Voorschriften Certificering Hengstenhouderij Inseminatiestations

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
VOORSCHRIFTEN
CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ
voor Inseminatiestations
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
1

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
Voorwoord
Voor u liggen de Nieuwe Voorschriften Certificering hengstenhouderij voor
inseminatiestations (bedrijven zonder dekhengsten). De Voorschriften zijn gebaseerd op de
eisen in de nieuwe Regeling Paardensperma van het ministerie Landbouw, Natuurbeheer en
Visserij. Wanneer het in de voorschriften een eis betreft voortvloeiend uit de Regeling
Paardensperma wordt middels [ ] verwezen naar het overeenkomende artikel in de LNV-
Regeling zelf. De wettekst van de Regeling Paardensperma zoals gepubliceerd in de
Staatscourant op 29 juni 2001 is opgenomen achter tabblad 10.
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
2

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
Inhoudsopgave
1. ALGEMEEN 4
1.1 REGELING PAARDENSPERMA 4
1.2 OPLEIDINGSNIVEAU, VERANTWOORDELIJKHEDEN EN DE BEVOEGDHEDEN 4
1.3 TOELATING BEZOEKERS 5
1.4 CONTROLE 5
2. ADMINISTRATIE 6
2.1 ALGEMEEN 6
2.2 INSEMINATIES 6
2.3 VERZENDEN/ONTVANGEN VAN HET SPERMA 7
2.4 MERRIES 7
3. HUISVESTING 8
3.1 ALGEMEEN 8
3.2 MERRIES 8
4. VERZORGING 8
4.1 MERRIES 8
5. GEZONDHEIDSZORG/ VETERINAIRE BEGELEIDING 9
5.1 ALGEMEEN 9
5.2 CEM- EN SPERMAONDERZOEK 9
5.3 NON-RETURN% 10
6. SPERMAOPSLAG 11
7. INSEMINATIE (VOORZIENINGEN) 12
8. REINIGING EN ONTSMETTEN 13
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
3

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
1. Algemeen
1.1 Regeling paardensperma
1. De regels die gesteld zijn bij of krachtens de Regeling paardensperma van het
Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij ingegaan per 1 juli 2001(hierna te
noemen Regeling paardensperma) dienen door ondernemingen, die gebruik maken van
KI, strikt nageleefd te worden.
2. Definitie inseminatiestation: Een inrichting waar paardachtigen worden geïnsemineerd,
of van waaruit wordt geïnsemineerd, met sperma verkregen op een gecertificeerd
spermawinstation (of vanuit het buitenland met een gezondheidscertificaat). Verder te
benoemen als de onderneming.
1.2 Opleidingsniveau, verantwoordelijkheden en de bevoegdheden
1. Iedere onderneming staat onder leiding van één persoon, de ondernemer.
2. Bij de onderneming dient de persoon die de merries insemineert, (en sperma
beoordeelt) de opleiding Hulpkracht Paarden-KI met goed gevolg afgerond te hebben.
Indien dit niet het geval is, mogen deze werkzaamheden alleen door de begeleidend
dierenarts verricht worden.
3. Bij de onderneming moet vakbekwaam personeel werkzaam zijn dat een adequate
opleiding heeft gekregen inzake de technieken van ontsmetting en hygiëne om
verspreiding van ziekten te voorkomen. [2]
4. De ondernemer :
a. zorgt dat het personeel zijn werkzaamheden verricht overeenkomstig opgestelde
interne procedures en voorschriften,
b. draagt er zorg voor dat de begeleidend dierenarts toeziet op een correcte uitvoering
van de werkzaamheden door het personeel
c. geeft de begeleidend dierenarts de hiervoor benodigde instructies. [5.2]
5. De verantwoordelijkheid en de bevoegdheid voor de ontvangst van de merries, de
verzorging van de merries, het schouwen van de merries en het insemineren van de
merries dient schriftelijk vastgelegd te zijn.
6. Er dient op de onderneming regelmatig overleg gevoerd te worden over de onderlinge
verdeling van de werkzaamheden.
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
4

