eindrapport - Gemeente Alphen-Chaam

Zwerfafval in Alpen Chaam
Basisproject Impulsprogramma
Zwerfafval
Basisproject Impulsprogramma Zwerfafval

Zwerfafval in Alphen-Chaam
Basisproject Impulsprogramma zwerfafval
projectnr. 196605
revisie 3.0
5 maart 2010
Opdrachtgever
Gemeente Alphen-Chaam
Afdeling Beleid en Beheer
Postbus 3
5130 AA ALPHEN
datum vrijgave beschrijving revisie goedkeuring vrijgave
5 maart 2010 Eindrapportage definitief, revisie 3.0 P. Lasterie M. v.d. Kieboom

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 1 van 26
Inhoud Blz.
1 Inleiding 2
1.1 Aanleiding 2
1.2 Doel van het project 2
1.3 Resultaat en werkstappen 3
1.4 Leeswijzer 3
2 Huidige aanpak zwerfafval 4
2.1 Beleid en organisatie 4
2.2 Verwijderen 5
2.3 Voorzieningen 6
2.4 Voorlichting 7
2.5 Participatie 7
2.6 Handhaving 7
3 Huidige kwaliteit 9
3.1 Gemeten kwaliteit 9
3.2 Hotspots 10
3.3 Klachten en meldingen 11
3.4 Enquête uitkomsten 11
3.5 Objectief versus subjectief 14
4 Analyse huidige situatie 14
4.1 Analyse huidige situatie 14
4.2 Quickscan Senternovem 14
5 Plan van aanpak 14
5.1 Visie op zwerfafval 14
5.2 Nieuw beleid voor een schoon Alphen-Chaam 14
5.3 Actieplan 14
5.3.1 Verwijderen 14
5.3.2 Voorzieningen 14
5.3.3 Participatie 14
5.3.4 Voorlichting 14
5.3.5 Handhaving 14
5.4 Inzet externe partijen 14
5.5 Uitvoeringsagenda 14
Colofon 14

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 2 van 26
1 Inleiding
1.1 Aanleiding
De gemeente Alphen-Chaam zet zich in voor een fraaie en goedverzorgde openbare
ruimte. Het schoonhouden van de openbare ruimte behoort tot één van de gemeentelijke
taken. De gemeente loopt daarbij aan tegen de groeiende irritaties bij haar burgers over
de hoeveelheid zwerfafval. Vooral het schoonhouden van het buitengebied vraagt veel
inspanning en tijd. Alphen-Chaam is een groene gemeente en heeft gedurende de
zomerperiode te maken met veel recreanten. Mede hierdoor bestaat de ambitie het
buitengebied, maar ook de dorpskernen, schoner te krijgen en te houden.
De gemeente is hiervoor op zoek naar beleidsrichtlijnen en concrete maatregelen/ acties
om zwerfafval terug te dringen dan wel te vóórkomen. In het kader van de
Subsidieregeling Zwerfafval vermindering voert de gemeente Alphen-Chaam daarom het
Zwerfafval Basisproject uit.
1.2 Doel van het project
Middels dit zwerfafvalproject wil de gemeente verbeterpunten voor een efficiëntere
bedrijfsvoering formuleren om zwerfafval aan te pakken. Het doel van dit project is als
volgt te formuleren:
Doel van het project: huidige situatie en aanpak met betrekking tot zwerfafval in de
gemeente in beeld brengen en het aanreiken van praktische verbeterpunten om
zwerfafval gericht te vóórkomen door te focussen op de voornaamste probleemplekken
en de veroorzakers van zwerfafval. Interne samenwerking en communicatie met externe
partijen moet bijdragen aan een aanpak bij de bron.
In de strijd tegen zwerfafval wordt gelet op de volgende vijf instrumenten, ook wel 'de 5
knoppen' genoemd, te weten:
1. Verwijderen: alle maatregelen waarmee het zwerfafval uit de openbare ruimte wordt
verwijderd (beheer).
2. Voorzieningen: de middelen waar de burger zijn zwerfafval kan deponeren
(afvalbakken, milieuparken, etc.).
3. Handhaving: alle maatregelen met als doel het straffen of aanpakken van de
veroorzakers van het zwerfafval (handhaving).
4. Communicatie en voorlichting: aandacht voor communicatie zowel binnen de
organisatie als met externe partners en burgers, en voor gedragsbeïnvloeding van
burgers door middel van voorlichting (onderwijsprojecten, publiciteit, etc.).
5. Participatie: burgers betrekken bij de zwerfafvalproblematiek en samen werken aan
een schonere gemeente.
Voor dit project heeft de gemeente Alphen-Chaam zich naast bovengenoemd doel een
aantal doelstellingen voorgelegd, waarmee zij onder andere zwerfafval een plek wil geven
in de organisatie. Deze zijn als volgt:

