Kerkeind 18 (Kerkstraat 65, 5061EH) - De Vrijheid Oisterwijk

Kerkeind 18
Kerkstraat 65, 5061 EH
Na eeuwenlang onbebouwd geweest te zijn hebben rond 1960 de dames Van Bommel hier een
huis gezet op een erf dat lang onderdeel vormde van het westelijke erf.
Later vestigde zich hier goudsmid Jan Witjes en tegenwoordig bevindt zich hier stomerij Briljant.
In de Middeleeuwen stond hier ook een huis en in de 16-de eeuwe waren hier enige tijd zelfs
twee woningen.
© De Vrijheid Oisterwijk • 8-3-2010 1

18
In de Kerkstraat zijn we nu gevorderd tot het erf waarop heden een huis staat dat is gezet door de gezusters
Van Bommel.
In 1421 lijkt dit erf in handen te zijn van de kinderen van Jan van den Wiel 1 . Bedoeld zullen zijn Elisabeth en
Heilwich, dochters van Jan van den Wiel, die in 1421 al dood is 2 . Haar oom Aart van den Wiel Peterszoon lijkt
de rechten op het erf overgenomen te hebben 3 . In 1449 staat er - zoals is verhaald bij de bespreking van den
Blauwen Valk - het woonhuis van Peter Aarts van den Wiel. Op 8 mei 1449 gaat Peters vader af van de tocht
in dit huis, dat is gelegen ten oosten van het erf van de schepenklerk Hubrecht van Oesterhout
Godertszoon 4 . Het erf strekt zich aan de oostzijde uit tot aan het huis van Peters zuster Elisabeth, voor welke
nadrukkelijk de osendrup van haar huis wordt voorbehouden.
In 1477 vindt na de dood van Aart van den Wiel en Margriet dochter van Matthijs van Hukelem een erfdeling
plaats 5 . Aart is dan korte tijd tevoren overleden 6 . Delers zijn de kinderen en kindskinderen, te weten de
zoons Peter en Henrik van den Wiel, Lambrecht Henriks van den Woude als man van Juut, dochter van Aart,
Jan Jans Witten als man van Elisabeth, dochter van Henrik Emmen (en kleindochter van Aart van den Wiel),
en voorts Gerit, de zoon van genoemde Peter van den Wiel als gemachtigde van Henrik, de zoon van wijlen
Henrik Emmen voornoemd. Ook zuster Jan dochter van wijlen Aart van Haeren als moeder, heer Henrik,
1 Otw,R.143,96v;
2 Otw,R.143,121v; Otw,R.186,10; Elisabeth is getrouwd met Aart van den Brekelen, zoon van Aart van den Brekel, en Heilwich
met Servaas, zoon van Faas Peterssone;
3 Brussel,ARA,KA 10719,10v;
4 Otw,R.157,10;
5 Otw,R.183,10;
6 Otw,R.181,28v;
Kerkeind 18
Kerkstraat 65, 5061 EH
© De Vrijheid Oisterwijk Kerkeind 18 • 2

priester, zoon van wijlen Aart die Gruyter als pater, een zuster Rycout dochter van wijlen Jan Beernts als
zuster ‘des susterhuse’, alwaar Margriet, dochter van wijlen Henrik Emmen is ingetreden.
Genoemde Gerit Peters van den Wiel heeft het hier besproken huis in de Kerkstraat van zijn vader geërfd
voor 1480 7 . Op 16 april van dat jaar heeft Gerit een erfpacht van niet minder dan 29 lopen rogge uit het
goed van heer Godevaart van Hulsel gaande, welke erfpacht Gerits ‘oudevader’ Aart van den Wiel had
verworven van Jan Jans Witten voornoemd, overgedragen aan Adriaan Gijsbrecht Heyen. Hem wordt ook
nog het hier besproken huis overgedragen, maar waarschijnlijk gebeurde dit slechts tot zekerheid, want uit
niets blijkt dat het huis toen blijvend uit handen van de Van den Wiels is geraakt.