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
1.3 Toelating bezoekers
1. Bezoekers mogen het inseminatiestation betreden als zij aan de eisen gesteld door de
begeleidend dierenarts voldoen.
1.4 Controle
1. Ieder jaar wordt naast de jaarlijkse controle bij minimaal 25% van de deelnemende
bedrijven een onaangekondigde steekproefcontrole uitgevoerd.
2. Van elke controle dient een afschrift van het controle rapport van de controleur,
waarin zijn controle bevindingen zijn weergegeven, op de onderneming aanwezig te
zijn. Het rapport dient tenminste drie jaar bewaard te worden.
3. Ten behoeve van de controle heeft de ondernemer voorzien in het opstellen van:
a. voorschriften inzake:
• de reiniging en ontsmetting van de apparatuur die bij het behandelen in contact
komt met het sperma.
• het opslaan van sperma.
• de reiniging en ontsmetting van de stalruimte, de ziekenstal, het laboratorium.
• de toegang tot de stalruimte, de ziekenstal, het laboratorium.
• de wijze van kleding van personeel en bezoekers.
(zie ook de protocollen)
b. (productie-)protocollen waarin voor de volgende ruimten en voorzieningen, de
productieprocessen chronologisch en gedetailleerd beschreven zijn:
• een stalruimte. Dit is de ruimte voor de dagelijkse huisvesting en verzorging van
de paarden (o.a. de boxen, poets- en afspuitplaatsen). Deze ruimte dient op
efficiënte wijze fysiek te zijn gescheiden van de overige ruimten binnen de
onderneming. (zie voorbeeld protocol A: (stal)verzorging)
• een ziekenstal. Dit is de ruimte waar paarden tijdelijk kunnen worden
afgezonderd, wanneer zij wegens veterinaire redenen zijn uitgesloten. Deze
ruimte dient op efficiënte wijze fysiek gescheiden te zijn van de stalruimte. (zie
voorbeeld protocol B: ziekenstal)
• een laboratorium. Dit is de ruimte voor de beoordeling en behandeling van het
sperma met een voorziening voor de opslag van het sperma. [5.1]
4. De voorgeschreven voorschriften, procedures en protocollen en de wijzigingen
daarvan, behoeven de goedkeuring van het Productschap. [5.3]
5. De ondernemer dient ervoor te zorgen dat de microscoop in een dusdanige
gebruiksstaat verkeert en onderhouden is dat een optimale beoordeling van het sperma
mogelijk is.
6. De ondernemer dient er zorg voor te dragen dat de koeriersdienst spermamonstername
in zijn wagen of op de verzamelplaats toestaat.
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
5

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
2. Administratie
2.1 Algemeen
1. De ondernemer is verantwoordelijk, tenzij schriftelijk anders is geregeld, voor de
administratie inzake:
a. de opgestelde dekovereenkomsten met de merriehouders;
b. het bijhouden van de merriekaarten;
c. het bijhouden van de dek- /inseminatiekaart.
2. De inseminaties dienen altijd verricht te worden op basis van een schriftelijk bij
voorkeur van te voren vastgelegde overeenkomst. Hiervoor kan het dio-formulier van
het betreffende stamboek of een eigen overeenkomst worden gebruikt. Een voorbeeld
hiervoor is te vinden in bijlage 1.
3. De ondernemer beschikt over een administratie waarmee de controleur op elk moment:
a. een overzicht kan worden geboden van het sperma dat in de onderneming
opgeslagen is,
b. de contacten kan traceren tussen de onderneming met inseminatoren, dierenartsen,
vervoerders, handelaren en gebruikers van het sperma. [12]
c. een overzicht kan worden geboden van de non-return%’s per hengst.
4. De ondernemer dient de bescheiden waarop de gegevens over het sperma, de
inseminaties e.d. worden bijgehouden dagelijks bij te (laten) werken.
5. De ondernemer dient de volledige administratie minimaal drie jaar te bewaren.
6. De ondernemer dient erop toe te zien dat degene die paardensperma vervoert of
verhandelt voor de onderneming beschikt over een administratie, waarmee de
controleur op elk moment een overzicht kan worden geboden van:
a. het sperma dat hij in voorraad heeft en heeft gehad,
b. de tracering van contacten met de onderneming waar het sperma is gewonnen,
c. de contacten met inseminatoren, dierenartsen, vervoerders, handelaren en
gebruikers van het sperma. [16]
2.2 Inseminaties
1. De ondernemer dient een administratie bij te houden van alle inseminaties. Deze
administratie dient zodanig ingericht te zijn dat op eenvoudige wijze op elk moment
voldoende inzicht kan worden verkregen in het non-return% van iedere afzonderlijke
hengst. Voor de berekening van de non-return% dient dagelijks de inseminatiekaart
(zie bijlage 4A) ingevuld te worden per hengst.
2. De ondernemer dient erop toe te zien dat de volgende gegevens op de inseminatiekaart
worden vastgelegd:
a. naam hengst + identificatienummer;
b. naam van de merrie;
c. naam van de merrie-eigenaar;
d. datum van inseminatie;
e. soort inseminatie/ type sperma (diepvries);
f. aantal geïnsemineerde TNB (Totaal Normaal Bewegende spermiën)
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
6