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 3 van 26
1. Hoeveelheid zwerfafval verminderen:
De gemeente wil de hoeveelheid zwerfafval verminderen en zorgdragen voor een schone
gemeente waarbij specifieke plaatsen extra aandacht verdienen. De gemeente is daarom
op zoek naar verbeteringen in de huidige aanpak om zwerfafval in de gemeente op een
efficiënte manier aan te pakken.
2. Aandachtsplekken/- gebieden
Een aantal plekken zijn beduidend minder schoon of vervuilen sneller dan de omliggende
omgeving en zijn soms beeldbepalend voor de beleving en de kwaliteit van de openbare
ruimte. Deze plekken verdienen in de aanpak van de gemeente de aandacht, waarbij het
buitengebied specifiek aandacht vraagt.
3. Voorlichting en communicatie naar burgers:
De gemeente Alphen-Chaam is op zoek naar een aanpak bij de bron, namelijk door te
focussen op de veroorzaker. Zij wil door middel van afgestemde communicatie en
voorlichting gedragsverandering stimuleren, dit gecombineerd met handhaving als stok
achter de deur.
1.3 Resultaat en werkstappen
Het eindresultaat van dit project vormt een plan van aanpak ofwel actieplan waarin
beleidsuitgangspunten zijn opgenomen en is aangegeven met welke maatregelen
zwerfafval in de openbare ruimte is te verminderen, waarbij ondermeer wordt gefocust op
communicatie- en voorlichtingmiddelen om diverse veroorzakers van zwerfafval op een
doeltreffende wijze aan te pakken.
Om een actieplan voor zwerfafval op te kunnen stellen is het noodzakelijk dat eerst de
huidige situatie 'wat heb ik?', 'hoe doe ik het nu?' en 'wat kost dat?' in kaart wordt
gebracht. Hieruit volgt het opstellen van verbetervoorstellen met concrete verbeteracties.
De subsidieverlener SenterNovem spreekt daarom van twee deelproducten: een
'nulmeting' en een 'plan van aanpak', welke in dit zwerfafvalproject in één gecombineerd
rapport worden opgesteld. De volgende werkstappen zijn in dit project doorlopen:
Fase A: voorbereiding projectaanpak;
Fase B: in beeld brengen van de huidige aanpak en situatie en het bepalen van de
verbeterpunten en aandachtsgebieden;
Fase C: ontwikkelen van nieuw beleid en het opstellen van een plan van aanpak.
1.4 Leeswijzer
De huidige aanpak en situatie is vastgelegd in hoofdstuk 2, waarbij ingegaan wordt op de
bevindingen per 'knop'. In hoofdstuk 3 volgt een beschrijving van de huidige kwaliteit,
zowel van de gemeten kwaliteit als de kwaliteit zoals die beleefd wordt door de burger.
Na de beschrijving van de huidige situatie wordt hoofdstuk 4 besteed aan een analyse van
de bevindingen. Hieruit komen verbetervoorstellen naar voren om nieuw beleid te
formuleren en om concrete verbeteracties op te stellen. In hoofdstuk 5 worden
beleidsuitgangspunten, de verbeterpunten en de acties neergezet en toegelicht.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
Uitgestrekt Buitengebied
De gemeente beheert een
uitgestrekt buitengebied met
veel agrarisch terrein.
Daarnaast ligt binnen de
gemeentegrenzen een groot
gebied in eigendom van
Staatsbosbeheer.
blad 4 van 26
2 Huidige aanpak zwerfafval
2.1 Beleid en organisatie
Gemeentelijke organisatie
De organisatie van de gemeente Alphen-Chaam bestaat uit de afdeling Beleid en Beheer,
afdeling Publiekszaken en het Bedrijfsburo. De afdeling Beleid en Beheer is
verantwoordelijk voor het schoonhouden van de openbare ruimte. In dit project zijn ook
medewerkers van andere afdelingen betrokken, om het onderwerp zwerfafval breed weg
te zetten binnen de organisatie en draagvlak voor de aanpak te creëren. De gemeente
bestaat uit zes dorpskernen (Alphen, Bavel AC, Chaam, Galder, Strijbeek en Ulvenhout AC)
en heeft een uitgebreid buitengebied in het beheer.
Gemeentelijk beleid
Hieronder wordt ingegaan op het huidige en gehanteerde beleid ten aanzien van beheer
en meer specifiek van reiniging en zwerfafval. Hiervoor zijn de 'basisgegevens' van de
gemeente geïnventariseerd. Er wordt kort ingegaan op het collegeprogramma, het
milieubeleidsplan en de wet milieubeheer.
Collegeprogramma 2006-2010
In het huidige collegeprogramma staan de zaken en ontwikkelingen benoemd die in de
beleidsvoering van 2006-2010 de primaire aandacht krijgen. De volgende genoemde
speerpunten zijn in meer of mindere mate gerelateerd aan beheer en reiniging:
Aandacht voor de afvalproblematiek in kleine kernen;
Onderhoud openbaar groen verbeteren en het maken van een inhaalslag voor
achterstallig onderhoud.
In relatie tot de zwerfafvalproblematiek kan burgerparticipatie en communicatie een grote
rol spelen. In het collegeprogramma is daarover het volgende genoemd:
Burgerparticipatie verbeteren, evenals de communicatie in het algemeen. Daarnaast
is een klantvriendelijke organisatie een speerpunt door onder andere de Loketfunctie
te verbeteren.
Milieubeleidsplan 2008-2012/ Wet milieubeheer
Doelstellingen met betrekking tot milieu en duurzaamheid zijn opgenomen in het
vigerend Milieubeleidsplan 2008-2012. De doelstellingen zijn concreet en meetbaar
gemaakt door middel van het opstellen van een uitvoeringsplan van diverse projecten.
In het plan zijn doelstellingen opgenomen met betrekking tot de afvalinzameling.
Specifiek voor zwerfafval is als doelstelling opgenomen het opstellen van een project
zwerfvuil in het kader van natuur- en milieueducatie. Het Basisproject Zwerfafval past hier
binnen. Daarnaast is in het Milieubeleidsplan als doelstelling opgenomen klachten zo
snel mogelijk in behandeling te nemen en af te handelen.
Wet Milieubeheer
Vanuit de Wet Milieubeheer is de gemeente verantwoordelijk voor het voorbereiden,
uitvoeren en handhaven van beleid met betrekking tot (gescheiden) inzamelen, afvoeren
en verwerken van huishoudelijk afval. Daarnaast is zij verantwoordelijk voor de
voorlichting, het behandelen van klachten en het organiseren van projecten gericht op
afval, zo ook op het voorkomen van zwerfafval.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
Grofvuil vaak illegaal
Opvallend bij de dump van
grofvuil is dat beheerders vaak
illegaal afval aantreffen, zoals
hennepafval, asbest, XTC‐vaten,
slachtafval, autobanden en
elektrische apparatuur.
blad 5 van 26
Begroting
Uit de begroting van 2009 zijn de volgende bedragen terug te vinden die direct te linken
zijn aan zwerfafval. Voor voorlichting is geen budget opgenomen in de begroting.
Begrotingspost Begroting 2009
Inzet eigen personeel (378 uur)
Inhuur Diamant groep en inzet kraan (584 uur).
25.992,-
Op basis van gegevens uit 2008. 9.630,-
Inzameling huishoudelijk vuil en veegwerkzaamheden door Helma 18.350,-
Totaal begroting € 53.972,-
2.2 Verwijderen
Eigen buitendienst, veel taken uitbesteed
De gemeente Alphen-Chaam beschikt over een Buitendienst. Het betreft een ploeg van zes
medewerkers die zorgdragen voor beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Onder
het takenveld van deze dienst valt de lediging van afvalbakken, het service-onderhoud en
werkzaamheden die zijn gericht op de afhandeling van meldingen.
Een aantal taken die onder beheer en onderhoud vallen, zijn uitbesteed aan externe
partijen. Hieronder een overzicht van taken die zijn uitbesteed.
Vegen bestrating: Reinigingsdienst Helma
Verwijdering onkruid op verharding (borstelen van verharding die niet in de reguliere
veegroutes wordt meegenomen): op afroep door Reiningingsdienst Helma
Verwijdering onkruid in groen/ prikroutes: inzet van sociale werkvoorziening
Diamantgroep Tilburg. Diamantgroep zet bovendien BSW (Sociale werkvoorziening
Breda) in. Uit de praktijk blijkt dat beide groepen bijna dagelijks aan het werk zijn in de
kernen, daarbij geldt de volgende taakverdeling:
- Diamantgroep: groenonderhoud en prikken van zwerfafval in de kern Alpen.
- BSW: groenonderhoud en prikken van zwerfafval in de kernen Chaam en Galder.
Schoonhouden buitengebied: de gemeente wil de Reclassering gaan inzetten voor het
schoonhouden van het buitengebied. Deze inzet zal een structurele plaats in de aanpak
van zwerfafval in het buitengebied krijgen. De gemeente heeft daarbij één
schoonmaakronde per jaar voor ogen, in het voorjaar voordat het groeiseizoen begint
waardoor zwerfafval in bermen nog goed zichtbaar is. Met de Reclassering is inmiddels
de afspraak gemaakt dat zij in het voorjaar van 2010 een eerste schoonmaakronde
verzorgen. In het actieplan wordt verder op dit punt ingegaan.
Afstemming in uitvoering beperkt
Bij het beheer en onderhoud van de openbare ruimte zijn naast de eigen Buitendienst
zoals gezegd meerdere partijen betrokken. Iedere partij werkt volgens bestekken. De
planningen zijn niet op elkaar afgestemd, men is niet of onvoldoende op de hoogte van
ieders werkzaamheden. Afstemming tussen schoonmaakwerkzaamheden aan
plantsoenen en de komst van de veegwagen vindt ter illustratie niet plaats. Hierdoor komt
het in de praktijk voor dat de veegwagen voorbij is en vlak daarna gewerkt wordt aan de
plantsoenen met als gevolg nieuw vuil in de goten.
Vegen op vaste frequentie
De veegwagens worden ingezet op vaste tijden. Flexibiliteit voor het vegen is niet
opgenomen in het contract. Er wordt gewerkt volgens vaste veegschema's.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
Benchmark aantal afvalbakken
Gemeente
stuks per 1000 inw.
Alpen-Chaam 5,1
Zoetermeer 8,0
Reimerswaal 8,2
Gilze Rijen 8,3
Gennep 9,0
Tilburg 10,5
Vlissingen 11,0
Middelharnis 11,3
Roosendaal 12,1
Maassluis 12,7
Schiedam 14,6
Barendrecht 15,3
L'dam-Voorburg 15,6
Bergen op Zoom 16,5
Baarle-Nassau 16,6
Goes 17,4
Alblasserdam 18,1
Staatsbosbeheer (SSB)
Staatsbosbeheer heeft 20
afvalbakken in eigen beheer die
elke maandag worden geledigd.
Staatsbosbeheer kiest bewust
voor het niet plaatsen van
nieuwe afvalbakken gezien hun
visie dat een afvalbak juist afval
aantrekt. Zij wil meer focussen
op het aanpakken van het
gedrag van de recreant.
blad 6 van 26
Schoonhouden en maaien van bermen in buitengebied
De gemeente heeft een grote taak aan het schoonhouden van de bermen in het
buitengebied. In bermen is geregeld zwerfafval te vinden. Vooral blikjes en flesjes vormen
het probleem. Het zwerfafval vormt een obstakel bij het maaien van de bermen en brengt
extra kosten met zich mee om het maaisel af te voeren.
Agrariërs ondervinden ook problemen als het gaat om het maaien van de eigen bermen.
De gemeente maait de bermen in het buitengebied, de agrariërs zijn verantwoordelijk
voor het maaien en het verwijderen van het maaisel van de bermen op particulier terrein.
Volgens de voorzitter van ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie) is het maaien
van de eigen bermen voor agrariërs een last, omdat in het maaisel vaak stukjes plastic of
blik zit. Het is niet alleen het maaien zelf dat lastig gaat. Het maaisel kan vanwege de
snippers afval niet worden gebruikt voor bijvoorbeeld de veehouderij.
2.3 Voorzieningen
Aantal en type afvalbakken
In de gemeente beschikt over ongeveer 50 afvalbakken in de gehele gemeente, exclusief
de afvalbakken in recreatiegebieden. In verhouding tot andere gemeenten is dit zeer
weinig, zie de tabel naast deze tekst. Alle afvalbakken zijn van hetzelfde type, namelijk de
Bammens Capitole. Dit type komt in drie kleurvarianten voor: rood, donkerrood en groen.
De kleur van afvalbakken bij bushaltes is afgestemd op de kleur van de bushalte.
Afvalbakken van Stichting Nederland Schoon zijn bij een aantal winkels/ supermarkten
aanwezig. In recreatiegebied 't Zand zijn voorzieningen voor afval getroffen door middel
van een ring met een afvalzak.
Van vandalisme op afvalbakken is nauwelijks sprake, gemiddeld moet er één per jaar
worden vervangen vanwege vernieling. Met de jaarwisseling wordt uit voorzorg een aantal
afvalbakken afgesloten.
Lediging afvalbakken
Lediging van de afvalbakken valt onder het takenpakket van de Buitendienst. Twee keer
per week, op maandag en vrijdag, worden de afvalbakken geleegd. De afvalbakken op
plekken die intensief worden gebruikt, zoals bij supermarkten, worden driemaal per week
geleegd. De lediging vindt plaats op basis van ervaring van de eigen medewerkers.
Plaatsing afvalbakken op inzicht
Op het gebied van afvalbakken zijn geen specifiek beleid of plaatsingscriteria vastgelegd.
Vervanging en plaatsing van afvalbakken vindt dan ook plaats op basis van eigen inzicht
en ervaring van de medewerkers. De locatie van een afvalbak is niet altijd optimaal gelet
op de effectiviteit.
Het komt voor dat burgers een signaal afgeven indien er behoefte is aan een afvalbak
door een plasticzak op een plek op te hangen. Afhankelijk van het beschikbare budget
wordt ingegaan op verzoeken van burgers of overige belanghebbenden.
Milieustraat gratis, maar veel grofvuildump
Burgers kunnen gratis hun grofvuil kwijt in de Milieustraat, die samen met de gemeente
Baarle-Nassau en Baarle-Hertog (België) wordt gebruikt. Ondanks deze gratis voorziening
heeft de gemeente Alphen-Chaam veel te maken met grofvuil in het buitengebied, van
wasmachines en overige apparatuur tot autobanden, bankstellen en bouwafval. Het groot
aantal recreatieve bezoekers in het hoogseizoen draagt hier deels aan bij.
Campingbezoekers uit andere gemeenten kunnen namelijk geen gebruik maken van de
Milieustraat.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 7 van 26
2.4 Voorlichting
Voorlichting weinig gebruikt
Het instrument voorlichting wordt weinig ingezet in de strijd tegen zwerfafval. Er is dan
ook geen gericht voorlichtingsbeleid voor zwerfafval. De gemeentelijke website is
recentelijk vernieuwd, maar deze wordt nog niet gebruikt voor het onderwerp zwerfafval.
Het onderwerp blijft dan ook onderbelicht. In het kader van dit project wordt een eerste
communicatie-actie met betrekking tot zwerfafval uitgevoerd.
Voorlichting komt terug in Milieubeleidsplan. Als doelstelling wordt het ondersteunen van
projecten op het gebied van natuur- en milieueducatie en biodiversiteit genoemd middels
het geven van voorlichting aan interne en externe groepen, het jaarlijks uitvoeren van een
specifiek project voor een bepaalde doelgroep en deelname aan een zwerfafvalproject.
Kansen voor samenwerking met derden
Er liggen veel kansen voor voorlichting. Er is een websitebeheerder/ communicatiemedewerker
binnen de gemeentelijke organisatie aanwezig, wat kansen biedt voor het
uitlichten van de problematiek. Daarnaast zijn natuurverenigingen binnen de gemeente
actief, zoals Mark en Leij met circa 600 leden. Ook ZLTO (Zuidelijke Land- en
Tuinbouworganisatie) stelt zich betrokken op met betrekking tot het schoonhouden van
het buitengebied. Hun betrokkenheid biedt kansen voor een eventuele samenwerking.
2.5 Participatie
Samenbrengen initiatieven biedt kansen voor participatie
Initiatieven van burgers en organisaties zijn aanwezig binnen de gemeente, zoals het
initiatief van burgers of scholen om hun eigen woon- of schoolomgeving schoon te
houden. Tot nu toe wordt echter op de diverse initiatieven onvoldoende ingegaan en de
gemeente is nauwelijks actief op het gebied van participatie.
Ambitie om burger te betrekken
Momenteel wordt op het vlak van participatie nog weinig gedaan, maar vanuit het bestuur
is de ambitie aanwezig om in de toekomst burgers meer te betrekken bij het beheren van
de openbare ruimte. Dit blijkt uit een interview met wethouder Braspenning. Hij ziet
kansen om als gemeente te faciliteren in middelen om burgerparticipatie van de grond te
krijgen. Bijvoorbeeld aan het uitdelen van schoffels en afvalzakken. Het schoffelen van
plantsoenen kan eventueel worden gegoten in schoffelcontracten.
2.6 Handhaving
Algemene Plaatselijke Verordening (APV)
In de APV van de gemeente Alphen-Chaam zijn geen directe zaken benoemd die
betrekking hebben op zwerfafval. Naast de APV beschikt de gemeente over een
Afvalstoffenverordening. Hierin staan regelingen inzake het inzamelen en aanbieden van
huishoudelijk afval. Over zwerfafval wordt in deze verordening niets gemeld.
Capaciteit handhaving onder druk vanwege vertrek BOA
De gemeente beschikt tot en met de zomer van 2009 over één BOA voor 16 uur per week.
Zij wordt vooral ingezet om ergernissen in de kernen aan te pakken. Gelet op het
onderwerp zwerfafval zet de BOA zich in om veroorzakers van zwerfafval aan te spreken