Gerit Peters van den Wiel was getrouwd met Guuld, dochter van Henrik van Buedel 8 . Zij hebben drie zoons,
heer Aart, priester; Gerit Gerits en Willem Gerits van Wiel. Rond 1497 zijn zij in staat gesteld het ouderlijk
huis te bezwaren. Gerit doet dit voor schepenen van Den Bosch 9 . Willem en heer Aart op de feestdag van
Sint Jacob de apostel 1497 te Oisterwijk, wanneer ze een erfpacht van anderhalf mud rogge beloven aan
Gijsbrecht Lambrechts van Gorcum 10 .
In de kortste keren krijgt Gijsbrecht de beloofde erfpacht niet afgedragen en in het gericht dat Jan Verstegen,
de vorster, volvoerde, is het onderpand op 6 juli 1499 voor vier lopen rogge overgedragen aan Adriaan
Claaszoon Stert 11 . Willem van den Wiel is zich toen kennelijk gaan beijveren Gijsbrecht alsnog tevreden te
stellen: op 12 juli 1499 belooft hij Gijsbrecht Lambrechts van Gorcum de genoemde anderhalf mud rogge
ook nog uit een wei ‘aen die vyndmolen ter Nedervonderen’ en uit andere onderpanden, zodat Gijsbrecht in
het vervolg beter verzekerd is van de betaling 12 . Willems broeders en Adriaan Stert hebben hierna op het
ouderlijk huis van Willem vertegen 13 . Willem was getrouwd met Margriet dochter van Dirk van Heeswijk,
welke waarschijnlijk afkomstig was uit Den Bosch 14 , en verwekte bij haar drie zonen die allemaal priester
werden, zodat de staak van Willem is uitgestorven. Willem is vroegtijdig, tussen 1502 en 1508 gestorven 15 . In
juni 1512 heeft de weduwe de tocht in het huis overgedragen aan Matthijs Dirks van der Elst, de ‘toesiender’
over haar onmondige zonen Frans, Ariaan en Gerit. Matthijs heeft het huis daarop verkocht aan Corstiaan
Corstiaans 16 . Die schijnt er een huis bijgebouwd te hebben, want in 1518 belooft hij aan Gijsbert Jans van
Goch een rente van vier rijnsgulden uit twee huizen in de Kerkstraat 17 . De oude lasten daarop zijn een
erfpacht van een half mud rogge, verschuldigd aan Gijsbrecht Lambrechts voornoemd, vier pond, te betalen
aan de kapelanen in de kerk van Oisterwijk en tien stuiver aan het personaat aldaar 18 .
Corstiaan Corstiaan Janssens heeft al deze lasten niet kunnen blijven opbrengen. Wegens de wanbetaling van
het half mud rogge werd Gijsbrecht van Gorcum aan zijn onderpand gericht en het is toen verkocht aan de
Bosschenaar Gerit Aarts van Vaerlaer, die het als hoogst biedende tenslotte op 27 januari 1523 ook heeft
behouden 19 . Op 7 maart 1536 heeft Gerit, die woonachtig was in de Ridderstraat in Den Bosch 20 , het goed
7 Otw,R.186,10;
8 Otw,R. 205,23;
9 sH,R.1266,331v;
10 Otw,R.202,30; Otw,R.205,23;
11 Otw,R.204;17;
12 Otw,R.204,31v;
13 Otw,R.205,23; Otw,R.207,43;
14 Margriet, wier moeder Elisabeth in 1502 nog in leven is (Otw,R.206,40v), heeft haar man tientallen jaren overleefd. De
Bossche bronnen schijnen Willem ten onrechte als een kleinzoon van Gerit van den Wiel aan te duiden, zoals de onder
Lindeind 59 genoemde bron sH,R1270,337;
15 sH,R.1272,509; sH,R.1277,155;
16 Otw,R.216,23v;
17 sH,R.1291,258;
18 Otw,R.223,6v;
19 Otw,R.224,38;
20 Otw,R.237,24;
© De Vrijheid Oisterwijk Kerkeind 18 • 3

gesplitst. Het huis op het oostelijke deel heeft hij toen overgedragen aan Gerit Peter Scylders; dat op het
westelijke deel aan Willem Willem Muts 21 . Het eerstgenoemde behandelen we onder I, het tweede onder II.
