Atex Prospekt.indd - GEA Happel Belgium

ATEX – Uitgebreide informatie
i.v.m de richtlijnen voor omgevingen die
aan explosiegevaar zijn blootgesteld
12/2003 (NL)

Inhoud:
• Uitsluiting van waarborg en aansprakelijkheid .................................................2
• Wat is een explosiegevaarlijke omgeving ..........................................................3
• Onderverdeling van de ATEX-richtlijnen .......................................................4 - 5
• Welke bepalingen werden gewijzigd? ..........................................................6 - 7
• Toepassingsgebied en definities ....................................................................8 - 9
• Plichten van de fabrikant / van de installateurs .......................................10 - 11
• Plichten van de exploitant van installaties ...............................................12 - 13
• Indelingen in zones en categorieën ..........................................................14 - 15
• Groepen toestellen en categorieën ...........................................................16 - 17
• Beschermingssoorten tegen ontsteking en temperatuurscategorieën ...18 - 19
• Aanduidingen ..............................................................................................20 - 21
• Kenmerkende samenstellingen van aanduidingen ..................................22 - 23
• GEA Centrale luchtbehandelingsgroepen - GEA ATplus ..........................24 - 25
• GEA Centrale luchtbehandelingsgroepen - GEA ATpicco ........................26 - 27
• GEA Luchtverhitters - GEA MultiMAXX M4Ex ..........................................28 - 29
• GEA Dakventilatoren - GEA RoofJETT ......................................................30 – 31
Algemene uitsluiting van waarborg
en aansprakelijkheid
De in dit document opgenomen feiten en elementen zijn uitsluitend bestemd om u te informeren. Hoewel alle inlichtingen naar
eer en geweten bijeen gebracht werden, aanvaardt GEA Happel Belgium geen waarborg of aansprakelijkheid voor de inhoud
ervan. Dit geldt zowel voor de juistheid als ook voor de volledigheid van de inhoud.
Deze informatie is uitsluitend een weerspiegeling van de stand van zaken van GEA Happel Belgium op het ogenblik van
publicatie (12/2003) . Wij wijzen er uitdrukkelijk op dat de in deze brochure opgesomde informatie als gevolg van recente
veranderingen niet meer actueel kan zijn. Eveneens kan deze informatie onvolledig zijn of fouten bevatten.
GEA Happel Belgium geeft voor de in deze brochure voorkomende informatie geen waarborg en aanvaardt geen enkele
aansprakelijkheid voor schade die uit het gebruik van deze informatie zou kunnen ontstaan.
© GEA Happel Belgium, Haren, 2003
Dit document, met inbegrip van al haar samenstellende delen is door de auteurswet beschermd. Elk gebruik van deze brochure
of van delen ervan buiten de enge grenzen van de auteurswet is zonder toestemming van GEA Happel Belgium niet
toegelaten en is strafbaar. Dit is in het bijzonder van toepassing voor reproducties, vertalingen, het opnemen op microfilm
of het opnemen in webpagina’s evenals elke andere vorm van inlassing of verwerking in elektronische systemen.
2

ATEX – De motor voor meer veiligheid?
Na een overgangsperiode van zeven jaar zijn op 1 juli
2003 twee richtlijnen van het Europese Parlement en
van de Raad inzake „Toestellen en beveiligingssystemen
voor reglementair gebruik in aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen“ en „Minimale voorschriften voor
de verbetering van de bescherming van gezondheid en
veiligheid van werknemers die door ontplofbare atmosferen
in gevaar kunnen gebracht worden“ in voege
getreden. In het gewone spraakgebruik heeft men het
over de ATEX-richtlijnen (Atmosphères Explosibles).
GEA Lufttechnik biedt duidelijke taal in verband met
de ATEX-richtlijnen! Wat is er veranderd? Waarop
moet in ieder geval gelet worden? Wat betekenen de
aanduidingen in detail? Waarover dient men zekerheid
te hebben? Welke producten van GEA Lufttechnik
vormen de basis voor veiligheid in aan explosiegevaar
blootgestelde omgevingen? Deze en vele andere
vragen worden in de voor u liggende brochure duidelijk
en op de praktijk gericht beantwoord.
❘❘❘❙ Wat is een explosiegevoelige atmosfeer?
Een atmosfeer kan explosiegevoelig zijn op basis van
plaatselijke en/of bedrijfstoestanden. Deze specifieke
verhoudingen bestaan uit een mengsel van lucht en
brandbare gassen, dampen, nevels of stoffen. Voor
een explosie van deze stoffen zijn atmosferische voorwaarden
noodzakelijk waarbij een ontbranding, na
een voorafgaande ontsteking, zich verspreidt in de
explosiegevaarlijke omgeving.
3

ATEX – Hoe worden beide richtlijnen
onderverdeeld?
❘❘❘❙ De richtlijn 1999/92/EG – beter bekend als ATEX 137
- bevat „Minimale voorschriften voor de verbetering van
de bescherming van gezondheid en veiligheid van werknemers
die door ontplofbare atmosferen in gevaar kunnen
gebracht worden“.Dikwijls wordt deze richtlijn nog
de ATEX 118a genoemd.
❘❘❘❙ De richtlijn 94/9/EG – beter gekend als ATEX 95
- bevat bepalingen voor „Toestellen en beveiligingssystemen
voor reglementair gebruik in aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen“. Dikwijls wordt deze richtlijn nog de
ATEX 100a genoemd.
❘❘❘❙ Vanwaar komen de getallen 95, 137 enz.?
De ATEX-richtlijnen zijn ontstaan uit het verdrag voor
oprichting van de Europese gemeenschap. Zo voorzag
artikel 137 van het verdrag bijvoorbeeld dat de Europese
Raad via richtlijnen minimale voorschriften kon uitvaardigen
die vooral de verbetering van de werkomgeving zou
bevorderen om de veiligheid en gezondheid van werknemers
nog beter te beschermen.
4
Vermits in de loop van het ontstaansproces de nummering
veranderd werd, werd dikwijls ook nog de oude
nummering in het spraakgebruik verder gebruikt (wat
vaak aanleiding geeft tot misverstanden). Beide richtlijnen
hebben een veelsoortige invloed op allerlei groepen
die betrokken zijn in de planning, het vervaardigen,
de uitrusting, de installatie en het uitbaten van aan
explosiegevaar blootgestelde omgevingen.

ATEX-richtlijn correcte benaming oude benaming
1999/92/EG ATEX 137 ATEX 118a
94/9/EG ATEX 95 ATEX 100a
❘❘❘❙ Wat omvat de ATEX-richtlijn 95 concreet?
• Toestellen en beveiligingssystemen voor reglementair
gebruik in explosiegevaarlijke omgevingen.
• Veiligheids-, stuur- en regelinstallaties die bijdragen
tot de veilige werking van toestellen en beveiligingssystemen.
• Alle elektrische, mechanische, hydraulische en pneumatische
productiemiddelen met eigen ontstekingsbron.
❘❘❘❙ Voor wie zijn de ATEX-richtlijnen bestemd?
De bepalingen zijn bestemd voor producenten en verdelers
en exploitanten van toestellen, componenten,
beveiligingssystemen evenals veiligheids-, controle- en
regelinstallaties in aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen. Voor het eerst werden de voorschriften
voor aan explosiegevaar blootgestelde omgevingen
ook uitgebreid voor niet-elektrische toestellen en
beveiligingssystemen.
De richtlijnen bepalen toestelcategorieën in functie van de
waarschijnlijkheid van het voorkomen van explosiegevaarlijke
omgevingen. In ieder geval is de fabrikant in het kader
van de richtlijn ATEX 95 verantwoordelijk. Hij dient de voorschriften
van de Europese richtlijn te respecteren. Ontwerpbureau’s
en installateurs zijn op de tweede plaats betrokken
bij de nieuwe ATEX-richtlijnen. De tot nu toe bestaande
vereisten en de informatie- en de aanduidingsverplichting
van gespecialiseerde bedrijven ten opzichte van exploitanten
van installaties in het kader van de richtlijn ATEX 137,
blijven verder van toepassing. Derhalve dienen ook ontwerpbureau’s
en installatiebedrijven een grondige kennis
van de inhoud van de nieuwe ATEX-richtlijnen te hebben.
5

