Het open Huis - Grote Kerk Muiden

IN BEELD GEBRACHT - BEELDENDE KUNST IN HET KERKBLAD
LUKAS de evangelist
Komende tijd lopen wij in de
kerkdiensten aan de hand van Lukas
de Evangelist.Hiernaast een
schilderij met Lukas, gezien
door de ogen van El Greco.
Lukas houdt hier met de linkerhand
een boek vast, met een plaatje erin.
En in zijn rechterhand houdt hij een
penseel.Het boek is natuurlijk te zien
als een bijbel, waarin zijn Evangelie
en zijn boek Handelingen zijn te
vinden. Het penseel dat hij
vasthoudt, maakt hem tot iemand die
schildert. En eén van zijn
“schilderingen” is afgebeeld in het
boek dat we zien: Maria met het kind Jezus.
Lukas is in de rooms-katholieke traditie de patroonheilige van kunstenaars.
Kunstenaarsverenigingen noemen zich Lucasverenigingen. Zijn teksten
geven er aanleiding toe: van de vier evangelisten is hij degene die het meest
uitvoerig het leven van Jezus schetst. Bij Lukas vinden we uitgebreid het
verhaal van de geboorte, en bv. vele gelijkenissen. Zijn teksten zijn
beeldende verhalen. Meestal wordt Lukas uitgebeeld als hij bezig is met het
schilderen van een portret van Maria. Dit gaat terug op een oude legende
waarin Maria met het kind Jezus voor Lukas poseert. Dit “schilderij” zou de
oudste afbeelding, de oudste icoon van Maria zijn, waarvan alle latere iconen
met het gezicht van Maria zijn afgeleid.
El Greco kiest voor een heel eigen benadering: niet bij zijn schildersezel
werkend aan een Mariaportret: maar Lukas toont ons kijkers zijn Evangelie
in beeld. Zijn Lucas is een peinzende man, met naar binnen gekeerde blik.
Passend in een Spaanse mystieke traditie. El Greco woonde en werkte de
tweede helft van zijn leven in Toledo, waar ook de mystici Johannes van
het Kruis en Theresia van Avilla leefden. El Greco(de Griek) was geboren
op Kreta, als het ware tussen de Byzantijnse iconen, en vertrok van daaruit
naar Italië en later naar Spanje.
Ina van den Bergh