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
3. Het non-return% per hengst wordt berekend op basis van de gegevens zoals
genoteerd op de inseminatiekaart.
4. Bij een hengst met minder dan 10 dekkingen wordt geen non-return% berekend. Dit
dient echter wel uit de inseminatiekaart te blijken.
2.3 Ontvangen van het sperma
1. De administratie voor het sperma is zodanig ingericht, dat daaruit op elk moment op
eenvoudige wijze met betrekking tot elke dosis ontvangen sperma kan worden
afgeleid:
• de datum van de transactie.
• het identificatienummer van het betrokken sperma.
• de onderneming waar het sperma gewonnen is
• het ontvangen aantal doses sperma.
• naam en adres van de leverancier.
• de naam van de merrie(s)(chipnr’s) waarvoor de dosis (doses) is (zijn) bestemd
• indien het buiten Nederland gewonnen sperma betreft, het nummer van het EUgezondheidscertificaat,
alsmede de datum waarop dit sperma binnen Nederland
is gebracht. [13]
2. Deze gegevens dienen te blijken uit de geleidebiljetten die met elk te ontvangen
spermazending zijn meegestuurd.
2.4 Merries
1. De ondernemer dient ervoor te zorgen dat voor iedere merrie een merriekaart wordt
bijgehouden.
2. De merriehouder dient desgewenst inzicht in de eigen merriekaart(en) te krijgen.
3. Uit de administratie dient te blijken dat bij ontvangst van de merries de volgende
werkzaamheden zijn verricht:
o controle stamboekpapieren;
o controle paspoort;
o uitwisseling van relevante vruchtbaarheidsgegevens;
o schriftelijke vastlegging merrie-specifieke gegevens (zie voorbeeld bijlage 6B);
o informatieverstrekking verdeling veterinaire kosten;
o informatieverstrekking met betrekking tot de toepasselijkheid van algemene
dekvoorwaarden;
o de merriekaart(en) van dag tot dag bijgehouden.
4. Voor zover het sperma bij merries op de onderneming is geïnsemineerd, moet uit de
administratie (inseminatie en merriekaart) op elk moment op eenvoudige wijze met
betrekking tot elke inseminatie kunnen worden afgeleid:
a. de datum van de inseminatie.
b. het identificatienummer van het betrokken sperma.
c. het chip/levensnummer van het geïnsemineerde dier. [13]
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
7