18-I
Uit zijn huwelijk met Goedelt, de natuurlijke dochter van Arnt van Gameren 22 bij Elisabeth dochter van
Roelof van Best 23 heeft Gerit Scilders Peterszoon vijf kinderen. Op 18 augustus 1550 hebben zijn zoon Arnt en
zijn schoonzoon Zeger Wouter Bacx als man van Anna, dochter van Gerit Scilders Peters ‘int bijwesen’ en met
consent van Heliaas Peter Scilders als momboor van Gerits drie onmondige kinderen, met name Jan, Peter en
Elken of Aleid 24 , het huis dat Gerit werd opgedragen door Gerard Arnts van Vairlair, overgedragen aan Jan
Willem Muts 25 , een broeder van degene aan wie het onder II te bespreken erf in 1536 was overgedragen.
Jan heeft het huis nagelaten aan vier kinderen. Zijn zoon Jan heeft zijn aandeel in 1557 overgedragen aan
zijn zwager Goyaart Ariaan Huben 26 . De erfgenamen schijnen het niet eens te zijn geweest, zodat heer
Willem Huysmans een hem verschuldigde rente niet betaald gekregen heeft en een opwinningsgeding heeft
aangespannen. Op 2 juni 1559 heeft Aart Peter Schilders het meeste voor heer Willems onderpand geboden.
Schijnbaar heeft hij slechts als tussenpersoon willen optreden: op 2 juni 1559 draagt hij het huis in de
Kerkstraat over aan Goyaart Ariaan Huben voornoemd 27 , ook ten behoeve van Aart Henrik Roestenborchs en
Jan Goossen Rutten, de andere schoonzoons van Jan Willem Muts 28 .
Op 9 november 1563 heeft Jan Goossen Rutten de aandelen van zijn consorten overgenomen en het huis
overgedragen aan Peter Cornelis Goossens 29 . Die heeft het 14 februari 1572 overgedragen aan Antonis, de
zoon van Gijsbert Leunis 30 . Toen het erf, waarschijnlijk als gevolg van het oorlogsgeweld, zijn opstallen
21 Otw,R.240,17;
22 ook wel Van Gamerack geheten;
23 Otw,R.244,55v;
24 Otw,R.268,27;
25 Otw,R.254,75;
26 Otw,R.261,89v;
27 Otw,R.263,42v;
28 Otw,R.267,44;
29 Otw,R.267,44;
30 Otw,R.276,7;
© De Vrijheid Oisterwijk Kerkeind 18 • 4

verloor, is het wegens wanbetaling van de cijns van vier pond aan de altaristen opgewonnen door heer en
meester Frans van der Borcht 31 . In het verbuut is het erf bemachtigd door Elisabeth dochter van Frank
Colen 32 , weduwe van Cornelis Emberts van Gorcum, welke is hertrouwd met Wouter Wouters van Esch.
Wouter heeft de ledige, desolate hofstad in de naam van Elisabeth op 12 november 1583 overgegeven aan
Joost, de weduwe van Peter Jan Nauwens, die we hierna genoemd zien worden als eigenaar van het erf dat
Willem Willem Muts in 1536 verwierf.
18-II
Willem Willems Muts was een zoon van Willem Wouters Mutsaerts die in 1497 een huis binnen de vrijheid bij
de Kruisstraat gekocht had 33 . Willem Willems Muts was getrouwd met Marieken, dochter van Jan van
Amsterdam. Als man van Marieken heeft hij op 3 maart 1544 ten behoeve van zijn zwager Adam Smolders,
zoon van Henrik die Molder, als man van Geerborcht, ook een dochter van Jan van Amsterdam, vertegen op
een erfpacht van 14 lopen rogge, verschijnend uit het huis in Hukelum dat eertijds was van Jan Feytmans 34 .
