Download - Digipub - Hogeschool Utrecht

Tbs is dus een maatregel voor mensen die een zwaar misdrijf hebben gepleegd, waarvoor
zij door een rechter volledig of gedeeltelijk ontoerekeningsvatbaar zijn verklaard.
Het misdrijf wordt hen niet (volledig) aangerekend omdat zij lijden aan een persoonlijkheidsstoornis
en/of een andere ernstige psychiatrische stoornis. De persoon wist dus
niet wat hij (of zij) deed toen hij het misdrijf pleegde. Omdat de stoornis heeft bijgedragen
aan het plegen van het delict kan er gevaar voor herhaling bestaan.
Overigens is op de website van ‘Tbs en forensische psychiatrie’ te lezen dat de de Tbsmaatregel
zoals wij die in Nederland kennen uniek is.
De duur van de Tbs is twee jaar. Deze termijn kan eenmaal zonder meer worden
verlengd, maar na drie jaar kan kan er in beroep worden gegaan tegen de beslissing
van de rechtbank. De maximale duur van Tbs, inclusief verlenging is in theorie vier jaar.
“Deze termijn kan alleen nog worden verlengd als het een geweldsmisdrijf betreft en de
veiligheid van anderen of de algemene veiligheid van personen verdere verlenging eist.”
(Verhage-van Kooten, 2008, p. 518). In de praktijk blijkt dus ook dat de duur van Tbs vele
jaren langer is, zo is op de website van het Expertisecentrum Forensische Psychiatrie te
lezen dat de gemiddelde behandelduur 8,4 jaar is.
De belangrijkste reden waarom Tbs wordt opgelegd is het beveiligen van de maatschappij
op korte en langere termijn. Om de maatschappij op korte termijn te beveiligen, verblijft
de dader in een gesloten Tbs-kliniek. De beveiliging van de maatschappij op langere
termijn kan gerealiseerd worden door behandeling van de dader, waarbij de behandeling
is gericht op het voorkomen van herhaling van het misdrijf in de toekomst. (Het verminderen
-of wegnemen- van de oorzaken van het delict staan in de behandeling centraal.)
Tbs-cliënten krijgen tijdens hun verblijf in de Tbs-kliniek een behandeling die is afgestemd
op hun stoornis en hun persoonlijkheid. Samen met het behandelteam worden afspraken
gemaakt over het behandelplan waar de cliënt ook zijn mening over mag geven. Wanneer
een cliënt zich onttrekt aan bepaalde afspraken kan dit consequenties hebben, zoals
het intrekken van verlof. “Het uitgangspunt is dat de patiënt zoveel mogelijk op zijn
verantwoordelijkheden wordt aangesproken, met als uiteindelijk doel een succesvolle
integratie in de maatschappij.” (website Expertisecentrum Forensische Psychiatrie).
Het verlof is overigens een essentieel onderdeel van de behandeling. Na intensieve
behandeling volgt de resocialisatiefase waarin uiteindelijk proefverlof wordt verleend.
Het therapeutische doel van het verlof is dat de Tbs-cliënt leert om te gaan met
zijn toegenomen vrijheid. Daarnaast stelt het verlof de behandelaars in staat het
risico op recidive te taxeren. Het is in dan ook deze fase waarin wordt getoetst of
de behandeling is geslaagd; en de cliënt dus zijn eigen verantwoordelijkheden kent,
voldoende zelfstandigheid heeft verworven en in een voldoende mate betrouwbaar is.
Wanneer ondanks langdurige behandeling een cliënt nog steeds delictgevaarlijk is, zal de
cliënt overgeplaatst worden naar de ‘long-stay’. Dit is een afdeling waar cliënten verblijven
die niet meer behandeld kunnen worden. Op deze afdeling ligt de nadruk op zorg.
1.1.2 Jongeren (PIJ)
Minderjarigen onder de twaalf jaar kunnen niet strafrechtelijk worden vervolgd, dit
is pas mogelijk vanaf twaalf jaar. Wanneer een jongere (twaalf tot achttien jaar) een
misdrijf heeft gepleegd (een zwaar delict) kan jeugddetentie, een taakstraf of een
geldboete worden opgelegd, dit zijn de zogenoemde hoofdstraffen. Daarnaast kan ook
nog een maatregel worden opgelegd, zoals ‘plaatsing in een inrichting voor jeugdigen’
(de PIJ-maatregel). “Deze maatregel kan worden opgelegd bij misdrijven waarvoor
voorlopige hechtenis is toegelaten, ingeval de veiligheid van personen of goederen dit
eist en de maatregel in het belang is van een zo gunstig mogelijke verdere ontwikkeling
van de verdachte.” (Verhage-van Kooten, 2008, p. 493). De plaatsing in een inrichting
voor jeugdigen kan ook voorwaardelijk worden opgelegd.
De maatregel geldt voor twee jaar en kan telkens met twee jaar verlengd worden,
maar niet langer dan totaal vier jaar of totaal zes jaar bij gebrekkige ontwikkeling en/of
geestelijke stoornis. Er is geen leeftijdsgrens voor beëindiging van de maatregel.
In de praktijk wordt deze PIJ-maatregel ook wel eens jeugd-tbs genoemd, maar deze
maatregelen zijn niet volledig vergelijkbaar. “De PIJ-maatregel kan worden opgelegd
wanneer heropvoeding noodzakelijk wordt geacht, ongeacht het delict. Daarentegen
is voor TBS de aanwezigheid van een gebrekkige ontwikkeling of psychische stoornis
vereist en dient het delict een strafdreiging van tenminste vier jaren te hebben.”
(website efp). Daarnaast is een PIJ-maatregel eindig, Tbs hoeft dit niet per se te zijn.
14 | | 15