2002 - IVN Veenendaal-Rhenen

IVN-afdeling Veenendaal-Rhenen e.o.
Karel Fabritiusstraat 3
3904 TG Veenendaal
tel. (0318) 58 95 55
betreft: Uit de pers - 20 02
pagina 1 van 5
Bosuilen en overwinterend waterwild
woensdag 6 februari 2002
VEENENDAAL - Het IVN heeft het jaarprogramma samengesteld. Deze maand staat een wandeling naar de
bosuilen in Prattenburg gepland op donderdag 14 februari. Het vertrek is om 20.00 uur bij restaurant La
Montagne, waar eerst uitleg wordt gegeven. De excursie duurt twee uur, de gidsen zijn René Haverdings en
Gerrit van Leeuwen. Er kunnen maximaal 25 personen mee.
Zaterdag 16 februari om 12.00 uur volgt een fietsexcursie van 35 kilometer naar overwinterend waterwild.
Ook voor dit evenement is La Montagne het vertrekpunt. Gidsen van de Vogelwerkgroep geven uitleg. Het
verdient aanbeveling een verrekijker mee te nemen.
Het jaarprogramma vermeldt verder ondermeer excursies naar en over de paddentrek, (weide)vogels, de
Blauwe Hel, dijkflora, het burlen van edelherten en paddenstoelen. Ook is er iedere laatste zondag van de
maand een activiteit in de natuurtuin Diddersgoed op de hoek Ruisseveen/Goudvink. Het gaat hierbij over
resp. voorjaarsbloemen, orchideeën en dijkflora.
Kinderen kunnen op een aantal woensdagmiddagen een ontdekkingstocht maken in de natuur in en rond de
Groenhof. Daar is een zogeheten zintuigentuin: voel-, proef-, ruik- en kijkbakken, vijver, rots- en vlindertuin.
Die is open op 6 mei, 3 juni, 1 juli en 2 september van 19.00 tot 20.00 uur en op woensdagmiddag tussen
14.00 en 15.30 uur en `s avonds van 19.00 tot 20.00 uur.
Er verdwijnen meer bomen dan er nieuw worden aangeplant
woensdag 27 maart 2002
VEENENDAAL - Terwijl aan de Kanaalweg tegenover het zwembad een aantal robuuste bomen werden
omgezaagd, plantten leerlingen van basisschool Het Erf achttien jonge amberbomen langs de Veldweg. Dit
in het kader van de vorige week gehouden landelijke boomfeestdag. Daar werd de nodige aandacht aan
geschonken, maar dat neemt niet weg dat veel Veenendalers de idee hebben dat er verspreid over de
gemeente meer bomen verdwijnen dan er worden aangeplant. Honderden bomen - vaak vele tientallen jaren
oud - worden in weinige minuten met een ronkende motorzaag naar de vlakte gehaald. Tot stijgende
verbazing en ergernis van omwonenden. Door Gerard van Wijk
De gemeente produceert een lijst met 139 bomen waarvoor op dit moment een kapvergunning is afgegeven.
Het betreft 44 bomen in de wijk Zuid, 27 bomen in de wijk Noord, drie bomen in de wijk Centrum en 65
bomen in de wijk West. Dat betreft nog slechts een voorlopige opgave. Het gaat onder meer om berken,
sparren, populieren, essen, elzen, beuken, prunussen, eiken, meidoorns, wilgen, linden en een appelboom.
In slechts zeven gevallen is er sprake van een herplantplicht. De bewoners hebben dus terecht de gedachte
dat er meer aan bomen verdwijnt dan er nieuwe voor in de plaats komen.
Dit beleid wordt door Veenendalers slecht begrepen. Dat blijkt onder andere uit ingezonden stukken en
telefoontjes van bewoners. Er schort in ieder geval wat aan de communicatie uit het gemeentehuis naar de
burgers over het waarom van verdwijnende bomen. Daar kunnen goede redenen voor zijn, zoals een te
weinig aan groeiruimte in de toekomst, ziekte van bomen, het geven van ruimte aan zogeheten
toekomstbomen. Want Veenendaal investeert in duurzaam groen, zoals de gemeente onlangs in deze krant
op de gemeentepagina liet weten. Populieren en wilgen worden in verschillende wijken gekapt en maken
plaats voor ,,langzaam groeiende boomsoorten met stevig hout." Het bomenbeleid van de gemeente
Veenendaal is gericht op de toekomst, zegt de gemeente met trots. Maar daar wordt door velen een
vraagteken bij gezet.
