herbergen 2011 - Lilith Ronner van Hooijdonk

lisa van wieringen
Lisa van Wieringen richt zich in haar werk op de reactie van groepen mensen en
familieleden die gezamenlijk gefotografeerd of gefilmd worden. Fotograferen en
filmen zijn in principe onnatuurlijke bezigheden, daden van interventie. Het is deze
verstoring die ontstaat door haar aanwezigheid, haar camera en haar aanwijzingen
die zij onderzoekt.
‘Wie de werkelijkheid bestudeert, moet zich niet bekommeren om de authenticiteit.
Net zo dwaas zou het zijn te geloven dat de mens zich onthult als hij de waarheid
over zichzelf denkt te spreken. Veel onthullender zijn vaak de leugens die hij
verspreidt. Zijn vermommingen zeggen meer over hem, dan zijn naakte lichaam.’
Dit citaat van auteur Arnon Grunberg in het NRC Handelsblad (8 januari 2010)
kan als leidraad worden gezien voor Van Wieringens werk. Het is deze vermomming
in zijn verschillende gedaanten, die ontstaat wanneer men zich gefilmd of gefotografeerd
weet, die zij onderzoekt.
Tijdens Herbergen 2011 toonde Van Wieringen in een verduisterde ruimte van
het paviljoen drie video’s over twee zussen, waarin zij de verbeelding van de relatie
tussen deze zussen onderzocht. Onderdeel daarvan was haar montage van interviews
en losse scenes uit filmmateriaal dat Onno Hoekmeijer van 1980 t/m 2011 van zijn
twee dochters maakte. Hierbij concentreerde Van Wieringen zich op de onderlinge
verhouding tussen de twee zusjes. Daarnaast toont de film hoe de zusjes zich laten
filmen, hoe zij interacteren met de camera, hun vader en met elkaar ten opzichte van
de camera. Beide lijnen ontwikkelen zich en veranderen in de loop van de film.
Van Wieringen reageerde op Hoekmeijer met twee gefilmde portretten, waarbij
de relatie tussen de zussen, dan 28 en 31 jaar, maar ook de relatie tussen vader
en dochters centraal staat. Haar gefilmde portretten maakt zij volgens een klein
draaiboek. De basis voor haar video’s zijn de huizen, de kamers en de banken van
de geportretteerden. Hier past zij haar strakke kader en regels toe; gefilmd worden
vanuit één camerastandpunt, stil zitten, 10 minuten actief in de lens kijken.
Door de twee verschillende benaderingen in de installatie ontstond er een interactie
tussen de video’s. Het oude expliciete materiaal en de geconcentreerde, stille,
gefilmde portretten uit 2011, met de vrouwen nu volwassen en de filmende vader
eindelijk in beeld. Soms alsof ze naar zichzelf van vroeger keken, dan weer alsof ze
de bezoeker tijdens het kijken bekeken.
lisa van wieringen 15