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
3. Huisvesting
3.1 Algemeen
1. De onderneming dient te beschikken over afsluitbare voorzieningen voor de huisvesting
van paarden en eventueel een bewegingsruimte. Deze beide voorzieningen dienen
materieel gescheiden te zijn van de voorzieningen voor het behandelen en opslaan van
sperma. [2]
2. Alle stalplaatsen voor de paarden/merries dienen te voldoen aan de volgende
minimumafmetingen: paarden: 3,0 x 3,0 m.
3. De klimaatbeheersing in de stallen dient zodanig te zijn dat voor wat betreft
gezondheid als ook het welzijn van de daarin te huisvesten paarden, deze hiervan geen
directe nadelige invloed ondervinden.
4. De stallen dienen voorzien te zijn van voldoende natuurlijke lichtinval. Indien dit niet
het geval is, dient dit ondervangen te zijn met behulp van kunstmatige verlichting.
5. Indien er op een onderneming sprake is van weidegang, dan dient er, naar de mening
van de controleur, sprake te zijn van een deugdelijke en veilige afrastering.
3.2 Merries
1. Er dient opvang beschikbaar te zijn ten behoeve van de te dekken merries, afgestemd
op de omvang van de onderneming.
2. Indien er sprake is van weidegang, dan dienen er afzonderlijke percelen te zijn voor
merries met veulens. Voor merries die permanent in het weiland worden gehouden,
dient het altijd mogelijk te zijn om water te drinken.
4. Verzorging
4.1 Merries
1. De te dekken merries dienen over bewegingsfaciliteiten te beschikken in de vorm van
of weidegang, binnen/buiten manege, een paddock of een stapmolen.
2. Er moet voor gezorgd worden dat de merries hier regelmatig gebruik van maken,
overeenkomstig de gemaakte afspraken zoals vastgelegd in de dekovereenkomst of
op de merriekaart.
3. De merries op de onderneming dienen verantwoord en voldoende verzorgd te worden.
Tevens dient er een verantwoorde en voldoende stalverzorging plaats te vinden. (zie
voorbeeld protocol A: (stal)verzorging)
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
8

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
5. Gezondheidszorg/ Veterinaire begeleiding
5.1 Algemeen
1. De onderneming moet onder toezicht staan van een dierenarts die verbonden is aan de
onderneming (hierna te noemen begeleidend dierenarts). De begeleidend dierenarts
moet zorg dragen voor de veterinaire begeleiding van de merries.
2. Van toezicht van een begeleidend dierenarts is sprake indien:
a. die dierenarts werkt volgens de GVP-code of een code die aantoonbaar minimaal
gelijkwaardig is. De ondernemer dient hiertoe een verklaring van de dierenarts op te
nemen in zijn administratie.
b. die dierenarts overeenkomstig de voorgeschreven procedures en protocollen erop
toeziet dat de voorschriften in acht worden genomen;
c. door betrokkenen de voorgeschreven procedures en protocollen, zoals omschreven
in hoofdstuk 1.5.3, correct worden uitgevoerd [6];
3. De ondernemer dient de begeleidende dierenarts volledige medewerking te (doen)
verlenen bij de uitvoering van zijn werkzaamheden.
4. Wanneer geïnsemineerd wordt, worden merries, schouwhengsten en overige
paardachtigen toegelaten voor zover zij voldoen aan de volgende voorwaarden:
a. bij de toelating en op de dag van inseminatie vertonen zij geen tekenen van
besmettelijke ziekten
b. wanneer zij afkomstig zijn van buiten Nederland dienen zij te beschikken over een
EU-gezondheidscertificaat dat is afgegeven door de veterinaire autoriteit van het
betreffende land, zoals is omschreven in Richtlijn 90/426/EEG.
c. de laatste dagen voor de inseminatie hebben zij verbleven in bedrijven waar zich in
die periode bij geen enkele paardachtige klinische symptomen van EVA (equine
virusarteritis) of besmettelijke baarmoederontsteking bij paarden (CEM) hebben
voorgedaan.
5.2 CEM- en spermaonderzoek
1. De ondernemer dient alleen gebruik te maken van sperma van gecertificeerde of EUerkende
SWS stations. Als dit niet het geval is dient van elke spermadosis onderzocht
te zijn:
a. het sperma (spermabeoordeling en bacteriologisch onderzoek)
b. het geslachtsapparaat (CEM-onderzoek) van de hengst die het sperma geleverd
heeft. (Ned: lab resultaten. Bij import sperma een gezondheidsverklaring)
2. uitslag spermamonster
Uit het spermarapport van de GD dient te blijken dat het sperma voldoet aan de
volgende criteria:
a. het sperma dient vrij te zijn van ziektekiemen.
b. het sperma dient een zodanige hoeveelheid TNB per inseminatiedosis te bevatten,
dat op het moment van inseminatie het aantal TNB 300 is.
3. uitslag (CEM) monster van het geslachtsapparaat
a. De uitslag van het bacteriologisch monster dient negatief te zijn.
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
9