Zo is het voorgekomen dat er al werd gekapt en de kap werd stilgelegd nadat omwonenden het
gemeentehuis hadden gebeld met de vraag wie de kapvergunning had afgegeven. Die bleek er niet te zijn,
het ging om de verkeerde bomen. En de affaire rond de voorgenomen massale kap van bomen in Dragonder
ligt nog vers in het geheugen. Bewoners, verenigd in het actiecomité `Kap Ermee` konden er op het laatste
moment voor zorgen dat honderden bomen behouden blijven. Zij waren anders eveneens gesneuveld in het

igoureuze Veenendaalse kapgeweld. Dat hangt de één eeuw oude eiken aan de
Patrimoniumlaan nog wel boven de kronen. Veenendalers zijn des duivels over de
voorgenomen kapplannen. In deze krant riepen ze middels een ingezonden stuk op de
woonplaats te redden. ,,Protesteer tegen de moord op de prachtige eiken. Die bomen
staan daar al tientallen jaren mooi te wezen." De bewoners hebben de indruk dat hun
mening er niet toe doet, naar hen wordt niet geluisterd. ,,Veenendalers, stop deze
moordaanslagen", roepen zij op.
pagina 2 van 5
Schrikbarend
Het raadslid Jessica van Wijngaarden kan zich hier best iets bij voorstellen. Zij vindt dat de gemeente beter
van te voren uitleg kan geven en niet moet wachten tot de commotie er al is. Overigens wordt zij op haar
wenken bediend, wanneer althans voorgenomen plannen worden gerealiseerd. Maandag liet een
gemeentelijk woordvoerster ons weten dat de betrokken afdelingen bij de gemeente zich gaan beraden op
welke wijze er beter kan worden gecommuniceerd met bewoners over beheer van groen en kapplannen.
Daarmee zijn we er echter niet. Het gaat ook om het achterliggende beleid. ,,Een boomplantdag is prima,
maar de vraag is wat we weghalen en aanplanten. Over een vol jaar gezien kom je dan tot een nogal
schrikbarende conclusie", zegt Van Wijngaarden.
Cokkie Gadella weet waarover ze praat. Ze was bijna tien jaar voorzitter van de lokale afdeling van het IVN
en is nog steeds actief lid. Zij maakte zich met anderen sterk voor behoud van bomen in Dragonder.
,,Bomen zijn heel kostbaar en hebben direct te maken met het welzijn van mensen. We verstedelijken in rap
tempo in Veenendaal, alles wordt dichtgebouwd en er komen ook steeds meer onderhoudsarme tuinen.
Daarom moeten we alert blijven als het gaat om het kappen van bomen. Is het werkelijk nodig, kan het niet
anders? De gemeente kapt niet alleen populieren en wilgen, maar ook wat duurzaam is, ook inheemse
soorten. Wij pleiten juist voor kastanjes, elzen en berken. Het gaat er niet om dat er geen boom weg mag.
Bomen kunnen ziek zijn, ze kunnen dermate overlast geven dat het beter is. Maar nu wordt er te veel gekapt
en te snel. Er is geen sprake van fasering, het in etappes kappen. Dan zouden vogels, vlinders en andere
beestjes de tijd krijgen een vervangende leefruimte te vinden."
Gelijkvormig
Maar iedere boom die naar beneden wordt gehaald is er een te veel, is het adagium van deskundige Arie
Koster. Met anderen is hij van mening dat bomen te gemakkelijk het onderspit delven wanneer er ergens
een fietspad moet worden aangelegd of een riolering gegraven. Waarom moet een bebouwde samenleving
zo gelijkvormig worden ingericht, waarom wordt er zo weinig creatief gedacht en gehandeld? Achterstallig
onderhoud is het toverwoord op het gemeentehuis. ,,Dat argument hanteren ze wanneer ze bomen willen
kappen. Normaal snoeien zie je niet meer, alles gaat rigoureus met een motorzaag," zegt Gadella. Wanneer
het om groen gaat wordt er gewerkt langs de meetlat van het integrale milieubeleid. Dat klinkt fraai, maar de
praktijk is anders. Zo zijn de sportvelden in beheer bij de Sportstichting. Onlangs bleek dat bij het sportpark
Spitsbergen ook bomen waren gekapt, zonder kapvergunning. ,,Dan zeggen ze met een glimlach: sorry, dat
wist ik niet. Zo hol je achter de feiten aan."