ATEX -
Welke bepalingen werden gewijzigd?
In productaanduidingen gebruiken fabrikanten dikwijls
nog coderingen volgens de „ATEX-norm“. Hierbij
worden Europese ATEX-richtlijnen verward met nationale
(in Duitsland DIN) of respectievelijk met Europese
(EN) normen. Een richtlijn is nochtans geen norm. De
ATEX-richtlijnen zijn een louter juridische gedachtenconstructie.
Naar voorbeeld hiervan moeten de technische
normen nog opgesteld en in nationaal recht
gegoten worden.
❘❘❘❙ Wat is er tijdens het herinvoeren van de ATEX-richtlijnen
nieuw ontstaan of veranderd?
Inhoud van de ATEX 95: Na 30/6/2003 mogen alleen
nog bedrijfsmiddelen in gebruik genomen worden die
aan deze richtlijn voldoen.
Inhoud van de ATEX 137: Minimale voorschriften inzake
de bescherming van gezondheid en veiligheid van
werknemers. Ook de inhoud van de ATEX 137 zal opgenomen
worden in een verordening inzake de exploitatie
van aan explosiegevaar blootgestelde installaties.
6
❘❘❘❙ In het kader van de ATEX-richtlijnen zijn de volgende
nieuwe Europese normen (EN) ontstaan:
• EN 1127-1:1997
Bescherming tegen ontploffingsgevaar, grondbeginselen
en methodiek
• EN 13237:2003
Mogelijk explosieve atmosferen, voorwaarden en definities
voor uitrustings- en beschermingssystemen die bedoeld zijn
om in mogelijk explosieve atmosferen gebruikt te worden
• EN 60079-10:
Indeling in zones van aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen
• EN 60079-14:
Elektrische installaties in aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen
• EN 60079-17:
De controle en het onderhoud van elektrische installaties
in aan explosiegevaar blootgestelde omgevingen

Bovendien werden alle bouwvoorschriften die op een of
andere manier betrekking hebben op de veiligheid van elektrische
bedrijfsmiddelen, herwerkt. Nieuw in gans Europa is
ook de normering van de bescherming tegen stofexplosies:
• EN 50281-1-1
Constructie en controle
• EN 50281-1-2
Keuze, installatie en onderhoud
• EN 50281-3
Indeling van aan stofexplosiegevaar blootgestelde
omgevingen
In voorbereiding zijn EN voor door overdruk ingekapselde
bedrijfsmiddelen en voor bedrijfsmiddelen met
een autonome veiligheid tegen stofexplosies.
Bovendien werden in alle landen van Europa ook de
respectievelijke nationale voorschriften aangepast aan
de ATEX-richtlijnen. In Duitsland is dat:
• De wet op de veiligheid van toestellen
• De verordeningen inzake explosiebeveiliging ExVo,
ElexV, EX-RL
Ten slotte worden in de EN 13463-1:2001 nog de grondbeginselen
en vereisten voor „niet elektrische toestellen
bestemd voor gebruik in aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen“ bepaald.
❘❘❘❙ Wat gebeurt er met de oude toestellen?
Vanaf 1 juli 2003 moeten alle ondernemingen die toestellen en
beveiligingssystemen voor gebruik in aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen produceren, aanwenden of verkopen de
essentiële veiligheids- en gezondheidsvoorschriften van de ATEXrichtlijnen
in acht nemen. De voorschriften zijn dus niet met terugwerkende
kracht van toepassing. De bestaande werkmiddelen
moeten nochtans onderworpen worden aan een gevarenanalyse.
Indien daarbij een defect of slijtage vastgesteld wordt, moeten
deze middelen door arbeidsmiddelen vervangen worden
die beantwoorden aan de ATEX-richtlijnen. Het uitbreiden van
bestaande installaties moet met nieuwe toestellen gebeuren.
Nieuwe werkmiddelen voor gebruik in aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen mogen alleen op de markt gebracht worden
als zij volledig beantwoorden aan de ATEX-richtlijnen.
7

ATEX – Het toepassingsgebied
en definities
❘❘❘❙ Hoe worden producten volgens ATEX beoordeeld
en gecertificeerd?
De nieuwe ATEX-richtlijn 95 bepaalt voor het eerst
naast de elektrische ook de mechanische gevaren van
bedrijfsmiddelen. Voor het elektrische gevaarspotentieel
bestaat zoals voorheen de officiële controle door
een erkend, d.w.z een gemachtigd controleorganisme.
Voor het mechanisch gedeelte van een machine
kan de producent de beoordelingsprocedure inzake
conformiteit op basis van een risicoanalyse, zelf uitvoeren
of door derden laten uitvoeren en de resultaten
bij een erkend controleorganisme voorleggen.
Behalve de elektrische en mechanische controle van
het prototype moet de producent interne fabricatiecontroles
voor beide criteria uitvoeren. De elektrische
controle van het prototype moet door een erkend
controleorganisme beoordeeld worden. De gecertifieerde
controle van het prototype en de beoordeelde
interne productiecontrole laten aan de producent toe
om aansluitend een CE-conformiteitsbewijs af te leve-
Cat.1 en
beschermingssystemen
Controle prototype
QS productie
of controle van
de producten
8
Elektrische
toestellen &
motoren met
interne verbranding
Controle prototype
QS productie of
controle van de
conformiteit met
het bouwtype
Categorie 2 Categorie 3
Overige toestellen
(niet
elektrische toestellen)
Interne productiecontrole
Documenten
aan aangeduide
instanties
overgemaakt
Interne productiecontrole
In plaats van de opgesomde controles is telkens ook een afzonderlijke
controle mogelijk
Resultaat: Het product beantwoordt aan de vereisten. De conformiteitsverklaring
mag opgesteld worden. Het CE-symbool mag aangebracht worden.
ren.
❘❘❘❙ Zijn de ATEX-richtlijnen onafhankelijk van de plaats waar
de producten vervaardigd werden, van toepassing?
De nieuwe ATEX-richtlijnen zijn van toepassing voor alle
producten die in de EU in omloop gebracht worden, onafhankelijk
van het feit of ze binnen of buiten de Europese
Gemeenschap geproduceerd werden. Voor alle producenten
van producten die onder toepassing van de ATEXrichtlijnen
vallen, is derhalve in de toekomst een grotere

inspanning op documentatiegebied noodzakelijk.
❘❘❘❙ Welke producten vallen onder de ATEX-richtlijnen?
De voorwaarden van de ATEX-richtlijnen zijn uitsluitend
van toepassing op toestellen die geheel of gedeeltelijk
binnen aan explosiegevaar blootgestelde omgevingen
opgesteld, gemonteerd en in bedrijf genomen worden.
De ATEX-richtlijnen zijn ook dan van toepassing als in
het product zelf een zone die beantwoordt aan ATEX,
aanwezig is. Beveiligingssystemen vallen, onafhankelijk
van de omgeving, in het toepassingsgebied van de ATEXrichtlijnen.
Het interpreteren en de risicobeoordeling van
producten die niet aan de ATEX-richtlijnen onderworpen
zijn, gebeurt overeenkomstig de richtlijn voor machines
en volgens de algemene explosiebeveiliging.
❘❘❘❙ Hoe worden producten overeenkomstig ATEX gedefinieerd?
• Toestellen: machines, bedrijfsmiddelen,... met eigen
potentiële ontstekingsbron
• Beschermingssystemen: Installaties die een ontploffingsgevaar
beperken en/of een door een
explosie getroffen omgeving afgrendelen.
Bovendien worden ze als afzonderlijk en autonome
systemen in de handel gebracht.
• Componenten: Onderdelen zonder autonome functie,
die nochtans voor de veilige werking van toestellen
en beveiligingssystemen noodzakelijk zijn.
9