De naam van de schoonvader van Willem Muts doet schijnbaar ten onrechte denken dat we met een man uit
den vreemde te maken hebben: op 12 januari 1538 heeft Jan Jan Moerkens alias van Amsterdam, als
weduwnaar van Jenne, dochter van Gerit Groys Wouterszoon 35 , aan hun beider dochters Geerborcht en
Meriken, welke dan al getrouwd is met Willem Muts, ook ten behoeve van Jans zoon Jan, een erfpacht van
een half mud rogge overgedragen, waarvan een vierde deel door Henrik Willem Emmen als man van
Kathelijn, dochter van Jan Moerkens de oude verworven werd van Marie dochter van Jan Moerkens en Jan
van Steenbergen 36 . Daar Henrik Willem Emmens huwelijk met Kathelijn kinderloos bleef, moest hun erfenis
worden gekloofd en daarover ontstond onenigheid tussen de kinderen van Willem Gijsbrecht Huysmans
enerzijds en anderzijds Jan Moerkens met Thomas, Jan en Geerborcht, zijn kinderen en zijn schoonzoon
Willem Muts 37 . Henrik Willem Emmen had zijn zwager Servaas Moerkens in 1521 al tevreden gesteld ter zake
31
Otw,R.283,II,23v;
32
Otw,R.283,II,64v;
33
over Willem Mutsaerts erf wordt gesproken na Lindeind 49;
34
Otw,R.248,15v;
35
Otw,R.239,19;
36
Otw,R.242,1v;
37
over de Huysmansen wordt gesproken onder Kerkeind 2 (Otw,R.237,103v;). Genoemde Thomas is een meisje
(Otw,R.237,153). Op 16 augustus 1533 heeft Jan Jan Moerkens als weduwnaar van Jenneken, dochter van Gerit Wouter
© De Vrijheid Oisterwijk Kerkeind 18 • 5

van de nalatenschap van Kathelijn 38 . Van deze Servaas is een dochter Elisabeth bekend 39 . Vermoedelijk
behoorde zo gezien de schoonvader van Willem Muts tot een in onze streek al lang gevestigd geslacht. In
1423 leeft reeds Claas geheten Moerken de zoon van Jan Moerken 40 .
Als weduwnaar van Marie, dochter van Jan van Amsterdam, heeft Willem Muts op 12 november 1571 de
tocht in zijn huis in de Kerkstraat, daar gelegen tussen het erf van Adriaan Henrik Godstouwen en dat van
Peter Cornelissens, hiervoor uitvoeriger genoemd als Peter Cornelis Goossens, afgestaan aan zijn zoon
Willem Muts de jonge 41 . Die treft het ongeluk dat brand zijn huis verwoest. Op 6 september 1573 heeft hij
op de afgebrande hofstad vertegen ten behoeve van Peter, de zoon van wijlen Jan Nauwen. Diens weduwe
heeft in 1583 de naastgelegen afgebrande hofstad gekocht en zodoende het erf weer de oude omvang
gegeven. In het vervolg spreken we daarover verder.
Peter Jan Nauwen had uit zijn huwelijk met Marie dochter van Jan van Heze een zoon Jan; uit zijn huwelijk
met Joost, welke hij als weduwe heeft achtergelaten, werd een dochter Marie geboren. Met instemming van
de kinderen van Peter heeft Joost op 12 november 1583 de rechten op de hiervoor besproken hofsteden
overgedragen aan Jan zoon van wijlen Adriaan Poirters 42 , wellicht bijgenaamd Jan Adels 43 .
‘Opt versueck bij Jannen Adriaen Poirterssen’ als weduwnaar van Marie dochter van Jan de Weecker gedaan,
hebben de schepenen goedgevonden dat die ‘mag vercopen, vesten ende erven’ een afgebrande hofstad in
de Kerkstraat, op voorwaarde dat hij van de opbrengst 23 carolusgulden zal aanwenden ten behoeve van de
kinderen. Jan heeft het erf daarop op 17 december 1597 verkocht aan Adriaan Wouters van Heck, de
buurman 44 .