Het is niet alleen kommer en kwel. Gadella roemt de aanleg door de gemeente van natuurlijke oevers in
plaats van beschoeiingpalen, de aanplant van houtwallen en er worden nieuwe bomen aangeplant, dat wel.
Maar niet alleen de communicatie met de bewoners mag wel eens kritisch worden doorgenomen, ook het
beleid zelf. Want de gemeente Veenendaal mag dan naar eigen zeggen investeren in duurzaam groen, de
burgers zien in vrijwel alle wijken meer (duurzaam) groen naar beneden gehaald dan er aan nieuw groen
verschijnt
Oprichting IVN steenuilenwerkgroep Veenendaal
donderdag 16 mei 2002
VEENENDAAL - Rond Veenendaal komen nog altijd steenuilen voor, maar ze hebben een steuntje in de rug
nodig. Daarom wordt een IVN steenuilenwerkgroep in het leven geroepen. De eerste aanzet volgt maandag
27 mei wanneer Frans Jacobs, een uit Opheusden afkomstige ervaren uilenbeschermer, om 20.00 uur in De
Groenhof aan de Fabritiusstraat 3 een gratis toegankelijke diapresentatie over steenuilen geeft.
Steenuilen hebben geschikte broedgelegenheden nodig en uiteraard voedsel. Beide aspecten zijn voor
verbetering vatbaar. De bestaande steenuilenwerkgroepen van het IVN in Ede en Wageningen zorgen onder
meer voor nestgelegenheden. Als in Veenendaal ook een dergelijke werkgroep ontstaat kunnen ervaringen
worden uitgewisseld en ontstaat een groot aaneengesloten gebied waarin de steenuilen kunnen worden
gevolgd. ,,In Ede en Wageningen hebben de werkgroepen al meer ervaring opgedaan en daar kunnen we
van leren", zegt Pim Dik, als vogelliefhebber nauw betrokken bij de oprichting van de lokale
steenuilenwerkgroep. Dik vindt uilen interessante vogels. ,,Ze hebben een zeker knuffelgehalte."
Het IVN werkt aan het vergroten van betrokkenheid van mensen bij natuur, milieu en landschap, gericht op een duurzame samenleving.

Volgens een Spaanse legende zong de uil vroeger het mooist van alle vogels, maar
omdat hij bij de dood van Jezus aanwezig is geweest, heeft hij sinds die tijd het daglicht
geschuwd en herhaalt hij nu alleen nog maar het woord `cruz, cruz` (kruis). Volgens oudhoogleraar
diersystematiek en diergeografie K. Voous van de hoofdstedelijke VU moeten
uilen al van oudsher tot de verbeelding hebben gesproken. ,,Zij gelden enerzijds als
voorbeeld van diepe wijsheid, anderzijds zijn zij het symbool van grote domheid. Uilen
komen voor in heksen- en dierenverhalen en in fabels en spelen een rol in het
volksgeloof in vrijwel alle landen en werelddelen. Men treft afbeeldingen van uilen aan in
het hiërogliefenschrift van de oude Egyptenaren en nog steeds leven kerkuilen en
woestijnoehoes in spleten en nissen tussen de rotsblokken van de grote piramiden."
pagina 3 van 5
Het gehoor van de uil is niet minder opmerkelijk dan zijn uitzonderlijke gezichtsvermogen. Deze twee
zintuigen werken samen om het de vogel mogelijk te maken het duister te doordringen. Bij de meeste vogels
bevinden de ooropeningen zich vlak achter de ogen en worden bedekt door de kopveren. Uitstekende
oorschelpen, die zo kenmerkend zijn voor zoogdieren, worden bij vogels niet aangetroffen omdat deze te
veel luchtweerstand zouden kunnen veroorzaken bij het vliegen. De oorpluimen die zo parmantig op de kop
van veel uilensoorten zitten, hebben niets met hun oren te maken. Het zijn gewoon verlengde kopveren. Het
is wel eens een verklaring geweest voor de uil als opvallend populair speelgoeddier. Hij mag dan niet tot de
klasse der teddyberen behoren, toch wordt hij uitstekend verkocht.