ATEX – Verplichtingen van de producent en
van de „verdelers“ van installaties
❘❘❘❙ Welke verplichtingen heeft de producent van een
product bestemd voor gebruik in aan explosiegevaar
blootgestelde omgevingen?
Vermits de ATEX-richtlijnen alleen betrekking hebben
op beveiliging tegen explosiegevaar, zijn zoals voorheen
alle voorschriften inzake arbeidsveiligheid en
machinebouw verder van toepassing.
• Kenmerking van toestellen:
vermelding van geschiktheid van het toestel met
betrekking tot de opstelling ervan („Toestelgroep /
categorie“ op het typeplaatje)
• Risicobeoordeling van toestellen en installaties in het
kader van de beoordelingsprocedure inzake conformiteit
– CE-aanduiding en conformiteitsverklaring
• Het verbouwen, respectievelijk het uitbreiden
van installaties: veiligheidsbeoordeling van reeds
bestaande installaties
• Beoordeling van ontstekingsbronnen volgens EN 1127
• Het bepalen van een eisenprofiel voor toestellen/
onderdelen
• Het in stand houden van een veilige bedrijfstoestand
bij de spanningsuitval
10
• Het inbouwen van geschikte, indien nodig ATEX-
toegelaten elektrische onderdelen
• Toesteleisen en veiligheidssystemen in functie van
de categorie
• Documentatie inzake toestellen en installaties met
opgave van het reglementair gebruik en het mogelijk
onjuist gebruik
- Gegevens betreffende de veilige ingebruikname,
gebruik, montage, onderhoud en installatie.
- Het aanduiden van gevaarlijke gedeeltes
- Gegevens betreffende technische specificaties
- Gegevens betreffende werktuigen en hulpmiddelen
- Taalgebruik in de documentatie: in een taal van
de Europese Gemeenschap en in de respectievelijke
taal/talen van het land
- De handleiding moet bij de inbedrijfsname
beschikbaar zijn
• De opgave van de toestelgroep en -categorie op het
typeplaatje is noodzakelijk

• De toestellen dienen in overeenstemming met deze
categorieën ingedeeld en gekenmerkt te worden.
• Bij beschermingssystemen moet het effect van
explosies tot een beperkte omvang herleid worden
en het verder leiden van de explosie dient door een
goed functionerende ontkoppeling vermeden te
worden. Deze functie moet ook bij het uitvallen van
de energietoevoer verder blijven bestaan. Een foutief
in werking treden is te vermijden.
• Bij toestellen en beveiligingssystemen dient het
principe van de geïntegreerde veiligheid in de hierna
volgende volgorde gerespecteerd te worden:
- Het vermijden van een explosiegevaarlijke atmosfeer
- Het vermijden van ontstekingsbronnen
- Het begrenzen van de uitwerking van ontploffingen
• Elektrische toestellen en sensoren moeten afhankelijk
van de zone gekozen en ingebouwd worden.
• Controle en fabricage van toestellen die opgesteld
worden in aan explosiegevaar blootgestelde omgevingen:
- Beveiligingssystemen en toestellen van categorie
1:
EG-prototypecontrole. Bijkomend wordt bij de
productie van het toestel een kwaliteitsgarantie
vereist die periodisch door een gecertificeerd
controleorganisme gecontroleerd wordt. Alternatief:
productcontrole.
- Niet elektrische toestellen van de categorie 2:
Technische documentatie met beoordeling van
het risico en interne productiecontrole. Voor het
„commercialiseren“ van het toestel is het overmaken
van de technische documentatie aan een
gecertificeerd controleorgaan noodzakelijk.
- Elektrische toestellen van de categorie 2:
EG-prototypecontrole. Bijkomend wordt bij de
productie van het toestel een kwaliteitsgarantie
vereist die periodisch door een gecertificeerde
dienst gecontroleerd wordt.
- Toestellen van categorie 3:
Interne productiecontrole
11

ATEX – Plichten van de exploitant
In de ATEX-richtlijn 137 wordt een groot aantal classificeringen
van producten, toestellen, bedrijfsmiddelen
enz. bepaald. Op de volgende pagina’s worden deze
indelingen nauwkeurig toegelicht.
De basis voor alle toestellen die in aan explosiegevaar
blootgestelde omgevingen gebruikt mogen worden, is
de indeling volgens gevarenzone’s. Nieuw is de verandering
van de zone’s voor stofsoorten in de zone’s 20,
21 en 22 (vroeger zone 10 en 11).
Elke uitbater van een productieruimte, een magazijn
met o.a. de mogelijkheid tot vorming van een explosiegevaarlijke
atmosfeer is verplicht deze indeling in
zone’s zelf of met hulp van een adviesbureau uit te
voeren. Deze manier van handelen biedt tegelijk meer
vrijheden, maar ook een aanzienlijk grotere verantwoordelijkheid
voor de exploitant. Als basis voor de
bepaling van deze zone’s wordt de waarschijnlijkheid
van het voorkomen van explosiegevaarlijke atmosferen
genomen en de tijdsduur waarbinnen deze kunnen
voorkomen.
12
Deze nieuwe structurering is niet meer vergelijkbaar
met de in DIN VDE 0165/1991 bepaalde indeling. Derhalve
dient algemeen een nieuwe beoordeling van de
gevaarlijke omgevingen te gebeuren. De nauwkeurige
voorstelling van de zone’s en de beschrijving ervan
volgt hierna.

❘❘❘❙ Welke verplichtingen heeft de exploitant van installaties
in aan explosiegevaar blootgestelde omgevingen?
• Het verhinderen van explosies door het nemen van
gepaste technische en organisatorische maatregelen
• Het inschatten en het beoordelen van de complexe explosierisico’s
evenals de eventuele uitwerkingen van explosies
• Klasseren van zone’s waarin ontplofbare atmosferen
kunnen voorkomen
• Het aanduiden van de zone’s aan alle toegangen
• Het verhinderen van de vorming van ontplofbare
atmosferen
• Het vermijden van ontstekingsbronnen
• Het beperken van de uitwerkingen van explosies door
bouwkundige beschermingsmaatregelen te nemen
• De beoordeling en de uitvoering van installaties en
toestellen volgens de allernieuwste techniek
• Organisatorische beschermingsmaatregelen zoals
bijv. het onderrichten van de werknemers
• Het bepalen en het duidelijk maken van de scheiding
tussen afzonderlijk bijgekochte toestellen
• Het kenmerken van aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen met het Ex-waarschuwingsteken
• Het controleren van de explosieveiligheid van een volledige
installatie voor de eerste ingebruikname en het
aanbrengen van CE-kentekens in heel de installatie.
• Het opstellen van een document met betrekking tot
de explosieveiligheid.
Voordeel: Dit document met betrekking tot de explosieveiligheid
maakt het voor de exploitant gemakkelijker om
met explosiegevaren in zijn bedrijf efficiënter om te gaan.
Het document met betrekking tot de explosieveiligheid
dient volgende punten te bevatten:
• Een waarschijnlijkheidsanalyse inzake het voorkomen
van ontstekingsbronnen en gevaren
• Het bepalen van stofeigenschappen
• Documentatie van de indeling in zone’s en zoneplan
• Het bepalen en het beoordelen van de risico’s van een
ontploffing, de uitbreiding en de uitwerking ervan.
Deze beoordeling geldt ook bij het uitvallen van de
energietoevoer.
• Documentatie inzake de veilige inrichting van werkplaatsen,
bedrijfsmiddelen en waarschuwingssystemen
• Voorzorgsmaatregelen inzake het veilig gebruik van
arbeidsmiddelen overeenkomstig 89/655 EG
13

