering.
- De afwijkingsmogelijkheid betreft alleen de ATB-normen dat er ten hoogste 48 uur gemiddeld
per week in elke periode van 26 achtereenvolgende weken arbeid mag worden verricht of dat
zowel voorafgaand als direct aansluitend op een aanwezigheidsdienst een onafgebroken
rusttijd van 11 uur moet worden ingeroosterd. Van deze normen kan, indien dit voor een
optimale taakuitvoering noodzakelijk is, worden afgeweken.
- De afwijkingsmogelijkheid geldt slechts tijdelijk. In de regeling is per aangewezen dienst en
per norm aangegeven tot wanneer afwijking mogelijk is. Uiterlijk met ingang van de bij elke
dienst genoemde einddatum moet volledig volgens de ATB-normen op dit gebied worden
gewerkt.
- De medewerker, werkzaam bij een van de aangewezen diensten, waar gebruik wordt gemaakt
van de afwijkingsmogelijkheid, heeft aanspraak op een financiële compensatie.
- De Commandant van het Operationeel Commando, waarvan een aangewezen dienst deel
uitmaakt, draagt ervoor zorg dat het volledig werken volgens de ATB-normen uiterlijk met
ingang van de einddatum mogelijk is.
- Jaarlijks zal door de zorg van de Hoofddirecteur Personeel de gang en stand van zaken ten
aanzien van het vorige punt worden bezien. Eenzelfde evaluatie vindt plaats 3 maanden vóór
de geplande einddatum per aangewezen dienst.
11. De Tijdelijke regeling aanwijzing aanwezigheidsdiensten met afwijkende normering wordt
opgenomen op de Startpagina Personeel op Intranet onderscheidenlijk op MP-net, waarvan
melding zal worden gemaakt in nieuwsrubriek PeoplePoint.

By12006 Startpagina Personeel dec 07 33542
- ONTWERP -
Relevante artikelen Arbeidstijdenbesluit (MP32-101, nr. 110)
Artikel 1:2 Overige begrippen
c. aanwezigheidsdienst: een aaneengesloten tijdruimte van ten hoogste 24 uren waarin de
werknemer, zonodig naast het verrichten van de bedongen arbeid, verplicht is op de arbeidsplaats
aanwezig te zijn om op oproep zo spoedig mogelijk de bedongen arbeid te verrichten.
Artikel 4.8:1 Aanwezigheidsdienst
1. In afwijking van de artikelen 5:3, tweede lid, 5:5, tweede lid, 5:7, derde lid, 5:8, derde lid, 5:9, derde
lid, en artikel 5:10, tweede en zevende lid, van de wet kan dit artikel worden toegepast, indien de aard
van de arbeid het noodzakelijk maakt dat een werknemer een aanwezigheidsdienst wordt opgelegd
en dit door het op een andere wijze organiseren van de arbeid redelijkerwijs niet is te voorkomen.
2. Een aanwezigheidsdienst wordt, met inachtneming van het derde lid, uitsluitend bij collectieve
regeling aan een werknemer van 18 jaar of ouder opgelegd. Elk beding waarin op andere wijze dan in
de eerste volzin is bepaald, gebruik wordt gemaakt van het derde lid is nietig.
3. De werkgever organiseert de arbeid zodanig dat de werknemer:
a. ten hoogste 52 maal in elke periode van 26 achtereenvolgende weken een
aanwezigheidsdienst wordt opgelegd;
b. ten hoogste gemiddeld 48 uren per week in elke periode van 26 achtereenvolgende
weken arbeid verricht, en
c. zowel voorafgaand aan als aansluitend op een aanwezigheidsdienst een onafgebroken
rusttijd heeft van ten minste 11 uren, welke rusttijd, indien dit objectief gerechtvaardigd
is, in elke aaneengesloten tijdruimte van 7 maal 24 uren ten hoogste eenmaal mag
worden ingekort tot 10 uren alsmede eenmaal tot 8 uren.
4. Bij collectieve regeling wordt bepaald op welke wijze een als gevolg van een aanwezigheidsdienst
niet genoten dagelijkse of wekelijkse onafgebroken rusttijd van de werknemer wordt gecompenseerd
binnen een bij die regeling te bepalen tijdruimte.
5. Indien de collectieve regeling geen bepaling over de compensatie als bedoeld in het vierde lid
bevat, organiseert de werkgever de arbeid zodanig dat de werknemer in elke aaneengesloten
tijdruimte van 7 maal 24 uren een rusttijd heeft van ten minste 90 uren, welke rusttijd bestaat uit een
onafgebroken rustperiode van ten minste 24 uren alsmede 6 onafgebroken rustperioden van ten
minste 11 uren, welke 6 rustperioden in elke aaneengesloten tijdruimte van 7 maal 24 uren ten
hoogste eenmaal mogen worden ingekort tot 10 uren alsmede eenmaal tot 8 uren. Onafgebroken
rustperioden kunnen aaneengesloten zijn.
6. Artikel 4.6:2, tweede lid, is ten aanzien van een aanwezigheidsdienst van overeenkomstige
toepassing.
Artikel 5.3:3 Aanwezigheidsdienst brandweer
1. Dit artikel is niet van toepassing op de werknemer die lid is van de vrijwillige brandweer.
2. De werkgever organiseert in afwijking van artikel 4.8:1, derde lid, onderdeel a, de arbeid zodanig
dat de werknemer ten hoogste 62 maal in elke periode van 26 achtereenvolgende weken een
aanwezigheidsdienst wordt opgelegd.
3. Artikel 4.8:1, derde lid, onderdeel c, blijft buiten toepassing, indien zich incidentele en onvoorziene
omstandigheden voordoen waardoor het aantal werknemers dat nodig is om een onbelemmerde
voortgang van de dienst te waarborgen, onder het vereiste minimum komt.

