Bekijk alvast één hoofdstuk in preview (pdf - 1 - Inverde

More documents

Recommendations

Info

De eendenlokfluit van kooiman Gerard van Peperstraete. Roger Van Caloen ringde enkele jaren op de eendenkooi van Merkem circa 19601971. (onder rechts) Vangpijp gemaakt van wilgenstokken en overspannen met een handgemaakt net. In de vangpijp zitten de tamme lokeende n Ringwerk in de eendenkooi van Merkem Ondanks het feit dat Paul Houwen en zijn ringersgroep Tringa heel wat eenden ringden op de Blankaart werden daar maar weinig dieren van uit het buitenland teruggemeld. Van wilde eend zijn er slechts twee teruggemeldingen: eentje uit Breda (Nederland) een ander uit de moerassen van Merlimont (Noord-Frankrijk). Roger van Caloen ringde van 1951 tot 1972 tal van soorten eenden in de eendenkooi van Merkem. Daar waren de terugmeldingen heel wat succesvoller. Ze geven ons een verbazend beeld van de herkomst van de eenden waar men het in de eendenkooien en de aanzitputten op gemunt had.Dit ringen gebeurde echter niet volgens het klassieke systeem van de eendenkooi. Er kwam geen kooihond aan te pas. Alleen de eenden die per toeval de vangpijpen inzwommen, werden geringd. Dat lukte niet altijd even goed. Niet zelden werd er geen enkele eend gevangen,in het beste geval werden een tiental. De kooiers waren trouwens niet enthousiast over dit ringen. De geringde eenden waren immers ook verbrand en konden niet meer teruggevangen worden. Wilde eenden geringd in de eendenkooi, werden teruggerapporteerd uit Denemarken, Duitsland, Europees Rusland, Finland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Nederland, Polenen Zweden teruggezien. Een locatie in Europees Rusland lag 3.436 km van Merkem verwijderd. Eén eend vloog, na geringd te zijn, nog 6 jaar, 10 maand en 13 dagen rond. In de eendenkooi geringde slobeenden werden teruggemeld uit Aziatisch en Europees Rusland, Denemarken, Finland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Ierland, Marokko, Nederland, Polen, Spanje en Zweden. De hervangst in Aziatisch Rusland lag op 3.686 km van Merkem. De langst gedragen ring was 3 jaar, 5 maand en 7 dagen oud. Een pijlstaart geringd in de eendenkooi in 1958 werd teruggemeld uit Europees Rusland op een afstand van 2.499 km. Wintertalingen werden later teruggemeld uit Denemarken, Duitsland, Europees Rusland, Finland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Ierland, Italie, Nederland,Noorwegen, Polen, Portugal, Spanje, Turkije en Zweden. De verst gevlogen afstand bedroeg 3.325 km (Europees Rusland). De langst gedragen ring was zes jaar,1 maand en 16 dagen oud. Zomertalingen werden teruggemeld uit Denemarken, Duitsland, Europees Rusland, Frankrijk, Italië, Marokko, Senegal en Tsjechoslovakije. De zomertaling die naar Senegal vloog, legde een recordafstand van maar liefst 4.478 km af. De langst gedragen ring was 8 jaar, 9 maand en 25 dagen oud. Smienten vlogen recordafstanden van 4.105 en 5.621 km, tot in Aziatisch Rusland! Ze werden daar in het zelfde jaar of het jaar erop opgemerkt. Eentje vloog net iets minder ver, maar nog altijd 3.454 km, tot in Europees Rusland. Deze kranige eendendame had daar amper twee maand voor nodig! Overigens werden er ook smienten in Denemarken teruggevangen. De langst gedragen ring was 6 jaar, 6 maand en 23 dagen oud. Na het wettelijk verbod eendenkooien te gebruiken in 1972 probeerde Roger van Caloen tevergeefs toelating te krijgen om verder te ringen in de eendenkooi. Dat werd echter niet toegestaan. 192 193
Koevaardeke (= Kooivaartje) en kooibos van Merkem. Valentijn (Falen, Phil) Decap was de eerste kooier van de eendenkooi van de Blankaart. Hij leerde de stiel van zijn moeder Rozalie Dekeyrel, die in Merkem kooide. De eendenkooi van de Blankaart in Woumen De jongste kooi van Vlaanderen Toen Gustave baron de Coninck de Merckem in 1860 het domein De Blankaart kocht, liet hij er een kasteel bouwen en aan de oostelijke zijde van de Blankaartvijver een eendenkooi inrichten. Het is de meest recent aangelegde Vlaamse kooi. Kooibos en –plas zijn samen ongeveer 1,5 ha groot. De kooi van de Blankaart is logischerwijze op deze van het nabije Merkem geïnspireerd. Niet alleen de kooimannen, maar ook de eigenaars, bewoners van het kasteel van de Blankaart en het kasteel van Merkem, waren elkaars broers. De eigenaars inspireerden zich, zoals in Merkem, bij herstellingen aan de kooi na de Eerste Wereldoorlog in Meetkerke en in Nederland. Het is waarschijnlijk dat de kooi wijzigingen onderging in de loop der tijden. Logischerwijze leken de kooi en de werkwijze in de kooi van Woumen aanvankelijk sterk op die van Merkem. Mettertijd ontwikkelden zich toch een aantal verschillen. De kooi zelf was van het roggeei type met een langere oosten zuidpijp en twee kortere vangpijpen van ongeveer 15 meter. De noordpijp was de beste vangpijp. Naast elke vangpijp