Klassering volgens ATEX:
indeling in zones en categorieën
In de EN 60 079-10-norm worden de zones voor het toepassingsgebied
van ontplofbare gasatmosferen bepaald:
Zone 0
Omgevingen waarin gevaarlijke ontplofbare gasatmosferen
permanent, langdurig of dikwijls aanwezig
zijn. In de regel zijn deze voorwaarden aanwezig in
containers, leidingen, toestellen, tanks enz.
Zone 1
Omgevingen waarin ermee moet gerekend worden
dat bij normale werking, ontplofbare gasatmosferen
af en toe voorkomen. Daartoe behoren de directe
omgevingen van de zone 0 evenals omgevingen met
vul- en losinstallaties.
Zone 2
Omgevingen waarin niet of slechts gedurende korte
tijd met de aanwezigheid van een ontplofbare gasatmosfeer
dient rekening gehouden te worden. Tot
de zone 2 behoren magazijnen en omgevingen rond
afkoppelbare verbindingen van leidingen en in de
regel de directe omgevingen van zone 1.
14
Voor omgevingen die door brandbare stofdeeltjes aan
explosiegevaar blootgesteld zijn, worden overeenkomstig
EN 50281-1-2 volgende indelingen bepaald:
Zone 20
Omgevingen waarin een aan explosiegevaar blootgestelde
atmosfeer die uit mengsels van stof/lucht
bestaat, permanent, langdurig en veelvuldig voorkomt
(> 50 % van de bedrijfstijd). De in deze zone gebruikte
toestellen dienen een zeer hoge mate aan veiligheid te
bieden. Voorbeelden hiervan zijn de binnenruimtes van
silo’s, filterinstallaties, mengers of molens.
Zone 21
Omgevingen waarin ermee moet gerekend worden dat
een aan explosiegevaar blootgestelde atmosfeer die uit
mengsels van stof/lucht bestaat, af en toe voorkomt. De
in deze zone gebruikte toestellen dienen een hoge graad
aan veiligheid te bieden. Een voorbeeld daarvan zijn
open afleveringsplaatsen tot op 1 meter afstand.

Zone 22
Omgevingen waarin ermee moet gerekend worden dat een
ontplofbare atmosfeer door opgewerveld stof slechts zelden
of kortstondig optreedt. De in deze zone gebruikte toestellen
dienen een normale mate aan veiligheid te bieden.
Een voorbeeld daarvan zijn omgevingen met stofafzettingen
waarbij de dikte van de stoflaag kleiner is dan 5 mm.
Omgevingen waarin de dikte van de stoflaag op elk
ogenblik zo gering is dat van alle oppervlaktes de
kleur en de structuur van de oppervlakte herkend kan
worden, dienen niet ingedeeld te worden in een gevarenzone.
Hier mogen bijv. door stofafzettingen geen
voetsporen op de bodem herkenbaar zijn.
Zonecriteria voor gas- of stofhoudende atmosferen
Zone Categorie Het ontplofbaar medium is...
Gas (G) Stof (D)
0 20 1 permanent, langdurig of veelvuldig
aanwezig
1 21 2 bij normale productie af en toe
aanwezig
2 22 3 zelden en kortstondig aanwezig
Bevoegd voor de indeling in zones, de aanvaarding van
installaties en advies zijn behoudens de exploitant bijv.
de arbeidsinspectie voor de bedrijfstak, de technische
controleorganismen en de coöperatieve verenigingen.
Voorwaarde voor de technische aanvaarding is, afgezien
van de reglementaire installatie, het kunnen voorleggen
van een conformiteitsbewijs voor alle EEx-toestellen.
❘❘❘❙ Hoe moet men omgaan met toestellen die in verbinding
staan met toestellen geplaatst in explosiegevaarlijke
omgevingen ?
De verantwoordelijkheid voor de evaluatie van het risico
voor heel de installatie ligt bij de exploitant. Bij het
aankopen van onderdelen / toestellen moet behoudens
de geschiktheid voor de respectievelijke zones (opgave
van de toestelcategorie van de producent) ook op de
scheiding met voorafgaande en nageschakelde componenten
/ toestellen gelet worden. In de regel dient
de exploitant voor deze beoordeling beroep te doen
op extern advies.
15

Klassering overeenkomstig ATEX:
toestelgroepen en -categorieën
Een bijkomende basis voor het omgaan met de ATEXrichtlijnen
is de indeling in toestelgroepen en –categorieën
die in de respectievelijke zone’s gebruikt
mogen worden. Deze indeling is niet van toepassing
op elektrische bedrijfsmiddelen.
• Toestelgroep I
is van toepassing in de mijnbouw en geldt speciaal
voor het onder- en bovengronds gebruik van toestellen
in mijnen die door mijngas of door brandbare stoffen
bedreigd kunnen worden
• Toestelcategorie M1
ook bij een toestelpanne moet een verdere
gevaarloze exploitatie mogelijk zijn
• Toestelcategorie M2
bij het voorkomen van een ontplofbare atmosfeer
moeten de toestellen onmiddellijk uitgeschakeld
kunnen worden
16
• Toestelgroep II
is van toepassing op toestellen in alle andere omgevingen
waarin een ontplofbare atmosfeer kan voorkomen
• Toestelcategorie 1
Deze toestellen zijn voor gebruik in omgevingen
bestemd waarin een ontplofbare atmosfeer permanent,
langdurig of veelvuldig aanwezig is. Deze
toestellen moeten zelfs bij zeldzaam voorkomende
toestelpanne’s de noodzakelijke mate aan veiligheid
waarborgen. Zij bieden overbodige Ex-veiligheidsmaatregelen:
bij het falen van een veiligheidsonderdeel
van een toestel zal minstens een tweede onafhankelijke
beschermingsmaatregel op dat toestel
de noodzakelijke veiligheid garanderen. Ook bij het
voorkomen van twee onafhankelijke fouten moet
de noodzakelijke veiligheid gegarandeerd worden.
Zelfs bij zelden voorkomende en niet te verwachten
storingen mag het toestel geen ontstekingsbron
worden. De dichtheid moet gegarandeerd zijn. De
oppervlaktetemperatuur moet zich duidelijk onder
de ontstekingstemperatuur bevinden.