Datzelfde jaar had Jan met zijn broeder Geraard en Peter Pauwels Goyaarts als man van Anna, een stuk
akkerland, dat hun als kinderen van Elisabeth dochter van Gerit de Bont was aangekomen van Lambert
Gerits de Bont, nog verkocht aan Henrik Wouters van Nuys 45 . Peter en Anna beschikten aldus over de
blijkende penningen om de koop van Adriaan Wouters van Heck te vernaderen. De hofstad hebben ze
evenwel niet opnieuw bebouwd. Misschien omdat Peter woonachtig was in Oirschot, althans van Oirschot
wordt genoemd. Op 16 maart 1599 heeft Peter Pauwels van Oirschot als man van Anna dochter van Adriaan
Poirters die afgebrande hofstad overgedragen aan Andries zoon van Wouter Boom 46 . Die is geërfd door zijn
kinderen Jan en Marie. Reeds op 17 maart 1604 hebben deze kinderen de nog steeds ledige hofstad verkocht
aan Cornelis, de zoon van Antonis Roelofs Peynenborch 47 . Bij de tenaamstelling heeft de secretaris, meester
Lambert van den Heuvel, het te mooi willen doen: Cornelis werd meestal Cornelis Antonis Rulens genoemd,
en dat niet omdat zijn grootvader Roelof heette, maar omdat zijn grootvader Peter Roelofszoon
Peynenborch, dus een zoon van de stamvader van de Oisterwijkse tak was.
Cornelis is driemaal in het huwelijk getreden. Zijn eerste vrouw was Jenneken dochter van Jacob Willems de
Smit. Hun enige dochter is Cathelijn, welke de vrouw is geworden van Antonis Aart Cornelis Lathouwers 48 .
Cornelis’ tweede vrouw was afkomstig van Tilburg en heette Margriet dochter van Jan Beris van Tilborch. Zij
Groys, de tocht in een half mud rogge overgedragen aan Geerborcht en Willem Muts ook ten behoeve van ‘bruer Jan’ en
Dirk van Desschel als man van ‘Thomaes’. Over bruer Jan: G. Berkelmans, De heilige Joannes van Oisterwijk? In De Kleine
Meijerij, jrg 12 (1959), 14; zie ook onder Lindeind 36;
38 Otw,R.255,52;
39 Otw,R.231,32v;
40 Otw,R.144,54v, los blad;
41 Otw,R.275,37;
42 Otw,R.283,II,23v;
43 Brussel,ARA,KA 10723;
44 Otw,R.292,46v;
45 Otw,R.292,39v;
46 Otw,R.294,16v;
47 Otw,R.298,61;
48 Otw,R.307,34v;
© De Vrijheid Oisterwijk Kerkeind 18 • 6

ouwen op de afgebrande hofstad en trekken daarvoor geld aan bij de Bosschenaar Nicolaas Jan Nicolaas
Donckers. Op 3 december 1611 beloven ze hem een cijns van zes carolusgulden, verschijnend op de feestdag
van 'Sint Nicolaas des bisschops' uit het huis en hof aan de ‘steewech ofte strate’, gelegen tussen het erf van
Aart Peters van den Wiel westwaarts en dat van Jan Willems van den Wiel oostwaarts, waarvan de hof zich
uitstrekt van de straat tot een weide behorende tot de ‘pastorye’ der kerk 49 . Lang heeft Margriet van haar
nieuwe huis niet kunnen genieten. Als weduwnaar heeft Cornelis op 20 april 1613 de helft in de Biercleppe,
een stuk wei en hei van drie-en-een-halve lopense ‘aende Schepersdijck’ 50 , overgedragen aan Christiaan van
Ravesteyn 51 . Nadien is Cornelis nog in het huwelijk getreden met Heilwich dochter van Everaart Henricx uit
Oirschot 52 . Beide laatstgenoemde huwelijken schijnen kinderloos gebleven te zijn. Margriet had wel een
dochter Willemken uit haar huwelijk met Antonis Goossens 53 . Dit meisje was getrouwd met Joost, de zoon
van Willem Aarts van den Wiel 54 . Door de Van den Wiels kwam Cornelis wellicht tot zijn derde huwelijk.
Heilwichs broeder Henrik was namelijk getrouwd met Anna dochter van Wouter Willems van den Wiel, een
oudoom van Joost voornoemd 55 .
