Blader door Gezond Gehoor

Jan Tempelaar, bestuurder van de Gelderhorst
‘De Gelderhorst: waar
doof en horend elkaar
ontmoeten’
De Gelderhorst is het enige verzorgingshuis voor oudere doven in heel Europa. En niet
alleen de bewoners zijn doof. Ook één op de drie medewerkers is doof of slechthorend.
Hoe gaat dat op de werkvloer, waar doof en horend zo sterk samenkomen?
Wie De Gelderhorst binnenkomt, staat versteld van
de grootsheid en het open karakter van het hoofdgebouw.
De ontvangsthal heeft de vorm van een
ovaal en je kunt tot aan het plafond kijken. Omhoog
kijkend zijn alle galerijen van de eerste tot de vijfde
verdieping zichtbaar. Over de vierde galerij loopt een
bewoonster met een rollator. Twee verdiepingen lager
kijkt een dove verzorgende nieuwsgierig over de
reling naar wie er zojuist is binnengekomen. Beneden
in de hal probeert een horende collega haar aandacht
te trekken door met haar armen te zwaaien.
‘Die openheid, daar is bewust over nagedacht in het
ontwerp’, legt Jan Tempelaar, bestuurder van De
Gelderhorst, uit. ‘Als je binnenkomt, krijg je als het
ware meteen communicatie aangeboden. Doven zijn
erg visueel ingesteld en daar is de inrichting van het
gebouw ook op afgestemd. Je kunt hier ver kijken.
Niet alleen door het grote raam over de stad Ede,
maar ook in het gebouw zelf. Gebarentaal is een
visuele taal. Je moet elkaar kunnen zien. De
openheid en het ronde karakter van de architectuur
maken het mogelijk om van galerij naar galerij, of
van galerij naar de hal met elkaar te communiceren.’
Al 60 jaar populair
In De Gelderhorst is plek voor oudere doven die niet
meer zelfstandig kunnen wonen en verzorging of
verpleging nodig hebben. Daarnaast zijn er nog eens
tachtig aanleunwoningen waar oudere doven
zelfstandig kunnen wonen, met alle eventueel nodige
zorg naast de deur. ‘Momenteel staan er zo’n 135
mensen op onze wachtlijst om een plekje te
bemachtigen in ons verzorgingshuis of in één van de
‘Eén op de drie medewerkers is doof’
aanleunwoningen’, vertelt Tempelaar. ‘Er zijn zelfs
plannen voor de bouw van 45 extra appartementen.’
Tempelaar, zelf horend, geeft al bijna vierentwintig
jaar leiding aan De Gelderhorst. Het verzorgingshuis
werd in 1997 in zijn huidige vorm opgezet. Maar de
geschiedenis gaat veel verder terug. ‘Dit jaar vieren
we het 60-jarig bestaan,’ vertelt Tempelaar trots. ‘Het
allereerste verzorgingshuis voor oudere doven was
de vakantievilla ‘Dovenvreugd’ in Baarn, die in 1953
werd gekocht na een grootscheepse inzamelings-
actie van de Nederlandse Christelijke Bond van
Doven. Maar het huis werd te klein en men
verhuisde naar Ede, om uiteindelijk hier, naast de
CineMec, terecht te komen.’
Doof en horend
Intussen zijn Annemie Brits en Ineke Willemsen,
twee medewerkers van De Gelderhorst, ook aangeschoven.
Annemie is doof en draagt een CI. Een
aantal jaar geleden is ze bij De Gelderhorst komen
werken, eerst in de keuken maar inmiddels werkt ze
als verzorgende. ‘Ik vind het heerlijk om met collega’s
in gebarentaal te kunnen communiceren.
Sinds ik hier werk, ben ik veel opener en socialer
geworden’, vertelt ze enthousiast. Ineke is horend en
werkt als zorgcoördinator en verpleegkundige: ‘Wat