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 8 van 26
op hun gedrag en eigenaren van grofvuildump te achterhalen. Handhaving op zaken van
een meer technische aard, zoals op bouwwerken en milieuzaken, vallen niet onder het
takenveld van de BOA. Hiervoor zijn twee medewerkers werkzaam, die vooral als
toezichthouder fungeren. Zij letten in hun totale controle echter wel op zaken die
gerelateerd zijn aan het zwerfafval, zoals het aanspreken van snackbareigenaren.
Vanwege het vertrek van de BOA komt de gemeente na de zomer van 2009 zonder een
gemandateerde handhaver te zitten. Bij de zoektocht naar een nieuwe BOA kan de
huidige samenwerking met buurgemeente Baarle-Nassau behouden blijven. De gemeente
Alphen-Chaam wenst de capaciteit te verhogen door een BOA meer dagen per week in te
kunnen zetten. De inzet van 16 uur is volgens diverse betrokkenen van de gemeente
onvoldoende om onder andere zwerfafval in de gemeente aan te pakken.
Handhaving door Staatsbosbeheer
Staatsbosbeheer heeft voor het handhaven op eigen grondgebied drie BOA's in dienst. Zij
zijn gemachtigd om te bekeuren, maar hebben vooral de taak om bezoekers aan te
spreken en te waarschuwen. Overtredingen en waarschuwingen worden geregistreerd in
een PDA, boetes worden uitgedeeld na een eerste waarschuwing. Staatsbosbeheer werkt
veel samen met de Milieupolitie. Eens in de zoveel tijd patrouilleren ze samen om van
elkaar te leren en kennis te delen. Samenwerking met de gemeentelijke BOA of de
toezichthouders vindt niet plaats.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 9 van 26
3 Huidige kwaliteit
3.1 Gemeten kwaliteit
In de gemeente is in een schouw uitgevoerd om de hoeveelheid zwerfafval op verharding
en in groen gemeentebreed in beeld te brengen. Naast de hoeveelheid zwerfafval is ook
onder andere gekeken naar de (technische) kwaliteit en de vulgraad van de afvalbakken.
In bijlage 1 is de schaalbalk voor het onderdeel 'zwerfafval' opgenomen, waarmee de
hoeveelheid zwerfafval in beeld is gebracht.
In totaal zijn 30 locaties geschouwd. In ongeveer de helft van de gevallen was een
afvalbak op de locatie aanwezig. Hieronder zijn de resultaten van de schouw weergegeven
in een figuur.
Figuur 1: Resultaten gemeten kwaliteit in augustus 2009
100%
80%
60%
40%
20%
0%
zwerafval op verharding
grof zwerfafval
fijn zwerfafval
natuurlijk vuil op verharding
zwerfafval in groen
grof zwerfafval
fijn zwerfafval
algemene indruk afvalbakken
vulgraad afvalbakken
zeer hoog
hoog
basis
laag
zeer laag
Conclusie schouw: het is schoon in Alphen-Chaam!
In de gemeente is weinig zwerfafval aanwezig. Slechts op plekken is meer zwerfafval
aanwezig. Het gemiddeld beeld scoort een ruime voldoende. Enkele conclusies in detail:
Zwerfafval op verharding scoort over het algemeen hoger dan zwerfafval in groen. Ruim
80 procent van de plekken scoort een hoge tot zeer hoge kwaliteit, dit betekent dat er
nauwelijks tot geen zwerfafval aanwezig is. In groen komt wat meer zwerfafval voor,
maar nog steeds scoort 70% hoog tot zeer hoog. De lagere score voor zwerfafval in
groen wordt vooral veroorzaakt door de hoeveelheid grof zwerfafval. Op een aantal
plekken (4%) is in dermate veel grof zwerfafval aangetroffen dat de kwaliteit zeer laag
scoort.
De technische staat van afvalbakken laat een gevarieerd beeld zien. De meerderheid
scoort een hoge kwaliteit, maar daarentegen scoort bijna één op de vijf afvalbakken
een lage kwaliteit door beschadigingen en roestvorming. Dit is met name op de oudere
bakken van toepassing.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 10 van 26
Gelet op de vulgraad blijken alle afvalbakken hoog te scoren en dus maximaal met 80
procent vol te zitten. Deze zijn daarmee nog steeds bruikbaar voor passanten. Er is
echter één uitzondering: de afvalbak bij de kapel aan de Chaamseweg bleek tijdens de
meting vol te zitten en zelfs uit te puilen met afval.
3.2 Hotspots
Gedurende het project zijn hotspots benoemd. De hotspots zijn plekken die vuiler zijn of
die sneller vervuilen dan de omliggende omgeving. In onderstaand overzicht staan de
benoemde hotspots kort beschreven naar type afval en indien specifiek naar type
veroorzaker.
Tabel 1: Lijst met hotspots (probleemplekken)
Hotspots Type afval, veroorzaker
Alphen
't Zand Grofvuil, dump‐ en hennepafval
Herdersweg Dump‐ en hennepafval
Kelbaan Groot grofvuil (meubels, koelkasten, etc.)
Visvijver Rielseweg Bouw‐ en hennepafval, langs toegangsweg
Oosterwijksestraat, tussen Rielse weg en
Gilzerweg
Ulicotense baan Dump‐ en hennepafval
Gedeelte onverlicht pad en doorsteekpad naar 't
Zand, veel dumpafval hier
Molenbaan/ Sint Janstraat Zwerfafval in bermen, is een school‐ en
snoeproute voor scholieren
Bedrijventerrein Alphen Dumpafval
Chaam
Sportpark Groot‐ Heivelt Dumpafval
Ulicotenseweg ter hoogte van Korenweg Zwerfafval in bermen, is een school‐ en
snoeproute voor scholieren
Ulvenhout AC
Chaamse weg Dump‐ en hennepafval
Hondsdonkseweg Dump‐ en hennepafval
Galder
Moerstraat Dumpafval, mede door dagrecreanten
Bouwerij Vuile omgeving, nabijheid van camping
Christianen, verblijfplek van seizoensarbeiders
(Polen en Roemenen) die in de tuinderij werken
Strijbeek
Heistraat ter hoogte van Retteweg Huishoudelijk afval
Opvallend aan de lijst is dat grotendeels alle hotspots in het buitengebied van de
gemeente liggen. Bovendien zijn er geen grote verschillen in de type zwerfafval op deze
plekken. Er is veel sprake van dumpafval, groot grofvuil (meubels, koelkasten, etc.) en
hennepafval. Naast deze hotspots hebben met name verouderde plantsoenen te maken
met gevoeligheid voor zwerfafval.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
Goede respons
De gemeente verspreidde
250 enquêtes en ontving 97
stuks ingevuld terug. Dit
duidt op een goede respons
van bijna 40 procent.
blad 11 van 26
3.3 Klachten en meldingen
De klachten en meldingen van burgers komen bij de gemeente binnen via één centraal
Loket. Er kan zowel telefonisch als per mail een melding worden doorgegeven. Hieronder
is een overzicht weergegeven van het aantal en type klachten en meldingen die in de
2008 en 2009 (cijfers tot en met 19 oktober).
Tabel 2: Geregistreerde klachten en meldingen via het Loket, 2008 en 2009 (januari-oktober)
Alphen Bavel
AC
Uit de gegevens blijkt dat de meest binnengekomen meldingen gaan over
rondslingerende plastic zakken. Het is echter niet duidelijk of het om bijplaatsing gaat of
dat het om de dump van afvalzakken gaat. Daarnaast valt het op dat de categorie 'overig'
veel meldingen betreft en het aantal in oktober 2009 al meer dan verdubbeld is ten
opzichte van het gehele jaar 2008. Het type melding voor deze categorie is niet te
achterhalen.
3.4 Enquête uitkomsten
Chaam Galder Strijbeek Ulvenhout
AC
totaal 2008
en 2009
grof huisvuil '08
'09 4 4
plastic zakken '08 4 4 2 10
'09 4 1 1 1 1 8
tuinafval/ '08 1 2 3
snoeihout '09 4 4 1 9
hennepafval '08 1 1 2
'09 1 1 1 3
puin/ stenen '08 4 1 1 2 8
'09 1 1 2
wit‐ en
'08 1 1 2
bruingoed '09 1 1 2
chemisch afval '08 1 1
'09 1 2 1 4
asbest
'08 1 1
'09 1 1 2
overig
'08 8 1 11 1 2 23
'09 35 10 1 4 50
De gemeente Alphen-Chaam heeft in mei 2009 een bewonersenquête verspreid om een
beeld te kregen hoe de burger de netheid van de leefomgeving beleeft. Zwerfafval kwam
als centraal onderwerp in deze enquête terug. Van de 250 verspreide enquêtes heeft de
gemeente 97 stuks ontvangen, een respons van bijna 40 procent. In de figuren op de
volgende drie pagina's worden de uitkomsten van de enquêtevragen weergegeven.
Rapportcijfer: netheid scoort matig, maar voldoende
Het gemiddelde rapportcijfer voor de netheid van de openbare ruimte in de eigen wijk en
in de gehele gemeente is respectievelijk 6,2 en 6,5.
Zwerfafval net niet in top 3 van ergernissen
Uit de resultaten blijkt dat meer dan de helft van de bewoners zich ergert aan onkruid in
de openbare ruimte, waarmee onkruid ergernis nummer 1 vormt. Op een tweede en derde

