Projectplan archeologisch onderzoek van de Boekoe site

Recommendations

Info

INHOUDSOPGAVE 1. Fort Boekoe in de 18 e eeuw 3 1.1 De ontstaansgeschiedenis van fort Boekoe 3 1.2 Het beleg en de val van fort Boekoe 4 2. Terug in onze tijd: zoektochten naar het oude fort 5 2.1 Werkwijze van de stichting: reconstructie 5 2.2 Expedities Stichting Boekoe 5 2.3 De ontdekking van Boekoe 6 2.4 wetenschappelijke toetsing door archeologisch onderzoek 7 (detail schets J.F. De Friderici, 1772) 2
1. Fort Boekoe in de 18e eeuw Ruim twee eeuwen duurde de slavernij in Suriname onder Nederlands-koloniale heerschappij. Tot de afschaffing in 1863 hebben de uit het Afrikaanse continent afkomstige slaven zich op verschillende manieren geprobeerd te onttrekken aan de omstandigheden waaronder zij op de plantages moesten leven. Marronnage was daar een vorm van. ‘Weglopers’ werden de slaven genoemd die zich aanvankelijk individueel of in kleine groepjes van de plantages verwijderden. Zij vormden gaandeweg gemeenschappen in het bos en organiseerden zich om de koloniale overheerser te weerstaan. De strijd die de groep van Boni voerde in de tweede helft van de 18 de eeuw spreekt nog steeds tot de verbeelding en trok de aandacht van verschillende wetenschappers 1 . Aan de hand van eigentijdse werken, archiefmateriaal en orale tradities schreven zij de Boni-geschiedenis. 1.1 De ontstaansgeschiedenis van fort Boekoe De geschiedenis van de Boni begint al vroeg in de 18 de eeuw. We nemen aan dat de inval van de Franse zeeman Cassard in 1712 er toe bijgedragen heeft dat met name in het Cotticagebied groepjes vrije Marrons ontstonden. Bij deze inval zonden veel planters hun slaven de bossen in om aan schatting te ontkomen. Toen de Fransen weer verdwenen waren, keerden ongeveer 700 slaven niet naar de plantages terug. In de jaren na 1760 bestond een groot aantal van de Marrons in het Cotticagebied al uit leden die in het bos waren geboren, waaronder de latere leider Boni. Kleinere Marrongroepjes voegden zich samen tot grote groepen en zorgden voor toenemende aanvallen op de plantages aan de Commewijne- en Cottica rivier. Een van de redenen voor deze aanvallen was de behoefte aan voedsel en gereedschappen, belangrijk om te kunnen overleven in de oerwouden. Daarnaast waren wapens, munitie en kruit belangrijke buitgemaakte zaken bij overvallen op plantages. Vrouwen die het voortbestaan van de groep moesten garanderen, werden ook meegenomen van de plantages. In 1769 werd het eerste opperhoofd van de latere Boni-gemeenschap, granman Asikan Silvester, gevangen genomen. De kolonie Suriname maakte toen kennis met deze Marrons, die men toen nog aanduidde als ‘Cotticanegers’. Bij het verhoor van Asikan Silvester bleek dat hij de leiding had overgedragen aan zijn jongere stamgenoten Aluku 2 en Boni. Tussen hen bestond een taakverdeling waarbij Boni de leiding had over de guerrillastrijders en Aluku, die ouder was, zorgde voor de veiligheid en evacuaties van vrouwen en kinderen. De formatie van de Boni groeide gestaag doordat steeds meer Marrons zich bij deze succesvolle groep voegde. Ook werden slaven, vaak met tientallen tegelijk, meegebracht na de overvallen op plantages. Kostgrondjes werden aangelegd en de bouw van dorpen werd ter hand genomen. Het belang van een goede organisatie van de totale groep en de noodzaak te kunnen beschikken over veilige dorpen en genoeg voedsel werd in de periode van het verzet van de Boni constant benadrukt. Werd een van deze onderdelen verwaarloosd of vernietigd door koloniale troepen, dan kon dit de ondergang van de gemeenschap betekenen. Los van de overvallen op de plantages hebben de Boni-marrons enkele rechtstreekse confrontaties met militairen niet vermeden. Zo werden Marrondorpen, na bezet te zijn door de militairen onder koloniaal bestuur, heroverd. Militaire posten werden overvallen om wapens in handen te krijgen. Ook waren militaire patrouilles bij het doorwaden van de moerassen gewilde doelwitten voor Marrons. Een grote bron van onrust voor de kolonisten was het bestaan van het versterkte fort Boekoe. Dit fort was door de Boni gebouwd op een eiland in het moerasgebied ten oosten van de Barbakoeba- en de Cassiporekreek. De Cassiporekreek vond haar oorsprong in ditzelfde moeras en zou later ook tot Boekoekreek gedoopt worden. Fort Boekoe werd een van de belangrijkste toevluchtsoorden voor de Boni rond 1772 van waaruit zij aanvallen op het plantagegebied uitvoerden. Een militaire patrouille ontdekte Boekoe al in 1771. Men nam het zelfs tot eigen verbazing relatief makkelijk in, maar vernietigde het niet zoals gebruikelijk was. Toen de militairen het fort binnendrongen, bleken er voornamelijk vrouwen en kinderen te zijn. De angst voor een grote groep terugkerende Marrons maakte dat de kleine patrouille vlug met de gevangenen vertrok en alleen voedsel en goederen vernietigde. Het fort werd dan ook kort daarop weer betrokken en extra versterkt door de Marrons. Dat jaar probeerde het koloniaal gezag nog verschillende malen vergeefs het fort opnieuw in te nemen. Beschrijvingen en schetsen van fort Boekoe danken we aan de optekeningen van een belegeraar en latere gouverneur van Suriname, luitenant De Friderici 3 . 1 Autoriteiten op dit gebied zijn Dr. Sylvia de Groot, Dr. Chris de Beet en Dr. Wim Hoogbergen, wiens onderzoekgegevens en publicaties voor dit document zijn gebruikt. 2 Een deel van de Boni noemen zich ook wel Aluku, naar de hoofdman die naast Boni opereerde 3 Zie Fig. 1:‘Gezicht op het wegloopersdorp Misalasi’ (Boekoe) vervaardigd in 1772 door Lieutenant J.F. De Friderici 3
Page 1: Projectplan archeologisch onderzoek
Page 5 and 6: 2 Terug in onze tijd: zoektochten n
Page 7 and 8: Fig. 3. Landschapsfoto vanaf het we
Page 9: Geraadpleegde literatuur Beet, Chri

Projectplan archeologisch onderzoek van de Boekoe site

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?