Blader door Gezond Gehoor

mijn beroep CI - chirurg CI - chirurg
mijn beroep
In 1994 schreef hij in zijn proefschrift dat kinderen beter nog even konden wachten met
een cochleair implantaat. Zo’n advies zou prof. dr. ir. Johan Frijns nu nooit meer geven.
Een gesprek over gevechten met verzekeraars, lastige gesprekken met patiënten, en
tranen in de ogen.
‘Toen ik 16 jaar was, besloot ik dat ik zowel iets
nuttigs wilde studeren als iets leuks. Dat nuttigs werd
geneeskunde, dat leuks werd medische techniek. Ik
ben dus zowel kno-arts als natuurkundig ingenieur.
Ik verricht oorchirurgie in de volle breedte, maar het
cochleair implantaat is mijn centrale aandachtspunt.
In 1988 startte ik mijn promotieonderzoek naar CI’s.
In 2000 implanteerde ik mijn eerste CI hier in het
Leids Universitair Medisch Centrum en inmiddels
heb ik vierhonderd CI’s ingebracht.’
Wat Johan Frijns ‘enorm bevalt’ aan zijn beroep is
zijn langdurige relatie met patiënten. ‘Ik loop altijd
met veel plezier door de wachtkamer, oude
bekenden begroeten. Ik geniet van wat ik voor
mensen kan betekenen. Laatst had ik via e-mail
contact met een vrouw bij wie ik drie jaar geleden
een CI implanteerde. Ze schreef: “Ik ben zó blij met
wat jullie voor mij hebben gedaan. Ik heb mijn baan
met uitsluitend uitvoerende taken kunnen inruilen
voor een coördinerende functie.” En dat terwijl ze
vóór de operatie nog in de WIA dreigde te belanden!’
Lastige gesprekken
Ondanks de vele successen zijn niet alle ervaringen
positief. Johan Frijns heeft ook weleens te maken
met ontevreden patiënten. ‘Natuurlijk. Dat komt
mede doordat de verwachtingen rondom een CI
vaak hooggespannen zijn. Maar eerlijk gezegd ben
ik in mijn voorlichting aan patiënten voorafgaand aan
een operatie terughoudender dan ik op grond van de
resultaten van de afgelopen jaren zou mogen zijn.
Als patienten me vragen of ze na de operatie weer
muziek zullen horen, geef ik aan dat het doel is dat
ze weer spraak kunnen verstaan. Wat ze daarbij nog
meer kunnen horen, is mooi meegenomen.’
Verwachtingsmanagement is een belangrijk
onderdeel van zijn beroep. Johan Frijns wijst zijn
patiënten er standaard op dat ze na de operatie last
kunnen hebben van oorsuizen, al neemt de overlast
gaandeweg meestal af als de spraakprocessor wordt
aangesloten. ‘Toch herinner ik me een patiënt voor
wie het oorsuizen ruim een jaar lang als een serieus
probleem bleef bestaan. Ik heb regelmatig
gesprekken met haar gevoerd, maar ik kan het
suizen in zo’n geval niet wegnemen. Dat ik van
tevoren op de mogelijkheid van oorsuizen gewezen
heb, daar koopt zij ook niks voor. Of neem de patiënt
die voor de operatie 35% kon spraakverstaan en
erna 65%. Als kno-arts bent ik daarover uiteraard
niet laaiend enthousiast, maar het is toch een
aantoonbaar forse verbetering. Maar de patiënt zelf
is ontevreden, want ze zegt nauwelijks verschil te
ervaren. Dat zijn lastige gesprekken.’
Lastig of niet, goede communicatie met patiënten is
volgens Johan Frijns een van de kernwaarden van
het CI-team in Leiden. ‘Wie je ook spreekt hier, wij
vinden persoonlijke aandacht heel belangrijk. Het
klinkt misschien raar uit de mond van een kno-arts,
maar audiologie en nazorg zijn eigenlijk vele malen
belangrijker dan de operatie. We hebben hier dan
ook twee coördinatoren die zich vooral bezighouden
met maatwerk voor patiënten. Ze zorgen er
bijvoorbeeld voor dat patiënten uit Groningen hier
kunnen overnachten en niet elke keer op en neer
hoeven naar huis.’
‘Het doel is spraak verstaan,
muziek luisteren is een bonus’
Tranen
Als je Johan Frijns vraagt wat de grootste
veranderingen zijn die hij in zijn carrière als kno-arts
heeft meegemaakt, dan is het ten eerste dat het CI
van iets experimenteels is uitgegroeid tot een
fenomeen met een redelijk zeker resultaat. Als
tweede noemt hij de wijze waarop de dovenwereld
reageert op op het CI, die is sterk veranderd. ‘Dat
De processor wordt achter het
oor gedragen en met een magneet
gekoppeld aan het implantaat