• Toestelcategorie 2
Deze toestellen zijn voor zones bestemd waarin een
explosiegevaarlijke omgeving maar af en toe voorkomt.
De Ex-beveiligingsmaatregelen van de toestellen
garanderen zelfs bij veel voorkomende storingen
of gewone fouten de noodzakelijke mate
aan veiligheid. Bij normale storingen mag het toestel
geen ontstekingsbron worden. De dichtheid
moet gegarandeerd zijn. De oppervlaktetemperatuur
mag bij een voorziene, ongewone exploitatie
de maximum temperatuur niet overschrijden.
• Toestelcategorie 3
Toestellen van de categorie 3 zijn voor zones geschikt
waarin er niet, of slechts zelden, of maar kortstondig
mee te rekenen is dat een ontplofbare atmosfeer
door gassen, dampen, nevel of opgewerveld
stof voorkomt. Deze toestellen garanderen bij een
normale exploitatie de noodzakelijke mate aan veiligheid.
Bij een normale toestelpanne mag het toestel geen
ontstekingsbron worden. De dichtheid moet gegarandeerd
zijn. De oppervlaktetemperatuur moet
zich duidelijk onder de ontstekingstemperatuur
bevinden. De oppervlaktetemperatuur mag bij reglementaire
exploitatie de maximum temperatuur niet
overschrijden.
Indeling van de categorieën volgens zone’s
Categorie Tot de zone En bijkomend mogelijk
1 G 0 1 en 2
2 G 1 2
3 G 2
1 D 20 21 en 22
2 D 22 22
3 D 22
17

Klassering volgens ATEX: Soorten ontstekingsbeveiligingen
en temperatuurscategorieën
De soorten van ontstekingsbeveiligingen volgens de nieuwe ATEXrichtlijnen
kunnen overzichtelijk in een tabel weergegeven worden.
Veiligheidsconcept Soorten ontstekingsbescherming
geen bijzondere
vereisten
scheiding - olie-inkapseling
- zandinkapseling
- inkapseling met
gietmassa
* Gebruik alleen in zone 2
18
Afkorting van de
soort ontstekingsbescherming
Toepassingsgebied Norm
algemene eisen geen voor alle soorten van ontstekingsbeschermingen
o
p
m
elektronica, trafo’s
condensatoren
alle soorten van relais
het uitsluiten overdrukinkapseling p machines, motoren,
schakelkasten
bijzondere mechani- drukvaste inkapse-
d motoren, schakelkasten,
sche constructie ling
vermogenselektronica
afstand tot elek- verhoogde veiligheid e klemmen, omhulsels,
trisch geleidende
onderdelen
lampen, motoren
energiebegrenzing ingebouwde veiligheid
i
elektronica
systemen met ingebouwde
veiligheid
i
elektronische systemen
verbeterde indus- ontstekingsbeveiliging n n* motoren, omhulsels, lamtriekwaliteit
nA: vonkenvrij
nC: vonkafgevende
bedrijfsmiddelen
nR: walmveilig omhulsel
nL: energiebeperkt
nP: vereenvoudigde
overdruk inkapseling
pen, elektronica
❘❘❘❙ De belangrijkste soorten ontstekingsbeveiliging in
de verwarmings-, de verluchtings- en de airconditioningstechniek
zijn:
• De algemene vereisten EN 50014
• „d“ drukvaste inkapseling EN 50018
• „e“ verhoogde veiligheid EN 50019
• „i“ ingebouwde veiligheid EN 50020
EN 50 014
EN 50 015
EN 50 017
EN 50 028
EN 50 016
EN 50 018
EN 50 019
EN 50 020
EN 50 039
EN 50 021

Temperatuurscategorieën
De temperatuurscategorie heeft als maateenheid betrekking
op de maximale oppervlaktetemperatuur van een toestel
bestemd voor aan ontploffingsgevaar blootgestelde atmosferen.
Deze mag in combinatie met een omgevingstemperatuur
van +40°C, op geen enkele plaats en op geen enkel moment,
door eigen verwarming overschreden worden. De vereisten
aan de producten zijn van T1 naar T6 toenemend.
Uit de explosiegroep en de temperatuurscategorie volgt de onderverdeling van de gassen en dampen met
betrekking tot de geschiktheid van de veiligheidsmaatregel:
Explosiegroep
relevant bij EExd
II A
MESG* > 0,9 mm
II B
0,5 mm < MESG < 0,9 mm
II C
MESG < 0,5 mm
T1
450°C
aceton
ethaan
ethylchloride
ammoniak
benzeen
azijnzuur
kooldioxide
methaan
methanol
methylchloride
propaan
tolueen
T2
450° - 300°C
i-amylacetaat
n-button
n-buthylalcohol
cyclohexanon
1,2-dichloorethaanazijnzuur-anhydride
Stadsgas ethylalcohol
ethyleen
ethyleenoxide
* MESG: grensspleetbreedte als indelingsfactor van de
explosiegroepen A, B en C
Temperatuurscategorieën T1 T2 T3 T4 T5 T6
Ontstekingstemp. van
brandbare stoffen
groter dan [°C]
Maximaal toegelaten
oppervlaktetemp. van
bedrijfsmiddelen.
T3
300° - 200°C
benzine
otto-brandstoffen
diesel-brandstoffen
jet-brandstoffen
stookolie
n-hexaan
zwavelwaterstof
T4
200° - 135°C
acetaaldehide
ethylether
450 300 200 135 100 85
450 300 200 135 100 85
T5
135° - 100°C
T6
100° - 85°C
Waterstof acetyleen zwavelkoolstof
19

Klassering volgens ATEX:
De aanduidingen
De aanduidingen volgens de nieuwe ATEX-richtlijnen
zijn zeer uitvoerig en veelsoortig. Uit de reeds behandelde
klassering volgens ATEX kunnen nu de aanduidingen
in hun samenstelling en volgorde nauwkeurig
bepaald worden. Om te beginnen zetten wij alle mogelijke
aanduidingen / opschriften en hun betekenis op
een rij.
1. Producent met volledig adres
2. Typenaam, reeksnummer, productiejaar
3. „Ex“-teken („ronde „Ex“ in een zeshoek“)
4. Toestelgroep, toestelcategorie, kenteken voor stof-
(D) of gas- (G) beveiliging.
bijv. II 2 G
20
II = toestelgroep overige omgevingen
2 = categorie 2
G = gas, nevel, dampen
Het toestel kan aldus in de zone 1
en 2 bij gassen, nevels en dampen
gebruikt worden.
5. „CE“-teken
6. * nummer van het controleorganisme (bijv. 0102 =
PTB, Physikalisch Technische Bundesanstalt)
7. * Intern controleteken van het controleorganisme
8. ATEX
9. * Controlenummer
10. EEx = Europees Ex-beveiligingsteken
11. Aanduiding van de soort beveiliging tegen ontsteking
ö = olie-inkapseling
p = overdruk inkapseling
q = zand inkapseling
d = drukvaste inkapseling
e = verhoogde veiligheid
i = eigen veiligheid
ia = mag bij normaal gebruik, bij een of
twee panne’s aan het toestel, geen
ontsteking veroorzaken
ib = mag bij normaal gebruik en bij een fout
aan een toestel geen ontsteking veroorzaken
m = inkapseling met gietmassa
aangaande de punten 6 / 7 / 9:
* Alleen noodzakelijk voor componenten, toestellen
enz. die onderworpen zijn aan een controle
van een prototype.