Eerste educatieve grondwatermeter in Amerongsche Bos
donderdag 23 mei 2002
VEENENDAAL/AMERONGEN - Vanmiddag vond de feestelijke ingebruikname van de eerste educatieve
grondwatermeter in de provincie Utrecht plaats. De watermeter staat in het Amerongsche Bos, bij het
Egelmeer tussen Veenendaal en Amerongen.
De ingebruikname markeert het begin van het project `Water in de Peiling`. Het project informeert
bestuurders en gebruikers van het landelijk gebied over de problematiek van verdroging en de gevolgen
hiervan voor de natuur. Verspreid over de provincie Utrecht staan drie educatieve grondwatermeters. Naast
de meter bij het Egelmeer staat er een meter op Landgoed Beerschoten in De Bilt en op Landgoed
Vechtenstein in Maarssen.
De watermeters laten de relatie zien tussen de grondwaterstand en de natuurwaarden. De natuur heeft
voldoende water nodig van een goede kwaliteit. Wanneer het grondwater te laag staat voor de natuur
noemen we dat verdroging. Veel natuurgebieden hebben last van verdroging. Op diverse plaatsen zijn
daarom maatregelen nodig.
In het project `Water in de Peiling` werken een aantal organisaties samen, onder wie de Natuur en
Milieufederatie Utrecht, het IVN-Consulentschap Natuur- en Milieueducatie, de Provincie, Staatsbosbeheer,
Het Utrechts Landschap en het Waterschap Vallei & Eem.
Kleurige orchideeën in Diddersgoed
dinsdag 28 mei 2002
VEENENDAAL - Speciale aandacht was er zondagmiddag in natuurtuin Diddersgoed voor de orchidee. Het
mag dan van oorsprong een tropische plant zijn met prachtige bloemen in verschillende formaten en in
allerlei kleuren, de orchidee komt zeker in Nederland voor, zowel in het wild als speciaal geplant.
In het Zuid-Limburgse heuvellandschap is zelfs een orchideeëndal in een natuurlijke omgeving. Het betreft in
feite een bol, van het Griekse woord orchis afkomstig. Een zogeheten standelkruid en daarvoor wilden
liefhebbers de enige maar wel forse regenbui van de dag wel trotseren.
Alles groeit en bloeit in deze periode van het jaar in Diddersgoed, de natuurtuin van het IVN. Op de hoek
Ruisseveen en Goudvink. Bert Budding, Cokkie Gadella en Ries van Appeldoorn treden daar als gidsen op.
En zoals dr. Fop I. Brouwer lang geleden al wist en de luisteraars op zondagmorgen steevast via de VARAmicrofoon
vertelde: wat groeit en bloeit en altijd weer boeit... Dat geldt zeker ook voor de orchidee.
Eiken Brinkersteeg moeten wijken
maandag 23 september 2002
VEENENDAAL - Voor de aanleg van de rotonde die de Brinkersteeg, de Pratten- en J.P. Thijssenlaan, de
Uilenbosweg en Robijnenbosweg met elkaar verbindt, staan tien eiken in de weg. In overleg met de
werkgroep Bomen en Openbaar groen van natuurvereniging IVN, heeft het college van b en w de
kapvergunning toegezegd.
Wethouder Cees Sanders legt uit: ,,Het is gewoon een deel van de uitvoering van het verkeersstructuurplan:
een deel waar we nog geen ruzie over hebben met de buurtbewoners van Petenbos-Oost." De bomen moet
wijken voor de rotonde en om het fietspad aan te sluiten op de Brinkersteeg. Die laatste ingreep vraagt ook
Het IVN werkt aan het vergroten van betrokkenheid van mensen bij natuur, milieu en landschap, gericht op een duurzame samenleving.