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 12 van 26
plaats staan respectievelijk hondenpoep en onvoldoende onderhoud aan groen.
Zwerfafval op straat vormt met 42 procent een belangrijke bron van ergernis, maar komt
daarmee pas op plaats vier van grootste ergernissen. Overige onderwerpen die direct
gerelateerd zijn aan zwerfafval scoren redelijk positief. Zo ergeren burgers zich weinig
aan te volle afvalbakken (10%) en grofvuil/ vuilniszakken op straat (6%).
Figuur 2: Ergernissen in de gemeente op een rij, in percentage
kapotte lichtmasten
graffiti/ bekladding
geen problemen
grof vuil/ vuilniszakken op straat
aanplak
schade meubilair
volle afvalbakken
kauwgom op straat
hoog/ overhangend groen
overlopende straatkolken
losliggende tegels
schade aan verharding
blad
rommel/ zwerfafval op straat
te weinig groenonderhoud
hondenpoep
onkruid
5
5
6
6
6
7
10
13
14
18
22
28
30
0 10 20 30 40 50 60
percentage
Burger redelijk tevreden, maar buitengebied onvoldoende schoon
Wat opvalt uit onderstaande resultaten is dat de burger een vrij neutrale mening heeft
over de netheid van de openbare ruimte in hun woonplaats. Toch is zij redelijk tevreden
over de netheid van de openbare ruimte. Zo vindt meer dan de helft de gemeente schoon
en is bijna een derde het eens met de stelling dat er nauwelijks afval op straat ligt.
Opvallend is des temeer dat de burger veel matiger denkt over dezelfde stelling, maar dan
gelet op het buitengebied: slechts 7 procent is het met de stelling 'er ligt nauwelijks
zwerfafval in het buitengebied' eens, 58 procent is het met de stelling niet eens.
Figuur 3: Uitkomsten stellingen 'netheid openbare ruimte' in het algemeen
Er ligt nauwelijks zwerfafval in buitengebied
Gemeente doet voldoende voor schone OR
Er ligt nauwelijks zwerfafval op straat
Meer geld voor schoonhouden OR
Gemeente is schoner dan buurtgemeenten
Gemeente is over het algemeen schoon
0% 20% 40% 60% 80% 100%
42
44
44
55
mee eens
neutraal
mee oneens

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 13 van 26
Zwerfafval: meer voorlichting en handhaving gewenst
Volgens de burger mag de gemeente Alphen-Chaam meer doen in de voorlichting op het
gebied van zwerfafval. Meer dan de helft vindt dan ook dat de gemeente meer aandacht
moet besteden aan de informatievoorziening over de zwerfafvalaanpak. Ook op het
gebied van handhaving mag de gemeente volgens de burger veel meer doen (66%). Op de
stelling dat er voldoende boetes worden uitgedeeld, reageert de meerderheid neutraal.
Een verklaring hiervoor kan zijn dat burgers niet op de hoogte worden gebracht van
boetes die zijn uitgedeeld. Tenslotte is de meerderheid van de burgers van mening dat het
schoonhouden van de openbare ruimte de taak is van de gemeente en niet zozeer van de
bewoners. Echter, 26 procent vindt dat (ook) de burger hier voor moet zorgen. Zie de
resultaten in onderstaande figuur.
Figuur 4: Uitkomsten stellingen 'voorlichting en handhaving voor zwerfafval'
Schoonhouden van OR is taak van gemeente
en niet van bewoners
Gemeente moet meer handhaving gelet op
zwerfafval uitvoeren
Er worden voldoende boetes uitgedeeld aan
veroorzakers zwerfafval
Meer informatie over zwerfafvalaanpak is
wenselijk
Gemeente geeft voldoende voorlichting over
zwerfafval
0% 20% 40% 60% 80% 100%
mee eens
neutraal
mee oneens
Meningen over kwaliteit en kwantiteit afvalbakken verdeeld
Over de netheid, vulgraad en mate van lediging van afvalbakken zijn burgers over het
algemeen noch positief noch negatief gestemd. Op de stelling of er voldoende
afvalbakken in de eigen buurt staan is de meerderheid het echter oneens. Dit duidt erop
dat een betere plaatsing of meer afvalbakken gewenst is. Zie de resultaten in
onderstaande figuur.
Figuur 5: Uitkomsten stellingen 'voorzieningen en zwerfafval'
Afvalbakken zijn vaak vies/ lelijk
Afvalbakken zitten vaak vol
Afvalbakken worden vaak genoeg geleegd
Er staan voldoende afvalbakken in mijn buurt
0% 20% 40% 60% 80% 100%
mee eens
neutraal
mee oneens