Nota
Aan
Datum
Ons kenmerk P/2007
Zie verzendlijst
No12005 uitv.praktijk eentiende herl. 33542
- ONTWERP -
Onderwerp Toepassing artikel 7 VROB inzake consignatie thuis
Bij beantwoording datum, ons kenmerk en onderwerp vermelden.
Ministerie van Defensie
Hoofddirectie Personeel
Directie Personeelsbeleid
Afdeling Personeelsbeleid
en Rechtspositie
Bezoekadres:
Binckhorstlaan 135
Postadres:
MPC 58 L
Postbus 20703
2500 ES Den Haag
Steller:
mr G.J. Tummers
Telefoon +31 70 339 6617
Fax +31 70 339 7012
Intern (450) 6617
E-mail:
GJ.Tummers@mindef.nl
Met de nota d.d. 1 augustus 2005, kenmerk P/2005012079 (beschikbaar op peoplepoint), bent u
voor het laatst geïnformeerd over de toepassing van artikel 7 van de Regeling vergoeding voor
overwerk, onregelmatigheid, beschikbaarheid en bereikbaarheid (VROB) voor zover deze ziet op
de vergoeding van consignatie als bedoeld in artikel 58a van het Algemeen militair
ambtenarenreglement (consignatie ‘thuis’).
In deze nota nam ik het voortgezette standpunt in dat met de vergoeding ingevolge artikel 7 van de
VROB (de herleidingsfactor 1/10) tevens de oproep-uren (dat wil zeggen de uren die voortvloeien
uit een oproep tijdens consignatie) zijn vergolden. Hierdoor zou een aanvullende
overwerkvergoeding niet zijn toegestaan.
Inmiddels heeft de Centrale Raad van Beroep in haar uitspraak d.d. 18 oktober 2007 (met
nummers 05/4422 en 06/6717) bepaald dat oproep-uren leiden tot arbeidstijd die, mits deze uren
leiden tot overwerk, als overwerk moeten worden vergoed. Parallel daaraan is met de centrales
van overheidspersoneel afgesproken om van de eerder gehanteerde benadering af te stappen.
Ik bepaal dan ook dat artikel 7 van de VROB met ingang van 18 oktober 2007 als volgt dient te
worden toegepast:
1. De vergoeding voor consignatie ‘thuis’, als bedoeld in artikel 7, eerste lid, onderdeel a van
de VROB ziet louter op de periode waarin een militair uitsluitend verplicht is bereikbaar te
zijn om in geval van onvoorziene omstandigheden op oproep zo spoedig mogelijk de
bedongen werkzaamheden of diensten te verrichten.
2. Indien een oproep plaatsvindt, gelden deze uren als arbeidstijd.
3. Wanneer deze arbeidstijd leidt tot overwerk, wordt dit overwerk conform de voorwaarden
van artikel 8 van de VROB vergoed.
Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen, dan kunt u daarover contact opnemen met
het DienstenCentrum Human Resources (DC HR) van het Commando Dienstencentra (CDC). Het
DC HR is iedere werkdag te bereiken van 07.00 uur tot 18.00 uur (op vrijdag tot 17.00 uur) op
telefoonnummer: *06 SDD (733) doorkiesoptie 3 of 0800-CALLSDD (2255733). Personeel dat
buiten Nederland is geplaatst, kiest +31 704143300. Een e-mail sturen is ook mogelijk. Noteer in
de e-mail uw naam, personeelsnummer, telefoonnummer en stuur dit aan: dc-hr@mindef.nl.
Pagina 1/1

Datum
Ons kenmerk P/2007
- ONTWERP -
Ik vertrouw erop u hiermee voor dit moment voldoende te hebben geïnformeerd.
DE HOOFDDIRECTEUR PERSONEEL,
J.G.A. Leijh
Luitenant-generaal
Ministerie van Defensie
Directie Personeelsbeleid
Afdeling Personeelsbeleid
en Rechtspositie
No12005 uitv.praktijk eentiende herl. 33542 Pagina 2/2