stonden zes tot acht kortschermen. Het afneembare vangfuiknet was 4 meter lang en had 4 uit gele wiedauw (Salix x rubens variëteit Basfordiana) vervaardigde hoepels. Zo bleef het altijd mooi open om de vlotte vlucht naar het einde van het fuiknet te vergemakkelijken. Er stond een kooihuisje met een houten geraamte en rieten wanden. Het kooibos van de Blankaart werd hoofdzakelijk aangeplant met schietwilgen en Canadapopulieren en af en toe een es of eik. In de struiklaag overheersten vlier, bramen, grauwe wilg (en zijn kruisingen met geoorde en katwilg), éénstijlige meidoorn, veldiep, vuilboom en hondsroos. Haagwinde, bitterzoet, hop en valse wingerd maakten het kooibos vrijwel ondoordringbaar, behalve op de kooipaadjes. De kooiplas van Woumen was kleiner dan die van Merkem. Lengte en breedte bedroegen ongeveer 50 m. De kooiers van Woumen De eerste kooiman, Valentijn (Falen, Phil) Decap, leerde de stiel van zijn moeder Rozalie Dekeyrel, die in Merkem kooide. Zijn broer René volgde zijn moeder op in Merkem en Valentijn kreeg de kooi van de Blankaart toegewezen. Zijn zoon Désiré volgde hem later op en die gaf op zijn beurt zijn kennis door aan André Decap, de laatste kooier van de Blankaart. Wat we nu weten over de kooi van de Blankaart, is vooral aan de verhalen van André te danken, maar ook zijn dochters konden nog heel wat details toelichten. Vanaf zijn boerderijtje kon André Decap langs een paadje (sletse) naar de kooi. Als het water te hoog stond, gebruikte hij zijn schute. Van aan de Blankaartvijver liep een klein kanaaltje door het rietmoeras tot aan het kooibos. Het kooien in Woumen Over het vangen zijn uiteenlopende gegevens vernomen. Kooiman André Decap beweerde dat dit één keer in de voor- en één keer in de namiddag gebeurde. Zijn kinderen Annie en Cecile dachten later dat het alleen tijdens de voormiddag was, omdat de “verse eenden” ’s nachts toekwamen en nadien zou het vangen niet veel zin meer hebben gehad. Op topmomenten werd wel eens vier tot vijf keer na elkaar gevangen, maar dat was heel uitzonderlijk. Alleen als de wind uit het oosten kwam, het heel koud was en er veel nieuwe eenden toekwamen, gebeurde dat wel eens. In Woumen werd er bijna altijd met twee mensen gekooid. Kooier André Decap volgde achter de schermen het kooihondje, terwijl iemand anders bij het begin van die rietvlaken bleef zitten. Meestal was dat zijn dochter Cecile, die van haar tiende tot haar twintigste in de kooi hielp. Cecile moest, als de eenden ver genoeg in de vangpijp waren gevorderd, tevoorschijn springen en met haar jas of een wit laken zwaaien. Soms deed Cecile dit niet zelf, maar de eigenares van de kooi, mevrouw Kempynck. Op die manier hield ze ook een oogje in het zeil over de opbrengst van de vangst, zodat de kooiman haar daarover niet te veel moest wijsmaken. André Decap trok het hondje wel eens kleren aan om de eenden nog nieuwsgieriger te maken. Dit zal toch wel bij een enkele keer gebleven zijn, want geen van zijn beide dochters kon zich dat herinneren. In de winter moest men soms ijs kappen om een pijp open te houden. De losgekapte ijsschotsen werden onder het andere ijs geduwd. De staleenden, gemiddeld zo’n 15, werden met haver gevoederd, maar ook met gerst, eendenkroos of oud brood, soms tot 1600 kg per jaar. Om een stal tamme eenden te kweken, gebruikte André Decap verschillende werkwijzen: eendeneieren laten uitbroeden onder een kip en de jongen kortwieken of pas uit het ei gekomen eendenkuikens vangen, thuis opkweken en kortwieken of tijdens de laatste vangstdagen van het seizoen enkele eenden kortwieken. Die laatste broedden dan op de kooiplas of in de onmiddellijke omgeving. André Decap ving buiten het jachtseizoen, in het voorjaar, ook zomertalingen en kortwiekte ze vervolgens. Deze gingen dan broeden in de grachtjes in de omliggende broeken. Soms zaten er wel honderd koppels zomertaling indertijd! Het verschil tussen de tamme eenden en de wilde eenden was op de plas 194 195 Désiré Decap op zijn schute, gefotografeerd door botanicus Jean Massart in 1912. Massart beschrijft de foto als iemand die riet aan het maaien is op de Blankaart. De eendenkooi van de Blankaart, zoals weergegeven in Priem (1998). De foto is niet gedateerd. André Decap met hond. Het is niet helemaal duidelijk of dit een kooihond was. André had ook nog tal van andere honden en de familieleden zijn het niet altijd eens over welke hond een kooihond was en welke niet. In elk geval is duidelijk dat de kooihonden niet tot een bepaald, onmiddellijk herkenbaar ras behoorden.
Page 1 and 2: Deel van de Atlas der Buurtwegen ui
Page 3 and 4: Per uitzondering werden wel eens an
Page 5 and 6: Militaire kaart van Beaulieu, van d
Page 7: Rozalie Dekeyrel, gefotografeerd vo

Bekijk alvast één hoofdstuk in preview (pdf - 1 - Inverde

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?