nog wat aanpassing, omdat het pad komt te liggen in een gebied met de bestemming
`groenvoorziening`. Toch verwacht Sanders niet dat er rumoer over zal ontstaan, want
voor de bomen die de lente niet meer gaan meemaken - op aanwijzing van het IVN al
een lager aantal dan in eerste instantie was voorgesteld - worden `gewoon` nieuwe eiken
gepland.
Behalve de tien, staan er ook nog welgeteld zes bomen in de weg, waarvan de omtrek
pagina 4 van 5
geen 80 cm op de hoogte de 1,3 m meet. Dat betekent dat er geen kapvergunning voor
nodig is, en dus ook geen herplantplicht geldt. Hoeveel bomen er in totaal terug komen in
het gebied dat nu nog staat aangemerkt als `dichte beplanting op wijkniveau` en wanneer, weet de
wethouder niet precies. ,,Ik geloof dat het zo werkt, dat ze meer bomen planten dan die tien en later wat
terugsnoeien. Voor dat gaat gebeuren, wordt het besluit eerst nog gepubliceerd en hebben betrokkenen de
kans om bezwaar te maken."
Ondanks vele bezwaren toch kapvergunning Patrimoniumlaan
dinsdag 22 oktober 2002
VEENENDAAL – De Patrimoniumlaan verliest dertien Hongaarse eiken. In een eerder stadium is vastgesteld
dat de eiken, waarvan sommigen al bijzonder oud, karakteristiek zijn voor deze laan en een unicum in
Veenendaal. Ondanks massale protesten van zowel aan- en omwonenden als milieuorganisaties heeft de
gemeente nu toch een kapvergunning afgegeven. De protesten hebben wel geleid tot een nadere studie van
de plannen. Hoewel niet alle bezwaarschriften in behandeling zijn genomen, heeft het college van B en W op
advies van de commissie voor de bezwaar- en beroepschriften de voorgenomen kap wel enigszins
aangepast.
De bomen hebben volgens de gemeente een slechte kwaliteit en drukken bovendien de trottoirs op met hun
wortels. Namens het IVN en bezwaarmakers is Cokkie Gadella van mening dat de gemeente constructief en
niet destructief te werk moet gaan. Volgens hen zijn de bomen niet ziek, gaat het aanzicht van de laan
verloren en betekent het verdwijnen van de bomen een groot verlies voor dieren en insecten. ,,Gezonde
bomen moet je niet kappen. Er sneuvelen al zo veel gezonde monumentale bomen in Veenendaal", zegt
Gadella.
Het bezwaar van de bewoners uit de wijk Dragonder is niet in behandeling genomen, omdat de commissie
voor de beroep- en bezwaarschriften van mening was dat deze geen direct belang hebben bij het verloren
gaan van de bomen aan de Patrimoniumlaan. ,,Zij hebben hetzelfde belang als ieder ander in de gemeente
Veenendaal,`` aldus de gemeente. Volgens de algemene wet bestuursrecht telt alleen een specifiek,
individueel belang.
De bezwaren van de bewoners van de Patrimoniumlaan tellen daadwerkelijk mee. De dieren in de bomen
blijken volgens de wet ook een individueel belang te hebben en de Vleermuiswerkgroep Gelderland gaf aan
dat de bomen een jachtbiotoop zijn en een groene verbinding vormen van het verblijf van de vleermuizen
naar hun jachtgebied. Daarom is de kapvergunning in strijd met de Natuurbeschermingswet, waarin staat dat
bomen die waarde hebben voor vleermuizen beschermd zijn.
Volgens een ander, zogenaamd ,,deskundig advies" zou de geplande kap, volgens de gemeente, echter
geen consequenties hebben voor de vleermuizen. Daarnaast heeft de commissie voor de bezwaar- en
beroepschriften wel gekeken naar de waarde van de bomen zoals cultuurhistorisch, stads- en dorpsschoon
en leefbaarheid van de straat of wijk.