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
5.3 Non-return%
1. De ondernemer dient er zorg voor te dragen dat hengsten worden ingezet met een
voldoende bevruchtend vermogen.
2. Het bevruchtend vermogen van de hengsten wordt vastgesteld aan de hand van het
non-return%. Het non-return% dient 50% of meer te zijn. Het inseminatiestation moet
de gegevens over het NR% melden aan het SWS station waar het sperma verkregen
is.
3. Wanneer de hengstenhouder constateert dat het non-return% van een hengst tussen
de 45 en 50% zit dient hij de merriehouder op de hoogte te stellen van het matig
bevruchtend vermogen van de hengst en mogelijke oorzaken in het management te
achterhalen en zo mogelijk te verbeteren.
4. Wanneer een hengst een non-return% van minder dan 45% heeft, dient de
ondernemer maatregelen te treffen en de merriehouder over het onvoldoende
bevruchtende vermogen van de hengst te informeren.
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
10

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
6. Spermaopslag
1. Ten behoeve van de spermabeoordeling dient op de onderneming het volgende
minimaal aanwezig te zijn:
a. een microscoop met verwarmde objekttafel;
b. objekt- en dekglaasjes;
2. De ondernemer dient erop toe te zien dat het ontvangen sperma voorzien is van de
volgende gegevens:
a. de lidstaat van oorsprong.
b. het identificatienummer van het betrokken sperma.
c. de datum waarop het sperma is verkregen.
d. de identiteit van de hengst waarvan het sperma is gewonnen.
e. het identificatienummer van de onderneming [8.3] [18] [2] [4.d]
f. de TNB-waarde op moment van afvullen
3. Het is de ondernemer uitsluitend toegestaan paardensperma voorhanden te hebben, in
voorraad te hebben, te bewaren, op te slaan, te gebruiken, te ontvangen of af te
leveren indien op de verpakking van iedere dosis sperma onuitwisbaar de in punt 2
genoemde gegevens zijn vermeld. [15]
4. De ondernemer moet erop toezien dat wanneer het gaat om bevroren of gekoeld
sperma, uitsluitend cryogene middelen worden gebruikt, die voordien nog niet voor
andere producten van dierlijke oorsprong zijn gebruikt. [2]
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
11

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
7. Inseminatie (-voorzieningen)
• Voor de onderneming, moeten de instrumenten en apparatuur voor kunstmatige
inseminatie strikt gescheiden worden gehouden van de instrumenten en
apparatuur die in contact komen met sperma of andere dieren in de
onderneming. [2]
• De volgende inseminatiebenodigdheden dienen op de onderneming aanwezig te
zijn:
o een inseminatiestal of -box
o staartbandage
o watten
o middel ter desinfectie
o pipetten
o spuiten
o handschoenen
o KI-glijmiddel
• Voor elke inseminatie bij de onderneming wordt tenminste 300 TNB gebruikt.
• getroffen te worden volgens het hygiëne protocol.
• Daarnaast dienen voldoende veiligheidsmaatregelen genomen te worden voor
de merrie en de inseminator.
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
12

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING INSEMINATIESTATIONS 2005
8. Reiniging en ontsmetting
1. De onderneming moet zo zijn gebouwd dat het gehele bedrijf met uitzondering van de
kantoorruimten en de bewegingsruimte, gemakkelijk kan worden schoongemaakt en
ontsmet. [2]
2. Binnen de kadastrale eenheden waarop de onderneming is gesitueerd, moet er
beschikking zijn over een voorziening voor de reiniging en ontsmetting van de
gebruikte materialen. [7.1.d]
3. Het volgende dient aanwezig te zijn:
a. laboratoriumzeep;
b. borstels met lange steel;
c. spiritus;
d. sterilisator.
4. Ieder stuk gereedschap dat bij het behandelen in contact komt met het sperma of met
het donordier, moet:
a. voor gebruik naar behoren worden ontsmet of gesteriliseerd; of
b. nieuw zijn; of
c. vervaardigd zijn van wegwerpmateriaal en na gebruik worden weggegooid. [2]
5. Alle materialen voor de opslag of het vervoer van sperma zijn:
a. voor gebruik naar behoren ontsmet of gesteriliseerd; of
b. zijn nieuw; of
c. vervaardigd van wegwerpmateriaal en worden na gebruik weggegooid. [2]
2004-104-N0037 Cerificeringsregeling HH
14-09-2004
13