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 14 van 26
Geen specifieke veroorzaker zwerfafval
In onderstaand figuur zijn de veroorzakers van zwerfafval volgens de burger
weergegeven. Er zijn geen specifieke groepen veroorzakers aan te wijzen die uit de
resultaten springen. Volgens de burger moet 'iedereen' zich aangesproken voelen: 40%
noemt de burger in het algemeen als veroorzaker. Wordt er wel gekeken naar specifieke
groepen dan zijn de voornaamste veroorzakers de horecabezoekers, recreanten en
(hang)jongeren (alle rond de 30%).
Figuur 6: Lijst van veroorzakers van zwerfafval, in percentage
veroorzakers
winkelend publiek
anders
scholieren
automobilisten
uitgaanspubliek/ bezoekers
toeristen/ recreanten
(hang)jongeren
klanten horeca
geen specifieke groep/ iedereen
9
13
23
25
25
0 10 20 30 40 50
28
29
30
41
percentage
In de categorie 'anders' zijn genoemd: seizoenarbeiders, werklieden, hondenbezitters en
fietsers/ wielrenners. Gelet op seizoenarbeiders zijn diverse keren de Polen en Roemenen
genoemd die vooral 's avonds na werktijd en in het weekend drink-/ eetafval achterlaten.
De Bouwerij in Galder is een voorbeeld van een dergelijke plek (zie tabel hotspots).
3.5 Objectief versus subjectief
In de voorgaande paragrafen is een beeld geschetst van de huidige kwaliteit van de
openbare ruimte gelet op het aspect schoon. De kwaliteit van de buitenruimte is
geïnventariseerd aan de hand van een schouw/ meting en het bezoek aan de hotspots. Ze
vormen de gemeten kwaliteit ofwel de objectieve kwaliteit. De meldingenregistratie en de
bewonersenquête schetsen eveneens een beeld van de kwaliteit van de buitenruimte.
Hier gaat het om de kwaliteit, zoals de burger die ervaart, de subjectieve kwaliteit.
Wat valt ons op als we objectieve met de subjectieve kwaliteit vergelijken?
Uit de objectieve cijfers blijkt dat zwerfafval een ruime voldoende scoort. Zwerfafval in
het groen scoort daarbij duidelijk slechter dan zwerfafval op verharding. De burgers
ervaren de aanwezigheid van zwerfafval niet als de belangrijkste bron van ergernis,
maar toch ergert 42 procent zich aan zwerfafval. Hieruit valt op te maken dat de
beleving van de hoeveelheid zwerfafval duidelijk lager scoort dan de werkelijke
hoeveelheid (let op, gegevens gebaseerd op steekproef).
De afvalbakken scoren zowel in de objectieve meting als in de enquête een voldoende
kwaliteit, waarbij wel enkele aandachtspunten naar voren komen.
Veel van de opgenomen hotspots in tabel 1 zijn gerelateerd aan de dump van grofvuil.
Kijken wij naar de binnen gekomen klachten en meldingen, dan blijkt dat deze allemaal
zijn te relateren aan het dumpen van afval.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 15 van 26
4 Analyse huidige situatie
Alpen-Chaam is naar aanleiding van de geconstateerde bevindingen en waarnemingen
een schone gemeente te noemen, waarin problemen op het gebied van zwerfafval zich
beperken tot enkele plekken. Bewoners zijn echter niet heel positief gestemd over de
kwaliteit van de openbare ruimte, zo blijkt onder meer uit de bewonersenquête.
Om de gemeente schoner te maken en te houden verdienen onder andere de vuilere
plekken in een gerichte zwerfafvalaanpak van de gemeente meer aandacht. In deze
aanpak wordt gefocust op de prioriteiten en actiepunten die uit de inventarisatie naar
voren zijn gekomen. Om deze inzichtelijk te hebben, wordt in dit hoofdstuk een analyse
gemaakt van de informatie uit de twee voorgaande hoofdstukken ofwel van de huidige
situatie (nulmeting). In hoofdstuk 5 worden de prioriteiten en actiepunten verwoord in een
centrale ambitie, visie en richtlijnen voor nieuw beleid. Vervolgens worden concrete acties
benoemd, resulterend in een actieplan.
4.1 Analyse huidige situatie
Weinig vastgelegd in beleid, focus op het 'opruimen'
Gelet op de bedrijfsvoering is er sprake van een reactief beleid: de focus ligt op het
opruimen en verbeteringen vinden ad hoc plaats, de focus ligt op het 'opruimen' en niet
op het eventueel vóórkomen van zwerfafval. Beleid gericht op zwerfafval of in bredere zin
op het aspect schoon is niet aanwezig. In de APV en overige regelgeving komt het
onderwerp zwerfafval niet voor, terwijl het wel een irritatie vormt voor veel bewoners.
Kwaliteitsambities niet geformuleerd, veel uitbesteed, weinig afstemming
Een aantal beheeractiviteiten in de openbare ruimte zijn uitbesteed aan derden. Er wordt
gewerkt volgens frequentiebestekken. Afstemming van werkzaamheden op de situatie
buiten en tussen de betrokken partijen vindt nauwelijks plaats. Bovendien heeft de
gemeente geen kwaliteitsambities voor de buitenruimte geformuleerd. Doordat afspraken
over beeldkwaliteit ontbreken, is het moeilijk het resultaat van beheer en onderhoud in
termen van wensbeeld/ beeldkwaliteit per plek af te stemmen.
Eenvoudige beleidsregels afvalbakken wenselijk
De kwaliteit van de afvalbakken is in orde. In vergelijking met andere gemeenten is de
hoeveelheid afvalbakken per 1000 inwoners aan de lage kant, maar hierbij moet worden
opgemerkt dat een groot gedeelte van de gemeente Alphen-Chaam landelijk gebied
betreft. Afgezien van de hoeveelheid afvalbakken zijn gelet op de spreiding en de
plaatsing van afvalbakken nog verbeteringen te maken. Zo kan meer aandacht uitgaan
naar de afvalbakken langs de belangrijkste looplijnen in de dorpskernen. De gemeente
vervangt en verplaatst afvalbakken naar eigen inzicht van medewerkers. Voor de
toekomst zijn een aantal beleidregels voor het gericht plaatsen van afvalbakken een
aanvulling op de huidige werkwijze.
Voldoende schoon, aandacht voor specifieke plekken/ type afval
De netheid van de openbare ruimte in de gemeente Alphen-Chaam scoort over het
algemeen voldoende. Er is echter sprake van pleksgewijze vervuiling en daarbij is
duidelijk een relatie te zien met het type afval. In het buitengebied komt veel illegale stort
en grofvuil voor. Tevens wordt in het buitengebied langs de schoolroutes en toeristische