Ook is opnieuw door deskundigen gekeken naar de kwaliteit van de bomen. Dat gaf een andere uitkomst
aan dan het oorspronkelijke resultaat. De vier bomen aan het eind van de Patrimoniumlaan verdwijnen,
zodat de overigen goed verder kunnen groeien. Voor de bomen 4 en 5 komt ook een kapvergunning, maar
10 en 11 blijven staan. De commissie is van mening dat hiermee een evenwichtiger straatbeeld ontstaat en
het college van burgemeester en wethouders heeft het advies overgenomen.
Zij wil toch de eerste drie bomen bij de Kerkewijk kappen, omdat deze naar haar oordeel te dicht op de
bebouwing staan. De bomen aan de overkant van de straat maken een samenhang in de totale
boomstructuur. Hiermee heeft de nadere studie twee
IVN-wandeling voor verstandelijk gehandicapten
woensdag 30 oktober 2002
VEENENDAAL/REGIO - Een grote groep uitbundige herfstwandelaars staat nog even te wachten op de IVNgids.
Deze gaf zaterdagochtend uitleg over alles van de natuur wat de wandelaars tijdens hun boswandeling
tegenkwamen. IVN heeft afgelopen weken regelmatig herfstwandelingen gemaakt, met scholen en andere
instellingen. De twee gidsen namen afgelopen zaterdag een groep verstandelijk gehandicapten uit
Het IVN werkt aan het vergroten van betrokkenheid van mensen bij natuur, milieu en landschap, gericht op een duurzame samenleving.

Veenendaal mee. Al op het pad naar het bos toe wordt de aandacht getrokken naar rijen
met inktzwammen. door Peter Kuijpers
,,We maken deze wandeling al jaren. Eigenlijk altijd eind oktober, maar vorig jaar hebben
we overwogen eerder in het seizoen te gaan. Toen waren maar weinig paddenstoelen te
vinden,`` vertelt een van de begeleiders. De IVN houdt de tocht langs de paddenstoelen
in verschillende bossen en op zaterdag vaak voor geïnteresseerden. De laatste zaterdag pagina 5 van 5
is reeds jaren gereserveerd voor de groep verstandelijk gehandicapten. ,,We hebben
eerder met verschillende groepen gelopen. Drie andere afstanden. De kortste route was
een rondje om Het Berghuis vaak voor personen in een rolstoel, maar die hebben zich dit jaar niet
ingeschreven. Dit keer hebben we ook een grote groep die de lange afstand loopt van De Holle Boom tot
aan het Berghuis", vervolgt de begeleider.
Een bus heeft de groep met stevige lopers afgezet in Overberg en reed vervolgens door naar Amerongen.
Het eindpunt is Het Berghuis waar de complete groep de wandelingen afsluit met een gezamenlijke maaltijd.
Maar voor het zover was moesten zij eerst nog van Overberg naar Amerongen. Bij iedere paddenstoel
komen de verschillende boeken tevoorschijn. ,,Goed van Jannie dat ze spiegeltjes meegenomen heeft,
anders zou de paddenstoel kapot gaan als je eronder naar de sporen wilt kijken,`` vindt één van de meiden.
Verhalen over de inktzwam, de nevelzwam en honingzwam vult de boslucht. Ondertussen kijkt iedereen
naar de verschillende kleuren aan de bomen en waar je het beste kunt lopen.
René en Jannie stoppen regelmatig om iets te vertellen over wat er te zien is. ,,De meesten uit de groep
willen lekker doorlopen, maar andere vinden het leuk naar de paddenstoelen te kijken. De felle rood met
witte stippen Vliegenzwam is hier helaas minder te vinden, omdat er weinig gezonde berken zijn. Wel is hier
de Berkenzwam veel te vinden,`` legt Jannie uit.
Door de storm zijn er veel takken en grote plassen op het pad. Terwijl de één zich als een held op laarzen
overal doorheen springt, heeft de ander een extra arm nodig om veilig langs de smalle droge bosranden te
balanceren. De wachtende maaltijd aan het eindpunt begint reeds als belofte door de hoofden van de groep
te spelen. Halverwege de wandeling geeft dat hen net dat beetje extra om nog even stevig door te stappen.
,,Ik hoop dat ze ook gehaktballen hebben, of soep!" roept één van de jongens
Het IVN werkt aan het vergroten van betrokkenheid van mensen bij natuur, milieu en landschap, gericht op een duurzame samenleving.