12. Toestelcategorie (zoals onder 4.), explosiegroep,
temperatuurscategorie
bijv. II C T4
II C = toestelgroep II (overige omgevingen),
explosiegroep C
T4 temperatuurscategorie = hoogst toegelaten
oppervlaktetemperatuur
De indeling volgens explosiegroepen wordt uitsluitend
bij de soort ontstekingsbescherming „drukvast“ verplicht
voorgeschreven. In de soort ontstekingsbescherming
„eigen veiligheid“ is de aanduiding van de explosiegroep
niet verplicht. Bij alle andere soorten van ontstekingsbescherming
zoals bijv. „verhoogde veiligheid“
is de aanduiding van de explosiegroep niet nodig.
De explosiegroep wordt ofwel volgens de grensspleetbreedte
of volgens de minimale ontstekingsstroomverhouding
bepaald. De grensspleetbreedte wordt bij een
drukvaste inkapseling gecontroleerd en in drie categorieën
ingedeeld. Deze drukt uit hoe klein een opening
(waarbij tijdens het naar buiten dringen van een vlam
hieraan zoveel energie onttrokken wordt, dat het niet
meer volstaat voor een ontsteking) dient te zijn:
A > 0.9 mm
B 0,5 tot 0,8 mm
C < 0,5 mm
De minimale ontstekingsstroom wordt bij toestellen
met een eigen veiligheid gemeten. Het is de verhouding
tussen de ontstekingsstroom voor laboratoriummethaan
en de minimale ontstekingsstroom van het/
de overeenkomende gas, nevel of damp waaraan het
toestel met eigen veiligheid blootgesteld wordt.
A > 0,8
B 0,45 tot 0,8
C < 0,45
Temperatuurcategorie = Hoogst toegelaten oppervlaktetemperatuur
T1 = 450°C
T2 = 300°C
T3 = 200°C
T4 = 135°C
T5 = 100°C
T6 = 85°C
21

Kenmerkende samenstellingen
van aanduidingen
Kenmerkende samenstellingen van aanduidingen
worden duidelijker door volgende voorbeelden. Om te
beginnen een aanduiding overeenkomstig EN 50014,
EN 50021, EN 50028, EN 50039:
[ E Ex d ] IIC T4
22
Het daarbij horende elektrisch
bedrijfsmiddel
temperatuurscategorie
(voor direct in de Ex-omgeving
ingezette bedrijfsmiddelen)
groep
soort ontstekingsbescherming
explosiebeschermd
attest afgeleverd overeenkomstig
de CENELEC-norm EN 50...

Een aanduiding overeenkomstig ATEX zou er als volgt
uitzien:
1026
2003
II (2) G
werkelijk productiejaar
prototype gecontroleerd
overeenkomstig 94/9/EG (ATEX)
bijhorend elektrisch bedrijfsmiddel
atmosfeer
(G = gas, D = stof)
bij onderdelen valt het -teken weg
categorie
toestelgroep
genoemde instantie fabricage
(bijv. PTB)
De aanduiding overeenkomstig het EG-proefattest
voor een prototype heeft de volgende afkortingen:
FTZÚ 02 ATEX 0066
nummer van het attest
controle van het prototype
overeenkomstig 94/9/EG
jaar van het EG-proefattest
voor het prototype
genoemde instantie
(notified body)
23

Veiligheid voor Ex-omgevingen:
Luchtbehandelingsgroepen GEA ATplus
GEA Lufttechnik biedt met zijn producten voor vele
toepassingen de noodzakelijke veiligheid in aan explosiegevaar
blootgestelde omgevingen. Een essentieel
element hierbij zijn de luchtbehandelingsgroepen van
GEA. Zij vormen met hun veelvuldige functies de basis
voor een goed functionerende atmosfeer- en verluchtingstechniek,
ook in aan explosiegevaar blootgestelde
zones.
Uw behoeften en/of de eisen van uw klanten staan daarbij
in het middelpunt want de GEA ATplus luchtbehandelingsgroepen
worden „op maat gemaakt“. Een pluspunt
voor u: de volgens ATEX aangeduide luchtbehandelingsgroepen
van de reeks ATplus, in de categorieën
2G, 2D, 3G en 3D, worden zonder meerprijs geleverd.
Even veelzijdig als de eisen in aan explosiegevaar
blootgestelde omgevingen zijn ook de mogelijkheden
die u de GEA luchtbehandelingstoestellen van de reeks
GEA ATplus, in het kader van de voorschriften van de
ATEX-richtlijnen, bieden. Om het even of het nu gaat
over elektrische verwarmingssystemen, speciale motoren
of volledig bedrade toestellen, met GEA ATplus
kan elke eis inzake aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen veilig en betrouwbaar vervuld worden.
24
Reeds voor het in voege treden van de ATEX-richtlijnen
hebben de centrale luchtbehandelingsgroepen van GEA
aan alle gebruikers veiligheid geboden door een speciaal
verloop in het kwaliteitsmanagement, de planning,
organisatie en productie evenals met eigen uitvoeringsrichtlijnen
voor „Ex-toestellen“. Reeds vanaf 2000 werden
alle centrale luchtbehandelingsgroepen van GEA
met een uitgebreide speciale documentatie voor toestellen
in aan explosiegevaar blootgestelde omgevingen
afgeleverd. Overeenkomstig de nieuwe ATEX-richtlijnen
worden deze nu met speciale aanduidingen op de
GEA luchtbehandelingsgroepen uitgebreid.
Speciale uitvoeringen met betrekking tot de keuze van
onderdelen en uitvoeringsdetails zijn voor de GEA ATplus
luchtbehandelingsgroep steeds leverbaar. Vermits ook het
systeem GEA ATplus voor aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen evenals de uitvoering van GEA ATplus voor
„normaal gebruik“ modulair opgebouwd is, is deze grote
verscheidenheid m.b.t. alle toestelspecifieke eisen zeer snel
beschikbaar. De productietijdsduur voor gegarandeerde veiligheid
in aan explosiegevaar blootgestelde omgevingen is
slechts een tot twee weken langer. En dat alhoewel alle toestellen
m.b.t. alle veiligheidsaspecten aan een afzonderlijke
interne controle onderworpen worden.

Ook dat is veiligheid voor u: alle centrale luchtbehandelingsgroepen
van GEA worden overeenkomstig de
specificaties van de “Uitvoeringsrichtlijnen en toestellencombinaties
voor centrale verluchtingstoestellen
bestemd om ingezet te worden in / met een aan
explosiegevaar blootgestelde atmosfeer“ geproduceerd.
Een uitgebreide specificatie volgens ATEX 95
werd voor de toestellenreeks ATplus overeenkomstig
de beoordelingsprocedure voor conformiteit bij de
TÜV gedeponeerd.
onderdelen categorie aanduiding temperatuurscategorie
legende: L+ beschikbaar via de berekenings-software Lplus van GEA Lufttechnik
A op aanvraag op korte termijn beschikbaar
X niet beschikbaar
Een korte inzage in de veelvuldige mogelijkheden die
u de GEA ATplus voor inzet in een aan explosiegevaar
blootgestelde omgeving biedt, maakt de hieronderstaande
tabel duidelijker. Alle uitrustingskenmerken
beantwoorden aan de nieuwe ATEX-richtlijnen.
Luchtbehandelingsgroepen GEA ATplus:
Ex II 2G / 3G / 2D / 3D T1 - T4
CE-aanduiding
explosiegroep beschikbaarheid
ATplus
motoren 2G EEx e T3 II L+
motoren 2G EEx de T4 IIC L+
motoren 2D II A
ventilatoren
volgens
T4 II L+
(radiaal)
VDMA 24169
ventilatoren
volgens
T4 II A
(vrijlopende wielen) VDMA 24169
REP-schakelaars 2G EEx de T6 IIC A
REP-schakelaars 2D II A A
Ex-lampen 2G EEx ed T4 IIB L+
Ex-lampen 2D II A
Ex-schakelaars 2G EEx de T6 IIC L+
Ex-schakelaars 2D II A
Servomotor voor
kleppen-aansturing
2G EEx d T6 IIC L+
Servomotor voor
kleppen-aansturing
2D II A
Kabelschroef-verbinding
2G/2D EEx e T4 II L+
Bijzondere onderdelen
2G II A
Bijzondere onderdelen
2D II A
25