In 1618 is Cornelis Antonis Rulens niet meer in leven. Op 9 maart van dat jaar heeft Antonis Lathouwers, zijn
schoonzoon, de onbedeelde helft in een hofstad met een huis erop in de Kerkstraat overgedragen aan heer
Everaart Henricx, priester en een der weinige altaristen die er in die tijd nog in Oisterwijk toeft, ten behoeve
van zijn moeder Anneke, de weduwe van Henrik Everts, welke de andere helft bezit op grond van versterf
van genoemde Heilwich dochter van Everaart Henricx, de derde echtgenote van Cornelis Antonis Rulens. Als
lasten op het gehele goed worden vermeld: een geamortiseerde cijns van tien stuiver, te betalen aan de
pastorije, een cijns van vier pond verschuldigd aan de heren altaristen en het onderhoud van een ‘roy
dijks’ 56 .
Ook handelend voor zijn zuster Ida heeft heer Everart het goed op 13 februari 1620 verkocht aan Cornelis, de
zoon van Jan Wouters van Beurden, doch door vernadering door Jacob, de zoon van Benedictus Aarts bij
Cornelia, dochter van Wouter Willems van den Wiel, raakt hij zijn aanwinst de 18 e daaropvolgende al weer
kwijt 57 . Uiteindelijk moet hij met de verwanten van de Van den Wiels toch tot een overeenstemming
49
sH,R.1458,130;
50
Tussen de dijk en de Biercleppe ligt een weg van 20 voet breed; achter de Biercleppe ligt grond van Adriaan Goyaart
Huyben. Met een einde ligt de grond aan ‘den gemeynen Roeydyck’ en met het andere aan de gemeint;
51
Otw,R.307,34v;
52
Otw,R.314,6;
53
Otw,R.313,45;
54
Otw,R.302,18;
55
Otw,R.284,104v;
56
Otw,R.312,19v; abusievelijk wordt in de akte vermeld dat de hofstand staande huwelijk met Heilwich werd gekocht;
57 Otw,R.314,6;
© De Vrijheid Oisterwijk Kerkeind 18 • 7

gekomen te zijn, want in 1636 woont tussen Jan Janssen Timmermans en de schoutet meester Adriaan
Comans: Cornelis Janssen van Buerden, die met drie oord wordt belast voor ‘een huys ende XVIII roeyen
hoeffs’ en voor zijn welvaren met twee oord 58 .
Cornelis, een zoon van Jan Wouter Wouter Peters van Beurden en Adriana dochter van Peter Conincx, een
dochter van de secretaris van Boxtel 59 , was tweemaal getrouwd. Zijn eerste vrouw heette Adriana. Uit hun
huwelijk sproten meerdere kinderen. Zijn tweede vrouw was Maaiken, een dochter uit een andere familie
Van Beurden, namelijk een dochter van Cornelis, een zoon van de mulder Adriaan Cornelissen van Beurden
en Jenneken dochter van Joorden Jans de Greef. Ook uit het tweede huwelijk werden meerdere kinderen
geboren. Bij aldien is het niet duidelijk hoe de onbedeelde helft in het hier besproken huis in handen is
geraakt van de kinderen van Hendrik Brocken. Voor 200 gulden hebben Cornelis Hendrik Brocken en zijn
zwager Adriaan Martens als man van Adriana dochter van Hendrik Brocken, ook handelend ingevolge een te
Roosendaal verleende volmacht van Matthijs en Henriksken, broeder en zuster en kinderen van Hendrik
Brocken, de onbedeelde helft van het huis in de Kerkstraat, daar gelegen tussen het erf van Adriaan Huibert
Poth en dat van de weduwe van meester Adriaan Coomans, waarvan het erf zich uitstrekt van de straat tot
een voetpad, op 29 januari 1667 afgestaan aan Maaiken dochter van Cornelis van Beurden 60 , de weduwe. Zij
heeft het goed nagelaten. Bij de scheiding en deling tussen de erfgenamen van Cornelis en Maaiken op 12
december 1690 komt het goed aan twee getrouwde dochters: Adriaantje, welke is getrouwd met Willem van
Cuyck, krijgt de voorste helft toegescheiden en Jenneken, de vrouw van Jan Peter Poth, de achterste.