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 16 van 26
locaties veel zwerfafval (blikjes, verpakkingen fastfood) in de bermen aangetroffen. Dit
veroorzaakt problemen bij het maaien en brengt extra kosten met zich mee om het
maaisel af te voeren. In de dorpskernen betreft de vervuiling van de openbare ruimte
vooral het zwerfafval in de plantsoenen. Bovendien ziet de groenvoorziening in de kernen
er op een aantal plekken slecht verzorgd uit en is renovatie noodzakelijk. Deze plekken
trekken zwerfafval aan doordat de drempel om zwerfafval weg te gooien lager is bij een
openbare ruimte met een mindere kwaliteit.
Burger vindt buitengebied onvoldoende schoon
De burger is redelijk tevreden over de netheid van de openbare ruimte in de gemeente.
Een meerderheid van de burgers is het dan ook eens met de stelling dat de gemeente over
het algemeen schoon is, zo blijkt uit een burgerenquête. Opvallende uitkomst uit de
enquête is dat het buitengebied als onvoldoende schoon wordt gezien. Dit komt overeen
met de mening van de ZLTO, welke veel last heeft van afval in bermen en sloten.
Kansen voor voorlichting en het betrekken van burgers
Momenteel wordt weinig tot niets georganiseerd om burgers voor te lichten over het
onderwerp zwerfafval of om de burger te betrekken bij het schoonhouden. Er liggen op dit
vlak echter wel duidelijke kansen. Initiatieven van bewoners of verenigingen zijn
aanwezig, maar tot op heden wordt hier nog beperkt op ingespeeld. De gemeente kan
meer effect bereiken door bewoners de mogelijkheden te geven een bijdrage te leveren
aan het beheren van de openbare ruimte en over deze mogelijkheden duidelijk te
communiceren. Zo kan gewerkt worden aan een samenwerking en wisselwerking tussen
gemeente en burgers.
Er liggen ook kansen in het opzoeken van de samenwerking met diverse belanggroepen,
zoals Staatsbosbeheer, ZLTO en natuurvereniging Mark en Leij. Samen met deze en
andere partijen kan de gemeente onder meer voorlichtingsacties opzetten en
schoonmaakacties organiseren.
Handhaving onderbelicht
In de aanpak van zwerfafval heeft het middel handhaving een ondergeschikte rol, blijkt
zowel uit de verkenning als uit de enquête onder inwoners. Af en toe wordt getracht de
eigenaar te achterhalen van een gedumpte afvalzak, maar voor de BOA is het aanspreken
van burgers op gedrag gelet op zwerfafval niet specifiek als taak vastgelegd. De ambitie
om handhaving effectief in te zetten in de strijd tegen zwerfafval is aanwezig, maar
momenteel vormt het capaciteitstekort daarin het grootste struikelblok. Dit tekort wordt
vergroot met het vertrek van de gemeentelijke BOA in het najaar van 2009.
Daarnaast is er geen sprake van samenwerking met de BOA’s van Staatsbosbeheer. Een
samenwerking biedt kansen voor een efficientere aanpak van het gedrag van bewoners en
bezoekers aan de gemeente en biedt meerwaarde door het delen van informatie. Voordat
deze samenwerking opgezet wordt, is het van belang continuïteit in de inzet van een BOA
voor het onderwerp reiniging te borgen.
4.2 Quickscan Senternovem
Als onderdeel van de analyse van de huidige situatie is de door subsidieverstrekker
SenterNovem ontwikkelde 'Quickscan gemeentelijke zwerfafvalaanpak' ingevuld. De
Quickscan analyseert de gemeentelijke zwerfafvalaanpak op de samenhang tussen
beleid, organisatie en uitvoering. Een optimale situatie betekent dat deze onderdelen met
elkaar overeenstemmen en op elkaar afgestemd zijn.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 17 van 26
Thematische analyse: aanpak voldoet, bijsturing biedt kansen
In het 'spinnenwebdiagram', zijn de resultaten per thema van de Quickscan schematisch
weergegeven. Maximaal kan de gemeente 40 punten per thema scoren. Een score onder
de 40 betekent dat er voor dat thema nog optimalisatiemogelijkheden liggen. De
totaalscores per thema voor de gemeente zijn in het diagram hieronder weergegeven.
Figuur 7: analyse Quick-scan SenterNovem
Uit het bovenstaande diagram blijkt dat in de gemeente Alphen-Chaam met name op het
gebied van bijsturen, optimaliseren en initiëren nog kansen liggen om het een en ander te
verbeteren en evenwicht in de aanpak te brengen. In de huidige situatie wordt vooral
aandacht besteedt aan het feitelijk uitvoeren van de werkzaamheden (realiseren). Dit
betreft vooral het uitvoeren van acties op operationeel niveau. Op tactisch niveau, visie en
beleidvorming, zijn veel zaken niet vastgelegd en (nog) onderbelicht. Hieronder wordt per
thema verder ingegaan op de bevindingen en de conclusies die hieruit zijn te trekken.
• Initiëren: de lage score betekent dat in beperkte mate een visie, beleid en strategische
kaders met betrekking tot het aspect schoon zijn geformuleerd. Dat betekent echt er
niet dat het thema zwerfafval niet leeft in de gemeente.
• Bijsturen en optimaliseren: uit de lage score voor beide thema's is te concluderen dat
de gemeente beperkt inzicht heeft in toekomstige prestaties, waardoor ook het
optimaliseren van huidige beleid/aanpak weinig aan bod komt. Monitoring is een
belangrijk middel om de stand van zaken in beeld te brengen en om te evalueren of
geformuleerde doelstellingen worden gehaald. Daarnaast vinden in de gemeente
innovaties beperkt plaats, denk aan verbetering of vernieuwing van beleidsproducten,
de werkwijze (integraal werkwijze) en communicatiemiddelen.
• Organiseren: organiseren verwijst voornamelijk naar de bedrijfsvoering. Een
gestructureerde organisatie maakt het mogelijk beleid uit te voeren. Dit is in een
bepaalde mate van toepassing in de gemeentelijke organisatie van Alphen-Chaam. Er
kan echter gewerkt worden aan meer structuur door ambities vast te stellen en deze te
onderbouwen met benodigde middelen en inzet. Daarnaast dienen werkprocessen
geborgd te zijn en dient er aandacht te worden besteedt aan planning en control.
• Realiseren: de gemeente scoort goed als het om het realiseren gaat, ofwel de
uitvoering van zaken die zijn opgenomen in beleid. In het implementeren van
bestaand beleid zijn echter verbeteringen door te voeren door te werken aan een
planmatige uitvoering van (te formuleren) zwerfafvalbeheer, adequate voorzieningen
(afvalbakken) en voldoende aandacht voor communicatie, handhaving en monitoring.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 18 van 26
5 Plan van aanpak
De conclusies uit de analyse vormen de richtlijnen voor het formuleren van een visie op
zwerfafval en het bepalen van nieuwe beleidskaders, waarop in dit hoofdstuk wordt
ingegaan. De beleidskaders worden vervolgens vertaald naar concrete acties, neergezet
in een actieplan. Tijdens een discussiesessie is met de gemeente en met betrokken
externe partijen nagedacht over verbeterpunten en acties om zwerfafval aan te pakken.
5.1 Visie op zwerfafval
Minimaal kwaliteitsniveau afspreken
De gemeente heeft de ambitie om beheer en onderhoud van de openbare ruimte op basis
van beeldkwaliteit uit te voeren. Op die manier kan optimaler worden gestuurd op plekken
die extra aandacht verdienen, omdat ze minder schoon zijn dan de omliggende omgeving.
Alhoewel de gemeente kansen ziet in een kwaliteitsgerichte werkwijze, is hier nog niets
over vastgelegd. De gemeente wil op termijn afspraken gaan maken over het minimale
gewenste kwaliteitsniveau van de openbare ruimte. Deze kwaliteitsafspraken worden
gecommuniceerd naar de partijen waaraan taken en werkzaamheden zijn uitbesteed.
Evenwicht in instrumenten
Om de gemeente Alphen-Chaam schoner te maken en te houden, kunnen verschillende
instrumenten worden beetgepakt. De gemeente behaalt winst indien een zeker evenwicht
wordt gevonden in de verschillende instrumenten. Daarbij speelt een zekere afstemming
in de organisatie ook een rol. Het renoveren van plantsoenen valt bijvoorbeeld te
combineren met het kwaliteitsgericht beheren en voor het verminderen van (dump)vuil in
het buitengebied kan voorlichting als instrument worden ingezet naast de samenwerking
met externe partijen.
'(Zwerf-)afvalcoördinator' benoemen
Om de zwerfafvalaanpak gestructureerd te laten plaatsvinden en toe te zien op de
uitvoering van acties, is het aan te bevelen een (zwerf-)afvalcoördinator te benoemen. Hij
of zij zal de acties coördineren, het aanspreekpunt zijn voor externen over het onderwerp,
zonder overal inhoudelijk bij betrokken te zijn. Deze persoon bewaakt de voortgang van
de aanpak, onderhoudt contacten, volgt de resultaten en kan ook zorgdragen voor het
onderdeel communicatie, door bijvoorbeeld geregeld input (berichten) te leveren aan de
website-beheerder.
5.2 Nieuw beleid voor een schoon Alphen-Chaam
Ambitie voor zwerfafval vaststellen en uitvoeren
De gemeente ambieert een schone openbare ruimte, waarin vuile plekken niet
voorkomen. Een helder uitgangspunt, een centrale ambitie, waarbij voor iedereen
duidelijk is welke kwaliteit geambieerd wordt is daarbij essentieel. Daarom gaan we
inzetten op een minimaal netheidsniveau voor zwerfafval in de gehele gemeente van
'Hoog' tot 'Zeer hoog', waarbij ook de vulgraad van afvalbakken wordt meegenomen.
Termen welke overeenkomen met de kwaliteitsbeelden volgens de landelijke systematiek
beeldkwaliteit van Oranjewoud, conform CROW-catalogus 245.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
A+ (Zeer hoog) A (Hoog) B (Basis) C (Laag) D (Zeer laag)
Er is geen zwerfafval. Er ligt weinig
zwerfafval
stuks zwerfafval
0 per 100 m2
blad 19 van 26
A+ A B C D
Afvalbak leeg. Afvalbak niet vol. Afvalbak niet vol. Afvalbak nagenoeg vol. Afvalbak vol.
vullingsgraad
0 % stuk
Verwijderen
Verwijderen
Ambitie/ wensbeeld Te laag/ niet wenselijk
stuks zwerfafval
≤ 3 per 100 m2
Ambitie/ wensbeeld Te laag/ niet wenselijk
vullingsgraad
≤ 80 % stuk
Er ligt hier en daar
zwerfafval
stuks zwerfafval
≤ 10 per 100 m2
vullingsgraad
≤ 80 % stuk
Er ligt veel grof
zwerfafval
stuks zwerfafval
≤ 25 per 100 m2
vullingsgraad
> 80 % stuk
Er ligt zeer veel grof
zwerfafval
stuks zwerfafval
> 25 per 100 m2
vullingsgraad
100 % stuk
Deze ambitie laat zien dat een kwaliteitsniveau Zeer hoog of Hoog (A+ of A) in de gehele
gemeente gewenst is. Dit betekent dat er geen of slechts weinig zwerfafval aanwezig is en
dat afvalbakken nooit volledig gevuld zijn. Een kwaliteit lager dan deze ambitie is niet
wenselijk. Deze ambitie staat centraal in de toekomstige aanpak van zwerfafval voor de
gehele gemeente, zowel binnen de kernen als in het buitengebied. Het kwaliteitsniveau
maakt voor iedereen binnen de gemeente duidelijk kwaliteit gewenst is en wat mag
worden verwacht.
Herziening contracten voor beeldgericht werken
In de praktijk blijkt dat de afstemming tussen de werkzaamheden van de uitvoerende
partijen moeilijk gaat. Echter, door te werken op basis van beeldkwaliteit, kan deze
beperkte afstemming deels worden opgevangen. Om te sturen op beeldkwaliteit is het
regelen van een flexibelere inzet van de uitvoerende partijen van belang. Meer flexibiliteit
maakt het sturen op extra vervuilde plekken en het op afroep inzetten van diensten
mogelijk.
De inzet van diensten zoals aannemers en reclassering kan gehandhaafd blijven, maar in
de toekomst zal de capaciteit meer gebiedsgericht worden ingezet op basis van de
kwaliteitsniveaus en de hoeveelheid vervuiling. Hierbij staat het realiseren van de
(kwaliteits)ambitie centraal en wordt meer specifiek naar behoefte inzet gepleegd.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
Verwijderen
Voorzieningen
Voorlichting
Voorzieningen
Participatie
blad 20 van 26
Gewenste minimale kwaliteit waarborgen middels toezicht
Aan de hand van de kwaliteitsambitie kan eenvoudig worden getoetst of de kwaliteit in de
openbare ruimte voldoet en of de eigen dienst en overige uitvoerende partijen zich aan de
afspraken houden. Door middel van periodiek toezicht en monitoring worden de
prestaties van zowel eigen dienst als overige beheerders in beeld gebracht, zodat de
ambitie wordt getoetst aan de werkelijke situatie, waarbij tegelijkertijd inzicht ontstaat in
de probleemplekken en mogelijke oplossingen.
Voorzieningen onder de loep, criteria bepalen
De gemeente moet ervoor zorgen dat vraag en aanbod op het gebied van zwerfafval en
afvalbakken enigszins op elkaar worden afgestemd. Uit de geconstateerde bevindingen
blijkt dat er vraagtekens zijn te zetten bij de hoeveelheid afvalbakken 1 . Alvorens te
focussen op de hoeveelheid is het aan te bevelen eerst te kijken naar de huidige locaties
van afvalbakken: staan de afvalbakken wel op de juiste plek gelet op het gebruik?
Om hier antwoord op te geven is het opstellen van enkele plaatsingscriteria
wenselijk. Aan de hand van deze criteria kan een optimale afweging worden gemaakt
waar een afvalbak nodig is en trek je als gemeente één lijn in het plaatsen, al dan niet op
verzoek, van afvalbakken.
Op basis van plaatsingscriteria kan het verplaatsen van afvalbakken onder de loep
worden genomen, aangezien uit de praktijk blijkt dat sommige afvalbakken nauwelijks
worden gebruikt. Met het verplaatsen moet wel rekening worden gehouden met het
fietsroutenetwerk en toeristische plekken. De gemeente moet ook een afweging en besluit
maken met oog op het buitengebied. Uitkomst van de discussiesessie: geen afvalbakken
in het buitengebied, maar door middel van het instrument voorlichting mensen erop
wijzen afval zelf naar huis mee te nemen.
Samenwerking met externen, aanpak bij de bron
Om Alphen-Chaam schoner te maken, ziet de gemeente naast de optimalisatie van
beheer- en onderhoudwerkzaamheden veel in een aanpak bij de bron. Om successen te
creëren, wil zij de samenwerking opzoeken met externen, zoals ZLTO, Staatsbosbeheer,
buurtorganisaties, natuurvereniging Mark en Leij en scholen. Om in te zetten op
gedragsverandering worden de basisscholen als belangrijke ingang gezien. Het
onderwerp zwerfafval en een schone leefomgeving wordt bij voorkeur elk jaar als thema
behandeld. Staatsbosbeheer wil hier graag een rol in spelen, bijvoorbeeld door
natuurlessen of excursies voor leerlingen te organiseren en te begeleiden.
In verband met de grofvuilproblematiek wordt gezocht naar een samenwerking met de
campings in de gemeente. Aangezien veel campinggasten geen gebruik kunnen maken
van de Milieustraat is tijdens de discussiesessie de mogelijkheid besproken campings
een voorziening te laten treffen voor het inzamelen van het vuil van de campinggasten. In
overleg kan een regeling met de gemeente worden getroffen voor het ophalen van vuil.
Betrek de burger bij het realiseren van een schone omgeving
Niet alleen het betrekken van diverse partijen is belangrijk. Om draagvlak voor het
onderwerp zwerfafval te creëren, is participatie en betrokkenheid met de burger wellicht
nog belangrijker. Participatie kan zich ook richten op groepen bewoners, ondernemers of
instanties. Verschillende middelen zijn in te zetten om betrokkenheid te vergroten.
Als vertrekpunt is het aan te raden als gemeente een aantal pilots te starten die
betrekking hebben op de zelfwerkzaamheid, bijvoorbeeld door mensen een stukje groen
1 Uit de bewonersenquête blijkt dat meer afvalbakken in de gemeente gewenst zijn. Bovendien komen er
geregeld verzoeken van bewoners bij de gemeente binnen voor het plaatsen van een afvalbak.