Veiligheid voor Ex-omgevingen:
GEA luchtbehandelingsgroepen - GEA ATpicco
Zelfs in zeer enge ruimtes kunt U volledig vertrouwen
hebben in de veiligheid van de centrale luchtbehandelingsgroepen
voor aan explosiegevaar blootgestelde
omgevingen van GEA. Hier biedt u de toestellenreeks
GEA ATpicco de optimale oplossing voor bijv. gebruik in
tussenplafonds, -bodems of -wanden. Ondanks de geringe
afmetingen kan U over het veelzijdig instrumentarium
van de centrale luchtbehandeling van het modulair
opgebouwde systeem GEA ATpicco beschikken.
Een plaatsbesparende, flexibele centrale luchtbehandelingsgroep
voor montage in een tussenplafond dat de
voordelen en eigenschappen van het grote toestel GEA
ATplus bezit – dat was het doel bij de planning en de bouw
van de GEA ATpicco. Deze voordelen van de GEA ATpicco
vormen tot een luchtdebiet van 5.500 m³/h met de veelvuldige
klimatiseringsfuncties eveneens een basiselement
voor aan explosiegevaar blootgestelde zones. Ook bij
deze toestellenreeks verwerft U een modulair opgebouwde
centrale luchtbehandelingsgroep die volledig op maat
van uw speciale behoeften kan gemaakt worden. Speciale
uitvoeringen met betrekking tot de keuze van onderdelen
en uitvoeringsdetails zijn steeds beschikbaar. Desondanks
verkrijgt U ook die toestellen van het systeem GEA ATpicco
in de categorieën 2G en 3G zonder meerprijs.
26
Ook de GEA Atpicco centrale luchtbehandelingsgroepen
hebben reeds voor het in voege treden van de
ATEX-richtlijnen door een speciaal verloop in het kwaliteitsmanagement
van de planning, organisatie en
productie evenals met eigen uitvoeringsrichtlijnen
voor„Ex-toestellen“ een zeer hoge veiligheidsnorm
gegarandeerd. Met behulp van een uitgebreide speciale
documentatie voor het gebruik van de GEA ATpicco
in aan explosiegevaar blootgestelde omgevingen, kan
aan alle voorwaarden voor het gebruik van deze innovatieve
centrale luchtbehandelingstechniek van GEA
voldaan worden.
Alhoewel alle GEA ATpicco luchtbehandelingsgroepen
aan een afzonderlijke controle in alle veiligheidsaspecten
onderworpen worden, is de productietijdsduur
voor een optimale veiligheid in aan explosiegevaar
blootgestelde omgevingen slechts drie tot maximaal
vier weken langer.

Ook het systeem GEA ATpicco wordt volgens de specificaties
van de “Uitvoeringsrichtlijnen en toestellencombinaties
voor centrale luchtbehandelingstoestellen
bestemd om ingezet te worden in / met een aan explosiegevaar
blootgestelde omgeving“ geproduceerd. Een
uitgebreide specificatie overeenkomstig ATEX 95 werd
bij de TÜV gedeponeerd
onderdelen categorie aanduiding temperatuurscategorie
legende: L+ beschikbaar via de berekenings-software Lplus van GEA Lufttechnik
A op aanvraag op korte termijn beschikbaar
X niet beschikbaar
Een korte inzage in de veelvuldige mogelijkheden die
u de centrale GEA luchtbehandelingsgroepen voor
inzet in een aan explosiegevaar blootgestelde atmosfeer
bieden, maakt de hieronder staande tabel duidelijker.
Alle uitrustingskenmerken beantwoorden aan
de nieuwe ATEX-richtlijnen.
Centrale luchtbehandelingsgroepen
GEA ATpicco: Ex II 2G / 3G T1 - T4
CE-aanduiding
explosiegroep beschikbaarheid
ATpicco
motoren 2G EEx e T3 II L+
motoren 2G EEx de T4 IIC L+
motoren 2D II X
ventilatoren
volgens
T4 II L+
(radiaal)
VDMA 24169
ventilatoren
volgens
T4 II X
(vrijlopende wielen) VDMA 24169
REP-schakelaars 2G EEx de T6 IIC A
REP-schakelaars 2D II A X
Ex-lampen 2G EEx ed T4 IIB X
Ex-lampen 2D II X
Ex-schakelaars 2G EEx de T6 IIC X
Ex-schakelaars 2D II X
Servomotor voor
kleppen-aansturing
2G EEx d T6 IIC X
Servomotor voor
kleppen-aansturing
2D II L+
Kabelschroef-verbindingen
2G/2D EEx e T4 II L+
Bijzondere onderdelen
2G II A
Bijzondere onderdelen
2D II X
27

Veiligheid voor Ex-omgevingen:
GEA luchtverhitters
De voordelen van de producten van GEA Lufttechnik
zijn in een aan explosiegevaar blootgestelde atmosfeer
niet alleen inzetbaar met centrale luchtbehandeling
maar ook met gedecentraliseerde luchtbehandeling.
Met de GEA MultiMAXX M4 Ex staan voor
architecten, ontwerpers en exploitanten de veelvuldige
mogelijkheden van de gedecentraliseerde luchtverwarming
ook in aan explosiegevaar blootgestelde
atmosferen ter beschikking.
Uw bijzonder voordeel: zelfs de talrijke accessoires van
M4 Ex beantwoorden aan de strenge voorschriften van
de ATEX-richtlijnen en staan voor individuele oplossingen
in de gedecentraliseerde luchtbehandeling in aan
explosiegevaar blootgestelde atmosferen ter beschikking.
De waaier van mogelijke accessoires gaat van
bijv. mengluchtapparaten via servomotoren tot vorstbeschermingsvoelers.
De GEA MultiMAXX M4 Ex en al
de accessoires zijn voor de toestelgroep II, categorieën
2 en 3 geschikt. De temperatuurscategorie komt overeen
met T4, de motor is EEx-goedgekeurd. De GEA
MultiMAXX M4 Ex kan gebruikt worden in een aan
explosiegevaar onderworpen gasatmosfeer.
28
Omvat het door u in te richten bedrijf slechts gedeeltelijk
omgevingen met een aan explosiegevaar blootgestelde
atmosferen en wenst u in alle sectoren gedecentraliseerde
luchtbehandelingstoestellen in te zetten?
Door het brede aanbod aan accessoires dient u
niet meer afzonderlijk te plannen, maar kunt u op
het gekende brede instrumentarium terugvallen. Ook
betreffende de bouwgrootte en de verwarmings- en
verluchtingscapaciteiten zijn compromissen niet noodzakelijk
want er staan vier bouwgroottes met verwarmingscapaciteiten
van 10,7 kW tot 68,4 kW evenals
debieten van 1.540 tot 7.720 m³/h ter beschikking.