Willem heeft de ene helft nagelaten aan twee zoons, Cornelis en Goyaart, van wie eerstgenoemde zijn
rechten op 4 februari 1725 heeft overgedragen aan de ander 61 . In 1736 heeft Goyaart zijn woning verhuurd
aan Maria van Esch 62 . Het jaar daarop, op 16 januari 1737, heeft Peter Janssen Poth voor 60 gulden de
achterkamer en de helft van de hof aan de oostzijde, benevens het recht van weg over de wederhelft, hem
aangekomen van zijn ouders, overgedragen aan Aart Raymakers, die dan de gerechtigde op de andere helft
heet 63 . Nochtans hadden ook de Van Cuycks nog steeds rechten in het goed, te weten Marianna, welke was
getrouwd met Daniel Klerks, Anna Maria van Cuyck en Cornelis Dankers. In 1746 worden Antonie van Esch
en de weduwe van Antonie van Huys genoemd als bewoners van het huis en Daniel Klerks als eigenaar 64 . Op
20 februari 1750 gaat de eigendom over op Willem van Heusden, die in onroerend goed placht te handelen,
maar het met het onderhavige goed slecht heeft getroffen 65 . In 1751 wordt namelijk aangetekend dat het ‘is
afgebrant en geheel geruineert’ 66 . Op 22 februari 1754 volgt Jan Adam Bakkers Willem van Heusden op 67 ,
doch reeds in 1755 worden de lasten niet meer opgebracht en in een opwinning wordt het erf verworven
door Johannes Verster de Balbian. Van 21 april 1759 tot 7 maart 1769 heeft die het erf bezeten 68 . Op
laatstgenoemde datum komt het aan de westerbuur, de heer Philips Zehender, een Zwitser en luitenant van
het regiment Zwitsers onder de heer generaal-majoor De Sturler 69 . Op 28 juli 1770 verwerft die van Cornelis
Dankers nog de weg die deze over het erf heeft lopen vanaf zijn huis aan de overkant van de straat 70 . Deze
weg over de huisplaats lag aan de oostzijde van het erf. Philips Zehender was het er alleen om te doen bij
58 GA 241,33v;
59 sH,RA,RGD 248;
60 Otw,R.361,II,7;
61 Otw,R.414,8v;
62 GA 260;
63 Otw,R.417,34v; zie ook Otw,R.416,155: Peter neemt een vierde deel over in 1734;
64 GA 262;
65 Otw,R.420,132v;
66 GA 263;
67 Otw,R.422,34;
68 Otw,R.423,96;
69 Otw,R.426,118;
70 Otw,R.427,99.
© De Vrijheid Oisterwijk Kerkeind 18 • 8

zijn, hierna onder Kerkeind 19 te bespreken huis, een hof te maken. Deze is door zijn opvolgers gehandhaafd.
Eerst na de Tweede Wereldoorlog hebben de ongetrouwde dames Anna Maria en Cato van Bommel hier
weer een huis gebouwd.