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
Handhaving
blad 21 van 26
of een afvalbak te laten adopteren. Of sluit als gemeente schoffelcontracten af met
bewoners of verenigingen en bekijk het resultaat daarvan.
Bovendien speelt communicatie een belangrijke rol. Informeer bewoners niet alleen over
de mogelijkheden, maar zet acties die plaatsvinden in de schijnwerpers. Het is wenselijk
een aantal acties gestructureerd te laten plaatsvinden, zoals de Landelijke Opschoondag
en een vervolg daarop in het najaar. Het opzetten van een eenvoudig communicatieplan
waarborgt dat acties geregeld terugkomen en dat naar het thema zwerfafval continue de
aandacht uitgaat, aangezien zwerfafval door het hele jaar aanwezig is.
Handhaving als preventief instrument
Handhaving is momenteel als instrument onderbelicht, vooral sinds het vertrek van de
BOA in het najaar van 2009. Hoewel zwerfafval voor de BOA geen vaste taak was, is uit
deze periode wel gebleken dat de inzet van een handhaver (BOA) kleine ergernissen in de
openbare ruimte kan aanpakken. In die zin vormt het een onmisbare schakel in de aanpak
van diverse vervuilingsbronnen. Een aanpak waarin als uitgangspunt niet zozeer het
strafgerichte aspect (reactief), maar meer het oplossingsgerichte aspect (preventief) een
rol speelt. De BOA heeft vooral een signalerende en preventieve functie voor zwerfafval.
Het aannemen van een BOA is daarom aan te bevelen, waarbij in het takenpakket ook
zwerfafval wordt meegenomen als prioriteit. Bovendien is het een pluspunt indien voor
een meer resultaatgerichte aanpak van vuil in het buitengebied de samenwerking met
Staatsbosbeheer of de Milieupolitie wordt opgezocht. Een mogelijke samenwerking kwam
ook in de discussiesessie ter sprake.
5.3 Actieplan
In voorgaande paragraaf is ingegaan op aanbevelingen en de verbeterpunten die tijdens
de discussiesessie zijn genoemd om mee te nemen in de zwerfafvalaanpak. In deze
paragraaf wordt de verbeterpunten doorvertaald naar concrete acties. Per instrument
wordt ingegaan op specifieke acties, waarin een globale inschatting van de benodigde
inzet en een planning is opgenomen. De acties vormen een totaalpakket voor verbetering
van de situatie, waarbij moet worden genoemd dat de acties elkaar kunnen overkoepelen.
Toelichting actieplan
Per instrument staan een aantal concrete acties benoemd. Iedere actie wordt in een
beknopte beschrijving toegelicht. De indicatie geeft het aantal uren (en de eventuele
materiële kosten en inhuur externen) weer die medewerkers kwijt zijn aan de
voorbereiding, uitvoering en evaluatie van de actie. De planning wordt globaal
weergegeven door middel van het kwartaal. De kwartalen worden als volgt aangeduid:
Q1 = 1 e kwartaal
Q2 = 2 e kwartaal enz.
Voorbeeld:
Q3 2010 = in derde kwartaal 2010
Q4 2010 - Q1 2011 = van vierde kwartaal 2010 tot en met eerste kwartaal 2011

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
5.3.1 Verwijderen
blad 22 van 26
nr. Verwijderen indicatie planning
1 Kwaliteitsniveau afspreken
Het bepalen van minimale kwaliteitsniveaus voor het
groenonderhoud en de reiniging van de openbare ruimte, zoals
de gewenste schoonheidsgraad, waarin zwerfafval een rol
speelt. De kwaliteitskeuzes zijn te koppelen aan de
onderhoudsniveaus van het openbaar groen.
2 Kwaliteitsgericht werken introduceren bij opdrachtnemers
Door het vaststellen van minimale kwaliteitsniveaus staat niet
de frequentie, maar de beeldkwaliteit (het eindbeeld) centraal.
Dit houdt een andere werkwijze en een meer flexibele inzet in
voor de uitvoerende partijen. Om de opdrachtnemers te
informeren en instrueren, wordt afspraken gemaakt en kunnen
trainingen worden verzorgd.
3 Kwaliteitsimpuls plantsoenen
Inventariseren van de plantsoenen om te bepalen welke
plantsoenen er slecht uitzien en vervangen dienen te worden,
waarmee een bron van zwerfafval wordt aangepakt.
4 Gerichte aanpak afval in bermen
Het afval in de bermen vormt een probleem bij het maaien en is
storend. Een oplossing is het gericht inzetten op verwijdering
voordat er gemaaid gaat worden. Hierbij valt te denken aan
reclassering, scouting, buurtbewoners, boeren etc. De
gemeente heeft reeds met reclassering afgesproken dat zij
vóór het groeiseizoen in 2010 een schoonmaakronde uitvoeren
in het buitengebied. De gemeente wil deze inzet voor de
toekomst structuren. De inzet van reclassering (en evt. andere
partijen) zal vooral zijn gericht op het prikken van afval in de
bermen die het meest last hebben van vervuiling, zoals langs
snoeproutes, recreatieroutes en op bekende hotspots.
5.3.2 Voorzieningen
40 uur
(€2.500)
150 uur
60 uur
inzet
reclassering,
scouting etc.
Q2-Q3 2010
Q3 2010 - Q1
2011
Q3-Q4
2010
vóór
maaiseizoen
jaarlijks
nr. Voorzieningen indicatie planning
5 Plaatsingscriteria afvalbakken
Opstellen en vaststellen van heldere en eenduidig te
interpreteren plaatsingscriteria voor afvalbakken. Vervolgens
het bestand aan afvalbakken inventariseren en toetsen aan de
criteria. De volgende fase betreft het verplaatsen, bijplaatsen en
verwijderen.
6 Afspraken rondom afvalbakken in buitengebied
Samen met o.a Staatsbosbeheer een afweging maken voor de
afvalvoorzieningen in het buitengebied. Mogelijkheden bekijken
om afvalbakken te verwijderen en te focussen op het voorlichten
van de burger ('neem afval mee naar huis'). De effectiviteit kan
middels diverse proeven op een aantal plekken onder de loep
worden genomen. Deze actie betreft een overleg, resulterend in
een aanpak voor de afvalbakken in het buitengebied.
7 Voorzieningen treffen op campings
Voorzieningen voor grofvuil op campings treffen. Startpunt is
het initiëren van een overleg met de campingeigenaren, waarin
ideeën en mogelijkheden worden besproken.
30 uur
€3.500,-
aanschaf
(€ 1.500,-)
Q3 2010
40 uur Q4 2010
20 uur
(excl.
vervolgactie)
Q2-Q3
2010