In de organisatie, productie en het kwaliteitsmanagement
beantwoordt de GEA MultiMAXX M4 Ex en al
zijn accessoires aan de strenge ATEX-richtlijnen. Aan
de U ter beschikking staande oplossingen gingen uitvoerige
risicoanalyses en verdere verfijningen van de
kwaliteitsverzekering vooraf. Samen met de nieuwe
gebruiksaanwijzing, de EG-conformiteitsverklaring en
bijkomende aanvaardingsprotocollen wordt een maximale
veiligheid gegarandeerd.
De GEA MultiMAXX M4 Ex heeft een even korte levertermijn
als de andere producten van de reeks. Een langere
levertermijn voor de toestellen die beantwoorden
aan de ATEX-richtlijnen is er niet. De hieronder volgende
tabel laat een eerste keuze toe.
bouwgrootte/
variante
verwarmingscapaciteit
van ... tot
aanvoertemperatuur van de lucht: . . . . . . . . . . . 15°C,
temperatuur van het verwarmingsmiddel: . . 80/60°C,
bedrijfstemperatuur: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Veiligheid voor Ex-omgevingen:
GEA dakventilatoren
Ook in de actieve afvoer van verbruikte lucht biedt GEA
Lufttechnik U de passende, individuele oplossingen voor
gebruik in ontplofbare gasatmosferen. Met de GEA Roof-
JETT dakventilatoren van de types RJVX en RJVY staan de
stilste ventilatoren van Europa voor gebruik in de zone’s 1
en 2 ter beschikking. De eentrapse kortsluitankermotoren
worden buiten de luchtstroming opgesteld.
Vanzelfsprekend biedt ook deze uitvoering van de
GEA RoofJETT U de volledige energievriendelijkheid
en hoge efficiëntie, evenals de uitgebreidheid van
het volledige toestellenpalet. Bovendien gaan de
GEA RoofJETT dakventilatoren perfect samen met de
decentrale GEA MultiMAXX luchtverhitters en met de
GEA systeemregeling.
De dakventilatoren RoofJETT van GEA beantwoordden
als eerste dakventilatoren op de Europese markt aan
de strenge ATEX-richtlijnen voor gebruik in ontplofbare
atmosferen. Ook in ontplofbare atmosferen kan
de Specific Fan Power steeds optimaal aangepast worden
aan de werkelijke behoeften want er staan negen,
respectievelijk bij drukvast ingekapselde motoren, vier
bouwgroottes ter beschikking.
30
Ook in ontplofbare atmosferen is de veiligheid tegen
indringend water in het gebouw relevant. Aan de
oplopende grondplaat van de GEA RoofJETT met
gesloten grondkaderhoeken en aan het omhulsel
loopt water veilig naar buiten af. Ook via de afsluitklep
en de kabeldoorvoeringen kan water niet in de
ventilator geraken.
Uiteindelijk passen montage en onderhoud in het positieve
totaalbeeld van de GEA RoofJETT. De afsluitklep
en de kanaalaansluiting zijn standaard reeds zonder
meerprijs ingebouwd en het complete gamma montagetoebehoren
is standaard. De ventilatorkast kan
na het lossen van twee bouten volledig opengedraaid
worden. Een ventilatorwerkschakelaar beschermt
tegen onbevoegde ingebruikname.

Met een langere levertijd voor de „Ex-uitvoering“ dient
U geen rekening te houden. De vele voordelen van de
GEA RoofJETT voor ontplofbare atmosferen kan U even
type trappen toerental
# A = klemmenkast, B = ventilatorschakelaar
RoofJETT RJVX
Kortsluitankermotoren buiten de luchtstroming
Soort ontstekingsbeveiliging II 2G EEx e II T3
ATEX certificaat FTZÚ 02 ATEX 0066
Negen bouwgroottes
Luchtdebiet 1.450 tot 17.500 m³/h
RoofJETT RJVY
Soort ontstekingsbeveiliging II 2G EEx d IIC T4
ATEX certificaat FTZÚ 02 ATEX 0067
Vier bouwgroottes
Luchtdebiet 1.485 tot 9.100 m³/h
snel in gebruik nemen als de andere uitvoeringen van de
dakventilator.
Vmax. pst. max. TR, max. P1 Inorm SFP RJV
LPA,3 rpm m3 /h Pa °C kW A kW/m3 /s dB(A) dB(A)
RJVX.2531.4#10 1 1430 1450 255 +40 0,21 0,50 0,52 55 52
RJVX3135.4#10 1 1400 2600 340 +40 0,37 0,72 0,51 55 53
RJVX.3140.4#10 1 1400 3300 417 +40 0,50 1,04 0,55 57 54
RJVX.4045.4#10 1 1410 5050 500 +40 0,91 1,87 0,65 62 59
RJVX.4050.4#10 1 1450 7000 640 +40 1,38 2,72 0,71 66 63
RJVX.5056.6#10 1 940 6250 340 +40 0,78 1,72 0,45 57 55
RJVX.5063.6#10 1 940 8920 450 +40 1,33 2,65 0,54 61 57
RJVX.6371.6#10 1 960 12650 590 +40 2,07 4,39 0,59 66 63
RJVX.6380.6#10 1 965 17500 780 +40 4,01 8,46 0,82 69 66
RJVY.2531.4#10 1 1470 1485 270 +40 0,18 0,62 0,45 55 53
RJVY.4045.4#10 1 1430 5100 510 +40 0,90 1,68 0,63 63 60
RJVY.5056.6#10 1 940 6250 340 +40 0,78 1,56 0,45 57 55
RJVY.5063.6#10 1 960 9100 470 +40 1,42 3,00 0,56 61 58
RJV
L PA,8
31

A GEA
B
BG
BY
CH
CZ
D
P
Klimatechnik GmbH
A-4673 Gaspoltshofen
GEA Happel Belgium N.V.
B-1130 Brussels
EVISS Ltd.
BG-7000 Rousse
GEA Klimatechnik UAB
LT-2009 Vilnius
GEA Thermtec
Schweiz AG
CH-3065 Bolligen-Station
GB
GEA LVZ, a.s.
CZ-46312 Liberec
GEA Klimatizace spol. s r.o.
CZ-46312 Liberec
GEA-Happel
Klimatechnik GmbH
D-44625 Herne
Air Treatment Division
A company of mg technologies group
E
F
DK
E
EST
F
FIN
GB
H
HR
B
NL
CH
DK
D
I
S
A
CZ
SLO
HR
GEA Klimateknik ApS
DK-2400 København NV
GEA Air Treatment Marketing
Services Int. GmbH - oficia Espana
E-28036 Madrid
GEA Klimatechnik UAB
LT-2009 Vilnius
GEA Happel France sarl
F-59436 Roncq Cedex
OY TEKNOCALOR AB
FIN-01300 Vantaa
GEA Comfortair Ltd.
Northants NN11 4NR
GB-Daventry
GEA Klimatechnika Kft
H-1022 Budapest
GEA-Klima-rashladna
tehnika d.o.o.
HR-10000 Zagreb
PL
SK
H
I
P
FIN
EST
LT
YU
LV
BY
RO
BG
GEA-Büro West
A-6020 Innsbruck
UA
RUS
GEA Klimatechnik UAB
LT-2009 Vilnius
GEA Klimatechnik UAB
LT-2009 Vilnius
GEA Happel
Nederland B.V.
NL-2909 LL
Capelle a/d IJssel
Nónio, Lda.
P-1269-090 Lisboa
GEA
Klimatyzacja Sp. z o.o.
PL-54610 Wroclaw
CORES TRADE s.r.l.
RO-1900 Timisoara
Thermics s.r.l.
RO-Bucuresti - sector 2
GEA Happel Belgium N.V. · Dobbelenbergstraat 7 · B-1130 Brussel · Tel. (+32) 02/240 61 61 · Fax (+32) 02/240 61 81
E-mail: sales@gea-happel.be · website: http://www.gea-happel.be
LT
LV
NL
PL
RO
TR
RUS
S
SK
SLO
TR
UA
YU
GEA Kondicioner
Moskva
Moskva
GEA EXOS
Luftbehandling AB
S-74528 Enköping
GEA Klimatizácia s.r.o.
SK-82104 Bratislava
GEA
Klimatizacijska Tehnika
SL-1000 Ljubljana
ISISAN
TR-80700 Balmumcu
Istanbul
GEA Ukraina OOO
UA-04053 Kiev
GEA Klimatehnika YU
YU-11070 Novi Beograd
VK.-Nr. 204 9607 (NL) ·2.500 · 10/2003 · AV
Onder voorbehoud van wijzigingen