overzicht
KERKEIND 18(-I)
Jan van de Wiel
Aart van den Wiel Peterszoon x Margriet
8-5-1449 huis en 1/2 hof west Peter Aarts van den Wiel
Aart van den Wiel x Margriet d. Matthijs van Hukelem
1477 Gerit Peters van den Wiel x Guuld d. Henrik van Buedel
10-4-1480 huis Adriaan Gijsbrecht Heyen
6-4-1499 huis Adriaan Claaszoon Stert
Gerit Peters van den Wiel x Guuld d. Henrik van Buedel
Gijsbrecht Lambrechts van Gorcum (opwinning)
1-12-1503 huis Willem Gerit van den Wiel x Margriet d. Dirk van Heeswijk
19-6-1512 huis Corstiaan Corstiaan Janssens
1519 2 huizen
Gijsbrecht Lambert van Gorcum (opwinning)
18-5-1520 huis klein huisje Gerit Aarts van Vaerlaer, wnd den Bosch in de Ridderstraat
het oostelijk deel
Gerard Arnts van Vairlair x Elisabet Jan Reyners
7-3-1536 huis Gerit Peter Scylders x Goedelt n.d. Arnt van Gameren
18-8-1550 Jan Willem Muts
hr Willem Huysmans (opwinning)
Aart Peter Schilders
2-6-1559 huis Goyaart Ariaan Huben, Aart Henrik Roestenborchs, Jan Goossen Rutten
9-11-1563 huis Jan Goossen Rutten
9-11-1563 huis Peter Cornelis Goossens
14-2-1572 huis Antonis z. Gijsbert Leunis van Megen
met K18-II
altaristen van Otw (opwinning)
Elisabeth d. Frank Colen wede Cornelis Emberts van Gorcum xx Wouter Wouters van Esch
© De Vrijheid Oisterwijk Kerkeind 18 • 9

12-11-1583 afgebrande hofstad Joost wede Peter Jan Nauwens (wedn Marie Jan van Heze)
12-11-1583 afgebrande hofstad Jan z. Adriaan Poirters (Adels?) x Marie d. Jan de Weecker
17-12-1597 afgebrande hofstad Adriaan Wouters van Heck
18-12-1597 afgebrande hofstad Peter Pauwels Goyaerts (van Oirschot) x Anna Anna d. Adriaan Poirters
16-3-1599 afgebrande hofstad Andries z. Wouter Boom
17-3-1604 nieuw huis Cornelis z. Antonis Roelofs Peynenborch x Jenneken d. Jacob Willems de Smit xx Margriet d. Jan Beris
van Tilborch xxx Heilwich d. Everaart Henricx
Catelijn Cornelis Antonis Ruelens x Antonis Aart Cornelis Lathouwers
9-3-1618 huis hr Everaart Henricx, priester en zijn moeder Anneken Wouter Willem van de Wiel wede Henrik Everts
13-2-1620 huis Cornelis z. Jan Wouters van Beurden
18-2-1620 huis Jacob z. Benedictus Aarts
Cornelis Jans van Beurden x Adriana xx Maaiken Cornelis Adriaan van Beurden
krn Hendrik Brocken te Roosendaal (1/2)
29-1-1667 huis Maaiken d. Cornelis van Beurden wede Cornelis Jan van Beurden
12-12-1690 huis Adriaantje d. Cornelis van Beurden x Willem van Cuyck (voorste helft) en Jenneken d. Cornelis van
Beurden x Jan Peter Poth (achterste helft)
4-2-1725 huis 9 R Goyaart z. Willem van Cuyck, ketellapper x Cornelia Wouter Bertens (voorste helft) K18
Jan van Hees x Cornelia Poth (achterste helft)
11-9-1734 huis 4 R Peter Jan Poth (achterste helft)
16-1-1737
1-5-1737
huis Aart Raymakers (achterste helft)
Daniel Klerks x Marianna van Cuyck (voorste helft) K18
9-8-1749 hof Cornelis Jan Dankers (achterste helft)
20-2-1750 afgebrande huisplaats 1/2 L Willem van Heusden
22-2-1754 hof 1/2 L Jan Adam Bakkers
opwinning wegens de verponding en bede van 1755
21-4-1759 hof 1/2 L Johannes Verster de Balbian
7-3-1769 hof 1/2 L Philips Zehender, luitenant in reg. Zwitsers
(met in 1770 erfweg over dit erf)
zie bij Kerkeind 19
1945 schuur Antonius Huijbers na 1946 F.1964
1946 schuur Anna Maria A. en Catharina M.A. van Bommel
1966 huis Wouterus J.A.M. Paijmans
geen wijknummer, na ca. 1960 Kerkstraat 65
KERKEIND 18-II
Gerit Aart van Vaerlaer
het westelijk deel, geheel zie K18-I
7-3-1536 huis Willem Willen Muts z. Willem Wouter Mutsaerts x Marieken d. Jan van Amsterdam
15-11-1571 huis Willem Muts de jonge z Willem Willem Muts
6-9-1574 afgebrande hofstad Peter z. Jan Nauwen x Marie d. Jan van Heze xx Joost
uit: www.devrijheidoisterwijk.nl 8-3-2010
zie verder K18-I
© De Vrijheid Oisterwijk Kerkeind 18 • 10