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
5.3.3 Participatie
blad 23 van 26
nr. participatie indicatie planning
8 Initiëren burgerparticipatie
Het benaderen van o.a. (buurt)verenigingen, scholen, scouting,
stichtingen om burgers te betrekken in de zwerfafvalbestrijding
in de eigen omgeving. Het faciliteren in de mogelijkheden voor
het opzetten van acties en beloningen. Diverse pilots worden
uitgevoerd om de effectiviteit te beoordelen, zoals het aangaan
van een schoffelcontract met natuurvereniging Mark en Leij,
waarna de acties breder worden uitgezet.
9 Uitvoeren veldoriëntatie
Samenwerking met specifieke groepen, zoals bewoners of
jongeren, vraagt om nadrukkelijk inzicht in de problematiek op
specifieke plekken, waarmee de sleutels tot succes worden
bepaald. Daarom is het noodzakelijk deze plekken inzicht te
krijgen in de motivatie van het weggooigedrag door middel van
enkele observaties.
10 Opstellen communicatieplan
Het opzetten van een communicatieplan om te waarborgen dat
acties (zie ook voorlichtingsacties, paragraaf 5.3.4.) geregeld
terugkomen en dat naar het thema zwerfafval continue aandacht
uitgaat. Het organiseren van een tweetal schoonmaakacties per
jaar (voor- en najaar) maakt hier deel uit.
In het plan wordt gelet op het de doelgroepbenadering, de
doelstellingen en te verwachten resultaten. Acties worden
uitgewerkt naar een actiekalender.
5.3.4 Voorlichting
100 uur
40 uur
(€ 3.000,-)
60 uur
(€ 4.500,-)
Q2-Q4
2010
Q1-Q4
2011
Q2-Q3
2010
Q3-Q4
2010
nr. voorlichting indicatie planning
11 Initiëren samenwerking externe partijen
Het opzetten van samenwerking met scholen, (buurt)verenigingen,
Staatsbosbeheer, ZLTO, bedrijven en winkels in
de gemeente om gezamenlijk zwerfafval te voorkomen en indien
nodig op te ruimen (belonen). De samenwerking uit zich
ondermeer in het gezamenlijk bedenken en uitvoeren van acties
gericht op het voorlichten van de burgers (of specifieker). Voor
scholieren worden bv. lesprogramma's of excursies
georganiseerd. In samenwerking met cafetaria/supermarkten
worden bv. de snoeproutes aangepakt.
12 Zichtbaarheid activiteiten, publicatie, website benutten
Bewustwording van de werkzaamheden door middel van het
schrijven/plaatsen van artikelen in de lokale/regionale media
en posters over het dagelijks beheer. Door het zichtbaar maken
van de activiteiten worden inwoners bewust gemaakt van de
geleverde inspanning en de bijkomende kosten voor de
gemeente. Het opstellen van eerder genoemd communicatieplan
biedt een instrument om dit proces te waarborgen.
13 Meldingen verder categoriseren in systeem
De categorieën van het meldingsysteem uitbreiden of
specifieker afstemmen op het onderwerp zwerfafval, waarmee in
de toekomst gerichter kan worden gerubriceerd. De
stuurinformatie wordt hierdoor beter bruikbaar.
80 uur
50 uur
Q2-Q4
2010
Q2-4 2010
Q1-4 2011
20 uur Q2 2010

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
5.3.5 Handhaving
blad 24 van 26
nr. handhaving indicatie planning
14 Acties door pilot BOA en regelgeving
Het inhuren of aanstellen van een BOA om kleine ergernissen in de
openbare ruimte op te pakken (zwerfafval, hondenpoep, graffiti)
met als strategie eerst aanspreken en indien nodig bekeuren.
Hiervoor dient de regelgeving in de Afvalstoffenverordening
aangepast te worden, wordt de bevoegdheid van de BOA geregeld
en er wordt een opzet voor de pilot geformuleerd waarbij de BOA
gedurende een half jaar proef draait, enkele dagen per week.
15 Aanpak van grofvuildump buitengebied
De gemeente zoekt de samenwerking op met Staatsbosbeheer en
de Milieupolitie om overtredingen op het gebied van vuildump aan
te pakken. Ook hier middels de strategie: eerst aanspreken en
indien nodig bekeuren. Voorlichting is een aanvullend instrument
om de handhavingacties kracht bij te zetten.
5.4 Inzet externe partijen
250 uur*
*inclusief
uren BOA
30
Q2-Q3
2010
Q2-Q3
2011
na
aanstellen
BOA
Voor een aantal acties uit het actieplan, met name omtrent voorlichting en participatie,
zijn externe partijen te betrekken. Om deze partijen te betrekken worden hieronder
ingezoomd op die acties waarin de samenwerking met externen centraal staat. Een aantal
komen specifieker terug in voorgaande paragrafen. Bij de stappen wordt tevens een
globale inschatting gemaakt van de kosten.
nr. Betrokkenheid externe partijen creëren schatting
kostenraming
1 Discussiebijeenkomst initiëren
Overleg met betrokken externe partijen initiëren. In deze sessie wordt met
een brede vertegenwoordiging van de gemeente het onderwerp
kwaliteitsgericht werken besproken, onder begeleiding van een externe
partij. Centraal hierin staat het schoonhouden van de openbare ruimte op
basis van beeldkwaliteit. Vervolgens kan worden gediscussieerd over de
mogelijkheden, ideeën en wensen.
+/- € 2.500,-
2 Opleiding verzorgen voor eigen medewerkers, maar ook overige uitvoerders
Alle beheerders/ uitvoerders (Helma, Diamantgroep, BSW, etc.) komen bij
elkaar voor een introductie op het meer kwaliteitsgericht werken. Het betreft
een training die ingaat op de manieren waarop je als beheerder/ uitvoerder
naar de openbare ruimte kan kijken en hoe je deze kan meten. Het kijken
naar de beeldkwaliteit speelt een belangrijke rol.
3 Inzet reclassering voor buitengebied
De reclassering wordt in het voorjaar van 2010 ingezet voor een
schoonmaakronde in het buitengebied vlak voor het groeiseizoen begint.
Het maken van concrete afspraken met reclassering biedt kansen om het
buitengebied in het voorjaar een schoonmaakbeurt te geven. Naast het
buitengebied kan de inzet van reclassering eventueel ook worden gebruikt
voor het schoonmaken van de speelplekken. De frequentie hiervan zal hoger
liggen dan voor het buitengebied.
5 Plaatsingscriteria afvalbakken
De kosten voor het verwijderen van zwerfafval kan worden verminderd door
de aanwezigheid van afvalbakken. Het gaat niet alleen om de kwantiteit,
maar ook om de kwaliteit en vooral de locatie. Staat een afvalbak op de
goede plek? De criteria worden in samenspraak met een brede groep
+/- € 2.000,-
per opleiding
n.t.b.
+/- € 1.500,-

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
nr.
blad 25 van 26
medewerkers bepaald, waarbij specifiek wordt ingespeeld op de succes- of
faalfactoren. Het resultaat wordt een leidraad voor de plaatsing van
afvalbakken.
9 Uitvoeren veldoriëntatie
De veldoriëntatie wordt in samenspraak met de gemeente op een aantal
plekken uitgevoerd, waarna de resultaten in een verslag worden vastgelegd
en worden besproken als input voor vervolgacties voor participatie,
voorlichting en handhaving.
10 Opstellen communicatieplan
De communicatie over het onderwerp wordt specifiek gericht op doelgroepen
en plekken. Deze worden bepaald, waarna specifieke acties worden
benoemd in het communicatieplan. De externe adviseur verzorgt de
discussie en stelt in samenspraak met de gemeente het communicatieplan
en het actieplan op.
5.5 Uitvoeringsagenda
+/- 3.000,-
+/- 4.500,-
De acties zoals genoemd in de vorige paragraaf starten in 2010, uitlopend naar 2011,
zodat het onderwerp onder de aandacht blijft. In onderstaand schema staan de
activiteiten in een strokenplanning weergegeven.
In de uitvoering van de acties ligt de prioriteit in de eerste instantie bij het vaststellen van
de ambities en het opstarten van de diverse acties. Begin 2010 wordt hiermee een start
gemaakt. De overige acties voor het opzetten van bijvoorbeeld participatie en handhaving
vinden vanaf het tweede kwartaal van 2010 plaats, waarna met de uitvoering gestart
wordt. Het jaar 2010 staat in het teken van het operationeel maken en uitvoeren van de
acties, in 2011 staan het bijsturen, evalueren, voortzetten en het structureel maken van
beleidsacties centraal.
Tabel 1: Planning uitvoeringsacties 2010-2011
2010 2011
Periode Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4
0 Basisrapportage ter goedkeuring
1 Kwaliteitsniveau afspreken
2 Kwaliteitsgericht werken introduceren bij opdrachtnemers
3 Kwaliteitsimpuls plantsoenen
4 Gerichte aanpak afval in bermen
5 Plaatsingscriteria afvalbakken
6 Afspraken rondom afvalbakken in buitengebied
7 Voorzieningen treffen op campings
8 Initiëren burgerparticipatie
9 Uitvoeren veldoriëntatie
10 Opstellen eenvoudig communicatieplan
11 Initiëren samenwerking externe partijen
12 Zichtbaarheid activiteiten, publicatie, website benutten
13 Meldingen verder categoriseren in systeem
14 Acties door pilot BOA en regelgeving
15 Aanpak van grofvuildump buitengebied

Projectnr. 196605 Basisproject Zwerfafval Gemeente Alphen-Chaam
5 maart 2010, revisie 3.0
blad 26 van 26
Colofon
Projectgroep
Mevr. K. van den Akker Gemeente Alphen-Chaam, interne projectleider
Dhr. T. Brock Gemeente Alphen-Chaam
Mevr. E. Martherus Gemeente Alphen-Chaam
Dhr. A. Lauwers Gemeente Alphen-Chaam
Dhr. J. Brummans Gemeente Alphen-Chaam
Dhr. M. van den Kieboom Oranjewoud, adviseur Ruimtelijk Beheer
Mevr. P. Lasterie Oranjewoud, adviseur Ruimtelijk Beheer
Deelnemers interviews en discussiesessie
Gemeente
Dhr. T. Braspenning Wethouder
Mevr. K. van den Akker Beleidsmedewerker Afd. Beleid en Beheer
Dhr. T. Brock Voorman Buitendienst Afd. Beleid en Beheer
Mevr. E. Martherus Frontoffice medewerker Afd. Publiekszaken
Dhr. A. Lauwers Uitvoering afval/ milieu Afd. Beleid en Beheer
Dhr. J. Brummans Coördinator Communicatie Afd. Bedrijfsbureau
Mevr. Ineke van den Brand Afdelingshoofd Afd. Beleid en Beheer
Dhr. M. Leautaud Toezichthouder Afd. Beleid en Beheer
Dhr. H. Heesch Toezichthouder Afd. Beleid en Beheer
Mevr. L. Oerlemans BOA Afd. Beleid en Beheer
Extern
Marcel Douma Staatsbosbeheer
Gust Hendrickx ZLTO
Sjef Langeveld Natuurvereniging Mark en Leij (alleen bij sessie)