Met Jezus - Oekumenische Studentengemeente

EUG Oekumenische Studentengemeente – Janskerk – Utrecht
Zondag 3 februari 2013
Voorganger: Marieke Milder
Cyclus: Met Jezus aan tafel
Lezing: Lucas 14: 7-24
Jezus is op bezoek in het huis van een vooraanstaande Farizeeër. Hij was daar uitgenodigd.
Uitnodigen en uitgenodigd worden was in de samenleving waarin Jezus leefde een precair
gebeuren. De maaltijd was de manier om je sociale netwerk te onderhouden. Een uitnodiging
schept verplichtingen. De gastheer (ik vrees dat er van gastvrouwen in deze context geen
sprake was) denkt goed na over wie hij wel en niet uitnodigt, en de gast denkt goed na of hij
de uitnodiging wel of niet aanneemt.
Jezus is dus ingegaan op de uitnodiging van de Farizeeër. Daarmee mag hij zich rekenen tot
de uitverkorenen die de Farizeeër uitnodigt, hij stijgt in stand, de farizeeër zal zich niet
verlagen door klootjesvolk onder zijn dak uit te nodigen.
En wat is er dan zo leuk aan Jezus: hij zet meteen dat hele rangen en standengedoe op zijn
kop. Hij ziet hoe de belangrijkste gasten op de ereplaatsen gaan zitten, en in plaats van zich
te voegen in de etiquette van zijn gastheer begint hij een verhaal waarbij zowel de gasten als
de gastheer op hun nummer gezet worden.
Als je een ding kunt zeggen over Jezus, dan is het wel dat hij niet bang was. Hij wist wat hij
vond en schroomde niet dat te zeggen. En wat dan zo bijzonder is: hij blijft gesprekspartner,
blijft serieus genomen worden. Hij had natuurlijk ook op straat gezet kunnen worden na die
vrijmoedige interventie. Maar dat gebeurt niet.
Tegen de gasten zegt hij: je doet er beter aan je bescheiden op te stellen en niet de
ereplaats te kiezen. Als je die ereplaats verdient kom je er toch wel terecht; dan nodigt de
gastheer je wel uit om dichterbij te komen.
Tegen de gastheer zegt hij: nodig nou eens niet mensen van je eigen stand uit, maar
mensen die onderaan de maatschappelijke ladder staan. God houdt niet van dat elitaire
gedoe. Bovendien loop je dan niet het risico afgewezen te worden omdat je gasten betere
dingen te doen hebben.
Jezus roept zowel gast als gastheer op om hun ego los te laten. Om te kijken met het hart in
plaats van met de berekeningen van de economie. Want de keuze voor vooraanstaande
gasten, en het kiezen van de beste plaats aan tafel zijn allebei manieren om jezelf meer
status te geven, jezelf zo belangrijk mogelijk te maken. Op het gevaar af, natuurlijk, dat je
door de mand valt.
Het is iets wat door het hele evangelie heen speelt: het loslaten van het ego. Het loslaten
van eigenbelang, van status, van macht. Ik vind het misschien wel het meest inspirerende
aspect van de verhalen over Jezus. Het zoeken naar status, je positie bepalen ten opzichte
van de anderen is van alle tijden, en ook in een relatief egalitaire samenleving als de onze
zijn we voortdurend bezig onszelf met anderen te vergelijken en onze positie, onze plek in de
pikorde te bepalen. Heb ik de juiste baan? Woon ik in de goede wijk? Heb ik de juiste kleren
aan, de juiste soort tas of schoenen of spijkerbroek of (jaja, lach niet) onderbroek? Heb ik de
juiste vrienden, de juiste auto, de juiste boeken in mijn boekenkast staan, het juiste interieur,
lees ik de juiste krant?
Ook als je sober leeft of niet veel te besteden hebt speelt dit. Je maakt altijd keuzes, met wie
je omgaat, hoe je eruit ziet, kortom, tot welke groep je wil behoren – en tot welke groep dus
uitdrukkelijk niet.
De kritiek die Jezus hierop geeft is niet dat mensen tot een specifieke groep behoren. De
kritiek gaat over het streven om hogerop te komen. En over het uitsluiten van mensen aan

jouw tafel, of op welke manier je dan ook mensen uitsluit. Want voor je het weet bestaat de
samenleving uit gescheiden circuits, die niet met elkaar in aanraking komen. Ik vind het altijd
verrassend dat de scherpste oordelen over bijvoorbeeld Marokkanen komen van mensen die
in een wijk of een stad wonen waar geen Marokkaan te bekennen is.
Jezus daagt ons uit om uit onze comfortzone te komen. Over de grenzen van onze eigen
groep heen te stappen en in contact te komen met mensen die we niet ontmoeten omdat ze
niet spontaan tegenkomen. Jezus nodigt ons uit om ons oordeel over wie tot een andere
groep behoort los te laten. Die oordelen zijn vaak heel subtiel. Wij als gemeenschap doen
het ook, vermoed ik. Want durf maar eens in de EUG te zeggen dat je op de VVD stemt… of
dat je de telegraaf leest… je hoort Trouw te lezen, maar als je een echte intellectueel bent is
het de NRC. We doen er allemaal aan mee, aan het onderverdelen van mensen in hokjes en
onze eigen plaatsbepaling daarin.
En de vraag die Jezus ons stelt is: ga nu eens aan tafel met iemand van buiten je eigen
groep. iemand die je stiekem ordinair vindt, of juist bekakt, of lui, of onbelezen of…
Als wij hier in de Janskerk maaltijd vieren is dat niet vrijblijvend. We delen in de maaltijd die
Jezus hield, in de wijze waarop Jezus wilde eten met mensen. Door brood en wijn met elkaar
te delen laten we zien dat we in zijn voetspoor willen treden, dat we zijn keuzes tot de onze
willen maken. Ik zou onszelf, mijzelf toewensen dat we daarin zo vrij worden als Jezus was,
niet bang voor oordelen van anderen, statusverlies, ongemakkelijkheid.
Over je eigen grenzen heenstappen kan een wereld voor je openen. Ik nodig ons allen uit
met lef die stap te zetten.
Zo moge het zijn.